Luận văn: Kế toán nguyên vật liệu ở mỏ than Phấn Mễ

Chia sẻ: Tran Thi Huyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

237
lượt xem 67
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự ra đời và phát triển của kế toán gắn liền với sự ra đời và phát triển của nền sản xuất xã hội. Nền sản xuất của xã hội càng phát triển, kế toán càng trở nên quan trọng và trở thành công cụ không thể thiếu trong nền kinh tế của nhà nước và của doanh nghiệp, không phân biệt doanh nghiệp thuộc loại thành phần, loại hình kinh tế, lĩnh vực hoạt động hành hình thức sở hữu nào......

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Kế toán nguyên vật liệu ở mỏ than Phấn Mễ

Luận văn Kế toán nguyên vật liệu ở mỏ than Phấn Mễ
lêi nãi ®Çu 1. Sù cÇn thiÕt chän ®Ò tµi Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kÕ to¸n g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. NÒn s¶n xuÊt cña x· héi cµng ph¸t triÓn, kÕ to¸n cµng trë nªn quan träng vµ trë thµnh c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong qu¶n lÝ kinh tÕ cña nhµ n−íc vµ cña Doanh NghiÖp, kh«ng ph©n biÖt Doanh nghiÖp thuéc lo¹i thµnh phÇn, lo¹i h×nh kinh tÕ, lÜnh vùc ho¹t ®éng hay h×nh thøc së h÷u nµo, ®Òu ph¶i sö dông ®ång thêi hµng lo¹t c¸c c«ng cô qu¶n lÝ kh¸c nhau, trong ®ã kÕ to¸n ®−îc coi nh− mét c«ng cô quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc. HiÖn nay trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ph¶i h¹ch to¸n lÊy thu bï chi, tøc lµ lÊy thu nhËp cña m×nh bï ®¾p vµo nh÷ng chi phÝ bá ra vµ cã l·i, gi÷a c¸c ®¬n vÞ lu«n co sù c¹nh tranh m¹nh mÏ ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, ®ßi hái c¸c ®¬n vÞ ph¶i quan t©m ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tõ kh©u bá vèn ra ®Õn khi thu ®−îc vèn vÒ lµm sao víi chi phÝ bá ra Ýt nhÊt, l¹i thu vÒ hiÖu qu¶ cao nhÊt. Cã nh− vËy ®¬n vÞ míi bï ®¾p ®−îc c¸c chi phÝ ®· bá ra, ®ång thêi thùc hiÖn ®−îc nghÜa vô ®ãng gãp ng©n s¸ch cho nhµ n−íc, cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng−êi lao ®éng vµ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng. §Êt n−íc ta ®ang b−íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc, nhiÒu Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ua nhau mäc lªn, ®ßi hái ph¶i ®¸p øng nhanh vµ kÞp thêi nhu cÇu ngµy cµng nhiÒu vµ cao cña ng−êi d©n. §Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã Doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý ®Õn c¸c chi phÝ trong s¶n xuÊt mµ ®Æc biÖt lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, th−êng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cïng víi c¸c Doanh nghiÖp kh¸c, Má Than PhÊn MÔ thuéc c«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn lu«n xem viÖc h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu lµ mét vÊn ®Ò ®−îc coi träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n vµ Má ®· ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n míi do Bé tµi chÝnh Nhµ n−íc ban hµnh. 1
Sau thêi gian thùc tËp t¹i Má Than PhÊn MÔ thuéc c«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn, em nhËn thÊy tÇm quan träng cña Nguyªn vËt liÖu vµ c¸c vÊn ®Ò trong kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu. §−îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c phßng ban, nhÊt lµ phßng kÕ to¸n, cïng víi sù chØ ®¹o tËn t©m cña c¸c thÇy c«, em ®· ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu ë Má Than PhÊn MÔ Th¸i Nguyªn. 2. Môc ®Ých vµ ph¹m vi nghiªn cøu Môc ®Ých: • HÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc,tù do x©y dùng nh÷ng lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt. • Trªn c¬ së lý luËn chung, t×m hiÓu thùc tÕ t×nh h×nh tæ chøc kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu ë Má Than PhÊn MÔ. • Qua nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu cña Má, t×m ra nh÷ng mÆt m¹nh, mÆt tån t¹i. Tõ ®ã cã kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu ë Má Than PhÊn MÔ. Ph¹m vi: • Ph¹m vi vÒ kh«ng gian: nghiªn cøu t¹i Má than PhÊn MÔ- Phó L−¬ng, Th¸i Nguyªn. • Ph¹m vi vÒ thêi gian: Sè liÖu chñ yÕu ®−îc sö dông trong n¨m 2006, 2007 vµ th¸ng 04 n¨m 2008. • Ph¹m vi vÒ néi dung: ®Ò tµi nghiªn cøu trong ph¹m vi" KÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu", ë Má Than PhÊn MÔ. 3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Trong bµi B¸o c¸o em ®· sö dông nh÷ng ph−¬ng ph¸p sau: - Ph−¬ng Ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n. - Ph−¬ng ph¸p quan s¸t, ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸, ph−¬ng ph¸p tµi kho¶n, ph−¬ng ph¸p c©n ®èi kÕ to¸n, ph−¬ng ph¸p thèng kª. - Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch so s¸nh - Ph−¬ng ph¸p thu thËp vµ xö lý sè liÖu. 2
4. §ãng gãp ®Ò tµi Qua thêi gian thùc t×m hiÓu thùc tËp t¹i Má Than PhÊn MÔ em thÊy râ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cã mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c qu¶n lý kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lµ mét c«ng cô ®¾c lùc gióp l·nh ®¹o Má n¾m b¾t ®−îc t×nh h×nh cung cÊp vËt liÖu vµ sö dông tån kho vËt liÖu. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ t×nh h×nh thu mua, dù tr÷ nguyªn vËt liÖu th× Má míi cã biÖn ph¸p chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh kÞp thêi. ChÝnh v× vËy c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nãi riªng vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hoµn thiÖn h¬n n÷a. 5. Bè côc chuyªn ®Ò Ch−¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i Má Than PhÊn MÔ. Ch−¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹Þ Má Than PhÊn MÔ. 3
Ch−¬ng I C¬ së lý luËn vÒ tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, chøc n¨ng, nhiÖm vô, néi dung vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. Kh¸i niÖm vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n Lµ viÖc thu thËp, xö lý, kiÓm tra, ph©n tÝch cung cÊp th«ng tin kinh tÕ tµi chÝnh d−íi h×nh thøc gi¸ trÞ hiÖn vËt vµ thêi gian lao ®éng. 2. §Æc ®iÓm - §èi t−îng: lµ tµi s¶n, sù vËn ®éng cña tµi s¶n vµ mèi quan hÖ ph¸p lý trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. - Th−íc ®o sö dông: sö dông th−íc ®o tiÒn tÖ lµ th−íc ®o chñ yÕu bªn c¹nh ®ã sö dông th−íc ®o hiÖn vËt vµ th−íc ®o lao ®éng bæ sung cho th−íc ®o tiÒn tÖ. - Ph−¬ng ph¸p thu thËp xö lý vµ cung cÊp th«ng tin: cã hÖ thèng ph−¬ng ph¸p khoa häc riªng. Ph−¬ng ph¸p chøng tõ kÕ to¸n, ph−¬ng ph¸p tµi kho¶n kÕ to¸n, ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸, ph−¬ng ph¸p tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n. C¸c ph−¬ng ph¸p nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ logic t¹o thµnh mét hÖ thèng thu nhËn, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý. - TÝnh chÊt th«ng tin thu nhËn vµ cung cÊp: th−êng xuyªn, kÞp thêi, liªn tôc toµn diÖn vµ cã hÖ thèng. 3. Chøc n¨ng h¹ch to¸n kÕ to¸n - Chøc n¨ng th«ng tin: kÕ to¸n thu nhËn vµ cung cÊp th«ng tin vÒ toµn bé tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, nh÷ng th«ng tin cña kÕ to¸n cung cÊp cho phÐp c¸c nhµ qu¶n lý cã ®−îc nh÷ng lùa chän phï hîp ®Ó ®Þnh h−íng ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ cã hiÖu qu¶. - Chøc n¨ng kiÓm tra: th«ng qua viÖc ghi chÐp, tÝnh to¸n ph¶n ¸nh kÕ to¸n sÏ n¾m ®−îc mét c¸ch cã hÖ thèng toµn bé t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, cô thÓ. 4
+ KiÓm tra tÝnh to¸n, ghi chÐp, ph¶n ¸nh cña kÕ to¸n vÒ c¸c mÆt chÝnh x¸c, kÞp thêi, trung thùc, râ rµng, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c chÕ ®é thÓ lÖ kÕ to¸n vµ kÕt qu¶ c«ng t¸c cña bé m¸y kÕ to¸n. + KiÓm tra ®¸nh gi¸ ®−îc tÝnh h×nh chÊp hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n−íc, tÝnh h×nh sö dông vµ b¶o qu¶n tµi s¶n, t×nh h×nh chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n, kû luËt thu nép. 4. NhiÖm vô h¹ch to¸n kÕ to¸n - Thu nhËn vµ xö lý th«ng tin sè liÖu kÕ to¸n theo ®èi t−îng vµ néi dung c«ng viÖc kÕ to¸n, theo chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n. - KiÓm tra gi¸m s¸t c¸c kho¶n thu, chi tµi chÝnh, c¸c nghÜa vô thu nép, thanh to¸n nî, kiÓm tra viÖc qu¶n lý, sö dông tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n, ph¸t hiÖn vµ ng¨n ngõa c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ tµi chÝnh - kÕ to¸n. - Ph©n tÝch th«ng tin, sè liÖu kÕ to¸n, tham m−u ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p phôc vô yÕu cÇu qu¶n trÞ vµ quyÕt ®Þnh kÕ to¸n tµi chÝnh cña ®¬n vÞ kÕ to¸n. - Cung cÊp th«ng tin, sè liÖu kÕ to¸n theo yªu cÇu quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 5. Néi dung h¹ch to¸n kÕ to¸n. - KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn, ®Çu t− ng¾n h¹n vµ c¸c kho¶n ph¶i thu. - KÕ to¸n vËt t− hµng ho¸. - KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c kho¶n ®©u t− dµi h¹n - KÕ to¸n tiÒn l−¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng. - KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. - KÕ to¸n nî ph¶i tr¶ vµ nguån vèn chñ së h÷u. - LËp hÖ thèng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. 6. Yªu cÇu. §Ó ph¸t huy vai trß quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý cung cÊp th«ng tin h÷u Ých cho c¸c ®èi t−îng sö dông, kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o ®−îc nh÷ng yªu cÇu quy ®Þnh t¹i ®iÒu 6 luËt kÕ to¸n gåm 6 yªu cÇu sau: 5
- Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo chøng tõ kÕ to¸n, sæ kÕ to¸n vµ b¸o c¸o tµi chÝnh. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi ®óng thêi gian quy ®Þnh th«ng tin sè liÖu kÕ to¸n. - Ph¶n ¸nh râ rµng dÔ hiÓu, chÝnh x¸c th«ng tin sè liÖu kÕ to¸n. - Ph¶n ¸nh trung thùc hiÖn tr¹ng, b¶n chÊt sù viÖc néi dung vµ gi¸ trÞ cña nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. - Th«ng tin sè liÖu kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh liªn tôc tõ khi ph¸t sinh tíi khi kÕt thóc ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh, tõ khi thµnh lËp tíi khi chÊm døt ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ kÕ to¸n, sè liÖu ph¶n ¸nh kÕ to¸n kú nµy ph¶i kÕ tiÕp sè liÖu cña kú tr−íc. - Ph©n lo¹i s¾p xÕp th«ng tin sè liÖu kÕ to¸n theo tr×nh tù hÖ thèng vµ cã thÓ so s¸nh ®−îc. II. C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vai trß cña nguyªn vËt liÖu vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 1.1. Kh¸i niÖm: VËt liÖu lµ ®èi t−îng lao ®éng, thÓ hiÖn d−íi d¹ng vËt ho¸, ®−îc sö dông cho môc ®Ých s¶n xuÊt khèi l−îng s¶n phÈm, khèi l−îng dÞch vô cung cÊp vµ hµng ho¸ l−u chuyÓn. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nguyªn vËt liÖu bÞ tiªu hao hoµn toµn vµ gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu ®−îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi. VËt liÖu n»m trong nhãm hµng tån kho thuéc tµi s¶n l−u ®éng. Gi¸ trÞ vËt liÖu thuéc vèn l−u ®éng dù tr÷ cña doanh nghiÖp. 1.2. §Æc ®iÓm * XÐt vÒ mÆt hiÖn vËt: vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, d−íi t¸c ®éng cña lao ®éng, chóng bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi hoµn toµn vÒ h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt s¶n phÈm. * XÐt vÒ gi¸ trÞ: toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®−îc kÕt chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. 6
1.3. Vai trß. Tõ ®Æc ®iÓm trªn cho ta thÊy nguyªn vËt liÖu gi÷ vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n xuÊt thuéc tµi s¶n l−u ®éng, lµ c¬ së vËt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm, lµ mét trong ba yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®−îc khi tiÕn hµnh s¶n suÊt s¶n phÈm. Bëi vËy kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh sÏ bÞ ¶nh h−ëng lín nÕu viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu kh«ng ®Çy ®ñ kÞp thêi. MÆt kh¸c chÊt l−îng s¶n phÈm cã ®¶m b¶o hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vµo chÊt l−îng nguyªn vËt liÖu. ChØ mét sù biÕn ®éng nhá vÒ nguyªn vËt liÖu sÏ cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn s¶n phÈm lµm ra. Do vËy c¶ sè l−îng vµ chÊt luîng cña s¶n phÈm ®Òu ®−îc quyÕt ®Þnh bëi sè nguyªn vËt liÖu t¹o ra nã nªn yªu cÇu nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo ph¶i cã chÊt l−îng cao, ®óng quy c¸ch chñng lo¹i, chi phÝ vËt liÖu ®−îc h¹n thÊp, gi¶m møc tiªu hao vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ra cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng. Do chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín (60% - 70%) trong gi¸ thµnh s¶n phÈn nªn viÖc tËp trung qu¶n lý vËt liÖu mét c¸ch chÆt chÏ ë tÊt c¶ c¸c kh©u tõ thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông nh»m h¹ thÊp chi phÝ nguyªn vËt liÖu, gi¶m møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt. §iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ trong mét trõng mùc nµo ®ã gi¶m møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cßn lµ c¬ së t¨ng thªm s¶n phÈm cho x· héi, tiÕt kiÖm nguån tµi nguyªn kh«ng ph¶i lµ v« tËn. Do ®ã doanh nghiÖp cÇn ®Æt ra yªu cÇu cô thÓ trong c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. XÐt vÒ mÆt vèn th× nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong tæng møc chi phÝ cña doanh nghiÖp nªn nã lµ mét phÇn quan träng trong vèn l−u ®éng ®Æc biÖt lµ vèn dù tr÷. §Ó t¨ng thªm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng cÇn thiÕt ph¶i sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm nguyªn liÖu. 1.4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu: Trong doanh nghiÖp nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nh− sau: Ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi sè l−îng, chÊt l−îng vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho. 7
TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c sè l−îng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt kho, kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu. Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ vËt liÖu sö dông vµo c¸c ®èi t−îng sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. TÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè l−îng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho, ph¸t hiÖn kÞp thêi vËt liÖu thiÕu, thõa, ø ®äng, kÐm phÈm chÊt ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra. §Þnh kú kÕ to¸n tham gia h−íng dÉn c¸c ®¬n vÞ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ l¹i vËt liÖu theo chÕ ®é nhµ n−íc quy ®Þnh. Ph©n tÝch t×nh h×nh cung cÊp, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu trong doanh nghiÖp ®Ó ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ nh÷ng tån t¹i ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý. 2. Néi dung, ph¹m vi, ®èi t−îng nghiªn cøu ®Ò tµi: 2.1. Néi dung nghiªn cøu: TËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ThÐp cña Má than PhÊn MÔ Th¸i Nguyªn ®Ó tõ ®ã kh¸i qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh tæng qu¸t vÒ kÕ to¸n ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao thu nhËp cho Doanh nghiÖp. Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông nguyªn vËt liÖu ®Ó tõ ®ã kÕ to¸n ph©n tÝch c¸c nh©n tè lµm t¨ng, gi¶m gi¸ thµnh, ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý tèt, h¹ gi¸ thµnh vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 2.2. Ph¹m vi nghiªn cøu: VËn dông tæng hîp lý luËn ho¹ch to¸n kÕ to¸n ®· ®−îc häc tËp ë tr−êng vµo thùc tiÔn, tÝch luü kiÕn thøc, n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc cña b¶n th©n. N©ng cao hiÓu biÕt vÒ c¸c nghiÖp vô ho¹ch to¸n, t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ qu¸ tr×nh sö dông nguyªn vËt liÖu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu ®−îc sö dông cho s¶n phÈm ThÐp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë Má vµ ®Ò xuÊt mé sè biÖn ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña ®¬n s¶n phÈm hoµn thµnh. 8
2.3. ®èi t−îng nghiªn cøu. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu tr×nh ®é ho¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lý doanh nghiÖp, ®èi t−îng nghiªn cøu lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh t¹i c¸c tæ, ®éi, ph©n x−ëng s¶n xuÊt nh−: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt…. 3. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu: 3.1. Ph©n lo¹i: VËt liÖu sö dông trong doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i víi nh÷ng vai trß c«ng dông hÕt søc kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn ®ã ph¶i ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu th× míi tæ chøc tèt viÖc qu¶n lý vµ ho¹ch to¸n vËt liÖu. 3.1.1. C¨n cø vµo c«ng dông chñ yÕu cña nguyªn vËt liÖu. - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sÏ cÊu thµnh nªn thùc hiÖn s¶n phÈm, toµn bé gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu ®−îc chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi. - Nguyªn vËt liÖu phô: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu ®−îc sö dông trong s¶n xuÊt ®Ó lµm t¨ng chÊt l−îng s¶n phÈm, hoµn chØnh s¶n phÈm hoÆc phôc vô cho c«ng viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt, bao gãi s¶n phÈm…. C¸c lo¹i vËt liÖu nµy kh«ng cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. - Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng thø cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt l−îng trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, c«ng t¸c qu¶n lý…. Nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë thÓ láng, thÓ r¾n hay thÓ khÝ. - Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng vËt t− dïng ®Ó thay thÕ, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, c«ng cô dông cô… - VËt liÖuvµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: §èi víi thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n bao gåm c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p vµ thiÕt bÞ kh«ng cÇn l¾p, c«ng cô, khÝ cô vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt cho c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n . 9
- VËt liÖu kh¸c: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu kh«ng ®−îc xÕp vµo c¸c lo¹i vËt liÖu trªn. C¸c lo¹i vËt liÖu nµy do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lo¹i ra nh− c¸c lo¹i phÕ liÖu, vËt liÖu thu håi do thanh lý TSC§. C¸c ph©n lo¹i trªn gióp kÕ to¸n tæ chøc tµi kho¶n ®Ó ®¸p øng kÞp thêi t×nh h×nh thùc hiÖn cã sù biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 3.1.2. C¨n cø vµo nguån gèc, nguyªn vËt liÖu ®−îc chia thµnh. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu mua ngoµi: Tõ thÞ tr−êng trong n−íc hoÆc nhËp khÈu. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu tù chÕ, gia c«ng. 3.1.3. C¨n cø vµo môc ®Ých vµ n¬i sö dông, nguyªn vËt liÖu ®−îc chia thµnh. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng cho môc ®Ých kh¸c. 3.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu: ViÖc ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu ®−îc ®¸nh gi¸ theo hai qu¸ tr×nh: Qu¸ tr×nh nhËp nguyªn vËt liÖu vµ qu¸ tr×nh xuÊt nguuyªn vËt liÖu. 3.2.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho: KÕ to¸n nhËp kho nguyªn vËt liÖu ®−îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c gi¸ gèc quy ®Þnh trong chuÈn mùc sè 02 “hµng tån kho”. Néi dung gi¸ gèc cña nguyªn vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh theo tong nguån nhËp. a. Gi¸ gèc cña nguyªn vËt liÖu mua ngoµi. Bao gåm: gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hµng nhËp khÈu ph¶i nép (nÕu cã), chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, b¶o hiÓm…. Nguyªn vËt liÖu t− n¬i mua vÒ ®Õn kho cña doanh nghiÖp, c«ng t¸c phÝ cu¶ c¸n bé thu mua, chi phÝ cña bé phËn thu mua ®éc lËp, chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc thu mua nguyªn vËt liÖu vµ sè hao hôt tù nhiªn trong ®Þnh møc nÕu cã. 10
- Tr−êng hîp doanh nghiÖp mua nguyªn vËt liÖu dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph−¬ng ph¸p khÊu trõ vµ doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph−¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ trÞ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu mua vµo ®−îc ph¶n ¸nh theo gi¸ mua ch−a cã thuÕ GTGT. ThuÕ GTGT ®Çu vµo mua nguyªn vËt liÖu vµ thuÕ GTGT ®Çu vµo cña dÞch vô vËn chuyÓn bèc xÕp b¶o qu¶n, chi phÝ gia c«ng ®−îc khÊu trõ vµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 133 “thuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ”. - Tr−êng hîp doanh nghiÖp mua nguyªn vËt liÖu dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh hµng hãa dÞch vô chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®æi ph−¬ng chÞu thuÕ GTGT hoÆc dïng cho ho¹t ®éng phóc lîi, sù nghiÖp dù ¸n th× gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu mua vµo ®−îc ph¶n ¸nh theo tæng gi¸ thanh to¸n bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®−îc khÊu trõ nÕu cã. - §èi víi nguyªn vËt liÖu mua b»ng ngo¹i tÖ th× ph¶i ®−îc quy ®æi ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ hoÆc tû gia giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ tr−êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng do ng©n hµng nhµ n−¬c ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh ®Ó ghi t¨ng gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu nhËp kho. b. Gi¸ gèc cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Gi¸ gèc cña nguyªn vËt liÖu tù chÕ biÕn bao gåm: gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt dïng céng víi chi phÝ chÕ biÕn. c. Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. Bao gåm: Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, chi phÝ vËn chuyÓn vËt liÖu ®Õn n¬i chÕ biÕn vµ tõ n¬i chÕ biÕn vÒ ®¬n vÞ, tiÒn thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. d. Gi¸ gèc cña nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh. Lµ gi¸ trÞ ®−îc c¸c bªn liªn doanh thèng nhÊt gi¸ chÊp nhËn. 3.2.2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. §èi víi nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú th× tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph−¬ng ph¸p sau ®Ó tÝnh gi¸ 11
nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong ho¹ch to¸n, nÕu cã sù thay ®æi ph−¬ng ph¸p th× ph¶i cã sù gi¶i thÝch râ rµng. a. TÝnh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo gi¸ trÞ thùc tÕ. Ph−¬ng ph¸p b×nh qu©n. Gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ nguyªn vËt liÖu Sè l−îng NVL Gi¸ ®¬n vÞ = x thùc tÕ xuÊt dïng xuÊt dïng b×nh qu©n Trong ®ã: gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã thÓ ®−îc tÝnh theo c¸c c¸ch sau: + Theo ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ (®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn) §¬n gi¸ b×nh qu©n TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú = Sè l−îng thùc tÕ NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú gia quyÒn Ph−¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm nh−ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, c«ng viÖc tÝnh to¸n dån vµo cuèi th¸ng g©y ¶nh h−ëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n nãi chung cña doanh nghiÖp. + Theo ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp. TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n = Sè l−îng NVL thùc tÕ tån kho sau mçi lÇn nhËp Ph−¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®−îc nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p trªn, chÝnh x¸c kÞp thêi nh−ng tèn nhiÒu c«ng søc vµ chi phÝ. + Theo ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tr−íc. TrÞ gi¸ NVL tån kho cuèi kú tr−íc = Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Sè l−îng NVL thùc tÕ tån kho cuèi kú tr−íc Ph−¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú nh−ng kh«ng chÝnh x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu nhËp trong kú. Ph−¬ng ph¸p nhËp tr−íc xuÊt tr−íc. 12
Theo ph−¬ng ph¸p nµy ng−êi ta gi¶ ®Þnh l« hµng vËt liÖu nµo nhËp tr−íc th× xuÊt tr−íc, lÊy ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp ®ã ®Ó tÝnh trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. XuÊt hÕt sè nguyªn vËt liÖu nhËp tr−íc th× míi ®Õn sè nhËp sau. TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú ®−îc tÝnh theo sè l−îng nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú vµ ®¬n gi¸ cña l« nguyªn vËt liÖu nhËp sau cïng. TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL = §¬n gi¸ thùc tÕ NVL x Sè l−îng NVL xuÊt kho xuÊt kho trong tõng lÇn nhËp trong tõng lÇn nhËp Ph−¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n ®¬n gi¶n dÔ hiÓu, dÔ ¸p dông, tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng h− háng nguyªn vËt liÖu do tån kho l©u ngµy nh−ng chØ ¸p dông ®−îc trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ æn ®Þnh. Ph−¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr−íc. Theo ph−¬ng ph¸p nµy ta gi¶i quyÕt l« hµng nguyªn vËt liÖu nµo nhËp kho sau cïng sÏ ®−îc xuÊt tr−íc tiªn vµ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®−îc tÝnh hÕt theo gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho lÇn sau cïng, sau ®ã míi tÝnh gi¸ trÞ cña c¸c lÇn nhËp tr−íc ®Ó tÝnh gi¸ trÞ xuÊt kho. −u nh−îc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn vËn dông cña ph−¬ng ph¸p nµy còng gièng ph−¬ng ph¸p nhËp tr−íc xuÊt tr−íc nh−ng ph−¬ng ph¸p nµy gióp cho chÝ phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh kÞp thêi víi gi¸ c¶ thÞ tr−êng cña nguyªn vËt liÖu. Ph−¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh. Gi¶ ®Ýnh nguyªn vËt liÖu xuÊt kho thuéc l« hµng nµo th× tÝnh theo gi¸ mua thùc tÕ cña l« hµng ®ã. Ph−¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Ph−¬ng ph¸p nµy gióp cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu ®−îc thùc hiÖn kÞp thêi vµ th«ng qua viÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n cã thÓ theo dâi ®−îc thêi gian b¶o qu¶n tõng l« nguyªn vËt liÖu nh−ng doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu. b. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo gi¸ h¹ch to¸n. 13
KÕ to¸n sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ph¸n chi tiÕt th−êng xuyªn hµng ngµy sù biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu. Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ æn ®Þnh hoÆc gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ do doanh nghiÖp quy ®Þnh vµ ®−îc ph¶n ¸nh trªn phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt trong sæ kÕ to¸n chi hÕt nguyªn vËt liÖu. Cuèi th¸ng kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ ho¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ thùc tÕ NVL Gi¸ h¹ch to¸n NVL HÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ = xuÊt kho trong kú x xuÊt dïng thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n Trong ®ã: Gi¸ thùc tÕ NVL tån kho ®Éu kú vµ nhËp trong kú = HÖ sè chªnh lÖch Gi¸ h¹ch to¸n NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Ph−¬ng ph¸p nµy hîp víi doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, sè l−îng gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu lín víi ®éi ng÷ kÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. Nh− vËy viÖc ph©n lo¹i vµ tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ c¬ së ®Ó tæ chøc viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt vµ h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. 4. KiÓm kª nguyªn liÖu KiÓm kª vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè l−îng, chÊt l−îng vµ gi¸ trÞ tõng danh môc vËt liÖu hiÖn cã. KiÓm tra t×nh h×nh b¶o qu¶n, nhËp xuÊt tån vµ sö dông vËt liÖu ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi vµ xö lý kÞp thêi c¸c tr−êng hîp hao hôt, h− háng, mÊt m¸t, ø ®äng, kÐm phÈm chÊt... Trªn c¬ së ®ã ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña ng−êi b¶o qu¶n, sö dông vËt liÖu, tõng b−íc chÊn chØnh vµ ®−a vµo nÒ nÕp c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu ë ®¬n vÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. C«ng viÖc kiÓm kª vËt liÖu ph¶i tiÕn hµnh Ýt nhÊt mçi n¨m mét lÇn vµo cuèi n¨m tr−íc khi lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m do ban kiÓm kª cña doanh nghiÖp thùc hiÖn. KiÓm kª vËt liÖu ph¶i cã kÕ ho¹ch. Sau khi thµnh lËp ban kiÓm kª, ph¶i tæ chøc kho¸ sæ ®Ó tÝnh to¸n sè l−îng tån cña vËt liÖu trªn sæ kÕ to¸n vµ trªn 14
thÎ vËt liÖu, dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ. ChÝnh v× tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña vËt liÖu lµ cã thÓ ®−îc b¶o qu¶n kh«ng tËp trung, kh«ng thÓ nhanh chãng c©n ®o ®ong ®Õm do ®ã kiÓm kª vËt liÖu kh«ng thÓ kiÓm kª bÊt th−êng nh− tiÒn tÖ ®−îc. Ph−¬ng ph¸p kiÓm kª ph¶i thÝch øng víi tõng lo¹i vËt liÖu. CÇn sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn ®o l−êng ®Ó tÝnh ra khèi l−îng vËt liÖu tån kho. Bªn c¹nh ®ã ban kiÓm kª cßn ph¶i kiÓm tra ®Ó x¸c ®Þnh c¶ vÒ mÆt chÊt l−îng cña tõng thø nguyªn liÖu, vËt liÖu. Trong qu¸ tr×nh kiÓm kª ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm kª vËt liÖu theo ®óng mÉu quy ®Þnh ®èi chiÕu víi tµi liÖu kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh sè thõa, thiÕu, h− háng kÐm phÈm chÊt. Biªn b¶n kiÓm kª lµ chøng tõ chñ yÕu ®−îc sö dông lµm c¨n cø ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ kiÓm kª. 5. H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: 5.1. - PhiÕu nhËp kho (MÉu sè 01 - VT). - PhiÕu xuÊt kho (MÉu sè 02 - VT ). - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu sè 03 – VT). - PhiÕu xuÊt kho vËt t− theo h¹n møc (MÉu sè 04 – VT). - PhiÕu xuÊt hµng göi ®¹i lý. Ngoµi ra cßn sö dông c¸c chøng tõ kh¸c: ho¸ ®¬n mua hµng, ho¸ ®¬n b¸n hµng, c¸c phiÕu thu, phiÕu chi, giÊy b¸o nî, giÊy b¸o cã. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 5.2. Tuú theo ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông mµ sö dông c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt sau: - Sæ () kho (MÉu sè 06 – VT) ®−îc sö dông ®Ó theo dâi sè l−îng nhËp, xuÊt, tån kho cña tong thø nguyªn vËt liÖu theo tõng kho. - Sæ () kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. - Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - Sæ sè d−. 15
Ngoµi ra sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng kª luü kÕ, tæng hîp nhËp – xuÊt – tån nguyªn vËt liÖu. 5.3. C¸c ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu: 5.3.1. Ph−¬ng ph¸p thÎ song song: a. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n. - ë kho: ghi chÐp vÒ mÆt sè l−îng hiÖn vËt. ë phßng kÕ to¸n: ghi chÐp c¶ sè l−îng vµ gi¸ trÞ tong thø - nguyªn vËt liÖu. b. S¬ ®å h¹ch to¸n. ThÎ kho PhiÕu nhËp PhiÕu xuÊt Sæ chi tiÕt NVL B¶ng tæng hîp NhËp – Xu©t – Tån Ghi chó: Ghi hµng ngµy. Quan hÖ ®èi chiÕu. Ghi cuèi th¸ng. c. Tr×nh tù ghi chÐp. - ë kho: kÕ to¸n më thÎ kho vµ giao cho thñ kho qu¶n lý, hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt thñ kho sÏ ghi vµo thÎ kho sè l−îng nhËp xuÊt cña tõng danh ®iÓm vËt t− vµ tÝnh ra sè tån kho, hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú thñ kho sÎ chuyÓn c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho cho kÕ to¸n vËt t− ë thÎ kho, mçi chøng tõ ghi mét dßng vµ thÎ kho më cho tõng danh ®iÓm vËt t−. 16
- ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n më, thÎ chi tiÕt cho tõng danh ®iÓm vËt t− hµng ho¸ t−¬ng øng víi thÎ kho më ë kho. KÕ to¸n ph¶i theo dâi c¶ vÒ mÆt sè l−îng vµ gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu, hµng ngµy vµ ®Þnh kú khi nhËn ®−îc chøng tõ nhËp xuÊt kho do thñ kho chuyÓn tíi th× kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra vµ ghi ®¬n gi¸ vµo c¸c phiÕu nhËp, xuÊt vµ tÝnh ra sè tån, sau ®ã lÇn l−ît ghi chÐp c¸c nghiÖp vô nhËp xuÊt vµo c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt. Cuèi th¸ng céng sæ vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu cu¶ thÎ kho ®ång th−êng cã sè liÖu ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tæng hîp nhËp – xuÊt – tån (më cho tÊt c¶ c¸c danh ®iÓm vËt t−). Ngoµi ra ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ thÎ kho, kÕ to¸n ph¶i më sæ ®¨ng ký thÎ kho vµ khi giao thÎ kho cho thñ kho ph¶i ghi vµo sæ. d. ¦u nh−îc ®iÓm: - ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n, dÔ lµm. - Nh−îc ®iÓm: khèi l−îng kiÕn thøc ghi chÐp lín, cã sù trïng lÆp gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n ë chØ tiªu sè l−îng v× thÕ nÕu cã nhiÒu nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nguyªn vËt liÖu th× kÕ to¸n sÏ mÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc. e. §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vÒ nguyªn vËt liÖu, Ýt nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh tr×nh ®é cña c¸n bé vËt t− kh«ng cao. 5.3.2. Ph−¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: a. Nguyªn t¾c: - ë kho: ghi chÐp vÒ mÆt sè l−îng. ë phßng kÕ to¸n: ghi chÐp vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn c¶ vÒ - sè l−îng vµ gi¸ trÞ. 17
b.S¬ ®å h¹ch to¸n. PhiÕu nhËp B¶ng kª nhËp PhiÕu kho ThÎ nhËp §èi chiÕu lu©n chuyÓn PhiÕu xuÊt B¶ng kª xuÊt Ghi chó: Ghi hµng ngµy. Quan hÖ ®èi chiÕu. Ghi cuèi th¸ng. c.Tr×nh tù h¹ch to¸n: ë kho: Thñ kho tiÕn hµnh mäi c«ng t¸c ghi sæ gièng nh− trong - tr−êng hîp ph−¬ng ph¸p ghi thÎ song song. ë phßng kÕ to¸n: Më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè - l−îng vµ sè tiÒn cña tÊt c¶ c¸c danh ®iÓm vËt t− theo tõng kho, sæ nµy mçi th¸ng ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp vµo b¶ng kª nhËp vµ tæng hîp c¸c chøng tõ xuÊt vµo b¶ng kª xuÊt cña tõng thø vËt liÖu vµ mçi danh ®iÓm vËt liÖu th× sÏ ghi mét dßng trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè l−îng cña vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thñ kho, cßn ®èi chiÕu sè tiÒn víi kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. d.¦u, nh−îc ®iÓm: - ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n nh− ph−¬ng ph¸p ghi thÎ song song, gi¶m bít khèi l−îng ghi chÐp. - Nh−îc ®iÓm: h¹n chÕ kh¶ n¨ng kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu cña kÕ to¸n vµ tån kho. e. §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, sè ph¸t sinh trong kú Ýt, tr×nh ®é nhËn viªn kÕ to¸n kh«ng ®ßi hái cao. 18
5.3.3. Ph−¬ng ph¸p sæ sè d−: a. Nguyªn t¾c - ë kho: chØ theo dâi vÒ mÆt sè l−îng. - ë phßng kÕ to¸n: chØ theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ. b. S¬ ®å h¹ch to¸n: ThÎ kho PhiÕu nhËp PhiÕu xuÊt Sæ sè d− B¶ng kª nhËp B¶ng kª xuÊt B¶ng luü kÕ nhËp B¶ng luü kÕ xuÊt B¶ng tæng hîp nhËp – xuÊt – tån Ghi chó: Ghi hµng ngµy. Quan hÖ ®èi chiÕu. Ghi cuèi th¸ng. c. Tr×nh tù h¹ch to¸n: - ë kho: hµng ngµy, ®Þnh kú (3- 5 ngµy) sau khi ghi thÎ kho xong thñ kho tËp hîp c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ph¸t sinh trong kú vµ giao cho phßng kÕ to¸n. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo thÎ kho, thñ kho ghi sè l−îng vËt liÖu tån cuèi th¸ng cña tõng thø vËt liÖu vµo sæ sè d− sau ®ã chuyÓn sæ cho phßng kÕ to¸n. Sæ sè d− do kÕ to¸n më cho tõng kho vµ dïng cho c¶ n¨m, giao cho thñ kho tr−íc ngµy cuèi th¸ng. - T¹i phßng kÕ to¸n: khi nhËn ®−îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra l¹i viÖc ph©n lo¹i chøng tõ, khi gi¸ h¹ch to¸n vµ tÝnh tiÒn cho tõng lo¹i chøng tõ, tæng céng sè tiÒn cña c¸c chøng tõ nhËp xuÊt theo tõng nhãm nguyªn vËt liÖu, ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ, c¨n cø vµo phiÕu giao nhËn 19