Khóa luận tốt nghiệp: Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính – Văn phòng Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính – Văn phòng Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ các vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng ; đánh giá cơ cấu tổ chức và hoạt động trên các công tác của Vụ Hành chính - Văn phòng; và đưa ra những quan điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm cải thiện tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính – Văn phòng Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHOA HÀNH CHÍNH HỌC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VỤ HÀNH CHÍNH – VĂN PHÒNG QUỐC HỘI NƢỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Khóa luận tốt nghiệp ngành: Quản lý nhà nƣớc Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Phạm Thị Giang Sinh viên thực hiện: Vũ Đức Hoàng Mã số sinh viên: 2005QLNB036 Khóa: 2020 - 2024 Lớp: Đại học Quản lý nhà nƣớc 20B HÀ NỘI - 2024
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam kết rằng toàn bộ nội dung của Khóa luận này là kết quả nghiên cứu cá nhân. Các kết quả và số liệu trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính xác thực của các phần được trình bày và cam kết không có bất kỳ hành vi sao chép không chính đáng nào từ các nguồn khác mà không được dẫn nguồn cụ thể. Xin chân thành cảm ơn! TÁC GIẢ Vũ Đức Hoàng II
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp với đề tài “Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính – Văn phòng Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Tác giả đã được sự quan tâm và hỗ trợ từ nhiều cá nhân và tổ chức. Tác giả xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến: Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa Hành chính học, đã cung cấp môi trường học tập và nghiên cứu tốt, giúp tác giả nâng cao tri thức và hoàn thiện khóa luận này. Tác giả xin bày tỏ sự biết ơn và kính trọng đến Tiến sĩ Phạm Thị Giang, giảng viên hướng dẫn của đề tài, đã dành nhiều thời gian và công sức để hướng dẫn, chỉ bảo suốt quá trình thực hiện đề tài. Cảm ơn Vụ Hành chính – Văn phòng Quốc hội cùng các cán bộ, công chức đã nhiệt tình hỗ trợ, cung cấp dữ liệu và tài liệu quan trọng cho đề tài nghiên cứu. Đặc biệt, xin cảm ơn bà Đỗ Thị Thanh, Vụ trưởng Vụ Hành chính – Văn phòng Quốc hội, đã cung cấp những thông tin chi tiết và hỗ trợ đắc lực, giúp hoàn thiện nội dung khóa luận. Mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng do giới hạn về kinh nghiệm và kiến thức, khóa luận này không thể tránh khỏi những sai sót. Tác giả rất mong nhận được những góp ý chân thành và đóng góp ý kiến từ các thầy cô để khóa luận được hoàn thiện hơn. xin chân thành cảm ơn! TÁC GIẢ Vũ Đức Hoàng III
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 BM QLNN Bộ máy quản lý nhà nước 2 CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa 3 CNH Công nghiệp hóa 4 CNH-HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa 5 CNTT Công nghệ thông tin 6 HĐH Hiện đại hóa 7 KH-CN Khoa học - Công nghệ 8 KPIs Key Performance Indicators 9 QH Quốc hội 10 TĐ Trình độ 11 UBTVQH Ủy Ban Thường vụ Quốc hội 12 ƯDCNTTCB Ứng dụng công nghệ thông tin cơ bản 13 VPQH Văn phòng Quốc hội IV
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Tên Danh mục bảng biểu Trang Bảng thống kê số lượng cán bộ, công chức tại Vụ 1 Bảng 2.1. 21 Hành chính - Văn phòng Quốc hội Bảng thống kê chất lượng cán bộ, công chức tại Vụ 2 Bảng 2.2. 22 Hành chính - Văn phòng Quốc hội DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Tên Danh mục hình vẽ Trang Cơ cấu tổ chức Vụ Hành chính - Cơ cấu tổ chức có 1 Sơ đồ 1.1 8 phòng Cơ cấu tổ chức Vụ Hành chính - Cơ cấu tổ chức 2 Sơ đồ 1.2 9 không có phòng Cơ cấu tổ chức bộ máy nhân sự của Vụ Hành 3 Sơ đồ 2.1 20 chính - Văn phòng Quốc hội Kiến nghị cơ cấu tổ chức Vụ Hành chính - Văn 4 Sơ đồ 3.1 41 phòng Quốc hội V
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ..........................................................................................................iii DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT ...................................................................... iv DANH MỤC BẢNG BIỂU ...................................................................................... v DANH MỤC SƠ ĐỒ ................................................................................................ v MỤC LỤC ................................................................................................................ vi MỞ ĐẦU .................................................................................................................. ix 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. ix 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................... xi 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của khóa luận ...................................... xiv 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của khóa luận ....................................... xiv 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu .......................................... xv 6. Bố cục của Khóa luận .................................................................................... xvi CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VỤ HÀNH CHÍNH - VĂN PHÒNG.............................................................................. 1 1.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng ...... 1 1.1.1. Một số khái niệm ....................................................................................... 1 1.1.2 Đặc trưng Vụ Hành chính - Văn phòng ................................................... 5 1.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của vụ Hành chính - Văn phòng 6 1.2.1. Chức năng nhiệm vụ của vụ Hành chính - Văn phòng ......................... 6 1.2.2. Cơ cấu tổ chức của Vụ Hành chính - Văn phòng .................................. 8 VI
1.3. Hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng ............................................. 10 1.3.1. Công tác văn thư, lưu trữ ....................................................................... 10 1.3.2. Hỗ trợ hành chính cho hoạt động cho lãnh đạo và các bộ phận trong tổ chức.................................................................................................................... 12 1.4. Vai trò của Vụ Hành chính trong cơ quan nhà nƣớc................................ 13 Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................................ 17 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VỤ HÀNH CHÍNH – VĂN PHÒNG QUỐC HỘI .................................................................. 18 2.1. Lịch sử hình thành và vị trí pháp lý của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ............................................................................................................... 18 2.1.1. Lịch sử hình thành của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ......... 18 2.1.2. Vị trí pháp lý của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội.................... 18 2.2. Chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội .......................................................................................................................... 19 2.2.1. Chức năng, nhiệm vụ của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ..... 19 2.2.2. Cơ cấu tổ chức Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ....................... 19 2.3. Hoạt động Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội .................................... 23 2.3.1. Công tác văn thư, lưu trữ của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ..... 23 2.3.2. Hỗ trợ hành chính cho hoạt động Văn phòng Quốc hội ...................... 24 2.3.3. Thực hiện các công tác khác theo yêu cầu của Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội ............................................................................................................ 25 2.4. Đánh giá, nhận xét về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội.................................................................................................... 25 VII
2.4.1. Ưu điểm của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ........................... 26 2.4.2 Hạn chế của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ............................ 33 2.4.3. Nguyên nhân hạn chế của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội .... 36 Tiểu kết Chƣơng 2 ............................................................................................... 38 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA VỤ HÀNH CHÍNH - VĂN PHÒNG QUỐC HỘI ........................ 39 3.1. Quan điểm định hƣớng hoàn thiện tổ chức hoạt động Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ........................................................................................... 39 3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ............................................................................................................... 40 3.2.1. Về công tác tổ chức tại Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội .......... 40 3.2.2. Về công tác nhân sự tại Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ......... 42 3.2.3. Về hoạt động tại Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ..................... 42 3.3. Một số kiến nghị cải thiện tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội ........................................................................................... 46 Tiểu kết Chƣơng 3 ............................................................................................... 48 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 53 Tài liệu sách, báo, đề tài ..................................................................................... 53 Website ................................................................................................................. 55 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 58 VIII
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thứ nhất, các cơ quan Hành chính - Văn phòng tại các đơn vị lập pháp chịu trách nhiệm thực hiện chức năng và nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, nhằm đảm bảo sự vận hành hiệu quả của các cơ quan lập pháp nhà nước. Nhiệm vụ bao gồm phục vụ các hoạt động hàng ngày, quản lý văn thư, lưu trữ tài liệu, tham mưu, và cung cấp các dịch vụ văn phòng thiết yếu. Để đáp ứng các yêu cầu này, việc xây dựng cơ cấu tổ chức Hành chính - Văn phòng hoàn chỉnh và hiệu quả luôn là một thách thức lớn đối với mỗi cơ quan lập pháp tại Việt Nam, thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu và quản lý. Cơ quan Hành chính - Văn phòng phải đảm bảo quản lý hành chính, xử lý văn thư, quản lý lưu trữ, cung cấp tham mưu và hỗ trợ lãnh đạo, đồng thời đảm bảo cơ sở vật chất và các điều kiện làm việc thiết yếu. Xây dựng cơ cấu tổ chức Hành chính - Văn phòng đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều yếu tố như tuyển chọn và đào tạo nhân lực chất lượng cao, xây dựng quy trình làm việc chuẩn hóa, ứng dụng công nghệ thông tin, và thiết lập hệ thống quản lý và giám sát chặt chẽ. Đây là nhiệm vụ phức tạp và đầy thách thức, nhưng với sự chú trọng và đầu tư đúng mức, sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan lập pháp, từ đó đóng góp tích cực vào sự phát triển và ổn định của mỗi cơ quan. Thứ hai, trong thời đại mới, vai trò của công tác hành chính vẫn là một yếu tố không thể thiếu trong hoạt động của mọi cơ quan nhà nước, tổ chức và doanh nghiệp. Công tác hành chính đóng vai trò nòng cốt trong hoạt động của cơ quan công quyền, trong đó có Văn phòng Quốc hội. Đây là nền tảng quan trọng giúp duy trì trật tự, hiệu quả hành chính và minh bạch trong quản lý và hoạt động của các tổ chức. Công tác hành chính đưa đến một hệ thống các quy trình, quy định và hoạt động quản lý được thiết kế để đảm bảo sự ổn định và hiệu quả trong hoạt động của mọi cơ quan nhà nước, tổ chức và doanh nghiệp. Vai trò của công tác hành chính IX
không chỉ là quản lý thông tin và tài liệu mà còn bao gồm việc thực hiện các chính sách, quy định và quy trình hành chính. Đặc biệt, trong cơ quan nhà nước, công tác hành chính là trụ cột của việc thực hiện các nhiệm vụ của chính phủ và các cơ quan công quyền khác. Nó bao gồm việc quản lý tài liệu, xử lý hồ sơ, tổ chức họp và giao tiếp với công chúng. Công tác hành chính đảm bảo rằng các quyết định và chính sách được thực hiện một cách đúng đắn và minh bạch, từ đó tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của đất nước. Thứ ba, với sự tiến bộ của công nghệ và quá trình hội nhập toàn cầu diễn ra ngày càng nhanh chóng, ngành này đã phải trải qua nhiều điều chỉnh và thích nghi để đáp ứng yêu cầu của thời đại hiện đại. Trong đó, việc quản lý các nội dung lĩnh vực hành chính và văn phòng đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý nhà nước. Trong thế giới mà quá trình hiện đại hóa thay đổi từng giờ như ngày nay, các công chức quản lý hành chính cần phải có khả năng giải quyết hành chính, lưu trữ, truy xuất và quản lý thông tin đa nền tảng một cách hiệu quả. Điều này giúp đảm bảo rằng hoạt động của cơ quan, tổ chức được diễn ra một cách mạch lạc, hiệu quả và đồng thời đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Trong thực tiễn, có rất nhiều mô hình tổ chức cơ quan Hành chính - Văn phòng, nhưng về cơ bản, tất cả đều được tổ chức để đảm bảo các công tác văn thư, lưu trữ, tham mưu và cung cấp các dịch vụ văn phòng. Việc tổ chức mô hình dựa trên những đầu việc cơ bản đã đảm bảo được các công việc tại cơ quan Hành chính - Văn phòng. Tuy nhiên, mô hình này còn hạn chế ở khả năng phát huy tính sáng tạo và chủ động của chuyên viên và người lao động. Những khuyết điểm trên đã tác động không nhỏ đến tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và tạo điều kiện cho các thế lực thù địch chống phá. Để khắc phục những vấn đề này một cách hiệu quả, cần phải quan tâm đúng mức, có biện pháp giải quyết kịp thời và đặc biệt cần phải nhanh chóng hoàn thiện phương thức tổ chức và vận hành của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. X
Nhằm nâng cao kiến thức thực tế về ngành và lĩnh vực hành chính, quản lý hành chính nhà nước. Tác giả đã có cơ hội được thực tập tại Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội, đây là tổ chức thuộc nhà nước thự hiện chức năng quản lý hành chính phục vụ cho hoạt động của Văn phòng Quốc Hội, Quốc hội - cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Kế thừa kết quả, nhằm nâng cao hơn việc hoàn thiện các mặt công tác của Vụ Hành chính tác giả đã tìm hiểu và nghiên cứu được trong thời gian thực tập. Đó là lý do tác giả lựa chọn đề tài “Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” để phát triển thành đề tài cho khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Đề tài “Quản lý tổ chức bộ máy hành chính nhà nước” là đề tài khoa học cơ sở do tác giả Trần Quang Hiển chủ biên, nhà xuất bản Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội, năm 2015. Công trình là tổng hợp những vấn đề lý luận về quản lý hành chính nhà nước; Hình thức và phương pháp quản lý hành chính nhà nước; Thể chế hành chính nhà nước; Cơ quan hành chính nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức; quyết định quản lý hành chính nhà nước; Thủ tục hành chính và cải cách hành chính nhà nước [37]. Bài viết “Vấn đề định vị khoa học hành chính” của PGS.TS Huỳnh Văn Thới, Học viện Hành chính Quốc gia. Bài viết đã trình bày quan niệm, chỉ rõ được đối tượng nghiên cứu là một trong những tiêu chí cơ bản định hình một ngành khoa học và định vị nó trong hệ thống các ngành khoa học, tác giả phân tích nội hàm hành chính trong khoa học hành chính, chỉ ra góc độ tiếp cận nghiên cứu nền hành chính công, sự phụ thuộc vào quyết sách chính trị của khoa học hành chính.” [46] Đề tài “Khoa học hành chính ở Việt Nam – thực tiễn và một số vấn đề đặt ra” của TS. Đoàn Văn Dũng và TS. Vũ Cẩm Lệ, Học viện Hành chính Quốc gia. Bài viết đã phân tích những thành tựu và thách thức của khoa học hành chính Việt XI
Nam trước các vấn đề của thời đại. Ở góc độ khoa học hành chính thế giới nói chung và ở Việt Nam đang thiếu vắng các lý thuyết để lý giải thực tiễn. Do vậy, khoa học hành chính Việt Nam cần được tiếp tục nghiên cứu, phát triển không những về bề rộng mà còn cả bề sâu để giải quyết các vấn đề cốt lõi của quản lý hành chính nhà nước. [43] Bài viết “Sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước: thực trạng và vấn đề đặt ra” của Ngô Thành Can, Tạp chí Khoa học Nội vụ. Bài viết đã đi sâu làm rõ một số vấn đề về thực trạng sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước trong thời gian qua và đề xuất một số giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả sắp xếp tổ chức bộ máy trong thời gian tới. [48] Tác phẩm “Quản trị hành chính văn phòng” của tác giả Nguyễn Hữu Thân, nhà xuất bản thống kê, năm 2007. Cuốn sách này cung cấp kiến thức cơ bản và chuyên sâu về quản lý Hành chính - Văn phòng, bao gồm các quy trình, kỹ năng và phương pháp quản lý hiệu quả. Tác phẩm đề cập đến các khía cạnh quan trọng của công tác quản lý hành chính, từ việc tổ chức công việc, quản lý tài liệu, đến kỹ năng giao tiếp và phối hợp. Qua đó, cuốn sách hỗ trợ các nhà quản lý hành chính nâng cao năng lực và hiệu suất làm việc, góp phần xây dựng một môi trường làm việc chuyên nghiệp và hiệu quả.[18] Giáo trình “Quản trị hành chính văn phòng” của tác giả Nguyễn Văn Bằng chủ biên, nhà xuất bản Xây dựng, năm 2021. Giáo trình này là một tài liệu hữu ích cho những ai quan tâm đến lĩnh vực Hành chính - Văn phòng. Nội dung sách được trình bày khoa học, logic và dễ hiểu. Mỗi chương đều có phần tóm tắt, chỉ dẫn tài liệu đọc thêm và thực hành, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt và áp dụng kiến thức vào thực tế. Đây là một tài liệu cần thiết cho sinh viên, cán bộ và nhân viên Hành chính - Văn phòng nhằm nâng cao hiệu quả công việc và hiện đại hóa văn phòng. [19] Tác phẩm “Cẩm nang Tổ chức và Quản trị Hành chính Văn phòng” của tác giả Hồ Ngọc Cẩn chủ biên, nhà xuất bản Tài chính, năm 2003. Cuốn sách bao XII
gồm 20 chương với các chủ đề chính như sau: Tổng quan về công tác văn phòng; Nghề thư ký và đặc điểm lao động của thư ký; Quản lý chương trình công tác và kế hoạch hoạt động của cơ quan; Bố trí công việc của một ngày làm việc; Nâng cao hiệu quả giao tiếp thông tin; Tiếp đãi khách; Nói chuyện điện thoại; Nghi thức nhà nước; Tiến hành các cuộc họp, hội thảo và lễ hội; Tổ chức các chuyến đi công tác, đi khảo sát của lãnh đạo; Tổ chức lao động khoa học và sử dụng trang thiết bị hiện đại; Văn bản quản lý điều hành; Kỹ thuật soạn thảo văn bản hành chính; Kỹ thuật soạn thảo văn bản hành chính thông thường; Kỹ thuật soạn thảo các văn bản diễn thuyết; Kỹ thuật soạn thảo thư từ; Các văn bản có tính xã hội; Kỹ thuật soạn thảo thư từ giao dịch trong thương mại; Quản lý công văn giấy tờ, hồ sơ tài liệu; Phương pháp sắp xếp hồ sơ tài liệu phục vụ cho tra tìm và bảo quản; Thực hiện lối sống lành mạnh, thể dục giữ gìn hình thể và thuật trang điểm đối với người thư ký. Nội dung cuốn sách tập trung vào việc cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho công tác quản lý Hành chính - Văn phòng, nhằm nâng cao hiệu quả làm việc và chuyên nghiệp hóa các hoạt động văn phòng. [9] Các công trình nghiên cứu hiện tại chủ yếu tập trung vào các khía cạnh lý luận và thực tiễn chung của quản lý hành chính nhà nước, nhưng chưa có đề tài nào đi sâu vào nghiên cứu cụ thể về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. Đây là một bộ phận quan trọng trong cơ cấu hành chính của Quốc hội Việt Nam mà vẫn chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng, tạo ra một khoảng trống đáng kể trong lĩnh vực này. Vì vậy việc nghiên cứu đề tài “Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội” là cách tiếp cận cụ thể một lĩnh vực chưa được đề cập một cách hoàn chỉnh, toàn diện, cần phải đầu tư nghiên cứu sâu, toàn diện, sát thực tế mới đạt yêu cầu đề ra. Đây cũng chính là một trong những lý do mà tác giả chọn đề tài này để nghiên cứu và phát triển. XIII
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của khóa luận Mục đích nghiên cứu của khóa luận: Làm rõ các vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng ; đánh giá cơ cấu tổ chức và hoạt động trên các công tác của Vụ Hành chính - Văn phòng; và đưa ra những quan điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm cải thiện tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng. Nhiệm vụ nghiên cứu để đạt được mục đích trên Khóa luận có nhiệm vụ: Thứ nhất, đưa ra được các khái niệm, chỉ ra bản chất, đặc điểm, nội dung của công tác Hành chính - Văn phòng và của Vụ Hành chính. Thứ hai, phân tích lịch sử hình thành, vị trí pháp lý, cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ và thực trạng hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng. Đồng thời đưa ra những đánh giá, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế ảnh hưởng để tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. Thứ ba, từ những vấn đề lý luận và đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội đưa ra các quan điểm, giải pháp và các kiến nghị nhằm phát triển công tác hành chính van phòng tại Vụ. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của khóa luận Đối tượng nghiên cứu: Tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi về nội dung: Tập trung vào những vấn đề lý luận về công tác Hành chính - Văn phòng, bao gồm: khái niệm, đặc trưng, đặc điểm, và nội dung như cơ cấu tổ chức, nghiên cứu khái niệm, đặc điểm, tổ chức hoạt động vụ hành chính - văn phòng, phân tích đánh giá thực trạng và dồng thời đưa ra giải pháp cho công tác tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. XIV
Phạm vi về thời gian: Nghiên cứu cơ cấu tổ chức, thực trạng hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội trong thời điểm từ năm 2023 đến năm 2024. Phạm vi về không gian: để thực hiện khóa luận, được tiến hành nghiên cứu, đánh giá trong phạm vi Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp luận: Khóa luận này áp dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, tiếp cận nghiên cứu từ thực tiễn và xem xét vấn đề trong quá trình hoạt động cũng như trong mối quan hệ tương tác giữa các yếu tố liên quan. Đồng thời, khóa luận còn dựa trên nền tảng lý thuyết về công tác hành chính, văn phòng và lưu trữ văn thư, tổng hợp và đánh giá thực trạng chất lượng hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội trong thời gian qua. Nghiên cứu trong khóa luận được tiến hành theo lý thuyết hệ thống và tiếp cận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau. Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng cụ thể như sau: Thứ nhất, phương pháp khảo cứu tài liệu là phương pháp được sử dụng xuyên suốt trong khóa luận. Một số tài liệu đã được tham khảo và làm cơ sở cho việc hệ thống hóa các vấn đề lý luận và pháp lý thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài. Phương pháp này giúp thu thập, phân tích và tổng hợp các thông tin liên quan, từ đó xây dựng nền tảng lý luận vững chắc cho nghiên cứu. Thứ hai, phương pháp phân tích là phương pháp được áp dụng để giải quyết tất cả các vấn đề được trình bày trong các chương của Khóa luận. Đầu tiên, phân tích các tài liệu thứ cấp nhằm đánh giá, tiếp thu và phát triển các vấn đề cần nghiên cứu. Trong Chương 1 và Chương 2, phương pháp này được sử dụng để phân tích các quan điểm khác nhau về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội, từ đó chỉ ra những điểm hợp lý và chưa hợp lý, đồng thời đưa ra quan điểm khoa học của bản thân. Ngoài ra, phương pháp này còn được sử dụng để phân tích và đánh giá nội dung nghiên cứu. XV
Thứ ba, Phương pháp tổng hợp là phương pháp được sử dụng xuyên suốt tất cả các chương của Luận án. Bắt đầu từ việc phân tích các quan điểm khoa học, pháp luật và thực tiễn, phương pháp này giúp khái quát thành các triết lý khoa học và đưa ra những nhận định về thực trạng tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội, bao gồm cả những ưu điểm và hạn chế. Thứ ba, Phương pháp phỏng vấn sâu được sử dụng tại chương 2, tác giả phương sử dụng pháp thu thập thông tin thông qua việc trao đổi, trò chuyện và phỏng vấn trực tiếp với một đối tượng nghiên cứu. Phỏng vấn đối tượng nghiên cứu chia sẻ những ý kiến và quan điểm cá nhân, giúp tác giả khai thác một cách chi tiết, đi sâu vào nhiều khía cạnh của đề tài. 6. Bố cục của Khóa luận Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận gồm 03 chương: Chƣơng 1. Cơ sở khoa học về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng . Chƣơng 2. Thực trạng về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội. Chƣơng 3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội XVI
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VỤ HÀNH CHÍNH - VĂN PHÒNG 1.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của Vụ Hành chính - Văn phòng 1.1.1. Một số khái niệm 1.1.1.1 Khái niệm tổ chức Theo Chester I. Barnard, tổ chức được định nghĩa là một hệ thống các hoạt động hoặc nỗ lực của hai hay nhiều người được kết hợp với nhau một cách có ý thức. Theo lý thuyết quản trị công, để hình thành tổ chức, cần có ít nhất hai người (điều kiện về chủ thể) và các hoạt động của họ phải được phối hợp với nhau một cách có chủ ý. Quản trị công nhấn mạnh hai yếu tố quan trọng: chủ thể và nguyên tắc hoạt động của tổ chức, đặc biệt là sự phối hợp có ý thức giữa các chủ thể, trong việc nhận thức và xây dựng khái niệm tổ chức. [45] Trong lĩnh vực Luật học, đặc biệt là luật dân sự, tổ chức được gọi là pháp nhân để phân biệt với thể nhân (con người) trong các quan hệ pháp luật dân sự. Theo quy định tại Điều 84 của Bộ luật Dân sự, một tổ chức được công nhận là pháp nhân khi đáp ứng đủ các điều kiện sau: [35] Thành lập hợp pháp: Tổ chức phải được thành lập theo đúng quy định của pháp luật. Cơ cấu tổ chức chặt chẽ: Tổ chức phải có một hệ thống cơ cấu tổ chức rõ ràng và được thiết lập một cách hợp lý. Tài sản độc lập: Tổ chức phải có tài sản riêng, không phụ thuộc vào tài sản của các cá nhân hay tổ chức khác, và tự chịu trách nhiệm với tài sản đó. Tham gia quan hệ pháp luật độc lập: Tổ chức có thể nhân danh chính mình tham gia vào các quan hệ pháp luật một cách độc lập. Luật học nhấn mạnh rằng các điều kiện này không chỉ cần thiết cho việc thành lập một tổ chức mà còn là yêu cầu để đảm bảo rằng tổ chức hoạt động một cách hợp pháp và hiệu quả. [35] 1
Trong lĩnh vực Khoa học tổ chức và quản lý, tổ chức được định nghĩa theo một cách hẹp hơn là "một tập thể của con người được tụ hợp lại để thực hiện một nhiệm vụ chung hoặc đạt được một mục tiêu cụ thể của tập thể đó." Quan điểm về tổ chức trong Khoa học tổ chức và quản lý chia sẻ nhiều điểm tương đồng với Luật học và Quản trị công, đặc biệt là trong việc nhấn mạnh vai trò trung tâm của con người trong việc sáng lập và điều hành tổ chức. Bởi vì tổ chức là sản phẩm của hoạt động con người và thường có mục tiêu chung, mục tiêu trở thành một điều kiện không thể thiếu và quan trọng của mọi tổ chức. [16] Trong giáo trình Tổ chức học"(2022) của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, các " khái niệm về tổ chức đã được tổng hợp và phân tích một cách chi tiết và toàn diện. Qua việc nghiên cứu và so sánh các quan điểm khác nhau, cuốn giáo trình đã đưa ra một khái niệm tổ chức thống nhất, rõ ràng và bao quát như sau: “Tổ chức là một thực thể xã hội bao gồm những cá nhân có mối quan hệ liên kết, tương tác, phụ thuộc chặt chẽ với nhau dựa trên những nguyên tắc nhất định và cùng hướng đến mục tiêu chung” [18]. Trong cuốn “Sổ tay nghiệp vụ cán bộ làm công tác tổ chức nhà nước”, tổ chức được định nghĩa là “một đơn vị xã hội, được điều phối một cách có ý thức, có phạm vi tương đối rõ ràng, hoạt động nhằm đạt được một hoặc nhiều mục tiêu chung của tổ chức.” Quan điểm này chia sẻ nhiều điểm tương đồng với lĩnh vực khoa học quản lý và luật học, đặc biệt là trong việc nhấn mạnh về mục tiêu chung và nguyên tắc hoạt động của tổ chức (điều phối một cách có ý thức). Điểm mới quan trọng trong quan điểm này là sự đề cập đến phạm vi của tổ chức, với việc nhấn mạnh rằng mỗi tổ chức có phạm vi hoạt động riêng, phụ thuộc vào các yếu tố như chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, cơ cấu, và nguồn lực của tổ chức đó. Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì hoạt động của một tổ chức. [51] Trên phương diện ngôn ngữ, sự đa dạng của thuật ngữ liên quan đến khái niệm "tổ chức" được thể hiện thông qua việc sử dụng các từ vựng như cơ quan, đơn 2
vị, pháp nhân, công ty, hội... tùy thuộc vào ngữ cảnh, tính chất và mục đích sử dụng. Ngoài ra, thuật ngữ "tổ chức" cũng có thể được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau như danh từ, động từ và tính từ. Với cách tiếp cận linh hoạt như vậy, khi nghiên cứu về khái niệm "tổ chức", cần phải có tư duy biện chứng và linh hoạt, không bị ràng buộc bởi các quy định cứng nhắc. Điều này giúp phù hợp với mục tiêu và yêu cầu của nhiệm vụ nghiên cứu. Để hiểu rõ hơn về khái niệm "tổ chức", có một số nội dung căn bản cần nắm vững: [51] Tổ chức là của con người trong xã hội: Tổ chức không thể tách rời khỏi vai trò và ảnh hưởng của con người trong một cộng đồng xã hội cụ thể, và nó thường được áp dụng trong một bối cảnh kinh tế - xã hội và hình thức nhà nước. Sự gắn kết của con người trong tổ chức: Các thành viên trong tổ chức thường được kết nối với nhau thông qua mục tiêu chung và hành động để đạt được mục tiêu đó. Phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu: Mỗi tổ chức có phạm vi hoạt động, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu riêng biệt, phụ thuộc vào mục đích và tổ chức lập. Hình thành và hoạt động dựa trên nguyên tắc và quy định pháp luật: Tổ chức được hình thành và hoạt động dựa trên những nguyên tắc và quy định pháp luật nhất định để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả của hoạt động. [51] Nếu nhất thiết phải đưa ra một định nghĩa về tổ chức thì đó là “tập hợp của con người trong xã hội có phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, cơ cấu xác định; được hình thành và hoạt động theo những nguyên tắc nhất định phù hợp với quy định pháp luật nhằm gắn kết con người với nhau bởi những mục đích xác định và hành động để đạt đến mục tiêu chung”.[16] 1.1.1.2. Khái niệm tổ chức Hành chính - Văn phòng Giáo trình Lý luận về Quản trị văn phòng đã định nghĩa bộ phận Hành chính - Văn phòng như sau: “Hành chính - Văn phòng là một bộ phận (trong bộ máy 3
tham mưu, giúp việc) có chức năng tham mưu tổng hợp; đảm bảo thông tin, liên lạc, điều kiện làm việc, kiểm soát thủ tục hành chính và thực hiện các nghi thức lễ quan trọng trong quan hệ đối nội, đối ngoại của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp” [42] 1.1.1.3. Khái niệm vụ Vụ là đơn vị thuộc Bộ hoặc thuộc Tổng cục, có nhiệm vụ tham mưu chung hoặc chuyên sâu về quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực hoặc tham mưu về công tác quản lý nội bộ của Ngành [56] Khái niệm "vụ thuộc Bộ" được quy định trong Điều 18 của Nghị định 123/2016/NĐ-CP do Chính phủ ban hành và được sửa đổi theo quy định tại Khoản 5, Điều 1 của Nghị định 101/2020/NĐ-CP và Khoản 6, Điều 1 của cùng nghị định 101/2020/NĐ-CP. Theo Điều 18, vụ thuộc Bộ được định nghĩa như sau: “Vụ là tổ chức thuộc Bộ, thực hiện chức năng tham mưu tổng hợp hoặc chuyên sâu về quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực hoặc tham mưu về công tác quản trị nội bộ của Bộ”[1]. Như vậy, vụ là một đơn vị tham mưu, tư vấn cho Bộ trong các lĩnh vực quản lý nhà nước hoặc công tác quản trị nội bộ của Bộ. Vụ không có tư cách pháp nhân, không có con dấu và tài khoản riêng. Vụ trưởng được ký thừa lệnh của Bộ trưởng để ban hành các văn bản hướng dẫn, giải quyết các vấn đề liên quan đến chuyên môn, nghiệp vụ thuộc chức năng, nhiệm vụ của vụ. 1.1.1.4. Khái niệm vụ Hành chính - Văn phòng Theo giáo trình “Hành chính - Văn phòng trong cơ quan nhà nước” của Học viện Hành chính Quốc gia, nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, năm 2009 tại Hà Nội: “Tổ chức Hành chính - Văn phòng là bộ máy của cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thu thập, xử lý và tổng hợp thông tin phục vụ cho sự điều hành của lãnh đạo, đồng thời đảm bảo các điều kiện vật chất, kỹ thuật cho hoạt động chung của toàn cơ quan, tổ chức đó” [14]. Dựa trên khái niệm được trích dẫn từ giáo trình "Hành chính - Văn phòng trong cơ quan nhà nước". Vụ Hành chính - Văn phòng 4