Kỹ năng tìm việc làm - ThS. Huỳnh Phú Thịnh

Chia sẻ: La Lan Giang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

711
lượt xem 233
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khi muốn tìm việc làm, nhiều bạn cảm thấy bối rối, không biết phải bắt đầu từ đâu vì không hình dung ra được các công việc mình cần làm. Tài liệu Kỹ năng tìm việc giúp các bạn thực hiện tìm kiếm công việc một cách có hiệu quả nhất, đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng. Chúc các bạn tìm được công việc phù hợp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ năng tìm việc làm - ThS. Huỳnh Phú Thịnh

TR NG I H C AN GIANG D ÁN P.H.E K N NG TÌM VI C LÀM (Tài li"u ph&c v& chuyên ,- rèn luy"n k1 n2ng s5ng cho sinh viên thi"t thòi tr9:ng HAG) Biên so n: Th.S. Hu nh Phú Th nh Tháng 01/ 2007 1
M & c l& c Ch9 nghi"p phù hAp vBi b n .............................................................................15 1.8. B n c(n chuDn b gì tr8Bc khi )i tìm vi"c? ........................................................................17 1.9. Rèn luy"n các phDm chIt t o nên thành công....................................................................17 Ch9
Ch9
Quá trình tìm vi"c làm thông th9:ng Khi mu$n )i tìm vi"c làm, nhi>u b n c-m thIy b$i r$i, không bi t ph-i b\t )(u t] )âu vì không hình dung ra )8Ac các công vi"c mình c(n làm. M t cách khái quát, quá trình tìm vi"c cSa m t ng89i có thP )8Ac di`n t- nh8 trong hình 1: T+ )ánh giá Xác ) nh m;c tiêu b-n thân ngh> nghi"p Ch8Lng 1 Xác ) nh ngh> nghi"p yêu thích Tìm thông tin v> Ch8Lng 2 cL h i vi"c làm ChuDn b b hR sL d+ tuyPn Ch8Lng 3 N p b hR sL d+ tuyPn D+ thi vi t chuyên môn (n u có) D+ phXng vIn Ch8Lng 4 tuyPn d;ng dàm phán )i>u Ch8Lng 5 ki"n làm vi"c Ký hAp )Rng và Ch8Lng 6 b\t )(u làm vi"c Hình 1: Quá trình tìm vi c làm thông th ng 4
Gi^i thích: • d(u tiên, b n c(n t+ )ánh giá trình ) chuyên môn và các phDm chIt cá nhân )P có thP xác ) nh )8Ac các )iPm m nh, )iPm y u cSa mình, t] )ó ch=n )8Ac ngh> nghi"p phù hAp. Các n i dung này )8Ac trình bày N ch8Lng 1. • Khi )ã xác ) nh )8Ac ngh> nghi"p yêu thích, b n c(n tìm ki m các cL h i vi"c làm phù hAp vBi sN thích ngh> nghi"p cSa b n. N i dung này )8Ac trình bày N ch8Lng 2. • Gi9 )ây, b n )ã xác ) nh c; thP công ty/t3 chTc mà b n mu$n d+ tuyPn nên b n c(n chuDn b m t b hR sL )P t+ giBi thi"u mình vBi nhà tuyPn d;ng. Ch8Lng 3 sg cung cIp cho b n nh1ng l9i khuyên c(n thi t )P có thP chuDn b )8Ac m t b hR sL d+ tuyPn t$t. • h các công ty lBn, khi c(n tuyPn các v trí )òi hXi trình ) chuyên môn cao, sau khi )ã l=c bBt các hR sL không ) t yêu c(u và tr8Bc khi phXng vIn, h= yêu c(u các Tng viên d+ m t vòng thi vi t v> chuyên môn )P ch=n )8Ac nh1ng ng89i có chuyên môn xuIt s\c nhIt. Trong bài thi, công ty có thP hXi v> các vIn )> lý thuy t cL b-n cSa ngành h=c, hoic ki n thTc v> ngành kinh doanh mà doanh nghi"p )ang ho t ) ng, hoic thVm chí v> các ho t ) ng cSa doanh nghi"p mà Tng viên )ang d+ tuyPn. Vòng này g(n gi$ng nh8 m t bài thi h=c k trong tr89ng ) i h=c nên sg không )8Ac )> cVp nhi>u N )ây. • Các b n sg ph-i tham d+ t] m t ) n ba vòng phXng vIn: phXng vIn sàng l=c, phXng vIn ch=n ng89i và phXng vIn xác nhVn. Khi )8Ac m9i )i d+ phXng vIn, nghka là b n có cL h i rIt t$t )P thP hi"n rlng mình phù hAp vBi công ty và có thP )óng góp )áng kP cho s+ phát triPn cSa công ty. dP làm )8Ac )i>u này, b n c(n có s+ chuDn b chu )áo. Ch8Lng 4 sg giúp các b n bi t )8Ac c(n chuDn b nh1ng gì và tr- l9i các câu hXi nh8 th nào trong các cu c phXng vIn tuyPn d;ng. • N u b n )8Ac m9i d+ vòng phXng vIn xác nhVn, có ) n 99% kh- n*ng b n sg )8Ac công ty tuyPn d;ng, vIn )> là b n và công ty có thXa thuVn )8Ac l8Lng b3ng, phúc lAi và các )i>u ki"n làm vi"c hay không. Ch8Lng 5 cung cIp cho các b n m t vài l9i khuyên h1u ích trong quá trình th8Lng l8Ang vBi công ty. • Bây gi9, b n và công ty )ã th$ng nhIt tIt c- các )i>u ki"n vBi nhau. Công ty sg gUi th8 m9i nhVn vi"c cho b n. Tr8Bc khi ký hAp )Rng làm vi"c chính thTc, b n c(n cân nh\c thêm m t s$ vIn )> )P ch\c rlng b n th+c s+ mu$n làm vi"c cho công ty. N i dung này )8Ac trình bày N ch8Lng 6. 5
Ch9
1.1. ThK nào là mLt vi"c làm t5t? M;c tiêu cSa b n khi )i tìm vi"c làm là gì? Dk nhiên câu tr- l9i sg là “có )8Ac m t vi"c làm t$t”. Câu hXi ti p theo sg là “Th nào là vi"c làm t$t?”. Mqi ng89i có thP sg có m t câu tr- l9i riêng, nh8ng t+u trung l i, h(u h t )>u )Rng ý rlng: M t vi"c làm t$t là công vi"c: • Phù hAp vBi n*ng l+c cá nhân cSa b n; • Phù hAp vBi m;c tiêu phát triPn ngh> nghi"p cSa b n; • Có thu nhVp )S trang tr-i cu c s$ng cSa b-n thân- gia )ình và v> lâu dài có d8 )P tích lty; • Có thP giúp b n th+c hi"n )8Ac 8Bc mL, hoài bão cSa mình. Trong )ó, 2 ý )(u tiên là quan tr=ng nhIt, vì n u công vi"c không phù hAp vBi n*ng l+c hay m;c tiêu phát triPn ngh> nghi"p cSa b n thì b n sg không thP phát huy t$t n*ng l+c sN tr89ng ctng nh8 không th+c hi"n )8Ac 8Bc mL, hoài bão cSa mình, do )ó sBm mu n gì b n ctng sg tìm m t công vi"c khác phù hAp hLn. Trong các ph(n ti p theo, ta sg tìm hiPu cách )ánh giá n*ng l+c b-n thân và cách xác ) nh m;c tiêu ngh> nghi"p hAp lý. 1.2. THi sao ccn ,ánh giá n2ng lDc b^n thân? Tr8Bc tiên, ph-i thIy rlng n u t+ )ánh giá n*ng l+c cSa b-n thân quá thIp, b n sg không dám nhVn nh1ng cL h i mang tính thU thách, t] )ó h n ch kh- n*ng phát triPn ngh> nghi"p cSa b-n thân. Ng8Ac l i, n u quá -o t8Nng v> n*ng l+c cSa mình, b n ctng sg d` rLi vào tr89ng hAp “xây lâu )ài trên cát”, chu tìm ki m nh1ng cL h i v8At quá kh- n*ng )P rRi thIt b i ning n>. Vi"c )ánh giá )úng n*ng l+c cSa b-n thân sg giúp b n có thP )it ra m;c tiêu ngh> nghi"p thích hAp, t] )ó phát huy )8Ac các n*ng l+c, sN tr89ng cSa b-n thân, )Rng th9i tránh )8Ac các thIt b i )áng ti c. Bên c nh )ó, m t cu c tuyPn d;ng ctng gi$ng nh8 m t cu c mua bán: t3 chTc tuyPn d;ng là bên mua, b n- trong vai trò cSa ng89i bán- c(n bán )8Ac m t lo i hàng hóa h t sTc )ic bi"t, )ó chính là b-n thân b n. Công vi"c này không h> )Ln gi-n, vì trên th tr89ng lao ) ng ngày nay có rIt nhi>u Tng viên )i tìm vi"c. dP )8Ac tuyPn d;ng, b n c(n ph-i v8At qua rIt nhi>u )$i thS, vì các t3 chTc tuyPn d;ng chu mu$n tuyPn các Tng viên xuIt s\c nhIt. Trong h(u h t các cu c phXng vIn tuyPn d;ng, ng89i ta th89ng hXi “B n giXi hLn ng89i khác N )iPm nào?” hoic “B n có nh1ng kh- n*ng gì )ic bi"t khi n chúng tôi nên tuyPn b n mà không ph-i là ng89i khác?”. N u b n không t+ )ánh giá n*ng l+c b-n thân tr8Bc thì rIt khó có thP tr- l9i t$t các câu hXi )ó, và nh8 vVy nghka là b n )ã )ánh mIt cL h i vô cùng quý giá )P t+ giBi thi"u mình vBi nhà tuyPn d;ng. Tóm l i, )P có )8Ac vi"c làm nh8 mong mu$n, b n ph-i hiPu rõ chính b-n thân mình và c$ g\ng thP hi"n )8Ac 8u )iPm v8At tr i so vBi ng89i khác, làm cho t3 chTc tuyPn d;ng thIy rlng b n là ng89i t$t nhIt. 1.3. BHn có nhgng n2ng lDc gì nYi trLi? 7
V> cL b-n, n*ng l+c cá nhân cSa m t ng89i có thP chia thành 2 nhóm: 1.3.1. CÁC PHmM CHnT CÁ NHÂN Bao gRm các kh- n*ng mang tính bDm sinh cSa m t ng89i. Các phDm chIt mà các nhà tuyPn d;ng )ánh giá cao gRm: • Trung th c: luôn tôn tr=ng s+ thVt trong bIt cT hoàn c-nh nào. • Th ng th n: dtng c-m )Iu tranh )P ) t )8Ac s+ hoàn thi"n. • Tinh th n trách nhi m: nq l+c h t mình )P hoàn thành nhi"m v; )8Ac giao, kP c- khi gip hoàn c-nh bIt lAi. • Say mê v!i công vi c: luôn làm vi"c vBi tIt c- s+ say mê, thích thú. • T tin: luôn tin t8Nng vào n*ng l+c cSa b-n thân. • T tr"ng: tôn tr=ng nhân cách cSa b-n thân, không làm nh1ng vi"c khi n ng89i khác )ánh giá thIp nhân phDm cSa mình. • Có hoài bão, ý chí v +n lên: bi t )it m;c tiêu phIn )Iu ngày m t cao hLn, t$t )wp hLn và luôn nq l+c )P ) t )8Ac m;c tiêu )ó. • Ch,u - ng áp l c: có sTc khXe và ý chí dxo dai, có thP )Tng v1ng tr8Bc các áp l+c và thU thách trong công vi"c. • C u th,, ham h"c h/i: tôn tr=ng ý ki n cSa ng89i khác và có ý thTc h=c hXi t] nh1ng ng89i xung quanh. • Khiêm t1n: )ánh giá )úng n*ng l+c b-n thân và tôn tr=ng n*ng l+c cSa ng89i khác; không thP hi"n “ta )ây là ng89i giXi”. 1.3.2. CÁC K N NG Bao gRm: các ky n*ng chung và các ky n*ng chuyên bi"t. • Các k1 n2ng chung Bao gRm 3 nhóm: ky n*ng cL b-n, ky n*ng t8 duy và ky n*ng s$ng trong c ng )Rng. K1 n2ng c< b^n - Nghe (l ng nghe): ThP hi"n N: mTc ) n\m b\t thông tin và hiPu nh1ng vIn )> ng89i khác nói; tr- l9i chính xác nh1ng gì ng89i khác hXi. Ky n*ng l\ng nghe giúp ta: thu )8Ac nhi>u thông tin b3 ích; h=c hXi )8Ac nhi>u )i>u hay; hiPu )8Ac ng89i khác; t o )8Ac c-m tình vBi m=i ng89i; và giúp n-y sinh các ý t8Nng sáng t o. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Nghe m t phóng s+ hay m t câu chuy"n trên )ài phát thanh hoic truy>n hình, sau )ó kP l i tóm t\t n i dung chính. (2) M t b n )=c m t mDu chuy"n/m t tin tTc trên báo rRi )it m t s$ câu hXi có liên quan cho ng89i b n )óng vai trò ng89i nghe. (3) Nghe qua m t bài gi-ng N bVc ) i h=c rRi trình bày tóm t\t l i các n i 8 dung chính.
- Nói (thuy6t trình/trình bày v8n -9): ThP hi"n N: mTc ) rõ ràng, d` hiPu khi nói; ch=n l+a ngôn ng1, ng1 )i"u và cU chu phù hAp vBi ng89i nghe và tình hu$ng; bi t )it câu hXi khi c(n thi t. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) d=c to m t bài báo, m t mDu chuy"n hàng ngày; (2) KP m t câu chuy"n hay nói v> m t )> tài mà b n 8a thích (3) Ghi âm l i bài nói chuy"n cSa mình )P rút kinh nghi"m; (4) Th+c tVp )óng k ch hay thuy t trình mqi khi có cL h i. - :"c ThP hi"n N kh- n*ng xác ) nh nh1ng thông tin c(n thi t/quan tr=ng trong các bài vi t (sách, báo, t p chí, bài báo cáo…), )ánh giá mTc ) chính xác cSa các báo cáo và dùng máy tính )P tìm thông tin. M=i công vi"c )>u )òi hXi kh- n*ng này. Hàng ngày, mqi ng89i ph-i )=c th8 t], hR sL, b-ng th$ng kê, biPu )R, báo cáo… )P lIy thông tin cho công vi"c. Yêu c(u )it ra là ph-i lIy thông tin nhanh và chính xác. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Theo dõi m t tin mà b n quan tâm trên tivi và báo; so sánh cách )8a tin cSa tivi và báo: cách )8a tin có gi$ng nhau? (2) Tìm thông tin: tìm ch8Lng trình tivi 8a thích, xem giá c3 phi u. - Vi6t ThP hi"n N kh- n*ng di`n ) t ý t8Nng m t cách tr=n vwn, chính xác v> v*n ph m và chính t- trong các bTc th8, công v*n, bài vi t, báo cáo… và N kh- n*ng dùng máy tính )P trao )3i thông tin. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Vi t v> m t cu$n sách/b phim mà b n thích nhIt. (2) Vi t m t )o n v*n giBi thi"u m t kh- n*ng )ic bi"t nhIt cSa b n (3) Vi t 1 )o n v*n t- 1 b n trong lBp (không ghi tên). Các b n khác )oán - Tính xem ai là ng89i )8Ac t-. toán SU d;ng các phép toán, hàm s$ và gi-i các ph8Lng trình/bIt ph8Lng trình thông d;ng; tính toán xác suIt và th$ng kê; dùng biPu )R, )R th ; nhVp, truy cVp và sU d;ng các cL sN d1 li"u. Ky n*ng tính toán c(n thi t cho m=i công vi"c, ví d;: tính ti>n khách hàng, tính chi phí )P quy t ) nh giá bán, tính toán mTc lãi suIt hAp lý )P gUi ti t ki"m hoic )i vay ngân hàng… 9
Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Tính toán chi tiêu trong 1 tu(n cSa b n; (2) So sánh mTc giá bán hàng tr- góp và mTc giá bán hàng tr- ngay K1 n2ng t9 duy - T duy sáng t>o ThP hi"n N kh- n*ng liên k t các ý và thông tin theo nh1ng cách mBi; tìm ra các gi-i pháp mBi l , ) c )áo )P gi-i quy t các vIn )> bIt k . Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Trong vòng 5 phút, hãy suy nghk v> m t ý t8Nng mBi l nào )ó và gi-i thích cách thTc triPn khai ý t8Nng Iy. (2) Hãy “phát minh” ra m t s-n phDm/d ch v; ch8a t]ng có và c$ g\ng thuy t ph;c các b n cSa b n ch=n mua s-n phDm/d ch v; )ó. - Gi@i quy6t v8n -9 ThP hi"n N kh- n*ng nhVn ra vIn )>; xác ) nh chính xác các nguyên nhân gây ra vIn )>; tìm ra và th+c thi các gi-i pháp t$i 8u )P gi-i quy t vIn )>. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Quan sát ho t ) ng cSa Tr89ng d i h=c nLi b n )ang h=c và tìm ra m t vIn )> c(n gi-i quy t. Hãy )> ra gi-i pháp cho vIn )> )ó. (2) M t nhà sách lBn g(n )ây trN nên Dm, doanh thu s;t gi-m. VIn )> cSa h= có thP là gì? B n hãy )> ngh m t s$ gi-i pháp giúp chS nhà sách c-i thi"n tình hình? - Ra quy6t -,nh ThP hi"n N kh- n*ng xác ) nh m;c tiêu; v ch ra tIt c- con )89ng )i ) n m;c tiêu; l+a ch=n )8Ac con )89ng t$i 8u; và lên k ho ch )P th+c thi. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) B n ) nh )i du l ch trong d p L` s\p ) n. Hãy xác ) nh m;c tiêu cSa mình và ch=n m t ) a )iPm )i thích hAp. (2) Ghi nhVt ký v> tIt c- nh1ng quy t ) nh mà b n )ã th+c hi"n trong ngày hôm nay và suy nghk cSa b n v> nh1ng quy t ) nh )ó. Tr- l9i các câu hXi sau: các quy t ) nh )ó d•n ) n k t qu- gì? B n )ã có s+ l+a ch=n t$t nhIt ch8a? Làm th nào )P b n có )8Ac s+ l+a ch=n t$t hLn trong t8Lng lai? 10
K1 n2ng s5ng trong cLng ,Qng - Giao ti6p ThP hi"n N kh- n*ng trao )3i thông tin và thi t lVp m$i quan h" vBi nh1ng ng89i khác trong c ng )Rng và xã h i. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Làm quen và trò chuy"n vBi m t b n mBi, sau )ó kP l i k€ ni"m )áng nhB nhIt cSa b n Iy. (2) Hãy làm quen vBi m t ng89i )ang làm công vi"c mà b n yêu thích và d+ ) nh làm trong t8Lng lai. Trò chuy"n v> công vi"c cSa anh/ch Iy. - Th +ng l Cng ThP hi"n N kh- n*ng xác ) nh m;c tiêu chung gi1a các bên trong khi tham gia )àm phán vBi nhau; thP hi"n )8Ac ý ki n cSa mình và hiPu )8Ac ý ki n cSa )$i ph8Lng; ch=n )8Ac gi-i pháp t$i 8u )P ) t )8Ac lAi ích cho tIt c- các bên tham gia )àm phán. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) NhB l i m t mâu thu•n trong gia )ình/lBp/nhóm b n bè cSa b n mà b n c-m thIy mình gi-i quy t ch8a 3n thXa. Vi t l i nh1ng gì )ã x-y ra và gi-i thích t i sao s+ vi"c ch8a )8Ac gi-i quy t t$t )wp. N u có thP “quay ng8Ac th9i gian”, b n sg làm gì khi gip mâu thu•n )ó? (2) Hãy t8Nng t8Ang tình hu$ng: s\p ) n )At C\m Tr i nhân ngày thành lVp doàn, b n (bí th8 Chi doàn) và lBp tr8Nng là 2 ng89i ch u trách nhi"m chính )P giúp các b n trong lBp chuDn b cho ho t ) ng này. Tuy nhiên, b n l i bVn vi"c gia )ình. Hãy th8Lng l8Ang )P b n lBp tr8Nng vui lòng ph; trách công vi"c m t mình. - Lãnh ->o ThP hi"n N kh- n*ng khuy n khích, ) ng viên ng89i khác làm vi"c )P hoàn thành m;c tiêu chung cSa tVp thP. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) B n hãy xung phong làm làm nhóm tr8Nng m t nhóm môn h=c và t3 chTc ho t ) ng cSa các b n trong nhóm )P hoàn thành t$t nhIt các bài tVp/tiPu luVn mà nhóm )8Ac giao. (2) dTng ra t3 chTc m t cu c )i chLi cho các b n trong nhóm hoic trong lBp (có phân công công vi"c cho các b n trong nhóm/lBp). - Ho>ch -,nh ThP hi"n N kh- n*ng lên k ho ch th+c hi"n cho m t ho t ) ng nào )ó cSa b-n thân hay cSa tVp thP. K ho ch )> ra ph-i mang tính kh- thi cao, phù hAp vBi các )i>u ki"n ràng bu c và c; thP ) n mTc có thP hiPu và làm )8Ac. 11
Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Lên k ho ch t3 chTc m t chuy n )i chLi cho các b n trong nhóm hoic trong lBp. (2) Lên k ho ch t3 chTc m t gi-i thi )Iu thP thao giao h1u trong sinh viên (các lBp tham gia góp ti>n t3 chTc và gi-i th8Nng). - HCp tác/làm vi c nhóm ThP hi"n N kh- n*ng cùng làm vi"c vBi nh1ng ng89i khác trong cùng m t tVp thP ()ic bi"t là nh1ng ng89i có cá tính khác bi"t/)$i lVp vBi b n) )P hoàn thành m;c tiêu chung cSa tVp thP; gi-i quy t nh1ng khác bi"t/xung ) t vì lAi ích cSa tVp thP; mang l i không khí )oàn k t, thân thi"n trong tVp thP. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) Cùng các b n trong nhóm th+c hi"n các công vi"c chuDn b cho bài thuy t trình tr8Bc lBp cSa nhóm. (2) B n và 4 ng89i b n thân d+ ) nh mN 1 quán café dành cho sinh viên. Hãy ph$i hAp vBi các b n )P th+c hi"n d+ ) nh này. - Thích nghi v!i s thay -Ei ThP hi"n N kh- n*ng t+ thay )3i b-n thân )P phù hAp vBi s+ thay )3i cSa môi tr89ng bên ngoài. Bài tpp phát triUn k1 n2ng: (1) (Ti p theo tài m quán café) Gi9 )ây, có 2 ng89i b n cSa b n thay )3i ý ) nh, mu$n mN phòng game online cho sinh viên, trong khi b n và 2 ng89i b n còn l i v•n mu$n mN quán café. B n gi-i quy t tình hu$ng này nh8 th nào? (2) Làm quen vBi m t ng89i b n có thành ph(n dân t c khác mình hoic không cùng quê h8Lng vBi b n. Tìm hiPu v> nh1ng phong t;c, tVp quán, l` h i và thTc *n )ic tr8ng cSa vùng )It/dân t c )ó. • Các k1 n2ng chuyên bi"t Mqi ngh> nghi"p )òi hXi nh1ng ky n*ng riêng bi"t và mu$n thành công b n nhIt thi t ph-i giXi các ky n*ng )ó. Ví d;: n u là m t doanh nhân, b n c(n có các ky n*ng: truy>n ) t vIn )> rõ ràng, d` hiPu; ) ng viên ng89i khác; lVp k ho ch )P ) t )8Ac m;c tiêu; th8Lng l8Ang vBi )$i tác… Hãy tD ,ánh giá xem bHn ,ã có nhgng phOm chTt nào 1 và ch9a có nhgng phOm chTt nào? Có Ch9a ánh chéo (X) vào ô thích h p Trung th+c Các phOm chTt Th•ng th\n Tinh th(n trách nhi"m Say mê vBi công vi"c T+ tin 12
T+ tr=ng Có hoài bão, ý chí v8Ln lên Ch u )+ng áp l+c C(u th , ham h=c hXi Khiêm t$n Nghe Nói K1 n2ng d=c c< b^n Vi t Tính toán T8 duy sáng t o K1 n2ng Gi-i quy t vIn )> t9 duy Ra quy t ) nh Giao ti p Th8Lng l8Ang K1 n2ng Lãnh ) o s5ng trong Ho ch ) nh cLng ,Qng HAp tác/làm vi"c nhóm Thích nghi vBi s+ thay )3i 1.3.3. TRÌNH s H C VnN M t cách d` dàng, b n có thP bi t trình ) h=c vIn cSa mình, vì nó )8Ac thP hi"n qua )iPm s$ trung bình cSa b n trong b-ng )iPm. B n ctng có thP so sánh )iPm s$ cSa mình vBi các b n cùng lBp hoic cùng khóa )P bi t mình )ang )Tng N )âu. Tuy nhiên, c(n chú ý ) n nh1ng )iPm chuyên ngành hLn là toàn b )iPm s$, vì )iPm toàn b có chTa nh1ng h=c ph(n không liên quan ) n chuyên môn cSa b n. Qua so sánh các )iPm chuyên ngành, b n có thP nhVn ra )âu là nh1ng môn th m nh cSa mình. Ngoài ra, có thP có m t s$ môn tuy )iPm s$ cSa b n không cao nh8ng b n l i yêu thích chúng. Sau này, khi l+a ch=n ngh> nghi"p, b n nên 8u tiên ch=n nh1ng ngh> mà mình h=c t$t hoic yêu thích, )i>u này sg giúp b n d` dàng phát huy )8Ac kh- n*ng cSa mình hLn. 1.4. BHn thuLc loHi cá tính nào? Cá tính có -nh h8Nng lBn ) n hi"u qu- làm vi"c cSa mqi ng89i. Có 4 lo i cá tính: 1.4.1. CÁ TÍNH SÔI NwI u ,iUm: sTc m nh tinh th(n dRi dào; làm vi"c nhi"t tình, dtng c-m và háo th\ng; có kh- n*ng tác ) ng, thúc )Dy m=i ng89i ti n lên. Nh9Xc ,iUm: khi c n ki"t sTc l+c, h= sg mIt lòng tin vBi chính n*ng l+c cSa mình và tinh th(n b suy s;p. 1.4.2. CÁ TÍNH LINH HO T 13
u ,iUm: giXi giao ti p, linh ho t trong công vi"c, d` thích nghi vBi s+ thay )3i, d` v8At qua các rào c-n, d` hòa nhVp vào môi tr89ng mBi. Nh9Xc ,iUm: kém kiên ) nh; khi s+ nghi"p không thuVn lAi hay gip thU thách lBn thì mIt ph8Lng h8Bng. 1.4.3. CÁ TÍNH TRyM TzNH u ,iUm: tr(m tknh, thVn tr=ng, kiên ) nh, giXi t+ k>m ch b-n thân, luôn nghiêm chunh chIp hành các luVt l" và quy ) nh. Nh9Xc ,iUm: kém linh ) ng, )ôi khi quá cTng nh\c; có thP bX lƒ th9i cL; gip khó kh*n khi môi tr89ng thay )3i nhanh và nhi>u. 1.4.4. CÁ TÍNH A C{M u ,iUm: nh y c-m, hiPu rõ tâm t8, tình c-m ng89i khác. Nh9Xc ,iUm: r;t rè, )a s(u, )a c-m; thi u quy t )oán, hay do d+ tr8Bc m=i vi"c; hoang mang khi gip khó kh*n, nguy hiPm. 1.5. BHn thuLc nhóm con ng9:i nào? 1 Theo nhà tâm lý h=c John Holland, có 6 kiPu con ng89i cL b-n: (1) th+c t ; (2) thích quan h" xã h i; (3) thích )i>u tra, nghiên cTu; (4) có tinh th(n khNi nghi"p; (5) ngh" sk; (6) tuân theo các quy 8Bc xã h i. Xác ) nh b n thu c nhóm ng89i nào sg giúp b n ch=n )8Ac m t ngh> thích hAp, vì có m t s$ ngh> tX ra )ic bi"t phù hAp vBi m t nhóm ng89i nhIt ) nh. Xác ,Pnh kiUu nhóm ng9:i cEa bHn Nhgng câu nói d9]i ,ây mô t^ bHn chính xác ,Kn m|c nào? 2 Cho i m t! 1 n 5 theo quy %&c sau: iUm 1 2 3 4 5 ` Hoàn toàn Hoàn toàn không úng v&i tôi úng v&i tôi Tôi thích làm nh1ng vi"c có thP nhìn ng\m, );ng ch m các )R vVt, ThDc tK ) ng vVt, d;ng c; hay máy móc Tôi có thP làm t$t nh1ng vi"c vBi )R vVt, ) ng vVt hay máy móc Tôi tránh các ho t ) ng nh8 gi-ng d y, cung cIp l9i khuyên hay thông tin cho ng89i khác Tôi không giXi trong vi"c gi-ng d y, t8 vIn hay ch1a tr 1 Lawrence K. Jones. Nh1ng ky n*ng ngh> nghi"p b8Bc vào th k€ 21. NXB Tp.HCM. 2000. Trang 45-48 14
Ti>n và quy>n l+c quan tr=ng )$i vBi tôi Tôi thIy mình th+c t , th•ng th\n và b8Bng bunh TYng cLng Tôi thích các ho t ) ng có thP giúp cho ng89i khác nh8 gi-ng d y, cIp cTu, cung cIp l9i khuyên hay thông tin Tôi không thích làm vi"c N nLi chu có ) ng vVt, d;ng c;, máy móc Tôi có nhi>u kh- n*ng trong vi"c gi-ng d y, t8 vIn, ch1a tr hay Thích thông tin quan h" Tôi không có nhi>u kh- n*ng trong vi"c sU d;ng d;ng c;, máy móc xã hLi hay làm vi"c vBi ) ng vVt Các vIn )> xã h i là quan tr=ng )$i vBi tôi Tôi thIy mình thân thi"n, có trách nhi"m và hay giúp )ƒ TYng cLng Tôi thích nh1ng ho t ) ng liên quan ) n s+ quan sát, t8 duy, nghiên cTu chính xác )P gi-i quy t các vIn )> khoa h=c và toán h=c Tôi không có khuynh h8Bng lãnh ) o, buôn bán hay thuy t ph;c Thích ng89i khác ,i-u tra, Tôi không có kh- n*ng trong vi"c t3 chTc và thuy t ph;c ng89i khác nghiên mà có kh- n*ng gi-i quy t các vIn )> toán, khoa h=c và xã h i c| u B3 sung ki n thTc mBi v> cu c s$ng là quan tr=ng vBi tôi Tôi thIy mình có óc phân tích, bình luVn và s+ thông minh TYng cLng Tôi thích lãnh ) o, buôn bán hay thuy t ph;c ng89i khác ki m ti>n hay )áp Tng nh1ng m;c tiêu cSa m t t3 chTc Có tinh Tôi có kh- n*ng lãnh ) o và thuy t ph;c m=i ng89i thcn Tôi không có nhi>u kh- n*ng v> toán và khoa h=c kh~i Thành công trong vi"c qu-n lý và buôn bán là quan tr=ng )$i vBi tôi nghi"p Tôi thIy mình n*ng ) ng, giàu tham v=ng và thích quan h" xã h i TYng cLng Tôi thích các ho t ) ng cho phép tôi bày tX ý t8Nng và c-m xúc m t cách sáng t o nh8 ngh" thuVt, k ch, my ngh", múa, nh c và v*n thL Tôi th89ng tránh nh1ng ho t ) ng mang tính lip l i hay )òi hXi tính k€ luVt cao Tôi có kh- n*ng sáng t o ngh" thuVt mà tôi sU d;ng trong các lknh Ngh" s• v+c nh8 k ch, nh c và ngh" thuVt Tôi không có nhi>u kh- n*ng trong công vi"c th8 ký và k toán Ngh" thuVt sáng t o là quan tr=ng )$i vBi tôi Tôi thIy mình có kh- n*ng biPu c-m, ) c )áo và ) c lVp TYng cLng Tuân Tôi thích làm vi"c vBi các con s$ hay máy móc theo trVt t+ c$ ) nh 15
theo các Tôi không thích nh1ng ho t ) ng mL hR, không có cIu trúc c$ ) nh quy 9]c Tôi có kh- n*ng kinh doanh, th8 ký, tính toán. Tôi có thP sU d;ng xã hLi chúng )P vi t báo cáo, làm vi"c vBi con s$ m t cách trVt t+, h" th$ng Tôi không có nhi>u kh- n*ng sáng t o ngh" thuVt Tôi )ánh giá cao s+ thành công trong kinh doanh Tôi thIy mình tVn tâm, cDn thVn và có trVt t+ TYng cLng KiPu nhóm ng89i nào mà b n có nhi>u )iPm nhIt? 3 Có 2 lo i )iPm cao ngang nhau không? N u có, )=c l i ph(n mô t- )ic )iPm các kiPu nhóm ng89i và quy t ) nh kiPu nào “gi$ng” b n hLn. 1.6. Xác ,Pnh m&c tiêu và ki vjng ngh- nghi"p dP xác ) nh m;c tiêu và k v=ng ngh> nghi"p cSa mình, b n hãy tr- l9i các câu hXi sau: • Nh1ng lo i công vi"c nào rIt hIp d•n b n? • Nh1ng lo i công vi"c nào hoàn toàn không hIp d•n b n? • Trong các )At th+c tVp, tìm hiPu th+c t )ã tham d+ tr8Bc )ây, công vi"c hay ho t ) ng nào b n thích nhIt? di>u này có gAi ra m t s+ l+a ch=n ngh> nghi"p nào không? • B n ng8ƒng m hay mu$n )8Ac thành công gi$ng ai? • Gia )ình, b n bè và nh1ng ng89i thân khác )ánh giá b n phù hAp vBi ngh> nào? H= có nhìn nhVn ra sao v> triPn v=ng thành công cSa b n trong ngh> nghi"p? • †Bc mL ngh> nghi"p cSa b n là gì? • Theo b n, b n c(n làm gì )P hoàn thành )8Ac 8Bc mL ngh> nghi"p cSa mình? Nhìn vào câu tr- l9i cho các câu hXi trên và tìm ra chS )> nào lip )i lip l i. Ví d;: trong )At th+c tVp tr8Bc )ây, b n rIt thích thú khi nói chuy"n kinh doanh vBi giám )$c cSa công ty; các bài vi t, phóng s+ v> khNi s+ kinh doanh và cách thành công trong kinh doanh ctng th89ng thu hút s+ chú ý cSa b n; ng89i thân thì )ánh giá rlng b n có )(u óc nhanh nh y, rIt có n*ng khi u kinh doanh; b n ctng th89ng 8Bc mL sg trN thành m t Bill Gates cSa Vi"t Nam… TIt c- nh1ng d1 ki"n trên cho thIy b n thích làm trong lknh v+c kinh doanh và m;c tiêu cSa b n là trN thành m t giám )$c thành ) t. 1.7. Xác ,Pnh ngh- nghi"p phù hXp v]i bHn Khi )ã xác ) nh )8Ac b n thu c kiPu cá tính và kiPu con ng89i nào, b n sg xác ) nh )8Ac m t s$ lo i ngh> nghi"p phù hAp vBi b n. B-ng bên d8Bi trình bày m t s$ ngh> phù hAp vBi các kiPu con ng89i2: 2 di>u chunh t] Lawrence K. Jones. Nh1ng ky n*ng ngh> nghi"p b8Bc vào th k€ 21. NXB Tp.HCM. 2000. Trang 50-62 16
KiUu con Ngh- phù hXp ng9:i B-o )-m an toàn & th+c thi pháp luVt Ví d;: c-nh sát, thám tU, nhân viên b-o v"… Qu-n lý ky thuVt - Chuyên viên ky thuVt - Nhân viên ky thuVt Ví d;: giám )$c nhà máy, giám )$c ky thuVt, qu-n )$c, t3 tr8Nng; ky s8 nông nghi"p/)i"n tU, ky thuVt viên ph(n m>m/)R h=a; thA )i"n/sUa ô tô… Qu-n lý chIt l8Ang ThDc tK Ví d;: nhân viên KCS, kiPm tra máy, nhân viên )-m b-o chIt l8Ang (QA) di>u khiPn thi t b , ph8Lng ti"n giao thông Ví d;: tài x , ng89i lái xe Si, ng89i lái máy cày, phi công, thuy>n tr8Nng… KiPm soát nguyên vVt li"u, hàng hóa Ví d;: nhân viên giao nhVn, nhân viên phòng thí nghi"m, thS kho… D ch v; xã h i Ví d;: nhà tâm lý h=c/ho t ) ng xã h i, t8 vIn ngh> nghi"p, hi"u tr8Nng… Ch*m sóc sTc khXe, vVt lý tr li"u, huIn luy"n )ic bi"t Thích Ví d;: tâm lý tr li"u, vVt lý tr li"u, giáo viên m(m non… quan h" Giáo d;c và d ch v; th8 vi"n xã hLi Ví d;: thS th8, giáo viên ph3 thông, giáo viên d y ngh>… ThP thao Ví d;: huy n luy"n viên, vVn ) ng viên chuyên nghi"p, tr=ng tài… Khoa h=c t+ nhiên Ví d;: nhà thiên v*n, nhà toán/lý/hóa h=c, giáo viên khoa h=c t+ nhiên… Khoa h=c )9i s$ng Ví d;: nhà sinh h=c, nhà nghiên cTu th+c phDm, giáo viên khoa h=c )9i s$ng… Thích ,i-u tra, Khoa h=c xã h i nghiên Ví d;: nhà tâm lý, nhà kinh t , nhà xã h i h=c… c| u Y khoa - Phòng thí nghi"m Ví d;: chuyên gia gây mê/dinh d8ƒng/thí nghi"m, bác sk, nha sk, d8Ac sk… Toán - Th$ng kê Ví d;: chuyên viên th$ng kê, lVp trình viên tin h=c, nhà phân tích tài chính… Bán hàng Ví d;: ng89i thu mua, nhân viên bán hàng, môi giBi, ) i lý… Ti p tân, d ch v; khách hàng, d ch v; làm )wp Ví d;: ti p viên nhà hàng, ông b(u d ch v; gi-i trí, chuyên viên trang )iPm… LuVt Có tinh Ví d;: LuVt s8, thDm phán, trA lý pháp luVt… thcn kh~i nghi"p Qu-n tr kinh doanh Ví d;: giám )$c, chS t ch h i )Rng qu-n tr , chS cL sN s-n xuIt- kinh doanh… Tài chính Ví d;: chuyên viên tài chính, chuyên viên chTng khoán, nhân viên tín d;ng … Truy>n thông- qu-ng cáo Ví d;: phóng viên, biên tVp viên, giám )$c qu-ng cáo, nhân viên PR… Ngh" s• Ngh" thuVt, v*n ch8Lng 17
Ví d;: ng89i vi t qu-ng cáo, bình luVn viên, nhà biên tVp, nhà v*n… My thuVt Ví d;: ki n trúc s8, thi t k th9i trang, )R h=a, nhi p -nh gia… Múa- Nh c- k ch Ví d;: di`n viên, vt s8, ng89i m•u; nh c sk, gi-ng viên âm nh c, ca sk; phát thanh viên, ) o di`n… Hành chính- XU lý hR sL Tuân Ví d;: th8 ký, chuyên viên hR sL, ng89i )8a th8… theo các quy 9]c Tài chính- k toán chi ti t xã hLi Ví d;: k toán, thS quy, nhân viên thu , kiPm toán viên, giám ) nh b-o hiPm… 1.8. BHn ccn chuOn bP gì tr9]c khi ,i tìm vi"c? Tóm l i, tr8Bc khi )i tìm vi"c, b n ph-i xác ) nh m t công vi"c phù hAp thông qua các b8Bc sau: 18
T+ )ánh giá n*ng l+c: T+ )ánh giá - PhDm chIt b n thu c kiPu - Ky n*ng cá tính nào - H=c vIn Công vi"c phù hXp T+ )ánh giá Xác ) nh m;c tiêu b n thu c kiPu phát triPn ngh> nghi"p nhóm ng89i nào cSa b n Hình 2: Các b !c xác -,nh mHt công vi c phù hCp 1.9. Rèn luy"n các phOm chTt tHo nên thành công Hãy phSng vTn nhgng ng9:i ,ang làm công vi"c mà bHn dD ,Pnh làm xem nhgng phOm chTt nào ,ã góp phcn làm nên sD thành công trong công vi"c cEa hj. Công vi"c mà b n yêu thích là gì? B n có quen bi t ai làm ngh> )ó không? N u không thì ai có thP 4 giBi thi"u vBi b n? B n liên h" vBi ng89i c(n phXng vIn nh8 th nào? B n sg phXng vIn nh8 th nào? d a )iPm phXng vIn N )âu? Cu c phXng vIn kéo dài bao lâu? N i dung phXng vIn là gì? 5 Trong s5 các phOm chTt ,ó, bHn còn thiKu phOm chTt nào? BHn có thU có ,9Xc nhgng phOm chTt không? 6 Lên kK hoHch tpp luy"n c& thU ,U ,Ht ,9Xc nhgng phOm chTt thành công quan trjng mà bHn còn thiKu. Ai có thU giúp bHn? 19
Ch9