Kết quả điều trị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài tại Bệnh viện Nhân dân 115

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016<br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG CƠ QUAN SINH DỤC NGOÀI<br /> TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN 115<br /> Trần Thanh Phong*, Trương Hoàng Minh*<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Đặt vấn đề: Chấn thương cơ quan sinh dục ngoài thường gặp ở cả 2 giới. Có những thương tổn chỉ cần<br /> điều trị nội khoa, có những thương tổn cần những can thiệp phù hợp để tránh những biến chứng về sau.<br /> Mục tiêu: Hệ thống lại phương thức điều trị và kết quả theo từng dạng thương tổn cơ quan sinh dục ngoài,<br /> qua đó giúp các bác sỹ lâm sàng đưa ra chiến lược điều trị tối ưu cho bệnh nhân.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu tất cả bệnh nhân bị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài vào điều trị tại<br /> khoa Niệu bệnh viện Nhân Dân 115 từ 1/2008 đến 12/1015.<br /> Kết quả: Có 140 bệnh nhân bị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài trong thời gian nghiên cứu. Dạng<br /> tổn thương đụng dập, tụ máu dưới da: 58 bệnh nhân (41,4%), điều trị nội khoa kết quả tốt. Vết thương<br /> xuyên thấu vùng bìu, dương vật: 25 bệnh nhân (17,9%), phẫu thuật thám sát. Vỡ tinh hoàn 16 trường hợp<br /> (11,4%), gãy dương vật: 15 trường hợp (10,7%), được phẫu thuật khâu lại bao trắng. Đứt dương vật: 12<br /> trường hợp (8,6%) được phẫu thuật khâu nối. Vết thương mất da dương vật, bìu: 14 trường hợp (10%),<br /> được tạo hình với vạt da có cuống.<br /> Kết luận: Với chấn thương đụng dập cơ quan sinh dục ngoài: điều trị nội khoa, Vết thương xuyên thấu cần<br /> phẫu thuật thám sát. Thương tổn vỡ tinh hoàn, gãy dương vật phải phẫu thuật cấp cứu khâu lại bao trắng. Đứt<br /> dương vật phải phẫu thuật khâu nối vi phẫu. Với vết thương mất da, cần phẫu thuật tái tạo che phủ với vạt da có<br /> cuống như da bìu, da vùng bẹn hay mặt trong đùi.<br /> Từ khóa: Chấn thương cơ quan sinh dục ngoài.<br /> ABSTRACT<br /> RESULTS OF TREATMENT THE EXTERNAL GENITAL INJURY IN HOSPITAL’S PEOPLE 115<br /> Tran Thanh Phong, Truong Hoang Minh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 3 - 2016: 128 - 132<br /> <br /> Introduction: Trauma external genitalia can occur in both men and women.<br /> A lot of injury need medical therapy but some lesions leave many sequelae and treatment difficult, if not<br /> treated properly and promptly.<br /> Objective: Systems of the clinical features, treatment methods and results for each lesion types external<br /> genital organs, thereby helping clinicians to make optimal treatment strategies for patients.<br /> Methods: Retrospective describe all patients with external genital injuries come to and treatment at the<br /> department of urology, hospital’s People 115 from 1/2008 to 12/2015.<br /> Results: From 1/2008 to 12/2015, we have 140 patients with external genital injuries. Contusion injury,<br /> hematoma under the skin of the external genital organs: 58 patients (41.4%), medical treatment. Penetrating<br /> wounds scrotal, penile: 25 patients (17.9%), emergency surgery. Testicular rupture: 16 cases (11.4%), Penis<br /> fracture: 15 cases (10.7%), emergency surgery and good results. Wound cut off the penis: 12 patients (8.6%),<br /> emergency surgery for anastomosis the penis. Scrotal and penile skin loss injuries: 14 patients (10%), the testicle<br /> <br /> * Khoa Niệu, Bệnh viện Nhân Dân 115<br /> Tác giả liên lạc: Bs Trần Thanh Phong; ĐT: 0906664030; Email: tranthanhphong115@gmail.com<br /> 128 Chuyên Đề Niệu - Thận<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> and penis covered by skin of scrotum, thigh or groin.<br /> Conclusion: Contusion injury of external genital organs: medical therapy, penetrating wounds, rupture<br /> testicles, penis fracture: emergency surgery. Loss of skin wounds: cover the penis, testicles with neighborhood skin<br /> such as scrotal skin, the skin in the thigh, groin skin…<br /> Key words: Treatment of external genital injury.<br /> ĐẶTVẤNĐỀ sinh dục ngoài đến điều trị tại khoa niệu bệnh<br /> viện Nhân Dân 115 từ tháng 1/2008 đến hết<br /> Chấn thương cơ quan sinh dục ngoài có thể tháng 12/2015.<br /> gặp ở cả nam và nữ giới với tất cả các nhóm tuổi.<br /> Các thống kê cho rằng những chấn thương hệ Phương pháp nghiên cứu<br /> sinh dục-tiết niệu thì có 1/3 đến 2/3 trường hợp Hồi cứu mô tả<br /> liên quan đến cơ quan sinh dục bên ngoài(8). KẾTQUẢNGHIÊNCỨU<br /> Chấn thương cơ quan sinh dục được chia làm<br /> Từ tháng 1/2008 đến tháng 12/2015, chúng tôi<br /> hai nhóm: Chấn thương bộ phận sinh dục<br /> có 140 bệnh nhân bị chấn thương cơ quan sinh<br /> thường do vết thương không xuyên thấu (80%<br /> dục ngoài nhập viện và điều trị. Nữ: 12 bệnh<br /> trường hợp) và vết thương sinh dục-tiết niệu với<br /> nhân (8,6%), nam: 128 bệnh nhân (91,4%). Tuổi<br /> vết thương xuyên thấu chiếm 20%(1,8).<br /> trung bình: 33, 3 (± 21,44) tuổi. (nhỏ nhất 16 tuổi,<br /> Những chấn thương đụng dập mô mềm, lớn nhất 70 tuổi).<br /> thông thường điều trị nội khoa, những vết<br /> Nguyên nhân chấn thương: Tai nạn lao<br /> thương xuyên thấu cần can thiệp thám sát.<br /> động: 80 bệnh nhân (57,1%). Tai nạn sinh hoạt-<br /> Những thương tổn dạng cắt đứt dương vật,<br /> TDTT: 38 bệnh nhân (27,1%). Tai nạn giao thông:<br /> dạng mất da và mô mềm vùng bìu, dương vật là<br /> 10 bệnh nhân (7,2%). Bạo hành, bị tấn công: 12<br /> những trường hợp ít gặp nhưng thường để lại<br /> bệnh nhân (8,6%).<br /> nhiều di chứng và khó khăn trong trị liệu nếu<br /> không được xử trí đúng và kịp thời ngay từ Đặc điểm thương tổn: Tổn thương đụng<br /> đầu(2, 6, 7). dập, tụ máu dưới da vùng cơ quan sinh dục<br /> ngoài: 58 bệnh nhân (41,4%). Vết thương xuyên<br /> Bệnh viện Nhân Dân 115 là một bệnh viện<br /> thấu vùng bìu, dương vật: 25 bệnh nhân (17,9%).<br /> đa khoa với nhiều chuyên khoa phẫu thuật về<br /> Vỡ tinh hoàn: 16 trường hợp (11,4%). Gãy dương<br /> chấn thương, trong đó có phẫu thuật tiết niệu.<br /> vật: 15 trường hợp (10,7%). Vết thương đứt<br /> Báo cáo này, chúng tôi đánh giá lại kết quả điều<br /> dương vật: 12 bệnh nhân (8,6%). Vết thương mất<br /> trị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài tại khoa<br /> da vùng bìu, dương vật: 14 bệnh nhân (10%).<br /> Tiết Niệu bệnh viện Nhân Dân 115 từ năm 2008<br /> đến nay (12/2015). Chúng tôi có 16 trường hợp vỡ tinh hoàn<br /> phát hiện qua khám lâm sàng hay siêu âm chẩn<br /> Mục tiêu nghiên cứu:<br /> đoán, được phẫu thuật khâu lại bao trắng tinh<br /> Hệ thống lại các đặc điểm lâm sàng, các hoàn tại hời điểm nhập viện, kết quả tốt.<br /> phương thức điều trị và kết quả theo từng dạng<br /> Có 15 trường hợp gãy dương vật do tự bẻ và<br /> thương tổn cơ quan sinh dục ngoài, qua đó giúp<br /> quan hệ sai tư thế, được phẫu thuật cấp cứu<br /> các bác sỹ lâm sàng đưa ra chiến lược điều trị tối<br /> khâu lại thể hang dương vật, kết quả tốt.<br /> ưu cho bệnh nhân.<br /> Có 12 trường hợp đứt dương vật (5 trường<br /> ĐỐITƯỢNGPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU hợp đứt hoàn toàn) do bị người khác cắt, tất cả<br /> Đối tượng nghiên cứu: được phẫu thuật cấp cứu khâu lại dương vật, kết<br /> Tất cả bệnh nhân bị chấn thương cơ quan quả tất cả đều hồi phục cấu trúc giải phẫu, có 2<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Niệu - Thận 129<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016<br /> <br /> trường hợp có rối loạn cương sau phẫu thuật (cả<br /> 2 đều do cắt đứt dương vật hoàn toàn).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: dương vật bị mất da hoàn toàn, bìu bị mất<br /> da một phần, dương vật đươc vùi dưới da bẹn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: Dương vật bị cắt đứt và được khâu phục<br /> hồi<br /> Có 14 trường hợp bị mất da bìu, dương vật,<br /> trong đó có 4 trường hợp chỉ mất da bìu. 5<br /> trường hợp chỉ mất da dương vật, 5 trường hợp<br /> Hình 3: Vết thương mất hết da bìu và da dương<br /> mất cả da bìu và dương vật.<br /> vật, tinh hoàn và dương vật được vùi dưới da vùng<br /> Những trường hợp chỉ mất da bìu, tinh hoàn mặt trong đùi, sau 3 tháng được phẫu thuật thì 2<br /> được vùi xuống da vùng lân cận như tầng sinh giải phóng khỏi da đùi.<br /> môn, mặt trong da đùi, v.v.<br /> BÀNLUẬN<br /> Những trường hợp chỉ mất da dương vật,<br /> dương vật được vùi dưới da bìu hoặc da vùng Với những tổn thương đụng dập, tụ máu<br /> bẹn, sau đó tái tạo lại dương vật bằng cách giải không quá nhiều vùng cơ quan sinh dục ngoài,<br /> phóng dương vật khỏi tổ chức bên dưới kèm điều trị nội khoa là chủ yếu. Trong thống kê của<br /> theo vạt da có cuống. chúng tôi, đa số các trường hợp thương tổn đều<br /> tự thu xếp không cần can thiệp phẫu thuật. (3, 4, 5)<br /> Với những mất da phức tạp cả dương vật và<br /> bìu, tinh hoàn và dương vật được vùi dưới da Những trường hợp có vết thương xuyến<br /> vùng mặt trong đùi và dưới da vùng bẹn. thấu vùng cơ quan sinh dục ngoài cần được<br /> phẫu thuật thám sát, phát hiện thương tốn đến<br /> <br /> <br /> 130 Chuyên Đề Niệu - Thận<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> thừng tinh, ống dẫn tinh, dương vật, tinh hoàn Với những thương tổn mất da của cơ quan<br /> để có xử lý phù hợp. Trong nghiên cứu chúng sinh dục ngoài, có nhiều phương pháp điều trị<br /> tôi, những thương tổn xuyên thấu đều được từ đơn giản đến phức tạp, phương pháp ghép da<br /> phẫu thuật thám sát. (7, 8) rời đã được báo cáo trong các nghiên cứu trước<br /> Chấn thương vỡ tinh hoàn cần được phẫu để đây, tuy nhiên thời gian gần đây các tác giả ưu<br /> lấy máu tụ, khâu bao trắng tinh hoàn, trong tiên sử dụng các vạt da có cuống mạch máu vì<br /> trường hợp tinh hoàn vỡ nát hay tổn thương chức năng và hình thái dương vật được đảm bảo<br /> cuống mạch máu tinh hoàn, cắt tinh hoàn là cần tốt hơn sau phẫu thuật. Việc lựa chọn vạt da<br /> thiết.(8) Trong nghiên cứu chúng tôi, tất cả những không có một quy định rõ ràng mà tùy thuộc<br /> trường hợp vỡ tinh hoàn được phẫu thuật thám vào thương tổn, từ đó chọn lựa vạt da đảm bảo<br /> sát và khâu lại bao trắng tinh hoàn, bảo tồn được sự nuôi dưỡng tốt.(1, 6, 7, 8) Những trường hợp<br /> tinh hoàn chấn thương. thương tổn mất da trong nghiên cứu chúng tôi,<br /> tất cả đều sử dụng vạt da có cuống tại chỗ như<br /> Gãy dương vật là kết quả của chấn thương<br /> da bìu, da mặt trong đùi, da vùng bẹn, tất cả kết<br /> khi dương vật đang cương cứng trong quá trình<br /> quả đều làm người bệnh hài lòng.<br /> quan hệ tình dục, thủ dâm hay tự bẻ, v.v.. Điều<br /> trị bảo tồn sẽ làm tăng các biến chứng như áp xe KẾTLUẬN<br /> dương vật, bỏ sót thương tổn niệu đạo nếu có Thương tổn đụng dập, tụ máu có thể điều trị<br /> chấn thương, cong dương vật, xơ hóa và biến nội khoa là đủ, vết thương xuyên thấu cần phẫu<br /> dạng dương vật 35% và rối loạn cương lên đến thuật thám sát.<br /> 62 %.(1) Trong nghiên cứu chúng tôi, các trường<br /> Chấn thương vỡ tinh hoàn, gãy dương vật,<br /> hợp gãy dương vật đều được phẫu thuật sớm,<br /> cần phẫu thuật cấp cứu khâu lại bao trắng tinh<br /> khâu lại bao trắng dương vật và tất cả các trường<br /> hoàn, khâu lại bao trắng thể hang dương vật.<br /> hợp đều hồi phục tốt.<br /> Với những thương tổn đứt dương vật, cần<br /> Tổn thương đứt dương vật: có thể đứt một<br /> nhanh chóng xử lý phần mô bị đứt, bảo quản<br /> phần hay hoàn toàn. Trường hợp đứt rời dương<br /> lạnh và khâu nối phục hồi dương vật bằng phẫu<br /> vật, cần xử lý phần dương vật bị cắt, tiến hành<br /> thuật vi phẫu.<br /> nối ghép càng sớm càng tốt, nối thể hang và thể<br /> hang, nội niệu đạo tận tận và nối động mạch - Những thương tổn mất da vùng dương vật<br /> tĩnh mạch - thần kinh lưng dương vật dưới kính bìu, tạo hình sử dụng những vạt da có cuống tại<br /> hiển vi. chỗ sẽ cho kết quả tốt<br /> <br /> Nếu không nối được đoạn dương vật bị cắt, TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> chúng ta có thể xử lý như đóng mỏm cụt dương 1. Dương Quang Vũ, Phạm Nam Việt ( 2009) “Vết thương đứt<br /> lìa dương vật: nhân 10 trường hợp tại bệnh viện Chợ Rẫy<br /> vật và tạo hình dương vật sau khi hậu phẫu ổn (1994-2003), Hội nghị tiết niệu thận học TP. Hồ Chí Minh.<br /> định.(1, 3, 5) 2. El-Mageed M. (2007) “Evaluation of anteromedial thigh<br /> fasciocutaneous flap for scrotal reconstruction” Egypt, J plast<br /> Trong nghiên cứu chúng tôi có 12 trường reconstr Surg, vol 31, No 02, July, PP 149-155.<br /> hợp, trong đó có 5 trường hợp đứt hoàn toàn 3. Genoa G Ferguson and Steven B Brandes (2008)<br /> “Reconstruction for genital trauma”, Textbook of<br /> dương vật, tất cả bệnh nhân đến bệnh viện trước<br /> reconstructive urologic surgery. Infoma Healthcare, PP: 657-<br /> 6 giờ và được phẫu thuật nối lại dương vật, tất cả 667.<br /> mảnh nối ghép đều sống tốt, có 2 trường hợp 4. Lee SW (2007), “Penoscrotal reconstruction using groin and<br /> bilateral superomedial thigh flap: a case of penil vaselinoma<br /> không cương được sau phẫu thuật, cả 2 trường causing Fournier gangrenes”, Jonsei Med J, vol 48, No 04, PP:<br /> hợp này là đứt hoàn toàn dương vật, có thể khi 723-726.<br /> khâu nối đã không phục hồi tốt thần kinh lưng 5. Mcaninch JW, Santucci RA (2002). Genitourinary Trauma. In :<br /> Walsh PC et al (eds). Campbell?s Urology, W.B Saunders<br /> dương vật. (2002), pp 3707 - 3744.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Niệu - Thận 131<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016<br /> <br /> 6. Nguyễn Thành Như, Đặng Quang Tuấn ( 2010) “Vạt da bìu 8. Trần Quán Anh , Nguyễn Bửu Triều (2003), “Vết thương<br /> trong vết thương mất da dương vật”. Y học TP. Hồ Chí Minh. dương vật”, Bệnh học Tiết Niệu, NXB Y Học. Trang : 199 -<br /> Tập 14, tr 93-95. 207.<br /> 7. Phạm Trần Cảnh Nguyên, Phạm Tần Xuân Anh (2010), “Giới<br /> thiệu 2 trường hợp điều trị ngoại khoa mất da cơ quan sinh<br /> dục ngoài do tai nạn lao động”. Hội nghị tiết niệu thận học Ngày nhận bài báo: 10/05/2016<br /> TP. Hồ Chí Minh.<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 25/05/2016<br /> Ngày bài báo được đăng: 30/06/2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 132 Chuyên Đề Niệu - Thận<br />