Khái quát văn học dân gian Việt Nam

Chia sẻ: Cuncon2211 Cuncon2211 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

909
lượt xem 137
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng được tập thể sáng tạo nhằm phục vụ trực tiếp cho những sinh hoạt khác nhau trong đời sống sinh hoạt cộng đồng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khái quát văn học dân gian Việt Nam

Tuần 2 Tiết 5 KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM A. MỤC TIÊU BÀI HỌC Gíup học sinh: B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HỆN SGK Thiết kế bài học Các tài liệu tham khảo C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận trả lời các câu hỏi D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Kiểm tra bài cũ. Giới thiệu bài mới Khi nói về VHDG Lâm Thị Mĩ Dạ đã từng có câu thơ làm xúc động lòng người: Tôi yêu truyện cổ nước tôi Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu sa Thương người rồi mới thương ta Yêu nhau mấy núi cách xa cũng tìm Ơû hiền rồi lại gặp lành Người ngay lại gặp người tiên độ trì. Và cho đến những câu ca dao: Trên đồng cạn dưới đồng sâu Chồng cày vợ cấy con trâu đi bừa
Từ truyện cổ đến ca dao dân ca, tục ngữ. Tất cả đều là biểu hiện cụ thể của VHDG. Để hiểu rõ chúng ta cùng tìm hiểu bài “KHÁI QUÁT VHDG VN”. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT I. VĂN HỌC DÂN GIAN LÀ GÌ? DG: Thời PK và thời thuộc Pháp phần Là những tác phẩm nghệ thuật ngôn lớn nhân dân ta đặc biệt không biết từ truyền miệng được tập thể sáng tạo chữ, không biết đọc không biết viết. nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho PV: Em hãy cho biết tại sao VHDG là những sinh hoạt khác nhau trong đời tác phẩm nghệ thuật ngôn từ? sống cộng đồng. GV: Bất cứ một tác phẩm văn nghệ nào cũng được sáng tạo bằng nghệ thuật ngôn ngữ. PV: VHDG chủ yếu được truyền bằng con đường truyền miệng. Vậy theo em Là truyền từ người này sang người truyền miệng là phương thức như thế khác, đời này sang đời khác không bằng chữ viết mà bằng lời nói. nào? PV: Tại sao VHDG lại là sáng tác tập Không có chữ viết ông cha ta lưu thể? truyền qua miệng, nên nảy sinh ý thức chỉnh sửa cho văn bản hoàn chỉnh. Vì vậy VHDG là sáng tác tập thể. Truyện cổ kể về những nội dung PV: Em hiểu thế nào là những sinh trong đời sống nhân dân. Đó là tập tục hoạt khác nhau? nghi lễ ở từng vùng, từng miền khác GV: Truyện cười: có khi cười cho vui nhau. Tiếng cười trong truyện c ười cũng cửa vui nhà, cười ra nước mắt, cười mang nhiều cung bậc. Thơ ca dân gian nhằm đưa ma tống tiễn XH cũ. cũng có nhiều bài mang bản chất nghề nghiệp, ca cày cấy, ca nghề nghiệp, nghi
lễ.... II. ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA VHDG. PV: Em hãy cho biết VHDG có những VHDG có 3 đặc trưng cơ bản: đặc trưng cơ bản nào? Tính truyền miệng Tính thực hành Là sáng tác tập thể. 1. Tính truyền miệng PV: Em hãy cho biết như thế nào là Không lưu hành bằng chữ viết, truyền miệng? truyền từ đời này sang đời khác, tính PV: Em hãy cho biết như thế nào là dị truyền miệng còn biểu hiện trong diễn bản? xướng dân gian (ca hát, chèo tuồng, cải GV: là những bản khác nhau của cùng lương). Tính truyền miệng làm nên sự một tác phẩm (có nội dung, hình thức phong phú đa dạng của VHDG, làm cơ bản giống nhau chỉ khác nhau ở chi thêm nhiều bản kể gọi là dị bản. tiết) Ví dụ: gió đưa cành trúc la đà Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng Về bưng ăn ốc về đồng ăn cua….... 2. Tính tập thể PV: Em hiểu như thế nào là tập thể? Cá nhân khởi xướng, tập thể hưởng GV: Mỗi người đều có quyền tham gia ứng tham gia, truyền miệng trong dân bổ sung sửa chữa sáng tác dân gian gian. Quá trình truyền miệng lại được chỉnh sửa, thêm bớt cho hoàn chỉnh  mang đậm tính tập thể. 3. VHDG gắn bó và phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng (Tính thực hành). PV: Em hãy cho biết tính thực hành Là những sáng tác dân gian phục vụ được hiểu như thế nào? trực tiếp cho từng ngành, từng nghề.
Ví dụ: Bài ca nghi lễ, nghề nghiệp GV: VHDG gợi cảm hứng cho người trong cuộc dù ở đâu, làm gò. Hãy nghe người nông dân tâm sự: Ra đi anh có dặn dò Ruộng sâu cấy trước ruộng gò cấy sau. Ruộng sâu cấy trước để lúa cứng cáp lên cao tránh được mưa ngập lũ lụt. Ta nhận thấy đó là lời ca của người nông dân trồng lúa nước. Chàng trai nông thôn tế nhị và duyên dáng mượn hình ảnh lá xoan đào để biểu thị lòng mình: Lá này là lá xoan đào Tương tư thì gọi thế nào hỡi em? III. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VHDG. PV: Theo em VHDG có bao nhiêu thể Thần thoại loại? Sử thi Truyền thuyết Truyện cổ tích Truyện ngụ ngôn Truyện cười Tục ngữ Câu đố Ca dao Vè Truyện thơ chèo
IV. NHỮNG GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VHDG. 1. VHDG là kho trí thức vô cùng phong phú về đời sống của dân tộc. GV: HS đọc phần 1 Tri thức của dân gian là nhận thức PV: Theo em tạo sao VHDG là kho tri của nhân dân đối với đời sống quan h thức? mình. Đó là những kinh nghiệm mà GV: Nói đến tri thức của các dân tộc nhân dân đã đúc kết từ cuộc sống. trên đất nwosc ta là nói đến kho tàng Tri thức ấy lại được trình bày bằng quí báu vô giá vô tận về trí tuệ của con nghệ thuật ngôn từ. người đối với thiên nhiên và xã hội. Chính vì được trình bày bằng nghệ thuật ngôn từ nên hấp dẫn người nghe. Trên đất nwosc ta có 54 dân tộc nên vốn tri thức dân gian vô cùng phong phú. 2. VHDG có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lý làm người. PV: Tính giáo dục của VHDG được thể Giáo dục tinh thần nhân đạo, tôn hiện như thế nào? vinh những giá trị con người, yêu Ví dụ: thương con người và đấu tranh giải Truyện Tấm Cám phóng con người. Giúp con người đồng cảm chia sẻ với nỗi bất hạnh của Tấm. Khẳng định phẩm chất của Tấm Lên án kẻ xấu, kẻ ác 3. Giá trị thẩm mĩ. PV: VHDG có những gía trị thẩm mĩ Thần thoại: Sử dụng trí tưởng tượng. Truyện cổ tích: Xây dựng những nào? PV: Em hãy cho biết những giá trị đó nhân vật thần kì. qua từng thể loại của VHDG? Truyện cười: Tạo tiếng cười dựa vào
những mâu thuẫn xã hội. Thơ ca dân gian: Là sự sáng tạo ra lời ca mang đậm chất trữ tình  giúp PV: Các nhà thơ học được gì ở ca dao? người đọc, nghe có khả năng nhạy cảm GV: Học ở gọng điệu trữ tình, xây dựng trước cái đẹp. được nhân vật trữ tình, cảm nhận của thơ ca trước đời sống, sử dụng ngôn từ sáng tạo của nhân dân trước cái đẹp. PV: Còn nhà văn học được gì ở truyện cổ tích? GV: Xây dựng được cốt truyện: nắm chác những đặc trưng cơ bản của VHDG, hiểu biết về các thể loại, vai trò của VHDG đối với nền VH dân tộc.