Khoá luận tốt nghiệp Đại học: Dạy học dự án hướng nghiệp nghề bác sĩ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:61

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cấu trúc của đề tài gồm phần mở đầu và kết luận, khóa luận có ba chương: Chương 1 - Cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy học dự án nhằm hướng nghiệp cho học sinh; Chương 2 - Xây dựng và tổ chức hoạt động dạy học dự án với nghề bác sĩ; Chương 3 - Dự kiến thực nghiệm sư phạm. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp Đại học: Dạy học dự án hướng nghiệp nghề bác sĩ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA VẬT LÝ NGUYỄN THỊ YẾN DẠY HỌC DỰ ÁN HƢỚNG NGHIỆP NGHỀ BÁC SĨ KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Lí luận và phƣơng pháp dạy học môn vật lý HÀ NỘI, 2019
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA VẬT LÝ NGUYỄN THỊ YẾN DẠY HỌC DỰ ÁN HƢỚNG NGHIỆP NGHỀ BÁC SĨ KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Lí luận và phƣơng pháp dạy học môn vật lý Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Th.S Lê Thị Xuyến HÀ NỘI, 2019
LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới cô giáo Th.S Lê Thị Xuyến, người đã hướng dẫn em nhiệt tình và hiệu quả trong suốt thời gian hoàn thành và thực hiện đề tài này. Qua đây, em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong khoa Vật lí đã trang bị cho em hệ thống kiến thức trong suốt thời gian học tập vừa qua, cảm ơn các bạn sinh viên đã đóng góp ý kiến để khóa luận này được hoàn thành. Hà Nội, tháng 05, năm 2019 Sinh viên Nguyễn Thị Yến
LỜI CAM ĐOAN Khóa luận tốt nghiệp này được trình bày dưới sự hướng dẫn của cô giáo Th.S Lê Thị Xuyến, xin cam đoan rằng: Đề tài không sao chép từ bất cứ đề tài nào Kết quả của đề tài này là do nghiên cứu đảm bảo tính chính xác và trung thực. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, tháng 05, năm 2019 Sinh viên Nguyễn Thị Yến
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................................... 2 3. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 2 5. Phƣơng pháp nghiên cứu: .......................................................................... 3 6. Đóng góp đề tài ............................................................................................ 3 7. Cấu trúc đề tài ............................................................................................. 3 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC DỰ ÁN NHẰM HƢỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH ....................................... 4 1.1. Dạy học dự án .......................................................................................... 4 1.1.1. Khái niệm dạy học dự án ...................................................................... 4 1.1.2. Mục tiêu của dạy học dự án ................................................................. 4 1.1.3. Đặc điểm của dạy học dự án ................................................................ 5 1.1.4. Các giai đoạn của dạy học dự án ......................................................... 7 1.1.5. Đánh giá trong dạy học dự án .............................................................. 9 1.1.6. Lợi ích và thách thức của dạy học dự án .......................................... 10 1.2. Dạy học với công tác hƣớng nghiệp...................................................... 11 1.2.1. Một số khái niệm ................................................................................. 11 1.2.2. Công tác hƣớng nghiệp trong trƣờng phổ thông ............................. 12 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 19 CHƢƠNG 2: XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC DỰ ÁN VỚI NGHỀ BÁC SĨ ............................................................................... 20 2.1. Mục tiêu dạy học dự án hƣớng nghiệp nghề bác sĩ............................ 20 2.1.1. Kiến thức .............................................................................................. 20 2.1.2. Kỹ năng ................................................................................................ 20 2.1.3. Thái độ.................................................................................................. 20
2.2. Kiến thức Vật lý trong dự án hƣớng nghiệp nghề bác sĩ ................... 21 2.2.1. Nguyên lý hoạt động và cấu tạo của máy đo huyết áp .................... 21 2.2.2. Cấu tạo và nguyên lí hoạt động của ống nghe .................................. 22 2.2.3. Sự vận chuyển máu qua hệ mạch ...................................................... 23 2.2.4. Sự tạo ảnh của gƣơng ......................................................................... 24 2.2.5. Tính chất sát khuẩn của cồn .............................................................. 24 2.2.6. Cấu tạo và nguyên lí hoạt động của mắt ........................................... 25 2.2.7. Các tật khúc xạ .................................................................................... 26 2.3. Kế hoạch dạy học dự án......................................................................... 28 2.4. Tổ chức dạy học dự án hƣớng nghiệp với nghề bác sĩ ........................ 30 2.4.1. Triển khai dự án .................................................................................. 30 2.4.2. Dự án hƣớng nghiệp nghề bác sĩ........................................................ 31 CHƢƠNG 3: DỰ KIẾN THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ............................. 37 3.1. Mục đích, đối tƣợng và phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm............ 37 3.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm .......................................................... 37 3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm .................................................. 37 3.1.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm......................................................... 37 3.1.4. Phương thức thực nghiệm sư phạm ................................................... 37 3.2. Dự kiến triển khai thực nghiệm sƣ phạm ........................................... 37 3.2.1. Thời gian triển khai thực nghiệm sư phạm ........................................ 37 3.3. Các tiêu chí đánh giá sử dụng trong quá trình thực nghiệm sƣ phạm ......................................................................................................................... 37 3.3.1. Phần đánh giá sản phẩm .................................................................... 38 KẾT LUẬN .................................................................................................... 47 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 48
DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ DHDA Dạy học dự án GDHN Giáo dục hướng nghiệp GV Giáo viên HĐ Hoạt động HS Học sinh
DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Các giai đoạn DHDA ........................................................................ 7 Bảng 3.1 Các tiêu chí đánh giá cẩm nang ....................................................... 38 Bảng 3.2 Các tiêu chí đánh giá poster ............................................................. 39 Bảng 3.3 Các tiêu chí đánh giá cách khám và tư vấn cho bệnh nhân ............. 40 Bảng 3.4 Các tiêu chí đánh giá kỹ năng làm việc nhóm ................................. 42 Bảng 3.5 Các tiêu chí đánh giá thái độ và kết quả của cá nhân học sinh ....... 44 Bảng 3.6 Điểm nhóm trưởng đánh giá ............................................................ 45
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1 Huyết áp kế đồng hồ ........................................................................ 21 Hình 2.2 Ống nghe y tế ................................................................................... 22 Hình 2.3 Xác định tiêu điểm của mắt không có tật......................................... 26 Hình 2.4 Xác định tiêu điểm của mắt cận thị .................................................. 27 Hình 2.5 Cách khắc phục mắt cận thị ............................................................. 27 Hình 2.6 Xác định tiêu điểm của mắt viễn thị ................................................ 27 Hình 2.7 Cách khắc phục mắt viễn thị ............................................................ 28
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong thời buổi đất nước hội nhập kinh tế toàn cầu, bối cảnh khoa học công nghệ phát triển như vũ bão, để đảm bảo đất nước phát triển bền vững, chúng ta cần không ngừng đổi mới giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị cho các thế hệ tương lai nền tảng văn hóa vững chắc và năng lực thích ứng cao trước mọi biến động của thiên nhiên và xã hội. Đổi mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết và xu thế mang tính toàn cầu [4]. Theo mục tiêu đổi mới được Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: ―Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp.‖ [1] Xuất phát từ mục tiêu giáo dục trên, công tác hướng nghiệp trong phổ thông cần được nghiên cứu và đẩy mạnh tại các trường phổ thông. Nhằm giúp học sinh lựa chọn nghề phù hợp với nhu cầu của xã hội, đồng thời thỏa mãn tối đa nguyện vọng và sự phù hợp với sở thích, năng lực, sở trường và các đặc điểm tâm lí của cá nhân để họ có thể phát triển tới đỉnh cao nghề nghiệp. Những năm vừa qua, giáo dục hướng nghiệp đã được sự quan tâm nhưng vẫn chưa đúng mức và kết quả còn hạn chế. Cần nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp tới từng giáo viên, gia đình và xã hội để công tác hướng nghiệp có được hiệu quả cao. Dạy học dự án là một kiểu tổ chức dạy học pháp huy tối đa được mục đích kết hợp kiến thức vào thực tiễn. Nó tạo ra được môi trường học tập, khám phá hứng thú cho học sinh. Trong phạm vi khóa luận, tôi chọn hướng nghiệp nghề bác sĩ, bởi đây là nghề liên quan trực tiếp đến tính mạng con người, rất được xã hội coi trọng nhưng để theo đuổi được nó thì rất vất vả và gian nan đòi hỏi họ phải có những tố chất phù hợp và đam mê với nghề. Cách xác định tốt nhất chính là tham gia vào dự án trải nghiệm nghề đó. Qua dự án tôi hi vọng sẽ đóng góp một phần và mô hình trải nghiệm nghề nghiệp. 1
Với những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài: Dạy học dự án hướng nghiệp nghề bác sĩ. Với mong muốn giúp học sinh có những trải nghiệm và hiểu biết cụ thể thực tế của nghề từ đó xác định được mình có phù hợp với nghề bác sĩ hay không. Thông qua dự án học sinh có kĩ năng tìm hiểu nghề phù hợp, xây dựng bản mô tả nghề trong năng lực nhận thức nghề. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Trong chương trình giáo dục trung học phổ thông mới đây của Bộ, Chương trình giáo dục phổ thông được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12) [4]. Điều này cho thấy giáo dục hướng nghiêp hiện nay đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo hết sức quan tâm và chú trọng nghiên cứu đổi mới để đưa vào chương trình phổ thông sắp tới. Ở Việt Nam giáo dục hướng nghiệp được nghiên cứu từ gần cuối thế XX, do một nhóm nghiên cứu đứng đầu là Giáo sư Tiến sĩ Phạm Tất Dong, họ đi sâu tìm hiểu về huynh hướng nghề nghiệp và các chương trình hướng nghiệp, dạy nghề chính khóa cho các học sinh trường phổ thông [12]. Ngoài ra còn có nhóm nghiên cứu của phó Giáo sư Tiến sĩ Đặng Danh Ánh cùng các cộng sự chuyên nghiên cứu về động cơ chọn nghề, hứng thú nghề va khả năng thích ứng nghề của học sinh học nghề [12]. Sự phối hợp hài hòa giữa các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và nhà quản lí giáo dục phổ thông, giáo dục nghề đã đưa hoạt động hướng nghiệp ngày càng phát triển và khẳng định tầm quan trọng trong xã hội. Tuy nhiên những công trình mang tính trải nghiệm từng ngành nghề cụ thể cho học sinh còn nghèo nàn, chưa thu hút và đáp ứng được nhu cầu của học sinh. Khiến cho những người làm công tác này gặp khó khăn trong việc thực hiện. 3. Mục đích nghiên cứu Xây dựng và tổ chức dạy học dự án nghề bác sĩ nhằm hướng nghiệp cho HS THPT. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Nhiệm vụ 1: Xây dự cơ sở lí luận cho đề tài:  Nghiên cứu cơ sở lí luận của dạy học dự án.  Nghiên cứu cơ sở lí luận về GDHN cho HS phổ thông. 2
Nhiệm vụ 2: Xây dựng cơ sở thực tiễn cho đề tài.  Tìm hiểu nhận thức của GV và HS về công tác hướng nghiệp và thực trạng GDHN ở trường phổ thông.  Thực trạng của giáo dục hướng nghiệp ở trường phổ thông. Nhiệm vụ 3: Nghiên cứu tổ chức dạy học dự án hướng nghiệp nghề bác sĩ và tìm hiểu các nội dung kiến thức vật lý vận dụng vào nghề đó. Nhiệm vụ 4: Tiến hành thực nghiệm sư phạm, xây dựng công cụ đánh giá, đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu:  Phương pháp nghiên cứu lí luận  Phương pháp nghiên cứu thực tiễn (quan sát, điều tra)  Phương pháp thực nghiệm khoa học giáo dục  Phương pháp thống kê toán học 6. Đóng góp đề tài  Làm rõ cơ sở lí luận về dạy học dự án và giáo dục hướng nghiệp.  Vận dụng cơ sở lí luận của dạy học dự án để tổ chức dạy học dự án hướng nghiệp nghề bác sĩ.  Bổ sung vào nguồn tài liệu tham khảo cho GV phổ thông và sinh viên cùng chuyên ngành. 7. Cấu trúc đề tài Khóa luận tốt nghiệp có 53 trang (không kể phụ lục). Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận gồm ba chương:  Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy học dự án nhằm hướng nghiệp cho học sinh.  Chương 2: Xây dựng và tổ chức hoạt động dạy học dự án với nghề bác sĩ.  Chương 3: Dự kiến thực nghiệm sư phạm. 3
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC DỰ ÁN NHẰM HƢỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH 1.1. Dạy học dự án 1.1.1. Khái niệm dạy học dự án Thuật ngữ ―dự án‖ trong tiếng anh ―project‖ có nghĩa là phác thảo, dự thảo, thiết kế. Khái niệm dự án ngày nay được hiểu là một dự định một kế hoạch trong đó cần xác định rõ mục tiêu, thời gian, phương tiện tài chính, điều kiện vật chất, nhân lực và cần đạt được mục tiêu đề ra. Dạy học dự án là một mô hình dạy học lấy hoạt động của học sinh làm trung tâm. Kiểu dạy học này phát triển kiến thức và kỹ năng của học sinh thông qua quá trình học sinh giải quyết một bài tập tình huống gắn với thực tiễn bằng những kiến thức theo nội dung môn học - được gọi là dự án. Dự án đặt học sinh vào vai trò tích cực như: người giải quyết vấn đề, người ra quyết định, điều tra viên hay người viết báo cáo. Thường thì học sinh sẽ làm việc theo nhóm hợp tác với các chuyên gia bên ngoài và cộng đồng để trả lời các câu hỏi và hiểu sâu hơn nội dung, ý nghĩa của bài học. Học theo dự án đòi hỏi học sinh phải nghiên cứu và thể hiện kết quả học tập của mình thông qua cả sản phẩm lẫm phương tiện thực hiện. [16] 1.1.2. Mục tiêu của dạy học dự án Mục tiêu của dạy học qua dự án học tập không phải là hoàn thiện sản phẩm cuối cho bằng được hay thương mại hóa sản phẩm, mà thông qua quá trình tìm hiểu vấn đề, phát triển giải pháp, triển khai dự án để học sinh có thể hình thành được các kiến thức, kỹ năng và quan trọng hơn là thái độ học tập, nghiên cứu chuyên nghiệp. Dự án giúp HS nắm vững kiến thức và vận dụng chúng vào thực tiễn. HDA hướng tới phát triển những kĩ năng tư duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, đánh giá và sáng tạo): Học sinh trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập cùng một lúc với việc tìm kiếm thông tin (trong đó có nội dung bài học) là quá trình xử lí thông tin, lập ra một tổng thể kiến thức mới khác với nội dung bài học, phê phán, đánh giá lựa chọn công cụ (kiến thức, công nghệ…) để thực hiện nhiệm vụ học tập. Khác với dạy học truyền thống tư duy phát triển một cách tuần tự và có giới hạn, kiến thức tiếp nhận sau quá trình học trên lớp chỉ dừng lại ở mức biết hoặc 4
hiểu, để thực sự hiểu học sinh phải vận dụng giải nhiều bài tập, trình độ tư duy theo mô hình dạy học này vì thế chỉ đến mức độ vận dụng, học sinh cũng rất khó có thể thiết lập một tổng thể kiến thức mới (tư duy tổng hợp), hay vận dụng một cách sáng tạo vào giải quyết một vấn đề thực tiễn. Hướng tới phát triển năng lực tự giải quyết vấn đề cùng kĩ năng sống và làm việc: Hợp tác, giao tiếp, quản lí, tổ chức, điều hành, ra quyết định, tích hợp công nghệ thông tin vào giải quyết công việc và thực hiện các sản phẩm, … là những mục tiêu mà các phương pháp dạy học tích cực hướng tới. Dạy học dự án có ưu thế đặc biệt trong việc thực hiện hóa các mục tiêu này: Học sinh trong quá trình thực hiện dự án toàn quyền quyết định phương tiện và cách thức hoạt động, phải hợp tác cao độ trong sự hiểu biết điểm mạnh của từng thành viên trong nhóm, phải biết tranh luận và lắng nghe, phải biết tự liểm tra, đánh giá va tự điều chỉnh hoạt động, phải phát huy tối đa khả năng tích hợp công nghệ vào sản phẩm học tập của nhóm. [16-tr.248] 1.1.3. Đặc điểm của dạy học dự án Sau đây là đặc điểm của dạy học dự án:  Ngƣời học là trung tâm của dạy học dự án Dạy học dự án chú ý đến nhu cầu, hứng thú của người học: người học được trực tiếp tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú của cá nhân. Dạy học dự án là một phương pháp dạy học quan trọng để thực hiện quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Người học tham gia tích cực và tự lực vào các giai đoạn của quá trình dạy học, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Giáo viên chủ yếu đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, giúp đỡ, khuyến khích tính tích cực, tự lực, tính trách nhiệm, sự sáng tạo của người học. Người học không chỉ nghe, ghi nhớ, nhắc lại mà cần thu thập thông tin từ rất nhiều nguồn khác nhau rồi phân tích, tổng hợp, đánh giá và rút ra tri thức cho mình. Người học không chỉ tiếp thu kiến thức về các sự kiện mà còn áp dụng lý thuyết vào thực tế, rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề. 5
 Dạy học thông qua các hoạt động thực tiễn của một dự án Trong quá trình thực hiện dự án, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng thông qua các hoạt động thực tiễn. Chủ đề của dự án luôn gắn liền với những tình huống của thực tiễn xã hội, với những nghề nghiệp cụ thể, đời sống có thực… Người học thường đóng một vai gì đó khi thực hiện dự án. Các dự án học tập góp phần gắn liền nhà trường với thực tiễn đời sống xã hội, với địa phương, với môi trường và có thể mang lại những tác động tích cực đối với xã hội.  Hoạt động học tập phong phú và đa dạng Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực hoặc môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề có thực mang tính thách đố. Dự án có tính liên môn, có nghĩa là nhiều môn học liên kết với nhau. Một dự án dù là của môn nào, cũng phải đòi hỏi kiến thức của nhiều môn học để giải quyết. Đặc điểm này giúp dự án gần với thực tế hơn vì trong cuộc sống ta cần kiến thức tổng hợp để làm việc. Trong quá trình thực hiện dự án có sự kết hợp giữa nghiên cứu và vận dụng lý thuyết vào trong hoạt động thực tiễn, thực hành. Thông qua đó, kiểm tra, củng cố, mở rộng hiểu biết về lý thuyết cũng như rèn luyện kỹ năng hành động, tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Trong dạy học dự án, việc kiểm tra đánh giá đa dạng hơn, kiểm tra qua hoạt động nhiều hơn, nên giảm kiểm tra kiến thức thuần túy và kiểm tra viết. Trong dạy học dự án, phương tiện học tập đa dạng hơn, công nghệ thông tin được tích hợp vào quá trình học tập.  Kết hợp làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân Các dự án thường được thực hiện theo nhóm, trong đó có sự phân công và cộng tác làm việc giữa các thành viên. Làm việc theo nhóm giúp cho sản phẩm chất lượng hơn, tốn ít thời gian hơn vì nó kết hợp và phát huy được sở trường của mỗi cá nhân. 6
Các dự án đòi hỏi kỹ năng cộng tác làm việc giữa các thành viên, giữa học viên và giáo viên cũng như với các lực lượng xã hội khác cùng tham gia trong dự án. Nhờ đó, hoạt động trong dạy học dự án có tính xã hội cao.  Quan tâm đến sản phẩm của hoạt động Trong quá trình thực hiện dự án, người ta quan tâm nhiều đến các sản phẩm được tạo ra. Sản phẩm có thể là vật chất, hoặc phi vật chất, một bản thiết kế hoặc một kế hoạch. Các sản phẩm không chỉ là những thu hoạch thuần túy về lí thuyết mà trong đa số trường hợp, các dự án còn tạo ra những sản phẩm vật chất mang tính xã hội. Để có một sản phẩm tốt do người học tự làm, giáo viên phải khéo léo điều chỉnh dự án sao cho sản phẩm của dự án là kết quả của quá trình thực hiện một công việc thực tế chứ không chỉ là trình bày lại các thông tin thu thập được. Giáo viên cùng với người học đánh giá sản phẩm dựa trên tính thực tế, tính hữu ích của sản phẩm và sự kết hợp làm việc giữa các thành viên trong nhóm. Những sản phẩm đem lại nhiều ích lợi đối với xã hội thường được đánh giá cao. Chúng có thể được công bố, giới thiệu rộng rãi và đưa vào sử dụng trong thực tế. [7-tr.5,6,7] 1.1.4. Các giai đoạn của dạy học dự án Dạy học dự án dự án được chia thành ba giai đoạn cụ thể như sau: Bảng 1.1 Các giai đoạn DHDA trích theo [15-tr33,34] Bƣớc Hoạt động của GV Hoạt động của học sinh 1. Chuẩn bị - Xây dựng bộ câu hỏi - Làm việc nhóm để lựa - Xây dựng ý định hướng: xuất chọn chủ đề dự án. tưởng, phát từ nội dung học - Xây dựng kế hoạch dự - Lựa chọn chủ và mục tiêu cần đạt án: xác định những đề, tiểu chủ đề được. công việc cần làm, - Lập kế hoạch - Thiết kế dự án: xác thời gian dự kiến, vật các nhiệm vụ định lĩnh vực thực liệu, kinh phí, phương học tập tiễn ứng dụng nội pháp tiến hành và phân dung học, ai cần, ý công công v iệc trong 7
tưởng và tên dự án. nhóm. - Thiết kế các nhiệm - Chuẩn bị các nguồn vụ cho HS: làm thế thông tin đáng tin cậy nào để HS thực hiện để chuẩn bị thực hiện xong thì bộ câu hỏi dự án. được giải quyết và - Cùng GV thống nhất các mục tiêu đồng các tiêu chí đánh giá thời cũng đạt được. dự án. - Chuẩn bị các tài liệu hỗ trợ GV và HS cũng như các điều kiện thực hiện dự án trong thực tế. 2. Thực hiện dự - Theo dõi, hướng dẫn, - Phân công nhiệm vụ án đánh giá HS trong các thành viên trong - Thu thập thông quá trình thực hiện nhóm thực hiện dự án tin dự án theo đúng kế hoạch. - Thực hiện điều - Liên hệ các cơ sở, - Tiến hành thu thập, xử tra khách mời cần thiết lý thông tin thu được. - Thảo luận với cho HS. - Xây dựng sản phẩm các thành viên - Chuẩn bị cơ sở vật hoặc bản báo cáo. khác chất, tạo điều kiện - Liên hệ, tìm nguồn - Tham vấn giáo thuận lợi cho các em giúp đỡ khi cần. viên hướng dẫn thực hiện dự án. - Thường xuyên phản - Bước đầu thông qua hồi, thông báo thông sản phẩm cuối của tin cho GV và các các nhóm HS. nhóm khác. 3. Kết thúc dự án - Chuẩn bị cơ sở vật - Chuẩn bị tiến hành - Tổng hợp các chất cho buổi báo cáo giới thiệu sản phẩm. 8
kết quả dự án. - Tiến hành giới thiệu - Xây dựng sản - Theo dõi, đánh giá sản phẩm. phẩm sản phẩm dự án của - Tự đánh giá sản phẩm - Trình bày kết các nhóm. dự án của nhóm. quả - Đánh giá sản phẩm dự - Phản ánh lại quá án của các nhóm khác trình học tập theo tiêu chí đã đưa ra. 1.1.5. Đánh giá trong dạy học dự án Đối với dạy học dự án, điểm số tuyệt nhiên không phải đích đến cuối cùng. Dự án của học sinh có thể thành công hay thất bại nhưng các em vẫn kiểm chứng được các kiến thức mình học khi được áp dụng chúng vào thực tế. Qua quá trình quan sát, đặt câu hỏi, phát triển giả thiết, kiểm thử và kết luận giả thiết, các em học được rất nhiều điều. Nếu giả thiết các em đặt ra ban đầu là sai nhưng chính các em kết luận được rằng nó đã sai thì chứng tỏ kiến thức đã thực sự trở thành của chính các em. Nếu các em không thành công trong việc chứng minh giả thiết của mình đúng hay sai, thì các em cũng thu được kinh nghiệm cho những lần triển khai tiếp theo. Vậy, nếu chỉ dự vào điểm số, ta không thể nào phản ánh được những quá trình nỗ lực vốn dĩ rất khó để cụ thể hóa. Để thực hiện đánh giá quá trình thành công, nhà trường cần lưu ý bám sát một số mục tiêu: - Quá trình và kết quả đánh giá phải phục vụ một mục đích rõ ràng và hợp lý; - Kết quả đánh giá phản ánh được mục tiêu học tập của học sinh một cách rõ ràng và có giá trị; - Mục tiêu học tập cần được diễn giải cụ thể trong các đánh giá và có kết quả chính xác; - Kết quả đánh giá được quản lý tốt, được sử dụng để giao tiếp hiệu quả giữa giáo viên học sinh, nhà trường và cha mẹ học sinh; - Học sinh cần được tham gia vào quá trình đánh giá chính mình. Các biện pháp đánh giá quá trình [9.tr 117-118] 9
- Quan sát biểu hiện của học sinh trong các buổi thuyết giảng; - Quan sát hoạt động của học sinh trong các giờ hoạt động nhóm; - Đưa việc tổng kết các buổi thảo luận trên lớp thành một bài tập về nhà; - Tiến hành hỏi – đáp theo các phiên có kế hoạch hoặc ngẫu hứng; - Tổ chức những buổi trao đổi theo hình thức hội thảo giữa giáo viên và học sinh tại các thời điểm khác nhau trong mỗi học kỳ. Có thể mời giáo viên, học sinh các lớp khác nhau tham gia để thêm phần đa dạng; - Khuyến khích học sinh thường xuyên trình bày các kết quả dự án một cách không chính thức, thay vì đợi tới phiên thuyết trình; - Khuyến khích học sinh đưa ra các phản hồi cụ thể về bài học; - Khuyến khích học sinh tự đưa ra đánh giá về năng lực và quá trình học tập. 1.1.6. Lợi ích và thách thức của dạy học dự án 1.1.6.1. Ƣu điểm của việc dạy học dự án  Tiến cùng thời đại Dạy học dự án là một cách tiếp cận để giúp nhà trường, lớp học có thể tạo dựng được môi trường học tập và từng bước hình thành năng lực, kĩ năng cần thiết cho cuộc sống hiện tại, tương lai trong bối cảnh xã hội dựa trên nền tảng tri thức và công nghệ cao khắc phục được nhược điểm của mô hình trường học cũ nơi việc học diễn ra thụ động và thiếu thực tế khiến người học bị tách rời khỏi cuộc sống thực và thiếu rất nhiều kĩ năng sinh tồn của thanh niên trong thế giới hiện đại ngày nay.  Đánh giá thực chất Phương thức đánh giá hệ thống của dạy học theo dự án cho phép giáo viên xây dựng các tài liệu thực chất về sự tiến bộ và phát triển của người học. Thay vì gò bó vào các khung điểm số, dạy học theo dự án tạo ra nhiều cơ hội để đánh giá, cho phép người học có nhiều cơ hội để chứng minh khả năng của mình khi làm việc nhóm hoặc độc lập. Khi giáo viên hiểu sâu hơn về con người của học sinh, họ sẽ biết cách giao tiếp tích cực và ý nghĩa hơn với người học trên nhiều phương diện, vấn đề khác nhau, từ đó, việc đánh giá năng lực học sinh cũng chính xác hơn.  Học tập suốt đời 10
Khi học sinh được học tập qua dự án có thể sử dụng công nghệ vượt qua hạn chế của khuôn viên trường học, học sinh trở thành những người tạo ra các kết nối, nối các kiến thức; những người tư duy chủ động và học tập, tự kiểm soát việc học tập của mình suốt đời. [9] 1.1.6.2. Thách thức của dạy học dự án DHDA mang lại rất nhiều lợi ích song cũng có một số nhược điểm và đặt ra nhiều thách thức. - Đòi hỏi nhiều thời gian, không thích hợp cho việc truyền thụ những tri thức mang tính hệ thống. - Đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính của DHDA chưa phù hợp với điều kiện địa phương ở nước ta. - Dự án không được khuyến khích thực hiện vào những phần kiến thức then chốt, cần truyền đạt chính xác, đầy đủ cho người học mà nên thực hiện vào những nội dung có tính thực tiễn cao. Thách thức đối với GV và HS - GV nếu muốn đưa DHDA vào lớp họ có thể phải áp dụng những chiến lược dạy học mới để đạt được thành công. Họ phải thay đổi vai trò truyền thống của mình, sẵn sàng chấp nhận rủi ro để có thể vượt qua thách thức ban đầu. - GV phải có trình độ chuyên môn cao, nghiệp vụ vững vàng. - Cả GV và HS phải đạt được đòi hỏi nhất định về công nghệ thông tin. [13] 1.2. Dạy học với công tác hƣớng nghiệp 1.2.1. Một số khái niệm 1.2.1.1. Nghề nghiệp Theo tử điển tiếng Việt thì nghề là ―công việc chuyên môn làm theo sự phân công lao động của xã hội‖. Nghề là để sinh sống và phục vụ xã hội. [14] Theo E.A. Klimov: ―Nghề nghiệp là lĩnh vực sử dụng sức lao động vật chất và tinh thần của con người một cách có giới hạn cần thiết cho xã hội (do sự phân công lao động mà có), nó tạo cho con người khả năng sử dụng lao động của mình để thu lấy những phương tiện cần thiết cho tồn tại và phát triển. [10] 11