Khảo sát lâm sàng, cận lâm sàng và đáp ứng điều trị Tenofovir ở bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính có HBeAg âm tính

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ ĐÁP ỨNG ĐIỀU TRỊ<br /> TENOFOVIR Ở BỆNH NHÂN VIÊM GAN SIÊU VI B MẠN TÍNH<br /> CÓ HBeAg ÂM TÍNH<br /> Lê Minh Châu*, Bùi Phan Quỳnh Phương**, Cao Minh Nga***<br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Viêm gan siêu vi B mạn tính HBeAg âm tính là một vấn đề sức khỏe quan trọng trên thế giới. Mục<br /> tiêu nghiên cứu của chúng tôi nhằm khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đáp ứng điều trị Tenoforvir ở<br /> bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính có HBeAg âm tính.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu mô tả hồi cứu trên hồ sơ lưu trữ<br /> của bệnh nhân đến khám, theo dõi và điều trị tại phòng khám viêm gan Trung Tâm Hòa Hảo Thành phố Hồ Chí<br /> Minh trong khoảng thời gian từ 01/01/2012 đến 31/12/2014. Tiêu chuẩn chọn bệnh như sau: HBsAg dương tính<br /> trên 6 tháng, HBeAg âm tính và antiHBe dương tính; HBVDNA ≥ 4 log10 copies/mL; nồng độ ALT > 2 lần giới<br /> hạn trên bình thường; không đồng nhiễm HCV, HDV, HIV.<br /> Kết quả: Tất cả 105 bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính với HBeAg âm tính có tỉ lệ nam/nữ xấp xỉ 5/1.<br /> Tuổi trung bình là 44,35 ± 11,15 tuổi, nhóm tuổi mắc bệnh 40 – 60 tuổi chiếm ưu thế. Tỉ lệ gia tăng trị số ALT<br /> trong khoảng 2 – 5 lần so với giá trị bình thường chiếm ưu thế. Nồng độ HBVDNA > 5 log10 copies/mL chiếm tỉ<br /> lệ cao. Tỉ lệ đáp ứng sinh hóa, đáp ứng siêu vi gia tăng theo thời gian điều trị và đều hơn 90% trong 24 tháng sử<br /> dụng Tenofovir. Các bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu đều không biến mất HBsAg vào cuối đợt điều trị 24<br /> tháng.<br /> Kết luận: Viêm gan siêu vi B mạn HBeAg âm tính vẫn còn là thể bệnh truyền nhiễm rất phổ biến, nguy<br /> hiểm và là vấn đề sức khỏe mang tính toàn cầu.<br /> Từ khóa: Viêm gan siêu vi B mạnHBeAg âm tính, nồng độ HBVDNA, Tenofovir.<br /> ABSTRACT<br /> SURVEYCLINICAL AND PARACLINICAL FEATURES,TREATMENT RESPONSE OF TENOFOVIR<br /> WITH HBeAg-NEGATIVE CHRONIC HEPATITIS B<br /> Le Minh Chau, Bui Phan Quynh Phương, Cao Minh Nga<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 21 - No 1 - 2017: 23 - 29<br /> Background and objective: HBeAg-negative chronic hepatitis B is an important health problem<br /> worldwide. The goal of this study to survey clinical and preclinical features, treatment response of Tenofovir with<br /> HBeAg-negative chronic hepatitis B.<br /> Patients and Methods: Total 105 patients were chosen from January 2012 to December 2014in Hoa Hao<br /> center. The inclusion criteria were chronic HBV infection with HBsAg-positive for more than 6 months, HBeAg-<br /> negative and antiHBe-positive; serum HBVDNA levels ≥ 4 log10 copies/mL; serum ALT levels> 2 ULN, no co-<br /> infected with HCV, HDV, HIV.<br /> Results: Total 105 patients, the rate of male/female is approximately 5/1, average age: 44.35 ± 11.15 years<br /> old, the rate of increase ALT in the range of 2-5 times the normal value predominate. Serum HBVDNA levels ><br /> 5log10 copies/mL high percentage. The rates of biochemical response and virological response increase with<br /> <br /> <br /> *BV Nguyễn Tri Phương **Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch ***Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: BSCKII. Lê Minh Châu ĐT: 090.818.5641 Email: chaule1109@gmail.com<br /> <br /> Bệnh Nhiễm 23<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> duration of treatment and were over 90% in 24 months to use Tenofovir. The patients in the study were not loss<br /> HBsAg at the end of 24 months of treatment.<br /> Conclusions: HBeAg-negative chronic hepatitis B is still a very common infectious disease, it is dangerous<br /> health problem globally.<br /> Keyword: HBeAg-negative chronic hepatitis B, serum HBVDNA levels, Tenofovir<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ HBeAg âm tính.<br /> <br /> Theo Tổ chức Y tế thế giới, ước tính có PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> khoảng 400 triệu người nhiễm siêu vi viêm Thiết kế nghiên cứu<br /> gan B mạn tính, ít nhất 20% người tử vong vì Nghiên cứu mô tả hồi cứu.<br /> bệnh gan mạn tính như xơ gan, ung thư gan<br /> Dân số nghiên cứu<br /> nguyên phát(10). Việt Nam nằm trong vùng lưu<br /> hành bệnh cao (chiếm 8%-10% dân số), phần Bệnh nhân đến khám, theo dõi và điều trị tại<br /> lớn nhiễm bệnh từ giai đoạn chu sinh và tuổi phòng khám viêm gan Trung Tâm Hòa Hảo TP.<br /> nhỏ nên diễn tiến bệnh thường mạn tính(8). HCM,trong khoảng thời gian từ 01/01/2012 đến<br /> Viêm gan siêu vi B mạn tính với kháng nguyên 31/12 /2014.<br /> HBeAg âm tính là loại đột biến xảy ra ở vùng Đối tượng nghiên cứu<br /> tiền lõi (pre-core) và/hoặc vùng gen khởi động Bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn thỏa mãn<br /> tổng hợp protein lõi (core promoter) đưa đến điều kiện sau:<br /> kết quả là không sản xuất hay giảm sản xuất HBsAg dương tínhtrên 6 tháng, HBeAg âm<br /> protein HBeAg, thường gặp trong diễn tiến tự tính và antiHBe dương tính.<br /> nhiên của bệnh(11). HBVDNA ≥4 log10 copies/mL bằng kỹ<br /> Hiện nay đã có nhiều tiến bộ trong điều trị thuật PCR.<br /> viêm gan siêu vi B mạn tính với nhóm thuốc ALT > 2 lần giới hạn bình thường.<br /> Interferon và các thuốc tương tự nucleoside.<br /> Không đồng nhiễm HCV, HDV, HIV.<br /> Tuy nhiên, sự hiểu biết về hiệu quả điều trị ở<br /> những bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính Ước tính cỡ mẫu<br /> với HBeAg âm tính vẫn còn đang là mối quan Chúng tôi sử dụng công thức tính cỡ mẫu<br /> tâm nghiên cứu ở nhiều nước. Ở Việt Namvẫn cho nghiên cứu này như sau:<br /> còn ítnghiên cứu về viêm gan siêu vi B mạn<br /> tính với kháng nguyên HBeAg âm tính. Trên<br /> cơ sở đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu khảo Với p = 0,15 (tỉ lệ nhiễm viêm gan siêu vi B<br /> sát đề tài “Khảo sát lâm sàng, cận lâm sàng và mạn tính với HBeAg khoảng 15% ở vùng Châu<br /> đáp ứng điều trị Tenoforvir ở bệnh nhân viêm Á - Thái Bình Dương).<br /> gan siêu vi B mạn tính có HBeAg âm tính” Vậy cỡ mẫu n = 100 hồ sơ bệnh nhân.<br /> nhằm góp phần tìm hiểu ban đầu về viêm gan<br /> Xử lý và trình bày số liệu<br /> siêu vi B mạn tính với HBeAg âm tính ở Việt<br /> Nam trong thời điểm hiện nay và làm cơ sở Các số liệu thu thập được xử lý dựa vào<br /> cho các nghiên cứu sâu hơn. phần mềm STATA phiên bản 12.0.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu Phương tiện nghiên cứu<br /> Khảo sát lâm sàng, cận lâm sàng viêm gan Các xét nghiệm sinh hoá gồm ALT, AST,<br /> siêu vi B mạn tính có HBeAg âm tính. GGT, protein toàn phần, albumin, bilirubin …<br /> được thực hiện bằng máy tự động ADVIA 1650<br /> Khảo sát đáp ứng điều trị Tenoforvir ở<br /> của hãng Siemens Diagnostic.<br /> bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính có<br /> <br /> <br /> 24 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Các xét nghiệm huyết học được đếm tự động Các chỉ số Trung bình ± độ lệch chuẩn<br /> ≤ 5 lần giá trị bình thường 81,90%<br /> trên máy Cell Dyne 3500.<br /> > 5 lần giá trị bình thường 18,10%<br /> Dấu ấn miễn dịch như HBsAg, HBeAg, AST (IU /l) 84,10 ± 25,11<br /> antiHBe, antiHCV, antiHDV được làm trên bộ Nhận xét: chỉ số huyết học và sinh hóa<br /> kít của hãng Abott, là test Microparticle Enzyme không thay đổi đáng kể.<br /> Immunoassay (MEIA).<br /> Nồng độ HBVDNA<br /> Xét nghiệm định lượng nồng độ HBVDNA<br /> Bảng 3. Nồng độ HBVDNA trong huyết thanh.<br /> thực hiện trên máy MX 3005P của<br /> Nồng độ HBVDNA Trung bình ± độ lệch chuẩn<br /> hãng Stratagen. HBV-DNA (log10 copies/ml) 5,97 ± 1,36<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU < 5 (log10 copies/mL) 12,38%<br /> ≥ 5 (log10 copies/mL) 87,62%<br /> Đặc điểm chung<br /> Nhận xét: HBVDNA tăng ở mức độ trung<br /> Qua khảo sát, chúng tôi thu thập được 105 bình, trong đó HBVDNA ≥ 5 log10 copies/mL<br /> hồ sơ bệnh án của bệnh nhân viêm gan siêu vi B chiếm tỉ lệ cao.<br /> mạn tínhHBeAg âm tính như sau:nam: 87/105 Kết quả đáp ứngđiều trị Tenofovir<br /> (82,86%), nữ: 18/105 (17,14%). Tuổi trung bình: Bảng 4. Kết quả đáp ứng điều trị Tenofovir 6, 12, 18,<br /> 44,35 ± 11,15 tuổi. Tuổi nhỏ nhất là 23 tuổi, tuổi 24 tháng.<br /> lớn nhất là 70 tuổi. 6 tháng 12 tháng 18 tháng 24 tháng<br /> Đáp ứng<br /> Triệu chứng lâm sàng 58,10% 72,38% 90,48% 91,43%<br /> sinh hóa<br /> Đáp ứng<br /> Phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng siêu vi<br /> 51,43% 72,38% 89,52% 92,38%<br /> lâm sàng, một số bệnh nhân có triệu chứng Đáp ứng<br /> 48,57% 66,67% 86,67% 89,52%<br /> hoàn toàn<br /> như sau:<br /> Bảng 1. Các triệu chứng lâm sàng Nhận xét: Tỉ lệ đáp ứng hoàn toàn sinh hóa<br /> Triệu chứng Tần số Tỉ lệ và siêu vi gia tăng theo thời gian điều trị.<br /> Gan to 3 2,86%<br /> So sánh thời gian điều trị 6 tháng với 12<br /> Lách to 6 5,71%<br /> Vàng da niêm 2 1,90%<br /> tháng với 18 tháng và 24 tháng ở nhóm<br /> Cổ trướng 4 3,80% bệnh nhân đáp ứng hoàn toàn về sinh hóa<br /> Sao mạch 4 3,80% và siêu vi<br /> Đầy bụng 9 8,57%<br /> Bảng 5. So sánh thời gian điều trị 6 tháng với 12<br /> Mệt mỏi 12 11,42%<br /> tháng với 18 tháng và 24 thángở bệnh nhân đáp ứng<br /> Triệu chứng cận lâm sàng hoàn toàn về sinh hóa và siêu vi<br /> Các chỉ số huyết học, sinh hóa 6 tháng 12 tháng Giá trị p<br /> Đáp ứng hoàn toàn 48,57% 66,67% < 0,01<br /> Bảng 2. Đặc tính huyết học, sinh hóa<br /> 6 tháng 18 tháng Giá trị p<br /> Các chỉ số Trung bình ± độ lệch chuẩn<br /> 3 Đáp ứng hoàn toàn 48,57% 86,67% < 0,01<br /> Hồng cầu (/mm ) 4.721.340 ± 575.543<br /> Bạch cầu (/mm )<br /> 3<br /> 6.5180 ± 1.664 6 tháng 24 tháng Giá trị p<br /> Tiểu cầu (/mm )<br /> 3<br /> 170.314 ± 56.438 Đáp ứng hoàn toàn 48,57% 89,52% < 0,01<br /> Hemoglobin (g/dl) 14,44 ± 1,56<br /> Nhận xét: Có sự khác biệt tỉ lệ đáp ứng hoàn<br /> Thời gian prothrombine (%) 81,92 ± 14,17<br /> Protid toàn phần (g /dl) 7,04 ± 0,44 toàn sinh hóa và siêu vi ở nhóm bệnh nhân có<br /> Albumin huyết thanh (g /dl) 4,13 ± 0,49 thời gian điều trị 6 tháng với 12 tháng, 18 tháng<br /> Bilirubin toàn phần (mg /dl) 0,9 ± 0,44<br /> Bilirubin gián tiếp (mg /dl) 0,63 ± 0,32 và 24 tháng (p < 0,01).<br /> ALT (IU /l) 105,12 ± 42,40<br /> <br /> <br /> <br /> Bệnh Nhiễm 25<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> So sánh biến số nghiên cứu trước điều trị Có sự khác biệt về nồng độ trung bình<br /> giữa nhóm bệnh nhân có đáp ứng hoàn ALT, nồng độ HBVDNA giữa nhóm có đáp<br /> toàn và nhóm bệnh nhân không đáp ứng ứng và không đáp ứng hoàn toàn sinh hóa và<br /> hoàn toàn sinh hóa và siêu vi siêu vi (p < 0,01).<br /> Bảng 6.So sánh đặc tính cơ bản trước điều trị giữa nhóm bệnh nhân đáp ứng hoàn toàn và nhóm bệnh nhân<br /> không đáp ứng hoàn toàn sinh hóa và siêu vi<br /> Nhóm đáp ứnghoàn toàn Nhóm không đáp ứnghoàn toàn Giá trị p<br /> Tuổi (năm) 44,76 ± 11,32 43,96 ± 11,07 0,87<br /> Giới (Nam / Nữ) 43 / 8 44 / 10 0,64<br /> ALT (IU/L) 72,44 ± 15,19 135,98 ± 36,21 < 0,01<br /> AST (IU/L) 64,12 ± 11,32 102,97 ± 17,32 0,16<br /> Nồng độ HBVDNA 4,92 ± 0,69 6,97 ± 1,04 < 0,01<br /> n = 51 n = 54<br /> <br /> BÀN LUẬN ALT từ 2 – dưới 5 lần so với giới hạn trên bình<br /> thường chiếm đa số ở 2 nhóm bệnh nhân HBeAg<br /> Đặc điểm chung<br /> âm tính và dương tính lần lượt là 47% và 60%(12).<br /> Qua kết quả nghiên cứu 105 bệnh nhân viêm Lucio Boglione đã ghi nhận sự tăng nồng độ<br /> gan siêu vi B mạn tính với HBeAg âm tính, ALT trung bình trong nghiên cứu là 103,5 (71-<br /> chúng tôi ghi nhận tần suất mắc bệnh khác nhau 121,5) IU/L(2). N.V.Mùi ghi nhân tỉ lệ tăng ALT <<br /> ở nam (82,86%) so với nữ là (17,14%). Độ tuổi 5 lần so với giá trị bình thường chiếm đến<br /> trung bình là 44,35 ± 11,15 tuổi với nhóm 40 – 60 95,24% và tỉ lệ tăng > 5 lần so với giới hạn trên<br /> tuổi chiếm tỉ lệ cao nhất 56,19%. bình thường chỉ có 4,76%(8). L.T.Phuông ghi nhận<br /> Triệu chứng lâm sàng tỉ lệ gia tăng ALT < 5 lần so với giá trị bình<br /> Kết quả chúng tôi phần lớn bệnh nhân thường chiếm đến 88% so với tỉ lệ tăng > 5 lần so<br /> nhiễm siêu vi viêm gan B mạn tính với HBeAg với giới hạn trên bình thường là 12%(9).<br /> âm tính đều không có triệu chứng lâm sàng. Tuy Nồng độ HBVDNA<br /> nhiên, một số bệnh nhân có các triệu chứng gợi ý Kết quả chúng tôi có nồng độ HBVDNA<br /> của giai đoạn viêm gan mạn hoặc đã sang giai trung bình là 5,97 ± 1,36 log10 copies/mL, tỉ lệ > 5<br /> đoạn biến chứng mạn tính như: mệt mỏi, đầy log10 copies/mL chiếm 87,62% và tỉ lệ < 5<br /> bụng, chán ăn, đau cơ khớp, vàng da, cổ trướng, log10copies/mL chiếm 12,38%. P. Marcellinghi<br /> gan to, lách to, sao mạch,… nhận nồng độ trung bình HBVDNA ở nhóm<br /> Triệu chứng huyết học và sinh hóa bệnh nhân có HBeAg âm tính là 6,86 ± 1,31 log10<br /> Đa số bệnh nhân có các chỉ số huyết học nằm copies/mL(12), M. Buti cũng ghi nhận nồng độ<br /> trong giới hạn bình thường, khi bệnh nhân ở giai HBVDNA trung bình là 6,9 ± 1,51 log10IU/mL(3).<br /> đoạn biến chứng mạn tính giai đọan cuối mới có Các số liệu này đều cao hơn số liệu nghiên cứu<br /> thay đổi chỉ số huyết học. Kết quả trị số ALT của chúng tôi, điều này có thể lí giải là do thiết<br /> huyết thanh tăng nhẹ, nồng độ trung bình là kế nghiên cứu, cỡ mẫu và đặc điểm bệnh nhân<br /> 105,12 ± 42,4 IU/mL, trong đó phần lớn bệnh khác nhau.<br /> nhân có mức độ tăng từ 2 – 5 lần so với giới hạn Đáp ứngđiều trị<br /> trên bình thường, chiếm tỉ lệ là 81,9%. Theo P. Chúng tôi ghi nhận tỉ lệ bệnh nhân có đáp<br /> Marcellin, nồng độ trung bình ALT ở nhóm ứng sinh hoá ở thời điểm điều trị 6 tháng là<br /> bệnh nhân có HBeAg âm tính là 127,5 ± 101,21 58,1%; 12 tháng là 72,38%; 18 tháng là 90,48% và<br /> IU/mL so với nhóm bệnh nhân có HBeAg dương 24 tháng là 91,43%. Theo San Kyung Jung và<br /> tính là 142 ± 102,81 IU/mL; mức gia tăng nồng độ cộng sự, tỉ lệ đáp ứng sinh hóa vào tháng thứ 6<br /> <br /> <br /> 26 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> là 59,4%, tháng thứ 12 là 82,6%, tháng thứ 18 là ứng điều trị về sinh hóa, về siêu vi, cũng như<br /> 91,2% và tháng thứ 21 vẫn là 91,2%(7). B.Baran và về đáp ứng hoàn toàn sinh hóa và siêu vi vào<br /> cộng sự ghi nhận tỉ lệ đáp ứng sinh hóa vào thời điểm cuối điều trị, chúng tôi ghi nhận có<br /> tháng thứ 6 là 81% và tháng thứ 12 là 94%(1). sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,01). Khi<br /> Theo L.T. Phuông tỉ lệ đáp ứng sinh hóa vào tiến hành phân tích hồi qui đơn biến để tìm<br /> tháng thứ 6 là 63,4% và tháng thứ 12 là 74,5%(9). mối liên quan giữa nồng độ ALT với tình trạng<br /> Nghiên cứu của N.V.Mùi ghi nhận tỉ lệ đáp ứng đáp ứng điều trị ở bệnh nhân viêm gan siêu vi<br /> sinh hóa vào tháng thứ 12 lên tới 95,24%(8). B mạn tính có HBeAg âm tính, chúng tôi nhận<br /> Tất cả các nghiên cứu nói trên đều cho thấy thấy nồng độ ALT huyết thanh là một biến số<br /> tiên đoán một cách có ý nghĩa cho đáp ứng<br /> bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính với<br /> điều trị ở nhóm bệnh nhân này (OR = 1,15; 95%<br /> HBeAg âm tính đều có đáp ứng sinh hoá với<br /> CI 1,08-1,22; p < 0,01).<br /> Tenofovir Disoproxil Fumarate ở các mốc thời<br /> Chúng tôi ghi nhận tỉ lệ bệnh nhân có đáp<br /> điểm điều trị, đặc biệt ở thời điểm 12 tháng (48 ứng siêu vi ở thời điểm điều trị 6 tháng là<br /> tuần) được phần lớn các tác giả nghiên cứu quan 51,43%; 12 tháng là 72,38%; 18 tháng là 89,52% và<br /> tâm. Mặc dù ở thời điểm 12 tháng, nghiên cứu 24 tháng là 92,38%. Các nghiên cứu về viêm gan<br /> của chúng tôi có tỉ lệ hơi thấp hơn một số nghiên siêu vi B mạn tính với HBeAg âm tính trước đây<br /> cứu đã nêu trên có thể là do kiểu thiết kế nghiên phần nhiều ít đề cập đến tỉ lệ đáp ứng siêu vi ở 2<br /> thời điểm 3 tháng và 6 tháng.<br /> cứu, cỡ mẫu khác nhau cũng như do sự khác<br /> Trong nghiên cứu của Bulent Baran và cộng<br /> biệt về kiểu gen của siêu vi viêm gan B với<br /> sự ghi nhận tỉ lệ đáp ứng siêu vi ở nhóm bệnh<br /> HBeAg âm tính ở bệnh nhân nước ta với bệnh<br /> nhân có HBeAg âm tính ở thời điểm 6 tháng là<br /> nhân các nước Châu Âu, Châu Á khác. Hơn nữa, 52%, 12 tháng là 82%, 24 tháng là 88% và 36<br /> khi kéo dài việc điều trị Tenofovir lên 18 tháng tháng là 94%; ở nhóm bệnh nhân có HBeAg<br /> và 24 tháng thì tỉ lệ đáp ứng sinh hóa trong dương tính thì tỉ lệ đáp ứng siêu vi 6 tháng, 12<br /> nghiên cứu của chúng tôi cũng gần xấp xỉ với tỉ tháng, 24 tháng, 36 tháng lần lượt là 15%, 39%,<br /> lệ của tác giả San Kyung Jung và cộng sự, thậm 61%, 74% và 67%. Sang Kyung Sung ghi nhận tỉ<br /> lệ đáp ứng siêu vi ở nhóm bệnh nhân có HBeAg<br /> chí còn cao hơn tỉ lệ đáp ứng sinh hóa của tác giả<br /> âm tính ở thời điểm 6 tháng là 56%, 12 tháng là<br /> Heathcote E.J. và cộng sự; Maria Buti và cộng sự<br /> 87,6%, 18 tháng là 92%, 21 tháng là 93%(7).<br /> (điều trị Tenofovir kéo dài 60 tháng) đã báo cáo. Khi so sánh nồng độ trung bình HBVDNA<br /> Mặt khác, khi phân tích so sánh tỉ lệ đáp ứng trước điều trị ở nhóm có đáp ứng điều trị và<br /> sinh hóa ở các thời điểm 6 tháng, 12 tháng, 18 nhóm không có đáp ứng điều trị về sinh hóa, về<br /> tháng và 24 tháng đều cho thấy có sự khác biệt siêu vi, cũng như về đáp ứng hoàn toàn sinh hóa<br /> có ý nghĩa thống kê (p < 0,01). Do đó, chúng tôi và siêu vi vào thời điểm cuối điều trị, chúng tôi<br /> có thể nói rằng việc kéo dài thời gian điều trị > 12 ghi nhận có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p <<br /> 0,05). Khi tiến hành phân tích hồi qui đơn biến<br /> tháng đối với Tenofovir Disoproxil Fumarate ở<br /> để tìm mối liên quan giữa nồng độ siêu vi B với<br /> nhóm bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính có tình trạng đáp ứng điều trị ở bệnh nhân viêm<br /> HBeAg âm tính là cần thiết vì nó làm gia tăng tỉ gan siêu vi B mạn tính có HBeAg âm tính, chúng<br /> lệ đáp ứng điều trị về sinh hóa. tôi ghi nhận nồng độ siêu vi B trong huyết thanh<br /> Ngoài ra, trong quá trình phân tích so sánh là một biến số tiên đoán một cách có ý nghĩa cho<br /> nồng độ trung bình ALT trước điều trị ở nhóm đáp ứng điều trị ở nhóm bệnh nhân này.<br /> có đáp ứng điều trị và nhóm không có đáp Tỉ lệ cộng dồn đáp ứng hoàn toàn về sinh<br /> <br /> <br /> Bệnh Nhiễm 27<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> hóa và siêu vi trong nghiên cứu của chúng tôi ở như mệt mỏi, đầy bụng, chán ăn, đau cơ khớp,<br /> thời điểm 6 tháng là 48,57%, thời điểm 12 tháng vàng da, cổ trướng, gan to, lách to, sao mạch.<br /> là 66,67%, thời điểm 18 tháng 86,67% và thời Đa số bệnh nhân có các chỉ số huyết học<br /> điểm 24 tháng là 89,52%. nằm trong giới hạn bình thường, chỉ thay đổi<br /> Phần lớn các nghiên cứu nói trên, các tác giả khi bệnh nhân ở giai đoạn biến chứng mạn<br /> không đề cập đến tỉ lệ đáp ứng hoàn toàn về tính giai đọan cuối.<br /> sinh hóa và siêu vi khi đánh giá đáp ứng điều trị Trị số ALT huyết thanh tăng nhẹ, nồng độ<br /> của Tenofovir Disoproxil Fumarate theo thời trung bình là 105,12 ± 42,4 IU/mL, trong đó phần<br /> gian do đó chúng tôi không có số liệu cụ thể để lớn bệnh nhân có mức độ tăng từ 2 – 5 lần so với<br /> so sánh, đối chiếu. Chúng tôi cũng ghi nhận tỉ lệ giới hạn trên bình thường (81,9%).<br /> đáp ứng hoàn toàn có khuynh hướng gia tăng ở Nồng độ HBVDNA trung bình là 5,97±1,36<br /> nhóm điều trị 18 tháng và 24 tháng và nồng độ log10 copies/mL, > 5 log10 copies/mL có 87,62%<br /> trung bình ALT, HBV-DNA trước điều trị có liên và < 5 log10 copies/mL có 12,38%.<br /> quan đến đáp ứng hoàn toàn sinh hóa và siêu vi<br /> Đáp ứng điều trị với Tenoforvir ở bệnh<br /> trong điều trị (p < 0,01).<br /> nhân viêm gan siêu vi B mạn tính có<br /> Tất cả bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn<br /> HBeAg âm tính<br /> tính với HBeAg âm tính trong mẫu khảo sát<br /> Tỉ lệ bệnh nhân có đáp ứng sinh hoá ở thời<br /> của chúng tôi đều không biến mất HBsAg sau điểm điều trị 6 tháng là 58,1%; 12 tháng - 72,38%;<br /> khi kết thúc điều trị. Kết quả này cũng phù 18 tháng - 90,48% và 24 tháng - 91,43%.<br /> hợp với báo cáo của nhiều tác giả như P. Tỉ lệ bệnh nhân có đáp ứng siêu vi ở thời<br /> Marcellin, Heathcote, Bulent Baran, Lê Thanh điểm điều trị 6 tháng là 51,43%; 12 tháng -<br /> Phuông(1,5,9,12)… Chúng tôi ghi nhận yếu tố 72,38%; 18 tháng - 89,52% và 24 tháng - 92,38%.<br /> tuổi, giới tính, đặc điểm lâm sàng ở các bệnh Tất cả bệnh nhân trong nhóm này đều mất<br /> nhân trong mẫu nghiên cứu không có liên HBsAg sau khi kết thúc điều trị.<br /> quan đến đáp ứng điều trị kháng siêu vi bằng Việc kéo dài thời gian điều trị với Tenofovir<br /> có hiệu quả làm tăng tỉ lệ đáp ứng điều trị. Tuy<br /> Tenofovir (p > 0,05). Hơn nữa, sự bùng phát<br /> nhiên, Tenofovir không loại trừ được phân tử<br /> siêu vi (đáp ứng siêu vi “bẻ gảy”) hay bùng<br /> vòng đóng đồng hoá trị ccc (covalently close<br /> phát sinh hóa (tăng đột ngột ALT lên > 5 lần circular DNA) trong tế bào gan nên tỉ lệ biến mất<br /> giới hạn trên bình thường) hoặc xuất hiện tình HBsAg huyết thanh không xảy ra hoặc rất thấp.<br /> trạng gan mất bù trong quá trình nghiên cứu Cám ơn: Trung Tâm Hòa Hảo TP. HCM đã hỗ trợ chúng tôi thu<br /> thập số liệu để hoàn thành nghiên cứu này.<br /> không ghi nhận.Ngoài ra, tác dụng không<br /> mong muốn, tác dụng phụ mẫn cảm với thuốc TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Baran B (2015), "Tenofovir disoproxil fumarate has a<br /> Tenofovir cũng không ghi nhận trong hồ sơ substantial efficacy against multidrug resistant strains of<br /> bệnh án của mẫu nghiên cứu. hepatitis B virus", Liver International.<br /> 2. Boglione L,et al (2013), "Kinetics and prediction of HBsAg loss<br /> KẾT LUẬN during therapy with analogues in patients affected by chronic<br /> hepatitis B HBeAg negative and genotype D", Liver<br /> Qua nghiên cứu 105 bệnh nhân viêm gan International, tr. 580 - 585.<br /> siêu vi B mạn tính với HBeAg âm tính, chúng tôi 3. Buti M (2015), "Long-term clinical outcomes in cirrohotic<br /> rút ra kết luận sau: chronic hepatitis B patients treated with tenofovir disoprosil<br /> fumarate for up to 5 years", Hepatol Int, 9, tr. 243 - 250.<br /> Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng 4. Đông Thị Hoài An, Cao Minh Nga và Phạm Hoàng Phiệt<br /> (2003), "Kỹ thuật định típ gen siêu vi viêm gan B bằng<br /> Một số bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng Multiplex PCR trên bệnh nhân nhiễm siêu vi viêm gan B mạn<br /> tính", Tạp chí y học thành phố Hồ Chí Minh, 7(1), tr. 145 - 150.<br /> <br /> <br /> <br /> 28 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 5. European Association for The Study Of The Liver (2012), tính, Luận án Chuyên khoa cấp II, Đại Học Y Dược thành phố<br /> "EASL Clinical Practice Guidelines: Management of chronic Hồ Chí Minh.<br /> hepatitis B virus infection", Journal Of Hepatology, 57, tr. 167- 10. Marcellin P (2008), "Tenofovir Disoproxil Fumarate versus<br /> 185. Adefovir Dipivoxil for Chronic Hepatitis B", The New England<br /> 6. Heathcote EJ (2011), "Three-year efficacy and safety of Journal of Medicine, 359, tr. 2442 - 2455.<br /> tenofovir disoproxil fumarate treatment for chronic hepatitis 11. Nguyễn Hữu Chí (2009), Điều trị viêm gan siêu vi B mãn tính,<br /> B", Journal of Gastroenterology, 140(1), tr. 132–143. Nhà xuất bản Y học, tr. 120 – 154.<br /> 7. Jung SK, Kim KA, Ha SY, Lee HK, Kim YD, Lee BH, Paik 12. Nguyễn Văn Mùi và Hoàng Vũ Hùng (2010), "Bước đầu đánh<br /> WH, Kim JW, Bae WK, Kim NH, Lee JS, Jwa YJ (2015), giá hiệu quả điều trị của toflovir (tenofovir) ở bệnh nhân viêm<br /> "Tenofovir disoproxil fumarate monotherapy for nucleos(t)ide gan B mạn tính hoạt động", Tạp chí y dược học quân sự, số 5.<br /> analogue-naïve and nucleos(t)ide analogue-experienced<br /> chronic hepatitis B patients", Clinical and Molecular Hepatology<br /> 21, tr. 41 - 48. Ngày nhận bài báo: 24/11/2016<br /> 8. Lavanchy D (2005). “Worldwide epidemiology of HBV<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 21/12/2016<br /> infection, disease burden, and vaccine prevention”, J Clin Virol<br /> 34 Suppl 1, S1-3. Ngày bài báo được đăng: 01/03/2017<br /> 9. Lê Thanh Phuông (2011), Đột biến Precore / Basal Core Promotor<br /> và hiệu quả điều trị Tenofovir trên bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bệnh Nhiễm 29<br />