intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận án Tiến sĩ: Tác động của biến đổi kinh tế - xã hội ở nước ta đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:197

106
lượt xem
12
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án nghiên cứu nhằm phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam dưới tác động của biến đổi kinh tế-xã hội ở nước ta hiện nay, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ: Tác động của biến đổi kinh tế - xã hội ở nước ta đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

  1.                                                                                                                                                      LỜI CAM ĐOAN            Tôi xin cam đoan đây là công trình   nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, trích   dẫn   trong   luận   án   là   trung   thực   và   có   nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.               TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Anh Tú
  2. 3 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT VIẾT ĐẦY ĐỦ VIẾT TẮT 1 Đạo đức cách mạng ĐĐCM  2 Kinh tế ­ xã hội KT­XH 3 Quân đội nhân dân Việt Nam QĐNDVN 4 Thời kỳ quá độ TKQĐ 5  Xã hội ­ giai cấp XH­GC  
  3. 4 MỤC LỤC       Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU 5 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 10 Chương 1 THỰC   CHẤT   VÀ   ĐẶC   ĐIỂM   TÁC   ĐỘNG   CỦA   BIẾN  ĐỔI KINH TẾ ­ XàHỘI Ở NƯỚC TA ĐẾN PHÁT TRIỂN   ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA SĨ QUAN CẤP PHÂN ĐỘI  QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM  30 1.1. Thực chất tác động của biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta   đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội  Quân đội nhân dân Việt Nam 30 1.2. Đặc điểm tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta đến phát   triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân dân  Việt Nam 54 Chương 2 THỰC   TRẠNG,   XU   HƯỚNG   TÁC   ĐỘNG   VÀ   NHỮNG  VẤN   ĐỀ   ĐẶT   RA   ĐỐI   VỚI   PHÁT   TRIỂN   ĐẠO   ĐỨC  CÁCH   MẠNG   CỦA   SĨ   QUAN   CẤP   PHÂN   ĐỘI   QUÂN  ĐỘI   NHÂN   DÂN   VIỆT   NAM   DƯỚI   TÁC   ĐỘNG   CỦA   BIẾN ĐỔI KINH TẾ ­ XàHỘI Ở NƯỚC TA HIỆN NAY   74 2.1. Thực trạng  tác động của biến đổi  kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta  đến  phát triển đạo đức cách mạng  của sĩ quan cấp phân đội  Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 74 2.2. Dự  báo xu hướng tác động và những vấn đề  đặt ra đối với phát  triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân  dân Việt Nam dưới tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta   hiện nay  99 Chương 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA  SĨ QUAN CẤP PHÂN ĐỘI QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT  NAM DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KINH TẾ  ­ Xà   HỘI Ở NƯỚC TA HIỆN NAY  114 3.1. Phát huy vai trò của các chủ  thể  nhằm khai thác những tác  động tích cực, khắc phục tác động tiêu cực của biến đổi kinh  tế  ­ xã hội  ở nước ta để  phát triển đạo đức cách mạng của sĩ  quan cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 114 3.2. Xây dựng môi trường đạo đức  ở  đơn vị  cơ  sở  trong sạch, lành   mạnh trước tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta đến   phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội  nhân dân Việt Nam hiện nay 128
  4. 5 3.3. Đổi mới công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức ở đơn vị cơ sở để phát  triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân  dân Việt Nam dưới tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta  hiện nay  140 KẾT LUẬN 152 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ  ĐàCÔNG BỐ CÓ  LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 154 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 155 PHỤ LỤC 163 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Đề  tài Tác động của biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở  nướ c ta đến phát   triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội Quân đội nhân dân   Việt Nam hiện nay  được tác giả  luận án quan tâm, chuẩn bị  từ  lâu. Đặc  biệt, với gần 30 năm trải nghiệm thực tế, giữ các cương vị  từ  trung đội   trưởng đến chính trị viên đại đội, trợ lý cơ quan, giảng viên; đóng quân ở  nhiều đơn vị và địa bàn khác nhau, như: biên giới phía Bắc (Quân khu 2),   Quân khu Thủ  đô, Tổng cục II, nên tác giả  đã có những hiểu biết nhất   định về  tác động của biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta đến phát triển   đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội .  Qua nghiên cứu tác giả  thấy rằng, việc giáo dục, rèn luyện, phát triển đạo đức cách mạng cho   cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân luôn có ý nghĩa đặc biệt quan   trọng. Tuy nhiên, việc nghiên cứu tác động của  biến đổi kinh tế ­ xã hội  ở  nước ta đến phát triển đạo đức cách mạng của một đối tượng cụ  thể  và đặc thù là sĩ quan cấp phân đội hiện nay là một vấn đề  mới và khó.  Trên cơ  sở  sưu tầm hệ  thống tài liệu tương đối đầy đủ, đượ c sự  góp ý,   giúp đỡ  của các chuyên gia, các nhà khoa học đã cho phép tác giả  triển   khai nghiên cứu đề tài này. Dựa trên cơ  sở  phương pháp luận của chủ  nghĩa Mác ­ Lênin, tư 
  5. 6 tưởng Hồ  Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng ta, kế  thừa kết quả  nghiên cứu của các công trình khoa học có liên quan, luận án tập trung làm   rõ cơ  sở  lý luận và thực tiễn của đề  tài, đề  xuất hệ  thống giải pháp  cơ  bản, có tính khả  thi nhằm phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp  phân đội dưới tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta hiện nay.  2. Lý do lựa chọn đề tài luận án Có thể  khẳng định, đặc điểm lớn nhất, phản ánh tập trung và trực  tiếp tiến trình đổi mới ở  nước ta gần 30 năm qua chính là những biến đổi  to lớn về  kinh tế  ­ xã hội. Những biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ấy, do những  mối liên hệ  tất yếu của nó đưa đến và quyết định, đã tác động đến mọi  lĩnh vực của đời sống xã hội (trong đó có đạo đức), đến mọi quá trình phát   triển của thực tiễn xã hội (trong đó có phát triển đạo đức cách mạng) theo   những chiều hướng và mức độ khác nhau. Chính vì vậy, phát triển đạo đức  cách mạng của sĩ quan quân đội nói chung, sĩ quan cấp phân đội nói riêng  luôn chịu sự tác động có tính quy luật của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước   ta. Tuy nhiên, sự biến đổi kinh tế ­ xã hội  ở nước ta và tác động của nó  đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội hiện nay như  thế nào, điều đó đang đặt ra yêu cầu cần luận giải, làm rõ. Về mặt lý luận,   những vấn đề như: thực chất, đặc điểm tác động của biến đổi kinh tế ­ xã  hội ở nước ta đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội;  xu hướng tác động, những vấn đề  đặt ra và những giải pháp cơ  bản phát  triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội dưới tác động của biến   đổi  kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta hiện nay... đang đòi hỏi phải được nghiên  cứu và làm sáng tỏ trên tất cả những khía cạnh của nó. Thực tế việc giáo dục, rèn luyện, phát triển đạo đức cách mạng của 
  6. 7 sĩ quan cấp phân đội trong những năm qua, bên cạnh  ưu điểm,  ở  một số  đơn vị còn bộc lộ những yếu kém và hạn chế, nhất là về  nhận thức, trách  nhiệm và năng lực của các chủ  thể, các lực lượng tham gia giáo dục, rèn   luyện,  phát triển đạo đức cách mạng  của sĩ quan cấp phân đội dưới tác  động của biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta. Bên cạnh đó, sự  chống phá  quyết liệt và thâm độc của các lực lượng thù địch trên lĩnh vực chính trị tư  tưởng, đạo đức, lối sống đối với cách mạng nước ta hiện nay lại càng đòi  hỏi cấp bách phải nhận thức và giải quyết có hiệu quả  những vấn đề  đã   nêu ở trên. Từ  những lý do đó, tác giả  chọn vấn đề:  “Tác động của biến đổi   kinh tế ­ xã hội  ở nước ta đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan   cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay”  làm đề  tài luận án  tiến sĩ. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu của luận án Là nhằm  phát triển đạo đức cách mạng  của sĩ quan cấp phân đội  Quân đội nhân dân Việt Nam dưới tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội  ở  nước ta hiện nay, đáp  ứng yêu cầu nhiệm vụ  xây dựng quân đội trong  tình hình mới. * Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án ­ Tổng hợp các công trình khoa học tiêu biểu có liên quan trực tiếp   đến đề tài luận án; trên cơ sở đó, đánh giá khái quát kết quả nghiên cứu và  xác định những nội dung đặt ra luận án cần tiếp tục giải quyết. ­ Phân tích, làm rõ thực chất và đặc điểm tác động của biến đổi KT­ XH ở nước ta đến phát triển ĐĐCM của sĩ quan cấp phân đội QĐNDVN.  ­ Đánh giá thực trạng, dự  báo xu hướng tác động và những vấn đề 
  7. 8 đặt ra đối với phát triển ĐĐCM của sĩ quan cấp phân đội QĐNDVN dưới  tác động của biến đổi KT­XH ở nước ta hiện nay. ­ Đề  xuất giải pháp cơ  bản phát triển ĐĐCM của sĩ quan cấp phân  đội QĐNDVN dưới tác động của biến đổi KT­XH ở nước ta hiện nay. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu của luận án Luận án nghiên cứu thực chất, đặc điểm tác động của biến đổi kinh  tế  ­ xã hội  ở  nước ta đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp  phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam.  * Phạm vi nghiên cứu của luận án Là  sĩ quan cấp phân đội  Quân đội nhân dân Việt Nam (trọng tâm là  nhóm sĩ quan chỉ huy và sĩ quan chính trị cấp phân đội), thời điểm tính từ đổi  mới (năm 1986), trong đó tập trung chủ  yếu là thời điểm từ  năm 2001 đến  nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận  án * Cơ sở lý luận của luận án Luận án dựa trên nền tảng chủ  nghĩa Mác ­ Lênin, tư  tưởng Hồ  Chí  Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, các nghị  quyết   của Quân ủy Trung ương về đạo đức và giáo dục, rèn luyện, phát triển ĐĐCM  cho đội ngũ sĩ quan nói chung, sĩ quan cấp phân đội nói riêng. Bên cạnh đó, tác  giả vận dụng và kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có  liên quan đến đề tài. * Cơ sở thực tiễn của luận án  Là tình hình biến đổi KT­XH của đất nước trong thời kỳ đổi mới và  thực trạng tác động của nó đến phát triển ĐĐCM của sĩ quan cấp phân đội 
  8. 9 QĐNDVN; các báo cáo, tổng kết của một số học viện, nhà trường và đơn  vị  trong QĐNDVN những năm gần đây; kết quả  khảo sát, điều tra xã hội  học của tác giả luận án về các vấn đề có liên quan.  * Phương pháp nghiên cứu của luận án Luận án sử  dụng phương pháp luận của triết học Mác ­ Lênin kết  hợp với các phương pháp cụ  thể  như: hệ  thống ­ cấu trúc, điều tra xã hội   học, khảo sát thực tế, phân tích, tổng hợp, lôgíc ­ lịch sử, khái quát hóa,   trừu tượng hóa, phương pháp chuyên gia…  6. Những đóng góp mới của luận án  ­ Xây dựng quan niệm về tác động của biến đổi kinh tế  ­ xã hội ở  nước ta đến phát triển ĐĐCM của sĩ quan cấp phân đội QĐNDVN. ­ Khái quát những đặc điểm tác động của biến đổi KT­XH ở nước ta  đến phát triển đạo đức cách mạng của sĩ quan cấp phân đội QĐNDVN. ­ Đưa ra dự báo xu hướng tác động và những vấn đề đặt ra, đề xuất  một số  giải pháp cơ  bản, có tính toàn diện và khả  thi để  khai thác những  tác động tích cực, khắc phục tác động tiêu cực  của  biến đổi  KT­XH  ở  nước ta  đến  phát triển ĐĐCM  của sĩ quan cấp phân đội QĐNDVN  hiện  nay. 7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án * Ý nghĩa lý luận  Luận án góp phần làm sáng tỏ  một số  vấn đề  cơ  bản về  tác động  của biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở nước ta đến phát triển ĐĐCM của sĩ quan  cấp phân đội. Qua đó, cung cấp thêm luận cứ   khoa học trong nghiên cứu,  giảng dạy và tổ chức quá trình giáo dục, rèn luyện, phát triển đạo đức cách  mạng ở các học viện, nhà trường và đơn vị cơ sở trong Quân đội ta.
  9. 10 * Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận án cung cấp cơ sở khoa học thực hiện   các giải pháp phát triển ĐĐCM của sĩ quan cấp phân đội QĐNDVN dưới  tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta hiện nay. 8. Kết cấu của luận án Luận án gồm: mở đầu, tổng quan về vấn đề nghiên cứu, 3 chương (7  tiết), kết luận, các công trình của tác giả đã được công bố có liên quan đến   đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
  10. 11 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 1.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến kinh tế ­ xã hội và   biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta  Bàn đến vấn đề  biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta, đã có nhiều  công trình khoa học đã đi sâu phân tích và luận giải khá rõ, đạt được nhiều   thành tựu. Trong đó, phải kể  đến một số  công trình nghiên cứu tiêu biểu   như: Tổng cục Chính trị: Tác động của những biến đổi kinh tế ­ xã hội đến   nhận thức chính trị, tư  tưởng của cán bộ  quân đội và một số  vấn đề  đổi   mới công tác tư tưởng, tổ chức trong quân đội ta hiện nay  [73]; Phan Trọng  Hào: Tác động của những biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta hiện nay đến   chất lượng chính trị  đơn vị  cơ  sở  của Quân đội nhân dân Việt Nam [27];  Phùng Văn Thiết: Những biến động cơ cấu XH­GC  ở nước ta hiện nay và   ảnh hưởng của nó đến xây dựng quân đội về chính trị [71]; Tạ Ngọc Tấn:  Một số vấn đề về biến đổi cơ cấu xã hội Việt Nam hiện nay [66]... Trong công trình nghiên cứu Tác động của những biến đổi kinh tế  ­   xã hội đến nhận thức chính trị, tư  tưởng của cán bộ  quân đội và một số   vấn đề đổi mới công tác tư tưởng, tổ chức trong quân đội ta hiện nay, khi  bàn đến vấn đề  biến đổi kinh tế  ­ xã hội, tập thể  các tác giả  đều thống   nhất đi đến nhận định, đó là sự  biến đổi: "Từ  một nền kinh tế  vận hành  theo cơ  chế  tập trung quan liêu, bao cấp, một nền kinh tế  hiện vật sang   nền kinh tế  hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ  chế  thị  trường,   có sự  quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ  nghĩa đó là một   sự chuyển hướng rất cơ bản trong phát triển kinh tế ở nước ta trong những   năm vừa qua" [73, tr. 8]. 
  11. 12 Theo các tác giả, chính đường lối đổi mới đúng đắn của Đảng và   Nhà nước ta đã đem lại những kết quả tích cực trong đời sống kinh tế ­ xã  hội của đất nước, làm cho đời sống vật chất ­ tinh thần của nhân dân được   cải thiệt đáng kể. Tuy nhiên, các tác giả  cũng đặc biệt lưu ý về  mặt trái  tiêu cực của kinh tế thị trường, bởi: "thực hiện cơ cấu kinh t ế nhiều thành   phần và cơ chế thị trường cũng có nghĩa là chúng ta thừa nhận sự phát triển   của sở  hữu tư  nhân tư  bản chủ  nghĩa trong một phạm vi nhất định; thừa   nhận cạnh tranh, chấp nhận sự  phân hóa giàu nghèo, sự  khác nhau trong  mức sống và cả  lối sống, chấp nhận quan hệ  bóc lột trong một giới hạn  nhất định", trong khi đó: "hiệu quả  quản lý của Nhà nước còn nhiều mặt  yếu kém; một mặt chưa phát huy được đầy đủ  sức mạnh của cơ  chế  thị  trường mặt khác, chưa hạn chế khắc phục được nhiều mặt tiêu cực của cơ  chế đó; chế độ, chính sách còn nhiều sơ hở, thiếu đồng bộ" [73, tr. 9].  Còn về mặt xã hội, theo các tác giả, hiện nay nước ta đang thực hiện  chính sách "mở cửa" đa dạng hóa và đa phương hóa trong quan hệ quốc tế,   mở  rộng hợp tác, liên kết, liên doanh với nước ngoài... Chính vì vậy, tập  thể tác giả cho rằng, những biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta: "trực tiếp   quy định sự  biến đổi của cơ  cấu xã hội nói chung và cơ  cấu xã hội ­ giai   cấp nói riêng" [73, tr. 18]. Bàn đến những biến đổi cơ cấu xã hội ­ giai cấp,  các tác giả  cho rằng, hiện nay  ở nước ta có các giai cấp, tầng lớp cơ  bản   như: giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, tầng lớp trí thức, giai cấp tiểu   tư  sản và giai cấp tư  sản (đã xuất hiện nhưng chưa thực sự  hoàn chỉnh).  Do nước ta từ sản xuất nhỏ đi lên chủ nghĩa xã hội và với chính sách phát   triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, nên các tác giả nhận định: "xã  hội Việt Nam hiện nay có một cơ  cấu xã hội ­ giai cấp đa dạng và phức  tạp" [73, tr. 20].  
  12. 13 Trên cơ sở đó, các tác giả cũng chỉ  ra những đặc điểm chủ  yếu của   cơ cấu xã hội ­ giai cấp hiện nay ở nước ta: thứ nhất , đó là một cơ cấu xã   hội ­ giai cấp quá độ; thứ hai, đó là một cơ cấu xã hội ­ giai cấp đa dạng,   phức tạp; thứ  ba, cơ  cấu xã hội ­ giai cấp  ở  nước ta đang quá trình biến   động nhanh chóng; thứ tư, cơ cấu xã hội ­ giai cấp ở nước ta hiện nay tuy   rất đa dạng, phức tạp những vẫn mang tính thống nhất theo định hướng   tiến tới một cơ cấu xã hội ­ giai cấp xã hội chủ nghĩa [73, tr. 21­ 22]. Ở công trình khoa học Tác động của những biến đổi kinh tế ­ xã hội   ở  nước ta hiện nay đến chất lượng chính trị  đơn vị  cơ  sở  của Quân đội   nhân dân Việt Nam, từ chỗ đi sâu phân tích, làm rõ quan niệm: kinh tế ­ xã  hội, biến đổi kinh tế ­ xã hội, tác giả Phan Trọng Hào đã đưa ra quan niệm  về  biến đổi kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta hiện nay. Theo tác giả: "biến đổi  kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta hiện nay là quá trình thay đổi về  số  lượng và  chất lượng các mặt, các yếu tố, các bộ  phận trong hệ  thống cấu trúc KT­ XH quá độ cùng các mối quan hệ qua lại giữa chúng theo những xu hướng   khác nhau, trong đó xu hướng chủ  đạo là làm thay đổi căn bản tình trạng   KT­XH kém phát triển của nước ta vốn là một xã hội thuộc địa, nửa phong   kiến, với nền sản xuất nhỏ, kinh tế nghèo nàn lạc hậu, trải qua nhiều năm   bị chiến tranh tàn phá, bỏ  qua chế  độ  TBCN đi lên CNXH, thực hiện mục  tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" [27, tr. 13].  Trong công trình nghiên cứu của mình, tác giả  cũng chỉ  ra tính chất,   mục tiêu, nội dung của những biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta hiện nay.  Theo tác giả, tính chất của những biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta hiện  nay là làm thay đổi căn bản tình trạng kinh tế ­ xã hội kém phát triển sang   tình trạng kinh tế ­ xã hội phát triển tiến bộ hơn, nhằm thực hiện mục tiêu  dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Cũng theo tác 
  13. 14 giả, nội dung của những biến đổi kinh tế ­ xã hội ở nước ta hiện nay là: thứ  nhất, biến đổi về chế độ sở hữu và cơ cấu kinh tế, trước hết là cơ cấu các   thành phần kinh tế và đi liền với nó là biến đổi cơ cấu xã hội mà hạt nhân là   cơ cấu XH­GC; thứ hai, biến đổi trong cơ chế quản lý kinh tế và đi liền với   nó là quá trình "đánh thức" tính năng động xã hội của các chủ thể; thứ ba, sự   biến đổi về thu nhập của các cá nhân, đi liền với nó là sự phân tầng xã hội   mà trước hết là phân hóa giàu ­ nghèo; thứ tư, biến đổi định hướng giá trị xã   hội [27, tr. 14­25]. Bàn đến những biến đổi cơ  cấu XH­GC, trong công trình khoa học:  Những biến động cơ cấu XH­GC ở nước ta hiện nay và ảnh hưởng của nó   đến xây dựng quân đội về chính trị, tác giả Phùng Văn Thiết đã phân tích,  làm rõ khái niệm, đặc điểm của biến động cơ cấu XH­GC ở nước ta trước   năm 1986, phân tích những nhân tố  cơ  bản tác động đến sự  biến động cơ  cấu XH­GC  ở  nước ta. Theo tác giả, những nhân tố  cơ  bản tác động đến  sự biến động cơ cấu XH­GC ở nước ta bao gồm: đường lối, chính sách của  Đảng, Nhà nước ta; hiện trạng cơ cấu XH­GC do lịch sử để  lại; quá trình  công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tính hai mặt của kinh tế  thị  trường; tình  hình quốc tế và khu vực [71, tr. 33 ­ 41]. Trên cơ sở đó, tác giả đi sâu phân   tích, làm rõ  ảnh hưởng của biến động cơ  cấu XH­GC đến xây dựng quân  đội về  chính trị  và thực trạng của nó, đề  xuất giải pháp nhằm xây dựng   quân đội vững mạnh về  chính trị  trước sự  biến động cơ  cấu XH­GC  ở  nước ta. Tiếp tục bàn đến sự  biến đổi cơ  cấu xã hội  ở  Việt Nam hiện nay,   gần đây có công trình do tác giả Tạ Ngọc Tấn chủ biên Một số vấn đề về   biến đổi cơ  cấu xã hội Việt Nam hiện nay. Trong công trình nghiên cứu  này, các tác giả  cho rằng, kinh tế  ­ xã hội của đất nước biến đổi làm cho  
  14. 15 cơ cấu xã hội ở nước ta có sự biến đổi sâu sắc, đặc biệt là cơ cấu xã hội ­   giai cấp, cơ cấu xã hội ­ dân tộc, cơ  cấu xã hội ­ nghề  nghiệp, cơ  cấu xã  hội ­ tôn giáo, đó là hệ quả tất yếu của quá trình vận động, phát triển trong  tất cả  các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tuy nhiên, các tác giả  cũng cho  rằng: “Sự  biến đổi phù hợp với xu hướng vận động của xã hội sẽ  trở  thành nhân tố tích cực thúc đẩy quá trình vận động, phát triển kinh tế ­ xã  hội của đất nước. Đồng thời, sự  biến đổi không phù hợp sẽ  tác động tiêu  cực đến đời sống xã hội và sự  phát triển” [66, tr. 5]. Đối với Quân đội ta,   sự  biến đổi không phù hợp  ấy cũng đang đặt ra nhiều vấn đề  như: sự  không thuần nhất trong thành phần xuất thân, sự  suy giảm nghiêm trọng   tình đồng chí, đồng đội... làm  ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình xây dựng   sức mạnh chiến đấu của quân đội.  Trong các công trình trên, các tác giả  tập trung nghiên cứu, đánh giá  thực trạng, điều kiện, hoàn cảnh cũng như  bản chất của những biến đổi  cơ cấu xã hội trong mối quan hệ qua lại với các lĩnh vực đời sống xã hội,   đưa ra những dự báo có sức thuyết phục về xu hướng biến đổi của cơ cấu   xã hội, khả năng tác động của nó đến sự phát triển kinh tế ­ xã hội của đất  nước, đến xây dựng quân đội, cung cấp cơ  sở  khoa học cho việc hoạch   định các chính sách phát triển kinh tế ­ xã hội, đề  ra các giải pháp để nâng  cao sức mạnh chiến đấu của quân đội trong tình hình hiện nay. 1.2. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đạo đức và giáo   dục đạo đức cách mạng cho con người mới Việt Nam xã hội chủ nghĩa  Về  vấn đề  này, các tác giả, các nhà khoa học trên thế  giới đã tập  trung mổ xẻ, phân tích và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tiêu biểu   là các tác phẩm và công trình có giá trị như: V. F. Sutskin: Đạo đức cách mạng đã được hình thành như  thế  nào, 
  15. 16 [65]; V.M. Xôkôlốp:  Quan điểm đạo đức của lối sống xã hội chủ  nghĩa  [91]; Nguyễn Như  Diệm, Nguyễn Y Na:  Những vấn đề  đạo đức trong   điều kiện kinh tế thị trường [10]...  Các nhà lý luận và các nhà khoa học trên thế giới tập trung khai thác  trên nhiều khía cạnh, song cống hiến nổi bật của họ  là về  phương pháp  tiếp cận và những giá trị  lý luận khoa học hết sức quý báu. Những thành  tựu quan trọng đó ngày nay vẫn là cơ sở  khoa học để chúng ta tiếp cận và  tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, phát triển. Trong những công trình khoa học đó, đáng chú ý là chuyên đề  Những   vấn đề  đạo đức trong điều kiện kinh tế  thị  trường   do hai nhà khoa học  Nguyễn Như  Diệm, Nguyễn Y Na thực hiện. Theo các tác giả, Việt Nam  đang thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, phát triển nền kinh   tế  thị  trường định hướng xã hội chủ  nghĩa, vì thế: “Xây dựng kinh tế  thị  trường thế tất tạo ra sự xâm nhập, bổ sung lẫn nhau giữa các hệ thống giá   trị, các chuẩn mực đạo đức truyền thống và hiện đại, trong nước và ngoài  nước, đồng thời cũng tạo ra sự tác động, xung khắc, gạt bỏ lẫn nhau giữa  một số mặt trong chúng. Trong tình hình đó, xác định xem cần kề thừa, duy   trì những yếu tố  nào, phê phán, gạt bỏ  những yếu tố  nào trong đạo đức  truyền thống, tiếp thu, tiêu hóa những yếu tố nào, gạt bỏ, ngăn chặn những   yếu tố nào trong hệ thống giá trị và quy tắc ứng xử đi liền với sự hình thành   và phát triển của kinh tế  thị trường nhằm xây dựng một nền đạo đức Việt  Nam lành mạnh, giàu tính dân tộc và hiện đại là nhiệm vụ  mà các nhà khoa  học, những người làm công tác quản lý nhà nước, giáo dục, hoạt động xã hội  cần góp sức hoàn thành” [10, tr 1­2]. Ở  nước ta, đặc biệt từ  sau Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ  VI  
  16. 17 của Đảng đến nay, vấn đề  đạo đức và giáo dục, phát triển đạo đức cách  mạng trước những tác động của biến đổi kinh tế ­ xã hội đã được các nhà   khoa học đề cập đến ở nhiều góc độ khác nhau. Nhiều nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu về  mối quan hệ  giữa   kinh tế với đạo đức, khẳng định các giá trị đạo đức xã hội luôn chịu sự tác   động hai mặt những biến đổi của môi trường kinh tế ­ xã hội. Qua đó, các  nhà khoa học cũng chỉ ra sự phức tạp của các vấn đề đạo đức xã hội; theo   đó, đạo đức mới ­ đạo đức cách mạng ở nước ta vừa phải đấu tranh quyết  liệt với các hệ thống đạo đức khác, vừa phải tích cực đấu tranh để  tự  đổi  mới trong điều kiện hiện nay. Tiêu biểu như một số đề tài: Nguyễn Thế Kiệt: Quan hệ giữa đạo đức và kinh tế trong việc định   hướng các giá trị đạo đức hiện nay [36]; Nguyễn Tĩnh Gia: Sự tác động hai   mặt của cơ  chế  thị  trường đối với đạo đức người cán bộ  quản lý   [25];  Nguyễn Chí Mỳ: Sự  biến đổi của thang giá trị  đạo đức trong nền kinh tế   thị  trường với việc xây dựng đạo đức mới cho cán bộ  quản lý  ở  nước ta   hiện nay [54]; Nguyễn Trọng Chuẩn: Những thách thức của toàn cầu hóa  [8]; Cao Thu Hằng: Mấy vấn đề đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường   ở  nước ta hiện nay [29]; Hà Thúc Minh: Chính trị  ­ đạo đức và chính trị  ­   kinh tế [53]; Tô Huy Rứa: Phát triển hài hòa giữa kinh tế và xã hội ở Việt   Nam qua 20 năm đổi mới [63]; Hội đồng Lý luận Trung ương: Những vấn   đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra trong tình hình hiện nay [30]; Ban Tuyên  giáo Trung ương: Suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong đội   ngũ cán bộ, đảng viên và công cuộc phòng, chống [4]; Nguyễn Văn Phúc:  Về tác động có tính hai mặt của tiến bộ khoa học ­ công nghệ đối với đạo   đức [61]... Từ chỗ  đi sâu tìm hiểu, phân tích thực trạng tác động của cơ chế  thị 
  17. 18 trường đến đời sống đạo đức  ở  nước ta hiện nay, cũng như  sự  khó khăn,   phức tạp trong quá trình xây dựng, phát triển nền đạo đức mới ­ đạo đức   cách mạng, các tác giả, các nhà khoa học đều đi đến nhận định chung: một  là, sự  biến đổi của hệ  thống giá trị, thang giá trị  đạo đức  ở  nước ta hiện  nay là một tất yếu; hai là, việc giáo dục, định hướng giá trị đạo đức là cần  thiết và cấp bách trong xây dựng nền đạo đức mới ở nước ta hiện nay. Trong công trình khoa học Sự biến đổi của thang giá trị đạo đức trong   nền kinh tế thị trường với việc xây dựng đạo đức mới cho cán bộ  quản lý ở   nước ta hiện nay do PGS, TS Nguyễn Chí Mỳ chủ biên, các tác giả đã nghiên  cứu, đúc kết và rút ra một số biểu hiện chung của sự biến động giá trị đạo đức,   đó là: “ ­ Từ chỗ coi trọng các giá trị chính trị ­ xã hội chạy sang cực các giá   trị  kinh tế  vật chất; từ  chỗ  lấy con người xã hội tập thể  làm chuẩn mực   chuyển sang chỗ  quá nặng về  con người cá nhân, thậm chí cá nhân chủ  nghĩa.  ­ Từ  chỗ  trong quan hệ  nhân cách bao gồm cả  đức và tài và đức là   gốc chuyển sang coi nhẹ đạo đức. ­ Từ chỗ sống vì lý tưởng đến chỗ quá thực dụng sùng bái đồng tiền,  sống xa hoa, lãng phí. ­ Nhiều giá trị  truyền thống bị  coi thường, một số  thuần phong mĩ   tục bị xâm phạm” [54, tr. 72].  Quá trình phân tích, các tác giả đưa ra hai nhóm mâu thuẫn lớn trong  quan niệm về chuẩn mực và thang giá trị đạo đức: một là, mâu thuẫn giữa   ý thức đạo đức và thực tiễn đạo đức (như  lời nói không đi đôi với việc   làm, nói một đằng, làm một nẻo, ý thức lạc hậu so với thực tiễn, không có  tính định hướng giá trị phù hợp với hiện thực); hai là, mâu thuẫn giữa đạo 
  18. 19 đức truyền thống và đạo đức mới, giữa lý trí và tình cảm đạo đức [54, tr.  72]. Đồng thời cũng chỉ ra sáu nguyên nhân chủ yếu đưa tới sự chuyển đổi   giá trị  và chuẩn mực đạo đức xã hội  ở  nước ta trong giai đoạn hiện nay.  Trong sáu nguyên nhân ấy, đáng chú ý là nguyên nhân thứ tư, đó là, do ảnh  hưởng của tư  tưởng coi trọng lợi ích vật chất trực tiếp của cá nhân hơn   nghĩa vụ  và trách nhiệm đối với tập thể, với quốc gia, từ  đó xuất hiện   khuynh hướng coi nhẹ giáo dục đạo đức truyền thống, coi nhẹ giáo dục và  xây dựng đạo đức mới xã hội chủ  nghĩa, vai trò làm gương đạo đức bị  giảm sút nghiêm trọng [54, tr. 81­87].  Bàn đến giải pháp phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức,  lối sống trong đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay có Đề  tài KX.04.30/06­10  do Ban Tuyên giáo Trung  ương tổ  chức thực hiện năm 2010. Đề  tài khẳng   định: tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống là nền tảng và động lực tinh thần  để  phát triển xã hội. Tuy nhiên, trong thời kỳ  đổi mới hiện nay, do những   nguyên nhân cả về  khách quan và chủ  quan, sự  suy thoái tư tưởng chính trị,  đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ  cán bộ, đảng viên đang có   diễn biến phức tạp. Đề tài tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng tư tưởng   chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, tình hình suy thoái và  công tác phòng, chống suy thoái trong lĩnh vực này, đề ra các giải pháp và điều  kiện phòng, chống suy thoái tư  tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong đội   ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay. Trong chuyên đề Quan niệm về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống   của người cộng sản và quan niệm về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống   cần có của cán bộ, đảng viên trước yêu cầu mới của cách mạng Việt Nam   GS, TS Trần Văn Bính nhấn mạnh, tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng 
  19. 20 phải là cái gốc của người cán bộ, đảng viên. Khi đề  cập đến tư  tưởng  chính trị, đạo đức, lối sống của người cộng sản, GS, TS Trần Văn Bính đã  nhắc lại những tiêu chí mà Chủ  tịch Hồ  Chí Minh xây dựng để  giáo dục   cho cán bộ, đảng viên, đó là: giữ  chủ  nghĩa cho vững; làm cách mạng là  phải biết hy sinh; phải giữ  đúng tư  cách của người cách mạng. Để  giáo  dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trước những biến đổi to lớn  và sâu sắc về  kinh tế, chính trị, xã hội  ở  nước ta hiện nay, GS, TS Trần   Văn Bính cho rằng: “Phải thông qua giáo dục đạo đức cách mạng cho cán   bộ, đảng viên để  xây dựng nền tảng tinh thần đạo đức cho xã hội” [4, tr.   45]. Và: “việc tạo ra những cơ chế, chính sách, buộc mỗi cán bộ, đảng viên   phải trở  thành hạt nhân trong các phong trào quần chúng, và phải thường  xuyên tiếp nhận sự kiểm tra, giám sát của quần chúng, sẽ là biện pháp hữu  hiệu nhằm nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” [4,  tr. 48]. Cũng   trong   Đề   tài   KX.04.30/06­10,   TS   Nguyễn   Thị   Phương   Hoa,   PGS, TS Trần Thị Minh Châu, TS Ngô Văn Thạo đã đưa ra các giải pháp cụ  thể  để  góp phần phòng, chống suy thoái tư  tưởng chính trị, đạo đức, lối  sống trong Đảng và trong xã hội ta hiện nay. Trong đó, TS Ngô Văn Thạo  đưa ra giải pháp: giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm, đặc biệt là ý thức   trách nhiệm đối với công việc và nhiệm vụ được giao, coi đây là giải pháp  cơ bản nhằm phát huy tính tự giác, tích cực của đội ngũ cán bộ, đảng viên  để phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng  và trong xã hội ta hiện nay. Theo TS Ngô Văn Thạo, mỗi cán bộ, đảng viên  phải luôn luôn cố  gắng để  làm việc tương xứng với khả  năng của mình,  không làm việc cầm chừng, thiếu trách nhiệm, bởi: “Làm việc cầm chừng,  làm việc dưới tầm là biểu hiện của suy thoái phẩm chất, suy thoái đạo đức 
  20. 21 và lối sống” [4, tr. 167]. Bên cạnh đó, các nhà khoa học cũng đưa ra hệ  thống các giải pháp, như: xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách quản  lý kinh tế ­ xã hội; phát huy vai trò của dư luận xã hội; tiếp tục đẩy mạnh   việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh;... để góp phần  phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng và   trong xã hội ta hiện nay [4, tr. 126­186]. Có thể nói, các công trình trên đã đề cập khá phong phú đến đạo đức   cách mạng và phát triển đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và trong  toàn xã hội ta hiện nay, là cơ sở  lý luận quan trọng để tác giả nghiên cứu,  kế thừa, tiếp thu những điểm hợp lý trong quá trình triển khai luận án của   mình.  1.3. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến giáo dục, xây dựng,   phát triển đạo đức cách mạng cho quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt   Nam  Liên quan đến vấn đề nghiên cứu, về lĩnh vực đạo đức cách mạng và  phát triển đạo đức cách mạng cho quân nhân Quân đội ta,  nhiều tác giả và  nhà khoa học trong quân đội đã tập trung khai thác  ở  nhiều đối tượng và   góc độ khác nhau. Tiêu biểu như một số công trình: Nguyễn Tiến Bình: Tự giác hóa quá trình hình thành, phát triển đạo   đức cộng sản trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay   [5]; Hà Huy  Thông: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức của người cán bộ quân sự [72];  Trần Xuân Trường: Một số vấn đề  giáo dục xã hội chủ  nghĩa trong Quân   đội nhân dân Việt Nam [82]; Hà Nguyên Cát: Vấn đề  đạo đức cách mạng   của người cán bộ  hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam trong điều kiện   hiện nay [6]; Nguyễn Hùng Oanh: Phát triển đạo đức cách mạng  ở  thanh   niên quân đội trong tình hình hiện nay [58]; Phạm Văn Nhuận: Tư  tưởng  
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2