Luận văn: " Khảo sát tình hình nuôi cá lóc thương phẩm ở tỉnh An Giang"

Chia sẻ: Nhu Chau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST

Báo xấu

246
lượt xem 66
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài phân tích đánh giá các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật cơ bản trong các mô hình nuôi được khảo sát. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của các mô hình nuôi cá lóc ở địa bàn nghiên cứu. Qua đó đề xuất một số giải pháp cơ bản góp phần nâng cao hiệu quả của các mô hình nuôi được khảo sát.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: " Khảo sát tình hình nuôi cá lóc thương phẩm ở tỉnh An Giang"

TR NG I H C C N TH KHOA TH Y S N HU NH THANH HUY KH O SÁT TÌNH HÌNH NUÔI CÁ LÓC TH NG PH M T NH AN GIANG LU N V N T T NGHI P IH C NGÀNH QU N LÝ NGH CÁ 2009 i
TR NG I H C C N TH KHOA TH Y S N HU NH THANH HUY KH O SÁT TÌNH HÌNH NUÔI CÁ LÓC TH NG PH M T NH AN GIANG LU N V N T T NGHI P IH C NGÀNH QU N LÝ NGH CÁ CÁN B H NG D N TS. LÊ XUÂN SINH Ks. MINH CHUNG 2009 ii
IC MT Tr c h t xin c bày t lòng bi t n sâu s c n th y Lê Xuân Sinh, anh Minh Chung, và toàn th các th y cô trong Khoa Th y S n Tr ng i H c C n Th ã t n tình h ng d n tôi trong su t quá trình h c t p và làm tài này. Xin g i l i c m n n các cô chú, anh ch công tác S NN&PTNT An Giang, phòng Nông nghi p các huy n An Phú, Châu c, Châu Thành, Long Xuyên, Phú Tân và Tân Châu ã t n tình giúp khi tôi th c hi n tài này. Xin c cám n các b n l p Qu n lý ngh cá K31 và l p Kinh t Th y n K31 ã khích l ng viên tôi trong su t quá trình h c t p. Cu i cùng xin g i l i cám n chân thành n gia ình, n i ã h tr r t nhi u v v t ch t c ng nh tinh th n cho tôi trong su t quá trình h c t p! Xin bày t lòng bi t n chân thành nh t ! Tác gi Hu nh Thanh Huy i
TÓM T T tài này c th c hi n nh m kh o sát tình hình nuôi cá lóc th ng ph m t nh An Giang ánh giá c hi n tr ng nuôi cá lóc và xu t nh ng gi i pháp c b n góp ph n nâng cao hi u qu c a các mô hình nuôi cá lóc t i a bàn nghiên c u. Có 4 mô hình nuôi cá lóc ch y u An Giang c kh o sát g m: 19 m u c a mô hình nuôi ao, 39 m u c a mô hình nuôi vèo ao, ng bè là 37 m u và b b t nilon là 10 m u. t qu phân tích s li u cho th y: v n ng su t thì mô hình b b t cao nh t (156,6 t n/1.000m3/v ) và th p nh t là mô hình nuôi ao (15,9 n/1.000m3/v ). H s th c n (FCR) trung bình là 4,3±1,2 l n, cao nh t là mô hình nuôi b b t (4,7 l n) và th p nh t là vèo ao (4,2 l n). Mô hình nuôi b t có chi phí u t cao nh t (4.087,8 tri u ng/1.000m3/v ) và th p nh t là mô hình nuôi ao (391,7 tri u ng/1.000m2/v ). L i nhu n cao nh t là mô hình nuôi l ng/bè (365,1 tri u ng/1.000m3/v ) và th p nh t là mô vèo ao (- 308,4 tri u ng/1.000m3/v ). Trong các mô hình nuôi cá còn t n t i nhi u khó kh n nh thi u v n, ch b nh lây lan, thi u ki n th c v k thu t nuôi, giá u ra không n nh, n v th i ti t, ngu n cung cá t p gi m, t n công ch m sóc…là nh ng v n quan tr ng và nh h ng tr c ti p n quá trình s n xu t. T ó m t s gi i pháp c b n c xu t nh : mong mu n c h tr vay v n, t p hu n thêm k thu t nuôi, ch giá bán cao hay t tìm ngu n u ra khi s n ph m thu ho ch... ii
CL C am c Trang s I C M T ........................................................................................................i TÓM T T.............................................................................................................ii C L C ...........................................................................................................iii DANH M C B NG...............................................................................................vi DANH M C HÌNH ........................................................................................viii DANH M C T VÀ THU T NG VI T T T ................................................xi Ch ng 1: GI I THI U........................................................................................1 1.1. tv n .................................................................................................. 1 1.2. M c tiêu nghiên c u ...................................................................................2 1.2.1. M c tiêu t ng quát ............................................................................2 1.2.2. M c tiêu c th .................................................................................3 1.3. N i dung nghiên c u ..................................................................................3 Ch ng 2: T NG QUAN TÀI LI U ....................................................................4 2.1. Tình hình nuôi th y s n trên th gi i ..........................................................4 2.2. Tình hình nuôi Th y S n Vi t Nam ........................................................5 2.3. Tình hình nuôi th y s n ng b ng sông C u Long .................................7 2.4. Ngu n g c, khái ni m, s phân b c a các loài cá lóc trên th gi i.............8 2.5. Thông tin v loài và các mô hình nuôi cá lóc Vi t Nam và BSCL .......10 2.6. Thông tin t ng quan v u ki n t nhiên, kinh t - xã h i và tình hình nuôi tr ng th y s n t nh An Giang.................................................................12 2.6.1. u ki n t nhiên........................................................................... 12 2.6.2. u ki n kinh t - xã h i................................................................ 14 2.6.3. Tình hình nuôi th y s n t nh An Giang ........................................ 15 Ch ng 3: PH NG PHÁP NGHIÊN C U ......................................................17 3.1. Th i gian và ph m vi nghiên c u..............................................................17 3.2. Ph ng pháp thu th p s li u....................................................................17 iii
3.3. Ph ng pháp x lý và phân tích s li u.....................................................18 Ch ng 4: K T QU TH O LU N .................................................................. 19 4.1 Thông tin chung v ch h nuôi cá lóc........................................................... 19 4.1.1 tu i, trình v n hóa và s n m kinh nghi m nuôi cá lóc .......... 19 4.1.2 Thông tin v s d ng lao ng ......................................................... 20 4.2 Thi t k mô hình nuôi ................................................................................. 21 4.2.1 Di n tích/th tích th nuôi ................................................................ 21 4.2.2 Hình th c nuôi và s l ng ao/vèo/bè th nuôi ................................ 21 4.2.2 Mùa v và th i gian nuôi ................................................................. 21 4.2.3 Tháng chu n b c i t o ao nuôi......................................................... 22 4.3. Thông tin v cá gi ng .................................................................................. 23 4.3.1 L a ch n loài th nuôi ..................................................................... 23 4.3.2 S l ng, m t th , kích c và giá mua cá gi ng........................... 24 4.3.3 Tình hình ng và s d ng con gi ng .............................................. 25 4.4 Qu n lý ngu n n c ................................................................................... 26 4.5 Qu n lý d ch b nh cá nuôi........................................................................... 28 4.5.1 Các b nh th ng g p ...................................................................... 28 4.5.2 Hi u qu phòng tr .......................................................................... 29 4.6 S d ng th c n và t l các lo i th c n .................................................... 29 4.7 Thu ho ch và tiêu th .................................................................................. 30 4.7.1 T l s ng, s n l ng và n ng su t cá khi thu ho ch ........................ 30 4.7.2 Kích c và giá bán bình quân ........................................................... 31 4.7.3 Hình th c th c tiêu th .................................................................... 32 4.8 Phân tích các ch tiêu tài chính.................................................................... 32 4.8.1 Chi phí c nh và c c u................................................................. 32 4.8.2 Chi phí bi n i và c c u................................................................ 33 4.8.3 T ng chi phí và c c u..................................................................... 34 4.8.3 T ng thu nh p.................................................................................. 35 4.8.3 L i nhu n và hi u qu kinh t c a các mô hình nuôi ........................ 35 iv
4.8.3 M c l i-l trong n m .................................................................. 36 4.9 Phân tích các y u t nh h ng n n ng su t và l i nhu n ........................ 37 4.11 Nh n th c c a ng i nuôi ......................................................................... 38 4.11.1 ánh giá nh n th c c a ng i nuôi trong vi c s d ng cá t p cho nuôi cá lóc th ng ph m........................................................................... 38 4.11.2 Thu n l i, khó kh n và gi i pháp c a nông h ............................... 39 4.12. Phân tích ma tr n SWOT ......................................................................... 40 Ch ng 5: K T LU N VÀ XU T...............................................................41 5.1 K t lu n ......................................................................................................41 5.2 xu t .......................................................................................................42 TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................43 PH L C ...........................................................................................................45 v
DANH M C B NG ng 2.1: Di n tích m t n c nuôi tr ng th y s n c a Vi t Nam 2000-2006......... 6 ng 2.2: S n l ng th y s n nuôi tr ng phân theo a ph ng BSCL............ 8 ng 4.1: Tu i và s n m kinh nghi m nuôi cá lóc ............................................. 19 ng 4.2: Trình v n hóa ................................................................................. 19 ng 4.3: Hình th c tham gia ngành hàng cá lóc................................................. 20 ng 4.4: Ngu n lao ng tham gia nuôi cá lóc................................................... 20 ng 4.5: Di n tích/th tích th c nuôi ................................................................. 21 ng 4.6: Hình th c nuôi và s l ng ao/vèo/bè th nuôi.................................... 21 ng 4.7: Th i gian nuôi bình quân/v ................................................................ 22 ng 4.8: S l ng cá gi ng mua, m t th ...................................................... 24 ng 4.9: Kích c và giá cá gi ng khi mua.......................................................... 25 ng 4.10: Tình hình ng cá gi ng ................................................................... 26 ng 4.11: M c n c bình quân trong ao nuôi và t n su t thay n c .................. 27 ng 4.12: Ngu n cung c p n c........................................................................ 27 ng 4.13: X lý n c u vào và u ra ............................................................ 28 ng 4.14: M c thi t h i c a các lo i b nh..................................................... 29 ng 4.15: Hi u qu phòng tr ............................................................................. 29 ng 4.16: S l ng th c n s d ng và h s th c n ........................................ 30 ng 4.17: Tình hình sau khi thu ho ch cá nuôi .................................................. 31 ng 4.18: Kích c và giá bán bình quân ............................................................ 32 ng 4.19: Hình th c tiêu th .............................................................................. 32 ng 4.20: Kho n m c chi phí c nh trong nuôi cá lóc/v ................................ 33 ng 4.21: Chi phí bi n i và c c u ................................................................. 34 ng 4.22: T ng chi phí và c c u ...................................................................... 34 ng 4.23: T ng thu nh p/v t nuôi cá .............................................................. 35 ng 4.24: Hi u qu kinh t c a các mô hình ...................................................... 36 ng 4.25: T l l i-l ........................................................................................ 36 ng 4.26: Các y u t nh h ng t i n ng su t & l i nhu n................................ 37 vi
ng 4.27: Nh n th c c a ng i nuôi khi s d ng cá t p làm th c n cho cá lóc. ................................................................................................... 38 vii
DANH M C HÌNH Hình 2.1 S n l ng nuôi tr ng th y s n Vi t Nam ............................................ 5 Hình 2.2a Cá lóc en (Channa striata) .................................................................. 9 Hình 2.2b Cá lóc bông (Channa micropeltes)........................................................ 9 Hình 2.3 B n hành chính t nh An Giang ......................................................... 13 Hình 4.1: S mùa v nuôi cá lóc c a nông h ...................................................... 22 Hình 4.2 Tháng th gi ng v 1 ............................................................................ 23 Hình 4.3 Tháng th gi ng v 2 ............................................................................ 23 Hình 4.4 L a ch n loài th nuôi .......................................................................... 24 Hình 4.5 Hình th c c p thoát n c ..................................................................... 27 Hình 4.6: M c xu t hi n các lo i b nh............................................................ 28 viii
DANH M C T VÀ THU T NG VI T T T ÂL: Âm l ch BQ: Bình quân CPC : Chi phí c nh CPB : Chi phí bi n i DN: Doanh nghi p LC: l ch chu n BSCL: ng b ng sông C u Long KT-KT: Kinh t - k thu t NLTS: Ngu n l i th y s n NN&PTNT: Nông nghi p và phát tri n nông thôn NTTS: Nuôi tr ng th y s n TA: Th c n TS: Th y s n WTO: T ch c Th ng m i th gi i ix
Ch ng I GI I THI U 1.1. tv n lâu con ng i ã h ng t i vi c khai thác và nuôi tr ng th y s n (NTTS), nh t là khi dân s gia t ng và nhu c u dinh d ng c a con ng i ngày càng cao. Tuy nhiên c n kh ng nh ngu n l i th y s n (NLTS) không ph i là vô t n n u khai thác không i ôi v i b o v , tái t o và phát tri n thì ngu n l i s khánh ki t. Vi t Nam là m t trong nh ng qu c gia có ti m n ng phát tri n TS trong khu v c châu Á Thái Bình D ng. V i m ng l i sông ngòi ch ng ch t kéo dài t L ng S n t i m i Cà Mau, Vi t Nam có ti m n ng n cho phát tri n NTTS v i 1.692.878 ha di n tích m t n c, trong ó 911.740 ha di n tích m t n c ng t và 761.138 ha di n tích m t n c l . Di n tích NTTS n m 2002 là 955.101 ha, s n l ng là 976.100 t n, trong ó NTTS c ng t là 42.500 ha v i nhi u i t ng nuôi và mô hình nuôi khác nhau (B th y s n, 2003). Di n tích NTTS c ng t ng lên qua các n m, n m 2004 c c có 920.100 ha di n tích m t n c, n m 2005 t ng lên 959.900 ha dùng cho NTTS (T ng C c Th ng kê, 2005). BSCL có nhi u d ng th y v c r t thu n l i cho NTTS, di n tích t nhiên c a BSCL là 189.400 ha, n n m 2003 ã là 614.600 ha và theo nh h ng quy ho ch n n m 2010 s là 649.430 ha (B TS, 2005). Trong nh ng n m qua, nuôi tr ng th y s n ã tr thành th m nh kinh t r t quan tr ng BSCL. N m 2005, di n tích NTTS toàn khu v c là 680.200 ha v i n l ng TS kho ng 983.384 t n. N m 2007 là 1.100.000 ha v i s n l ng t 1.268.000 t n, b ng kho ng 70% s n l ng NTTS c a c n c. Kim ng ch xu t kh u TS c a c a c n c t 3,792 t USD, trong ó BSCL t trên 60,52% giá tr kim ng ch xu t kh u TS c a c n c (Ph m ình ôn, 2004). Khi nói n s gia t ng s n l ng nuôi TS n c ng t thì ph i k n s gia ng s n l ng cá da tr n (cá tra, cá basa), cá lóc, tôm càng xanh,…Và cá lóc hi n là i t ng nuôi quan tr ng trong c c u àn cá nuôi BSCL (Nguy n n Th ng, 2004). Cá Lóc (Channa striata) là loài có phân b r ng trong t nhiên và th ng th y các th y v c n c ng t, ngày càng c nuôi nhi u BSCL. Cá có th thích nghi cao v i u ki n môi tr ng, t ng tr ng nhanh và nh t là th t cá th m ngon, ít x ng. 1
phát huy nh ng u th ó, m t s t nh BSCL nh : An Giang, ng Tháp, C n Th , Kiên Giang,… ã u t phát tri n m nh m ngh nuôi cá lóc v i nhi u mô hình nuôi khác nhau nh : nuôi l ng/bè trên sông, vèo trên sông, vèo trong ao, nuôi trong ao t, hay c trong b n nylon... Tuy nhiên các mô hình nuôi cá lóc có th t s t hi u qu t i u!? Các u t kinh t - k thu t có tác d ng r t l n t i s n l ng thu ho ch và l i nhu n!?Tình hình s d ng cá t p làm th c n chính cho i t ng nuôi này có làm gi m áng k ngu n l i th y s n t nhiên!? nh ng lý do ã nêu giúp nhóm chúng em có ý t ng th c hi n tài “Kh o sát tình hình nuôi cá lóc th ng ph m t nh An Giang”. Trong khuôn kh lu n v n t t nghi p, em quy t nh ch n các i t ng kh o sát là cá lóc lai (ch a có tên khoa h c), cá lóc bông (Channa micropeltes) và cá lóc en (Channa striata) nh m ánh giá vai trò c ng nh hi n tr ng c a mô hình, ng th i phân tích các y u t kinh t - k thu t nh h ng t i n ng su t và l i nhu n c a mô hình nuôi cá lóc th ng ph m t nh An Giang, t ó xu t các gi i pháp c b n c i thi n hi u qu kinh t - k thu t, góp ph n nâng cao n ng su t và l i nhu n, mang l i hi u qu kinh t cho mô hình và góp ph n b o v NLTS An Giang. 1.2. c tiêu nghiên c u 1.2.1. c tiêu t ng quát Nh m ánh giá c hi n tr ng nuôi cá lóc c a t nh An giang và xu t nh ng gi i pháp c b n góp ph n nâng cao hi u qu c a các mô hình nuôi cá lóc t i a bàn nghiên c u. 1.2.2. c tiêu c th (1). ánh giá c hi n tr ng c a các mô hình nuôi cá lóc ang c áp d ng t nh An Giang. (2). Phân tích c các y u t kinh t nh h ng t i n ng su t và l i nhu n c a mô hình nuôi cá lóc th ng ph m. (3). Phân tích tình hình s d ng th c n cá t p và ánh giá nh n th c c a ng i dân trong vi c b o v ngu n l i th y s n. (4). xu t m t s gi i pháp c b n c i thi n hi u qu kinh t -k thu t góp ph n nâng cao n ng su t và l i nhu n mang l i hi u qu kinh t và b o v ngu n l i th y s n. 2
1.3. i dung nghiên c u - Phân tích, ánh giá các ch tiêu kinh t -k thu t c b n trong các mô hình nuôi c kh o sát.. - Phân tích các y u t nh h ng n n ng su t và l i nhu n c a các mô hình nuôi cá lóc a bàn nghiên c u. - Nh n th c c a ng i nuôi v các v n có liên quan t i mô hình nuôi. - xu t m t s gi i pháp c b n góp ph n nâng cao hi u qu c a các mô hình nuôi c kh o sát. 3
CH NG 2 NG QUAN TÀI LI U Nuôi tr ng thu s n Vi t Nam và trên th gi i ã và ang trên à phát tri n m nh m , trong nh ng n m g n ây s n l ng và di n tích nuôi liên c t ng. Tuy nhiên, ng v góc qu n lý, ngành nuôi tr ng th y s n (NTTS) th gi i nói chung và c a Vi t Nam nói riêng ang ph i i m t v i nhi u v n . Ngoài các v n v k thu t nuôi và s n xu t gi ng có th nâng cao n ng su t và ch t l ng thu s n nuôi, a d ng hóa i t ng nuôi, lo i hình nuôi, s n xu t th c n phù h p, các bi n pháp phòng tr b nh, ph ng pháp b o qu n sau thu ho ch..v.v. còn r t nhi u v n mà b t c m t nhà qu n lý, nghiên c u v NTTS nào c ng ph i nh n th c m t cách sâu s c và tìm cách tháo g . Trong ó vi c phát tri n b n v ng trong NTTS là m t v n c n c quan tâm úng m c. N u nh ng ng i NTTS không có c nh ng gi i pháp nhanh chóng, hi u qu và ng nh t thì không th phát tri n NTTS b n v ng c. S phát tri n vùng nuôi thi u quy ho ch và u t lâu dài ã tr thành m t nguy c tr c m t i v i nhi u n c phát tri n NTTS quá nhanh, trên h t là s c nh tranh kh c li t trên th ng tr ng òi h i các c s n xu t ph i liên t c t ng ch t l ng và h giá thành s n ph m trong khi n gi c s phát tri n b n v ng, ng th i l i ph i h t s c nhanh nh y trong công tác xúc ti n th ng m i chi m l nh th tr ng. 2.1. Tình hình nuôi th y s n trên th gi i Ngày nay v i i ng cán b có trình khoa h c k thu t cao cùng i nhi u u ki n thu n l i khác thì ngh nuôi th y s n trên th gi i ang phát tri n r t m nh. NTTS th gi i có t c t ng tr ng r t nhanh v i t c ng bình quân 8,8%/n m (theo báo cáo c a FAO). T ng s n l ng thu s n th gi i n m 2007 c tính t 146 tri u t n, t ng s n l ng thu s n khai thác t 94 tri u t n (64,3%) và s n l ng thu s n nuôi t 52 tri u t n (35,6%). Khai thác còn chi m t tr ng cao nh ng h u nh không t ng do ã g n t c n ng su t t i a . Hi n nay, th y s n nuôi chi m kho ng 45% l ng tiêu th th y s n c a con ng i, v i 48 tri u t n/n m. S n l ng nuôi th y s n các n c Châu Á chi m kho ng 88% t ng s n l ng thu s n toàn c u. V s n l ng nuôi thì cá chép ng u v i 21 tri u t n, nhuy n th hai m nh v t 13,5 tri u t n, các loài thu s n n c ng t khác t 8,6 tri u t n, giáp xác và tôm t 4,4 tri u n. S n l ng th y s n nuôi n c ng t n m 2007 là kho ng 35 tri u t n, Vi t Nam ng th 3 th gi i (FAO, 2006). 4
n n m 2030, th gi i s c n thêm 37 tri u t n th y s n m i n m duy trì c m c tiêu th nh hi n nay do dân s t ng. Vì các ng tr ng truy n th ng ã g n ch m m c khai thác t i a nên nuôi th y s n là cách duy nh t bù p thi u h t. Nh ng vi c ó ch có th th c hi n cn u c xúc ti n và qu n lý m t cách có trách nhi m. M t báo cáo c a FAO (2005) kh ng nh ch có nuôi tr ng th y s n m i có th xóa ói gi m nghèo và gi m tình tr ng suy dinh d ng. Riêng Châu Á, NTTS tr c ti p t o ra vi c làm cho kho ng 12 tri u ng i. 2.2. Tình hình nuôi th y s n Vi t Nam Tr c th k 20 ngh nuôi th y s n n c ta g n nh ch a phát tri n, mãi n nh ng n m c a th p k 30 ngh nuôi th y s n m i b t u phát tri n mi n B c, n nay thì ã phát tri n kh p c n c (theo trang web c a B Th y n). Theo th ng kê c a Vi n Kinh T và Quy Ho ch Th y S n n m 1990 s n ng cá n c ng t mi n B c kho ng 42.393 t n, mi n Nam 1986 là 79.560 t n. n 1999 tính riêng cá nuôi n c ng t s n l ng c n c t 386.000 t n (B Thu S n, 2000). Hình 2.1: S n l ng nuôi tr ng th y s n Vi t Nam n m 1997 – 2006 (ngu n FAO, 2007) Ngành thu s n Vi t Nam trong nh ng n m qua t t c t ng tr ng bình quân 18,4%/n m. ây là m t b c ti n nh y v t góp ph n quan tr ng trong vi c xu t kh u c ng nh cung c p ngu n th c ph m cho c n c. N c ta có di n tích n c ng t n i a r t r ng l n, bên c nh ó là h th ng sông su i, kênh m ng dày c có ti m n ng di n tích NTTS r t l n. 5
Trong n m 2007, di n tích có kh n ng phát tri n th y s n trong c n c là 1,7 tri u ha, s n l ng th y s n c n c c t 3,9 tri u t n trong ó khai thác t 1,95 tri u t n, nuôi tr ng 1,95 tri u t n, k t 2006 thì Vi t Nam ã v n lên ng th 3 v s n l ng NTTS th gi i (n m 2005 Vi t Nam ch ng th 6). Kim ng ch xu t kh u 3,75 t USD là ngu n thu ngo i t l n th 4 c a Vi t Nam (5,25% GDP Vi t Nam) và ng th 6 v kim ng ch xu t kh u th y s n th gi i. Di n tích NTTS t ng u n theo t ng n m su t t 1981 t i nay, t 230 nghìn ha n m 1981 lên 384,6 nghìn ha n m 1986, n nay ã t g n 2 tri u ha (T ng c c Th ng kê, 2008). ng 2.1: Di n tích m t n c nuôi tr ng th y s n c a Vi t Nam VT: nghìn ha b 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 NG S 641.9 755.2 797.7 867.6 920.1 952.6 976.5 1008 Di n tích 397.1 502.2 556.1 612.8 642.3 661 683 702.5 c m n, l Nuôi cá 50 24.7 14.3 13.1 11.2 10.1 17.2 26.4 Nuôi tôm 324.1 454.9 509.6 574.9 598 528.3 612.1 625.6 Nuôi h n h p và thu s n 22.5 22.4 31.9 24.5 32.7 122.2 53.4 50.2 khác m, nuôi 0.5 0.2 0.3 0.3 0.4 0.4 0.3 0.3 gi ng Di n tích 244.8 253 241.6 254.8 277.8 291.6 293.5 305.5 c ng t Nuôi cá 225.4 228.9 232.3 245.9 267.4 281.7 283.8 295.7 Nuôi tôm 16.4 21.8 6.6 5.5 6.4 4.9 4.6 4.7 Nuôi h n h p và thu s n 2.2 0.5 0.4 1 1.1 1.6 1.7 1.6 khác m, nuôi gi ng thu 0.8 1.8 2.3 2.4 2.9 3.5 3.4 3.5 n (Ngu n: T ng c c Th ng kê, 2008) Ngành NTTS Vi t Nam có d u hi u bão hòa v quy mô (di n tích s n xu t), n ng su t, hi u qu và s n l ng. NTTS Vi t Nam có m y u là 6
di n tích m t n c dùng trong nuôi tr ng v n còn h n ch so v i ti m l c có th khai thác và t p trung ch y u BSCL, trong ó thì cá có s n l ng l n nh t còn tôm là loài có giá tr , chi m t tr ng l n và c u tiên trong xu t kh u. Vi t Nam hi n nay, trong b i c nh mà th y s n ánh b t g n b ã b khai thác t i gi i h n và ánh b t xa b còn h n ch thì vi c áp ng nhu c u th y s n s ch y u do ngành nuôi tr ng cung ng. Hi n Vi t Nam ng th n m trong s các n c ng u th gi i v cung c p s n l ng th y s n nuôi tr ng. cu i n m 2006, vi c Vi t Nam gia nh p T ch c Th ng m i th gi i (WTO) ã t o thu n l i xu t kh u th y s n t t c t ng tr ng cao, khi các doanh nghi p ã ch ng chuy n h ng th tr ng, v a gi c th tr ng truy n th ng, v a m r ng phát tri n sang các th tr ng m i v i kho ng 130 qu c gia và vùng lãnh th . 2.3. Tình hình nuôi th y s n ng b ng sông C u Long Nhi u n m qua, nuôi tr ng, ch bi n và xu t kh u th y s n ã tr thành th m nh kinh t c bi t khu v c BSCL, bi n n i ây thành m t vùng tr ng m v NTTS cho tiêu dùng và xu t kh u c a c n c. BSCL là m t trong b y vùng kinh t tr ng m quan tr ng trong c n c, có kho ng 685.800 ha (2005) m t n c nuôi th y s n v i t ng s n l ng h ng n m lên n h n 1,5 tri u t n, chi m h n 70% s n l ng th y s n nuôi c a c n c. Là vùng nuôi th y s n l n nh t c n c, di n tích nuôi tr ng kho ng 60% di n tích nuôi c n c, s n l ng nuôi tr ng chi m 65% s n l ng c n c và giá tr xu t kh u th y s n chi m 51% c a c n c. N m 2003 kinh ng ch xu t kh u c a ngành th y s n t 2.240 tri u USD (Th i báo kinh t , 2004). nh ng n m 1980 tr l i ây di n tích nuôi th y s n không ng ng c m r ng: n m 1998 di n tích nuôi cá n c ng t là 335.9 ngàn ha n 2001 ã t ng lên 408.7 ngàn ha. Vi c a d ng các mô hình và m r ng di n tích ã góp ph n áng k vào vi c gia t ng s n l ng, nhi u công trình khoa c ti n b ã c ng d ng vào s n xu t. 7
ng 2.2: S n l ng th y s n nuôi tr ng phân theo a ph ng BSCL VT: Nghìn t n 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 N C 589,6 709,9 844,8 1.003,2 1.202,5 1.478,0 1.693,9 2.085,3 BSCL 365,1 444,4 518,7 634,8 773,3 1.002,8 1.166,8 1.508,1 Long An 9,0 11,6 11,2 15,2 18,8 23,5 25,9 27,2 Ti n Giang 28,4 37,3 40,5 46,5 54,7 61,1 67,6 77,5 n Tre 50,3 61,2 70,6 66,1 58,5 63,4 69,3 99,9 Trà Vinh 21,7 28,5 37,6 48,1 64,9 73,0 76,0 84,2 nh Long 7,0 8,2 11,5 17,1 22,6 29,1 45,5 90,0 ng Tháp 34,7 35,8 36,0 42,5 66,9 115,1 158,5 226,2 An Giang 80,2 83,6 110,6 136,8 154,7 180,8 182,0 258,2 Kiên Giang 10,0 19,0 14,6 20,7 25,9 48,2 66,2 82,3 n Th 13,0 15,1 25,2 36,3 59,1 83,8 110,2 143,2 u Giang 9,9 15,8 21,8 25,6 28,5 Sóc Tr ng 15,4 18,7 23,7 30,8 41,2 71,7 82,1 98,0 c Liêu 22,4 37,7 49,0 72,5 92,8 110,5 119,8 134,2 Cà Mau 73,1 87,7 88,3 92,3 98,2 120,1 138,3 158,9 (Ngu n: Th i báo kinh t , 2004) 2.4. Ngu n g c và m t s khái ni m, s phân b c a các loài cá lóc trên th gi i Cá Lóc trong ti ng Anh c g i là cá “ u r n” (snakehead), ám ch n cái u thuôn và tròn trông gi ng nh u r n. H cá lóc Channidae bao m 2 chi là Channa, phân b châu Á và chi Parachanna, phân b châu Phi. Chi Channa có 26 loài còn chi Parachanna có 3 loài. Phía trên n p mang a cá lóc có m t c u trúc màng g i là mang ph (suprabranchial organ), qua ó ô-xy t không khí có th th m th u tr c ti p vào m ch máu; nh v y mà cá lóc có th t n t i trong môi tr ng nghèo ôxy ho c bò trên c n, v t qua rào n thâm nh p vào các vùng n c m i. Mang ph chi Parachanna có c u trúc n gi n h n chi Channa; ch c n ng c a nó c ng t ng t nh mê l (labyrinth) nh ng loài thu c h Osphronemidae, ch ng h n nh cá rô ng nh ng không phát tri n b ng. 8
Hình 2.2a: Cá lóc en (Channa striata) Hình 2.2b: Cá lóc bông (Channa micropeltes) H u h t các ý ki n u cho r ng t tiên c a cá lóc xu t hi n m t trong hai l c a châu Á ho c châu Phi r i m i thâm nh p vào l c a kia khi chúng thông v i nhau vào m t th i m nào ó trong quá kh . C u trúc mang n gi n h n chi Parachanna cho th y loài t tiên c a cá lóc xu t hi n tr c tiên châu Phi trong khi s l ng loài ít i y l i cho th y u ng c l i. Trên th c t , hóa th ch cá lóc c x a nh t l i c phát hi n ... châu Âu và có niên i vào cu i i Oligocene và u i Miocene (cách nay t 20 n 25 tri u m). Nh v y, t tiên c a chúng ph i xu t hi n t tr c ó và ng i ta tin ng ó là vào k Jurassic! (cách nay trên 100 tri u n m). Cá lóc phân b ch y u trong vùng nhi t i và c n nhi t i châu Phi và châu Á; tuy nhiên cá bi t có vài loài phân b nh ng vùng khí h u nh h n nh Trung Qu c, Hàn Qu c và vùng Siberia. M c dù không ph i là loài cá n c ng t s khai, cá lóc l i hoàn toàn thích nghi v i n c ng t và ch u ng m n r t kém. Chúng s ng ch y u sông và kênh r ch; ngoài ra chúng còn xu t hi n ao, h , ru ng lúa, ho c m l y... Chúng có th t n t i trong môi tr ng nghèo ô-xy nh kh n ng “hít th ” trong không khí. M t s loài có kh n ng ch u ng c bi t; ch ng h n loài Channa banganensis s ng vùng “n c en” có acid cao (3-4 pH); r i các loài Channa gachua, 9