Kết quả phẫu thuật vá lỗ rò bàng quang âm đạo theo phương pháp martius

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ PHẪU THUẬT VÁ LỖ RÒ BÀNG QUANG ÂM ĐẠO<br /> THEO PHƯƠNG PHÁP MARTIUS<br /> Vũ Văn Ty*, Lê Việt Hùng**, Trần Trọng Lễ**, Nguyễn Đạo Thuấn*, Lê Văn Hiếu Nhân*,<br /> Nguyễn Văn Truyện***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả phẫu thuật vá rò bàng quang – âm đạo theo phương pháp Martius’s<br /> Phương pháp nghiên cứu: Trong giai đoạn 2005 đến 2010, tổng kết 15 bệnh nhân được phẫu thuật vá rò<br /> bàng quang âm đạo.<br /> Kết quả: Thành công phẫu thuật chiếm lệ 86,67% (13/15 bệnh nhân). Trong hai bệnh nhân thất bại; 01<br /> bệnh nhân đựơc phẫu thậut lại qua ngã bụng; 01 bệnh nhân từ chối phẫu thuật<br /> Kết luận: phẫu thuật vá rò bàng quang – âm đạo theophương pháp Martius’s đơn giản, an toàn và hiệu quả.<br /> Từ khoá: rò bàng quang – âm đạo, biến rò sản phụ khoa, biến chứng rò niệu khoa, phẫu thuật qua ngã âm<br /> đạo<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE RESULT OF REPAIRING VESICOVAGINAL FISTULA BY MARTIUS’S LAPIAL FAT PAD<br /> INTERPOSITION<br /> Vu Van Ty, Le Viet Hung, Tran Trong Le, Nguyen Dao Thuan, Le Van Hieu Nhan,<br /> Nguyen Van Truyen * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 3 - 2011: 59 - 61<br /> Purpose: To assess the results of Martius’ labial fat pad interposition for repairing vesicovaginal fistula.<br /> Materials and methods: Since 2005 to 2010. A total of 15 patients were included in this study. We<br /> studied: operation time, complication, hospital stay, foley catheter duration and recurrence during the follow-up.<br /> Results: A total of 15 patients were included in this study. Two patients had large fistula following<br /> irradiation therapy; another 4 had fistula above ureteral ridge; the other 9 had fistula under ureteral ridge. Fistulas<br /> were successfully repaired in 13 of 15 patients (86.67%). In two failure patients, one was later successfully<br /> repaired transabdominal approach, another refused to do operation. Mean operative time was 105 minutes (range<br /> 90 to 180 minutes) and no complication. Mean hospital stay was 6 days. Mean follow-up was 25.5 months<br /> Conclusion: On the basis of our and literature review; we believe that vesicovaginal fistula repair using<br /> Martius’ labial fat is feasible, safe and effective.<br /> Keywords: vesicovaginal fistula, obstetrical fistula, urological fistula, recontructive pelvic surgery, labia<br /> minora pedicle graft<br /> Bệnh lý rò bàng quang âm đạo ảnh hưởng<br /> Khoa Niệu, BV. Bình Dân, TP Hồ Chí Minh.<br /> Khoa Ngoại Niệu, BV. Nhân Dân Gia Định, TP Hồ Chí Minh.<br /> *** Khoa Ngoại bệnh viện đa khoa khu vực Thống Nhất Đồng Nai<br /> Tác giả liên lạc: Bs. Trần Trọng Lễ, ĐT:0909115580<br /> Email trongle80@yahoo.com<br /> *<br /> <br /> **<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> rất lớn đến đời sống bệnh nhân nữ trong sinh<br /> <br /> 59<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> hoạt hằng ngày cũng như cuộc sống gia đình.<br /> Đây là một trong những biến chứng gặp trong<br /> phẫu thuật sản phụ khoa, niệu khoa, chấn<br /> thương và điều trị xạ trị vùng hội âm - tầng sinh<br /> môn ở người phụ nữ(3,5,6).<br /> Hiện nay, có nhiều phương pháp phẫu thuật<br /> rò bàng quang – âm đạo đang được áp dụng<br /> trên thế giới(1,2,9); trong những phương pháp đó,<br /> phẫu thuật theo ngã âm đạo sử dụng mỡ vùng<br /> môi lớn hỗ trợ có tỉ lệ thành công cao(4,8). Với đặc<br /> tính thẩm mỹ và ít xâm hại, chúng tôi đặt vấn đề<br /> ứng dụng phương pháp này cho những bệnh<br /> nhân nữ bị rò bàng quang âm đạo.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN<br /> CỨU<br /> Trong giai đoạn từ 01/2005 đến 01/2011, 15<br /> bệnh nhân tại nhiều bệnh viện khác nhau (Bình<br /> Dân, Gia Định, Đồng Nai, Từ Dũ, Hùng<br /> Vương) được chẩn đoán xác định và phẫu thuật<br /> vá rò qua ngã âm đạo.<br /> Tất cả những bệnh nhân này đều được khai<br /> thác bệnh sử, khám lâm sàng (test 03 gạc) và<br /> được soi chẩn đoán xác định vị trí lỗ rò so với<br /> miệng niệu quản và gờ liên niệu quản(6,7,8).<br /> <br /> Quy trình phẫu thuật(1,8)<br /> Bệnh nhân nằm tư thế sản phụ khoa; đặt mỏ<br /> vịt vào trong âm đạo.<br /> B1:.Từ miệng lỗ dò; phẫu tích tách rời thành<br /> âm đạo ra khỏi bàng quang; khâu kín miệng lỗ<br /> rò bàng quang mà không cắt lọc miệng lỗ dò.<br /> B2: Phẫu tích lấy mỡ môi lớn (còn cuống<br /> mạch máu); luồn mỡ môi lớn theo đường hầm<br /> thành âm đạo đến đắp và cố định lên miệng<br /> lỗ dò<br /> B3: Khâu kín miệng lỗ rò thành âm đạo.<br /> B4: Đặt thông tiểu và mở bàng quang ra da<br /> kết thúc phẫu thuật.<br /> Thành công của phẫu thuật được xác đinh<br /> khi bệnh nhân không có tái phát trong thời<br /> gian theo dõi và thời gian theo dõi bệnh nhân<br /> ít nhất là 06 tháng.<br /> <br /> 60<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Mười lăm bệnh nhân nữ tuổi trung bình<br /> 38,8t Lớn nhất 59t và nhỏ nhất là 19 tuổi. Phẫu<br /> thuật thực hiện thành công 13/15 bệnh nhân<br /> chiếm tỉ lệ 86,67%. Một bệnh nhân mổ thất bại<br /> được phẫu thuật lần 2 qua ngã bụng – bàng<br /> quang có chèn mạc nối lớn cho kết quả thành<br /> công. Thời gian phẫu thuật trung bình là 105<br /> phút (thay đổi từ 90 đến 120 phút) ; một bệnh<br /> nhân từ chối phẫu thuật lại; lượng máu mất<br /> không đáng kể và không có tai biến trong tất cả<br /> các trường hợp phẫu thuật.<br /> Bệnh nhân được xuất viện sau 07 ngày phẫu<br /> thuật. Thông tiểu được rút ngày xuất viện ;<br /> thông mở bàng quang ra da được rút sau 14<br /> ngày phẫu thuật. Thời gian theo dõi trung bình<br /> là 25,5 tháng (thay đổi từ 6 tháng đến 30tháng).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Ưu điểm của phẫu thuật qua ngã âm đạo sử<br /> dụng mỡ môi lớn hỗ trợ là ít xâm lấn và thẩm<br /> mỹ. Tuy nhiên, đây không phải là phẫu thuật có<br /> thể áp dụng cho tất cả các trường hợp rò bàng<br /> quang âm đạo; đối với những trường hợp lỗ rò<br /> quá lớn > 5cm, vị trí lỗ rò nằm ngay miệng niệu<br /> quản hay lỗ rò quá xơ chai thì nguy cơ thất bại<br /> của phẫu thuật này sẽ tăng cao nên thực hiện<br /> phương pháp khác(2). Chính vì vậy, điều trị rò<br /> bàng quang âm đạo phải dựa trên những yếu tố<br /> như: kích thước lỗ rò, vị trí lỗ rò, và độ mềm mại<br /> của lỗ rò(2). Với kết quả đạt được và tham chiếu<br /> y văn chúng tôi nhận định rằng kích thước lỗ rò<br /> càng nhỏ; lỗ rò mềm mại và vị trí lỗ rò nằm<br /> trong vùng tam giác bàng quang thì phẫu thuật<br /> qua ngã âm đạo sử dụng mỡ môi lớn hỗ trợ sẽ<br /> an toàn và đạt kết quả tốt(4).<br /> Chúng tôi đồng quan điểm với một só tác<br /> giả, trong phẫu thuật vá rò không cắt lọc miệng<br /> lỗ rò (chỉ bấm sinh thiết để chẩn đoán giải phẫu<br /> bệnh) vì nguyên nhân sau:(1,4,8).<br /> Cắt lọc miệng lỗ rò sẽ làm cho kích thước lỗ<br /> rò tăng lên làm tăng nguy cơ thất bại phẫu<br /> thuật.<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> Vòng xơ xung quanh lỗ rò là cơ chế bảo vệ<br /> chống co thắt bàng quang là yếu tố làm lỗ rò<br /> tái phát.<br /> Trường hợp thất bại thứ nhất trong nghiên<br /> cứu là do chúng tôi không mở bàng quang ra<br /> da, sau hậu phẫu N3 bệnh nhân bị nghẹt ống<br /> thông tiểu nên lỗ rò tái phát. Vì vậy, chúng tôi<br /> khuyến cáo nên mở bàng quang ra da cho tất cả<br /> các trường hợp vá rò bàng quang(4).<br /> Trường hợp thứ hai thất bại do bệnh nhân<br /> đã qua nhiều lần phẫu thuật trước thất bại, lỗ rò<br /> lớn và mô xơ chai nhiều. Bệnh nhân này từ chối<br /> phẫu thuật lại.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> 7.<br /> <br /> Dựa trên kết quả đạt được trong phẫu thuật.<br /> Chúng tôi cho rằng phẫu thuật vá rò bàng<br /> quang – âm đạo theo ngã âm đạo có chèn mở<br /> vùng môi lớn theo phương pháp Martius có thể<br /> thực hiện được, an toàn và hiệu quả.<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 8.<br /> 9.<br /> <br /> Angioli R., Penelver M., et al. (2005). Guiline of how to manage<br /> vesicovaginal fistula, J. Crit Rv Oncol Hematoma, Volume 48; I.3;<br /> p. 295-304.<br /> Cortesse A. and Colau A. (2011). Vesicovaginal fistula, J.An.Urol<br /> (Paris); Volume 38, Issue 2; p.52-66.<br /> De Ridder D. (2009). Vesicovaginal Fistula: amajor healthcare<br /> problem; J.Curr Opin Urol; volume 19; Issue 4; p.356-61.<br /> Djordjevic M., Stanojevic D., et al. (2007). Our experience of the<br /> use of martius to eliminate the vesicovaginal fistula;<br /> Univerzitetska decja klinika, Beograd; J.Acta Chir Iugosi;<br /> Volume 51; I.3; p.101-3.<br /> Gwyneth L and de Bernis L (2006). Obstetric Fistula: Guiding<br /> principles for clinical management and programme<br /> development; Campaign to end fistula, WHO, UNFPA; section<br /> 1, 2; p.1-7.<br /> Mohsen Ayed and Rabil El Atat and al (2006). Prognostic factor<br /> of recurrence after vesicovaginal fistula repair; Iiternational<br /> Journal of Urology; Volume 13; Issue 4; p345-349; April 2006.<br /> Nguyễn Quang Quyền; and cộng sự (2008). Bài Giảng Giải Phẫu<br /> Học, tập 2, chương 41-42, nhà xuất bản y học; p.201-222.<br /> Raz S, Stothers L, et al. (2006). "vesicovaginal fistula; Female<br /> Urology; chapter 46; p.490-506<br /> Wong C., Lam P.N, et al. (2006). Laparoscopic transabdominal<br /> transvesical vesicovaginal fistula repair; J. Endourol; 20-4; 240-3;<br /> discussion 243.<br /> <br /> 61<br /> <br />