Lịch sử chẩn đoán hình ảnh - Chương 4 Chẩn đoán hình ảnh hệ tim mạch

Chia sẻ: Nguyen Van Hiep | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

104
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu: trình bày được vai trò, vị trí của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh đố với tim mạch máu lớn. Ghi nhớ các mốc giải phẫu của bóng tim.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lịch sử chẩn đoán hình ảnh - Chương 4 Chẩn đoán hình ảnh hệ tim mạch

53 Ch ng 4 CH N OÁN HÌNH NH H TIM M CH I. Các k thu t ch n oán hình nh tim m ch M c tiêu h c t p 1. Trình bày c vai trò, v trí c a các ph ng pháp C HA i v i tim và m ch máu l n. 2. Ghi nh các m c gi i ph u c a bóng tim, các ng kính h u d ng c a tim trên phim X quang và siêu âm. 1. K thu t khám X quang tim m ch 1.1. K thu t - i v i các k thu t ch p quy c, v trí c a tim càng sát phim càng t t. - Ch p tim kho ng cách tiêu i m - phim > 1,5m (télécoeur). - Mu n xem các cung tim phía sau ph i cho b nh nhân u ng baryt vào th c qu n. - Ch p phim trong khi b nh nhân hít vào. - Ch p nh ng bu ng tim v i 4 t th kinh i n - Ch p bu ng tim và m ch máu ch n l c ph i làm k thu t thông tim. - Các k thu t khám Siêu âm, C t l p vi tính, C ng h ng t tim và m ch máu. 1.2. B n t th kinh i n và gi i ph u X quang 1.2.1. T th th ng: Các bu ng tim ch ng lên nhau t o nên nh ng b (ph i, trái). Trên m i b có các cung. B ph i: + Cung trên: T nh m ch ch trên, o n lên quai MC ng i già. + Cung d i: Tâm nh ph i. B trái : + Cung trên: Quai MC. + Cung gi a: ng m ch ph i. + Cung d i: Tâm th t trái. 1.2.2. T th nghiêng: ch y u xem b tr c, sau B tr c: + Cung trên: Quai MC. + Cung d i: Tâm th t ph i. B sau: + Tâm nh trái 1/3 trên. + Tâm th t trái 2/3 d i. + C a s ch ph i. 1.2.3. T th ch ch tr c ph i: Là t th c a 4 bu ng tim. 1.2.4. T th ch ch tr c trái: Là t th xem quai ng m ch ch , c a s ch ph i.
54 T nh m ch ch trên ng m ch ch ng m ch ph i Ti u nh trái Nh ph i Th t ph i Th t trái D dày Hình 1: Các b và các cung tim t th th ng ng m ch ch C t s ng ng c ng m ch ph i Nh trái Th t p h i Th t trái T nh m ch ch d i D dày Hình 2: Các b và các cung tim t th nghiêng trái
55 C t s ng ng c ng m ch ch ng m ch ph i Nh trái Nh ph i Th t p h i T nh m ch ch d i D dày Hình 3: Các b và các cung tim t th ch ch tr c ph i ng m ch ch C t s ng ng c ng m ch ph i Ti u nh ph i Nh trái Th t p h i Th t trái D dày Hình 4: Các b và các cung tim t th ch ch tr c trái 1.3. Các ng kính c a tim 1.3.1. ng kính d c L: ng kính t D G’ là ng kính tr c xuyên t áy n nh c a tim (L 13 - 14 cm). * L nói lên s t ng quan c a tim v i l ng ng c và b ng. - L làm m t góc v i ng th ng ng.
56 - ng i bình th ng # 45o . - ng i g y cao < 45o. - ph n m p th p >45o. Hình 5: các ng kính c a tim 1.3.2. ng kính áy B Là ng D’G, áy c a tim ch y u là 2 nh (B 9,5 - 10,5 cm). 1.3.3. ng kính ngang H T ng s c a 2 o n mG và mD t 12 – 13,5 cm là ng kính c a nh ph i và th t trái. Ng i ta dùng nó tính ch s tim l ng ng c. ICP hay QCP (quotient coeur - poumon)= H/Th. Th: ng kính t i a c a l ng ng c, bình th ng ch s này là 50%. 1.3.4. ng kính MC (n t MC): 40 - 50 mm 20 tu i 60 - 70 mm 60 tu i T t c các ng kính trên còn tùy thu c vào th t ng c a b nh nhân: chi u cao, tu i, gi i, biên hô h p, t th ng hay n m, huy t áp k tâm thu hay tâm tr ng. Các ng kính này ch b t th ng khi nó không t ng x ng v i th t ng c a b nh nhân ó. 2. Các k thu t hình nh c t l p tim m ch 2.1. Siêu âm tim Là m t trong nh ng k thu t hình nh ch l c i v i h tu n hoàn hi n nay, v i t t c các ki u (Mode) 2D, TM, c bi t là siêu âm Doppler xung, Doppler liên t c, Doppler màu nên ã ánh giá c hình thái và ch c n ng c a tim khá y . M t s các kích th c c a bu ng tim, van trên siêu âm:
57 -Kích th c c a th t trái trên Siêu âm: LVPW = 6-12mm; bu ng th t trái: LVED = 39-56 mm. Vách liên th t IVS = 6-12mm -Kích th c c a th t ph i trên Siêu âm: RVED = < 30mm -Ch s co h i th t trái: FS (Fractional shortening) = 0,25-0,42 -Kích th c c a l van 2 lá >16mm. - Kích th c c a MC: 20-37mm, MP trên Siêu âm 2.2. C t l p vi tính (CLVT) V i nh ng máy CLVT a l p c t, làm gi m th i gian t o nh < 1 giây, ã cho phép t o c nh ng hình nh c a bu ng tim và m ch máu trong không gian 2 chi u, 3 chi u, 4 chi u và u vi t h n c siêu âm và c ng h ng t là ánh giá c t l óng vôi trong m ch vành, giúp ích cho vi c nong m ch hay t stent. 2.3. C ng h ng t (CHT) Cùng v i CLVT, CHT c ng ã có nh ng ti n b m i trong t o nh: nhanh h n, rõ h n, c bi t là các ph n m m cho phép tái t o nh ng nh hàng lo t các bu ng tim và m ch máu (MRA), ã thay th c các ph ng pháp ch p bu ng tim và m ch máu c i n. Ngoài ra v i ph ng pháp ch p m ch k thu t s hi n i còn giúp cho vi c can thi p m ch r t hi u qu , tránh c các i ph u thu t. 3. Các hình nh b t th ng c a bóng tim 3.1. B t th ng do t ng quan - o ng c ph t ng: tim ph i. - Tràn khí màng ph i (1) - U trung th t, U ph i c nh trung th t (2) - Gù v o c t s ng (3) - Dày dính màng ph i (4) - X ph i, x p ph i (5) - B nh béo phì (6) - H i nhi u trong ru t (7) - C ch ng (8) - Ph n có thai (9) (1), (2), (3), (4), (5): các b nh ph i c t s ng. (1), (2) : tim bi n d ng. (3), (4), (5): tim b kéo. (6), (7), (8), (9): tim b y. 3.2. Tim nh
58 Khi l ng ng c kéo dài, tim không t a nên c hoành mà tr ng thái treo. Lúc ó tr c d c g n nh song song v i tr c ng c a c th , ng i ta g i là tim hình gi t n c, ng kính H gi m rõ r t. G p trong các tr ng h p sau : - Hen suy n và khí th ng ph i: tim nh ng c l i v i l ng ng c r ng d ng thùng (en tonneau). - Thi u máu và suy ki t (cachexie), tim nh , l ng ng c nh . Hình 6.1 Bóng tim bình th ng Hình 6.2 Bóng tim l n t ng bu ng 3.3. Tim to 3.3.1. Tim to không b nh lý (non pathologique): - G p nh ng v n ng viên òi h i g ng s c cao: ua xe p, b i thuy n, ch y t c l c... Lo i này ch t c th i, sau khi ngh ng i tim tr l i bình th ng, có l do hô h p g ng s c làm t ng th tích l ng ng c. - Ng i u ng nhi u bia. 3.3.2. Tim to b nh lý toàn b - Trong và sau m t s b nh nhi m khu n nh : b ch h u, th ng hàn, ph viêm, th p kh p c p, th ng có viêm c tim c p, có khi chuy n sang giai o n m n tính. - Viêm màng tim: bóng tim hình tam giác. 3.3.3. Tim to b nh lý t ng bu ng Bóng tim b thay i do t n th ng tr c ti p van tim ho c b nh các c quan khác nh ph i, th n, gan, ng m ch. D u hi u tim to t ng bu ng ch rõ giai o n u, sau m t th i gian di n bi n v b nh lý và huy t ng d n n tim to toàn b , nh ng nó v n mang d u n c a bu ng tim do t n th ng van nguyên phát. T t nhiên ch n oán i u này không ph i d và òi h i kinh nghi m cao, có khi ph i k t h p v i lâm sàng và k t qu xét nghi m khác nh i n tim, Huy t ng h c (hémodinamique), Siêu âm Doppler màu ch n oán xác nh.
59 Hình 7. Bóng tim l n toàn b II. Các d u hi u c b n c a b nh tim: Các bu ng tim to và các thay i m ch ph i M c tiêu h c t p 1. Ch n oán c các hình nh c a các bu ng tim to. 2. Các bi u hi n m ch máu ph i trong b nh tim trên phim X quang chu n. 1. Các bu ng tim to 1.1. Th t trái to Nh ng nguyên nhân ch y u làm t ng gánh, làm giãn th t trái: gi m tr ng l c ng m ch ho c t n th ng van ng m ch ch , h van 2 lá. Phim ng c ph i th ng: - Hình nh s m là dày th t trái: Th t trái kéo dài xu ng phía d i: mõm tim d i c hoành. ng kính L kéo dài. Giai o n này th ng do viêm c tim. - Hình nh mu n là giãn th t trái. ng kính mG gia t ng. Cung d i trái hình tròn, chèn ép 1/3 d i th c qu n do t ng l u l ng máu qua van ng m ch ch . G i là hình tim c a ng m ch ch . Ch s T/N > 0,6. Phim nghiêng ho c ch ch tr c trái:
60 - Che l p kho ng sáng sau tim. D u hi u Hoffman-Rigler: (Ch úng khi dày Th t trái n thu n) o tr s A: T v trí trên ch giao nhau c a T nh m ch ch d i và thành sau th t trái 2cm ta k 1 ng song song v i m t ph ng c a thân t s ng. Khi A > 1,8cm Th t trái to. o tr s B: T v trí giao nhau c a T nh m ch ch d i và thành sau th t Trái ta k 1 ng th ng xu ng vòm hoành Trái. Khi B < 0,75cm Th t trái to. ánh giá d u hi u này c n ch p phim nghiêng chu n. Có th tính nhanh b ng cách tính dùng “khoác ngón tay” # 2 cm o kho ng cách này mà không c n dùng th c.
61 Bình th ng AB/AC 0,42 1.2. Th t ph i to Nh ng nguyên nhân làm dày, giãn th t ph i. Do tr ti u tu n hoàn: h p van 2 lá, b nh ph i m n, thuyên t c t nh m ch ph i, t n th ng van ng m ch ph i n thu n. Th t ph i (TP) phía tr c và d i, khi to khó nh n bi t h n là th t trái trên phim ch p th ng vì bóng tim ít thay i. Ta có th th y c: - Xoay tr c d c L: Vách t do c a TP n m ngay sau n a d i x ng c. Khi TP giãn l n, nó s l n ra sau và qua trái, làm xoay tr c d c c a tim. Trên m t c t ngang C t l p vi tính (CLVT) và C ng h ng t (CHT) tr c c a tim xoay theo chi u kim ng h . - Giãn chóp ng m ch ph i, cung gi a trái n i, xóa góc lõm c a cung gi a trái: Ti u nh trái d ch chuy n qua trái t o nên m t ph n c a b tim trái. - M t kho ng sáng tr c tim: TP to ra phía tr c làm m t kho ng sáng sau x ng c hay kho ng sáng phía tr c tim trên phim ch p nghiêng. - Trong b nh T ch ng Fallot, TP l n y th t trái qua trái và lên trên cho ta hình nh m m tim h ch lên trên: “tim hình hia” (boot-shaped heart). - R t khó ch n oán phân bi t gi a TP và Th t trái cùng to ng th i. - R n ph i có th giãn to trong tr ng h p t ng áp l c ng m ch ph i ho c teo nh trong tr ng h p h p ng m ch ph i b m sinh. - D u hi u kèm theo: Nh trái to (trong tr ng h p h p 2 lá). Vòm hoành ph i nâng cao.
62 1.3. Nh trái to Các nguyên nhân gây ra giãn nh trái (NT): h p van 2 lá, trào ng c trong h hai lá gây giãn thì tâm thu. - Lúc u giãn NT ch y u phát tri n ra sau: trên t th ch ch tr c ph i (OAD), nghiêng trái ta th y hình l i b sau bóng tim, chèn ép th c qu n 1/3 gi a. - Trên phim th ng lúc này ch a thay i bóng tim, ta ch th y ng m ch ph i b y ra m t cách kín áo bi u hi n cung gi a trái n i. - Sau ó nh trái to h n, c n quang cao h n, n u ch p v i tia c ng ta có th th y m t bóng hình tròn h i l ch v phía ph i: hình nh 2 b ( I). - To h n n a nh trái s th y c vùng r n ph i, t o nên cung th ba bên b ph i ( II) và giai o n cu i NT to v t qua b nh ph i ( III). - Cung gi a trái n i do hai nguyên nhân: nh trái to làm y ng m ch ph i và b n thân ng m ch ph i c ng giãn ra. Ngoài ra ti u nh trái to còn t o nên cung th 4 bên b trái. - Giãn nh trái ngày càng gia t ng làm th c qu n b y lùi ra sau càng lúc càng rõ h n. M r ng góc chia ôi khí ph qu n trên phim th ng, bình th ng góc gi a hai ph qu n: N 600. Nam 700. Ph qu n trái b y lên cao t o nên “d u chân b c – walking man sign” trên phim nghiêng. - tr tu n hoàn ph i. + M vùng r n hai bên ( ng m ch ph i giãn). D u hi u Wood Johnson (+) khi thân ng m ch ph i ph i >14 mm. + Giai o n cu i có th th y hình nh m d ng n t hai áy.
63 1.4. Nh ph i to Nh ph i to th ng th phát sau khi có t n th ng các bu ng tim khác. Tiêu chu n nh ph i to c tính nh sau: - Trên phim ng c th ng: A/B = ¼: Bình th ng. (A: mD: nh ph i; B: ng kíng ngang c a tim) A/B > 1/3: Nh P to. mD > 5,5 cm: Nh P to (C ng kính nh ph i). - Không bao gi có d u hi u giãn nh ph i n thu n mà luôn luôn có các bi u hi n khác c a bóng tim kèm theo. - Cung d i ph i n i (t ng t th t ph i to). - Ch ch tr c ph i: Nh P to v phía sau,che kho ng sáng sau tim, c bi t trong b nh Ebstein. - Ch ch tr c trái: Ti u nh P to phình lên. Các d u hi u ph bao g m: + Gan to y vòm hoành lên cao, + T nh m ch ch trên giãn, + Quai Azygos giãn (a > 7mm)
64 2. Các bi u hi n tu n hoàn ph i trong b nh tim M. Simon ã x p 3 h i ch ng kinh i n: - H i ch ng t ng t i máu do t ng l u l ng: ph i m . - H i ch ng gi m t i máu do gi m l u l ng: ph i sáng. - H i ch ng t ng s c c n do t ng áp l c h u mao m ch, ti n mao m ch h n h p. 2.1. H i ch ng t ng t i máu do t ng l u l ng Do t ng l u l ng tu n hoàn qua ph i c bi t nh ph i, ta th y: - Bình th ng theo t l phân b m ch nh b ng 0,5 m ch áy ph i. - Kích th c m ch máu nh ph i gia t ng, ta có t l phân b 1/1, nh b ng áy. - G p trong các b nh t ng ho t giáp, CIA, CIV... 2.2. H i ch ng gi m t i máu - M ch máu phân b th a, ph i sáng - Ngo i vi cu ph i không th y m ch máu phân b - Ph i sáng 1 bên do gi m s n ho c vô s n ng m ch ph i m t bên, ho c do h p ph qu n g c. - Ph i sáng 2 bên do h p ng m ch ph i o n ph u. 2.3. H i ch ng t ng s c c n do t ng áp l c h u mao m ch, ti n mao m ch h n h p - Th ng g p trong các b nh van tim, suy tim a s là m t hình nh h n h p, - T ng áp h u mao m ch = t nh m ch ph i trong h p van 2 lá. - T ng áp ti n mao m ch = ng m ch ph i trong b nh ph i m n, tâm ph m n. - T ng áp h n h p trong b nh h p van 2 lá ti n tri n.
65 III. Các b nh tim m c ph i th ng g p 1. H p valve 2 lá Là b nh tim m c ph i th ng g p n c ta, 50% là do th p tim, các nguyên nhân khác là viêm n i tâm m c nhi m trùng, u nh y nh trái. N /Nam = 8/1. Bình th ng di n tích l van t 4 n 6cm2 , áp l c mao m ch ph i < 10mmHg. H p nh khi di n tích (S) 2cm2 < S < 4cm2 , áp l c mao m ch ph i t 10-17mmHg. H p trung bình khi: 1cm2 S < 2cm2, áp l c mao m ch ph i 18mmHg. H p n ng khi di n tích van < 1cm2, áp l c mao m ch ph i > 35mmHg. Trên hình nh X quang b nh van tim này có bi u hi n s giãn ra c a nh trái chi m u th h n c , nh ng d u hi u này không ph i lúc nào c ng phát hi n c, vì ch a làm thay i bóng tim. 1.1 Hình nh X quang h p van 2 lá nh - Bóng tim ch a th y thay i gì. Có th th y c nh trái giãn t o ra hình nh ôi b cung d i ph i. - Phân b m ch máu ph i c ng ch a th y thay i. - Do v y,X quang tim-ph i bình th ng không lo i tr c H p van hai lá. 1.2. Hình nh X quang h p trung bình - Cung gi a trái n i, nh trái to v phía ph i t o nên cung th 3 bên ph i hay hình nh 2 nh c t nhau. - 1/3 gi a th c qu n b y ra sau, trên phim nghiêng trái, ch ch tr c ph i. - Dung l ng máu t tâm nh xu ng tâm th t trái gi m, th t trái gi m th tích. - tr tu n hoàn ph i ki u ng c chi u: r n ph i 2 bên giãn, tái phân b tu n hoàn ph i. - Th t ph i t ng gánh, cung d i ph i giãn, ng kính mD , kho ng sáng tr c tim b m t. 1.3. Hình nh X quang h p n ng - Càng ngày nh trái càng to ra, có th v t ra ngoài b nh ph i. - Cung ng m ch ph i c ng to ra do t ng áp trong bu ng th t ph i. - Ti u nh trái giãn l n bi u hi n b ng cung th 4 bên trái, ngay d i cung ng m ch ph i. - Cung th t trái c ng có th bi u hi n là m t ng th ng ho c l i ra ngoài, g i là hi n t ng hai lá hoá b trái. Hi n t ng này có d u hi u ph i h p là n t ng m ch ch ( MC) nh l i do gi m l ng máu v th t trái. N u quai MC giãn to, c n ph i chú ý xem có k t h p thêm b nh khác nh h p van MC, H van MC. - T nh m ch Azygos giãn (>7mm). - Ph qu n g c trái b y lên cao trên phim th ng, b y ra sau t o ra “d u chân b c (Walking man sign) trên phim nghiêng trái. - Th t ph i l n c ng rõ h n, gây nâng mõm tim lên cao và xoá m t kho ng sáng tr c tim. Hình nh ít g p là vôi hóa van hai lá (40%), vôi hoá vòng van (10%) và thành Nh (T).
66 Hình 8. Hình nh X quang h p van hai lá trung bình - n ng 1.4. T ng tu n hoàn ph i th ng (T ng tu n hoàn ph i h u mao m ch) - Tái phân ph i m ch máu ph i xu t hi n s m khi áp l c tâm tr ng >12mmHg. - Xu t hi n các ng Kerley A,B,C,D khi áp l c tâm tr ng >18mmHg. Th ng th y nh t là Kerley B do tr , phù ph i mô k . Phù ph i ph nang. - ng i h p van 2 lá lâu n m, 1/3 gi a và 1/3 d i có nh ng m m Hemosiderine do Hb thoát ra ngoài H ng c u (1/3 d i nhi u h n 1/3 gi a). 2. H van 2 lá H van 2 lá có th do t dây ch ng - c t c sau nh i máu c tim, viêm n i tâm m c nhi m khu n, th p tim, ho c do l van giãn r ng trong h i ch ng Marfan, b nh c tim giãn. 2.1. H van nh - Nh trái còn bù, hình nh X quang tim-ph i bình th ng. - Do ó c ng nh H p van 2 lá, X quang tim-ph i bình th ng không lo i tr c h 2 lá. 2.2. H van n ng - Nh trái m t bù, giãn to ra, áp l c trong bu ng nh t ng cao. - N u so sánh v i H p 2 lá, thì Nh trái to h n nhi u, có khi v t ra ngoài b c a Nh ph i, cùng v i th t trái to, t o nên hình nh tim to toàn b . - Trên phim nghiêng ho c ch ch tr c trái: Th t trái to che l p kho ng sáng sau tim. D u hi u Hoffman Rigler d ng tính. - Quai MC nh do cung l ng tim gi m. - Cung MP n i. - Tái phân ph i tu n hoàn ph i. - Các ng Kerley ít g p h n và không rõ so v i H p van 2 lá.
67 3. B nh van 2 lá (h p và h ) 3.1 Hình nh X quang H p ho c h n thu n ít có mà th ng ph i h p v í nhau. Trên hình nh là s t ng h p các hình nh trên. - Bóng tim giãn c 4 bu ng. S giãn ra c a tim do s tác ng c a tr tu n hoàn ph i ph i h p r i lo n ch c n ng tim trái. Bóng tim hình tam giác mang nh ng nét d c thù c a tim hai lá : - Nh trái giãn to v t qua b ph i t o nên hình nh l i cung bên ph i . Ta c ng có th y c hình nh ôi b xuyên qua bóng m c a tim . - S t ng áp c a ph i và nh trái c ng làm cho cung gi a trái n i rõ r t .Ngoài ra c ng có các tri u ch ng ph i h p nh : - Giãn nh ph i. Nh trái giãn ra sau th y c trên nhi u t th th ng, nghiêng, ch ch. - M r ng góc chia khí ph qu n, ph qu n trái b y n m ngang . -M vùng r n hai bên do các huy t qu n giãn to ra. - Hình m l n nh nhu mô ph i, c bi t hai áy do tr t nh m ch và nhi m hemosiderine. M n t l n g i là hình t a bông - Xu t hi n ng Kerley . - Các ng kính gia t ng. - M t kho ng sáng tr c tim. - Vôi hoá van 2 lá và thành nh trái. Sau khi m bóc tách van, áp l c ng m ch ph i gi m áng k . Nh ng cung gi a trái th ng không thay i mà ch th y c nh p p. 3.2. Hình nh siêu âm H p van 2 lá: Th y tr c ti p kích th c c a l valve , xác nh tính m m m i c a các van hay thâm nhi m, sùi. Th y nh trái l n h n rõ, có th th y c c c máu ông trong bu ng tim. H van 2 lá n thu n: tri u ch ng tr c ti p áng tin c y, có th th y c dây ch ng (t ch c d i van) b t, t ng ng th t trái, t ng th tích th t trái.
68 Hình 9. Hình nh h p h van hai lá 4. H p và h van ng m ch ch C hai tr ng h p, th t trái u ph i g ng s c y máu nhanh ra ng m ch ch . Do ó dày và giãn th t trái là nét tiêu bi u c a b nh này . Nhìn chung ta có th th y cung d i trái n i rõ, có khi hình cung tròn, i m G nâng cao. Mõm tim d i c hoành . B ph i không thay i giai o n m t bù th t trái giãn và ng kính mG t ng. ng kính H t ng do mG t ng . T n th ng van ng m ch ch gây ra giãn c th t trái, do ó valve hai lá c ng b nh h ng, h u qu làm t ng gánh tim ph i .Vì v y giai o n mu n hình nh tim c ng mang tính ch t hai lá . 4.1. H van ng m ch ch Nguyên nhân th ng g p nh t là sau th p tim. Các nguyên nhân khác bao g m: Giang mai, Viêm n i tâm m c nhi m khu n, H i ch ng Marfan, Ch n th ng, MC bóc tách, Viêm kh p d ng th p. Sinh lý b nh: Máu ph t ng c vào th t trái trong k tâm tr ng, t ng th tích, l u l ng gây giãn bu ng th t trái. Giãn vòng van 2 lá, h van 2 lá c n ng giãn bu ng nh trái. - Th t trái giãn hình tròn mõm tim d i c hoành trên phim th ng, trên phim nghiêng trái và ch ch tr c ph i th y chèn ép m t ph n ba d i th c qu n. - Ch s T/N > 0,6.
69 - MP không to, có khi nh lõm vào. - MC lên th ng không giãn, n u MC lên giãn rõ,ph i coi ch ng có k t h p v i H p van MC. Quai MC h u nh không thay i. - Siêu âm: D u hi u gián ti p áng tin h n là tr c ti p. Rung tâm tr ng c a van hai lá giãn th t trái mà không dày thành , t ng ng th t trái. 4.2. H p ng m ch ch Bình th ng di n tích van MC S = 2,5-3,5 cm2. Khi S < 0,7cm2 có tri u ch ng lâm sàng. Sinh lý b nh: H p van MC t ng gánh trái d n n dày ng tâm Th t trái. - Bóng tim bình th ng ho c ta có th th y giãn do n lên mc, cung gi a ph i xu t hi n trên phim th ng. - B trái tim có hình tròn do th t trái to ng tâm. Có th th y hình vôi hóa c a van ng m ch ch . Cung d i trái hình tròn do dày ng tâm th t trái,ch s T/N # 0,55. MC lên cong qua (P). - Siêu âm: Kh u kính ng m ch ch t ng, van dày lên óng m ch m, vách th t trái dày, bu ng th t trái giãn. - Vôi hoá van MC (85% sau th p tim). - Ph i h p:H p van MC+H p van 2 lá. M ch ph i bình th ng Hình 10. H van ng m ch ch
70 m ch ph i bình th ng Bóng tim bình th ng Vôi hoá van MC Hình 11. H p van ng m ch ch 4. T n th ng van ba lá Thu ng th phát, có th là t n th ng hai lá, có th r i lo n tu n hoàn ph i. - N u t n th ng hai lá hình nh phim ch y u là bóng tim hai lá. - Mõm tim nâng cao do giãn th t ph i. - Có khi th y m ch p k tâm thu do t nh m ch ch dãn ra. IV. Các b nh tim b m sinh th ng g p 1. T ch ng fallot D t t tim g m : -H p ng m ch ph i. - Thông liên th t. - o ng c quai ng m ch ch (quai ng m ch ch c i ng 1/3 ca) - Dày th t ph i . Trên hình nh x quang ta th y tim có “hình hia” trên phim ch p th ng: - Cung gi a trái lõm do h p ng m ch ph i. - R n ph i hai bên bình th ng ho c teo nh , tr ng ph i bình th ng ho c sáng - Shunt i qua thông liên th t là shunt ph i trái do h p ng m ch ph i làm t ng áp th t ph i - dày th t ph i, trên t th OAG thâý rõ th t ph i l n, kho ng sáng tr c tim m t. - Vùng sáng b t th ng c a s ng mach ch (c a s mc c a Taussig) do h p ng m ch ph i và các nhánh ph c a nó.
71 -N t ng m ch ch gi m, o n lên có xu h ng l ch ph i. Các tri u ch ng trên không ph i khi nào c ng y mà có khi c bóng tim b bi n d ng không i n hình. - Siêu âm: Giúp cho ta phát hi n c kích th c l thông vách liên th t, thân ng m ch ph i h p l i toàn b ho c ch h p m t o n ng n, sau ó phình ra. Hình 12. Hình nh X quang t ch ng Fallot 2. H p eo ng m ch ch o n h p có th dài hay ng n v trí sau ch xu t phát ông m ch d i òn trái. Lâm sàng ch n oán d dàng nh t ng áp ng m ch chi trên và gi m áp ng m ch chi d i. H p ng m ch chính gây ra r i lo n huy t ng, t ng áp o n phía trên ch h p, dày th t trái, t ng tu n hoàn baòng h c bi t các ng m ch liên s n . Phim th ng th y c dày th t trái , x p n t ng m ch ch . Hình khuy t mòn b d i x ng s n các cung sau t 3-12 (ch th y 1/2) ca ng i l n do giãn ng mach liên s n. D u hi u tr c ti p là u ng n s 3 ng m ch ch , giãn do t ng kh u kính ng m ch d i òn trái. Trên b ph i ta th y o n lên quai ng m ch ch giãn và y l ch th c qu n. Trên phim OAG quai ng m ch ch giãn r ng. Trên siêu âm c bi t là siêu âm màu cho phép xác nh m c h p giãn, huy t kh i, các d t t khác kèm theo, các bu ng tim giãn ph i h p.
72 Hình 13. Hình nh h p eo MC, giãn ng m ch liên s n và các ng m ch vú trên gi i ph u và trên nh ch p m ch c ng h ng t 3. Còn ng ng m ch (Peristance du canal antériel) T o nên lu ng Shunt gi a ng m ch ch và ng m ch ph i kéo theo s t ng áp ph i và h i ch ng ng m ch ngo i vi nh trong tr ng h p h ng m ch ch . - Bóng tim h u nh ít thay i. - Th t trái dày, giãn: Cung d i trái hình tròn t ng mG mõm tim d i c hoành (phim th ng). L p kho ng sáng sau tim (OAG). - Quai ng m ch ch giãn ng th i thân ng m ch dãn. - T ng l i m ch ph i, m c a s ng m ch ch . - Cung gi ã trái n i và p. R n ph i nh y ( u voi). Hình 14. Hình nh ch p m ch còn ng ng m ch