Khảo sát tế bào nội mô giác mạc ở mắt viêm màng bồ đào trước

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> KHẢO SÁT TẾ BÀO NỘI MÔ GIÁC MẠC<br /> Ở MẮT VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO TRƯỚC<br /> Trần Chấn Thanh Vân*, Nguyễn Công Kiệt*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu sự thay đổi tế bào nội mô giác mạc ở mắt viêm màng bồ đào trước.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu thực hiện tại Bệnh viện Mắt TPHCM từ<br /> 1/1/2010 đến 30/9/2010, gồm 23 bệnh nhân viêm màng bồ đào trước 1 mắt được thăm khám và điều trị, phân<br /> tích tế bào nội mô giác mạc bằng máy đếm tế bào nội mô Topcon SP-2000P. Kết quả đếm tế bào nội mô ở mắt<br /> viêm màng bồ đào trước được so sánh với mắt lành cùng bệnh nhân và phân tích sự thay đổi sau khi viêm màng<br /> bồ đào trước lui bệnh.<br /> Kết quả: mẫu nghiên cứu gồm 23 mắt viêm màng bồ đào trước vô căn với sự xuất hiện lắng đọng sau giác<br /> mạc dạng mịn, các lắng đọng này mất đi sau khi lui bệnh. Mật độ tế bào nội mô ở mắt viêm màng bồ đào trước là<br /> 2472±222 tế bào/mm2, khác biệt có ý nghĩa thống kê so với mắt lành. Sau khi lui bệnh, mật độ tế bào ở mắt bệnh<br /> khác nhau không có ý nghĩa thống kê so với mắt lành. Kích thước tế bào ở mắt viêm màng bồ đào trước là<br /> 396,39±49,44μm2, khác biệt có ý nghĩa thống kê so với mắt lành, sau khi lui bệnh kích thước tế bào nội mô trở về<br /> tương đương mắt lành. Ngoài ra, mật độ tế bào nội mô mắt viêm màng bồ đào trước có tương quan với tuổi bệnh<br /> nhân. Phương trình hồi quy giúp ước lượng mật độ tế bào nội mô giác mạc ở mắt viêm màng bồ đào trước theo<br /> tuổi: mật độ tế bào nội mô = 3152 - 8*tuổi(tế bào/mm2).<br /> Kết luận: Sau khi lui bệnh, tế bào nội mô giác mạc mắt viêm màng bồ đào trước hồi phục tương đương mắt<br /> lành và có mối tương quan giữa mật độ tế bào nội mô giác mạc mắt viêm màng bồ đào trước với tuổi bệnh nhân.<br /> Từ khoá: tế bào nội mô, viêm màng bồ đào trước, máy đếm tế bào nội mô.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF CORNEAL ENDOTHELIUM IN ANTERIOR UVEITIS<br /> Tran Chan Thanh Van, Nguyen Cong Kiet<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 94 - 98<br /> Purpose: Evaluating the changes of corneal endothelium in patient with anterior uveitis.<br /> Methods: In this prospective study, 23 patients with active unilateral anterior uveitis were recruited. Every<br /> patient underwent a complete examination on slit lamp and analysed corneal endothelium by Topcon SP-2000P.<br /> The results of corneal endothelium in anterior uveitis eyes were compared with the results uninvolved eyes and<br /> analysed the changes after remission.<br /> Results: 23 cases with unilateral idiopathic anterior uveitis had smooth keratic precipitates which<br /> disappeared after remission. Mean cell density in anterior uveitis eyes was 2472±222 cells/mm2 which<br /> statistically differed from the uninvolved eyes. Mean cell size was 396.39±49.44μm2 which statistically differed<br /> from the uninvolved eyes. After remission, those results came back to normal ranges. In addition, cell density in<br /> anterior uveitis eye had strong correlation with patient’s ages. The regression equation: cell density in anterior<br /> uveitis eye = 3152 – 8 * ages(cell/mm2).<br /> <br /> *Bộ Môn Mắt, ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BSNT Trần Chấn Thanh VânĐT: 0908002544<br /> <br /> 94<br /> <br /> Email: bsvantran@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Conclusions: After remission, endothelial cell density of anterior uveitis eye recovered as well as the<br /> uninvolved eye and had strong correlation with patien’s ages.<br /> Keywords: corneal endothelium, anterior uveitis, specular microscopy.<br /> màng bồ đào trước 1 mắt được đưa vào mẫu<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> nghiên cứu. Các bệnh nhân có tiền căn chấn<br /> Viêm màng bồ đào trước là bệnh lý viêm<br /> thương nhãn cầu, sử dụng kính áp tròng, loạn<br /> nhiễm ở bán phần trước nhãn cầu với tần suất<br /> dưỡng hoặc sẹo giác mạc, phù giác mạc, các<br /> 8/100.000 trên thế giới(12) xuất hiện chủ yếu ở dân<br /> bệnh lý bán phần trước có ảnh hưởng giác mạc<br /> số trẻ và trung niên. Viêm màng bồ đào trước do<br /> hoặc đã từng phẫu thuật nội nhãn đều bị loại<br /> nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó nhiều nhất<br /> khỏi nghiên cứu.<br /> là viêm màng bồ đào trước vô căn(7). Thị lực có<br /> Khi thăm khám, dữ liệu của bệnh nhân được<br /> thể giảm nặng nề nếu không chẩn đoán và điều<br /> ghi lại đầy đủ gồm tuổi, giới, nơi cư ngụ, tiền<br /> trị kịp thời. Viêm màng bồ đào trước thường<br /> căn bệnh lý, triệu chứng ở mắt. Các bệnh nhân<br /> làm thay đổi lớp tế bào nội mô giác mạc và ảnh<br /> trong mẫu được kiểm tra thị lực, thăm khám<br /> hưởng tới độ trong suốt của giác mạc.<br /> bằng đèn pin và sinh hiển vi, phân độ mức độ<br /> Trên thế giới, các nhà lâm sàng sử dụng<br /> phù giác mạc và mức độ tế bào viêm trong tiền<br /> máy đếm tế bào nội mô để khảo sát đặc điểm<br /> phòng (Tyndall). Lắng đọng sau giác mạc được<br /> lớp tế bào nội mô qua các thông số: chiều dày<br /> mô tả kỹ về hình thái, số lượng, vị trí và màu<br /> giác mạc, mật độ tế bào nội mô, kích thước tế<br /> sắc. Ngoài ra, tất cả bệnh nhân đều được làm<br /> bào nội mô, tỉ lệ đa kích thước tế bào. Từ đó,<br /> một số xét nghiệm để tìm nguyên nhân như<br /> các nhà lâm sàng phân tích kết quả này để<br /> công thức máu, tổng phân tích nước tiểu, X<br /> đánh giá chức năng tế bào nội mô đang khảo<br /> quang ngực và tìm kí sinh trùng.<br /> sát. Tế bào nội mô cũng là yếu tố quan trọng<br /> Phân độ phù giác mạc thường sử dụng trên<br /> giúp đánh giá chất lượng vi phẫu liên quan<br /> lâm sàng<br /> bán phần trước, thường gặp như là phẫu thuật<br /> - Độ 1: giác mạc mờ nhẹ, thấy rõ chi tiết<br /> nhũ tương hóa thủy tinh thể.<br /> mống.<br /> Nghiên cứu về tế bào nội mô giác mạc mắt<br /> viêm màng bồ đào trước được thực hiện nhiều<br /> nơi thế giới, nhưng tại Việt Nam vẫn chưa có<br /> công trình nào khảo sát đề tài tương tự. Do đó,<br /> chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm mục<br /> đích:<br /> - So sánh kết quả đếm tế bào nội mô giác<br /> mạc ở mắt viêm màng bồ đào trước giai đoạn<br /> viêm cấp và giai đoạn lui bệnh, có so sánh với<br /> mắt lành.<br /> - Xác định mối tương quan giữa mật độ tế<br /> bào nội mô giác mạc mắt viêm màng bồ đào<br /> trước với các yếu tố khác.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu được thực hiện từ 1/1/2010 đến<br /> 30/9/2010 tại bệnh viện Mắt TP.HCM. Trong<br /> nghiên cứu tiến cứu này, 23 bệnh nhân viêm<br /> <br /> Mắt<br /> <br /> - Độ 2: giác mạc mờ, thấy chi tiết mống.<br /> - Độ 3: giác mạc mờ đục, không thấy chi tiết<br /> mống.<br /> <br /> Phân độ Tyndall tiền phòng(4)<br /> Vết: 50 tế bào/mm2.<br /> Máy đếm tế bào nội mô Topcon SP-2000P<br /> được dùng để phân tích tế bào nội mô ở mắt<br /> bệnh và mắt lành. Bệnh nhân được điều trị bằng<br /> corticosteroid và atropin 1% nhỏ tại chỗ, tái<br /> khám mỗi 2 tuần. 3 tháng sau khi ngưng điều<br /> trị, viêm màng bồ đào trước được xem như lui<br /> <br /> 95<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> bệnh và bệnh nhân được phân tích tế bào nội<br /> mô lần nữa. Các yếu tố được phân tích bằng<br /> máy đếm tế bào nội mô gồm: chiều dày giác<br /> mạc, mật độ tế bào nội mô, kích thước tế bào và<br /> tỉ lệ đa kích thước tế bào.<br /> Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng Stata<br /> 10.0 có cập nhật. Sự khác biệt trong kết quả đếm<br /> tế bào nội mô bằng máy giữa mắt bệnh và mắt<br /> lành, mắt lui bệnh và mắt lành được kiểm định<br /> bằng phép kiểm Student. Giá trị p