Luận án Tiến sĩ Luật học: Tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam hiện nay: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa

Chia sẻ: ViJensoo ViJensoo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:231

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án Tiến sĩ Luật học "Tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam hiện nay: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa" trình bày các nội dung về tổng quan tình hình nghiên cứu và các vấn đề liên quan đến đề tài luận án; Tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam; Nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam; Phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Luật học: Tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam hiện nay: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐĂNG PHÚ TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN MIỀN ĐÔNG NAM BỘ VIỆT NAM HIỆN NAY: TÌNH HÌNH, NGUYÊN NHÂN VÀ PHÒNG NGỪA Ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm Mã số: 9.38.01.05 LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Hoa Hà Nội - 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài Luận án tiến sĩ là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu được sử dụng trong Luận án hoàn toàn được thu thập từ thực tế, chính xác, đáng tin cậy, có nguồn gốc rõ ràng, được xử lý trung thực khách quan, chưa từng được ai công bố ở đâu và trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án NGUYỄN ĐĂNG PHÚ
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT BLHS : Bộ luật hình sự BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình sự VKSND : Viện kiểm sát nhân dân TAND : Tòa án nhân dân GS.TS : Giáo sư, Tiến sĩ PGS.TS : Phó Giáo sư, Tiến sĩ TNHH : Trách nhiệm hữu hạn GDP : Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) Nxb : Nhà xuất bản GTGT : Giá trị gia tăng XNK : Xuất nhập khẩu Cont’ : Container
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ................................................................... 8 1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài.................................................................. 8 1.1.1. Tình hình nghiên cứu lý luận tội phạm học ...................................................... 8 1.1.2. Những nghiên cứu liên quan đến tội buôn lậu ................................................ 11 1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam .................................................................. 12 1.2.1. Tình hình nghiên cứu lý luận tội phạm học .................................................... 12 1.2.2. Tình hình nghiên cứu thực tế, cụ thể về phòng ngừa tình hình tội buôn lậu .. 15 1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu........................................................................ 18 1.3.1. Những kết quả nghiên cứu mà luận án sẽ kế thừa và tiếp tục phát triển ............... 18 1.3.2. Những vấn đề đặt ra đối với việc nghiên cứu đề tài luận án .......................... 20 1.4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ............................................... 20 1.4.1. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 20 1.4.2. Giả thuyết nghiên cứu ..................................................................................... 22 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 23 CHƯƠNG 2. TÌNH HÌNH TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN MIỀN ĐÔNG NAM BỘ VIỆT NAM ............................................................................................. 25 2.1. Khái quát lý luận về tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ .............................................................................................................................. 25 2.1.1. Khái niệm buôn lậu và tội buôn lậu ................................................................ 25 2.1.2. Khái niệm tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ..................... 27 2.2. Phần rõ (phần hiện) của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ..................................................................................................................... 31 2.2.1. Mức độ (thực trạng) của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ .............................................................................................................................. 31 2.2.2. Cơ cấu của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ .................... 35 2.2.3. Diễn biến của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ......... 48 2.2.4. Tính chất của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ....... 53 2.3. Phần ẩn của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ........ 70 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 85
CHƯƠNG 3. NGUYÊN NHÂN, ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN MIỀN ĐÔNG NAM BỘ VIỆT NAM ............................. 87 3.1. Khái quát lý luận về nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ........................................................................... 87 3.1.1. Khái niệm nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ................................................................................................... 87 3.1.2. Phân loại nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ................................................................................................... 90 3.2. Các nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ........................................................................................................... 93 3.2.1. Nguyên nhân, điều kiện về đặc điểm địa lý, tự nhiên...................................... 93 3.2.2. Nguyên nhân, điều kiện về kinh tế, xã hội ....................................................... 94 3.2.3. Nguyên nhân, điều kiện về văn hóa, giáo dục và tâm lý xã hội ...................... 97 3.2.4. Nguyên nhân, điều kiện về pháp luật ............................................................ 102 3.2.5. Nguyên nhân, điều kiện về quản lý xã hội..................................................... 104 3.2.6. Nguyên nhân, điều kiện về hạn chế trong hoạt động phòng ngừa .................... 108 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 113 CHƯƠNG 4. PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN MIỀN ĐÔNG NAM BỘ VIỆT NAM .................................................................. 115 4.1. Khái quát lý luận về phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ......................................................................................................... 115 4.1.1. Khái niệm, đặc điểm của phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ .......................................................................................................... 115 4.1.2. Nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ............................................................................................................................ 119 4.1.3. Chủ thể và biện pháp phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ .......................................................................................................... 121 4.2. Các giải pháp cụ thể phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ......................................................................................................... 128 4.2.1. Giải pháp hạn chế nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ từ đặc điểm địa lý, tự nhiên ............................................. 128
4.2.2. Giải pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện về kinh tế, xã hội của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ........................................................ 130 4.2.3. Giải pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện về văn hóa, giáo dục và tâm lý xã hội của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ....................... 134 4.2.4. Giải pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện về pháp luật của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ............................................................. 139 4.2.5. Giải pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện về tổ chức, quản lý của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ ........................................................ 141 4.2.6. Giải pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện về hạn chế trong hoạt động phòng ngừa tình hình tội buôn lậu của các chủ thể chuyên trách trên địa bàn miền Đông Nam Bộ .......................................................................................................... 143 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ...................................................................................... 147 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 149 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ...................... 151 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 152 PHẦN PHỤ LỤC....................................................................................................... 1
PHẦN PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: KẾT QUẢ KHẢO SÁT……...……………………...………………..1 PHỤ LỤC 2: TÌNH HÌNH TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN MIỀN ĐÔNG NAM BỘ TỪ NĂM 2011 ĐẾN 2020......……………..………………………………….10 PHỤ LỤC 3: TỔNG HỢP CÁC LOẠI, TRỊ GIÁ HÀNG HÓA BUÔN LẬU, PHƯƠNG THỨC, THỦ ĐOẠN, THU LỢI BẤT CHÍNH TRONG MỘT SỐ VỤ ÁN BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN MIỀN ĐÔNG NAM BỘ TỪ NĂM 2011 ĐẾN 2020………………………………………………………………………………...47
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tiến trình đổi mới kinh tế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập ngày càng sâu rộng với kinh tế thế giới của Đảng và Nhà nước ta, bên cạnh những thuận lợi cơ bản, chúng ta đang phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Một trong số đó là tình trạng buôn lậu diễn ra hết sức phức tạp cả về quy mô, tính chất lẫn phương thức, thủ đoạn hoạt động, ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất trong nước, gây thất thu ngân sách, thiệt hại đến những chủ thể làm ăn chân chính và người tiêu dùng. Khi nền sản xuất trong nước còn mất cân đối, sản phẩm sản xuất trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng cả về số lượng, chất lượng và giá cả, cùng với những hạn chế trong quản lý kinh tế của nhà nước đã tạo điều kiện cho người buôn lậu không ngừng lợi dụng để thực hiện hành vi buôn lậu nhằm trục lợi. Miền Đông Nam Bộ nước ta gồm thành phố Hồ Chí Minh – là trung tâm kinh tế thương mại lớn nhất cả nước và các tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tây Ninh. Theo số liệu năm 2019, tổng dân số của miền Đông Nam Bộ là 17.828.907 người trên một diện tích 23.564,4 km², mật độ dân số là 706 người/km², chiếm 18,5% dân số cả nước.[95] Đây là khu vực kinh tế phát triển nhất Việt Nam, đóng góp hơn 2/3 thu ngân sách hàng năm, có tỷ lệ đô thị hóa 62,8%. Với những lợi thế quan trọng về biên giới đường thủy, đường hàng không và đường bộ để phát triển kinh tế, miền Đông Nam Bộ cũng là nơi có điều kiện thuận lợi để người buôn lậu khai thác, xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước. Trong thời gian qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương ở miền Đông Nam Bộ đã có nhiều chủ trương, biện pháp tích cực chỉ đạo các cơ quan chức năng chủ động phòng ngừa, đấu tranh chống tội buôn lậu, tập trung triển khai nhiều biện pháp nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước như: Quyết định số 389/QĐ-TTg ngày 19/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; Nghị quyết số 111/2015/QH13 ngày 27/11/2015 của Quốc hội về hoạt động phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân, của Tòa án nhân dân và hoạt động thi hành án năm 2016 và các năm tiếp theo; Nghị quyết số 41/NQ-CP 1
ngày 09/6/2015 của Chính phủ về việc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới; Kế hoạch số 1239/KH-BCĐ389 ngày 13 tháng 12 năm 2017 về tăng cường hoạt động phòng, chống buôn lậu, sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng; Chỉ thị số 17/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 19 tháng 6 năm 2018 về tăng cường đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng thuộc nhóm hàng dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền; Quyết định số 195/QĐ-BCĐ ngày 23 tháng 3 năm 2020 của Ban chỉ đạo Quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả về việc ban hành quy chế tiếp nhận, xử lý tin báo về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Sự chỉ đạo tích cực của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương trong đấu tranh phòng chống tội buôn lậu ở miền Đông Nam Bộ đã góp phần phục vụ đắc lực cho sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội của vùng, phát huy được sức mạnh của hệ thống chính trị, khối đại đoàn kết toàn dân tham gia hoạt động phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật nói chung, tội buôn lậu nói riêng, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Tuy vậy, trong những năm qua trên địa bàn miền Đông Nam Bộ tình hình tội buôn lậu vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp, độ ẩn cao với tính chất, mức độ của hành vi phạm tội ngày càng nguy hiểm, tinh vi, có những vụ buôn lậu lớn, có tổ chức - đường dây, có sự tiếp tay, giúp sức của một số cán bộ thoái hóa, biến chất trong các cơ quan nhà nước, trị giá hàng lậu lên đến hàng chục tỷ đồng, thậm chí hàng trăm tỷ đồng, xảy ra trong một thời gian dài mới bị phát hiện, điều tra, xử lý gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh trật tự trên địa bàn, làm giảm lòng tin của quần chúng nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị ở địa phương. Vì vậy tăng cường đấu tranh phòng, chống tội buôn lậu là một trong những nhiệm vụ hàng đầu trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và miền Đông Nam Bộ nói riêng hiện nay. Để phòng ngừa hiệu quả hơn đối với tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ, trước hết cần phải phân tích để làm sáng tỏ tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ; qua đó, xác định nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tình hình tội buôn lậu trên địa bàn này và xây dựng hệ thống các giải pháp phòng ngừa phù hợp với đặc điểm của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. 2
Từ những lý do đã nêu, nghiên cứu sinh chọn đề tài nghiên cứu “Tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam hiện nay: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa” là yêu cầu cấp thiết, đáp ứng đòi hỏi về phát triển kinh tế xã hội ổn định trong giai đoạn hiện nay ở miền Đông Nam Bộ nói riêng và cả nước nói chung. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án Trên cơ sở đánh giá, phân tích tình hình tội buôn lậu, xác định nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ, Luận án kiến giải hệ thống các biện pháp phòng ngừa tội buôn lậu phù hợp với đặc điểm và điều kiện của miền Đông Nam Bộ. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án Các nhiệm vụ nghiên cứu sau đây cần phải thực hiện để đạt được mục đích nghiên cứu của đề tài luận án, đó là: Thứ nhất: Nghiên cứu lý luận và pháp luật, nhiệm vụ này bao gồm những hoạt động cụ thể như: tìm, thu thập và nghiên cứu những tài liệu lý luận về tội phạm học, về tình hình tội phạm, nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm và phòng ngừa tình hình tội phạm nói chung và tình hình tội buôn lậu nói riêng; nghiên cứu các quy định của pháp luật và những tài liệu khác liên quan đến tội buôn lậu và chính sách, chủ trương, kế hoạch phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Các nhiệm vụ cụ thể của phần này bao gồm: làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ, những vấn đề lý luận về nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ và những vấn đề lý luận, pháp lý về phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Thứ hai: Nghiên cứu thực tế, bao gồm các hoạt động sau: Tìm, thu thập, xử lý, phân tích, so sánh những số liệu thống kê thường xuyên của một số cơ quan tư pháp, đặc biệt là số liệu thống kê xét xử sơ thẩm hình sự từ năm 2011 đến năm 2020 của Tòa án nhân dân các cấp trên địa bàn bàn miền Đông Nam Bộ từ số liệu thống kê thường xuyên của Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Tìm, thu thập các bản án xét xử tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2020 và xử lý, phân tích, so sánh theo các tiêu chí tội phạm học cần thiết. 3
Các hoạt động nghiên cứu thực tế được sử dụng để thu thập các số liệu phục vụ cho việc phân tích các thông số về chất và lượng của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ trong giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2020, các nghiên cứu thực tế là cơ sở cho các hoạt động nghiên cứu sáng tạo. Thứ ba: Nghiên cứu sáng tạo, bao gồm các công việc cụ thể sau: Phân tích, làm rõ tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ trong thời gian 10 năm, từ năm 2011 đến năm 2020, với các thông số về thực trạng (mức độ), cơ cấu, diễn biến và tính chất; phân tích nguyên nhân ẩn của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Xác định các yếu tố thuộc về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Phân tích các hạn chế trong thực trạng phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Thiết lập hệ thống các giải pháp phòng ngừa tội buôn lậu trong thời gian tới trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. 3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quan điểm, học thuyết tiến bộ về nguyên nhân, điều kiện của tội phạm; phòng ngừa tội phạm; tình hình tội buôn lậu và mối quan hệ của tình hình tội buôn lậu với các hiện tượng, quá trình kinh tế-xã hội khác, tức là làm rõ quy luật của sự phạm tội buôn lậu trên địa bàn các tỉnh, thành phố thuộc miền Đông Nam Bộ; các số liệu về truy cứu và xét xử về tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án Đề tài được tác giả nghiên cứu dưới góc độ chuyên ngành tội phạm học và phòng ngừa tội phạm. Về thời gian: Đề tài nghiên cứu các vụ án buôn lậu trong vòng 10 năm (từ 2011 đến năm 2020), bao gồm số liệu thống kê xét xử sơ thẩm hình sự của tòa án và các bản án hình sự sơ thẩm điển hình về tội buôn lậu ở các tỉnh, thành phố trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Về không gian: Đề tài luận án được thực hiện trên phạm vi ở các tỉnh, thành phố trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. 4
Về tội danh: Tội danh nghiên cứu là tội buôn lậu theo quy định tại Điều 188 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Phương pháp luận nghiên cứu Để giải quyết những nhiệm vụ đặt ra, luận án dựa trên phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lê nin. Phép duy vật biện chứng cho phép tác giả luận án xem xét mối quan hệ biện chứng giữa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ với những hiện tượng xã hội khác như: tình hình kinh tế, xã hội; văn hóa, giáo dục; tình hình về pháp luật, tình hình quản lý nhà nước, thực trạng hệ thống các biện pháp phòng ngừa tội phạm… Phân tích mối quan hệ biện chứng này cho phép tác giả xác định nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ và xây dựng hệ thống những biện pháp để tác động vào tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh phép duy vật biện chứng, phép duy vật lịch sử cho phép tác giả nghiên cứu tình hình tội buôn lậu trong điều kiện khách quan và chủ quan của hiện tượng này với giới hạn không gian và thời gian nhất định. Trong mỗi điều kiện lịch sử, các hiện tượng, sự vật có đặc điểm về lượng và chất khác nhau và chịu sự chi phối, tác động biện chứng của các hiện tượng tồn tại ở giai đoạn lịch sử đó. Chính vì vậy, phép duy vật lịch sử cho phép tác giả nghiên cứu tình hình tội buôn lậu trong những điều kiện cụ thể của địa bàn miền Đông Nam Bộ, đúc kết những đặc điểm về lượng và chất của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn nghiên cứu, từ đó xác định nguyên nhân, điều kiện và biện pháp phòng ngừa tương ứng. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Với hướng tiếp cận liên ngành, đa ngành mang tính hệ thống và lịch sử, tác giả sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội khác nhau, cụ thể như: Phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn; phương pháp phân tích và tổng hợp; phương pháp thống kê; phương pháp so sánh; phương pháp hệ thống; phương pháp lịch sử cụ thể, phương pháp điều tra xã hội học. - Phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn được sử dụng trong toàn bộ luận án. Cụ thể, tác giả sử dụng lý luận về tội phạm học để phân tích, đánh giá: Tình hình tội buôn lậu trên thực tiễn từ đó rút ra những nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu; hoạt động phòng ngừa tội buôn lậu trong thực tiễn, từ đó khái quát thành lý luận về 5
phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ; kết hợp lý luận và thực tiễn làm cơ sở đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. - Các phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp hệ thống, phương pháp lịch sử cụ thể, được kết hợp và sử dụng một cách hợp lý trong từng chương của luận án. - Phương pháp hệ thống còn được sử dụng xuyên suốt toàn bộ luận án nhằm trình bày các vấn đề, các nội dung theo một trình tự, một bố cục hợp lý, chặt chẽ, có sự gắn kết, kế thừa, phát triển các vấn đề, các nội dung để đạt được mục đích, yêu cầu đã được xác định của luận án. - Phương pháp điều tra xã hội học với bảng hỏi chi tiết gồm các câu hỏi đóng và câu hỏi mở được sử dụng để khảo sát đa dạng các chủ thể tham gia vào hoạt động phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. Phương pháp này được sử dụng để đánh giá phần ẩn của tình hình tội buôn lậu, đánh giá đặc điểm của tội buôn lậu, xác định nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu và giải pháp phòng ngừa. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Thứ nhất, Luận án là công trình nghiên cứu chuyên sâu về tội phạm học và phòng ngừa tội phạm cụ thể đối với tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2020. Thứ hai, Luận án đã làm rõ được tình hình tội buôn lậu; nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu; thực trạng hoạt động phòng ngừa tình hình tội buôn lậu gắn liền với đặc điểm đặc thù của miền Đông Nam Bộ về vị trí địa lý tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục. Thứ ba, Luận án kiến giải các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ một cách phù hợp và có hệ thống. Về cơ bản, các giải pháp bảo đảm tính khả thi. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận của luận án Luận án là công trình đầu tiên nghiên cứu về phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam một cách có hệ thống. Luận án đóng góp những vấn đề có ý nghĩa lý luận như sau: 6
- Luận án chỉ ra những vấn đề lý luận cơ bản về phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam; Luận án đi sâu phân tích, đánh giá về mức độ (thực trạng), cơ cấu, diễn biến và tính chất trong phần rõ (phần hiện) của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ, mức độ ẩn và nguyên nhân ẩn của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ trong 10 năm từ năm 2011 đến năm 2020; - Luận án làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ, những nguyên nhân, điều kiện đặc thù dẫn đến sự phát sinh, tồn tại tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ. - Trên cơ sở đánh giá về tình hình tội buôn lậu; nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu; thực trạng phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ; những thành công, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động phòng ngừa tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ, Luận án đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ trong thời gian tới. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án - Các giải pháp mà luận án đề xuất có tính chất chỉ dẫn đối với các cơ quan chức năng trong thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội buôn lậu, nhất là địa bàn miền Đông Nam Bộ. - Làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan chức năng trong hoạt động thực tiễn phòng ngừa tội buôn lậu; làm tư liệu tham khảo cho học viên, sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng,… 7. Bố cục của luận án Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, luận án gồm 4 chương. Cụ thể như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và các vấn đề liên quan đến đề tài luận án Chương 2: Tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam Chương 3: Nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam Chương 4: Phòng ngừa tình hình tội buôn lậu trên địa bàn miền Đông Nam Bộ Việt Nam 7
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài 1.1.1. Tình hình nghiên cứu lý luận tội phạm học Phòng ngừa tội phạm luôn là mục tiêu nghiên cứu và là mục tiêu cuối cùng của tội phạm học. Tuy nhiên, do khác nhau về văn hóa, phong tục tập quán, thể chế chính trị, điều kiện kinh tế nên việc nghiên cứu về tội phạm học và phòng ngừa tội phạm nói chung cũng có những nét đặc trưng riêng. Qua nghiên cứu các tài liệu nước ngoài, tác giả tóm tắt một số công trình nghiên cứu có liên quan đến luận án như sau: E. Buchholz, R. Hartmann, J. Lekschas và G. Stiller, “Tội phạm học xã hội chủ nghĩa”, Nxb Staatsverlag Berlin, 1971. Trên cơ sở quan điểm Mác-xít, các tác giả đã đề cập đến một số vấn đề cơ bản của tội phạm học. Theo tác giả, tội phạm học có hai loại, đó là tội phạm học xã hội chủ nghĩa và tội phạm học tư sản. Trong đó, tội phạm học xã hội chủ nghĩa được xem là tội phạm học Mác-Lênin và được định nghĩa là một ngành khoa học xã hội mà đối tượng của nó bao gồm các vấn đề xã hội cũng như các vấn đề tâm lý tội phạm. Kudriavsev, “Tính nguyên nhân của tội phạm học”, Nxb Pháp lý Matxcova, 1974. Đây là công trình có ý nghĩa tham khảo trong quá trình nghiên cứu phương pháp luận về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, có giá trị thiết thực đối với nghiên cứu sinh trong quá trình triển khai đề tài nghiên cứu của mình. Buchholz E, John Lekschas, Richard Hartmann, “Những vấn đề lý luận về luật hình sự, tố tụng hình sự và tội phạm học”, Viện thông tin khoa học xã hội, 1982. Đây là tác phẩm của nhiều nhà luật học tên tuổi. Tác phẩm nghiên cứu các vấn đề lý luận chung về luật hình sự, tố tụng hình sự và tội phạm học. Nội dung nghiên cứu những vấn đề lý luận về tội phạm học được trình bày ở phần III của cuốn sách. Trong phần nội dung này đã đề cập đến một số vấn đề cơ bản của tội phạm học trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lênin. Các tác giả Buchholz E, John Lekschas, Richard Hartmann cho rằng, tội phạm học được phân làm hai loại, tội phạm học xã hội chủ nghĩa và tội phạm học tư sản, trong đó, tội phạm học xã hội chủ nghĩa được xem là 8
tội phạm học Mác-Lênin và được định nghĩa là một ngành khoa học xã hội mà đối tượng của nó bao gồm các vấn đề xã hội cũng như các vấn đề tâm lý tội phạm. Còn các tác giả Liên Xô như V.N.Kudrjacev thì con người phạm tội không phải là nguyên nhân của tội phạm, mặc dù con người khi quyết định phạm tội thì cái quyết định đó là nguyên nhân gần nhất, theo tác giả môi trường xã hội là cái có vai trò quyết định trong việc giải thích nguyên nhân của các hiện tượng xã hội trong đó có tội phạm. Xuất phát từ quan điểm triết học Mác – Lênin để đánh giá vai trò của điều kiện khách quan, trong đó có điều kiện thúc đẩy việc phạm tội, có điều kiện đóng vai trò tích cực trong việc phòng ngừa tội phạm và như vậy việc đấu tranh phòng chống tội phạm không chỉ dừng lại ở việc xóa bỏ nguyên nhân của tội phạm, dù đó là cơ bản, mà phải song song tiến hành việc thủ tiêu các điều kiện thúc đẩy tội phạm phát triển. Susan Geason và Paul Wilson, “Phòng chống tội phạm”, Nxb Viện tư pháp Úc, 1988. Cuốn sách đã đưa ra quan điểm phòng ngừa tội phạm bằng cách nâng cao chất lượng sống cho con người thông qua nhiều hình thức khác nhau. Đồng thời khẳng định biện pháp phòng ngừa tốt nhất chính là việc triệt tiêu các điều kiện phạm tội. Tác giả đã khái quát được tình hình tội phạm và đưa ra nguyên nhân làm phát sinh tội phạm, đưa ra một số giải pháp về kinh tế để phòng ngừa tội phạm đối với nhóm tội hay tội phạm cụ thể. Can Ueda, “Tội phạm và tội phạm học ở Nhật Bản” do GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm và GS.TS. Hồ Trọng Ngũ dịch từ bản tiếng Nga của Nxb Tiến Bộ Maxcova, 1989. Cuốn sách đã nghiên cứu đến các biện pháp đấu tranh chống tội phạm. Tác giả đã đặc biệt nhấn mạnh và khẳng định các chính sách kinh tế văn hóa xã hội đều là các biện pháp đấu tranh chống tội phạm, đồng thời khẳng định chủ thể của hoạt động chống tội phạm gồm cả các nhà khoa học bên cạnh các chủ thể là cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội. Điều đó có nghĩa là để phòng ngừa tội phạm có hiệu quả thì đòi hỏi cả hệ thống chính trị, xã hội phải vào cuộc thông qua các biện pháp tổng hợp bao gồm cả các chính sách kinh tế, văn hóa. Tim Newbukin, “Giáo trình tội phạm học”, Vương Quốc Anh, 1998. Cuốn sách có 6 phần, 36 chương. Tác phẩm nghiên cứu về phòng chống tội phạm tình huống, phòng chống tội phạm cộng đồng và ngăn ngừa tội phạm liên kết. Cuốn sách cũng chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu các quan điểm, quan niệm và các biện pháp 9
phòng ngừa tội phạm dựa trên khía cạnh tội phạm là hiện tượng xã hội tiêu cực với những vấn đề cơ bản của nó mà chưa nghiên cứu các biện pháp ngăn ngừa tội phạm cụ thể. Dasetakob, “Tội phạm học”, Nxb Trung tâm pháp lý Press, 2006. Tác giả cuốn sách đã chỉ rõ cơ sở lý luận của tội phạm học, nguyên nhân làm phát sinh và điều kiện tồn tại của tội phạm nói chung và những giải pháp cơ bản để phòng ngừa tội phạm. Đồng thời tác phẩm cũng đề cập đến những vấn đề lý luận của tội phạm học, như hành vi phạm tội phổ biến, đến nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội trong xã hội. Hans Dieter Schwind, “Tội phạm học với ví dụ thực tế”, Nxb Kriminalistik, Heidelberg, 2007. Cuốn sách đã đề cập đến vấn đề thiết thực cho việc nhận thức toàn diện, sâu sắc về tội phạm học từ quá trình hình thành ở các thế kỷ trước cho đến hiện đại. Đồng thời, tác giả giải thích tại sao lịch sử tội phạm học lại có nhiều trường phái tội phạm học và nhiều học thuyết về tình hình tội phạm như vậy. Lý do chính mà tác giả khẳng định là ở vấn đề phương pháp luận, cái phải được sử dụng để nhận thức từ những vấn đề khái quát đến chi tiết. Tác giả đã đưa ra quan điểm phải hệ thống hóa các khoa học pháp lý hình sự một cách chi tiết hơn trong đó có tội phạm học. Cách hiểu và cách nghiên cứu tình hình tội phạm, nguyên nhân và phòng ngừa tội phạm ...ở mức độ lý luận chung và áp dụng cụ thể đều được tác giả đề cập một cách thực tế sâu sắc ở địa bàn châu Âu. Cuốn sách có giá trị cho nhận thức và nghiên cứu phát triển tội phạm học ở nước ta. Inshakov, “Nghiên cứu lý luận và phân tích tình hình tội phạm ẩn”, Nxb Matxcova, 2011. Tác phẩm là một công trình khoa học có giá trị, cuốn sách đã nghiên cứu rất sâu sắc những vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ẩn, chỉ ra cách thức, quy trình phân tích, đánh giá tình hình tội phạm ẩn. Nghiên cứu tình hình tội phạm một cách đầy đủ để hướng tới việc phòng ngừa tội phạm có hiệu quả, đòi hỏi phải nghiên cứu đồng thời cả về phần ẩn và phần hiện của tình hình tội phạm. Bởi vậy, tác giả cho rằng đây là một công trình có ý nghĩa tham khảo có giá trị để tác giả triển khái luận án của mình nhằm giải quyết phần ẩn của tình hình tội phạm buôn lậu trên địa bàn các tỉnh, thành thuộc khu vực miền Đông Nam Bộ. Frank Schmalleger, “Tội phạm học ngày nay” (tái bản lần thứ 6), Nxb Prentice Hall, 2012. Cuốn sách đã nhấn mạnh đến hai vấn đề quan trọng là đối 10
tượng nghiên cứu và tính liên ngành của tội phạm học. Đây là một vấn đề hết sức sâu sắc, điều này có nghĩa là nghiên cứu về tội phạm học không chỉ bó hẹp ở việc nhận thức chủ yếu của khoa học tội phạm học mà phải hiểu biết các vấn đề của khoa học khác, để từ đó có cái nhìn tổng quan về các vấn đề liên quan đến tội phạm, trên cơ sở đó phân tích tổng hợp để tìm ra các quy luật của sự phạm tội để có các giải pháp phòng ngừa tình hình tội phạm. Với lần tái bản thứ 6, Tác giả Frank Schmalleger cũng đã cập nhật những xu hướng thay đổi của tội phạm trong thế giới hiện đại, phân tích những ảnh hưởng và diễn biến mới trong đặc điểm của hành vi phạm tội và nguyên nhân của tội phạm. 1.1.2. Những nghiên cứu liên quan đến tội buôn lậu Trong khi các công trình nghiên cứu lý luận về tội phạm học khá phong phú, cần đề cập rằng các công trình nghiên cứu chuyên biệt về phòng ngừa tội buôn lậu trong khoa học tội phạm học không nhiều. Tùy theo quan điểm lập pháp của các nước khác nhau, hành vi buôn lậu cũng được quy định khác nhau trong pháp luật của các nước. Các nước Đông Âu thì cho rằng buôn lậu là tội phạm và quy định trong Bộ luật hình sự còn Pháp, Nhật Bản thì chỉ coi buôn lậu là vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan. Các nhà lập pháp của Liên Xô (trước đây) đã đồng nhất hành vi buôn lậu với hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, họ không đề cập đến mục đích mang hàng hóa qua biên giới có nhằm mục đích buôn bán kiếm lời hay không, theo đó buôn lậu là mang hàng hóa trái phép hoặc đồ vật có giá trị qua biên giới Liên Xô bằng cách ngụy trang, che giấu trong những thùng hàng đặc biệt hoặc sử dụng hồ sơ, giấy tờ hải quan giả và đối tượng buôn lậu hàng hóa tập trung vào chất nổ, thuốc độc, ma túy, vũ khí, thiết bị quân sự [3]. Richard Platt, “Lịch sử chống buôn lậu ở Anh”, Nxb History Press, 2012. Nội dung cuốn sách đề cập đến sự hình thành và phát triển của tình hình buôn lậu ở Anh vào thế kỷ 18. Trong đó có sự mô tả chi tiết các phương thức, thủ đoạn của việc buôn lậu qua các thời kỳ và các biện pháp phòng ngừa buôn lậu của các cơ quan chức trách ở Anh. Marko Hajdinjak, “Chống buôn lậu ở Đông Nam châu Âu: Cuộc chiến tranh Nam Tư và sự phát triển của mạng lưới tội phạm khu vực ở Balkan”, Trung tâm Nghiên cứu dân chủ (CSD), Sofia, Bulgaria xuất bản năm 2002. Nội dung cuốn sách đề cập đến sự xuất hiện buôn lậu ở khu vực Đông Nam Châu Âu trong cuộc chiến 11
tranh ở Nam Tư và các lệnh trừng phạt quốc tế đối với quốc gia này; Đối tượng buôn lậu được nghiên cứu là ma túy, thuốc lá và nạn buôn người trong khu vực. Hallam Stuck, Luận án tiến sỹ, “Suy nghĩ lại về buôn lậu”, Trung tâm Tội phạm học, Trường đại học Oxford, 2019. Trong công trình nghiên cứu này, tác giả phân tích những vấn đề mới, những hành vi phạm tội qua biên giới, mà tác giả gọi là “buôn lậu”. Mặc dù tác phẩm tập trung vào buôn bán người, nhưng nhiều kiến thức tổng quát về buôn bán qua biên giới và hệ thống các biện pháp phòng ngừa tội phạm qua biên giới hữu ích cho việc tham khảo vào đề tài phòng ngừa buôn lậu nói chung. Nhìn chung, các bài viết, sách, công trình nghiên cứu trên thế giới về buôn lậu và tội buôn lậu, phòng chống buôn lậu ở các khía cạnh, mức độ và ở các khu vực địa lý khác nhau. Trong đó, quan điểm cho rằng buôn lậu được xác định là hành vi mang hàng hóa một cách trái phép vào hoặc ra khỏi biên giới quốc gia của một nước để buôn bán kiếm lời được nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam nghiên cứu áp dụng để phòng chống buôn lậu và tội buôn lậu. 1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam 1.2.1. Tình hình nghiên cứu lý luận tội phạm học Ở Việt Nam, bắt đầu từ những năm 80 của thế kỷ trước đã xuất hiện những bài viết về tội phạm học trên các báo, tạp chí khoa học như: tạp chí Luật học, tạp chí Nhà nước và Pháp luật,... Những bài viết ngày càng gia tăng cùng với sự gia tăng của của các loại tạp chí, bản tin khoa học trong các ngành bảo vệ pháp luật và cùng với sự du nhập và phát triển mạnh mẽ của các ngành khoa học pháp lý từ các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu và Liên Xô vào Việt Nam, quá trình này gắn liền với quá trình thực hiện chủ trương phát triển đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Hiện nay ở Việt Nam đã có khá nhiều sách chuyên khảo về tội phạm học, những cuốn sách đã nghiên cứu một cách sâu sắc, phản ánh nội dung lý luận quan trọng về các vấn đề cơ bản của tội phạm học với tính cách là một khoa học độc lập. Có thể khái quát một số tài liệu, công trình khoa học điển hình như sau: Võ Khánh Vinh, “Tội phạm học, luật hình sự và luật tố tụng hình sự Việt Nam”, Viện nghiên cứu nhà nước và pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội, 1994. Tác phẩm đã đi sâu nghiên cứu các nội dung về tình hình tội phạm, nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, phòng ngừa tội phạm, phòng ngừa tình 12
hình tội phạm, dự báo và kế hoạch hóa hoạt động đấu tranh với tình hình tội phạm và đưa ra khái niệm tình hình tội phạm như sau: Tình hình tội phạm là một hiện tượng xã hội, pháp lý tiêu cực, được thay đổi về mặt lịch sử, mang tính giai cấp, bao gồm tổng thể thống nhất (hệ thống) các tội phạm thực hiện trong một xã hội (quốc gia) nhất định và khoảng thời gian nhất định. Đồng thời vấn đề lý luận về đánh giá tình hình tội phạm đã được đề cập một cách cụ thể, đặc biệt là tình hình tội phạm ở nước ta giai đoạn 1986-1992 đã được nghiên cứu lần đầu tiên trên cơ sở lý luận của tội phạm học, trong đó bao gồm cả phần ẩn và phần hiện của tình hình tội phạm. Tác phẩm còn đề cập một nội dung quan trọng khác là mô hình nhận thức về tội phạm và kẻ phạm tội cũng như nguyên nhân của tội phạm, đồng thời nhận định các vấn đề nhận thức về tội phạm học dù có khác nhau nhưng đều có mô hình nhận thức chung đó, với nhìn nhận như vậy, tác phẩm đi phân tích những quan điểm khác nhau về tội phạm học. Võ Khánh Vinh, Đào Trí Úc, “Tội phạm học Việt Nam – một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Viện nghiên cứu nhà nước và pháp luật, do Nxb Công an nhân dân, 2000. Tác phẩm do tập thể tác giả hàng đầu ở nước ta viết, cuốn sách phản ánh những vấn đề lý luận then chốt của tội phạm học, như nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển của tội phạm học Việt Nam; về đối tượng nghiên cứu của tội phạm học Việt Nam; về phương pháp nghiên cứu tội phạm học và những vấn đề phòng ngừa tội phạm. Tác phẩm đã chỉ ra rằng mối quan hệ giữa tội phạm và tình hình tội phạm là mối quan hệ giữa “cái chung” và “cái riêng”, tình hình tội phạm với tính cách là hiện tượng xã hội giữ vai trò là “cái chung” nên chỉ tồn tại và biểu hiện thông qua các tội phạm với tính cách là các hành vi của từng cá nhân riêng biệt giữ vai trò là “cái riêng”. Tác phẩm cũng đặc biệt nhấn mạnh dự báo tình hình tội phạm không chỉ là hướng nghiên cứu của tội phạm học mà còn là nhu cầu cấp bách của thực tiễn đấu tranh phòng và chống tội phạm. Lê Văn Tới, “Buôn lậu và chống buôn lậu”, Nxb Chính trị Quốc gia, 2000. Nội dung cuốn sách nghiên cứu nguồn gốc, bản chất của buôn lậu, kinh nghiệm chống buôn lậu của một số nước trên thế giới. Khái quát thực trạng buôn lậu và chống buôn lậu ở nước ta. Dự báo về tình hình buôn lậu và kiến nghị các giải pháp chống buôn lậu. Nguyễn Xuân Yêm, “Tội phạm học hiện đại và phòng ngừa tội phạm”, Nxb 13