Khóa luận tốt nghiệp Kế toán-Kiểm toán: Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện

Chia sẻ: Mucnang000 Mucnang000 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung khóa luận chủ yếu trình bày, phân tích, đánh giá thực trạng kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện mà người viết quan sát được nhằm đánh giá, đối chiếu với cơ sở lý luận và đưa ra những giải pháp giúp nâng cao chất lượng, hoàn thiện quy trình kiểm toán tại công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Kế toán-Kiểm toán: Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN ------ uê ́ ́H tê KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP h in ̣c K QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN ho TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ại TẠI CÔNG TY CP SÁCH VÀ THIẾT BỊ TRƯỜNG HỌC DO CÔNG TY Đ TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN ̀n g ươ Tr SINH VIÊN THỰC HIỆN: NGUYỄN THỊ THU HOÀI Khóa học: 2014 - 2018
ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN ------ uê ́ ́H tê KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP h in QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN ̣c K TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ho TẠI CÔNG TY CP SÁCH VÀ THIẾT BỊ TRƯỜNG HỌC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN ại Đ ̀n g Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn ươ Nguyễn Thị Thu Hoài ThS. Trần Thị Thanh Nhàn Tr Lớp: K48C – Kiểm toán MSV: 14K4131046 Niên khóa: 2014 – 2018 Huế, Tháng 05/2018
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình, đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Quý thầy cô trường Đại học Kinh tế Huế, Quý thầy cô khoa Kế toán – Kiểm toán, đặc biệt là chuyên ngành kiểm toán đã chỉ đường dẫn lối, tích lũy và truyền dạy những kiến thức chuyên môn quý báu trong suốt 04 năm học tại trường, giúp em có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp ngày hôm nay. Cảm ơn thầy cô và Nhà trường đã tạo điều kiện để em có thể được thực tập và tiếp cận gần hơn với uê ́ chuyên ngành kiểm toán của mình. Em xin gửi lời cảm ơn đặc biệt đến cô Thạc sĩ ́H Trần Thị Thanh Nhàn là người đã nhiệt tình giúp đỡ, đóng góp ý kiến giúp em thực tê hiện khóa luận này. h Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Ban lãnh đạo, các phòng ban và in đặc biệt là các anh chị phòng kiểm toán BCTC 03 công ty TNHH Kiểm toán và Kế ̣c K toán AAC đã nhiệt tình giúp đỡ, chỉ bảo và quan tâm em trong suốt quá trình thực tập và trong quá trình thực hiện khóa luận của mình. Em cảm ơn những kiến thức, ho những kinh nghiệm, những tận tình giải đáp của mọi người về những thắc mắc và khó khăn em gặp trong suốt quá trình thực tập. ại Do thời gian thực tập cũng như kiến thức còn hạn chế nên em khó có thể tránh Đ khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình của g thầy cô và các anh chị trong công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC để em có ̀n ươ thể hoàn thiện vốn kiến thức của mình và hoàn thiện khóa luận một cách tốt hơn. Với tất cả những ý kiến đóng góp của thầy cô và anh chị, em sẽ mang theo bên Tr mình, biến nó trở thành hành trang quý giá giúp em vững bước trên con đường thành công sau này. Em xin chân thành cảm ơn! Huế, ngày 22 tháng 04 năm 2018 Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Thu Hoài
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính BGĐ Ban Giám đốc BHXH Bảo hiểm xã hội BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHYT Bảo hiểm y tế uê ́ DNKiT Doanh nghiệp kiểm toán ́H tê KPCĐ Kinh phí công đoàn h KSNB Kiểm soát nội bộ in KTV Kiểm toán viên ̣c K NLĐ Người lao động ho TK TK ại Đ ̀n g ươ Tr i
DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 1.1 – Mức lương tối thiểu vùng năm 2017...........................................................11 Bảng 1.2 – Tỉ lệ trích lập các khoản trích theo lương năm 2017 ..................................13 Bảng 1.3 – Mục tiêu kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương........14 Bảng 1.4 – Kiểm soát nội bộ về tiền lương và các khoản trích theo lương ..................21 Bảng 1.5 – Bảng hướng dẫn của VACPA đối với việc tính toán mức trọng yếu .........27 Bảng 1.6 – Ma trận rủi ro phát hiện...............................................................................28 uê ́ Bảng 1.7 – Thử nghiệm kiểm soát tiền lương và các khoản trích theo lương ..............29 Bảng 1.8 – Thủ tục phân tích cơ bản tiền lương và các khoản trích theo lương...........32 ́H Bảng 1.9 – Thủ tục chung kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương tê .......................................................................................................................................33 Bảng 1.10 – Kiểm tra chi tiết khoản mục lương và các khoản trích theo lương...........33 h in Bảng 1.11 – Ma trận ý kiến kiểm toán ..........................................................................41 ̣c K Biểu 2.1 – Xem xét chấp nhận khách hàng và đánh giá rủi ro hợp đồng (Xem phụ lục 01) ..................................................................................................................................53 ho Bảng 2.2 – Các vấn đề cần xem xét khi chấp nhận khách hàng (Xem phụ lục 01) ......55 Bảng 2.3 – Danh mục tài liệu cần khách hàng cung cấp (Xem phụ lục 02) .................56 ại Bảng 2.4 – Soát xét các yếu tố ảnh hưởng đến tính độc lập của KTV..........................58 Đ Bảng 2.5 – Phân tích biến động số dư nợ phải trả NLĐ năm 2016 và 2017 (Trích A510) .............................................................................................................................62 ̀n g Bảng 2.6 – Các thành phần của hệ thống KSNB toàn doanh nghiệp ............................63 ươ Bảng 2.7 – Trao đổi với BGĐ và các cá nhân về gian lận ...........................................66 Tr Bảng 2.8 – Xác định mức trọng yếu..............................................................................67 Bảng 2.9 – Phân tích biến động số dư lương phải trả so với năm trước .......................70 Bảng 2.10 – Kiểm tra chính sách kế toán áp dụng ........................................................71 Bảng 2.11 – Chi phí lương năm 2016 và năm 2017......................................................72 Bảng 2.12 – Kiểm tra tiền lương từ lúc tiếp nhận nhân viên đến lúc chi trả.................75 Bảng 2.13 – Trích bảng lương tháng 06 của bộ phận văn phòng..................................76 Bảng 2.14 – Kiểm tra tính chính xác trên bảng lương ..................................................77 Biểu 2.15 – Kiểm tra chi tiết bảng lương (Mẫu E443)..................................................77 ii
Bảng 2.16 – Trích sổ nhật ký chung chi phí lương tháng 06 của bộ phận bán hàng và quản lý ...........................................................................................................................78 Bảng 2.17 – Kiểm tra tỷ lệ trích vào chi phí đúng quy định .........................................79 Bảng 2.18 – Kiểm tra tỷ lệ thu NLĐ đúng quy định .....................................................79 Bảng 2.19 – Kiểm tra chứng từ nộp tiền .......................................................................80 Bảng 2.20 – Kiểm tra việc thực hiện trích KPCĐ.........................................................80 Bảng 2.21 – Kiểm tra trích lương theo đơn giá .............................................................81 Bảng 2.22 – Kiểm tra việc trình bày lương và các khoản trích theo lương trên BCTC 83 uê ́ Bảng 2.23 – Tổng hợp kết quả kiểm toán các vấn đề trong giai đoạn lập kế hoạch .....84 ́H Bảng 2.24 – Tổng hợp các phát hiện trong quá trình kiểm toán ...................................84 tê Biểu 2.25 – Biên bản trao đổi với khách hàng ..............................................................86 Biểu 2.26 – Báo cáo kiểm toán......................................................................................87 h in ̣c K ho ại Đ ̀n g ươ Tr iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1 – Chu trình tiền lương và các khoản trích theo lương. (Nguồn: Nguyễn Quang Quynh & Ngô Trí Tuệ, 2012) ............................................................................19 (Nguồn: Nguyễn Quang Quynh & Ngô Trí Tuệ, 2012).................................................22 Sơ đồ 2.1 – Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC ...46 Sơ đồ 2.2 – Chu trình kiểm toán mẫu của VACPA.......................................................52 .......................................................................................................................................72 uê ́ Sơ đồ 2.3 – Tỷ trọng phân bổ chi trong năm 2016 và 2017 ..........................................72 Sơ đồ 2.4 – Biến động chi phí tiền lương năm 2016 và năm 2017 ...............................73 ́H Sơ đồ 2.5 – Tỷ trọng tiền lương theo bộ phận năm 2017..............................................74 tê h in ̣c K ho ại Đ ̀n g ươ Tr iv
MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................................i DANH MỤC BẢNG, BIỂU........................................................................................... ii DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ ......................................................................................iv MỤC LỤC .......................................................................................................................v TÓM TẮT NỘI DUNG NGHIÊN CỨU..................................................................... viii PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1 uê ́ I.1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................1 I.2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu..............................................................................2 ́H I.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .........................................................................3 tê I.3.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................3 h I.3.2. Phạm vi nghiên cứu. ........................................................................................3 in I.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................3 ̣c K I.5. Kết cấu khóa luận ..................................................................................................4 PHẦN II - NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...............................................5 ho CHƯƠNG 1- CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC ....................5 ại 1.1. Tổng quan về kiểm toán BCTC ............................................................................5 Đ 1.1.1. Khái niệm kiểm toán BCTC ...........................................................................5 1.1.2. Đối tượng kiểm toán BCTC............................................................................6 ̀n g 1.1.3. Mục tiêu kiểm toán BCTC..............................................................................7 ươ 1.2. Khái quát kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương ................7 1.2.1. Khái quát về khoản mục lương.......................................................................7 Tr 1.2.2. Khái quát về các khoản trích theo lương ......................................................11 1.2.3. Tầm quan trọng của khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong BCTC ......................................................................................................................13 1.2.4. Các sai phạm có thể xảy ra đối với khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong BCTC ..........................................................................................13 1.2.5. Mục tiêu của kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC............................................................................................14 v
1.3. Hệ thống TK, chứng từ và nguyên tắc hạch toán của khoản phải trả NLĐ và các khoản trích theo lương ...............................................................................................15 1.3.1. Hệ thống TK .................................................................................................15 1.3.2. Hệ thống chứng từ ........................................................................................16 1.3.4. Nguyên tắc hạch toán....................................................................................17 1.3.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ chủ yếu ......................................17 1.4. Chu trình tiền lương và các khoản trích theo lương ...........................................18 1.5. Kiểm soát nội bộ về tiền lương và các khoản trích theo lương ..........................21 uê ́ 1.6. Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương...............22 ́H 1.6.1. Lập kế hoạch kiểm toán ................................................................................22 1.6.2. Thực hiện kiểm toán .....................................................................................29 tê 1.6.3. Kết thúc kiểm toán và phát hành báo cáo kiểm toán ....................................35 h CHƯƠNG 2 - THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC LƯƠNG VÀ CÁC in KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY CP ̣c K SÁCH VÀ THIẾT BỊ TRƯỜNG HỌC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN ..................................................................................43 2.1. Tổng quan về công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC ................................43 ho 2.1.1. Thông tin chung về công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC ................43 ại 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................................44 Đ 2.1.3. Phương châm và mục tiêu hoạt động............................................................45 2.1.4. Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty................................................................46 g 2.1.5. Các sản phẩm và dịch vụ mà công ty cung cấp ............................................48 ̀n ươ 2.2. Thực trạng quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường học ABC do công ty Tr TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện ...........................................................50 2.2.1. Giới thiệu khái quát về công ty CP Sách và Thiết bị Trường học ABC ......50 2.2.2. Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện ........................................................................................................51 2.2.3. Lập kế hoạch kiểm toán công ty CP Sách và Thiết bị Trường học ABC.....52 2.2.3.1. Xem xét chấp nhận khách hàng và đánh giá rủi ro hợp đồng ........... Error! Bookmark not defined. vi
2.2.3.2. Danh mục tài liệu cần khách hàng cung cấp ........... Error! Bookmark not defined. 2.2.3.3. Soát xét đến các yếu tố ảnh hưởng đến tính độc lập của KTV.......... Error! Bookmark not defined. 2.2.3.4. Cam kết về tính độc lập của các thành viên nhóm kiểm toán (Xem phụ lục 03) ...........................................................................Error! Bookmark not defined. 2.2.3.5. Tìm hiểu khách hàng và môi trường hoạt động (Xem phụ lục 04) .. Error! Bookmark not defined. 2.2.3.6. Phân tích sơ bộ BCTC (A510) (Xem phụ lục 05) ... Error! Bookmark not uê ́ defined. ́H 2.2.3.7. Đánh giá chung về hệ thống KSNB ở cấp độ toàn doanh nghiệp ..... Error! Bookmark not defined. tê 2.2.3.8. Trao đổi với BGĐ và các cá nhân về gian lận ......... Error! Bookmark not h defined. in 2.2.3.9. Xác định mức trọng yếu ............................Error! Bookmark not defined. ̣c K 2.2.3.10. Tổng hợp kế hoạch kiểm toán (Xem phụ lục 06) . Error! Bookmark not defined. 2.3.4. Thực hiện kiểm toán công ty CP Sách và Thiết bị Trường học ABC. .........69 ho 2.2.4.1. Phân tích biến động .................................Error! Bookmark not defined. ại 2.2.4.2. Kiểm tra chính sách kế toán áp dụng .......Error! Bookmark not defined. Đ 2.2.4.3. So sánh phân tích biến động chi phí lương năm nay so với năm trước ................................................................................Error! Bookmark not defined. g 2.2.4.4. Kiểm tra chi tiết bảng lương ......................Error! Bookmark not defined. ̀n ươ 2.2.4.5. Kiểm tra các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, BHTN).................78 2.2.4.6. Kiểm tra trích lương theo đơn giá..............................................................80 Tr 2.2.4.7. Kiểm tra tiền lương năm trước chi đến 31/3 năm sau và chi lương dự phòng (Xem phụ lục 08) .........................................................................................81 2.2.4.8. Các nội dung khác (Xem phụ lục 09) ........Error! Bookmark not defined. 2.2.5. Kết thúc kiểm toán công ty CP Sách và Thiết bị Trường học ABC..... Error! Bookmark not defined. CHƯƠNG 3 – CÁC GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG vii
TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY CP SÁCH VÀ THIẾT BỊ TRƯỜNG HỌC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN.....89 3.1. Đánh giá quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện ...........................................................89 3.1.1. Đánh giá giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán.................................................89 3.1.2. Đánh giá giai đoạn thực hiện kiểm toán .......................................................90 3.1.3. Đánh giá giai đoạn kết thúc kiểm toán .........................................................91 uê ́ 3.2. Các giải pháp góp phần nâng cao quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP Sách và Thiết bị ́H Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện .....................92 3.2.1. Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán.................................................................92 tê 3.2.2. Giai đoạn thực hiện kiểm toán......................................................................93 h 3.2.3. Giai đoạn kết thúc kiểm toán ........................................................................94 in PHẦN III - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................95 ̣c K III.1. Kết luận .............................................................................................................95 III.2. Kiến nghị ...........................................................................................................96 ho DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................98 ại Đ ̀n g ươ Tr viii
TÓM TẮT NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Đề tài: “Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong Kiểm toán Báo cáo tài chính tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện” bao gồm những nội dung chủ yếu sau đây: Đầu tiên, ở phần cơ sở lý luận, trình bày khái quát về kiểm toán báo cáo tài chính nói chung và kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương nói riêng. Để uê ́ người đọc hiểu rõ hơn về quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích ́H theo lương, tôi đã khái quát các các khái niệm cơ bản liên quan đến tiền lương và các khoản trích theo lương; hệ thống chứng từ, TK (tài khoản), phương pháp hạch toán; đi tê sâu vào tìm hiểu chu trình tiền lương, các sai phạm có thể xảy ra và cũng từ đó hình h thành các bước kiểm toán từ khâu lập kế hoạch đến kết thúc kiểm toán đối với khoản in mục. ̣c K Sau khi đã hình thành cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu, phần thực trạng quy trình ho kiểm toán, tôi tập trung trình bày cụ thể thực tế quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường học ABC do ại công ty TNHH Kiểm toán AAC thực hiện thông qua các phương pháp nghiên cứu của Đ mình trong quá trình thực tập tại công ty. Bên cạnh quy trình kiểm toán khoản mục g lương và các khoản trích theo lương là các thông tin khái quát về công ty TNHH Kiểm ̀n toán AAC và công ty TNHH Sách và Thiết bị Trường học ABC. Từ thực trạng tìm ươ hiểu, nghiên cứu về quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo Tr lương tại đơn vị được kiểm toán, tôi xin phép đánh giá và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình tại phần cuối cùng của nội dung nghiên cứu của mình. Phần cuối cùng: các giải pháp góp phần nâng cao quy trình kiểm toán. Dựa trên hệ thống cơ sở lý luận đối với quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương, nhận thấy những hạn chế trong việc thực hiện kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương, tôi xin phép đề xuất một số biện pháp khắc phục nhằm giúp cho quy trình kiểm toán được thực hiện một cách chất lượng và hiệu quả hơn. ix
PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ I.1. Lý do chọn đề tài Nền kinh tế ngày càng phát triển, nhu cầu tiếp cận các thông tin tài chính kế toán minh bạch của các cơ quan Nhà nước, nhà đầu tư, chủ nợ và những người quan tâm ngày càng cao. Nhu cầu này đặc biệt cần thiết đối với bản thân các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán. Nhờ đó mà ngành kiểm toán ngày càng khẳng định được vai trò cốt yếu của mình. uê ́ Kể từ những năm 90, sự xuất hiện của các công ty kiểm toán ngày càng đông đúc ́H hơn, đã đưa kiểm toán đến gần hơn với công chúng Việt Nam, tích cực tích lũy chuyên tê môn và phát triển hội nhập cùng bạn bè thế giới. Đi đôi với sự phát triển của lĩnh vực kiểm toán, các công ty kiểm toán độc lập đã tạo được những vị thế nhất định đối với h in các doanh nghiệp và công chúng, đồng hành cùng doanh nghiệp trong phát triển kinh ̣c K tế xã hội của đất nước. Công ty CP Sách và Thiết bị trường học trực thuộc Nhà xuất bản Giáo dục, là một ho công ty thuộc quyền sở hữu của Nhà nước chính vì thế nhu cầu trung thực, minh bạch trong hoạt động kinh doanh cũng như trong thông tin tài chính rất được chú trọng. Hơn ại nữa, việc thiết lập quy chế trả lương, hệ thống thang bảng lương theo quy định của Đ Chính phủ đối với các doanh nghiệp Nhà nước và ngoài Nhà nước có sự thay đổi g thường xuyên đòi hỏi tính cập nhật và nhạy bén đối với công tác kế toán nhằm bảo vệ ̀n quyền lợi của NLĐ. ươ Bên cạnh đó, khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương là khoản mục Tr chiếm phần lớn các chi phí trong hầu hết các doanh nghiệp cũng như các tổ chức, là nơi dễ xảy ra các sai sót của công tác kế toán, là một khoản chi phí ảnh hưởng đến tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy để bảo vệ lợi ích của NLĐ và doanh nghiệp, giúp cho doanh nghiệp tránh được những vi phạm vô tình hay cố ý đối với các nghĩa vụ cần phải thực hiện đối với pháp luật và NLĐ thì việc tìm hiểu và hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục 1
lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC (báo cáo tài chính) là hết sức cần thiết. Bởi những lý do trên đây, tôi đã lựa chọn đề tài: “Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện” làm đề tài cho khóa luận tốt nghiệp của mình. I.2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu để đáp ứng hai mục tiêu sau: uê ́  Mục tiêu tổng quát: ́H - Nội dung khóa luận chủ yếu trình bày, phân tích, đánh giá thực trạng kiểm toán tê khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện mà người viết quan sát được h nhằm đánh giá, đối chiếu với cơ sở lý luận và đưa ra những giải pháp giúp nâng in cao chất lượng, hoàn thiện quy trình kiểm toán tại công ty. ̣c K  Mục tiêu cụ thể: - Thứ nhất, khái quát các khái niệm, phương pháp tính, hệ thống TK, phương ho pháp hạch toán, chu trình và một số quy định về tiền lương và các khoản trích ại theo lương trong doanh nghiệp. Đ - Thứ hai, trình bày cơ sở lý luận về kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương qua 03 giai đoạn: lập kế hoạch, thực hiện kiểm toán và kết thúc ̀n g kiểm toán trong kiểm toán BCTC. ươ - Thứ ba, trình bày các bước công việc thực hiện một cuộc kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trên thực tế do công ty TNHH Kiểm toán Tr và Kế toán AAC thực hiện tại một đơn vị khách hàng từ khâu lập kế hoạch đến khâu kết thúc kiểm toán và phát hành báo cáo kiểm toán - Thứ tư, từ 03 giai đoạn trong quá trình thực hiện kiểm toán được trình bày, đánh giá ưu nhược điểm và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện. 2
I.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu I.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện. I.3.2. Phạm vi nghiên cứu uê ́ - Không gian: Phòng kiểm toán BCTC 03 của công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC, địa chỉ: lô 70-80, Đường 30 tháng 4, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng. ́H - Thời gian: Trong khoảng thời gian năm 2016-2017, tuy nhiên số liệu chi tiết để triển tê khai nghiên cứu nằm trong năm 2017. h - Nội dung: Nghiên cứu quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo in lương trong kiểm toán BCTC. ̣c K I.4. Phương pháp nghiên cứu ho Đề tài chủ yếu sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính, trong đó bao gồm các phương pháp chủ yếu sau: ại  Phương pháp thu thập số liệu: Đ - Phỏng vấn các KTV, trợ lý kiểm toán về các thắc mắc trong quá trình nghiên g cứu quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương. ̀n ươ - Tham khảo các giấy tờ làm việc năm trước và năm hiện tại của KTV và các trợ lý kiểm toán. Tr - Thu thập các tài liệu chuyên môn như: chuẩn mực kiểm toán, hồ sơ kiểm toán mẫu của VACPA, các văn bản pháp luật về tiền lương và các khoản trích theo lương tạo cơ sở để khái quát cơ sở lý luận về quy trình kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương.  Phương pháp phân tích, xử lý số liệu: - Mô tả chi tiết nội dung các thủ tục kiểm toán đối với khoản mục lương và các khoản trích theo lương dựa trên số liệu giấy tờ làm việc nhằm tổng hợp phương 3
pháp thực hiện kiểm toán. - Tính toán, trích lọc các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến tiền lương và các khoản trích theo lương nhằm ghi nhận số liệu phát sinh đồng thời đối chiếu với các chứng từ liên quan để xác minh cho các cơ sở dẫn liệu kiểm toán. - So sánh số liệu kiểm toán qua các năm, sử dụng các biểu mẫu, sơ đồ phân tích để phản ánh một cách trực quan xu hướng biến động của chi phí tiền lương qua các năm, giữa các tháng trong năm và giữa các bộ phận với nhau tại công ty khách hàng và tìm hiểu các nguyên nhân biến động. uê ́ - Tính toán lại các số liệu trên giấy tờ làm việc của KTV để đảm bảo tính chính ́H xác trong quá trình thực hiện kiểm toán. tê - Sử dụng các kiến thức chuyên môn để tính toán các chỉ tiêu trên giấy tờ làm việc, so sánh, đối chiếu nhằm phát hiện các chênh lệch, tổng hợp và đưa ra ý h kiến tổng quát về vấn đề nghiên cứu. in ̣c K I.5. Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận bao gồm ba chương: ho Chương 1- Cơ sở lý luận về Kiểm toán khoản mục lương (người lao động) và các ại khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC. Đ Chương 2 - Thực trạng kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH ̀n g Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện. ươ Chương 3 – Các giải pháp góp phần nâng cao quy trình kiểm toán khoản mục lương và Tr các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC tại công ty CP Sách và Thiết bị Trường học do công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện. 4
PHẦN II - NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1- CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC 1.1. Tổng quan về kiểm toán BCTC 1.1.1. Khái niệm kiểm toán BCTC uê ́ Hiện nay có rất nhiều định nghĩa về kiểm toán BCTC nhưng trong phạm vi đề tài, chỉ ́H xin đưa ra khái niệm theo Luật kiểm toán độc lập 2011: “Kiểm toán báo cáo tài chính tê là việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý h in trên các khía cạnh trọng yếu của BCTC của đơn vị được kiểm toán theo quy định của chuẩn mực kiểm toán.” ̣c K Giải thích các thuật ngữ trong định nghĩa: ho Kiểm toán viên hành nghề: là KTV đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán. ại Doanh nghiệp kiểm toán: là doanh nghiệp có đủ điều kiện để kinh doanh dịch vụ Đ kiểm toán theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan. ̀n g Chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam: là đơn vị phụ thuộc của ươ doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài, không có tư cách pháp nhân, được doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài bảo đảm chịu trách nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi Tr nhánh tại Việt Nam. Trung thực: là thông tin tài chính và tài liệu kế toán phản ánh trung thực, cần thiết và phù hợp về không gian, thời gian và sự kiện được nhiều người thừa nhận. Trọng yếu: là thuật ngữ dùng để thể hiện tầm quan trọng của một thông tin trong BCTC. Thông tin được coi là trọng yếu có nghĩa là nếu thiếu thông tin đó hay thiếu chính xác của thông tin đó sẽ ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng BCTC. 5
Mức độ trọng yếu tùy thuộc vào tầm quan trọng của thông tin hay sai sót được đánh giá trong hoàn cảnh cụ thể. Tính trọng yếu của thông tin phải xem xét cả tiêu chuẩn định lượng và định tính. 1.1.2. Đối tượng kiểm toán BCTC Đối tượng trực tiếp của kiểm toán tài chính là bảng khai tài chính. Bộ phận quan trọng của những bảng khai này là BCTC. Theo định nghĩa trong chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200: “Mục tiêu tổng thể của uê ́ KTV và doanh nghiệp kiểm toán khi thực hiện kiểm toán theo chuẩn mực kiểm toán ́H Việt Nam”: tê “Báo cáo tài chính là hệ thống báo cáo được lập theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành (hoặc được chấp nhận) phản ánh các thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu của h đơn vị”. in ̣c K Có 02 cách để phân đối tượng kiểm toán thành các phần hành kiểm toán:  “Phân theo khoản mục: là cách chia máy móc từng nhóm khoản mục hoặc ho nhóm các khoản mục trong các bảng khai vào một phần hành.” ại Ví dụ như: trong tài sản bao gồm các khoản mục: tiền và các khoản tương đương Đ tiền, đầu tư tài chính ngắn hạn và dài han, phải thu khách hàng ngắn hạn và dài hạn, …  “Phân theo chu trình: là cách chia thông dụng hơn phân loại theo khoản mục ̀n g căn cứ vào mối liên hệ chặt chẽ lẫn nhau giữa các khoản mục, các quá trình cấu ươ thành các yếu tố trong một chu trình chung của hoạt động tài chính.” Tr Thông thường, các phần hành cơ bản trong kiểm toán tài chính gồm: - Kiểm toán chu trình bán hàng và thu tiền - Kiểm toán tiền mặt - Kiểm toán chu trình mua hàng và trả tiền - Kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên - Kiểm toán hàng tồn kho - Kiểm toán đầu tư và chi trả 6
- Kiểm toán tiếp nhận và hoàn trả vốn (Nguyễn Quang Quynh & Ngô Trí Tuệ, 2012) 1.1.3. Mục tiêu kiểm toán BCTC Theo Khoản 11, chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200: “Mục tiêu tổng thể của KTV và doanh nghiệp kiểm toán khi thực hiện kiểm toán theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam”: “Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính là giúp cho kiểm toán viên và công ty uê ́ kiểm toán đưa ra ý kiến xác nhận rằng báo cáo tài chính có được lập trên cơ sở chuẩn ́H mực và chế độ kế toán hiện hành hoặc được chấp nhận, có tuân thủ pháp luật liên quan tê và có phản ánh trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu hay không.” h Theo như định nghĩa trên, các khái niệm trung thực, hợp lý, hợp pháp được hiểu như sau: in ̣c K “Trung thực là thông tin tài chính và tài liệu kế toán phản ánh đúng sự thật nội dung, bản chất và giá trị của nghiệp vụ kinh tế phát sinh.” ho “Hợp lý là thông tin tài chính và tài liệu kế toán phản ánh trung thực, cần thiết và phù ại hợp về không gian, thời gian và sự kiện được nhiều người thừa nhận.” Đ “Hợp pháp là thông tin tài chính và tài liệu kế toán phản ánh đúng pháp luật, đúng chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành (hoặc được chấp nhận).” ̀n g (Nguyễn Quang Quynh & Ngô Trí Tuệ, 2012) ươ 1.2. Khái quát kiểm toán khoản mục lương và các khoản trích theo lương Tr 1.2.1. Khái quát về khoản mục lương Khái niệm quỹ lương: là tổng số tiền dùng để trả lương cho NLĐ, do cơ quan, tổ chức hay doanh nghiệp quản lý. Trong doanh nghiệp quỹ lương dùng để trả lương, các khoản như lương và một phần tiền thưởng cho NLĐ làm việc, phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh trong từng thời kỳ của doanh nghiệp.  Căn cứ vào sự hình thành và sử dụng quỹ tiền lương, gồm có: 7
- Quỹ tiền lương kế hoạch: là tổng số tiền lương dự tính trong kế hoạch của một năm nào đó, thường được xác định vào đầu năm. Quỹ tiền lương kế hoạch của NLĐ được xác định dựa trên số lao động bình quân kế hoạch và mức tiền lương bình quân kế hoạch. (Theo Điều 7, Mục 3, Thông tư 28/2016/TT-BLĐTBXH) - Quỹ tiền lương thực hiện: là tổng số tiền lương thực tế đã chi trả của năm quyết toán đó đến thời hạn cuối cùng nộp hồ sơ quyết toán theo quy định (không bao gồm số tiền trích lập quỹ dự phòng tiền lương của năm trước chi trong năm quyết toán thuế)". (Theo Điểm 2.25, Khoản 2 Điều 6, Thông tư 78/2014/TT- uê ́ BTC). ́H (Trích nguồn: http://voer.edu.vn/m/quy-che-tra-luong/30a824d9) tê Khái niệm tiền lương: “Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho h người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận. Tiền lương bao gồm mức in lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Mức ̣c K lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định.” (Theo Điều 91 Bộ luật lao động) ho Khái niệm tiền thưởng: “Tiền thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm và mức ại độ hoàn thành công việc của người lao động.” (Theo Điều 103, Bộ luật lao động) Đ Khái niệm mức lương tối thiểu: “Mức lương tối thiểu là mức thấp nhất trả cho ̀n g người lao động làm công việc đơn giản nhất, trong điều kiện lao động bình thường và ươ phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.” (Theo Điều 91, Bộ luật lao động) Tr Lương tối thiểu được phân làm 02 loại như sau: - Khái niệm lương cơ sở (lương tối thiểu chung): “lương cơ sở là mức lương làm căn cứ tính đóng, hưởng BHXH (bảo hiểm xã hội), BHYT (bảo hiêm y tế), BHTN (bảo hiểm thất nghiệp) cho cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang…” (Theo Nghị quyết 99/2015/QH13) - Khái niệm lương tối thiểu vùng: “là mức lương thấp nhất làm cơ sở để doanh 8