Khóa luận tốt nghiệp Quản trị kinh doanh: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi nhánh Đông Sài Gòn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài là làm sáng tỏ một số vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận trong quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại, từ đó tìm ra các nguyên nhân gây nên rủi ro tín dụng và những mặt hạn chế của công tác quản trị rủi ro tín dụng trong thời gian qua của ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Quản trị kinh doanh: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi nhánh Đông Sài Gòn

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O TRƯ NG Đ I H C CÔNG NGH TP. HCM KHÓA LU N T T NGHI P Đ TÀI: QU N TR R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÒN Ngành: QU N TR KINH DOANH Chuyên ngành: QU N TR DOANH NGHI P Gi ng viên hư ng d n: TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG Sinh viên th c hi n: PH M TH H NG MSSV: 1054010274 L p: 10DQD06 TP. H Chí Minh, 2014
ii L I CAM ĐOAN Em xin cam đoan đây là bài nghiên c u c a riêng em. Các s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là hoàn toàn trung th c và chưa h đư c s d ng hay công b trong b t kì công trình nghiên c u khoa h c nào khác. Em xin cam đoan m i s giúp đ cho vi c hoàn thành lu n văn này đã đư c c m ơn và các thông tin trích d n đã đư c ch r ngu n g c. Sinh viên th c hi n Ph m Th H ng SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
iii L I C M ƠN Đ hoàn thành lu n văn t t nghi p, em xin g i l i c m ơn sâu s c đ n th y giáo – TS.Trương Quang Dũng vì s t n tâm, s nhi t tình giúp đ em trong th i gian qua. Nh ng l i nh n xét, l i khuyên quý báu c a th y trong su t quá trình hư ng d n giúp em thông su t nhi u v n đ đ ng th i b sung thêm nh ng ki n th c còn thi u h t. Em cũng xin chân thành c m ơn Ban lãnh đ o Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn – Chi nhánh Đông Sài Gòn cùng toàn th các anh ch cán b c a chi nhánh, đ c bi t là các anh ch t i phòng qu n lý tín d ng đã t o đi u ki n thu n l i cũng như hư ng d n em t n tình không ch nh ng ki n th c liên quan đ n đ tài mà còn ch d y thêm nh ng ki n th c ngoài th c t . N u không có th i gian hư ng d n c a Th y cùng th i gian th c t p t i ngân hàng thì em khó có th th c hi n đư c khóa lu n này. Cu i cùng em xin đư c g i l i m ơn đ n t t c các th y cô giáo trong khoa Qu n Tr Kinh doanh trư ng ĐH Công Ngh TP.HCM, nh ng ng ch d y em, t o cho em n n t ng v ng ch c đ th c hi n bài làm cùng hành trang v ng ch c vào đ i. Sinh Viên Th c Hi n Ph m Th H ng SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
iv C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM Đ c l p – T do – H nh phúc --------- NH N XÉT TH C T P @&? H và tên sinh viên: ……PH M TH H NG…………………………………… MSSV : …………1054010274…………………………………… Khoá : ……………2010-2014…………………………………… 1. Th i gian th c t p ……………………………………………………………………………… 2. B ph n th c t p ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… 3. Tinh th n trách nhi m v i công vi c và ý th c ch p hành k lu t ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… 4. K t qu th c t p theo đ tài ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… 5. Nh n xét chung ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… Đơn v th c t p SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
v B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM TRƯ NG Đ I H C Đ c l p – T do – H nh phúc K THU T CÔNG NGH TP. HCM NH N XÉT LU N VĂN T T NGHI P H và tên h c viên: PH M TH H NG Đ tài lu n văn: Qu n tr r i ro tín d ng t i Ngân Hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn – Chi nhánh Đông Sài Gòn. Chuyên ngành: Qu n tr doanh nghi p Ngư i nh n xét: TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG Trư ng: Đ i h c Công ngh TPHCM Ý KI N NH N XÉT ······················································································ ······················································································ ······················································································ ······················································································ ······················································································ ······················································································ TP.HCM, Ngày…tháng… năm 2014 Giáo viên hư ng d n TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
vi M CL C L I CAM ĐOAN ................................................................................................ ii L I C M ƠN ..................................................................................................... iii M C L C ........................................................................................................... iv DANH M C CH CÁI VI T T T................................................................... vii ............................................................................................................................. DANH M C B NG ............................................................................................ viii DANH M C SƠ Đ , HÌNH NH ..................................................................... ix Nh n xét th c t p ................................................................................................ x Nh n xét c a GVHD ........................................................................................... xi M Đ U ............................................................................................................. 1 1.Lý do ch n đ tài ............................................................................................... 1 2.Đ i tư ng và Ph m vi nghiên ............................................................................ 1 3.M c đích nghiên c u ......................................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên c u ................................................................................... 2 5. K t c u KLTN .................................................................................................. 2 CHƯƠNG 1 : CƠ S LÝ LU N CHUNG V R I RO TÍN D NG VÀ QU N TR R I RO TÍN D NG ....................................................................... 3 1.1 Tín d ng và r i ro tín d ng .......................................................................... 3 1.1.1. Khái ni m tín d ng ...................................................................................... 3 1.1.2. B n ch t tín d ng ........................................................................................ 3 1.1.3. Phân lo i tín d ng........................................................................................ 3 1.2.R i ro tín d ng .............................................................................................. 3 1.2.1. Khái ni m v r i ro tín d ng ........................................................................ 3 1.2.2. Phân lo i r i ro tín d ng ............................................................................. 4 1.2.3.Thi t h i do r i ro tín d ng .......................................................................... 5 1.2.3.1. Thi t h i đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng................................... 5 1.2.3.2. Thi t h i đ n n n kinh t xã h i ................................................................ 6 1.2.4. Nguyên nhân r i ro tín d ng ........................................................................ 6 1.2.4.1. Nguyên nhân t phía KH ......................................................................... 6 1.2.4.2. Nguyên nhân t phía NH ......................................................................... 6 SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
vii 1.2.4.3. Các nguyên nhân t môi trư ng bên ngoài .............................................. 7 1.3. Qu n tr r i ro tín d ng ............................................................................... 8 1.3.1. Khái ni m qu n tr r i ro tín d ng............................................................... 8 1.3.2. S c n thi t c a qu n tr r i ro tín d ng ....................................................... 8 1.3.3. Quy trình qu n tr r i ro tín d ng ................................................................ 9 1.3.3.1. Nh n di n r i ro ....................................................................................... 9 1.3.3.2. Đo lư ng r i ro tín d ng ........................................................................... 9 1.3.3.3. Qu n lý/ ki m soát r i ro tín d ng ........................................................... 13 1.3.3.4. Gi m nh r i ro ....................................................................................... 15 CHƯƠNG 2: TH C TR NG QU N TR R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN – CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI ................................................................................... 16 2.1. Gi i thi u chung v ngân hàng Agribank- Chi nhánh Đông Sài Gòn ...... 16 2.1.1. Gi i thi u t ng quan v ngân hàng Agribank............................................... 16 2.1.2. Gi i thi u t ng quan ngân hàng Agribank - Chi nhánh Đông Sài Gòn ......... 17 2.1.2.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a ngân hàng Agribank - Chi nhánh Đông Sài Gòn ................................................................................................................ 17 2.1.2.2. Mô hình t ch c ....................................................................................... 17 2.1.2.3. Các ch c năng ch y u ............................................................................. 19 2.1.2.4. Các s n ph m d ch v ch y u c a Agribank – Chi nhánh Đông Sài Gòn ....................................................................................................................... 19 2.2. Th c tr ng qu n tr r i ro c a Agribank – Chi nhánh Đông Sài Gòn ...... 21 2.2.1 K t qu ho t đ ng kinh doanh c a chi nhánh giai đo n 2010-2013 ............... 22 2.2.2. Ho t đ ng huy đ ng v n ............................................................................. 22 2.2.3 Ho t đ ng tín d ng ...................................................................................... 24 2.2.4. Th c tr ng qu n tr r i ro tín d ng t i ngân hàng Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn ....................................................................................................... 34 2.2.4.1. Mô hình qu n tr r i ro tín d ng t i Agribank - Chi nhánh Đông Sài Gòn. ...................................................................................................................... 34 SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
viii 2.2.4.2. Chính sách tín d ng .................................................................................. 35 2.2.4.3. Quy trình c p tín d ng ........................................................................... 39 2.2.4.4. Tình hình trích l p và s d ng d phòng r i ro ........................................ 40 2.3. Đánh giá th c tr ng công tác qu n tr r i ro tín d ng t i ngân hàng Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn .................................................................................................................. 42 2.3.1 Nh ng k t qu đ t đư c ............................................................................... 42 2.3.2 Nh ng h n ch c a ho t đ ng qu n tr r i ro tín d ng t i Agribank Đông Sài Gòn ...................................................................................................... 45 2.3.3 Nguyên nhân ................................................................................................ 48 2.3.3.1. Góc đ t phía Ngân hàng ........................................................................ 48 2.3.3.2. Góc đ t phía khách hàng ....................................................................... 51 2.3.3.3. Góc đ t phía môi trư ng kinh doanh ..................................................... 52 CHƯƠNG 3: M T S GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU QU N TR R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN – CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI .............................. 54 3.1. Đ nh hư ng phát tri n ho t đ ng tín d ng và qu n tr r i ro tín d ng t i ngân hàng Agribank - Chi nhánh Đông Sài Gòn ................................ 54 3.1.1. Đ nh hư ng phát tri n ho t đ ng tín d ng t i Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn đ n năm 2020 ................................................................................ 54 3.1.2. Đ nh hư ng công tác qu n tr r i ro tín d ng t i Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn ....................................................................................................... 55 3.2 Gi i pháp hoàn thi n công tác qu n tr r i ro tín d ng t i ngân hàng Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn ................................................................... 55 3.3 M t s ki n ngh ............................................................................................. 66 3.3.1 Ki n ngh đ i v i Chính ph và các b ngành liên quan ............................... 66 3.3.2 Ki n ngh đ i v i Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam ....................................... 68 3.3.3 Ki n ngh v i Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn Vi t Nam .. ............................................................................................................................. 71 K T LU N ......................................................................................................... 76 TÀI LI U THAM KH O .................................................................................. 77 PH L C 1 ......................................................................................................... 78 SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
ix PH L C 2 ......................................................................................................... 80 DANH M C CH CÁI VI T T T Agribank Ngân hàng Nông nghi p & Phát tri n Nông thôn Vi t Nam CIC Trung tâm thông tin tín d ng Ngân hàng CB QHKH Cán b quan h khách hàng CBTD Cán b tín d ng CK Ch ng khoán DN Doanh nghi p DNNN Doanh nghi p Nhà nư c HĐV Huy đ ng v n IPCAS k toán khách hàng KH Khách hàng LS Lãi su t NH Ngân Hàng NHNN Ngân hàng Nhà Nư c NHTM Ngân hàng thương m i NHTMCP Ngân hàng thương m i c ph n NHTW Ngân hàng Trung ương QĐ Quy t đ nh RRTD R i ro tín d ng SX-KD S n xu t kinh doanh TCTD T ch c tín d ng TD Tín d ng TSĐB Tài s n đ m b o TT Thông Tư VN Vi t Nam VNĐ Vi t Nam đ ng SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
x DANH M C B NG B ng 1.1 Mô hình x p h ng c a Moody và Standard & Poor ................................ 11 B ng 1.2: Các ch tiêu đánh giá r i ro tín d ng cơ b n .......................................... 13 B ng 2.1 : K t qu ho t đ ng kinh doanh c a Agribank Đông Sài Gòn giai đo n 2011-2013 .................................................................................................... 22 B ng 2.2 : Tình hình huy đ ng v n c a Agribank Đông Sài Gòn giai đo n năm 2011-2013 ..................................................................................................... 23 B ng 2.3: Tình hình tăng trư ng tín d ng và t l c p tín d ng trên v n huy đ ng Agribank Đông Sài Gòn ............................................................................ 25 B ng 2.4: Phân tích dư n theo th i h n vay c a Agribank Đông Sài Gòn giai đo n năm 2011-2013 . ........................................................................................... 28 B ng 2.5: Dư n Agribank Đông Sài Gòn theo thành ph n kinh t giai đo n năm 2011-2013 ..................................................................................................... 29 B ng 2.6: Cơ c u tín d ng theo khách hàng Agribank Đông Sài Gòn giai đo n 2011- 2013 ................................................................................................... 31 B ng 2.7: Tình hình phân lo i n , n x u, t l n x u t i Ngân hàng Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn giai đo n 2011-2013 ....................................... 32 B ng 2.8: Tình hình n quá h n, n x u c a Agribank Đông Sài Gòn ................... 32 B ng 2.9: Phân lo i n c a ngân hàng Agribank giai đo n 2011 – 2013................ 32 B ng 2.10. Quy đ nh phân c p quy t đ nh tín d ng cho Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn- năm 2014. ..................................................................................... 36 B ng 2.11: Phân lo i n theo H th ng x p h ng tín dung n i b c a Agribank ............................................................................................................... 39 B ng 2.12: Tình hình trích l p d phòng r i ro c a Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn giai đo n 2011-2013 ................................................................................ 42 B ng 3.1 Thang đi m và đánh giá x p h ng khách hàng doanh nghi p,khách hàng h kinh doanh và h gia đình theo tư v n c a Công ty ki m toán qu c t Ernst&Young .................................................................................................... 62 SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
xi DANH M C SƠ Đ , BI U Đ Sơ đ 2.1 : B máy t ch c c a NH Agribank – Chi nhánh Đông Sài Gòn ........... 18 Bi u đ 2.1 : Ngu n v n huy đ ng theo kỳ h n c a Agribank Đông Sài Gòn giai đo n 2011-2013 ............................................................................................. 23 Bi u đ 2.2: Tình hình s d ng v n c a chi nhánh ................................................ 24 Bi u đ 2.3: Dư n theo lo i ti n c a Agribank Đông Sài Gòn giai đo n năm 2011 – 2013. ......................................................................................................... 26 Bi u đ 2.4: Dư n phân theo th i h n vay c a Agribank Đông Sài Gòn giai đo n 2011-2013. ................................................................................................... 28 Bi u đ 2.5: N quá h n và n x u c a chi nhánh ................................................ 32 SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
1 M Đ U 1. Lý do ch n đ tài Trong qu n tr ngân hàng thương m i, qu n tr r i ro là m t trong nh ng n i dung quan tr ng hàng đ u. Và trong ho t đ ng ngân hàng, tín d ng là nghi p v ph c t p và khó b c nh t so v i các nghi p v khác vì nó v n ch a đ ng nhi u r i ro. R i ro tín d ng m t khi x y ra s nh hư ng r t l n đ n k t qu kinh doanh cũng như s t n t i và phát tri n c a ngân hàng, xa hơn là tác đ ng tr c ti p đ n h th ng ngân hàng và toàn b n n kinh t . Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i năm 2007-2010 th i gian qua v i s s p đ c a m t lo t NH M có nguyên nhân t r i ro tín d ng. Trong môi trư ng ho t đ ng đ y r i ro này, ho t đ ng tín d ng c a nhi u ngân hàng thương m i t i TPHCM cũng như c nư c có n x u tăng cao nên g p khó khăn v thanh kho n do s d ng nhi u v n ng n h n đ cho vay trung và dài h n và đ c bi t khi ngu n v n ng n h n không còn d i dào n a s nh hư ng t i kh năng thanh toán t m th i.Tín d ng cũng là ho t đ ng chính và mang l i l i nhu n ch y u cho các NH thương m i Vi t nam nói chung và Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn nói riêng. Trong b i c nh h i nh p kinh t toàn c u, s ph l n nhau gi a các n n kinh t , gi a các ngành ngh và s canh tranh gay g t là t t y u thì m c đ ph c t p và r i ro c a ho t đ ng tín d ng càng tăng cao. Chính vì v y, qu n tr r i ro tín d ng luôn gi v trí trung tâm trong ho t đ ng qu n tr r i ro c a các NH thương m i Vi t nam, đư c các nhà qu n tr NH quan tâm hàng đ u. Nh n th c đư c t m quan tr ng và ý nghĩa l n lao c a v n đ trên, v i nh ng ki n th c đã đư c h c t p, nghiên c u t i trư ng và sau m t th i gian th c t p t i Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn - chi nhánh Đông Sài Gòn, nh n th y r ng còn nhi u v n đ t n t i trong công tác h n ch r i ro, trong đó n i c m là v n đ r i ro khi c p tín d ng nên em đã ch n đ tài: “Qu n tr r i ro tín d ng t i Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn - chi nhánh Đông Sài Gòn”. 2. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u Đ i tư ng nghiên c u : ho t đ ng tín d ng t i Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn - chi nhánh Đông Sài Gòn. SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
2 Ph m vi nghiên c u: do tính đa d ng và ph c t p c a ho t đ ng tín d ng ngân hàng, trong lu n văn ch nghiên c u v n đ qu n tr r i ro tín d ng Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn - chi nhánh Đông Sài Gòn, s li u thu đư c thu th p cho vi c nghiên c u t năm 2011 đ n 2013. 3. M c đích nghiên c u Trong ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng có nhi u r i ro như : r i ro th trư ng, r i ro thanh kho n, r i ro tín d ng , r i ro tác nghi p, r i ro pháp lý , r i ro quy đ nh và r i ro danh ti ng. Trong các r i ro này thì r i ro tín d ng chi m t tr ng cao nh t . Vì v y nghiên c u, phân tích tình hình ho t đ ng kinh doanh và ho t đ ng qu n tr r i ro tín d ng t i Ngân hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn - chi nhánh Đông Sài Gòn nh m m c đích : làm sáng t m t s v n đ cơ b n v cơ s lý lu n trong qu n tr r i ro tín d ng ngân hàng thương m i, t đó tìm ra các nguyên nhân gây nên r i ro tín d ng và nh ng m t h n ch c a công tác qu n tr r i ro tín d ng trong th i gian qua c a ngân hàng. Trên cơ s lý lu n và phân tích th c tr ng, đ xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu công tác qu n tr r i ro tín d ng có th áp d ng th c ti n trong Ngân hàng Agribank. 4. Phương pháp nghiên c u Phương pháp th ng kê, so sánh, t ng h p: ch y u s d ng phương pháp th ng kê, so sánh, t ng h p t các d li u th c p đ phân tích, đánh giá th c tr ng r i ro tín d ng t i NH Agribank –Chi nhánh Đông Sài Gòn. Ngu n d liêu th c p đư c thu th p t các s li u báo cáo c a NHNN, NH Agribank- Chi nhánh Đông Sài Gòn, s li u th ng kê báo cáo c a t ng c c th ng kê, s li u trên web, các báo cáo tình hình kinh t xã h i, các đ tài liên quan; sách báo, t p chí chuyên ngành. Phương pháp tư duy logic: đi t lý thuy t đ n th c ti n nh m gi i quy t và làm sáng t m c tiêu nghiên c u. 5. K t c u c a ĐA/KLTN g m 3 chương Chương 1 : Cơ s lý lu n chung v r i ro tín d ng và qu n tr r i ro tín d ng Chương 2 : Th c tr ng qu n tr r i ro tín d ng t i NH Agribank – Chi nhánh Đông Sài Gòn. Chương 3 : M t s gi i pháp đ qu n tr t t r i ro tín d ng t i NH Agribank– Chi nhánh Đông Sài Gòn SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
3 CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N CHUNG V R I RO TÍN D NG VÀ QU N TR R I RO TÍN D NG 1.1. Tín d ng và r i ro tín d ng 1.1.1. Khái ni m v tín d ng Tín d ng là m t giao d ch v tài s n (ti n ho c hàng hoá) gi a bên cho vay (NH và các đ nh ch tài chính khác) và bên vay (cá nhân, DN và các ch th khác), trong đó bên cho vay chuy n giao tài s n cho bên đi vay s d ng trong m t th i h n nh t đ nh theo tho thu n, bên đi vay có trách nhi m hoàn tr vô đi u ki n v n g c và lãi cho bên cho vay khi đ n h n thanh toán. 1.1.2. B n ch t tín d ng − Quan h tín d ng là quan h vay mư n. − Quan h tín d ng là quan h d a trên s tin tư ng và hoàn tr . − Giá tr hoàn tr thông thư ng l n hơn giá tr lúc cho vay, hay nói cách khác, ngư i đi vay ph i tr thêm ph n l i t c. 1.1.3. Phân lo i tín d ng − Căn c theo m c đích: cho vay b t đ ng s n; cho vay công nghi p và thương m i; cho vay nông nghi p; cho vay các đ nh ch tài chính; cho vay cá nhân; cho thuê tài chính. − Căn c theo th i h n cho vay: cho vay ng n h n; cho vay trung h n; cho vay dài h n. − Căn c vào m c đ tín nhi m đ i v i KH: cho vay không b o đ m; cho vay có b o đ m. − Căn c vào phương pháp hoàn tr : cho vay tr c ti p; cho vay gián ti p: theo các lo i sau: chi t kh u thương m i; mua các phi u bán hàng tiêu dùng và máy móc nông nghi p tr góp; nghi p v bao thanh tóan (nghi p v factoring); b o lãnh . 1.2. R i ro tín d ng 1.2.1. Khái ni m v r i ro tín d ng Theo Quy t đ nh s 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22 tháng 4 năm 2005 c a th ng đ c NHNN ban hành Quy đ nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng đ x lý r i ro tín d ng trong ho t đ ng NH c a TCTD ( g i t t là QĐ 493 ) : “R i ro tín d ng là SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
4 kh năng x y ra t n th t trong ho t đ ng NH c a TCTD do KH không th c hi n ho c không có kh năng th c hi n nghĩa v c a mình theo cam k t”. − Lo i r i ro phát sinh trong su t quá trình c p tín d ng c a ngân hàng đ i v i khách hàng. − Kh năng x y ra t n th t khi ngư i đi vay không tr đư c n ho c tr n không đ y đ , không đúng h n cho ngân hàng. − Kh năng x y ra t n th t trong ho t đ ng ngân hàng do khách hàng không th c hi n nghĩa v c a mình theo cam k t (Theo Đi u 2, Quy t d nh 493) − R i ro tín d ng là lo i r i ro l n nh t quan tr ng nh t trong ho t đ ng ngân hàng, là lo i r i ro ch y u c a r i ro ngân hàng (Banking risk). 1.2.2. Phân lo i r i ro tín d ng Tùy theo m c đích, yêu c u nghiên c u mà có cách phân lo i RRTD phù h p: − N u phân lo i theo tính khách quan, ch quan c a nguyên nhân gây ra r i ro thì RRTD đư c phân thành r i ro khách quan và r i ro ch quan. R i ro khách quan là r i ro do các nguyên nhân khách quan như thiên tai, ngư i vay ch t, m t tích và các bi n đ ng ngoài d ki n khác làm th t thoát v n vay trong khi ngư i vay đã th c hi n nghiêm túc các ch đ , chính sách. R i ro ch quan do nguyên nhân ch quan c a ngư i vay và ngư i cho vay vì vô tình hay c ý làm th t thoát v n vay hay vì nh ng lý do ch quan khác. − N u căn c vào nguyên nhân phát sinh r i ro thì RRTD đư c phân thành các lo i sau: R i ro giao d ch : là m t hình th c c a r i ro tín d ng mà nguyên nhân phát sinh là do nh ng h n ch trong quá trình giao d ch và xét duy t cho vay, đánh giá khách hàng. R i ro giao d ch có ba b ph n chính là r i ro l a ch n, r i ro b o đ m và r i ro nghi p v . + R i ro l c ch n: Quá trình đánh giá, phân tích, l a ch n khi tác nghi p chưa t t: phân tích đánh khách hàng thi u bao quát, còn nhi u sơ h . Phân tích l a ch n phương án vay v n c a khách hàng còn l ng l o, qua loa. L a ch n phương án thu n thi u cân nh c có nhi u sơ h d n đ n t i ro… + R i ro đ m b o: là r i ro các v n đ liên quan đ n đ m b o tài s n. Đi u kho n đ m b o tín d ng thi u ch c ch , rõ ràng. Danh m c tài s n đ m b o thi u tính c th . SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
5 Hình th c đ m b o và phương pháp x lý tài s n còn b t c p. T l đ m b o tài s n thi u d t khoát, rõ ràng. + R i ro nghi p v : là r i ro liên quan đ n công tác qu n lý kho n vay và ho t đ ng cho vay, bao g m c vi c s d ng h th ng x p h ng r i ro và k thu t x lý các kho n vay có v n đ . R i ro danh m c tín d ng: là lo i hình r i ro tín d ng phát sinh trong qu n lý danh m c cho vay c a NH. R i ro danh m c là lo i r i ro v a mang tính ch quan, l i v a mang tính khách quan. R i ro danh m c bao g m r i ro n i t i và r i ro t p trung. + R i ro n i t i: xu t phát t các y u t , các đ c đi m riêng có, mang tính riêng bi t bên trong c a m i ch th đi vay ho c ngành, lĩnh v c kinh t . Nó xu t phát t đ c đi m s d ng v n c a khách hàng vay v n. R i ro n i t i xu t phát t các y u t r i ro bên trong c a m i khách hàng vay v n, ngành ngh kinh doanh, lĩnh v c ho t đ ng. + R i ro t p trung: r i ro t p trung là r i ro phát sinh trong trư ng h p ngân hàng t p trung v n cho vay quá nhi u đ i v i m t s khách hàng, cho vay quá nhi u doanh nghi p ho t đ ng trong cùng m t ngành, lĩnh v c kinh t , ho c trong cùng m t vùng đ a lý nh t đ nh; ho c cùng m t lo i hình cho vay có r i ro cao. 1.2.3. Thi t h i do r i ro tín d ng NH là công c đi u ti t vĩ mô c a nhà nư c, liên quan đ n toàn b ho t đ ng kinh t . Nên khi NH g p r i ro, s nh hư ng không ch đ n b n thân NH đó mà còn nh hư ng dây chuy n đ n h th ng NH và gây ra nh ng h u qu vô cùng tai h i đ n n n kinh t qu c gia, nghiêm tr ng hơn là tác đ ng đ n n n kinh t toàn c u. 1.2.3.1. Thi t h i đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng Khi r i ro tín d ng x y ra, ngân hàng không thu đư c v n tín d ng đã c p và lãi cho vay, nhưng ngân hàng ph i tr v n và lãi cho kho n ti n huy đ ng khi đ n h n, đi u này s làm cho ngân hàng m t cân đ i trong vi c thu chi, vòng quay v n tín d ng gi m làm cho ngân hàng kinh doanh không hi u qu , chi phí ngân hàng tăng lên so v i d ki n. N u m t kho n vay nào đó b m t kh năng thu h i , thì ngân hàng ph i s d ng các ngu n v n c a mình đ tr cho ngư i g i ti n, đ n m t ch ng m c nào đ y, ngân hàng không có đ ngu n v n đ tr cho ngư i g i ti n thì ngân hàng s rơi vào tình tr ng m t kh năng thanh toán, có th d n đ n nguy cơ g p r i ro thanh toán. Và k t qu là làm thu h p quy mô kinh doanh, năng l c tài chính gi m sút, uy tín, s c nh tranh gi m SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
6 không nh ng trong th trư ng n i đ a mà lan r ng ra c nư c, k t qu kinh doanh c a ngân hàng ngày càng x u, có th d n ngân hàng đ n thua l ho c đưa đ n b v a phá s n, n u không có bi n pháp x lý kh c ph c k p th i. 1.2.3.2. Thi t h i đ n n n kinh t xã h i Đ i v i n n kinh t - xã h i : NH là m t t ch c trung gian tài chính, có ch c năng huy đ ng v n nhàn r i đ cho vay l i, nên khi có RRTD x y ra thì ch ng nh ng NH b thi t mà quy n l i c a ngư i g i ti n cũng b nh hư ng. M c khác, khi m t NH g p ph i RRTD đ n m t m c đ nào đó s có tác đ ng dây chuy n và làm nh hư ng đ n toàn b h th ng NH. Khi uy tín c a NH gi m sút, h th ng NH không còn kh năng th c hi n ch c năng trung gian tài chính thì s nh hư ng đ n tình hình s n xu t kinh doanh c a DN. Hơn n a, s đ v c a NH s nh hư ng r t l n đ n toàn b n n kinh t , làm cho n n kinh t b suy thoái, giá c tăng, s c mua gi m, th t nghi p và xã h i m t n đ nh… 1.2.4. Nguyên nhân r i ro tín d ng Đ nghiên c u r i ro tín d ng, c n ph i tìm hi u nguyên nhân d n đ n r i ro. các nguyên nhân gây ra r i ro tín d ng r t đa d ng, có nh ng nguyên nhân khách quan t môi trư ng bên ngoài và nh ng nguyên nhân do ch th tham gia quan h tín d ng. 1.2.4.1. Nguyên nhân t phía KH − Nhân cách, đ o đ c c a KH: đây cũng là nguyên nhân quan tr ng trong vi c d n đ n r i ro cho NH như KH c tình l a đ o, chi m đo t v n NH ho c khách hàng có kh năng tr n nhưng c tình chây ì không có thi n chí tr n . − KH không đ năng l c : ngu i vay không có đ năng l c hành vi và năng l c pháp lý; s d ng v n vay sai m c đích kém hi u qu ; kinh doanh thua l liên t c, hàng hóa không tiêu th đư c; qu n lý v n vay không h p lý d n đ n thi u kh năng thanh toán. 1.2.4.2. Nguyên nhân t phía NH − Chính sách tín d ng không h p lý, quá nh n m nh vào m c tiêu l i nhu n d n đ n cho vay đ u tư quá li u lĩnh, t p trung ngu n v n cho vay quá nhi u vào m t DN ho c m t ngành kinh t nào đó. − Chính sách lãi su t, chính sách t giá chưa h p lý. − C nh tranh c a các NH mong mu n có t tr ng, th ph n cao hơn các NH khác d n đ n tăng trư ng tín d ng nóng, thi u ch n l c kho n vay SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
7 − Quy trình tín d ng chưa h p lý. Công tác ki m tra, giám sát kho n vay chưa ch t ch . − Cán b tín d ng không tuân th chính sách tín d ng, không ch p hành đúng quy trình cho vay; cán b tín d ng vi ph m đ o đ c kinh doanh. − Cán b tín d ng y u kém v trình đ nghi p v : đ nh giá tài s n không chính xác; không th c hi n đ y đ các th t c pháp lý c n thi t ho c không đ m b o các nguyên t c c a tài s n đ m b o là: d đ nh giá; d chuy n như ng quy n s h u; d tiêu th ; thi u am hi u th trư ng, thi u thông tin ho c phân tích thông tin không đ y đ d n đ n cho vay không h p lý; phương ti n cho vay chưa đư c cơ c u h p lý: s lư ng v n vay th a ho c thi u so v i nhu c u d n đ n KH s d ng v n vay không đúng m c đích, kỳ h n tr n không phù h p v i dòng ti n thu đư c c a KH ho c dòng đ i d án, th i h n rút v n... − R i ro công ngh : h u h t các ho t đ ng ngân đ u áp d ng công ngh ngân hàng hi n đ i. Do đó, r i ro công ngh là t t y u. R i ro tín d ng có liên h ch t ch v i r i ro công ngh và có th phát sinh b t c lúc nào khi h th ng công ngh b tr c tr c ho c khi h th ng h tr bên trong ng ng ho t đ ng ho c khi có s t n công t bên ngoài ( như l y c p thông tin th tín d ng... ). 1.2.4.3. Các nguyên nhân t môi trư ng bên ngoài − S bi n đ ng c a môi trư ng kinh t , chính tr xã h i nh hư ng đ n ho t đ ng kinh doanh c a KH nên cho dù có thi n chí đ n m y nhưng DN cũng không th tr n NH. Nh ng bi n đ ng c a môi trư ng bên ngoài nh hư ng đ n kh năng tr n c a DN như: thiên tai, d ch b nh, h a ho n, chi n tranh; tình hình an ninh, trong nư c, trong khu v c b t n; kh ng ho ng ho c suy thoái kinh t , l m phát, m t thăng b ng cán cân thanh toán qu c t , t giá h i đoái bi n đ ng b t thư ng; s thay đ i môi trư ng pháp lý, chính sách kinh t c a nhà nư c … − S bi n đ ng c a môi tru ng kinh t tác đ ng lên tài s n b o đ m ví d như s bi n đ ng giá c làm cho NH g p r i ro khi x lý tài s n b o đ m. − H th ng thông tin chưa đáp ng đư c yêu c u: thông tin cung c p cho h th ng NH chưa đ y đ và c p nhât k p th i giúp NH có cơ s th c hi n các quy t đ nh cho vay và qu n lý dư n . SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
8 1.3. Qu n tr r i ro tín d ng 1.3.1. Khái ni m qu n tr r i ro tín d ng Khi r i ro x y ra trong ho t đ ng kinh doanh s kéo theo nó nh ng nh hư ng và h u qu không d dàng kh c ph c, v i r i ro trong ho t đ ng tín d ng cũng v y. Chính vì th , qu n tr r i ro đư c coi là ho t đ ng tr ng tâm trong các t ch c tài chính – ngân hàng, b i ki m soát và qu n lý r i ro ch t ch đ ng nghĩa v i vi c s d ng m t cách có hi u qu ngu n v n huy đ ng. M t khác, n n kinh t th trư ng n u không ch p nh n r i ro thì không th t o ra các cơ h i đ u tư và kinh doanh m i. V y qu n tr r i ro là m t nhu c u t t y u đ t ra trong quá trình t n t i và phát tri n c a NHTM. Qu n tr r i ro tín d ng là ho t đ ng trong đó nh ng nghĩa v , bi n pháp, phương pháp qu n tr có quan h l n nhau đư c th c hi n nh m đ m b o r i ro tín d ng trong ph m vi ngân hàng có th ch p nh n đư c.Đó là quá trình xây d ng và th c thi các chính sách và bi n pháp qu n lý tín d ng nh m đ t m c tiêu an toàn, hi u qu và phát tri n b n v ng, tuy nhiên đó cũng là công vi c r t khó khăn và ph c t p. M c đích chung nh t c a qu n tr r i ro tín d ng là đ m b o r i ro tín d ng trong ph m vi ngân hàng có th ch p nh n đư c thông qua các chính sách, bi n pháp qu n lý, giám sát ho t đ ng tín d ng hi u qu , khoa h c. 1.3.2. S c n thi t c a qu n tr r i ro tín d ng Ho t đ ng kinh doanh trong lĩnh v c ngân hàng ti m n nhi u r i ro. Trong giai đo n h i nh p c a n n kinh t qu c t , nh ng r i ro trong s n xu t, kinh doanh c a n n kinh t th trư ng tr c ti p hay gián ti p tác đ ng đ n hi u qu kinh doanh c a các NHTM. Ho t đ ng kinh doanh ch y u c a ngân hàng là huy đ ng v n và cho vay nên bao g m nhi u lo i r i ro. Do đó ngân hàng c n đánh giá cơ h i kinh doanh d a trên m i quan h r i ro – l i ích nh m tìm ra nh ng l i ích x ng đáng v i m c r i ro có th ch p nh n đư c. Hi u qu kinh doanh c a các NHTM ph thu c vào m c đ r i ro. R i ro trong ho t đ ng ngân hàng đ n t các y u t khách quan và ch quan nên không th tránh kh i r i ro. Vì v y các NHTM đư c phép và c n ph i trích l p qu bù đ p r i ro h ch toán vào chi phí. Quy mô c a qu bù đ p này căn c vào m c đ và kh năng r i ro. V y, hi u qu kinh doanh c a NHTM t l ngh ch v i m c đ r i ro c a doanh nghi p. Qu n lý r i ro tín d ng t t là đi u ki n quan tr ng đ nâng cao ch t lư ng ho t đ ng kinh doanh c a các NHTM. Vì v y, vi c nhà qu n tr đư c trang b ki n th c v SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG
9 qu n tr r i ro tín d ng, ngân hàng có đ i ngũ nhân l c chuyên nghi p, b máy ki m soát hi u qu là đi u ki n c n thi t đ phòng ng a, h n ch r i ro, nâng cao hi u qu kinh doanh. Qu n tr r i ro tín d ng đư c xem là m t nghi p v ch đ o, là thư c đo năng l c c a NHTM. 1.3.3. Quy trình qu n tr r i ro tín d ng 1.3.3.1. Nh n di n r i ro Có nhi u phương pháp nh n bi t r i ro như: phương pháp d a vào m c tiêu ( b t kỳ nh ng gì c n tr vi c th c hi n m c tiêu đư c coi là r i ro ); phương pháp đưa ra tình hu ng ( đ t gi thi t n u m t vi c x y ra thì s như th nào ? ); phương pháp d a vào kinh nghi m, ti n l ; phương pháp h n h p (k t h p các phương pháp trên ) M t s d u hi u c nh báo kho n tín d ng có v n đ : Nhu c u vay v n tăng cao so v i doanh thu, vòng quay v n ch m. − DN s d ng v n sai m c đích. − Thay đ i cơ c u qu n tr , ban lãnh đ o DN. − S n ph m tiêu th ch m, hàng t n kho ngày càng tăng. − Các kho n ph i thu l n, xu t hi n nh ng kho n thu khó đòi. − Báo cáo tài chính không rõ ràng minh b ch, có nhi u báo cáo tài chính khác nhau. − Có nh ng thông tin x u nh hư ng đ n ho t đ ng kinh doanh c a DN − Thư ng xuyên gia h n, đi u ch nh kỳ h n n . − Ban lãnh đ o DN luôn l ng tránh ho c trì hoãn trong vi c th c hi n các yêu c u c a NH . 1.3.3.2. Đo lư ng r i ro tín d ng Trong công tác qu n tr r i ro, c n thi t ph i có m t h th ng đo lư ng RRTD nh m phân lo i các m c đ nh hư ng c a r i ro trong ho t đ ng kinh doanh NH, t đó có bi n pháp c th đ qu n tr t t nh ng r i ro các m c đ khác nhau. Có nhi u mô hình đ đo lư ng r i ro tín d ng g m c đ nh tính và đ nh lư ng, đánh giá KH và đánh giá t ng th r i ro c a ho t đ ng tín d ng m t NH. Sau đây là m t s mô hình ph bi n v Mô hình đ nh tính: 6C Mô hình này là xem xét li u KH vay có thi n chí và kh năng thanh toán các kho n vay khi đ n h n hay không. Mô hình này đư c dùng trong th m đ nh KH trư c khi cho vay. C th bao g m 6 y u t sau: SVTT PH M TH H NG GVHD TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG