intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Khảo sát thực trạng cung ứng và sử dụng dược liệu vị thuốc y học cổ truyền tại các Bệnh viện Y học Cổ truyền từ năm 2010-2012

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

148
lượt xem
11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm khảo sát được thực trạng cung ứng - sử dụng dược liệu, vị thuốc y học cổ truyền (YHCT) tại bệnh viện YHCT từ năm 2010 - 2012. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp cả định tính và định lượng tại các bệnh viện YHCT đại diện cho 8 vùng địa lý trong toàn quốc có sử dụng số liệu thứ cấp và hồi cứu một số thông tin.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Khảo sát thực trạng cung ứng và sử dụng dược liệu vị thuốc y học cổ truyền tại các Bệnh viện Y học Cổ truyền từ năm 2010-2012

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016<br /> <br /> KHẢO SÁT THỰC TRẠNG CUNG ỨNG VÀ<br /> SỬ DỤNG DƢỢC LIỆU VỊ THUỐC Y HỌC CỔ TRUYỀN<br /> TẠI CÁC BỆNH VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN TỪ N M 2010 - 2012<br /> Trần Thị Hồng Phương*; Phạm Văn Hải*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: khảo sát được thực trạng cung ứng - sử d ng dược liệu, vị thuốc y học cổ truy n (YHCT)<br /> tại bệnh viện YHCT từ năm 2010 - 2012. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang,<br /> kết hợp cả định tính và định lượng tại các bệnh viện YHCT đại diện cho 8 vùng địa lý trong toàn<br /> quốc có sử d ng số liệu thứ cấp và hồi cứu một số thông tin. Kết quả: chi phí mua thuốc trong<br /> bệnh viện được cung cấp từ 3 nguồn: bảo hiểm xã hội chi trả; BN tự chi trả và từ các nguồn<br /> khác; 58,3% bệnh viện có hoạt động chế biến dược liệu; có 12 vị thuốc bệnh viện YHCT sử<br /> d ng nhi u trong bệnh viện. Kết luận: chi phí mua thuốc YHCT được các bệnh viện chi trả bằng<br /> 3 nguồn: bảo hiểm xã hội chi trả 74,45%; BN tự trả 20,35%, một phần từ nguồn khác trả<br /> 5,2%; chất lượng thuốc YHCT sử d ng tại các cơ sở khám chữa bệnh chưa được kiểm soát<br /> chặt chẽ.<br /> * Từ khóa: Y học cổ truy n; Cung ứng và sử d ng dược liệu.<br /> <br /> Survey Using and Supplying Herbal Material in Hospitals of Traditional<br /> Medicine from 2010 to 2012<br /> Summary<br /> Objectives: To survey the supply - use medicinal herbs, traditional medicine herbs in hospitals<br /> of traditional medicine from 2010 to 2012. Subjects and methods: Cross-sectional descriptive<br /> study, combining both qualitative and quantitative study on hospitals of traditional medicine<br /> representing eight ecological regions in the country, using secondary data and some information<br /> retrospectively. Results: The cost of buying drugs in hospital was provided from three sources:<br /> social security payments; self-pay patients and from other sources; 58.3% of hospitals had<br /> medical material processing; about 12 herbal medicines were used in hospitals. Conclusion:<br /> The cost of buying traditional medicine in hospitals were paid in three sources: social security<br /> payments 74.45%; self-pay patients 20.35%, partly from other sources 5.2%; quality of traditional<br /> drugs, which were used in the hospital was not strictly controlled.<br /> * Key words: Traditional medicine; Supply and use of herbal medicine.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hiện nay, thực trạng công tác quản lý<br /> chất lượng dược liệu, thuốc đông y thuốc<br /> từ dược liệu trong các cơ sở khám chữa<br /> <br /> bệnh YHCT còn nhi u khó khăn: nguồn<br /> dược liệu nh p khẩu chủ yếu từ Trung<br /> Quốc chiếm tỷ trọng lớn, dẫn đến việc<br /> quản lý chất lượng đầu vào của dược liệu<br /> bị hạn chế. Nhi u loại dược liệu nh p khẩu<br /> <br /> * Cục Quản lý Y, Dược Cổ truyền<br /> Người phản hồi (Corresponding): Trần Thị Hồng Phương (hongphuong_ma@yahoo.com)<br /> Ngày nhận bài: 16/02/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 15/03/2016<br /> Ngày bài báo được đăng: 23/03/2016<br /> <br /> 21<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016<br /> <br /> không rõ nguồn gốc, không rõ tiêu chuẩn,<br /> không có phiếu kiểm nghiệm chất lượng.<br /> Một số dược liệu có chất lượng kém, một<br /> số dược liệu quý, đắt ti n bị chiết bớt<br /> hoạt chất khi nh p v , việc nhầm lẫn<br /> dược liệu do trùng tên còn phổ biến.<br /> Đi u kiện bảo quản dược liệu tại các cơ<br /> sở khám chữa bệnh và cơ sở cung ứng<br /> chưa đạt yêu cầu, vẫn còn tình trạng<br /> dùng lưu hu nh để bảo quản thuốc quá<br /> mức làm ảnh hưởng đến chất lượng<br /> dược liệu, cũng như hiệu quả đi u trị và<br /> ảnh hưởng nhi u đến sức khỏe của<br /> người bệnh [2, 3, 5]. Thời gian qua, hệ<br /> thống khám chữa bệnh bằng YHCT của<br /> nước ta rất phát triển, việc sử d ng<br /> thuốc YHCT chiếm tỷ lệ ngày càng cao.<br /> Tuy nhiên, để đánh giá một cách tổng<br /> quát thực trạng cung ứng và sử d ng<br /> dược liệu trong các cơ sở khám chữa<br /> bệnh, làm cơ sở khoa học cho công tác<br /> xây dựng chính sách và đưa ra giải pháp<br /> phát triển dược liệu, chúng tôi tiến hành<br /> đ tài: Khảo sát thực trạng cung ứng - s<br /> dụng dược liệu, vị thuốc y học cổ truyền<br /> trong bệnh viện y học cổ truyền từ n m<br /> 2010 - 2012.<br /> <br /> * Cỡ mẫu:<br /> - Áp d ng phương pháp chọn mẫu có<br /> chủ đích để lựa chọn số tỉnh nghiên cứu<br /> và số bệnh viện nghiên cứu theo vùng<br /> địa lý.<br /> - Tổng số bệnh viện YHCT tỉnh trong<br /> nghiên cứu: 24 bệnh viện.<br /> * Phương pháp điều tra:<br /> Danh m c dược liệu sử d ng tại bệnh<br /> viện, thống kê rõ nguồn gốc xuất xứ, quy<br /> trình bào chế, tần suất sử d ng, kinh phí<br /> đầu tư cho thuốc hàng năm trên tổng số<br /> kinh phí giường bệnh (có bộ mẫu đi u tra<br /> trong vòng 3 năm trở lại đây). Tình hình<br /> đấu thầu dược liệu, vị thuốc YHCT trong<br /> 3 năm.<br /> - Thời gian: từ tháng 01 - 2010 đến<br /> 01 - 2012.<br /> Sử d ng số liệu thứ cấp tại địa điểm<br /> nghiên cứu đi u tra thông qua hồ sơ, sổ<br /> sách, báo cáo thống kê.<br /> - Xử lý số liệu: số liệu được nh p vào<br /> máy tính và được xử lý bằng phần m m<br /> Epi.info và SPSS.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Kết quả hảo sát cung ứng dƣ c<br /> liệu thuốc đ ng y thuốc từ dƣ c liệu.<br /> <br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tƣ ng nghiên cứu.<br /> Tiến hành tại 24 bệnh viện YHCT đại<br /> diện cho 8 vùng địa lý trong toàn quốc.<br /> 2. Phƣơng pháp nghiên cứu.<br /> * Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu mô<br /> tả cắt ngang, kết hợp cả định tính và định<br /> lượng, có sử d ng số liệu thứ cấp và hồi<br /> cứu một số thông tin.<br /> 22<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân loại kinh phí dùng thuốc<br /> trong bệnh viện.<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016<br /> <br /> Chi phí mua thuốc trong bệnh viện được<br /> cung cấp từ 3 nguồn: bảo hiểm xã hội chi<br /> trả; BN tự chi trả và từ các nguồn khác.<br /> Trong đó, nguồn kinh phí do bảo hiểm chi<br /> trả chiếm tỷ lệ lớn (74,45%), BN chi trả<br /> 20,35%, còn lại từ các nguồn khác.<br /> <br /> * Tỷ lệ chi phí mua dược liệu:<br /> Chi phí mua dược liệu so với tổng chi<br /> phí chung chiếm khoảng 74,05%, trong<br /> đó chi phí mua dược liệu so với tổng chi<br /> đi u trị chiếm khoảng 54,52%.<br /> <br /> 2. Kết quả hảo sát sử dụng dƣ c liệu thuốc YHCT.<br /> 39647.7<br /> 40000<br /> 39000<br /> 38000<br /> 36280.8<br /> <br /> 37000<br /> 36000<br /> <br /> Tổng khối lượng<br /> dược liệu<br /> <br /> 34863.1<br /> <br /> 35000<br /> 34000<br /> 33000<br /> 32000<br /> Năm 2010<br /> <br /> Năm 2011<br /> <br /> Năm 2012<br /> <br /> Biểu đồ 2: Tổng khối lượng thuốc YHCT sử d ng tại bệnh viện các năm.<br /> Các bệnh viện sử d ng một lượng lớn dược liệu và nhu cầu sử d ng dược liệu tăng<br /> dần qua từng năm (năm 2010 là 34.863,1 kg; đến năm 2012 là 39.674,7 kg dược liệu,<br /> thuốc YHCT).<br /> Bảng 2: Một số vị thuốc YHCT bị kém chất lượng, nhầm lẫn.<br /> Số<br /> thứ tự<br /> <br /> Tên thuốc<br /> <br /> Nguồn<br /> gốc<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bạch linh<br /> <br /> B<br /> <br /> 2<br /> <br /> Hoài sơn<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tên hoa học<br /> <br /> Tỷ lệ mẫu iểm<br /> nghiệm h ng đạt<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> đạt<br /> <br /> Poria<br /> <br /> 7/8<br /> <br /> 3/5<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Rhizoma Dioscoreae persimilis<br /> <br /> 1/1<br /> <br /> 0/4<br /> <br /> Hoàng k<br /> <br /> B<br /> <br /> Radix Astragali membranacei<br /> <br /> 2/3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4<br /> <br /> Hồng hoa<br /> <br /> B<br /> <br /> Flos Carthami tinctorii<br /> <br /> 5/6<br /> <br /> 8/10<br /> <br /> 5<br /> <br /> Kim ngân hoa<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Flos Lonicerae<br /> <br /> 1/1<br /> <br /> 1/2<br /> <br /> 23<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016<br /> 6<br /> <br /> Sài hồ B<br /> <br /> B<br /> <br /> 7<br /> <br /> Thỏ ty tử<br /> <br /> B-N<br /> <br /> 8<br /> <br /> Thăng ma<br /> <br /> 1<br /> <br /> Radix Bupleuri<br /> <br /> 1/1<br /> <br /> 1/2<br /> <br /> Semen Cuscutae<br /> <br /> 5/6<br /> <br /> 4/5<br /> <br /> B<br /> <br /> Rhizoma Cimicifugae<br /> <br /> 3/3<br /> <br /> 2/7<br /> <br /> Thiên ma<br /> <br /> B<br /> <br /> Rhizoma Gastrodiae elatae<br /> <br /> 3/3<br /> <br /> 2/5<br /> <br /> Ý dĩ<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Semen Coicis<br /> <br /> 3/3<br /> <br /> 2/6<br /> <br /> Nhi u dược liệu kém chất lượng, không đạt tiêu chuẩn theo Dược điển Việt Nam IV.<br /> 10 dược liệu sử d ng trong bệnh viện hiện nay không đảm bảo chất lượng.<br /> <br /> 42%<br /> <br /> 58%<br /> <br /> Có chế biến<br /> Không chế biến<br /> <br /> Biểu đồ 3: Tỷ lệ các bệnh viện có chế biến thuốc YHCT.<br /> 58,3% bệnh viện có hoạt động bào chế, chế biến dược liệu. 41,7% số bệnh viện<br /> không bào chế chế biến chiếm tỷ lệ thấp hơn.<br /> Bảng 3: Các vị thuốc YHCT được chế biến nhi u nhất tại bệnh viện.<br /> Số<br /> thứ tự<br /> <br /> Tên vị thuốc<br /> <br /> Nguồn<br /> gốc<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bạch tru t<br /> <br /> B-N<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bán hạ<br /> <br /> 3<br /> <br /> 24<br /> <br /> Số<br /> bệnh viện<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> Rhizoma Atractylodis<br /> macrocephalae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> B<br /> <br /> Rhizoma Pinelliae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> Chi tử<br /> <br /> N<br /> <br /> Fructus Gardeniae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 4<br /> <br /> Hương ph<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Rhizoma Cyperi<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 5<br /> <br /> Kim anh<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Fructus Rosae laevigatae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 6<br /> <br /> Liên tâm<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Embryo Nelumbinis<br /> <br /> 14<br /> <br /> 58,3<br /> <br /> 7<br /> <br /> Ngũ vị tử<br /> <br /> B<br /> <br /> Fructus Schisandrae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 8<br /> <br /> Thăng ma<br /> <br /> B<br /> <br /> Rhizoma Cimicifugae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 9<br /> <br /> Thảo quyết minh<br /> <br /> N<br /> <br /> Semen Cassiae torae<br /> <br /> 14<br /> <br /> 58,3<br /> <br /> 10<br /> <br /> Thương tru t<br /> (xương tru t)<br /> <br /> B<br /> <br /> Rhizoma Atractylodis lancaeae<br /> <br /> 14<br /> <br /> 58,3<br /> <br /> 11<br /> <br /> Viễn chí<br /> <br /> B<br /> <br /> Radix Polygalae<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 12<br /> <br /> Ý dĩ<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Semen Coicis<br /> <br /> 12<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> Tên hoa học của vị thuốc<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016<br /> <br /> Có 12 vị thuốc được các bệnh viện YHCT sử d ng nhi u và có tỷ lệ chế biến cao<br /> nhất là: Bạch tru t; Bán hạ; Chi tử; Hương ph ; Kim anh; Liên tâm; Ngũ vị tử; Thăng ma;<br /> Thảo quyết minh; Thương tru t; Viễn chí; Ý dĩ. Nhi u vị thuốc có quy trình chế biến<br /> phức tạp như: Hương ph tứ chế; Bạch tru t sao cám m t… đã được các bệnh viện<br /> triển khai để đảm bảo hiệu quả đi u trị của thuốc YHCT.<br /> Bảng 4: Các vị thuốc YHCT dùng luôn không chế biến tại bệnh viện.<br /> Số<br /> thứ tự<br /> <br /> Tên thuốc<br /> <br /> Nguồn gốc<br /> <br /> 1<br /> <br /> Câu đằng<br /> <br /> N<br /> <br /> Ramulus cum unco Uncariae<br /> <br /> 98,5<br /> <br /> 2<br /> <br /> Cúc hoa<br /> <br /> N<br /> <br /> Flos Chrysanthemi indici<br /> <br /> 122,4<br /> <br /> 3<br /> <br /> Hạ khô thảo<br /> <br /> N<br /> <br /> Spica Prunellae<br /> <br /> 44,4<br /> <br /> 4<br /> <br /> Hoạt thạch<br /> <br /> N<br /> <br /> Talcum<br /> <br /> 31,5<br /> <br /> 5<br /> <br /> Hồng hoa<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Flos Carthami tinctorii<br /> <br /> 103,4<br /> <br /> 6<br /> <br /> Kim ngân đằng<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Herba Lonicerae<br /> <br /> 67,8<br /> <br /> 7<br /> <br /> Kim ngân hoa<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Flos Lonicerae<br /> <br /> 202,7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Liên ki u<br /> <br /> B<br /> <br /> Fructus Forsythiae<br /> <br /> 75,8<br /> <br /> 9<br /> <br /> Mạn kinh tử<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Fructus Viticis trifoliae<br /> <br /> 31,5<br /> <br /> 10<br /> <br /> Nhân sâm<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Radix Ginseng<br /> <br /> 75,9<br /> <br /> 11<br /> <br /> Quế chi<br /> <br /> B-N<br /> <br /> Ramulus Cinnamomi<br /> <br /> 215,4<br /> <br /> 12<br /> <br /> Thạch xương bồ<br /> <br /> N<br /> <br /> Rhizoma Acori graminei<br /> <br /> 52,8<br /> <br /> Tên hoa học<br /> <br /> Số lƣ ng sử<br /> dụng ( g)<br /> <br /> 12 vị thuốc YHCT có tỷ lệ sử d ng nhi u, không qua chế biến mà dùng luôn trong<br /> các bệnh viện YHCT.<br /> BÀN LUẬN<br /> Chi phí để sử d ng dược liệu, vị thuốc<br /> YHCT chiếm khoảng 74,05% so với tổng<br /> kinh phí chung, so với đi u trị chiếm<br /> khoảng 54,52%. Tổng kinh phí chung của<br /> các bệnh viện YHCT sử d ng khoảng<br /> 924.185.202.100 VNĐ (tương đương<br /> 46.209.300 USD) [4].<br /> Lượng sử d ng dược liệu tăng dần qua<br /> các năm, từ 34.863,1 kg (2010) lên đến<br /> 39.647,7 kg (2012), trong đó các vị thuốc<br /> có nguồn gốc bắc được nhi u bệnh viện<br /> sử d ng như: Bạch linh; Bạch thược; Cam<br /> thảo; Câu kỷ tử; Đại táo; Đan sâm, các vị<br /> thuốc này phải nh p khẩu từ Trung Quốc.<br /> <br /> Vì thế giá cả bị ph thuộc, dễ biến động,<br /> gây ảnh hưởng đến quá trình thực hiện<br /> cung ứng hàng trúng thầu ở các bệnh<br /> viện thuốc YHCT.<br /> Chất lượng dược liệu, vị thuốc YHCT:<br /> các bệnh viện YHCT sử d ng hai loại<br /> dược liệu: dược liệu chưa qua chế biến;<br /> dược liệu đã được chế biến. Theo kết quả<br /> khảo sát, khoảng 58% bệnh viện thực hiện<br /> chế biến dược liệu tại bệnh viện. Ở các<br /> bệnh viện này, dược liệu được chế biến<br /> theo đúng quy trình mà Bộ Y tế ban hành,<br /> chất lượng tương đối đảm bảo. Tuy nhiên,<br /> chất lượng dược liệu còn nhi u tồn tại.<br /> Dược liệu ngoài thị trường chưa được<br /> 25<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
12=>0