Khóa luận tốt nghiệp Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:64

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận "Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa" được hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của công ty cùng với phương pháp nghiên cứu và các số liệu cụ thể để phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty. Trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp đề xuất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI KHOA KINH TẾ - LUẬT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN NAM DƯỢC TRÊN THỊ TRƯỜNG NỘI ĐỊA Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: Ths. Nguyễn Minh Phương Hồ Thị Thùy Bộ môn: Quản lý kinh tế Lớp: K54F1 Mã SV: 18D160050 HÀ NỘI, 2021
TÓM LƯỢC 1. Tên đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa”. 2. Sinh viên thực hiện: Hồ Thị Thùy – Lớp: K54F1 3. Giáo viên hướng dẫn: Ths. Nguyễn Minh Phương 4. Thời gian nghiên cứu đề tài: Từ ngày 1/11/2021 đến 24/12/2021 5. Nội dung chính: Đề tài trước hết nói về tính cấp thiết của công tác nâng cao năng lực cạnh tranh tại các doanh nghiệp nói chung và tại công ty Cổ phần Nam Dược nói riêng. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của công ty cùng với phương pháp nghiên cứu và các số liệu cụ thể để phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty. Trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp đề xuất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Chương 1: Một số lý luận cơ bản về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Chương này làm rõ một số lý thuyết về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh trong doanh nghiệp. Đồng thời trình bày một số nội dung nghiên cứu năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược Qua một số phương pháp nghiên cứu đánh giá được tổng quan tình hình và ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đến việc nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược Chương 3: Định hướng và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược Từ những phân tích về thực trạng năng lực cạnh tranh trong chương 2, chỉ ra được những thành công và hạn chế của Công ty Cổ phần Nam Dược và một số đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty. 6. Kết quả đạt được: Báo cáo chính thức khóa luận tốt nghiệp đại học. LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập tại trường đại học Thương mại, cũng như qua kì thực tập ngắn tại Công ty Cổ phần Nam Dược, em đã được các thầy cô trong khoa Kinh tế - Luật và ban giám đốc cùng cán bộ, nhân viên trong công ty hỗ trợ, chỉ dạy tận tình. Vậy em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới tất cả những người đã giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô khoa Kinh Tế-Luật trường Đại học Thương Mại đã tận tình chỉ dạy, truyền đạt cho em những kiến thức và kinh nghiệm thực tế hữu ích để em hoàn thành tốt kỳ thực tập tại công ty Cổ phần Nam dược, cũng như trong quá trình nghiên cứu, phân tích và viết luận văn tốt nghiệp. Em xin gửi lời cảm ơn đặc biệt tới cô giáo –Thạc sỹ Nguyễn Minh Phương, người đã trực tiếp hướng dẫn em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Qua đây, em cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới ban lãnh đạo công ty Cổ phần Nam Dược cùng toàn thể nhân viên đã giúp đỡ em hết sức tận tình trong quá trình học tập thực tế và làm luận văn tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2021 Sinh viên Hồ Thị Thùy MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 2 2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới 2 2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước. 3 3. Các mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3 3.1. Mục tiêu nghiên cứu 3 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4 5. Phương pháp nghiên cứu. 4 6. Kết cấu đề tài 5
CHƯƠNG I: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 6 1.1. Một số khái niệm về cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 6 1.2. Lý thuyết cơ bản nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 8 1.2.1. Một số lý thuyết về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 8 1.2.2. Tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 11 1.2.3. Nội dung nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. 15 1.2.4. Chính sách nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 23 CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN NAM DƯỢC. 27 2.1. Tổng quan tình hình và các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược 27 2.1.1. Khái quát về thị trường sản phẩm, mạng lưới phân phối và kết quả hoạt động kinh doanh của công ty Cổ phần Nam Dược trong ba năm gần đây. 27 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty công ty Cổ phần Nam Dược 31 2.2.Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược 34 2.2.1.Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh về tài chính của công ty Cổ phần Nam Dược 34 2.2.2.Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh về quản trị và chất lượng nguồn nhân lực của công ty Cổ phần Nam Dược 37 2.2.3.Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh về sản phẩm của công ty Cổ phần Nam Dược 41 2.2.4.Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh về thị phần của công ty Cổ phần Nam Dược 45 2.3. Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu về thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược 46 2.3.1. Những thành công về năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược. 46 2.3.2. Những hạn chế và tồn tại về năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược. 47 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế và tồn tại 48 CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN NAM DƯỢC. 49 3.1.Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược 49 3.2.Một số đề xuất và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược 50
3.2.1.Các đề xuất 50 3.2.2.Các kiến nghị 54 3.3.Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu 54 KẾT LUẬN 55 TÀI LIỆU THAM KHẢO 55 DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Tên bảng Trang 1 Bảng 1.1: Các tiêu chuẩn đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể 9 2 Bảng 2.1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh 2018-2020 29 3 Bảng 2.2: Quy mô vốn của Công ty qua các năm 34 4 Bảng 2.3: Hệ số về cơ cấu vốn 35 5 Bảng 2.4: Các hệ số về khả năng thanh toán của công ty 35 6 Bảng 2.5: Hệ số về năng lực hoạt động của công ty 36 7 Bảng 2.6: Hệ số về khả năng sinh lời của công ty 37 8 Bảng 2.7: Đội ngũ lao động của công ty giai đoạn 2018-2020 38 9 Bảng 2.8: Giá bán các sản phẩm chính của Công ty Cổ phần Nam Dược 43 10 Bảng 2.9: Thị phần Dược phẩm trên thị trường nội địa giai đoạn 45 2018-2020 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Anh Nghĩa tiếng Việt 1 CBNV Cán bộ nhân viên 2 DN Doanh nghiệp 3 KPI Key Performance Indicator Hệ số đo lường đánh giá kết quả hoạt động 4 IMS Integrated Management Hệ thống quản lý tích hợp System 5 R&D Research and development Nghiên cứu và phát triển 6 NLCT Năng lực cạnh tranh
7 TVC Television video Quảng cáo trên truyền hình commercials 8 GMP – WHO Good Manufacturing Thực hành sản xuất tốt Practice 9 GLP Good Laboratory Practice Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc 10 GSP Good Storage Practice Thực hành tốt bảo quản 11 BSC Balanced Scorecard Thẻ điểm cân bằng 12 VCSH Vốn chủ sở hữu
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu thế hội nhập ngày nay, kinh tế ngày càng phát triển thì việc cung ứng hàng hóa, dịch vụ ra thị trường ngày càng trở nên đa dạng. Hơn thế nữa Việt Nam đã gia nhập tổ chức WTO nên việc cạnh tranh giữa các nhà sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ trong và ngoài nước cũng trở nên gay gắt hơn. Điều này làm cho việc tiêu thụ hàng hóa, cung ứng dịch vụ trở thành vấn đề rất quan trọng mang tính sống còn và là mối quan tâm hàng đầu của doanh nghiệp. Để hỗ trợ và thúc đẩy cho vấn đề này, các doanh nghiệp không thể bỏ qua việc thực hiện giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm đẩy mạnh sản xuất đưa hàng hóa dịch vụ của mình ra thị trường. Nâng cao năng lực cạnh tranh là một trong những hoạt động xúc tiến thương mại có vị trí rất quan trọng trong quá trình đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa, cung ứng dịch vụ ra thị trường. Khi cạnh tranh về giá, chất lượng sản phẩm hàng hóa dịch vụ và tạo ra thương hiệu thì nâng cao năng lực cạnh tranh lại càng đóng vai trò quan trọng và để hoạt động cạnh tranh trở nên hiệu quả thì pháp luật cần phải hoàn thiện, phát huy được vai trò điều chỉnh đối với hoạt động này mà không làm ảnh hưởng tới lợi ích của người tiêu dùng và môi trường cạnh tranh. Hiện nay ngành Dược phẩm trong nước phát triển theo hướng vững chắc, đáp ứng một phần nhu cầu chữa bệnh của người dân. Ngành Dược trong nước có mức tăng trưởng hàng năm, chiếm gần 50% thị phần dược trong nước. Nhu cầu về dược phẩm ngày càng tăng lên, do dân số gia tăng, thu nhập cao hơn và chất lượng cuộc sống cũng được cải thiện tốt hơn nên vấn đề chăm sóc sức khỏe được quan tâm nhiều hơn. Đây cũng là cơ hội để các công ty Dược phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội đó, các doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức không hề nhỏ. Thứ nhất, ngành sản xuất dược phẩm còn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu ngoại nhập (gồm nguyên hóa liệu nhập khẩu, trong khi tỷ giá thường xuyên thay đổi làm giá thành sản phẩm cao). Thứ hai các công ty chưa tập trung nghiên cứu các sản phẩm có chiều sâu mà chỉ sản xuất những sản phẩm tương tự nhau, dẫn đến việc làm mất khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Trên thực tế tại các quốc gia sự nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp đều gắn với sự phát triển và tồn tại của doanh nghiệp mình. 1
Công ty Cổ phần Nam Dược là một doanh nghiệp chuyên sản xuất, kinh doanh thuốc đông dược, các sản phẩm thực phẩm chức năng, bảo vệ sức khỏe trên thị trường Việt Nam. Sau gần 20 năm hoạt động công ty đã phát triển, tạo được vị thế nhất định trên thị trường. Tuy nhiên, bối cảnh thị trường mở như hiện nay đang khiến công ty phải chịu sức ép rất lớn; đầu tiên là sự cạnh tranh khốc liệt với các đối thủ cùng cỡ trên thị trường và sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp mới cùng ngành, đáng lo ngại hơn là sự tham gia của các công ty Dược đa quốc gia có tiềm lực tài chính và công nghệ đang không ngừng phát triển mở rộng quy mô chiếm lĩnh thị trường cùng với đó là tâm lý ưa chuộng hàng ngoại của khách hàng, cạnh tranh khốc liệt về giá cả và thương hiệu, trong khi đó thực tế cho thấy công ty Cổ phần Nam Dược có doanh thu, lợi nhuận tăng theo các năm, nhưng tỷ lệ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận của công ty đang thấp hơn so với các đối thủ trong ngành, độ nhận diện thương hiệu của công ty cũng thấp hơn so với đối thủ, các sản phẩm chưa thực sự đa dạng, chủ yếu là sản phẩm chức năng chưa có thuốc đặc trị và chưa khai thác triệt để được tiềm năng của các nguồn nguyên liệu có sẵn trong nước, điều này cần phải có những biện pháp khắc phục kịp thời nếu không sẽ gây nên những bất lợi lớn trong kinh doanh và khả năng cạnh tranh của công ty trên thị trường. Nhiệm vụ đặt ra cho công ty Cổ phần Nam Dược là phải nhận thức được năng lực cạnh tranh hiện tại và tập trung tìm kiếm giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp để có thể đứng vững trên thị trường. Xuất phát từ thực tiễn có tính cấp thiết nêu trên, em đã tiến hành nghiên cứu và đưa ra một số đề xuất thông qua đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa” cho khóa luận của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh được rất nhiều nhà nghiên cứu, các nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài nghiên cứu. Liên quan đến đề tài này đã có các công trình nghiên cứu khoa học đề cập đến, điển hình như: - Michael Porter (1998), “Chiến lược cạnh tranh”, NXB Khoa Học & Kỹ Thuật: Nội dung của cuốn sách này đề cập đến chiến lược cạnh tranh của một doanh nghiệp được thể hiện rõ nét ở những bảng giá trị tiêu biểu cung cấp cho khách hàng và những triển khai cụ thể để đạt đến các giá trị đó. Nhóm giá trị này luôn trả lời cho ba câu hỏi: Khách hàng nào? Nhu cầu gì? Giá cả thế nào? - Michael Porter (2016), “Lợi thế cạnh tranh”, NXB Trẻ: Michael Porter đã giới thiệu một trong những công cụ cạnh tranh mạnh mẽ nhất cho tới nay: ba chiến lược 2
cạnh tranh phổ quát – chi phí thấp, khác biệt hóa và trọng tâm, những chiến lược đã biến định vị chiến lược trở thành một hoạt động có cấu trúc. - Ambashta & Momaya (2002), Competitiveness of firms: Review of the frameworks and models, Singapore Management Review: Đi sâu vào nghiên cứu các lý thuyết về năng lực cạnh tranh chuỗi cung ứng, đồng thời xem xét các yếu tố trong khả năng cạnh tranh chuỗi cung ứng. 2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước. Sách, báo, tạp chí và các công trình nghiên cứu có liên quan - Nguyễn Hoàng Long, Nguyễn Hoàng Việt (2015), Quản trị chiến lược, NXB Thống Kê. - Bùi Xuân Phong (2007), “Các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh-cơ sở quan trọng để xây dựng tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp”: Cuốn sách chỉ ra rằng để biết năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp như thế nào, ta phải dựa vào một hệ thống các tiêu chí. Hệ thống này chủ yếu được xây dựng trên cơ sở các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Các phân tích phân nào nói lên được nội dung cốt lõi tạo nên năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp với tầm nhận thực của tác giả trong quá trình nghiên cứu. - Luận văn thạc sĩ (2016) “Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực xây lắp của Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Nhà và Đô thị Bộ quốc phòng” của tác giả Đỗ Xuân Đại, trường đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã phân tích đánh giá chi tiết thực trạng năng lực cạnh tranh, các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực xây lắp của Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Nhà và Đô thị Bộ quốc phòng và đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty trong lĩnh vực xây lắp. - Luận văn (2013) “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6” của tác giả Cồ Thị Mai, luận văn đã phân tích rõ thực trạng trong năng lực cạnh tranh của công ty từ đó rút ra điểm mạnh, yếu và đưa ra phương hướng giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh rất phong phú và đa dạng, được thực hiện ở các lĩnh vực cũng như ngành nghề kinh doanh khác nhau đã đạt được những kết quả như mục tiêu đã nêu trong đề tài, đánh giá và đưa ra những giải pháp tốt cho vấn đề nghiên cứu ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, đề tài khóa luận “Nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược” là một nghiên cứu mới, chưa được thực hiện không trùng lặp với các 3
nghiên cứu trước đây, tập trung phân tích đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược 3. Các mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Khóa luận đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa, để từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu. Đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược trên thị trường nội địa” nhằm giải quyết 3 nhiệm vụ cơ bản: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của công ty kinh doanh. - Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược, từ đó rút ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của những thành công, hạn chế đó. - Đề xuất hệ thống các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Khóa luận tập trung nghiên cứu, phân tích các nhân tố ảnh hưởng và các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược - Phạm vi nghiên cứu: Về không gian: + Giới hạn sản phẩm mục tiêu nghiên cứu trong đề tài là các sản phẩm thuốc đông dược và thực phẩm chức năng của công ty Cổ phần Nam Dược với đối tượng khách hàng mục tiêu là các doanh nghiệp, đại lý bán buôn, bán lẻ của công ty. + Giới hạn thị trường mục tiêu nghiên cứu trong đề tài: thị trường nội địa Về thời gian: + Thực trạng về hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần Nam Dược năm 2018 đến năm 2021, phương hướng của đề tài hướng đến năm 2022, tầm nhìn 2025. - Phạm vi nội dung: Công ty Cổ phần Nam Dược là công ty hoạt động trong lĩnh vực Bán buôn thuốc, kinh doanh dược liệu, mỹ phẩm; Tư vấn, đào tạo dịch vụ và chuyển giao công nghệ dược phẩm, mỹ phẩm; Bán buôn thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung dinh dưỡng trên thị trường Việt Nam …. Tuy nhiên, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu sức cạnh tranh của sản phẩm thuốc đông dược 4
và thực phẩm chức năng – là những mặt hàng chủ lực có vị trí quan trọng đóng góp vào tổng doanh thu của công ty. 5. Phương pháp nghiên cứu. Đề tài nghiên cứu sử dụng các phương pháp nghiên cứu gồm định tính và định lượng với các phương pháp chủ yếu sau đây: - Phương pháp thu thập thông tin từ các số liệu báo cáo của công ty, thu thập từ các nguồn báo chí, internet, … - Phương pháp phân tích thống kê và phân tích dữ liệu, so sánh trên cơ sở những số liệu và thông tin thu thập được. ⮚ Phương pháp thu thập dữ liệu: dữ liệu gồm 2 loại: dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp là dữ liệu tự thu thập cho vấn đề nghiên cứu đặt ra. Dữ liệu thứ cấp là dữ liệu do người khác thu thập sử dụng cho các mục đích trước đó có thể là dữ liệu chưa qua xử lý (số liệu thô) hoặc số liệu đã qua xử lý. ⮚ Phương pháp tổng quan tài liệu: là tổng hợp tất cả các vấn đề liên quan đến nghiên cứu dựa trên những tài liệu báo cáo và công trình nghiên cứu đã được thực hiện kể cả ở trong nước và thế giới. Tổng quan tài liệu không chỉ là việc xem xét, tập hợp, liệt kê thông tin ý tưởng được nêu trong các tài liệu có sẵn mà còn phân tích đánh giá, so sánh, tổng hợp những tài liệu này trong mối liên hệ với mục tiêu đã đề ra. Phương pháp này được sử dụng khi tổng hợp những lý thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu như: khái niệm cạnh tranh, sức cạnh tranh, phân loại, các chỉ tiêu đánh giá sức cạnh tranh… ⮚ Phương pháp so sánh: là đối chiếu các chỉ tiêu, các hiện tượng kinh tế đã được lượng hóa có cùng một nội dung, một tính chất tương tự để xác định xu hướng và mức độ biến động của các chỉ tiêu đó. Phương pháp này được sử dụng trong quá trình so sánh cơ cấu sản phẩm, chủng loại - mẫu mã, giá cả đối với các đối thủ cạnh tranh nhằm chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu đối với sức cạnh tranh của sản phẩm so với các đối thủ. ⮚ Phương pháp thống kê: là sử dụng các công cụ thống kê như ghi chép, nghiên cứu các tài liệu sẵn có để phân tích doanh thu, chi phí, lợi nhuận. ⮚ Phương pháp chỉ số: Là phương pháp phân tích số liệu dựa trên các con số tỷ lệ hoặc phần trăm của đối tượng nghiên cứu so với tổng thể, qua đó rút ra các nhận xét, đánh giá về tỷ lệ thu được so với tổng thể tùy theo các mục tiêu nghiên cứu. 5
6. Kết cấu đề tài Để thực hiện được mục đích của đề tài, ngoài lời cảm ơn, danh mục bảng biểu hình vẽ, danh mục từ viết tắt, lời mở đầu, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo; phần nội dung chính chia làm 3 chương: - Chương 1. Một số lý luận cơ bản về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp - Chương 2. Phân tích và đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược - Chương 3. Định hướng và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần Nam Dược. CHƯƠNG I: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Một số khái niệm về cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Về cạnh tranh: Khái niệm cạnh tranh ra đời khi nền kinh tế thị trường xuất hiện. Trong lịch sử phát triển của nền kinh tế thế giới đã có rất nhiều quan điểm khác nhau về cạnh tranh được nhiều tác giả trình bày dưới những góc độ khác nhau. Theo nhà kinh tế học Michael Porter (1998): “Cạnh tranh là giành lấy thị phần. Bản chất của cạnh tranh là tìm kiếm lợi nhuận, là khoản lợi nhuận cao hơn mức lợi nhuận trung bình mà doanh nghiệp đang có. Kết quả quá trình cạnh tranh là sự bình quân hóa lợi nhuận trong ngành theo chiều hướng cải thiện sâu dẫn đến hệ quả giá cả có thể giảm đi”. Theo Từ điển Bách Khoa Việt Nam: “Cạnh tranh trong kinh doanh là hoạt động tranh đua giữa những người sản xuất hàng hóa, giữa các thương nhân, các nhà kinh doanh trong nền kinh tế thị trường, mối quan hệ cung cầu nhằm giành các điều kiện sản xuất, tiêu thụ thị trường có lợi nhất”. Ngoài ra còn rất nhiều các cách hiểu khác nhau về cạnh tranh, song có thể tổng kết lại như sau: Cạnh tranh là quan hệ kinh tế mà ở đó tồn tại sự ganh đua giữa các chủ thể kinh tế (nhà sản xuất, nhà phân phối, bán lẻ, người tiêu dùng, thương nhân...) nhằm giành lấy những vị thế tạo nên lợi thế tương đối trong sản xuất, tiêu thụ hay tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ hay các lợi ích về kinh tế thương mại khác để thu được nhiều lợi ích nhất cho mình”. 6
Về năng lực: Theo D.S. Rychen và L.H.Salganik (2001): “Năng lực không chỉ là kiến thức và kĩ năng, nó nhiều hơn thế. Năng lực bao gồm khả năng đáp ứng các yêu cầu phức tạp dựa trên việc huy động các nguồn lực tập lý trông một hoàn cảnh cụ thể”. Tóm lại, có thể nói năng lực là tập hợp các kĩ năng, kiến thức, khả năng tư duy cần phải có của con người để xử lý, đáp ứng công việc, giúp con người làm việc hiệu quả. Về năng lực cạnh tranh: Khái niệm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp đến nay vẫn chưa được hiểu một cách thống nhất mặc dù thuật ngữ này đã được phổ biến rất rộng rãi. Trong lịch sử phát triển của nền kinh tế thế giới, đã có rất nhiều quan điểm khác nhau về năng lực cạnh tranh xét ở các góc độ khác nhau. Luận văn này sẽ chủ yếu đề cấp đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Theo tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD): “Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là sức sản xuất ra thu nhập tương đối cao trên cơ sở sử dụng các yếu tố sản xuất có hiệu quả làm cho các doanh nghiệp phát triển bền vững trong điều kiện cạnh tranh quốc tế” Theo nhà quản trị chiến lược Michael Porter (1998): “Năng lực cạnh tranh của công ty có thể hiểu là khả năng chiếm lĩnh thị trường tiêu thụ các sản phẩm cùng loại (hay sản phẩm thay thế) của công ty đó. Năng lực giành giật và chiếm lĩnh thị trường tiêu thụ cao thì doanh nghiệp đó có năng lực cạnh tranh cao”. Từ những quan niệm khác nhau trên, có thể hiểu năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là sự thể hiện thực lực và lợi thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc thỏa mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi nhuận ngày càng cao, bằng việc khai thác, sử dụng thực lực và lợi thế bên trong, bên ngoài nhằm tạo ra những sản phẩm, dịch vụ hấp dẫn người tiêu dùng để tồn tại và phát triển, thu được lợi nhuận ngày càng cao và cải tiến vị trí so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường. Các cấp độ năng lực cạnh tranh: Năng lực cạnh tranh gồm có ba cấp độ: Năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh tranh cấp độ ngành, năng lực cạnh tranh cấp độ doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh của sản phẩm. - Năng lực cạnh tranh cấp quốc gia: Năng lực cạnh tranh quốc gia là khả năng cạnh tranh của một nước để sản xuất các hàng hóa và dịch vụ đáp ứng được thử thách của thị trường quốc tế. Đồng thời, 7
duy trì và mở rộng được thu nhập thực tế của công dân nước đó. Mặt khác, năng lực cạnh tranh quốc gia phản ánh khả năng của một nước để tạo ra việc sản xuất sản phẩm, phân phối sản phẩm và dịch vụ trong thương mại quốc tế, trong khi kiếm được thu nhập tăng lên từ nguồn lực của nó. - Năng lực cạnh tranh cấp độ ngành: Theo diễn đàn cao cấp về cạnh tranh công nghiệp (HLFIC) của tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế OECD, năng lực cạnh tranh cấp độ ngành là khả năng của ngành trong việc tạo ra thu nhập cao hơn và mức độ sử dụng lao động cao hơn, trong khi vẫn phải đối mặt với cạnh tranh quốc tế. Năng lực kinh doanh của ngành còn thể hiện ở thị phần, cơ cấu và năng lực cạnh tranh nội bộ ngành, các ngành công nghiệp phụ trợ và sự kết hợp các yếu tố đó với nhau. - Năng lực cạnh tranh cấp độ doanh nghiệp: Năng lực này được thể hiện ở chiến lược kinh doanh thích hợp và hiệu quả kinh doanh từ khâu nắm bắt thông tin đến khâu tổ chức sản xuất, từ đổi mới công nghệ tới phương pháp quản lý, phục vụ, từ đổi mới mặt hàng, các loại hình dịch vụ đến công việc tiếp thị, quảng cáo. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được đo bằng khả năng duy trì và mở rộng thị trường, lợi nhuận của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh và một số tiêu chí khác như nguồn lực về vốn, công nghệ, con người, quản lý, chất lượng, giá cả, hệ thống phân phối xúc tiến, … - Năng lực cạnh tranh cấp độ sản phẩm: Năng lực cạnh tranh cấp sản phẩm được hiểu là khả năng sản phẩm có được nhằm duy trì được vị thế của nó một cách lâu dài trên thị trường cạnh tranh. Năng lực cạnh tranh sản phẩm được nhận biết thông qua lợi thế cạnh tranh của sản phẩm đó với các sản phẩm khác cùng loại có thể được đánh giá thông qua: giá sản phẩm, sự vượt trội về chất lượng sản phẩm, mẫu mã, kiểu dáng sản phẩm, thương hiệu… so với đối thủ cạnh tranh trên cùng một phân đoạn thị trường vào cùng một thời điểm. Về nâng cao năng lực cạnh tranh: Từ các nội dung trên ta có thể hiểu nâng cao năng lực cạnh tranh là tổng hợp các biện pháp, giải pháp để có thể tăng cường thế mạnh của các nguồn lực, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh, vượt qua các đối thủ khác, giành lấy thị phần và khách hàng về phía mình. Nâng cao năng lực cạnh tranh là hoạt động vô cùng cần thiết và mang tính cấp thiết đối với tất cả các doanh nghiệp hiện nay. Đặc biệt là đối với các doanh nghiệp Việt Nam, trước thực tiễn hội nhập kinh tế và sự yếu kém vốn có thì việc nâng cao 8
năng lực cạnh tranh quyết định sự tồn vong của doanh nghiệp trước sức ép cạnh tranh gay gắt đến từ các doanh nghiệp khác trên thế giới. 1.2. Lý thuyết cơ bản nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 1.2.1. Một số lý thuyết về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Lý thuyết lợi thế cạnh tranh của M.Porter. Một sản phẩm được coi là có sức cạnh tranh và có thể đứng vững khi có mức giá thấp hơn hoặc khi cung cấp các sản phẩm tương tự với chất lượng hay dịch vụ ngang bằng. Theo lý thuyết thương mại truyền thống năng lực cạnh tranh được xem xét qua lợi thế so sánh về chi phí sản xuất và năng suất lao động. Theo M.Porter, NLCT phụ thuộc vào khả năng khai thác các năng lực độc đáo của mình để tạo ra sản phẩm có giá phí thấp và sự dị biệt của sản phẩm. Muốn nâng cao năng lực cạnh tranh, doanh nghiệp cần phải xác định lợi thế của mình để đạt thắng lợi trong cạnh tranh. Có hai nhóm lợi thế cạnh tranh: - Lợi thế về chi phí: Tạo ra sản phẩm có chi phí thấp hơn đối thủ cạnh tranh. Các nhân tố sản xuất như đất đai, vốn, lao động thường được xem là nguồn lực để tạo lợi thế cạnh tranh. - Lợi thế về sự khác biệt: Dựa vào sự khác biệt của sản phẩm làm tăng giá trị cho khách hàng, giảm chi phí sử dụng sản phẩm hoặc nâng cao tính hoàn thiện khi sử dụng sản phẩm. Lợi thế này cho phép thị trường chấp nhận mức giá thậm chí cao hơn đối thủ. Lý thuyết đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể của doanh nghiệp. Theo GS. TS Nguyễn Bách Khoa trình bày trong bài viết “Phương pháp luận xác định năng lực cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế của doanh nghiệp” được đăng trên tạp chí khoa học thương mại của trường đại học Thương Mại thì năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được hiểu là: tích hợp các khả năng và nguồn nội lực để duy trì và phát triển thị phần, lợi nhuận và định vị những ưu thế cạnh tranh của sản phẩm của doanh nghiệp trong mối quan hệ với đối thủ cạnh tranh trực tiếp và tiềm tàng trên một thị trường mục tiêu xác định. Để đánh giá năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp người ta thường sử dụng các tiêu chí có thể được lượng hóa trong tương quan so sánh với các đối thủ cạnh tranh. Cụ thể gồm các tiêu chuẩn sau: Bảng 1.1: Các tiêu chuẩn đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể NLCT nguồn NLCT thị trường Năng lực tài chính Thị phần thị trường Năng lực quản trị lãnh đạo Chính sách sản phẩm 9
Năng lực nguồn nhân lực Chính sách định giá Quy mô sản xuất, kinh doanh Mạng lưới phân phối Cơ sở vật chất kỹ thuật Công cụ xúc tiến thương mại Hiệu suất R&D Uy tín và thương hiệu ⮚ Các năng lực cạnh tranh nguồn gồm: Năng lực tài chính: Để tiến hành hoạt động kinh doanh thì tài chính là yêu cầu đầu tiên, từ mua thành phẩm về đầu tư cơ sở hạ tầng, trang trí, chi phí cho nhân công, … tất cả đều cần đến tài chính. Đây là một chỉ tiêu không thể thiếu trong các hoạt động kinh doanh của bất kì doanh nghiệp nào. Thông qua chỉ tiêu này công ty sẽ đánh giá được hoạt động kinh doanh nói chung của một doanh nghiệp và trong việc nâng cao vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Năng lực quản trị lãnh đạo: Quản trị và lãnh đạo là hai lĩnh vực hoàn toàn khác nhau nhưng lại có quan hệ mật thiết với nhau. Bất kể một tổ chức nào đều cần có bộ phận quản trị, nếu thiếu bộ phận này thì công việc sẽ không hoạt động hoặc không hữu hiệu. Việc thiếu hữu hiệu sẽ đưa đến những phí phạm về cả phương diện nhân lực và tài lực. Năng lực nguồn nhân lực: Bên cạnh nguồn tài chính, thì nguồn nhân lực cũng là vấn đề không thể thiếu khi nói về hoạt động kinh doanh của bất kì doanh nghiệp nào. Trong doanh nghiệp, thương mại và dịch vụ con người là yếu tố không thể thiếu khi đánh giá NLCT của doanh nghiệp đó. Quy mô kinh doanh: Một doanh nghiệp có quy mô lớn có thể thu được các khoản lợi tức tăng thêm nhờ sự tiết kiệm do việc sản xuất hàng loạt với khối lượng lớn. Nói cách khác, lợi thế kinh tế theo quy mô bao gồm hiệu quả giảm chi phí do sản xuất đại trà, các sản phẩm đã được tiêu chuẩn hóa, do giá chiết khấu với khối lượng lớn vật tư, nguyên phụ liệu ở đầu vào sản xuất hoặc do quảng cáo đại trà giúp hạ thấp chi phí quảng cáo trên từng sản phẩm. Cơ sở vật chất kỹ thuật: Trình độ, máy móc, thiết bị và công nghệ có ảnh hưởng mạnh mẽ tới khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có hệ thống trang bị máy móc, công nghệ, hiện đại thì các sản phẩm của doanh nghiệp nhất định sẽ được bảo toàn về chất lượng, thúc đẩy nhanh quá trình tiêu thụ hàng hóa, tăng nhanh vòng quay về vốn, giảm bớt được khâu kiểm tra chất lượng hàng hóa. Hiệu suất R&D: Hiệu suất R&D là một chỉ số đáng tin cậy và chính xác nhất thể hiện năng lực R&D của doanh nghiệp. Hiệu suất R&D của doanh nghiệp càng cao càng chứng tỏ hoạt động R&D của doanh nghiệp càng hiệu quả và ngược lại. Hiệu 10
suất R&D bao gồm những thành tựu trong việc triển khai các sản phẩm mới, công tác tổ chức nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới, ngân quỹ dành cho R&D. Hiệu suất R&D cao cho phép sản phẩm có được sức mạnh trong đổi mới công nghệ, có ưu thế vượt trội trong giới thiệu sản phẩm mới thành công, cải tiến và cập nhật liên tục các sản phẩm hữu hiệu. ⮚ Các NLCT thi trường. Thị phần thị trường: Thị phần được hiểu là phần thị trường mà doanh nghiệp chiếm giữ trong tổng dung lượng thị trường. Thị phần của doanh nghiệp = Doanh thu của doanh nghiệp/Tổng doanh thu toàn ngành Chỉ tiêu này càng lớn nói lên sự chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp càng rộng. Thông qua sự biến động của chỉ tiêu này ta có thể đánh giá mức độ hoạt động của doanh nghiệp có hiệu quả hay không bởi nếu DN có một mảng thị trường lớn thì chỉ số trên đạt mức cao nhất và ấn định cho doanh nghiệp một vị trí ưu thế trên thị trường. Nếu doanh nghiệp có một phạm vi thị trường nhỏ hẹp thì chỉ số trên ở mức thấp phản ánh tình trạng doanh nghiệp đang bị chèn ép bởi các đối thủ cạnh tranh. Bằng chỉ tiêu thị phần DN có thể đánh giá sơ bộ khả năng chiếm lĩnh thị trường so với toàn ngành. Chính sách sản phẩm: Là một trong bốn nhân tố quan trọng của Marketing – Mix, mục tiêu chính sách sản phẩm chỉ là nâng cao khả năng bán sản phẩm và tạo điều kiện sinh lời khi tham gia bán. Do vậy chính sách sản phẩm bao gồm các yếu tố về chất lượng sản phẩm, cơ cấu chủng loại, kiểu dáng mẫu mã, … Yếu tố phải nói đến đầu tiên đó là chất lượng sản phẩm, chất lượng là yếu tố cốt lõi và là linh hồn của sản phẩm, là thước đo biểu giá trị sử dụng của sản phẩm và là vũ khí cạnh tranh sắc bén trên thị trường. Do vậy, nâng cao chất lượng sản phẩm cần phải xem xét cả hai khía cạnh trên theo một quy trình nhất định, đòi hỏi về thời gian, ngân sách và phụ thuộc vào nhiều yếu tố nội lực của công ty. Chính sách định giá: Giá cả sản phẩm là thước đo tiêu chuẩn giá trị sản phẩm. Giá bán sản phẩm là một vũ khí sắc bén trong cạnh tranh. Vì vậy, việc nâng cao năng lực cạnh tranh không thể bỏ qua giá bán sản phẩm. Có nhiều chiến lược cạnh tranh về giá mà công ty có thể áp dụng như chính sách giá thấp, chính sách ngang giá thị trường, chính sách giá cao, chính sách giá phân biệt. Doanh nghiệp phải căn cứ tình hình thực tế hoạt động kinh doanh, chính sách giá của đối thủ cạnh tranh, nhu cầu thị 11
trường, mục tiêu công ty, … Việc quyết định mức giá có ảnh hưởng rất lớn tới vị thế của doanh nghiệp và góp phần tạo nên năng lực cạnh tranh cho sản phẩm. Mạng lưới phân phối: Mạng lưới phân phối của sản phẩm là vô cùng quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp, nó ảnh hưởng tới chính sách Marketing của sản phẩm và giúp doanh nghiệp tạo ra lợi thế cạnh tranh. Một mạng lưới phân phối tốt có thể giúp tăng thị phần sản phẩm cho doanh nghiệp đồng thời cũng thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ Marketing của mình như cung cấp thông tin đến khách hàng và phản hồi thông tin từ khách hàng. Công cụ xúc tiến thương mại: Các hình thức xúc tiến thương mại rất đa dạng và phong phú với nhiều hình thức như quảng cáo, khuyến mãi, bán hàng cá nhân, bán trực tuyến, … Khi sử dụng nhiều phương tiện xúc tiến cần quan tâm tới sự nhất quán trong thông điệp, cách thể hiện và cùng hướng mục tiêu doanh nghiệp đề ra. Một chính sách xúc tiến đúng thời điểm là một cú hích quan trọng góp phần không nhỏ vào sự thành công của sản phẩm đó trên thị trường. Uy tín và thương hiệu: Uy tín của doanh nghiệp là một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá NLCT của DN. Doanh nghiệp nào có uy tín sẽ có nhiều bạn hàng, nhiều đối tác làm ăn nhất là có một lượng khách hàng lớn. Mục tiêu của các doanh nghiệp là doanh thu, thị phần và lợi nhuận, … Nhưng để đạt được các mục tiêu đó doanh nghiệp phải tạo được uy tín của mình trên thị trường. Cơ sở để tạo được uy tín đó là nguồn vốn và con người trong doanh nghiệp. 1.2.2. Tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là phạm trù tổng hợp thể hiện sức mạnh và ưu thế tương đối của doanh nghiệp so với đối thủ trong cạnh tranh. Doanh nghiệp có lợi thế về mặt này nhưng lại bất lợi về mặt khác. Do đó phân tích năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp đòi hỏi phải có quan điểm toàn diện, có cái nhìn tổng thể và đánh giá dựa trên nhiều chỉ tiêu khác nhau. Các chỉ tiêu định tính: Các chỉ tiêu định tính đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là kết quả phức hợp của nhiều nhân tố: Năng suất lao động, năng lực và trình độ công nghệ, các yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất. *Năng suất lao động Năng suất lao động là chỉ tiêu hiệu quả sử dụng lao động sống, đặc trưng bởi quan hệ so sánh giữa một chỉ tiêu đầu ra (kết quả sản xuất) và một chỉ tiêu đầu vào (lao động làm việc). Đây là một nhân tố khá tổng hợp nói lên năng lực sản xuất của 12
một đơn vị hay cả nền kinh tế-xã hội. Năng suất lao động, trình độ công nghệ ảnh hưởng trực tiếp tới năng lực và hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp. Năng suất lao động và trình độ yếu kém thì sẽ khó có thể cạnh tranh nổi trong nền kinh tế thị trường hiện nay. *Các yếu tố đầu vào Đây là việc các doanh nghiệp tìm kiếm cho mình một nguồn cung ứng tốt nhất, đầy đủ, thường xuyên nhất và chi phí cho các yếu tố đầu vào nhỏ nhất. Trong cơ chế thị trường, nhiều nhà cung ứng, nhiều doanh nghiệp cùng có nhu cầu về một số yếu tố đầu vào nhất định sẽ song song tồn tại cùng một lúc. Mỗi nhà cung ứng có một mức giá cho các yếu tố đầu vào khác nhau, do đó các doanh nghiệp sẽ chọn cho mình một nhà cung ứng có mức giá thấp cũng như có dịch vụ cung ứng tốt. Tuy nhiên, để tránh tình trạng có nhà cung ứng độc quyền các doanh nghiệp nên chọn cho mình một số nhà cung ứng trong đó có một nhà cung ứng chính. Điều này vô hình chung sẽ dẫn tới một số nhà cung ứng có giá cao sẽ bị loại bỏ. Vì vậy tạo lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp, vì chi phí nguyên vật liệu cũng nằm trong giá thành sản phẩm, chủ động được đầu vào đã tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trước lợi thế cạnh tranh. *Giá cả hàng hóa, dịch vụ Giá cả của một sản phẩm trên thị trường được hình thành thông qua quan hệ cung cầu. Người bán hay người mua thỏa thuận hay mặc cả với nhau để tiến hành mức giá cuối cùng, đảm bảo lợi ích của cả hai bên. Giá cả hàng hóa đóng vai trò quan trọng trong quyết định mua hay không mua của khách hàng. Trong nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh của công cuộc cách mạng doanh nghiệp, khách hàng có quyền lựa chọn sản phẩm có giá thấp hơn, khi đó sản lượng tiêu thụ của doanh nghiệp sẽ tăng lên. Giá cả được thể hiện như một vũ khí để giành chiến thắng trong cạnh tranh thông qua việc định giá: định giá thấp, định giá ngang bằng hoặc định giá cao. Với mức giá ngang bằng với thị trường giúp cho doanh nghiệp giữ được khách hàng, nếu doanh nghiệp tìm ra được những biện pháp nhằm giảm giá thành thì lợi nhuận thu được sẽ lớn hơn và hiệu quả kinh doanh sẽ cao. Ngược lại, với mức giá thấp hơn mức giá thị trường sẽ thu hút nhiều khách hàng, làm tăng sản lượng tiêu thụ, doanh nghiệp có cơ hội thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường. Tuy nhiên, với bài toán này, doanh nghiệp khó giải quyết nguy cơ thâm hụt lợi nhuận. Mức giá mà doanh nghiệp áp dụng cao hơn mức giá thị trường nói chung là không có lợi, nó chỉ sử dụng với doanh nghiệp có tính độc quyền hoặc với các loại hàng hóa đặc biệt. Khi đó doanh nghiệp sẽ thu được lợi nhuận siêu ngạch. Tùy thuộc vào đặc điểm thị trường, mỗi doanh nghiệp có các chính sách 13
giá thích hợp cho từng loại sản phẩm, từng giai đoạn cho từng thời kỳ kinh doanh sẽ tạo cho mình một năng lực cạnh tranh tốt và chiếm lĩnh ưu thế. *Chất lượng sản phẩm Là hệ thống nội tại của sản phẩm được xác định bằng các thông số có thể đo được hoặc so sánh được thỏa mãn những tiêu chuẩn kỹ thuật hay những yêu cầu quyết định của người tiêu dùng. Chất lượng sản phẩm được hình thành từ khâu thiết kế tới tổ chức sản xuất và ngay cả khi tiêu thụ hàng hóa và chịu tác động của nhiều yếu tố: công nghệ, dây chuyền sản xuất, nguyên vật liệu, trình độ lao động, trình độ quản lý, … Chất lượng sản phẩm là vấn đề sống còn đối với doanh nghiệp, đặc biệt nền sản xuất Việt Nam còn trong trong quá trình phát triển, phải đương đầu với quá nhiều đối thủ cạnh tranh nước ngoài ưu thế hơn hẳn trong việc tạo ra hay cung cấp sản phẩm có chất lượng cao. Một khi chất lượng không được đảm bảo đồng nghĩa với việc doanh nghiệp dần mất đi khách hàng, mất đi thị trường và nhanh chóng bên bờ phá sản. *Sự đa dạng của chủng loại sản phẩm. Một doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh tốt là những doanh nghiệp đã thực hiện đa dạng hóa sản phẩm. Sản phẩm của doanh nghiệp luôn được hoàn thiện không ngừng để có thể theo kịp nhu cầu của thị trường bằng cách cải tiến các thông số chất lượng, mẫu mã, bao bì, đồng thời tiếp tục duy trì các loại sản phẩm hiện đang là thế mạnh của doanh nghiệp. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng luôn nghiên cứu các sản phẩm mới nhằm phát triển mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa. Việc thực hiện đa dạng hóa sản phẩm của các doanh nghiệp không chỉ để đáp ứng nhu cầu thị trường, thu nhiều lợi nhuận mà còn có thể phân tán rủi ro trong kinh doanh. Các chỉ tiêu định lượng: Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được tập trung vào 3 yếu tố đó là: Sản lượng, tỷ suất lợi nhuận và thị phần. Sử dụng 3 chỉ tiêu này sẽ cho biết các doanh nghiệp có khả năng đứng vững trên thị trường cạnh tranh hay bị đẩy ra khỏi thị trường. *Thị phần Thị phần của doanh nghiệp là một chỉ tiêu tổng hợp phản ánh năng lực chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này càng lớn thì quy mô tiêu thụ càng lớn, và từ đó có thể xác định vị trí tương đối của các doanh nghiệp trong ngành với nhau. Thị phần là một chỉ tiêu hết sức quan trọng đối với bất cứ doanh nghiệp nào bởi lẽ đây là kết quả của cả quá trình phấn đấu, quá trình cạnh tranh quyết liệt trên thương trường. Các doanh nghiệp luôn cố gắng để tăng thị phần của mình trong ngành hay trong một khu vực cụ thể. Và để đạt được điều đó các doanh nghiệp phải sử dụng tổng 14