Khảo sát các biến chứng của bệnh túi thừa đại tràng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT CÁC BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH TÚI THỪA ĐẠI TRÀNG<br /> Lê Huy Lưu*, Đỗ Thị Thu Phương**, Nguyễn Việt Thành*, Nguyễn Đức Trí**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu – Mục tiêu: Túi thừa đại tràng là bất thường giải phẫu thường gặp nhất nhưng hiếm khi được<br /> chẩn đoán tại Việt Nam. Mục tiêu của nghiên cứu là khảo sát sự hiện diện, kiểu phân bố của túi thừa ở đại tràng<br /> và các biến chứng của bệnh.<br /> Phương pháp: Ghi nhận tất cả các bệnh nhân được chẩn đoán túi thừa đại tràng từ tháng 1 năm 2010 đến<br /> tháng 9 năm 2014. Các thông tin về tuổi, giới, biểu hiện, phương tiện chẩn đoán, cách điều trị và kết quả được thu<br /> thập.<br /> Kết quả: Nhóm nghiên cứu bao gồm 462 bệnh nhân. Tuổi trung bình là 41 (thay đổi từ 13 – 91), 302 trường<br /> hợp là nữ (65%). Phần lớn bệnh nhân (415, 90%) có túi thừa là ở đại tràng bên phải, bệnh thường viêm ở mức độ<br /> nhẹ (416, 90%). Phần lớn được chẩn đoán dựa vào MSCT (329, 71%), một số chẩn đoán được trong mổ sau khi<br /> chỉ định mổ vì nghi ngờ viêm ruột thừa (20,1%).<br /> Kết luận: Bệnh túi thừa đang tăng lên ở Việt Nam, bệnh thường gặp bên đại tràng phải và thường nhẹ.<br /> Phần lớn được chẩn đoán dựa vào MSCT.<br /> Từ khoá: Túi thừa đại tràng, biến chứng, chẩn đoán.<br /> <br /> ABTRACT<br /> INVESTIGATION OF COMPLICATIONS OF DIVERTICULAR COLON<br /> Le Huy Luu, Do Thi Thu Phuong, Nguyen Viet Thanh, Nguyen Duc Tri<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - Supplement of No 1 - 2015: 181 - 186<br /> Background – objectives: Diverticular disease is the most common morphological abnormality of the colon<br /> but rarely was diagnosed in Vietnam. The objective was to assess the presentation, extent of disease, and<br /> complications of diverticulosis.<br /> Method: All patients with a diagnosis of diverticulitis from January 2010 to September 2014 were reviewed.<br /> Patients were assessed as to age, sex, presenting symptoms, diagnostic studies, extent of disease, treatment, and<br /> outcome.<br /> Results: The study group consisted of 462 patients. The mean age was 41 years (range 13 to 91), 302 of 462<br /> (65%) were male. Most of the patients (n=415. 90%) had right-sideddiverticulitis and most (n= 416. 90%) were<br /> mild in severity. The majority were diagnosed by MSCT (n = 329, 71%), some of patients who underwent<br /> emergency surgery were for suspected appendicitis (n = 95, 20.1%).<br /> Conclusion: Diverticular colon is increasing in Vietnam, often right-sided and mild in severity. A<br /> significant proportion is diagnosed by MSCT.<br /> Key words: Diverticulitis, complications, diagnosis.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Túi thừa đại tràng vẫn được biết là bệnh lý<br /> <br /> phổ biến ở các nước phương Tây. Có đặc điểm<br /> là thường gặp ở người lớn tuổi, biểu hiện dưới<br /> dạng nhiều túi thừa chủ yếu tập trung ở đại<br /> <br /> * Bộ môn Ngoại, Đại học Y Dược TPHCM<br /> ** Khoa Ngoại Tiêu hóa, Bệnh viện Nhân dân Gia Định<br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Huy Lưu<br /> ĐT: 0903 945 397<br /> Email: lehuyluu@yahoo.com<br /> <br /> Ngoại Tổng Quát<br /> <br /> 181<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> tràng bên trái. Đây là vấn đề y tế lớn tại các<br /> quốc gia này bởi nhiều biến chứng có thể gặp<br /> phải do bệnh túi thừa gây ra, đặc biệt là các<br /> đối tượng bị bệnh thường là lớn tuổi và có<br /> nhiều bệnh lý kèm theo.<br /> Tại các nước phương Đông, trong đó có nước<br /> ta, bệnh túi thừa đại tràng ít được nhắc đến<br /> trước đây. Nhiều năm trở lại đây, các báo cáo về<br /> bệnh lý này ngày càng nhiều nhất là tại các nước<br /> Đông Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Hồng Kông,<br /> Trung Quốc, Singapore… Nước ta cũng có vài<br /> báo cáo về bệnh lý này. Qua các nghiên cứu đã<br /> cho thấy, bệnh lý này cũng gặp khá nhiều tại các<br /> nước phương Đông trong đó có nước ta nhưng<br /> có sự khác biệt khá rõ về đặc điểm bệnh lý đó là<br /> đối tượng mắc bệnh thường trẻ hơn, phân bố<br /> nhiều ở đại tràng phải và số lượng túi thừa hiện<br /> diện ít hơn.<br /> Do những đặc điểm bệnh lý như trên, việc<br /> theo dõi, thái độ xử trí cũng khác biệt so với<br /> phương Tây, đặc biệt đối tượng bị bệnh thường<br /> trẻ, khả năng gặp biến chứng trong tương lai sẽ<br /> nhiều. Do đó, việc khảo sát các biến chứng, mức<br /> độ nguy hiểm của biến chứng, cách xử lý biến<br /> chứng là rất cần thiết để có thái độ xử lý thích<br /> hợp cho những bệnh nhân mắc bệnh này. Mục<br /> tiêu của nghiên cứu là khảo sát các biến chứng<br /> của bệnh túi thừa đại tràng đồng thời rút ra một<br /> số đặc điểm của bệnh lý này.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> <br /> và các bệnh kèm theo của từng trường hợp. Từ<br /> các thông tin đó, chúng tôi chọn được những<br /> trường hợp theo tiêu chuẩn nghiên cứu. Với cách<br /> làm này, chúng tôi chọn được tương đối chính<br /> xác các trường hợp thực sự bị bệnh túi thừa đại<br /> tràng nhưng không đảm bảo chọn hết được tất<br /> cả các bệnh nhân túi thừa đại tràng nhập viện vì<br /> có thể có những trường hợp bệnh nhân không<br /> được nhập đúng mã ICD. Để hạn chế điều này,<br /> chúng tôi truy cập thêm dữ liệu từ khoa giải<br /> phẫu bệnh lý, các mẫu bệnh phẩm là đại tràng<br /> trong thời gian nghiên cứu được quan tâm, và đã<br /> tìm thêm được một số trường hợp bệnh lý túi<br /> thừa nhưng được chẩn đoán lầm là u đại tràng,<br /> viêm đại tràng hay không xác định…<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tất cả các trường hợp vào viện vì các biến<br /> chứng của bệnh túi thừa đại tràng tại BV Nhân<br /> Dân Gia Định trong thời gian 5 năm, từ tháng 1<br /> năm 2010 đến tháng 9 năm 2014.<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh: Bệnh nhân được chọn<br /> vào nghiên cứu nếu có ít nhất 1 tiêu chuẩn sau:<br /> Tiêu chuẩn trên MSCT: Có ít nhất 1 hình ảnh<br /> túi thừa (bắt buộc), nếu túi thừa viêm thì phải có<br /> thêm 2 tiêu chuẩn sau: dấu hiệu viêm, thâm<br /> nhiễm mỡ quanh túi thừa và thành đại tràng dày<br /> trên 4mm.<br /> Những bệnh nhân có túi thừa thấy được qua<br /> soi đại tràng.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> <br /> Những bệnh nhân được ghi nhận trong mổ<br /> xác định biến chứng của túi thừa đại tràng.<br /> <br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang (cross-sectional<br /> study).<br /> <br /> Những bệnh nhân được xác định qua giải<br /> phẫu bệnh sau mổ.<br /> <br /> Phương pháp<br /> <br /> Các thông số như tuổi, giới, đặc điểm túi<br /> thừa, các biến chứng, mức độ nặng, phương<br /> pháp chẩn đoán… được thu thập. Mã hoá và xử<br /> lý thống kê bằng phần mềm SPSS 16.<br /> <br /> Từ chương trình quản lý bệnh nhân của<br /> bệnh viện, chúng tôi truy cập tất cả các bệnh<br /> nhân nhập viện có mã ICD là K57.x. Sau đó tiếp<br /> tục truy cập thông tin về siêu âm, MSCT, nội soi,<br /> thông tin phẫu thuật (nếu bệnh nhân có mổ), kết<br /> quả giải phẫu bệnh… Ngoài ra, từ chương trình<br /> quản lý bệnh nhân của bệnh viện, chúng tôi<br /> cũng biết được số lần nhập viện, số ngày điều trị<br /> <br /> 182<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Từ tháng 1 năm 2010 đến tháng 9 năm 2014<br /> có tổng số 601 lượt bệnh nhân được chẩn đoán<br /> bệnh túi thừa đại tràng với mã bệnh là K57 (ICD<br /> 10), chúng tôi chọn được 462 trường hợp thoả<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> tiêu chuẩn nghiên cứu. Trong đó 415 trường hợp<br /> túi thừa chỉ có ở đại tràng bên phải (90%), 47<br /> trường hợp còn lại là túi thừa bên trái hoặc có ở<br /> khắp đại tràng (bảng 1). Cũng trong khoảng thời<br /> gian trên, số ca viêm ruột thừa phải mổ là 8513<br /> trường hợp. Tỉ lệ viêm túi thừa đại tràng phải<br /> trên số trường hợp mổ ruột thừa xấp xỉ 1:20<br /> Bảng 1: Đặc điểm phân bố của túi thừa trên đại<br /> tràng.<br /> Kiểu túi thừa<br /> Túi thừa manh tràng<br /> Túi thừa đại tràng lên<br /> Đa túi thừa bên phải<br /> Đa túi thừa bên trái<br /> Đa túi thừa đại tràng<br /> <br /> Số lượng (%)<br /> Vị trí<br /> 253 (54,7%)<br /> 415<br /> Bên phải<br /> 83 (18%) (89,8%)<br /> 79 (17,1%)<br /> 29 (6,3%)<br /> 47<br /> Bên trái +<br /> 18 (3,9%) (10,2%) khắp đại<br /> tràng<br /> <br /> 180<br /> 160<br /> 140<br /> 120<br /> 100<br /> 80<br /> 60<br /> 40<br /> 20<br /> 0<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 156<br /> 117<br /> 95<br /> 58<br /> 36<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013 2014 (9<br /> tháng)<br /> <br /> Biểu đồ 1. Số lượng ca trong từng năm.<br /> <br /> Giới<br /> Nam chiếm 65%; Tỉ lệ nam: Nữ là 1,9: 1. Nam<br /> gần gấp đôi nữ.<br /> <br /> Phân bố theo năm<br /> Năm 2010, 2011 ít đáng kể so với các năm<br /> sau vì các bác sĩ chưa quen nhập đúng mã ICD<br /> của bệnh túi thừa, nhiều bệnh bị thất lạc do nhập<br /> ICD sai (biểu đồ 1).<br /> <br /> Tuổi trung bình là 41 (thay đổi từ 13 đến 91).<br /> Tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân túi thừa<br /> bên phải trẻ hơn đáng kể so với bên trái, tương<br /> ứng là 39 và 59.<br /> Hầu hết bệnh nhân vào viện trong tình trạng<br /> viêm túi thừa chưa biến chứng, 416 trường hợp<br /> chiếm tới 90% (Bảng 2), các thể lâm sàng khác<br /> bao gồm áp xe, viêm phúc mạc, rò, lầm u đại<br /> tràng, xuất huyết tiêu hoá. Các phương pháp<br /> điều trị cho bệnh nhân chưa thật sự thống nhất,<br /> nhiều trường hợp chỉ chẩn đoán được khi mổ.<br /> <br /> Bảng 2: Các biến chứng và phương pháp điều trị.<br /> Thể lâm sàng<br /> Tình cờ<br /> Viêm<br /> Áp xe<br /> Viêm phúc mạc<br /> Rò<br /> Khối u<br /> Xuất huyết tiêu hoá<br /> Tổng<br /> <br /> Điều trị nội<br /> 4<br /> 343<br /> 3<br /> 0<br /> 1<br /> 7<br /> 4<br /> 362<br /> <br /> Điều trị<br /> Điều trị nội (mổ)<br /> Cắt túi thừa<br /> 0<br /> 0<br /> 36<br /> 32<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 6<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 1<br /> 0<br /> 0<br /> 36<br /> 39<br /> <br /> Căn cứ chẩn đoán và thái độ điều trị thay đổi<br /> theo thời gian (Bảng 3). Thời gian đầu, chẩn<br /> đoán được trước mổ rất ít, nhưng càng về sau thì<br /> khả năng chẩn đoán được bệnh bằng việc sử<br /> <br /> Cắt đại tràng<br /> 0<br /> 5<br /> 7<br /> 8<br /> 2<br /> 3<br /> 0<br /> 25<br /> <br /> Tổng<br /> 4<br /> 416<br /> 10<br /> 14<br /> 3<br /> 11<br /> 4<br /> 462<br /> <br /> dụng MSCT tăng cao. Tương tự vậy, khi đã chẩn<br /> đoán được trước mổ nên điều trị không mổ cũng<br /> tăng hơn.<br /> <br /> Bảng 3: Cách chẩn đoán và điều trị.<br /> Năm<br /> 2010<br /> 2011<br /> 2012<br /> 2013<br /> <br /> Mổ<br /> 29<br /> 29<br /> 21<br /> 9<br /> <br /> Ngoại Tổng Quát<br /> <br /> Căn cứ chẩn đoán<br /> MSCT<br /> Nội soi<br /> 2<br /> 4<br /> 26<br /> 3<br /> 84<br /> 12<br /> 137<br /> 10<br /> <br /> GPB<br /> 1<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> Điều trị<br /> Điều trị nội Điều trị nội (mổ) Cắt túi thừa Cắt đại tràng<br /> 6<br /> 16<br /> 8<br /> 6<br /> 30<br /> 14<br /> 9<br /> 5<br /> 96<br /> 3<br /> 13<br /> 5<br /> 142<br /> 0<br /> 8<br /> 6<br /> <br /> 183<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Năm<br /> Mổ<br /> 7<br /> <br /> 2014<br /> <br /> Căn cứ chẩn đoán<br /> MSCT<br /> Nội soi<br /> 80<br /> 8<br /> <br /> GPB<br /> 0<br /> <br /> Hình ảnh thủng túi thừa trên MSCT có 33<br /> trường hợp, đa số chỉ có hơi cạch đại tràng hoặc<br /> túi thừa mất liên tục, một số có hơi tự do trong<br /> bụng. 24 trong số đó được quyết định điều trị<br /> <br /> Điều trị<br /> Điều trị nội Điều trị nội (mổ) Cắt túi thừa Cắt đại tràng<br /> 88<br /> 3<br /> 1<br /> 3<br /> <br /> nội. Bệnh túi thừa bên trái có xu hướng được mổ<br /> cắt đại tràng nhiều hơn so với bên phải (8/47 bên<br /> trái so với 17/415 của bên phải) (Bảng 4).<br /> <br /> Bảng 4: Các yếu tố ảnh hưởng tới điều trị.<br /> Yếu tố ảnh hưởng<br /> Thủng túi thừa/<br /> MSCT<br /> Vị trí túi thừa<br /> <br /> Không thủng<br /> Thủng<br /> Đại tràng phải<br /> Đại tràng trái<br /> <br /> Điều trị nội<br /> 338<br /> 24<br /> 324<br /> 38<br /> <br /> Điều trị<br /> Mổ không can thiệp Cắt túi thừa Cắt đại tràng<br /> 36<br /> 38<br /> 17<br /> 0<br /> 1<br /> 8<br /> 36<br /> 38<br /> 17<br /> 0<br /> 1<br /> 8<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Với thiết kế nghiên cứu nhằm tìm ra các<br /> bệnh nhân được chẩn đoán chính xác nhất bệnh<br /> túi thừa đại tràng và các biến chứng của nó,<br /> trong gần năm năm chúng tôi có được 462<br /> trường hợp với tiêu chuẩn chẩn đoán khá chắc<br /> chắn. Như vậy mỗi năm có hàng trăm trường<br /> hợp bệnh túi thừa đại tràng phải nhập viện tại<br /> bệnh viện chúng tôi, tương ứng trong thời gian<br /> này có hơn 8 ngàn trường hợp mổ cắt ruột thừa<br /> (cứ 20 trường hợp mổ cắt ruột thừa thì có 1 ca<br /> viêm túi thừa nhập viện). Con số thực tế chắc<br /> còn cao hơn do nhiều trường hợp không được<br /> chẩn đoán và các trường hợp không chắc chắn bị<br /> chúng tôi loại ra. Ngoài ra, thời gian đầu, nhiều<br /> bác sĩ vẫn chưa có ý thức chẩn đoán bệnh này,<br /> nên nhiều trường hợp đã bị bỏ sót hay chẩn<br /> đoán nhầm với bệnh lý khác. Một lý do giải thích<br /> cho việc chẩn đoán lầm này kéo dài là do đa số<br /> bệnh biểu hiện không đặc hiệu(4), dễ nhầm với<br /> các bệnh lý tiêu hoá thường gặp khác. Hơn nữa<br /> bệnh thường đáp ứng với điều trị nội khoa bằng<br /> các kháng sinh thông thường hoặc thậm chí tự<br /> hết sau vài ngày(8), vì vậy nên thường bị bỏ qua.<br /> Một số diễn tiến nặng sang các biến chứng như<br /> áp xe hay viêm phúc mạc phải mổ thì cũng<br /> không dễ cho hầu hết các phẫu thuật viên có thể<br /> nhận biết được nguyên nhân là túi thừa. Kết quả<br /> giải phẫu bệnh thì phải nhiều ngày sau mới có<br /> nên dễ bị bỏ qua. Việc nhập mã ICD không đúng<br /> <br /> 184<br /> <br /> Tổng<br /> 429<br /> 33<br /> 415<br /> 47<br /> <br /> cũng là một lý do khiến chúng tôi có thể để sót<br /> các bệnh nhân trong giai đoạn trên (lúc đầu ít bác<br /> sĩ dùng mã K57 mà thường nhập giống như ruột<br /> thừa). Ở chiều ngược lại, khi đã biết tới bệnh này<br /> thì nhiều người cũng lại quá dễ dàng chẩn đoán<br /> mà không cần có các tiêu chuẩn chắc chắn, khiến<br /> cho lượng bệnh tăng ảo.<br /> Tỉ lệ nam: nữ rất khác nhau trong các báo<br /> cáo. Nghiên cứu của Hussain cho thấy, tuổi<br /> trung bình là 73 và tỉ lệ nữ chiếm tới 72%(7).<br /> Nhiều nghiên cứu lại thể hiện ngược lại, đặc biệt<br /> là ở độ tuổi dưới 50, bệnh gặp nhiều hơn ở nam.<br /> Điều này cũng được thể hiện trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi, với tuổi trung bình là 41, bệnh ưu<br /> thế rõ ở nam, nhiều gần gấp đôi nữ. Nếu chỉ tính<br /> túi thừa bên phải thì tuổi trung bình chỉ là 39<br /> tuổi, độ tuổi này cũng phù hợp với các nghiên<br /> cứu ở các nước Á đông.<br /> Thời gian đầu, rất ít bệnh nhân được chẩn<br /> đoán viêm túi thừa và phần lớn chẩn đoán khi<br /> mổ, về sau nhờ siêu âm và chụp cắt lớp vi tính<br /> nên nhiều bệnh nhân chẩn đoán được hơn. Đây<br /> là 2 phương tiện rất hữu ích để chẩn đoán xác<br /> định cũng như chẩn đoán biến chứng, mức độ<br /> nặng nhẹ của các biến chứng, đặc biệt là chụp cắt<br /> lớp vi tính(8). Nội soi đại tràng được xem là đặc<br /> hiệu tuy nhiên dễ bỏ sót túi thừa, nhất là các<br /> trường hợp túi thừa đơn độc ở đại tràng phải.<br /> Đặc biệt nôi soi rất hạn chế trong việc đánh giá<br /> biến chứng (ngoại trừ xuất huyết tiêu hoá).<br /> Nhưng đây là phương tiện tốt nhất để khảo sát<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> các bệnh kèm theo trong lòng đại tràng. Nghiên<br /> cứu của chúng tôi, 2 năm đầu chẩn đoán chủ yếu<br /> dựa vào mổ, các năm sau chẩn đoán dựa vào<br /> siêu âm và chụp cắt lớp vi tính đã tăng lên vượt<br /> trội, tính chung thì hơn 70% trường hợp được<br /> chẩn đoán dựa vào phương tiện này.<br /> Về đặc điểm phân bố cũng như số lượng túi<br /> thừa trên đại tràng. Gần 90% các trường hợp<br /> trong nghiên cứu của chúng tôi có túi thừa nằm<br /> bên đại tràng phải.<br /> Về biểu hiện lâm sàng: Hầu hết là biểu hiện<br /> viêm không biến chứng (90%). Theo y văn, túi<br /> thừa đại tràng là nguyên nhân hàng đầu gây<br /> xuất huyết tiêu hoá dưới(12), đặc biệt là túi thừa<br /> đại tràng phải thường dễ xuất huyết tiêu hoá<br /> hơn các vị trí khác(6, 13) và diễn tiến nặng hơn. Tuy<br /> nhiên trong nghiên cứu của chúng tôi, dù bệnh<br /> chủ yếu ở đại tràng phải nhưng xuất huyết tiêu<br /> hoá đặc biệt rất hiếm, mà lại xảy ra trên bệnh<br /> nhân đa túi thừa chậu hông hoặc khắp đại tràng.<br /> Giống như nhận định của tác giả Lewis(11), các<br /> bệnh nhân xuất huyết tiêu hoá trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi đều có đặc điểm là lớn tuổi, có<br /> kèm theo nhiều bệnh nội khoa, tuy nhiên vì số<br /> lương quá ít nên chúng tôi không có kết luận gì.<br /> Theo một số tác giả, biến chứng xuất huyết tiêu<br /> hoá do túi thừa ngày càng tăng trong khi chung<br /> tôi lại rất ít gặp, lý giải cho điều này, một phần có<br /> thể do chúng tôi không thu thập được đầy đủ<br /> các bệnh nhân xuất huyết tiêu hoá do túi thừa<br /> đại tràng bởi hạn chế của phương pháp lấy mẫu<br /> dựa vào mã ICD trong phần mềm quản lý của<br /> bệnh viện (hầu hết các bệnh nhân xuất huyết<br /> tiêu hoá không được nhập mã ICD chính xác).<br /> Biểu hiện khối u cũng là vấn đề đáng quan<br /> tâm, làm cho bệnh nhân rất lo lắng, khối u<br /> thường được chẩn đoán qua lâm sàng, siêu âm<br /> và MSCT. Hầu hết được loại trừ sau khi được<br /> nội soi đại tràng. Cá biệt có 1 trường hợp bị chẩn<br /> đoán ung thư manh tràng ngay cả sau khi soi và<br /> thậm chí lúc mổ vẫn nghĩ nhiều tới ung thư xâm<br /> lấn (T4). Chỉ sau khi có kết quả giải phẫu bệnh<br /> sau mổ mới khẳng định đó chỉ là khối viêm kèm<br /> theo các túi thừa khác của manh tràng.<br /> <br /> Ngoại Tổng Quát<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Cho dù đã có nhiều hướng dẫn điều trị bệnh<br /> túi thừa đại tràng(2,3,14), đặc biệt là túi thừa đại<br /> tràng trái. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều quan điểm<br /> trái ngược trong việc xử trí(5). Có xu hướng ủng<br /> hộ việc mổ cắt bỏ vì cho rằng đáp ứng với điều<br /> trị nội ngày càng thấp ở những lần tái phát trong<br /> khi nguy cơ biến chứng lại càng cao nếu buộc<br /> phải mổ ở bệnh nhân tái phát nhiều lần(1). Xu<br /> hướng khác lại muốn điều trị bảo tồn và đưa các<br /> bằng chứng bảo vệ quan điểm của mình. Riêng<br /> túi thừa đại tràng phải thì lại có thêm nhiều<br /> điểm khác biệt, do đó chúng ta không nên áp<br /> dụng một cách máy móc một hướng dẫn nào đó<br /> cho tất cả. Thái độ khôn ngoan là biết rõ các<br /> phương pháp điều trị, ưu và nhược điểm của<br /> từng phương pháp và áp dụng cho từng bệnh<br /> nhân(15) phù hợp với các đặc điểm riêng của họ<br /> về độ tuổi, sức khoẻ, lối sống, công việc…<br /> Dấu hiệu thủng túi thừa trên MSCT không<br /> đồng nghĩa với chỉ định mổ, ngoại trừ trường<br /> hợp lâm sàng có dấu hiệu viêm phúc mạc(9) kèm<br /> khí tự do. Các trường hợp khác có dấu hiệu trên<br /> CT như bóng khí cạnh túi thừa hay cạnh đại<br /> tràng, túi thừa mất liên tục… nhưng lâm sàng<br /> không có biểu hiện viêm phúc mạc thì vẫn có thể<br /> điều trị bảo tồn. Chúng tôi có 24/33 trường hợp<br /> có biểu hiện thủng túi thừa trên MSCT nhưng<br /> vẫn điều trị bảo tồn thành công.<br /> Trong các báo cáo trước đây, chúng tôi báo<br /> cáo loạt ca cắt túi thừa nội soi với kết quả sớm rất<br /> tốt(10), trong nghiên cứu này chúng tôi chỉ tìm<br /> được 38 trường hợp, khá nhiều trường hợp đã<br /> không được tìm ra với phương pháp lấy mẫu<br /> này do lỗi nhập mã ICD ban đầu. Còn rất nhiều<br /> điều cần bàn về phương pháp này, với kỹ thuật<br /> không khó khăn, thực hiện an toàn và không<br /> biến chứng thì cho thấy có vẻ đó là phương pháp<br /> hứa hẹn cho các bệnh nhân trẻ, túi thừa ít hoặc<br /> đơn độc. Trong nghiên cứu này, hơn 70% các<br /> trường hợp là túi thừa đơn độc ở đại tràng phải.<br /> Nhưng phương pháp cắt túi thừa không có<br /> nhiều ý nghĩa nếu là đa túi thừa vì bệnh nhân<br /> vẫn có thể bị biến chứng trong tương lai bởi các<br /> túi thừa còn lại, và việc phải trải qua cuộc mổ để<br /> <br /> 185<br /> <br />