luận văn: PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC TRUNG QUỐC ĐIỀU CHỈNH TỶ GIÁ NDT ĐỐI VỚI HẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:169

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong những năm gần đây, đặc biệt sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc nổi lên như một cường quốc kinh tế có sức hấp dẫn toàn cầu. Với 1,3 tỷ dân, một nền kinh tế tăng trưởng liên tục ở mức 2 con số trong hai thập kỷ qua, tổng GDP vượt 2200 tỷ USD, dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới 1330 tỷ USD

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn: PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC TRUNG QUỐC ĐIỀU CHỈNH TỶ GIÁ NDT ĐỐI VỚI HẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM

Bé th−¬ng m¹i ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i §Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé b¸o c¸o tèng kÕt ®Ò tµi cÊp bé ph©n tÝch t¸c ®éng cña viÖc trung quèc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña viÖt nam Chñ nhiÖm ®Ò tµi: ®ç kim chi 6707 28/12/2007 Hµ néi, 2007
Môc Lôc Trang Danh môc ch÷ viÕt t¾t Më ®Çu 1 Ch−¬ng 1. vai trß cña tû gi¸ vµ T¸c ®éng cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ ndt 7 tíi th−¬ng m¹i quèc tÕ 1.1. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ¶nh h−ëng cña nã tíi ho¹t ®éng ngo¹i 7 th−¬ng 1.1.1. Vai trß cña chÝnh s¸ch tû gi¸ trong ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng 7 1.1.2. C¸c kªnh t¸c ®éng cña tû gi¸ ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng 9 1.2. ChÝnh s¸ch tû gi¸ cña Trung Quèc vµ qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh tû gi¸ NDT 13 1.2.1. Vai trß cña NDT trong thanh to¸n quèc tÕ 13 1.2.2. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cña Trung Quèc qua c¸c giai ®o¹n 15 1.2.3. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT 24 1.2.4. Dù b¸o nh÷ng xu h−íng ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT 28 1.3. T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT tíi nÒn kinh tÕ Trung Quèc vµ th−¬ng 32 m¹i quèc tÕ 1.3.1. T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®èi víi nÒn kinh tÕ Trung Quèc 32 1.3.2. T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®èi víi th−¬ng m¹i quèc tÕ 38 Ch−¬ng 2. T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 43 2.1. Thùc tr¹ng trao ®æi hµng hãa ViÖt Nam – Trung Quèc vµ xuÊt khÈu cña 43 ViÖt Nam vµ Trung Quèc t¹i mét sè thÞ tr−êng chñ yÕu giai ®o¹n 2001 – 2006 2.1.1. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc 43 2.1.2. XuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ Trung Quèc sang mét sè thÞ tr−êng chñ yÕu 50 2.2. T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 56 2.2.1. T¸c ®éng tæng thÓ cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 56 2.2.2. T¸c ®éng ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc 64 2.2.3. T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang c¸c thÞ 70 i
tr−êng kh¸c Ch−¬ng 3. C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu khi NDT t¨ng gi¸ 77 3.1 C¸c gi¶i ph¸p vÜ m« 77 3.1.1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu 77 3.1.2. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu 78 3.1.3. C¶i thiÖn m«i tr−êng thu hót ®Çu t− 81 3.1.4. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî 83 3.1.5. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i 84 3.2. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Trung Quèc 87 3.2.1. §Èy m¹nh th−¬ng m¹i biªn giíi 87 3.2.2. Khai th¸c lîi thÕ c¹nh tranh xuÊt khÈu 88 3.2.3. Gi¶m nhËp siªu 90 3.2.4. C¶i thiÖn ph−¬ng thøc thanh to¸n 92 3.3. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng kh¸c 93 3.3.1. Khai th¸c c¸c mÆt hµng cã lîi thÕ c¹nh tranh khi NDT t¨ng gi¸ 93 3.3.2. Khai th¸c c¸c lîi thÕ c¹nh tranh míi 94 3.3.3. §a d¹ng hãa ®ång tiÒn lµm ph−¬ng tiÖn thanh to¸n 96 3.3.4. Khai th¸c c¸c −u ®·i song ph−¬ng vµ khu vùc 97 3.3.5. T¨ng c−êng thu hót ®Çu t−, t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu 98 KÕt luËn 99 Tµi liÖu tham kh¶o 101 Phô lôc 104 ii
Danh Môc b¶ng biÓu, s¬ ®å, phô lôc B¶ng 1.1.DiÔn biÕn tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a NDT vµ USD thêi kú 1978 - 1990 17 B¶ng 1.2. DiÔn biÕn tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a NDT vµ USD ®Çu nh÷ng n¨m 1990 17 B¶ng 1.3. T×nh h×nh kinh tÕ Trung Quèc 1994 - 1997 19 B¶ng 1.4. T×nh h×nh kinh tÕ Trung Quèc sau khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸ 20 B¶ng 1.5. T×nh h×nh kinh tÕ Trung Quèc sau khi gia nhËp WTO 21 B¶ng 1.6 .T¸c ®éng cña viÖc NDT t¨ng gi¸ 10% tíi kinh tÕ Trung Quèc 36 B¶ng 1.7. T¸c ®éng cña viÖc NDT t¨ng gi¸ 20% tíi kinh tÕ Trung Quèc 37 B¶ng 2.1. XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc 43 B¶ng 2.2. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc 44 B¶ng 2.3. C¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ ASEAN sang Trung Quèc n¨m 2005 44 B¶ng 2.4. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c¸c n−íc ASEAN víi Trung Quèc n¨m 45 2005 B¶ng 2.5. NhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Trung Quèc 48 B¶ng 2.6. C¬ cÊu nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Trung Quèc n¨m 2005 48 B¶ng 2.7. C¬ cÊu nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Trung Quèc vµ ASEAN n¨m 2005 49 B¶ng 2.8. C¬ cÊu xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang Mü n¨m 2005 51 B¶ng 2.9. C¬ cÊu xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang EU -25 n¨m 2005 53 B¶ng 2.10. C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang NhËt B¶n 54 n¨m 2005 B¶ng 2.11. C¬ cÊu xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang ASEAN 4 56 B¶ng 2.12. Dù b¸o biÕn ®éng nhËp khÈu cña Mü tõ Trung Quèc nÕu NDT t¨ng gi¸ 71 25% so víi USD B¶ng 2.13.T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT 10% tíi c¸c n−íc ch©u ¸ 74 S¬ ®å 1.1. Mét sè chØ tiªu kinh tÕ cña Trung Quèc 1994 - 2006 22 S¬ ®å 1.2. Tû gi¸ danh nghÜa NDT/USD 1988 - 2007 23 S¬ ®å 1.3. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc - Mü 38 S¬ ®å 1.4. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc - EU 39 S¬ ®å 1.5. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc – NhËt B¶n 40 iii
S¬ ®å 1.6. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc - ASEAN 41 S¬ ®å 2.1. T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang Mü 51 S¬ ®å 2.2. T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang EU 52 S¬ ®å 2.3. T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang NhËt B¶n 54 S¬ ®å 2.4. T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang ASEAN 55 Phô lôc 1. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc - Mü 104 Phô lôc 2. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc - EU 104 Phô lôc 3. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc – NhËt B¶n 105 Phô lôc 4. C¸n c©n th−¬ng m¹i Trung Quèc - ASEAN 105 Phô lôc 5. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc 106 Phô lôc 6. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam tõ Trung Quèc 107 Phô lôc 7. RCA cña Trung Quèc víi c¸c n−íc §«ng Nam ¸ 108 Phô lôc 8. HÖ sè t−¬ng quan cña RCA gi÷a Trung Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN 110 Phô lôc 9. XuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang Mü 112 Phô lôc 10. XuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang EU 112 Phô lôc 11. XuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang NhËt B¶n 112 Phô lôc 12. XuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam sang ASEAN 112 Phô lôc 9. C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam - Mü 113 Phô lôc 10. C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam - EU 114 Phô lôc 11. C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam – NhËt B¶n 115 Phô lôc 12. XuÊt khÈu cña ViÖt Nam víi mét sè n−íc ASEAN giai ®o¹n 2002-2006 116 Phô lôc 13. C¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam víi c¸c n−íc 116 ASEAN giai ®o¹n 2002-2006 iv
Danh môc ch÷ viÕt t¾t ViÕt t¾t tiÕng Anh ViÕt t¾t Néi dung tiÕng Anh Néi dung tiÕng ViÖt ADB Asian Development Bank Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN ASEAN Association of Southeast Asian Nations HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ ATC Agreement of Textile & Clothing HiÖp ®Þnh Hµng dÖt may EHP Early Harvest Progam Ch−¬ng tr×nh Thu ho¹ch sím EU European Union Liªn minh ch©u ¢u FDI Foreign Direct Investment §Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi GDP Gross Domestic Product Tæng s¶n phÈm quèc néi GSP Generalized System of Preferences HÖ thèng −u ®·i thuÕ quan phæ cËp IMF International Monetary Fund Quü tiÒn tÖ quèc tÕ JICA Japan International Cooperation Agency C¬ quan Hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n Bé Kinh tÕ, th−¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp METI Ministry of Economy, Trade and Industry NhËt B¶n MFN Most Favored Nations Quy chÕ Tèi huÖ quèc The Ministry of Foreign Trade and Bé Ngo¹i th−¬ng vµ Hîp t¸c kinh tÕ Trung MOFTEC Economic Cooperation Quèc NAFTA North American Free Trade Agreement HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do B¾c Mü NEER nominal effeetive exchange rate Tû gi¸ danh nghÜa ®a biªn NSB National Statistics Bureau Tæng côc Thèng kª quèc gia Trung Quèc RCA Revealed Comparative Advantage Lîi thÕ so s¸nh hiÓn thÞ REER real effective exchange rate Tû gi¸ thùc ®a biªn v
WB Worldbank Ng©n hµng thÕ giíi WTO World Trade Organization Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi ViÕt t¾t tiÕng ViÖt ViÕt t¾t Néi dung tiÕng ViÖt DN Doanh nghiÖp KNXK Kim ng¹ch xuÊt khÈu KNNK Kim ng¹ch nhËp khÈu NDT Nh©n d©n tÖ NHTW Ng©n hµng Trung −¬ng TQ Trung Quèc VN ViÖt Nam XK XuÊt khÈu NK NhËp khÈu vi
Më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt lµ sau khi gia nhËp WTO, Trung Quèc næi lªn nh− lµ mét c−êng quèc kinh tÕ cã søc hÊp dÉn toµn cÇu. Víi 1,3 tû d©n, mét nÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng liªn tôc ë møc 2 con sè trong hai thËp kú qua, tæng GDP v−ît 2200 tû USD, dù tr÷ ngo¹i tÖ lín nhÊt thÕ giíi 1330 tû USD (th¸ng 6/2007), Trung Quèc ®· trë thµnh mét c−êng quèc kinh tÕ cã søc ¶nh h−ëng toµn cÇu. Víi søc c¹nh tranh v−ît tréi cña hµng ho¸ Trung Quèc trªn thÞ tr−êng thÕ giíi, t¨ng tr−ëng kinh tÕ ë møc cao trong thêi gian dµi, thÆng dù c¸n c©n th−¬ng m¹i víi hÇu hÕt c¸c ®èi t¸c th−¬ng m¹i, dßng vèn n−íc ngoµi vµo qu¸ m¹nh vµ ngµy cµng gia t¨ng, t¨ng tÝch luü ngo¹i tÖ…Nh©n d©n tÖ (NDT) ®· vµ ®ang bÞ søc Ðp t¨ng gi¸. ¸p lùc t¨ng gi¸ NDT cßn do c¸c yÕu tè néi t¹i cña Trung Quèc nh− h¹n chÕ t¨ng tr−ëng nãng, c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ, vai trß víi t− c¸ch lµ c−êng quèc kinh tÕ... Ngµy 21/7/2005, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· quyÕt ®Þnh t¨ng gi¸ trÞ NDT 2,1% so víi USD, ®ång thêi níi réng biªn ®é giao ®éng tû gi¸ hµng ngµy 0,3%. Theo c¸ch ®iÒu chØnh nµy, dù b¸o NDT sÏ cã xu h−íng t¨ng gi¸ trong nh÷ng n¨m tíi. Sù lín m¹nh vÒ ngo¹i th−¬ng cña Trung Quèc lµm gia t¨ng vai trß cña n−íc nµy trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ NDT cã ¶nh h−ëng ngµy cµng lín trong thanh to¸n quèc tÕ. Do ®ã, ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c sÏ cã nh÷ng ¶nh h−ëng ®Õn th−¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ quan hÖ th−¬ng m¹i cña Trung Quèc víi c¸c quèc gia kh¸c. V× vËy, viÖc nghiªn cøu xu h−íng t¨ng gi¸ NDT vµ t¸c ®éng cña nã víi c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ toµn cÇu thu hót sù chó ý cña c¸c tæ chøc, c¸c chuyªn gia kinh tÕ. Trung Quèc hiÖn lµ b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam. Trao ®æi th−¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Trung Quèc ngµy cµng t¨ng. Kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc n¨m 2006 ®¹t 8,74 tû USD so víi møc 4,8 tû USD n¨m 2003. §Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi cña Trung Quèc vµo ViÖt Nam còng t¨ng nhanh trong vµi n¨m gÇn ®©y. §iÒu ®ã cho thÊy ¶nh h−ëng kinh tÕ Trung Quèc ®èi víi ViÖt Nam ngµy cµng lín vµ ngµy cµng phô thuéc nhau h¬n. Do ®ã, viÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch tû gi¸, t¨ng gi¸ NDT cña Trung Quèc sÏ cã ¶nh h−ëng ®Õn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i hai n−íc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, viÖc nghiªn cøu biÕn ®éng cña tû gi¸ NDT vµ dù b¸o nh÷ng t¸c ®éng cña sù thay ®æi ®ã ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng cña n−íc ta lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Tr−íc m¾t, NDT ch−a ph¶i lµ ®ång tiÒn m¹nh, ch−a sö dông phæ biÕn lµm ph−¬ng tiÖn thanh to¸n cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn trong t−¬ng lai, cïng víi 1
sù lín m¹nh vÒ kinh tÕ, NDT cã thÓ cã nh÷ng ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn kinh tÕ thÕ giíi vµ ViÖt Nam. HiÖn t¹i, c¸c tµi s¶n tµi chÝnh cña hÖ thèng ng©n hµng vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ®−îc ®Þnh gi¸ vµ n¾m gi÷ b»ng NDT lµ kh«ng ®¸ng kÓ. NDT còng ch−a n»m trong c¬ cÊu ®ång tiÒn chñ yÕu cña ®ång tiÒn dù tr÷ cña ViÖt Nam. Thanh to¸n chÝnh ng¹ch cña ViÖt Nam ®èi víi Trung Quèc qua hÖ thèng ng©n hµng vÉn chñ yÕu b»ng c¸c ®ång tiÒn USD, EUR. Tuy nhiªn, trong ho¹t ®éng biªn mËu, NDT lµ ph−¬ng tiÖn thanh to¸n chñ yÕu. Trong dµi h¹n, kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng viÖc tû lÖ thanh to¸n b»ng NDT trong ngo¹i th−¬ng gi÷a hai n−íc cã thÓ t¨ng lªn. §iÒu nµy cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn c¸c quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh Trung Quèc. NDT lªn gi¸ sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng kh¸c nhau ®èi víi m«i tr−êng kinh doanh khu vùc vµ toµn cÇu. Sù thay ®æi m«i tr−êng kinh doanh quèc tÕ vµ khu vùc sÏ t¸c ®éng tíi ngo¹i th−¬ng cña ViÖt Nam. ViÖc thay ®æi tû gi¸ NDT tr−íc hÕt t¸c ®éng tíi nÒn kinh tÕ Trung Quèc vµ sÏ cã nhiÒu t¸c ®éng tíi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, tíi th−¬ng m¹i toµn cÇu ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Trong ph¹m vi biÕn ®éng tû gi¸ NDT trong thêi gian tõ th¸ng 7/2005 ®Õn nay, t¸c ®éng ®Õn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi riªng, lµ kh«ng qu¸ lín nh−ng vÒ l©u dµi, NDT cã thÓ tiÕp tôc t¨ng gi¸. Khi ®ã, t¸c ®éng cña viÖc thay ®æi tû gi¸ NDT sÏ lín h¬n. V× vËy, cÇn cã sù nghiªn cøu, dù ®o¸n tr−íc nh÷ng xu h−íng nµy ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó tËn dông c¬ héi vµ ®èi phã víi rñi ro cã thÓ x¶y ra. T×nh h×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc Tr−íc khi x¶y ra sù kiÖn 21/07/2005, ngµy Trung Quèc quyÕt ®Þnh n©ng gi¸ NDT so víi USD lªn 2,1%, tõ 8,28 lªn 8,11 NDT/USD, ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cña Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ trong thêi gian x¶y ra khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸. C¸c nghiªn cøu ®Òu tËp trung vµo qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng tiÒn tÖ nãi chung vµ tû gi¸ hèi ®o¸i nãi riªng cña Trung Quèc vµ ¶nh h−ëng cña nã ®èi víi kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu. Ch¼ng h¹n, nghiªn cøu tËp trung vµo ph©n tÝch viÖc Trung Quèc kh«ng ph¸ gi¸ NDT trong khñng ho¶ng tµi chÝnh 1997 nh»m h¹n chÕ c¬n sèc ë khu vùc. Sù kiÖn Trung Quèc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT so víi USD ngµy 21/7/05 thu hót sù chó ý cña c¸c nhµ nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc. C¸c nghiªn cøu nh×n chung tËp trung vµo ba vÊn ®Ò lín: (i) ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña viÖc thay ®æi tû gi¸ NDT ®èi víi kinh tÕ Trung Quèc vµ quan hÖ th−¬ng m¹i cña Trung Quèc víi c¸c ®èi t¸c chñ yÕu; (ii) ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña viÖc thay ®æi tû gi¸ 2
NDT ®èi víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi vµ (iii) dù b¸o møc ®é biÕn ®éng cña tû gi¸ NDT trong t−¬ng lai vµ møc ®é ¶nh h−ëng cña nã. - Nghiªn cøu cña Xu Haihui (2005) “ T¨ng gi¸ NDT: con dao hai l−ìi ®èi víi Trung Quèc” ph©n tÝch t¸c ®éng cña viÖc n©ng gi¸ NDT ®èi víi quan hÖ th−¬ng m¹i Mü - Trung Quèc. Víi NDT ®−îc ®Þnh gi¸ thÊp, Trung Quèc cã lîi thÕ trong c¹nh tranh th−¬ng m¹i vµ kÕt qu¶ lµ g©y ra c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ cña Mü nh− thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t, th©m hôt th−¬ng m¹i… ViÖc n©ng gi¸ NDT lµm dÞu ®i c¨ng th¼ng trong quan hÖ th−¬ng m¹i hai n−íc, h¹n chÕ th©m hôt th−¬ng m¹i cña Mü víi Trung Quèc vµ “nguéi” ®i phÇn nµo sù t¨ng tr−ëng qu¸ nãng ë Trung Quèc. - Hong Liang (2005), “§ång CNY Trung Quèc: VÊn ®Ò cña ai?” ®· chØ ra nh÷ng lîi Ých vµ bÊt lîi cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®èi víi nÒn kinh tÕ Trung Quèc. - Micheal Spencel (2005), “TriÓn väng cho ®ång CNY" sö dông m« h×nh c©n b»ng tæng thÓ (CGE) ®Ó ph©n tÝch t¸c ®éng cña viÖc n©ng gi¸ NDT. KÕt qu¶ cho thÊy viÖc n©ng gi¸ ®ång CNY sÏ lµm gi¶m sù t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc, co hÑp l¹i c¸n c©n thanh to¸n, ch¼ng h¹n, theo nghiªn cøu nµy nÕu ®ång CNY t¨ng gi¸ 10% th× t¨ng tr−ëng sÏ gi¶m 0,7%, xuÊt khÈu gi¶m 7,8%, c¸n c©n thanh to¸n víi Mü sÏ gi¶m 4,2%... - David Cowen (2005), “T¸c ®éng khu vùc cña tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t h¬n ®èi víi Trung Quèc” sö dông m« h×nh ph©n tÝch th−¬ng m¹i toµn cÇu ®Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng kÐp cña ®ång RBM linh ho¹t ®Õn xuÊt nhËp khÈu cña c¸c n−íc ch©u ¸. - Nghiªn cøu cña James McCormack (2005) “§iÒu chØnh NDT: hÖ qu¶ ®èi víi ASEAN ph©n tÝch nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc thay ®æi tû gi¸ NDT ®èi víi khu vùc ASEAN. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, viÖc n©ng gi¸ NDT sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi viÖc c¶i thiÖn m«i tr−êng hîp t¸c kinh tÕ khu vùc, ®Æc biÖt lµ gi÷a ASEAN vµ Trung Quèc. C¸c n−íc §«ng Nam ¸ cã nhiÒu c¬ héi h¬n trong viÖc më réng quy m« xuÊt khÈu vµo Trung Quèc vµ c¸c thÞ tr−êng kh¸c. MÆt kh¸c, Trung Quèc cã thÓ tËn dùng c¬ héi nµy ®Ó ®Èy m¹nh nhËp khÈu tõ ASEAN, do ®ã cã thÓ c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i hai bªn. Nghiªn cøu nµy còng tËp trung vµo ph©n tÝch t¸c ®éng cña sù t¨ng gi¸ NDT ®èi víi c¹nh tranh thu hót ®Çu t− Trung Quèc - ASEAN ë mét sè ngµnh. - Jyoti Singh, PGDBM (2006)”, ¶nh h−ëng cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT”, ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña viÖc Trung Quèc th¶ næi tû gi¸ ®Õn xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t− cña Trung Quèc. 3
- Morris Goldstein, Institute for International Economics (2006), “ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cña Trung Quèc”, ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña viÖc Trung Quèc n©ng gi¸ NDT ®Õn quan hÖ th−¬ng m¹i Hoa Kú - Trung Quèc. - Tim Annett vµ David A. Gaffen (2006), “Trung Quèc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT”, ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña viÖc Trung Quèc th¶ næi tû gi¸ NDT tíi l·i suÊt, l¹m ph¸t cña Hoa Kú còng nh− quan hÖ th−¬ng m¹i Hoa Kú - Trung Quèc. ë ViÖt Nam trong thêi gian qua còng ®· cã mét sè nghiªn cøu vÒ ¶nh h−ëng cña viÖc Trung Quèc ®iÒu chØnh tû gi¸ ®Õn kinh tÕ ViÖt Nam nh−: - Nghiªn cøu cña Ch©u V¨n Thµnh (2005) “Toµn cÇu ho¸ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i”, ph©n tÝch nh÷ng kÞch b¶n cña viÖc thay ®æi tû gi¸ NDT. Theo t¸c gi¶, NDT lªn gi¸ ®ét ngét trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay sÏ kh«ng cã lîi cho kinh tÕ toµn cÇu còng nh− c¸c n−íc lín nh− Trung Quèc, EU, Mü vµ NhËt B¶n. §Æc biÖt nÕu Trung Quèc kh«ng kiÓm so¸t chÆt chÏ tû gi¸ NDT th× nguy c¬ cã thÓ x¶y ra khñng ho¶ng tµi chÝnh nh− ®· tõng x¶y ra ë ch©u ¸ trong nh÷ng n¨m 1997- 1999. - Mét ph©n tÝch tãm l−îc cña Lª Xu©n NghÜa (2005), cho thÊy viÖc NDT lªn gi¸ sÏ cã lîi cho viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Trung Quèc nh−ng møc ®é kh«ng lín. ViÖt Nam còng cã thªm lîi thÕ tuy kh«ng nhiÒu trong thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi. Ph©n tÝch nµy còng cho thÊy lµ sù kiÖn võa råi kh«ng cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ViÖt Nam vµ do ®ã sÏ kh«ng dÉn ®Õn viÖc ®iÒu chØnh c¸c ®Þnh h−íng chiÕn l−îc vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ cña ViÖt Nam. - Theo ph©n tÝch cña Huúnh ThÕ Du (2005), khi tØ gi¸ ®−îc ®iÒu chØnh theo h−íng t¨ng gi¸ trÞ NDT, c¸c n−íc c¹nh tranh xuÊt khÈu víi Trung Quèc vµ c¸c n−íc nhËp khÈu vµo Trung Quèc ®Òu cã thªm c¬ héi më réng thÞ phÇn. §èi víi ViÖt Nam, viÖc th¶ næi NDT lµm cho søc c¹nh tranh cña hµng Trung Quèc gi¶m ®i ë thÞ tr−êng thø ba vµ hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Trung Quèc còng sÏ thuËn lîi h¬n. Quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Trung Quèc còng thay ®æi theo h−íng cã lîi h¬n cho ViÖt Nam. - Theo ph©n tÝch cña §inh Träng ThÞnh (2005) “Dù b¸o t¸c ®éng cña viÖc Trung Quèc ®iÒu chØnh tû gi¸ ®Õn kinh tÕ ViÖt Nam”, khi NDT lªn gi¸, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Trung Quèc còng nh− sang thÞ tr−êng c¸c n−íc thø ba cã thÓ ®−îc c¶i thiÖn, kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi tõ Trung Quèc còng nh− tõ c¸c n−íc kh¸c còng sÏ cã nh÷ng thay ®æi 4
theo chiÒu h−íng tÝch cùc. Tuy nhiªn, víi møc ®é t¨ng gi¸ cña NDT nh− thêi gian qua, t¸c ®éng nµy vÒ c¬ b¶n lµ kh«ng lín. - Nghiªn cøu cña PGS.TS L−u Ngäc TrÞnh (2005) “ViÖc t¨ng gi¸ NDT: kh¶ n¨ng vµ t¸c ®éng” ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng cña viÖc n©ng gi¸ NDT tíi nÒn kinh tÕ Trung Quèc vµ nh÷ng ¶nh h−ëng ®Õn xuÊt nhËp khÈu vµ thu hót ®Çu t− cña ViÖt Nam. Cßn cã thÓ kÓ ra mét sè nghiªn cøu kh¸c vÒ viÖc NDT t¨ng gi¸. Tuy nhiªn v× thêi gian tõ khi Trung Quèc thay ®æi tû gi¸ ®Õn nay lµ qu¸ ng¾n vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ cña Trung Quèc vÉn lµ mét Èn sè ®èi víi thÕ giíi, cho nªn ch−a cã nhiÒu nghiªn cøu chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc nµy, phÇn lín c¸c nghiªn cøu ®−îc tr×nh bµy d−íi d¹ng c¸c bµi b¸o, tr¶ lêi pháng vÊn. MÆt kh¸c nh÷ng t¸c ®éng hiÖn t¹i cña viÖc thay ®æi tû gi¸ ch−a râ nÐt vµ do ®ã nhiÒu nhËn ®Þnh vÒ t¸c ®éng cßn tr¸i ng−îc nhau. Ch−a cã nghiªn cøu chuyªn s©u nµo vÒ t¸c ®éng cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT ®Õn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. C¸c nghiªn cøu míi dõng l¹i ë nh÷ng nhËn ®Þnh kh¸i qu¸t vÒ t¸c ®éng cña tû gi¸ NDT ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung, ch−a ®i s©u vµo ph©n tÝch t¸c ®éng cña nã ®èi víi nh÷ng nhãm hµng cô thÓ trong khi t¸c ®éng ®èi víi c¸c nhãm hµng xuÊt khÈu lµ hoµn toµn kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, nh÷ng nhãm hµng xuÊt khÈu phô thuéc ®Çu vµo nhËp khÈu sÏ kh¸c nhãm hµng sö dông nguyªn liÖu trong n−íc, c¸c nhãm hµng n«ng s¶n sÏ ¶nh h−ëng kh¸c víi nhãm hµng c«ng nghiÖp… Tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn, viÖc nghiªn cøu t¸c ®éng cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i NDT ®Õn c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng cña ViÖt Nam lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò vµ t¸c ®éng ®a chiÒu cña c«ng cô tû gi¸ tíi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ xuÊt nhËp khÈu nãi riªng, trong ph¹m vi cña ®Ò tµi nµy, chóng t«i chñ yÕu tËp trung vµo nghiªn cøu chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT cña Trung Quèc vµ ¶nh h−ëng cña nã tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu ViÖt Nam. Cô thÓ lµ nghiªn cøu ®éng th¸i cña NDT vµ t¸c ®éng cña nã ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam: t¸c ®éng trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, t¸c ®éng ®èi víi c¸c nhãm hµng xuÊt khÈu kh¸c nhau ë c¸c thÞ tr−êng kh¸c nhau… vµ mét sè c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn xuÊt khÈu khi tû gi¸ thay ®æi nh− ®èi víi ®Çu vµo nhËp khÈu, thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi. §Ò tµi sÏ kh«ng ®i s©u ph©n tÝch c¸c yÕu tè kh¸c nh− l·i suÊt, dù tr÷ ngo¹i hèi... Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ: - Lµm râ vai trß cña tû gi¸ vµ viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT ®èi víi th−¬ng m¹i quèc tÕ; 5
- Dù b¸o nh÷ng xu h−íng ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT trong thêi gian tíi vµ t¸c ®éng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam; - §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m tËn dông c¬ héi vµ ®èi phã víi nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu - Tæng hîp nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc liªn quan ®Õn chñ ®Ò nghiªn cøu ®Ó kÕ thõa nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu tr−íc ®©y; - Thu thËp sè liÖu theo c¸c mèc thêi gian vÒ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña ViÖt Nam, Trung Quèc vµ mét sè ®èi t¸c th−¬ng m¹i kh¸c; c¸c tµi liÖu xuÊt b¶n, héi th¶o trong n−íc vµ quèc tÕ... - Kh¶o s¸t chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam, kinh nghiÖm quèc tÕ trong ®iÒu chØnh vµ ®èi phã víi thay ®æi tû gi¸; - Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp ®Ó chØ ra nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc thay ®æi tû gi¸ ®èi víi xuÊt khÈu vµ c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn xuÊt khÈu; - Héi th¶o tr−ng cÇu ý kiÕn chuyªn gia. Néi dung nghiªn cøu: Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ c¸c phô lôc kÌm theo, néi dung nghiªn cøu kÕt cÊu thµnh 3 ch−¬ng nh− sau: Ch−¬ng 1: Vai trß cña tû gi¸ vµ t¸c ®éng cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ NDT tíi th−¬ng m¹i quèc tÕ. Ch−¬ng 2: T¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ NDT ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Ch−¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu khi NDT t¨ng gi¸. 6
Ch−¬ng 1 vai trß cña tû gi¸ vµ T¸c ®éng cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ ndt tíi th−¬ng m¹i quèc tÕ 1.1. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ¶nh h−ëng cña nã tíi ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng 1.1.1. Vai trß cña chÝnh s¸ch tû gi¸ trong ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng - Kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña tû gi¸ hèi ®o¸i Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ gi¸ c¶ cña ®¬n vÞ tiÒn tÖ n−íc nµy thÓ hiÖn b»ng sè l−îng ®¬n vÞ tiÒn tÖ n−íc kh¸c. VÒ b¶n chÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét lo¹i gi¸ c¶ cña ®¬n vÞ tiÒn tÖ. Do ®ã, còng gièng nh− c¸c lo¹i gi¸ c¶ kh¸c trong nÒn kinh tÕ, tû gi¸ ®−îc x¸c ®Þnh bëi quan hÖ cung cÇu gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ trªn thÞ tr−êng mµ ë ®ã ngo¹i hèi ®−îc trao ®æi, mua vµ b¸n, qua ®ã tû gi¸ hèi ®o¸i ®−îc x¸c ®Þnh vµ ®−îc gäi lµ thÞ tr−êng ngo¹i hèi. Trong ph©n tÝch ¶nh h−ëng cña tû gi¸ lªn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, mét sè lo¹i tû gi¸ d−íi ®©y th−êng ®−îc sö dông: tû gi¸ danh nghÜa song ph−¬ng, tû gi¸ thùc song ph−¬ng, tû gi¸ danh nghÜa ®a biªn, tû gi¸ thùc ®a biªn1. Tû gi¸ danh nghÜa song ph−¬ng lµ tû lÖ trao ®æi sè tuyÖt ®èi gi÷a hai ®ång tiÒn, lµ lo¹i tû gi¸ phæ biÕn ®−îc sö dông hµng ngµy trong c¸c giao dÞch trªn thÞ tr−êng ngo¹i hèi. Nh− vËy, tû gi¸ danh nghÜa song ph−¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ cña mét ®ång tiÒn ®−îc biÓu thÞ th«ng qua ®ång tiÒn kh¸c mµ ch−a ®Ò cËp ®Õn t−¬ng quan søc mua hµng ho¸ gi÷a chóng. §èi víi mçi quèc gia, khi tû gi¸ danh nghÜa thay ®æi kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®ång nghÜa víi sù t¨ng hay gi¶m søc c¹nh tranh th−¬ng m¹i quèc tÕ. Do ®ã, ®Ó ®o sù thay ®æi trong søc c¹nh tranh th−¬ng m¹i quèc tÕ, ng−êi ta sö dông kh¸i niÖm tû gi¸ thùc. Tû gi¸ thùc song ph−¬ng lµ tû gi¸ ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tû gi¸ danh nghÜa ®· ®−îc ®iÒu chØnh bëi tû lÖ l¹m ph¸t ë trong n−íc vµ ë n−íc ngoµi, do ®ã, nã ph¶n ¸nh t−¬ng quan søc mua gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Trong thùc tÕ ®Ó theo dâi vµ ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña tû gi¸ thùc, ng−êi ta sö dông c«ng thøc tû gi¸ thùc d¹ng chØ sè nh− sau: CPI i* E Ri = ei . CPI i 1 Tû gi¸ thùc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn c¸n c©n th−¬ng m¹i, PGS. TS NguyÔn V¨n TiÕn, Häc viÖn Ng©n hµng 7
Trong ®ã: ER lµ tû gi¸ thùc, e lµ chØ sè tû gi¸ danh nghÜa, CPI* lµ chØ sè gi¸ tiªu dïng ë n−íc ngoµi, CPI lµ chØ sè gi¸ tiªu dïng ë trong n−íc, i lµ chØ sè thø tù kú tÝnh to¸n. XÐt ë tr¹ng th¸i tÜnh, nÕu tû gi¸ thùc ER >1, th× néi tÖ ®−îc coi lµ ®Þnh gi¸ thùc qu¸ thÊp vµ ngo¹i tÖ ®−îc coi lµ ®Þnh gi¸ thùc qu¸ cao. Do ®ã, khi tû gi¸ thùc lín h¬n 1 sÏ gióp c¶i thiÖn søc c¹nh tranh th−¬ng m¹i cña quèc gia. NÕu ER < 1, th× néi tÖ ®−îc coi lµ ®Þnh gi¸ thùc qu¸ cao vµ ngo¹i tÖ ®−îc coi lµ ®Þnh gi¸ thùc qu¸ thÊp. Khi tû gi¸ thùc nhá h¬n 1 sÏ lµm gi¶m søc c¹nh tranh th−¬ng m¹i cña quèc gia cã ®ång tiÒn ®−îc ®Þnh gi¸ cao. XÐt ë tr¹ng th¸i ®éng, nÕu tû gi¸ thùc t¨ng, cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu, gióp c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i. NÕu tû thùc gi¶m, cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng nhËp khÈu vµ h¹n chÕ xuÊt khÈu, lµm cho c¸n c©n th−¬ng m¹i trë nªn xÊu h¬n. Tû gi¸ danh nghÜa ®a biªn (nominal effeetive exchange rate - NEER) ph¶n ¸nh sù thay ®æi gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®ång tiÒn cßn l¹i (hay mét ræ c¸c ®ång tiÒn ®Æc tr−ng) vµ ®−îc biÓu diÔn d−íi d¹ng chØ sè; do ®ã, ph−¬ng ph¸p tÝnh NEER còng t−¬ng tù nh− ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chØ sè gi¸ tiªu dïng CPI. HiÖn nay, cã tíi h¬n 150 ®ång tiÒn kh¸c nhau, nghÜa lµ mçi ®ång tiÒn còng cã tíi trªn 150 tû gi¸ song ph−¬ng, do ®ã, trong thùc tÕ khi tÝnh NEER ng−êi ta chän mét sè c¸c ®ång tiÒn ®Æc tr−ng ®−a vµo ræ. §ång tiÒn ®Æc tr−ng lµ ®ång tiÒn cña n−íc cã quan hÖ th−¬ng m¹i chñ yÕu; vÝ dô ®èi víi ViÖt Nam cã thÓ lµ USD, EUR, CNY, JPY vµ c¨n cø vµo tû träng th−¬ng m¹i víi tõng n−íc ®Ó ph©n bæ tû träng cho tõng gi¸ song ph−¬ng cña c¸c ®ång tiÒn trong ræ. V× NEER lµ sè trung b×nh cña c¸c chØ sè tû gi¸ danh nghÜa song ph−¬ng, cho nªn NEER còng thuéc lo¹i tû gi¸ danh nghÜa, tøc ch−a ®Ò cËp ®Õn t−¬ng quan søc mua hµng ho¸ gi÷a néi tÖ víi c¸c ®ång tiÒn cßn l¹i, do ®ã, khi NEER thay ®æi kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i t¸c ®éng ®Õn c¸n c©n th−¬ng m¹i. ChÝnh v× vËy, ®Ó biÕt ®−îc t−¬ng quan søc mua hµng ho¸ gi÷a néi tÖ víi c¸c ®ång tiÒn cßn l¹i, ng−êi ta ph¶i dïng ®Õn kh¸i niÖm tû gi¸ thùc ®a biªn (REER). REER ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tû gi¸ danh nghÜa ®a biªn ®· ®−îc ®iÒu chØnh bëi tû lÖ l¹m ph¸t ë trong n−íc vµ ë tÊt c¶ c¸c n−íc cßn l¹i, do ®ã, nã ph¶n ¸nh t−¬ng quan søc mua gi÷a néi tÖ víi tÊt c¶ c¸c ®ång tiÒn cßn l¹i. T¸c ®éng cña REER ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng t−¬ng tù nh− tû gi¸ song ph−¬ng, nh−ng REER thÓ hiÖn t−¬ng quan søc mua cña néi tÖ víi tÊt c¶ c¸c ®ång tiÒn trong ræ, do ®ã, nã ph¶n ¸nh vÞ thÕ tæng hîp vÒ søc c¹nh tranh th−¬ng m¹i quèc tÕ cña mét n−íc víi tÊt c¶ c¸c n−íc cßn l¹i; trong khi ®ã, tû 8
gi¸ thùc song ph−¬ng ®¬n thuÇn chØ ®Ò cËp ®Õn vÞ thÕ c¹nh tranh th−¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a hai quèc gia. - Vai trß cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ biÕn sè quan träng cña ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng. V× vËy, t¸c ®éng trùc tiÕp nhÊt vµ c¬ b¶n nhÊt cña tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh h−ëng tr−íc hÕt ®Õn nh÷ng c©n ®èi bªn ngoµi nÒn kinh tÕ. Nh÷ng c©n ®èi bªn ngoµi nÒn kinh tÕ ®−îc biÓu hiÖn tËp trung ë c¸n c©n thanh to¸n vµ nh÷ng quan hÖ trong c¸n c©n thanh to¸n; nªn nh÷ng thay ®æi cña tû gi¸ hèi ®o¸i cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¸n c©n thanh to¸n vµ nh÷ng quan hÖ trong c¸n c©n thanh to¸n. NÒn kinh tÕ thÞ tr−êng thÕ giíi hiÖn nay vÒ thùc chÊt ®ã lµ nÒn kinh tÕ tiÒn tÖ, do vËy tû gi¸ thùc sù ®· trë thµnh c«ng cô ph©n bæ c¸c nguån lùc trªn ph¹m vi toµn cÇu. C¸c nÒn kinh tÕ cµng tham gia s©u réng vµo hÖ thèng th−¬ng m¹i toµn cÇu, th× cµng chÞu t¸c ®éng m¹nh cña sù biÕn ®éng tû gi¸, nghÜa lµ vai trß ph©n bæ c¸c nguån lùc cña tû gi¸ cµng ph¸t huy m¹nh mÏ. Trong hÖ thèng tiÒn tÖ vµ th−¬ng m¹i quèc tÕ, nÕu mét ®ång tiÒn quèc gia cã gi¸ trÞ danh nghÜa cao h¬n thùc tÕ th× hµng nhËp khÈu sÏ cã gi¸ rÎ, cã lîi cho ng−êi tiªu dïng trong n−íc, nh−ng l¹i bÊt lîi cho ng−êi s¶n xuÊt cïng nh÷ng mÆt hµng nhËp ®ã v× bÞ c¹nh tranh gay g¾t h¬n. Hµng xuÊt khÈu sÏ cã gi¸ trÞ cao, bÊt lîi cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xuÊt khÈu, nghÜa lµ c¶ thÞ tr−êng trong n−íc vµ ngoµi n−íc ®Òu ®øng tr−íc nguy c¬ bÞ thu hÑp. Nh−ng nÕu mét ®ång tiÒn cã gi¸ trÞ danh nghÜa thÊp h¬n thùc tÕ, th× ng−îc l¹i hµng nhËp khÈu sÏ cã gi¸ trÞ cao h¬n, tuy kh«ng cã lîi cho ng−êi tiªu dïng, nh−ng l¹i cã lîi cho ng−êi s¶n xuÊt trong n−íc, v× hä ®−îc b¶o hé cao h¬n b»ng tû gi¸ vµ c¶ b»ng thuÕ quan. Hµng xuÊt khÈu sÏ cã gi¸ thÊp h¬n, do vËy cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n, cã lîi cho nh÷ng c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu. C¶ thÞ tr−êng trong vµ ngoµi n−íc ®Òu cã c¬ héi ®−îc më réng - ®ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi. §©y lµ lý do mµ nhiÒu n−íc, trong ®ã cã Trung Quèc, ®· duy tr× chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ thÊp (real undervalued) trong nhiÒu n¨m ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cña hµng xuÊt khÈu. 1.1.2. C¸c kªnh t¸c ®éng cña tû gi¸ ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng - T¸c ®éng ®èi víi søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt nhËp khÈu T¸c dông cña viÖc ®Þnh gi¸ thÊp (ph¸ gi¸ tiÒn tÖ) ®èi víi n−íc tiÕn hµnh ph¸ gi¸ lµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng ho¸ nhê t¨ng lîi nhuËn thu ®−îc th«ng qua xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu hµng ho¸ v× sÏ gÆp khã kh¨n khi tiªu thô hµng ho¸ nhËp khÈu do gi¶m lîi nhuËn thu ®−îc, tõ ®ã l−îng ngo¹i tÖ sÏ t¨ng nhiÒu h¬n nhê xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô, ®ång thêi gi¶m m¹nh viÖc sö 9
dông ngo¹i tÖ ®Ó nhËp hµng ho¸ vµo trong n−íc, chÝnh nhê ®ã kh«i phôc l¹i sù c©n b»ng cña c¸n c©n ngo¹i th−¬ng trªn c¬ së gi¶m th©m hôt (hoÆc c©n b»ng) c¸n c©n th−¬ng m¹i, c¶i thiÖn c¸n c©n v·ng lai vµ gãp phÇn lµnh m¹nh ho¸ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. Tuy nhiªn, ph¸ gi¸ chØ cã thÓ t¨ng thªm kim ng¹ch xuÊt khÈu nÕu t¨ng ®−îc nguån cung vÒ hµng xuÊt khÈu vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng ®−îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn tõ nguyªn liÖu trong n−íc chiÕm tû träng cao v× lóc nµy sÏ h−íng lao ®éng trong n−íc tËp trung vµo s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Trong khi ®ã, ®èi víi s¶n xuÊt cña nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn, hµng nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo, ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Ph¸ gi¸ sÏ lµm t¨ng gi¸ hµng nhËp khÈu vµ lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt vµ t¨ng mÆt b»ng gi¸ chung khi hµng nhËp khÈu ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n l−îng hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp muèn s¶n xuÊt sÏ gi¶m ®i do chi phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt b»ng gi¸ chung t¨ng lªn. Trong tr−êng hîp hµng xuÊt khÈu ®−îc s¶n xuÊt chñ yÕu tõ nguyªn liÖu ®Çu vµo nhËp khÈu th× ph¸ gi¸ cã thÓ ®em l¹i t¸c ®éng bÊt lîi do lµm t¨ng gi¸ nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo. V× vËy, t¸c dông c¶i thiÖn c¸n c©n ngo¹i th−¬ng cã trë thµnh hiÖn thùc hay kh«ng cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña n−íc tiÕn hµnh ph¸ gi¸ tiÒn tÖ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu. - T¸c ®éng ®èi víi c¸n c©n thanh to¸n T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®èi víi c¸n c©n thanh to¸n ®−îc biÓu hiÖn tËp trung tr−íc hÕt lµ ®èi víi c¸n c©n th−¬ng m¹i - néi dung chñ yÕu nhÊt cña tµi kho¶n v·ng lai. C¬ chÕ t¸c ®éng cña tû gi¸ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua sù t−¬ng t¸c cña mèi quan hÖ cung - cÇu víi tû gi¸ trªn thÞ tr−êng. Tr−íc hÕt, tû gi¸ vµ nh÷ng biÕn ®éng cña tû gi¸ cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn møc gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña mét n−íc. Khi tû gi¸ thay ®æi theo h−íng lµm gi¶m søc mua cña ®ång néi tÖ (gi¸ trÞ cña ®ång néi tÖ gi¶m), th× gi¸ c¶ hµng ho¸ cña n−íc ®ã sÏ t−¬ng ®èi rÎ h¬n so víi hµng ho¸ cña n−íc ngoµi vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt h¬n dÉn ®Õn cÇu vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña n−íc ®ã sÏ t¨ng, cÇu vÒ nhËp khÈu hµng ho¸ n−íc ngoµi cña n−íc ®ã sÏ gi¶m vµ c¸n c©n th−¬ng m¹i dÞch chuyÓn vÒ phÝa thÆng d−. KÕt qu¶ sÏ ng−îc l¹i khi ®ång néi tÖ t¨ng gi¸. Sù t¨ng gi¸ cña ®ång néi tÖ cã t¸c dông t¨ng gi¸ t−¬ng ®èi hµng ho¸ cña mét n−íc so víi n−íc ngoµi, lµm gi¶m xuÊt khÈu, t¨ng nhËp khÈu vµ c¸n c©n th−¬ng m¹i chuyÓn dÞch vÒ phÝa th©m hôt. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, c¸n c©n tµi kho¶n v·ng lai cña mét n−íc cã thÓ xÊu ngay sau khi cã sù gi¶m gi¸ thùc tÕ cña mét ®ång tiÒn vµ chØ b¾t ®Çu ®−îc c¶i thiÖn sau ®ã mét vµi th¸ng hoÆc mét n¨m hay cã sù thay ®æi rÊt m¹nh trong 10
tû gi¸ hèi ®o¸i nh−ng l¹i chØ cã nh÷ng sù thay ®æi rÊt Ýt trong c¸n c©n th−¬ng m¹i (HiÖn t−îng “hiÖu øng ®−êng cong J” thÓ hiÖn "tÝnh gi¶m vµ tÝnh trÔ” trong t¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn nh÷ng thay ®æi cña c¸n c©n tµi kho¶n v·ng lai, mµ trùc tiÕp lµ nh÷ng thay ®æi cña c¸n c©n th−¬ng m¹i). Phèi hîp nh÷ng thay ®æi trong c¸n c©n th−¬ng m¹i (®óng h¬n lµ tµi kho¶n v·ng lai) vµ tµi kho¶n vèn dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi cña c¸n c©n thanh to¸n. Khi nh÷ng thay ®æi c¸n c©n tµi kho¶n v·ng lai vµ tµi kho¶n vèn t¹o ra t×nh tr¹ng thÆng d− cña c¸n c©n thanh to¸n th× tµi kho¶n dù tr÷ quèc tÕ cña mét n−íc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®−îc c¶i thiÖn, dù tr÷ ngo¹i tÖ gia t¨ng. Sù thÆng d− liªn tôc trong c¸n c©n thanh to¸n cña mét n−íc cã thÓ dÉn ®Õn n−íc ®ã ph¶i ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng (b¸n néi tÖ mua ngo¹i tÖ), cung tiÒn tÖ t¨ng l·i suÊt gi¶m, ®Çu t− t¨ng, t¹o thªm viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp, kinh tÕ ph¸t triÓn, thu nhËp t¨ng. Trong chÕ ®é tû gi¸ "cè ®Þnh", nÕu c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi, c¸n c©n thanh to¸n thÆng d− vÒ l©u dµi cã xu h−íng t¸c ®éng lµm gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ, tiÕp tôc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Ng−îc l¹i, khi nh÷ng thay ®æi c¸n c©n tµi kho¶n v·ng lai vµ tµi kho¶n vèn lµm cho c¸n c©n thanh to¸n cña mét n−íc th©m hôt th× sÏ dÉn ®Õn sù suy gi¶m trong møc dù tr÷ quèc tÕ cña n−íc ®ã ®Ó tµi trî cho c¸n c©n thanh to¸n. Gièng nh− tr−êng hîp thÆng d−, sù th©m hôt dai d¼ng trong c¸n c©n thanh to¸n cña mét n−íc (trong chÕ ®é tû gi¸ “cè ®Þnh"), cuèi cïng sÏ dÉn ®Õn n−íc ®ã ph¶i ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt (b¸n ngo¹i tÖ mua néi tÖ), cung tiÒn gi¶m, l·i suÊt t¨ng, ®Çu t− cã thÓ gi¶m, thÊt nghiÖp t¨ng, kinh tÕ ng−ng trÖ vµ thu nhËp gi¶m. NÕu c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi, c¸n c©n thanh to¸n th©m hôt vÒ l©u dµi cã xu h−íng lµm t¨ng gi¸ ®ång néi tÖ, khuyÕn khÝch sù gia t¨ng cña nhËp khÈu. - T¸c ®éng ®èi víi thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi Tû gi¸ hèi ®o¸i thay ®æi kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn c¸n c©n th−¬ng m¹i mµ cßn t¸c ®éng ®Õn c¸n c©n tµi kho¶n vèn. Mét sù thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i theo h−íng t¨ng gi¸ ®ång néi tÖ cã t¸c ®éng thóc ®Èy vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t− ®Èy m¹nh ®Çu t− ra n−íc ngoµi. Ng−îc l¹i, mét sù biÕn ®æi tû gi¸ theo h−íng gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ sÏ cã t¸c ®éng gia t¨ng viÖc thu hót ®Çu t− cña n−íc ngoµi. §©y cã thÓ lµ mét c«ng cô mµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ khai th¸c ®Ó gi¶m bít t×nh tr¹ng khan hiÕm vÒ vèn trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nÕu biÕt ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ hîp lý. Tuy nhiªn, t¸c ®éng tÝch cùc cña tû gi¸ cao, gi¸ trÞ ®ång néi tÖ thÊp t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i ®èi víi viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi l¹i cã m©u thuÉn víi c¸c kho¶n vay ®· huy ®éng tr−íc ®ã v× nã lµm t¨ng thªm g¸nh nÆng nî n−íc 11
ngoµi; nã còng lµm t¨ng nh÷ng rñi ro cña ®Çu t− trong t−¬ng lai khi c¸c nhµ ®Çu t− cã dù kiÕn t¨ng vÒ tÝnh kh«ng æn ®Þnh cña tû gi¸ hèi ®o¸i. §©y chÝnh lµ sù m©u thuÉn mµ viÖc lùa chän chÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i ®èi mÆt. Sù t¸c ®éng ®Õn tµi kho¶n vèn ë mét gãc ®é nµo ®ã lµ biÖn ph¸p gi¸n tiÕp ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ngo¹i th−¬ng nh»m tr¸nh nh÷ng rµo c¶n cña chÝnh s¸ch b¶o hé th−¬ng m¹i vµ nh÷ng rñi ro hèi ®o¸i ®èi víi ngo¹i th−¬ng. Nh÷ng t¸c ®éng cña tû gi¸ ®Õn c¸c mèi quan hÖ trong c¸n c©n thanh to¸n t−¬ng t¸c lÉn nhau kh«ng nh÷ng lµm thay ®æi c©n ®èi bªn ngoµi nÒn kinh tÕ mµ qua c¸n c©n thanh to¸n cßn t¸c ®éng lµm thay ®æi nh÷ng c¸n c©n thay ®æi bªn trong nÒn kinh tÕ. - T¸c ®éng ®èi víi thÞ tr−êng tiÒn tÖ Do l·i suÊt néi tÖ lµ mét kªnh t¸c ®éng quan träng nh»m ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ nªn trong qu¸ tr×nh thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh, Ng©n hµng Trung −¬ng (NHTW) lu«n sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¸c ®éng lµm thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ dÉn ®Õn l·i suÊt thÞ tr−êng thay ®æi, t¹o ph¶n øng truyÒn dÉn lµm thay ®æi c¸c hµnh vi ®Çu t−, tiªu dïng, xuÊt nhËp khÈu… cña nÒn kinh tÕ. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn qu¸ nãng, NHTW t¸c ®éng nh»m gia t¨ng l·i suÊt ®Ó h¹n chÕ ®Çu t−; khi nÒn kinh tÕ tr× trÖ, NHTW t¸c ®éng ®Ó h¹ l·i suÊt qua ®ã kÝch thÝch ®Çu t− nh»m vùc dËy nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, do tû gi¸ cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi l·i suÊt thÞ tr−êng nªn khi NHTW t¸c ®éng lµm cho l·i suÊt néi tÖ thay ®æi, sù t¸c ®éng nµy còng lµm cho tû gi¸ thay ®æi theo; l·i suÊt thay ®æi cµng nhanh, cµng m¹nh th× t¸c ®éng lµm cho tû gi¸ biÕn ®éng còng cµng nhanh vµ cµng m¹nh, møc ®é tù do ho¸ l·i suÊt cµng cao th× hiÖu qu¶ truyÒn dÉn qua kªnh tû gi¸ cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cµng lín vµ ng−îc l¹i. Khi NHTW thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng, l−îng tiÒn cung øng t¨ng lªn lµm l·i suÊt thùc cña thÞ tr−êng gi¶m xuèng, dÉn tíi lîi tøc dù tÝnh vÒ tiÒn göi néi tÖ gi¶m, trong khi lîi tøc dù tÝnh vÒ tiÒn göi ngo¹i tÖ ch−a kÞp thay ®æi theo, ®ång néi tÖ trë nªn kÐm hÊp dÉn h¬n so víi ®ång ngo¹i tÖ ®· kÝch thÝch c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ cã xu h−íng chuyÓn ®æi tiÒn göi b»ng néi tÖ sang ngo¹i tÖ lµm t¨ng cÇu vÒ ngo¹i tÖ dÉn ®Õn tû gi¸ t¨ng, gãp phÇn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu lµm cho xuÊt khÈu rßng vµ tæng cÇu t¨ng dÉn tíi tæng s¶n l−îng t¨ng. Ng−îc l¹i, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt lµm l−îng tiÒn cung øng gi¶m, l·i suÊt thùc trong n−íc t¨ng, cÇu tµi s¶n néi tÖ còng t¨ng, do ®ã lµm gi¶m tû gi¸ danh nghÜa vµ lµm gi¶m tû gi¸ thùc. Sù lªn gi¸ cña ®ång néi tÖ sÏ lµm gi¶m nhu cÇu xuÊt khÈu, t¨ng nhu cÇu nhËp khÈu, do ®ã lµm gi¶m tæng cÇu vµ gi¶m t−¬ng øng s¶n l−îng s¶n xuÊt ra cña nÒn kinh tÕ. 12
Nh− vËy, trong ®iÒu kiÖn l·i suÊt thÞ tr−êng ®−îc tù do ho¸, tû gi¸ ®−îc xem lµ mét kªnh truyÒn dÉn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quan träng nh»m t¹o ra sù biÕn ®éng tÝch cùc ®Õn c¸c biÕn sè vÜ m« cña nÒn kinh tÕ vµ cuèi cïng lµ ®Õn sù æn ®Þnh dµi h¹n cña gi¸ c¶, trong ®ã NHTW th«ng qua c¸c c«ng cô cña m×nh, t¸c ®éng lµm thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ khiÕn cho l·i suÊt thÞ tr−êng thay ®æi, kÐo theo sù thay ®æi cña tû gi¸, qua ®ã ¶nh h−ëng ®Õn gi¸ trÞ xuÊt khÈu rßng, ®Õn s¶n l−îng cña nÒn kinh tÕ vµ ®Õn c¸c chØ sè gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ. XÐt trong mèi liªn hÖ víi c©n b»ng néi t¹i cña nÒn kinh tÕ: Víi c¸c nh©n tè kh¸c t−¬ng ®èi æn ®Þnh; do tû gi¸ lµ nh©n tè cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô nªn khi tû gi¸ danh nghÜa t¨ng, kÐo theo tû gi¸ thùc t¨ng, néi tÖ gi¶m gi¸ t−¬ng ®èi so víi ngo¹i tÖ sÏ khuyÕn khÝch më réng s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô xuÊt khÈu vµ lµm h¹n chÕ nhu cÇu nhËp khÈu. ViÖc gia t¨ng khèi l−îng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu sÏ trùc tiÕp lµm t¨ng thu nhËp quèc d©n vµ gióp nÒn kinh tÕ ®¹t ®−îc møc c«ng ¨n viÖc lµm cao. Tuy nhiªn, do gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu tÝnh b»ng néi tÖ còng t¨ng t−¬ng ®èi so víi gi¸ hµng ho¸ trong n−íc nªn kÐo theo sù gia t¨ng mÆt b»ng gi¸ c¶ trong n−íc vµ g©y ra l¹m ph¸t. Møc l¹m ph¸t nµy tuú thuéc vµo tû träng hµng ho¸ nhËp khÈu, tû träng nµy cµng t¨ng th× møc l¹m ph¸t cµng cao. Ng−îc l¹i, khi tû gi¸ danh nghÜa gi¶m kÐo theo tû gi¸ thùc gi¶m, néi tÖ l¹i t¨ng gi¸ t−¬ng ®èi so víi ngo¹i tÖ sÏ khuyÕn khÝch nhu cÇu nhËp khÈu, h¹n chÕ më réng s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô xuÊt khÈu, tõ ®ã lµm gi¶m thu nhËp quèc d©n vµ g©y ra t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp còng nh− t¹o ¸p lùc lµm gi¶m l¹m ph¸t (do gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu tÝnh b»ng néi tÖ gi¶m t−¬ng ®èi so víi gi¸ hµng ho¸ trong n−íc), nÕu møc gi¶m nµy kÐo dµi víi tû lÖ cao sÏ g©y ra t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t lµm ®×nh trÖ s¶n xuÊt trong n−íc. 1.2. ChÝnh s¸ch tû gi¸ cña Trung Quèc vµ qu¸ tr×nh §iÒu hµnh tû gi¸ NDT 1.2.1. Vai trß cña NDT trong thanh to¸n quèc tÕ Khi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ x¶y ra vµo th¸ng 7/1997 vµ nhanh chãng t¹o ra mét ph¹m vi ¶nh h−ëng cã nguy c¬ toµn cÇu sau rÊt nhiÒu nh÷ng cè g¾ng cña c¸c n−íc ë trung t©m cuéc khñng ho¶ng cïng nh÷ng nç lùc cña céng ®ång quèc tÕ, cho ®Õn ®Çu n¨m 1998, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ vÉn ch−a ®−îc ng¨n chÆn. ChÝnh lóc nµy, c¸c nhµ kinh tÕ, c¸c ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc tÕ, kÓ c¶ c¸c c−êng quèc kinh tÕ, ®· xem Trung Quèc nh− lµ chiÕc phao cuèi cïng ng¨n chÆn kh«ng cho 13