Luận án Tiến sĩ Triết học: Ảnh hưởng của thuyết tam tòng, tứ đức đối với người phụ nữ Việt Nam hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> NGUYỄN THỊ VÂN<br /> <br /> thuyÕt tam tßng, tø ®øc trong nho gi¸o<br /> vµ ¶nh h­ëng cña nã ®èi víi ng­êi phô n÷<br /> viÖt nam hiÖn nay<br /> Chuyên ngành : CNDVBC & CNDVLS<br /> Mã số<br /> <br /> : 62 22 80 05<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TS NGUYỄN HÙNG HẬU<br /> <br /> HÀ NỘI - 2014<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa<br /> học của riêng tôi. Các số liệu, tư liệu được sử dụng trong<br /> luận án là trung thực, có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng.<br /> Những kết quả khoa học của luận án chưa được công bố<br /> trong bất kỳ công trình nào.<br /> <br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Nguyễn Thị Vân<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 5<br /> <br /> Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU<br /> 1.1. Những công trình nghiên cứu về đạo đức Nho giáo và thuyết tam<br /> tòng, tứ đức trong Nho giáo<br /> 1.2. Những công trình nghiên cứu ảnh hưởng của thuyết tam tòng, tứ<br /> đức trong Nho giáo đối với người phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> 1.3. Những công trình nghiên cứu quan điểm và giải pháp chủ yếu<br /> nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực và hạn chế ảnh hưởng tiêu<br /> cực của thuyết tam tòng, tứ đức đối với người phụ nữ Việt Nam<br /> hiện nay<br /> <br /> 12<br /> <br /> Chương 2: THUYẾT TAM TÒNG, TỨ ĐỨC TRONG NHO GIÁO<br /> 2.1. Thuyết tam tòng, tứ đức trong Nho giáo Trung Quốc<br /> 2.2. Thuyết tam tòng, tứ đức trong Nho giáo Việt Nam<br /> <br /> 23<br /> 23<br /> 38<br /> <br /> 5<br /> <br /> 18<br /> <br /> Chương 3: ẢNH HƯỞNG CỦA THUYẾT TAM TÒNG, TỨ ĐỨC ĐỐI<br /> VỚI NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT NAM HIỆN NAY- THỰC<br /> TRẠNG VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA<br /> <br /> 3.1. Ảnh hưởng tiêu cực của thuyết tam tòng, tứ đức đối với người<br /> phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> 3.2. Ảnh hưởng tích cực của thuyết tam tòng, tứ đức đối với người<br /> phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> 3.3. Những nhân tố làm biến đổi sự ảnh hưởng của thuyết tam tòng, tứ<br /> đức đối với người phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> 3.4. Một số vấn đề đặt ra từ ảnh hưởng của thuyết tam tòng, tứ đức<br /> trong Nho giáo đối với người phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> <br /> 62<br /> 62<br /> 89<br /> 108<br /> 115<br /> <br /> Chương 4: QUAN ĐIỂM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU<br /> NHẰM PHÁT HUY ẢNH HƯỞNG TÍCH CỰC, HẠN CHẾ<br /> ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC CỦA THUYẾT TAM TÒNG, TỨ<br /> ĐỨC ĐỐI VỚI NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT NAM HIỆN NAY<br /> <br /> 4.1. Một số quan điểm chủ yếu nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực và<br /> hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của thuyết tam tòng, tứ đức đối với<br /> người phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> 4.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực và<br /> hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của thuyết tam tòng, tứ đức đối với<br /> người phụ nữ Việt Nam hiện nay<br /> KẾT LUẬN<br /> DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 124<br /> <br /> 124<br /> <br /> 135<br /> 155<br /> 157<br /> 159<br /> <br /> DANH MỤC CÁC BẢNG<br /> Trang<br /> Bảng 3.1: Người làm chính các việc chăm sóc con, chăm sóc người<br /> già - người ốm, dạy bảo con<br /> Bảng 3.2: Vai trò kinh tế giữa nam - nữ trong gia đình<br /> <br /> 94<br /> 95<br /> <br /> Bảng 3.3: Người đóng góp nhiều công sức nhất cho kinh tế gia đình<br /> giới tính người trả lời<br /> Bảng 3.4: Người làm chính trong sản xuất - kinh doanh<br /> <br /> 95<br /> 96<br /> <br /> Bảng 3.5: Bảng tham khảo người quản lý tài chính gia đình theo vùng<br /> điều tra<br /> <br /> 96<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Nho giáo ra đời thời Xuân Thu - Chiến Quốc - thời kỳ mà tình hình<br /> kinh tế - xã hội có nhiều biến động nhất trong lịch sử Trung Quốc. Các nước<br /> chư hầu nhà Chu tranh giành quyền lực, tàn sát lẫn nhau làm cho xã hội lâm<br /> vào cảnh loạn lạc, rối ren. Trước tình hình đó, các nhà tư tưởng của Nho giáo<br /> đã lý giải các vấn đề xã hội và họ muốn tìm ra phương pháp đưa xã hội từ<br /> loạn lạc tới thịnh trị. Chính vì vậy, có nhiều ý kiến cho rằng, thực chất Nho<br /> giáo là đạo trị nước, Nho giáo là đạo làm người vì bàn nhiều tới việc giáo dục<br /> đạo đức cho con người - nhân tố giúp xã hội ổn định, trật tự.<br /> Nội dung giáo dục đạo đức cho con người của Nho giáo tập trung ở các<br /> phạm trù cơ bản như Tam cương, Ngũ thường, Chính danh. Đối với người<br /> phụ nữ, nội dung giáo dục đạo đức của Nho giáo thể hiện rõ thông qua thuyết<br /> tam tòng, tứ đức.<br /> Nho giáo được truyền vào nước ta từ thời Bắc thuộc. Khi vào Việt<br /> Nam, nó được cải biến đi cho phù hợp với tính chất ôn hòa vốn có của người<br /> Việt. Trong quá trình tồn tại, giai cấp phong kiến Việt Nam sử dụng Nho giáo<br /> làm công cụ để thiết lập ổn định trật tự xã hội và duy trì sự thống trị của giai<br /> cấp cầm quyền. Trải qua những bước thăng trầm của lịch sử, Nho giáo đã có<br /> chỗ đứng nhất định trong đời sống tư tưởng của người Việt. Trong các nội<br /> dung đạo đức của Nho giáo thì thuyết tam tòng, tứ đức là những quy phạm<br /> giáo dục đạo đức cơ bản đối với người phụ nữ. Tư tưởng này đã có ảnh hưởng<br /> rất sâu sắc đến vai trò, vị trí, cuộc sống của người phụ nữ Việt Nam. Bên cạnh<br /> các giá trị tích cực, thuyết tam tòng, tứ đức có nhiều mặt tiêu cực, trói buộc<br /> người phụ nữ Việt Nam vào lễ giáo phong kiến, kìm hãm các bước tiến của<br /> họ. Tuy nhiên, thuyết tam tòng, tứ đức trên chặng đường dài của lịch sử dân<br /> tộc, nó vẫn có giá trị nhất định góp phần làm nên vẻ đẹp truyền thống của<br /> người phụ nữ Việt Nam.<br /> Ngày nay, mặc dù cơ sở kinh tế - xã hội của nhà nước phong kiến<br /> không còn nhưng phần nào tư tưởng của Nho giáo nói chung; thuyết tam<br /> tòng, tứ đức nói riêng vẫn còn tồn tại ít nhiều và có ảnh hưởng đến người phụ<br /> <br />