Luận án Tiến sĩ Triết học: Phê phán quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Nguyễn Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:155

Thêm vào BST

Báo xấu

345
lượt xem 77
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án Tiến sĩ Triết học: Phê phán quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay nhằm làm rõ quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về con đường đi lên CNXH ở Việt Nam, luận án tập trung phê phán, bác bỏ những quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả của việc phê phán này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Triết học: Phê phán quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay

Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh NGÔ HOÀNG ANH PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM PHỦ NHẬN CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRI ẾT HỌC Hà Nội - 2013
Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh NGÔ HOÀNG ANH PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM PHỦ NHẬN CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành : Chủ nghĩa xã hội khoa học Mã số : 62 22 85 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRI ẾT HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn An Ninh Hà Nội - 2013
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi; các số liệu, tư liệu được sử dụng trong luận án là trung thực, có xuất xứ rõ ràng; những phát hiện, đưa ra trong luận án là kết quả nghiên cứu của tác giả luận án. Tác giả Ngô Hoàng Anh
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN CNCS : Chủ nghĩa cộng sản CNTB : Chủ nghĩa tư bản CNXH : Chủ nghĩa xã hội CSCN : Cộng sản chủ nghĩa DBHB : Diễn biến hòa bình TBCN : Tư bản chủ nghĩa XHCN : Xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 5 1.1. Các thành tựu nghiên cứu có liên quan tới đề tài này. 5 1.2. Những vấn đề cần tiếp tục làm rõ. 22 1.3. Một số vấn đề mà luận án sẽ tập trung nghiên cứu 23 Chương 2 CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM VÀ NHẬN DẠNG CÁC QUAN ĐIỂM PHỦ NHẬN CON ĐƯỜNG ĐÓ. 25 2.1. Về con đường đi lên chủ nghĩa xã h ội ở Việt Nam 25 2.2. Nhận dạng những quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam hiện nay. 51 Chương 3 THỰC TRẠNG PHÊ PHÁN CÁC QUAN ĐIỂM PHỦ NHẬN CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 75 3.1. Thực trạng phê phán các quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam hiện nay. 75 3.2. Những vấn đề có tính quy luật và những vấn đề đặt ra từ việc phê phán các quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã h ội ở Việt Nam. 95 Chương 4 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÊ PHÁN CÁC QUAN ĐIỂM PHỦ NHẬN CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM 106
4.1. Quan điểm cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả việc phê phán các quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở nước ta 106 4.2. Những giải pháp cơ bản để nâng cao hiệu quả phê phán các quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở nước ta 111 KẾT LUẬN 136 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xây dựng và bảo vệ chế độ XHCN cả về thực tiễn và lý luận là hai nhiệm vụ thường xuyên với các Đảng Cộng sản đang cầm quyền. Không biết tự bảo vệ bằng lý luận cũng là một nguy cơ lớn đối với sự tồn vong của chế độ XHCN. Sự sụp đổ của mô hình CNXH hiện thực ở Đông Âu và Liên Xô vào thập kỷ 80- 90 của thế kỷ XX đã khẳng định tư tưởng của V.I. Lênin: cách mạng chỉ có giá trị khi biết tự bảo vệ. Công cuộc đổi mới đã góp phần quan trọng vào việc nhận thức rõ hơn con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Sau hơn 25 năm đổi mới, chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. “Nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ngày càng sáng tỏ hơn; hệ thống quan điểm lý luận về công cuộc đổi mới, về xã hội xã hội chủ nghĩa và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đã hình thành trên những nét cơ bản” [34 - tr. 68]. Những bước tiến lớn trong nhận thức lý luận về CNXH ở Việt Nam cũng có một phần đóng góp quan trọng từ cuộc đấu tranh bảo vệ những giá trị đích thực của CNXH và con đường đi lên CNXH. Các thế lực thù địch với CNXH luôn tìm cách điên cuồng chống phá sự nghiệp xây dựng CNXH ở Việt Nam. Phủ nhận con đường đi lên CNXH của Việt Nam là một trong những trọng điểm chống phá của chúng. Biết rõ việc phủ nhận con đường đi lên CNXH sẽ có tác dụng to lớn đến việc gây mơ hồ, lung lạc ý chí toàn xã hội; chúng cũng rất dày công với nhiều thủ đoạn thâm độc để xuyên tạc, chống phá. Và, trên thực tế chúng cũng đã gây không ít xáo trộn về tâm trạng, tư tưởng trong xã hội. Nhận thức rõ và đấu tranh phê phán những luận điểm phủ nhận, kiên quyết đập tan mọi luận điệu phản động sai trái, xuyên tạc qua đó khẳng định con đường đi lên CNXH ở Việt Nam là một trọng điểm của cuộc đấu tranh trên lĩnh v ực tư tưởng - lý luận hiện nay.
2 Đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu chống phá, phản bác có cơ sở khoa học đối với những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam là nhiệm vụ quan trọng, vừa cần thiết cấp bách, vừa mang tính chiến lược. Trên cơ sở khoa học, mài sắc tinh thần cảnh giác và tính chiến đấu để chỉ rõ những âm mưu, thủ đoạn của các lực lượng thù địch, từ đó đề ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh chống các quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam... là những yêu cầu khách quan và cấp bách đặt ra trên lĩnh vực này. Để góp phần vào cuộc đấu tranh này, tác giả chọn vấn đề: “Phê phán quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài của luận án. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đíc Trên cơ sở làm rõ quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về con đường đi lên CNXH ở Việt Nam, luận án tập trung phê phán, bác bỏ những quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả của việc phê phán này. Nhiệm vụ Để đạt được mục đích trên, nhiệm vụ của luận án là: - Phân tích làm rõ những cơ sở lý luận và thực tiễn của con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và nhận dạng bản chất, mục tiêu, thủ đoạn của các luận điệu phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. - Phân tích thực trạng cuộc đấu tranh phê phán các luận điệu phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và những vấn đề đặt ra trong việc phê phán này. - Đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phê phán, bác bỏ những quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam
3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Về con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và những quan điểm sai trái nhằm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và cuộc đấu tranh phê phán những quan điểm sai trái này. - Luận án này chỉ tập trung nghiên cứu, phân tích, đánh giá những quan điểm tiêu biểu phủ nhận về lý luận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam từ 1986 đến nay. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu. Cơ sở lý luận nghiên cứu của luận án là những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng; kế thừa những thành tựu lý luận về đấu tranh giai cấp trên lĩnh v ực tư tưởng để bảo vệ CNXH. Luận án sử dụng phương pháp chung nhất là chủ nghĩa duy v ật biện chứng và từ góc độ chính trị - xã hội, ngoài ra còn sử dụng các phương pháp lịch sử và lôgíc, phân tích và tổng hợp, so sánh và chứng minh... để nghiên cứu đề tài này. 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Về lý luận, góp phần nhận diện, vạch trần âm mưu, thủ đoạn của những quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam; khẳng định tính đúng đắn trong quan điểm chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng cộng sản Việt Nam, về CNXH và xây dựng CNXH, góp phần bảo vệ chế độ XHCN mà Đảng và nhân dân ta đã chọn. Về thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả của cuộc đấu tranh chống những quan điểm sai trái phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam từ đó nâng cao “sức đề kháng”, tăng cường niềm tin cho cán bộ, đảng viên, và nhân dân vào mục tiêu XHCN và con đường đi lên CNXH của Việt Nam.
4 6. Đóng góp mới về khoa học của luận án Luận án trình bày một cách có hệ thống về những nội dung cơ bản, mục tiêu, thủ đoạn truyền bá các quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Chỉ ra những vấn đề đặt ra đối với cuộc đấu tranh này và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phê phán, góp phần bảo vệ con đường đi lên CNXH ở Việt Nam trong tình hình mới. 7. Kết cấu của luận án Luận án gồm phần Mở đầu, 4 chương, 9 tiết, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo.
5 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1.1. Các thành tựu nghiên cứu có liên quan tới đề tài này 1.1.1 Nhóm thành tựu nghiên cứu chính diện về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội Những năm gần đây, đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến con đường đi lên CNXH ở Việt Nam và đấu tranh chống những quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Cuốn sách “Quá trình hình thành con đường đi lên CNXH ở Việt Nam”, của Đào Duy Tùng, Nxb.CTQG xuất bản 1994, được xem như một trong những tổng kết đầu tiên của cá nhân về vấn đề CNXH ở Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Cuốn sách đã giúp chúng ta hi ểu sâu sắc hơn bản chất cách mạng và khoa học của quá trình hình thành đường lối đổi mới toàn diện, hợp quy luật, hợp lòng dân, đưa nước ta vượt qua những thử thách và bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng XHCN. “Tiến lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam”, GS.TS Dương Phú Hiệp (chủ biên) Hà Nội 2001. Cuốn sách là sản phẩm của đề tài KX.01.04, tập trung tổng kết về mặt lý luận và thực tiễn của kiểu phát triển bỏ qua CNTB, từ đó luận chứng khả năng, điều kiện và đặc điểm của con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Sách gồm ba nội dung: một, trình bày lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN; hai, những bài học kinh nghiệm rút ra từ lý luận và thực tiễn của một số nước XHCN trước đây; ba, trình bày đi ều kiện và đặc điểm của con đường đi lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN ở Việt Nam - đây là nội dung đáng chú ý nhất của cuốn sách này. Các tác giả đã phân tích nh ững điều kiện chủ yếu cần thiết để bỏ qua chế độ TBCN ở nước ta và cho rằng, nó có
6 những nội dung vật chất khách quan và bản thân nó cũng t ồn tại hiện thực trong lịch sử và cùng vận động, biến đổi chứ không tĩnh tại. “Về định hướng xã hội chủ nghĩa và con đư ờng đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” Nxb CTQG, Hà Nội 2001, PGS. TS. Nguyễn Phú Trọng (chủ biên). Cuốn sách đã ch ứng minh, sức sống và ý nghĩa thời đại của chủ nghĩa Mác - Lênin, công lao to lớn của Hồ Chí Minh trong việc tìm ra con đư ờng cứu nước theo phương hướng XHCN, đi lên CNXH là xu hướng vận động tất yếu của thời đại, với Việt Nam để định hướng XHCN trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, các tác giả chỉ ra rằng, phải thực hiện và đảm bảo các điều kiện như: giữ vững sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, xây dựng Đảng Cộng sản ngang tầm đòi hỏi của thời kỳ mới; xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN, mở rộng dân chủ và đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân; đảm bảo định hướng XHCN đối với nền kinh tế thị trường. Cuốn sách còn phân tích, trong quá trình bảo vệ, phát triển sự nghiệp xây dựng CNXH ở nước ta, phải trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu, con đường đã chọn, tăng cường đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế và đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”. GS.TS Lê Hữu Nghĩa, “Thời đại chúng ta và sức sống của Chủ nghĩa Mác - Lênin” Nxb CTQG, Hà Nội 2002, cuốn sách đã cung cấp những nội dung và đặc điểm chủ yếu của thời đại ngày nay từ đó dự báo xu thế phát triển của thời đại, tác giả đã kh ẳng định những giá trị của Chủ nghĩa Mác - Lênin, và yêu cầu bổ sung phát triển học thuyết ấy trong thời đại mới và tiếp tục kiên định ngọn cờ tư tưởng lý luận chỉ đạo cách mạng XHCN ở Việt Nam. Năm 2002 Hội đồng Lý luận Trung ương đã biên soạn cuốn sách “Vững bước trên con đường đã chọn”, Nxb CTQG, Hà Nội 2002, đó là tập hợp những bài viết của nhiều cán bộ, đảng viên và các nhà khoa học, một mặt các tác giả đã phê phán những quan điểm, tư tưởng sai trái, mặt khác các tác giả đã trình bày những quan điểm chính diện về những vấn đề mà chúng ta
7 cần nắm vững như: kiên định chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của chúng ta; độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là mục tiêu, lý tưởng của chúng ta; giữ vững sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam là điều kiện tiên quyết để phát triển dân chủ; trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường phải giữ vững và định hướng xã hội chủ nghĩa; tiến lên chủ nghĩa xã h ội là lôgic, xu thế phát triển và là triển vọng tất yếu của thời đại ngày nay. “Góp phần nhận thức thế giới đương đại” GS.TS Nguyễn Đức Bình, GS.TS Lê Hữu Nghĩa, GS.TS Trần Hữu Tiến (đồng chủ biên); Nxb CTQG, Hà Nội 2003, là một tập hợp các bài viết của nhiều nhà nghiên cứu, vừa mang tính phương pháp luận vừa phân tích về hiện trạng, vấn đề và xu hướng của thế giới đương đại. Các tác giả đều khẳng định xu thế thời đại đi lên CNXH vẫn là xu thế chủ đạo của chính trị đương đại; nó hấp dẫn nhiều quốc gia - dân tộc vào dòng chảy của cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, chủ quyền kinh tế quốc gia, công bằng trong phát triển và hướng tới CNXH. “Chủ nghĩa tư bản đầu thế kỷ XXI” PGS.TS Đỗ Lộc Diệp, TS. Đào Duy Quát, PGS.TS Lê Văn Sang (đồng chủ biên) Nxb KHXH, Hà Nội 2003 là một công trình nghiên cứu và phân tích những mâu thuẫn nội tại của CNTB, làm rõ khả năng thích ứng, tiềm năng phát triển, đặc điểm vai trò, điểm mạnh, điểm yếu từ đó dự báo về CNTB hiện đại, triển vọng của nó trên một số phương diện và đề xuất những quan điểm cho các giải pháp chiến lược trong phát triển của đất nước ta. Cuốn sách “Lẽ phải của chúng ta” do Nxb CTQG xuất bản năm 2004, đã cung cấp cho chúng ta những nội dung như: Giữ vững nền tảng tư tưởng, tăng cường sự lãnh đ ạo của Đảng trong tình hình mới; chúng ta cần kiên định mục tiêu, lý tưởng đó là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối đúng đắn, là sức mạnh để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc;
8 phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; v ấn đề bảo đảm dân chủ và nhân quyền trong điều kiện nước ta hiện nay. Sách “Nhìn lại quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng ta 1986- 2005” của các tác giả PGS,TS Tô Huy Rứa - GS,TS Hoàng Chí Bảo - PGS,TS Trần Khắc Việt - PGS, TS Lê Ngọc Tòng (đ ồng chủ biên) Nxb Lý luận Chính trị ấn hành năm 2005; sách gồm những chuyên đề khảo cứu về những chủ đề, lĩnh vực thuộc nhận thức của Đảng ta trong những năm đổi mới, qua đó cung cấp cho người đọc có thể hình dung đầy đủ, sâu sắc về quá trình đổi mới, hoàn thiện tư duy lý luận của Đảng ta từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới đến nay. Đáng lưu ý là chuyên đề “Một số vấn đề cơ bản trong lý luận về mục tiêu và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam cần tiếp tục làm rõ hơn” “Về chủ nghĩa xã h ội và con đường đi lên chủ nghĩa xã h ội ở Việt Nam”, GS. Nguyễn Đức Bình (chủ biên) Tổng quan đề tài KX 01- 01, Hà Nội, 2006. Cuốn sách này là khái quát khá toàn diện về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam, cung cấp nhiều luận cứ để làm rõ hơn con đường đi lên CNXH ở nước ta trong thời kỳ quá độ; sách gồm ba phần: Phần một, gồm hai chương trình bày tương đối chi tiết cuộc đấu tranh của nhân dân ta chống lại thực dân Pháp xâm lược trong đó nhấn mạnh quá trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc với khẳng định cuối cùng về con đường cứu nước và giải phóng dân tộc chỉ có thể là cách mạng vô sản. Phần hai, gồm hai chương tổng kết nhận thức và hoạt động thực tiễn quá trình xây dựng CNXH ở Việt Nam theo mô hình và cơ chế cũ; khái quát cơ b ản những thành tựu và cả những sai lầm trên cả hai phương diện nhận thức lý luận và hoạt động thực tiễn và nhu cầu cần đổi mới toàn diện. Phần ba, gồm hai chương trình bày nội dung cốt lõi của đề tài, cụ thể là: “Nhận thức về chủ nghĩa xã h ội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, đánh giá về tình hình hiện nay và công cuộc đổi mới đất nước quá độ lên CNXH; về kiên định con đường xây
9 dựng CNXH trong giai đoạn mới; về phương hướng và nội dung cơ bản của con đường đi lên CNXH ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Sách “Về triển vọng của chủ nghĩa xã hội trong hai thập niên đầu thế kỷ XXI” của TS. Nguyễn An Ninh. Nxb CTQG H, 2007. Cuốn sách đã phân tích những yếu tố tác động đến triển vọng của CNXH trong hai thập kỷ đầu thế kỷ XXI như: những biến đổi của thế giới đương đại, bản thân của CNXH hiện thực, các phong trào đấu tranh vì mục tiêu của thời đại, từ đó tác giả đưa ra những dự đoán: sẽ có bước tiến mới đầy tính đột phá cả về thực tiễn và lý luận xây dựng CNXH; đồng thời không loại trừ khả năng có thêm những nước gia nhập vào quá trình phát triển theo định hướng XHCN và cảnh báo có thể có cả hiện tượng chệch hướng, nếu như đổi mới và cải cách vượt tầm kiểm soát. Sách “Đổi mới ở Việt Nam thực tiễn và nhận thức lý luận” của tác giả PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, Nxb CTQG Hà Nội 2007, tác giả đã lý gi ải một cách hệ thống quá trình đổi mới ở Việt Nam, đề cập nhiều vấn đề mang tính lý luận: tư duy chính trị của Đảng cộng sản Việt Nam, tư duy kinh tế thị trường hội nhập kinh tế quốc tế trong thời kỳ đổi mới, đặc biệt cuốn sách đã khái quát khá rõ nét những chặng đường, bước đi của thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam - đây chính là sự thể nghiệm những vấn đề liên quan đến con đường đi lên CNXH ở Việt Nam GS,TS. Nguyễn Phú Trọng (chủ biên) “Đổi mới và phát triển ở Việt Nam - một số vấn đề lý luận và thực tiễn” Nxb CTQG, Hà Nội, 2008. Cuốn sách là sản phẩm nghiên cứu của đề tài khoa học cấp nhà nước: Đổi mới và phát triển ở Việt Nam - một số vấn đề lý luận và thực tiễn (Mã số: ĐTĐL - 2003/18). Cuốn sách đã t ổng kết và đánh giá khái quát những thành tựu, hạn chế của công cuộc đổi mới ở Việt Nam trong hai mươi năm qua trên các lĩnh vực chủ yếu của đời sống xã hội, cuốn sách đã phân tích làm rõ nh ững nhận thức, đặc trưng của CNXH và phương hướng cơ bản để xây dựng CNXH ở
10 nước ta, rút ra những bài học kinh nghiệm nhằm góp phần bổ sung, phát triển đường lối đổi mới vì CNXH ở Việt Nam. GS. Nguyễn Đức Bình, trong cuốn “Vững bước trên con đường xã hội chủ nghĩa” Nxb CTQG, Hà Nội, 2008, đã lý giải độc lập dân tộc gắn liền CNXH là đòi hỏi và là lựa chọn khách quan của cách mạng nước ta, từ đó phải tiếp tục kiên định, vận dụng sáng tạo theo con đường XHCN và về triển vọng của CNXH. PGS,TS.Vũ Văn Phúc, “Lý luận và thực tiễn về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội” Nxb CTQG, Hà Nội, 2009. Đây là tập hợp các công trình nghiên cứu của tác giả về thời kỳ quá độ lên CNXH với nhiều hướng tiếp cận phong phú. Các tác giả đã đề cập đến những vấn đề cơ bản như tính chất quá độ của nền kinh tế, sở hữu nhà nước và vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, thành phần kinh tế nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần định hướng XHCN ở Việt Nam. Đã nêu nh ững nguyên tắc cơ bản trong lãnh đ ạo công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng XHCN: trong quá trình đổi mới phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; đổi mới toàn diện, đồng bộ, có kế thừa, có bước đi, hình thức và cách làm phù hợp; đổi mới phải vì lợi ích của nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của nhân dân, xuất phát từ thực tiễn, nhạy bén với cái mới; phát huy cao độ nội lực, đồng thời ra sức tranh thủ ngoại lực, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trong điều kiện mới; xây dựng CNXH đi đôi với bảo vệ Tổ quốc XHCN, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn - xã hội. “C.Mác, V.I.Lênin với chủ nghĩa xã hội trong thời đại ngày nay”, PGS, TS Nguyễn Thanh Tuấn, Nxb CTQG, Hà Nội, 2009. Cuốn sách là một phần sản phẩm nghiên cứu của công trình khoa học cấp nhà nước KX.04.04/06-10 (giai đoạn 2006 - 2010) “Vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin về chủ nghĩa xã h ội phù hợp với thực tiễn Việt Nam.” Bằng phương
11 pháp phân tích, so sánh, tác giả đã đi sâu làm rõ hơn s ự phát triển lý luận của về con đường phát triển của các xã hội phương Đông: vào những năm 50 thế kỷ XIX, C.Mác và Ph.Ăngghen cho rằng, xã hội phương Đông chỉ có thể đi theo con đường TBCN, nhưng đến cuối đời hai ông đã đ ề ra tư tưởng và lý luận về khả năng vượt qua “khe núi Capdia” của chế độ TBCN. Đây là bước ngoặt quan trọng cho thấy C.Mác và Ph.Ăngghen đã nhằm trúng vào quan hệ giữa việc có thể và không thể bỏ qua giai đoạn phát triển TBCN. Giai đoạn này, C.Mác và Ph.Ăngghen phản đối thuyết phương Tây là trung tâm, phản đối triết lý lịch sử chung chung không đếm xỉa đến những hoàn cảnh lịch sử đặc thù. Các ông nghiên cứu con đường phát triển xã hội khác nhau giữa phương Tây và phương Đông và vạch ra khả năng các nước lạc hậu ở phương Đông tiếp thu thành tựu tích cực của CNTB mà không nhất thiết phải đi theo con đường phát triển TBCN. “Chủ nghĩa Mác - Lênin học thuyết về sự phát triển và sáng tạo không ngừng”, GS Trần Nhâm, Nxb Chính trị quốc gia, 2010. Mục “Nhận thức lại về con đường quá độ bỏ qua chế độ TBCN tiến lên CNXH ở Việt Nam ” (415 - 427), tác giả đã nêu 3 kiểu quá độ: 1/ Từ CNTB phát triển cao lên CNXH mà Mác đề cập đến trong tác phẩm Phê phán cương lĩnh Gôtha - kiểu quá độ trực tiếp; 2/ Từ CNTB phát triển trung bình đ ể phát triển lên CNXH và 3/ Từ xã hội thuộc địa tiền TBCN lên CNXH “Chủ nghĩa Mác m ới đưa ra dự báo và sự chỉ dẫn còn quá ít ỏi”. Tác giả gọi hai trường hợp kiểu sau là kiểu quá độ gián tiếp. Cuốn sách nêu hạn chế nhận thức về thời kỳ quá độ, đó là “Trong mấy thập kỷ liền trước thời kỳ đổi mới chúng ta thường lẫn lộn, mơ hồ và có lúc đồng nhất 3 kiểu quá độ ấy với nhau. Đáng lẽ phải đi lên bằng kiểu quá độ thứ 3 - quá độ gián tiếp qua những khâu trung gian tất yếu, thì lại chủ trương tiến thẳng lên CNXH bằng kiểu quá độ trực tiếp”. Những nhược điểm của tư duy về thời kì quá đ ộ quá độ: Đối lập CNXH với CNTB theo kiểu: “cái gì đã tồn tại trong CNTB thì phải loại bỏ không thể chấp nhận được”; Ngộ nhận bỏ
12 qua CNTB là đi nhanh; Ngộ nhận thời kì quá độ lên CNXH với CNXH đã xây dựng xong. Bỏ qua như thế nào? Đề cập đến những tàn dư ý thức xã hội tiền TBCN, vấn đề “tiến thẳng” và “tiến lên” CNXH xuyên qua nhiều bước quá độ cần thiết. Tác giả cũng trình bày quan đi ểm về thời kì quá độ có bước đột phá lớn ở Đại hội IX: “Bước chuyển về tư duy đổi mới này là chuyển hẳn từ tư duy giản đơn về kiểu quá độ trực tiếp lên chủ nghĩa xã hội mà không cần trải qua những khâu trung gian, những bước quá độ sang tư duy biện chứng về con đường phát triển kiểu rút ngắn với kiểu quá độ gián tiếp “bỏ qua” chế độ tư bản chủ nghĩa đi lên chủ nghĩa xã hội, tuân theo quá trình lịch sử - tự nhiên”. Sách “Một số vấn đề kinh tế và chính trị hiện nay” của tác giả Nguyễn Chí Trung, Nxb CTQG Hà Nội, 2010. Nội dung cuốn sách đã cung cấp một số vấn đề lý luận và thực tiễn về kinh tế và chính trị cơ bản, cấp thiết, của cách mạng Việt Nam, đặc biệt là trong giai đoạn đổi mới. Một mặt khẳng định những những thành tựu cơ bản, to lớn của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, mặt khác tác giả nêu ra một số khuyết điểm trong nhận thức và sự dũng cảm nhìn nhận khuyết điểm đó để có biện pháp xử lý những tình huống cụ thể, không phải để phủ nhận mà là khẳng định sự lãnh đạo tài tình của Đảng. Tác giả cũng kiên quy ết đấu tranh vạch trần những âm mưu, thủ đoạn thâm độc của các thế lực thù địch chống lại độc lập dân tộc và CNXH, chống lại lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, chống lại chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. “Những nhân tố mới tác động đến triển vọng của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” - PGS.TS. Nguyễn An Ninh, Nxb.CTQG, Hà Nội 2010. Cuốn sách tập trung vào phân tích những tác động của các nhân tố mới hoặc có tính mới xuất hiện trong thập niên đầu của thế kỷ XXI hiện đang tác động vào thực tiễn xây dựng CNXH ở Việt Nam. Cùng với những quan sát và phân tích về bối cảnh thế giới, đáng chú ý là sự phân tích về những nhân tố chủ quan đang tác
13 động nhiều chiều vào CNXH ở Việt Nam. Trong đó tác giả đặc biệt chú ý tới quá trình tiếp tục đổi mới tư duy lý luận và vai trò của nó với sự nghiệp đổi mới tư duy và xây dựng CNXH ở Việt Nam trong thời kì quá độ. Năm 2011, Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách “Đảng Cộng sản Việt Nam - Trách nhiệm trước dân tộc và lịch sử”. Nxb CTQG - ST, Hà Nội 2011, cuốn sách đã kh ẳng định quan điểm: Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng của giai cấp công nhân và của cả dân tộc Việt Nam, là Đảng duy nhất cầm quyền ở Việt Nam; vai trò lãnh đạo của Đảng là không thể phủ nhận trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc cũng như trong sự nghiệp đổi mới. Cuốn sách đã phê phán, phản bác các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; đồng thời đề xuất những vấn đề về xây dựng Đảng để Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, đủ sức thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình trư ớc dân tộc và lịch sử. 1.1.2. Nhóm các công trình phản ánh về cuộc đấu tranh chống các quan điểm phủ nhận con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Cuộc đấu tranh của C.Mác và Ph.Ăngghen chống lại những tư tưởng phản động, sai lầm và các sắc thái CNXH phi mácxít bắt đầu ngay từ giữa thế kỷ XIX - từ khi CNXH khoa học ra đời. Cuộc đấu tranh ấy là một bộ phận của cuộc đấu tranh về tư tưởng trong nội bộ phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đương thời, đã trở thành bộ phận quan trọng của lịch sử phát triển CNXH khoa học. Điều quan trọng hơn là từ đó, các nhà kinh điển đã để lại những nguyên tắc lý luận, phương pháp luận cho cuộc đấu tranh tư tưởng hiện nay của chúng ta. Sau Thế chiến thứ hai, thất bại trong việc dùng vũ l ực, sức mạnh quân sự chống lại CNXH, các nước đế quốc đã chuyển hướng chiến lược với hy vọng “chiến thắng không cần chiến tranh”, chúng ra sức tấn công toàn diện các nước XHCN và các đảng cộng sản, trên mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, tư
14 tưởng, văn hóa xã h ội, an ninh, đối ngoại..bằng tất cả các phương tiện, thủ đoạn nhằm chống phá, đẩy lùi và đi đến xóa bỏ CNXH. Báo cáo chính trị tại Hội nghị Đại biểu giữa nhiệm kỳ của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khóa VII, nêu rõ: “trong khi tập trung xây dựng đất nước, chúng ta không một chút lơi lỏng nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc,… giữ vững ổn định chính trị - xã hội và định hướng phát triển xã hội chủ nghĩa”. “Tiến hành cuộc đấu tranh toàn dân, toàn diện, lâu dài nhằm làm thất bại âm mưu và hành động “diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ của kẻ thù.” [38 - tr. 221, 222] Tháng 7 năm 1994, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản cuốn sách: “Một số vấn đề về “diễn biến hòa bình” và chống “diễn biến hòa bình” ở nước ta”, do tác giả Dương Thông (chủ biên). Trong cuốn sách các tác giả đã phân tích quá trình hình thành, phát tri ển, bản chất, nội dung và phương thức thực hiện của chiến lược DBHB mà các thế lực thù địch đã và đang ti ến hành chống CNXH. Từ đó các tác giả đã đ ề xuất những kiến nghị góp phần vào việc xây dựng chiến lược phát triển kinh tế, ổn định chính trị xã hội của nước ta. Đứng trước thực tiễn khó khăn và phức tạp ấy, việc giải đáp câu hỏi: liệu CNXH có thể tồn tại, và phát triển được không, đã và đang được nhiều nhà khoa học, giới nghiên cứu quan tâm, nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu đã đư ợc tiến hành, tiêu biểu là cuốn sách “Cuộc đọ sức giữa hai chế độ xã hội - Bàn về chống diễn biến hòa bình” do nhà xuất bản Hồ Nam, Trung Quốc ấn hành năm 1991 và được Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia xuất bản bằng Tiếng Việt tháng 6-1994. Nội dung của cuốn sách đã phân tích sâu sắc cuộc đấu tranh gay gắt và quyết liệt giữa hai hệ thống chính trị - xã hội đối lập nhau trên mọi lĩnh v ực: kinh tế, chính trị, tư tưởng, văn hóa - xã hội… Cuốn sách đã đánh giá khách quan nh ững thành tựu to lớn mà các nước XHCN đã đạt được trong tiến trình xây dựng CNXH, đồng thời cũng ch ỉ ra những hạn chế và sai lầm của các nước này trong quá trình xây dựng CNXH. Quan trọng