Luận án Tiến sỹ Kinh tế: Vai trò của Hiệp định thương mại song phương trong việc xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược Việt Nam - Hàn Quốc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ CÔNG THƢƠNG<br /> <br /> VIỆN NGHIÊN CỨU THƢƠNG MẠI<br /> <br /> BÙI HUY SƠN<br /> <br /> VAI TRÒ CỦA HIỆP ĐỊNH THƢƠNG MẠI SONG PHƢƠNG TRONG<br /> VIỆC XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC HỢP TÁC CHIẾN LƢỢC<br /> VIỆT NAM – HÀN QUỐC<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ<br /> <br /> Hà Nội – 2016<br /> <br /> ii<br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ CÔNG THƢƠNG<br /> <br /> VIỆN NGHIÊN CỨU THƢƠNG MẠI<br /> <br /> BÙI HUY SƠN<br /> <br /> VAI TRÒ CỦA HIỆP ĐỊNH THƢƠNG MẠI SONG PHƢƠNG TRONG<br /> VIỆC XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC HỢP TÁC CHIẾN LƢỢC<br /> VIỆT NAM – HÀN QUỐC<br /> <br /> Chuyên ngành:<br /> <br /> Kinh doanh Thƣơng mại<br /> <br /> Mã số:<br /> <br /> 62.34.01.21<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ<br /> <br /> HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> Hƣớng dẫn 1: PGS.TS. Đinh Văn Thành<br /> Hƣớng dẫn 2: GS. TS. Hoàng Đức Thân<br /> <br /> Hà Nội – 2016<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................................v<br /> BẢNG CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................................. vi<br /> DANH MỤC BẢNG, ĐỒ THỊ ....................................................................................... vii<br /> PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1<br /> 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu ................................................................... 1<br /> 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 4<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 4<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 5<br /> 5. Đóng góp mới của luận án................................................................................ 6<br /> TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN .......................................................... 8<br /> CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA HIỆP ĐỊNH<br /> THƢƠNG MẠI TỰ DO SONG PHƢƠNG TRONG XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC<br /> HỢP TÁC CHIẾN LƢỢC ............................................................................................. 13<br /> 1.1. Phân định một số khái niệm chủ yếu .......................................................... 13<br /> 1.1.1. Khái luận về hội nhập kinh tế quốc tế.................................................... 13<br /> 1.1.2. Các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế và hiệp định thương mại tự do<br /> (FTA) ................................................................................................... 25<br /> 1.1.3. Đối tác hợp tác chiến lược .................................................................... 36<br /> 1.2. Cơ sở lý luận về vai trò của hiệp định thƣơng mại tự do song phƣơng<br /> trong xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lƣợc .................................... 41<br /> 1.2.1. Hội nhập kinh tế quốc tế và tham gia các FTA ...................................... 41<br /> 1.2.2. Quá trình phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược........................ 45<br /> 1.2.3. Vai trò của hiệp định FTA song phương trong xây dựng quan hệ<br /> đối tác hợp tác chiến lược .................................................................... 53<br /> 1.3. Các nhân tố tác động đến phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lƣợc.. 61<br /> 1.3.1. Các nhân tố quốc tế .............................................................................. 61<br /> 1.3.2. Các nhân tố nội tại ở mỗi nước ............................................................. 63<br /> 1.3.3. Các nhân tố đặc thù của mỗi cặp quan hệ ............................................. 65<br /> CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TIẾN TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC<br /> HỢP TÁC CHIẾN LƢỢC VIỆT NAM- HÀN QUỐC ................................................... 66<br /> 2.1. Phân tích thực trạng quá trình phát triển quan hệ đối tác hợp tác<br /> chiến lƣợc Việt Nam – Hàn Quốc................................................................. 66<br /> 2.1.1. Khái quát về thực trạng quan hệ thương mại và đầu tư giữa hai nước... 66<br /> 2.1.2. Quan hệ đối tác hợp tác chiến lược Việt Nam – Hàn Quốc.................... 76<br /> 2.1.3. Quan hệ đối tác hợp tác chiến lược Việt Nam – Hàn Quốc hiện nay...... 81<br /> 2.2. Tổng quan về quá trình đàm phán, ký kết Hiệp định FTA<br /> Việt Nam – Hàn Quốc................................................................................... 86<br /> 2.2.1. Khái quát tiến trình đàm phán Hiệp định FTA Việt Nam – Hàn Quốc ... 86<br /> <br /> iv<br /> 2.2.2. Nguyên tắc chính trong đàm phán Hiệp định VKFTA ............................ 90<br /> 2.2.3. Các nội dung chính của Hiệp định VKFTA............................................ 91<br /> 2.3. Đánh giá tổng quát về thực trạng xây dựng quan hệ đối tác hợp tác<br /> chiến lƣợc Việt Nam – Hàn Quốc và vai trò của hiệp định FTA ................ 95<br /> 2.3.1. Những kết quả chính đạt được và nguyên nhân ..................................... 95<br /> 3.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân ............................................................ 99<br /> CHƢƠNG 3: QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ<br /> CỦA HIỆP ĐỊNH THƢƠNG MẠI TỰ DO SONG PHƢƠNG NHẰM PHÁT TRIỂN<br /> QUAN HỆ ĐỐI TÁC HỢP TÁC CHIẾN LƢỢC VIỆT NAM – HÀN QUỐC ............. 102<br /> 3.1. Bối cảnh và dự báo tác động ..................................................................... 102<br /> 3.1.1. Bối cảnh tại Việt Nam ......................................................................... 102<br /> 3.1.2. Bối cảnh quốc tế ................................................................................. 104<br /> 3.1.3. Dự báo tác động của Hiệp định VKFTA đối với quan hệ hợp tác<br /> Việt Nam – Hàn Quốc......................................................................... 107<br /> 3.2. Quan điểm và định hƣớng phát huy vai trò của Hiệp định thƣơng mại<br /> tự do trong việc xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lƣợc<br /> Việt Nam – Hàn Quốc................................................................................. 116<br /> 3.2.1. Các quan điểm .................................................................................... 116<br /> 3.2.2. Định hướng chung .............................................................................. 117<br /> 3.2.3. Định hướng cụ thể .............................................................................. 118<br /> 3.3. Các giải pháp huy vai trò của Hiệp định FTA song phƣơng trong việc<br /> xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lƣợc Việt Nam – Hàn Quốc. ...... 120<br /> 3.3.1. Chủ động chuẩn bị nội dung và triển khai đàm phán tiếp các cam kết về<br /> đầu tư và dịch vụ, đàm phán giải quyết những vấn đề phát sinh mới... 120<br /> 3.3.2. Khẩn trương rà soát, nội luật hóa cam kết, hoàn thiện hệ thống<br /> văn bản pháp luật để thực hiện Hiệp định........................................... 124<br /> 3.3.3. Triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh<br /> của hàng hóa, dịch vụ và doanh nghiệp Việt Nam nhằm khai thác<br /> cơ hội, hạn chế thách thức từ Hiệp định ............................................. 125<br /> 3.3.4. Nâng cao hiệu quả toàn diện, lâu dài của Hiệp định VKFTA nhằm<br /> góp phần củng cố quan hệ đối tác hợp tác chiến lược ......................... 129<br /> 3.3.5. Thống nhất và nâng cao nhận thức và hành động, tăng cường sự<br /> phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước các cấp với<br /> doanh nghiệp và Hiệp hội ngành hàng................................................ 149<br /> KẾT LUẬN .................................................................................................................. 154<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 157<br /> DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ........................... 166<br /> PHỤ LỤC<br /> <br /> v<br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của<br /> tôi. Các tư liệu nêu trong Luận án là trung thực. Nếu sai, tôi xin chịu mọi<br /> trách nhiệm.<br /> Nghiên cứu sinh<br /> <br /> Bùi Huy Sơn<br /> <br />