luận văn:Phương hướng phát triển và giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài của Tổng công ty Lắp máy Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiền thân là một xí nghiệp lắp máy ra đời vào những năm 60, chuyển lên mô hình Tổng công ty theo quyết định số 999/BXD vào ngày 1/12/1995 đến nay Tổng công ty Lắp máy đã có 14 công ty thành viên, hàng chục công ty liên kết. Vượt qua muôn vàn khó khăn của một nền kinh tế sau chiến tranh Lilama đã đứng vững và phát triển. Nay đứng trước những thay đổi lớn của đất nước Tổng công ty đã làm gì để đứng vững và phát triển...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn:Phương hướng phát triển và giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài của Tổng công ty Lắp máy Việt Nam

1 LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Phương hư ng phát tri n và gi i pháp tăng cư ng thu hút v n u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam.”
2 M CL C DANH M C CÁC CH VI T T T DANH M C B NG, BI U, HÌNH V L IM U ........................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1: T NG QUAN V U TƯ QU C T VÀ T M QUAN TR NG C A VI C THU HÚT U TƯ NƯ C NGOÀI I V I T NG CÔNG TY L P MÁY VI T NAM ...................................................................... 6 1.1 T ng quan v u tư qu c t ............................................................................ 6 1.1.1 Khái ni m và vai trò c a u tư qu c t ........................................................ 6 1.1.1.1 Khái ni m v u tư qu c t ....................................................................... 6 1.1.1.2 Vai trò c a u tư qu c t ........................................................................... 8 1.1.2 Các y u t nh hư ng n ho t ng thu hút u tư nư c ngoài .............. 13 1.1.2.1 Các y u t bên trong ................................................................................. 13 1.1.2.2 Các nhân t bên ngoài .............................................................................. 14 1.1.3 Các lo i hình u tư qu c t ........................................................................ 17 1.1.3.1 u tư tr c ti p nư c ngoài..................................................................... 17 1.2 T m quan tr ng c a vi c thu hút v n u tư nư c ngoài i v i T ng công ty L p máy Vi t Nam . .............................................................................................. 31 CHƯƠNG 2: TH C TR NG HO T NG THU HÚT U TƯ NƯ C NGOÀI C A T NG CÔNG TY L P MÁY VI T NAM ................................. 36 2.1 Tình hình thu hút u tư thành l p các công ty liên doanh c a T ng công ty L p máy Vi t Nam ................................................................................................ 36 2.1.1 Công ty tư v n thi t k CIMAS ................................................................... 39 2.1.2 Công ty tư v n qu c t LHT......................................................................... 42 2.1.3 Công ty tư v n thi t k LFC......................................................................... 43
3 2.2 Tình hình thu hút v n u tư nư c ngoài thông qua vi c phát hành c phi u, trái phi u .............................................................................................................. 44 2.2.1 Tình hình thu hút v n u tư nư c ngoài thông qua vi c phát hành c phi u ..................................................................................................................... 44 2.2.2 Thu hút v n u tư nư c ngoài thông qua phát hành trái phi u doanh nghi p ................................................................................................................... 55 2.3 Các chương trình h p tác qu c t khác.......................................................... 63 2.4 ánh giá chung v tình hình thu hút u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam ................................................................................................ 67 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯ NG PHÁT TRI N VÀ GI I PHÁP TĂNG CƯ NG THU HÚT V N U TƯ NƯ C NGOÀI C A T NG CÔNG TY L P MÁY VI T NAM ....................................................................................... 74 3.1 Phương hư ng phát tri n c a T ng công ty L p máy.................................... 74 3.2 Gi i pháp tăng cư ng thu hút v n u tư qu c t c a T ng công ty L p máy Vi t Nam ............................................................................................................... 75 3.2.1 Xây d ng thương hi u ................................................................................. 75 3.2.2 X p h ng h s tín nhi m ............................................................................ 76 3.2.3 Tăng cư ng ào t o ngu n nhân l c ......................................................... 80 3.2.4 Th c hi n các bi n pháp xúc ti n u tư .................................................... 83 3.3 Ki n ngh v i Nhà nư c ................................................................................. 83 3.3.1 Hoàn thi n môi trư ng u tư ..................................................................... 83 3.3.2 Th c hi n các bi n pháp h tr xúc ti n u tư .......................................... 87 K T LU N .......................................................................................................... 89 TÀI LI U THAM KH O PH L C
4 L IM U Tính t t y u c a tài Ti n thân là m t xí nghi p l p máy ra i vào nh ng năm 60, chuy n lên mô hình T ng công ty theo quy t nh s 999/BXD vào ngày 1/12/1995 n nay T ng công ty L p máy ã có 14 công ty thành viên, hàng ch c công ty liên k t. Vư t qua muôn vàn khó khăn c a m t n n kinh t sau chi n tranh Lilama ã ng v ng và phát tri n. Nay ng trư c nh ng thay il nc a t nư c T ng công ty ã làm gì ng v ng và phát tri n? Vào sân chơi chung toàn c u, Vi t Nam ph i tuân th theo nh ng nguyên t c, lu t l c a sân chơi chung y. Th trư ng cho các doanh nghi p cũng m ra r ng hơn nhưng cũng có nghĩa là th thách l n hơn. ng trư c nh ng thách th c v môi trư ng c nh tranh, ti m l c v n và công ngh bu c Lilama ph i h p tác, thu hút u tư nư c ngoài. V n thu hút u tư nư c ngoài là m t v n không còn m i m i v i chúng ta. Lu t u tư c a Vi t Nam ra i vào năm 1987 và n nay Vi t Nam ã t ư c r t nhi u thành công trong vi c thu hút u tư nư c ngoài. Nhưng thu hút u tư nư c ngoài vào m t doanh nghi p nhà nư c, m t doanh nghi p ang ho t ng trong lĩnh v c mà nhà nư c ang c quy n như l p máy, i n, xi măng … là nh ng v n m im . Do ó, bài vi t trình bày v tình hình thu hút u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam t ó rút ra nh ng thành công cũng như nh ng khó khăn mà T ng công ty g p ph i trong vi c thu hút u tư nư c ngoài. Qua ó, có th rút ra nh ng kinh nghi m quý báu cho s phát tri n c a Lilama nói riêng và các T ng công ty l n c a Vi t Nam nói chung trong quá trình h i nh p. M c ích nghiên c u c a tài Phân tích tình hình thu hút u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam nêu lên nh ng thành công và khó khăn c a T ng công ty trong quá trình thu hút u tư nư c ngoài. T ó, ưa ra nh ng giái pháp T ng công ty phát huy nh ng thành công ã t ư c cũng như kh c ph c nh ng h n ch có th ng v ng và phát tri n trong quá trình h i nh p
5 Nhi m v nghiên c u Trình bày nh ng khái ni m chung v ho t ng u tư nư c ngoài, tìm ra vai trò c a ho t ng u tư nư c ngoài i v i T ng công ty L p máy Vi t Nam Phân tích tình hình thu hút u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam ch rõ nh ng thành công t ư c và nh ng khó khăn cùng nh ng nguyên nhân c a nh ng khó khăn y. ưa ra phương hư ng phát tri n trong nh ng năm ti p theo c a T ng công ty L p máy và v i nh ng thành công và h n ch phân tích trên ưa ra nh ng gi i pháp tăng cư ng thu hút u tư nư c ngoài c a Lilama. i tư ng và ph m vi nghiên c u i tư ng nghiên c u V i m c ích và nhi m v trên, lu n văn t p trung nghiên c u ho t ng thu hút u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam dư i hai hình th c u tư tr c ti p và u tư gián ti p. Ph m vi nghiên c u Ho t ng thu hút u tư nư c ngoài là m t ho t ng còn m i m iv i T ng công ty nên bài vi t trình bày l i nh ng ho t ng n i b t nh t t năm 2004 n năm 2007. Phương pháp nghiên c u làm n i b t ư c n i dung, lu n văn ã s d ng phương pháp t ng h p, th ng kê, phân tích, so sánh các ngu n s li u t ng h p ư c t T ng công ty L p máy Vi t Nam, sách báo, t p chí và m ng Internet. K t c u lu n văn Chương 1 T ng quan v u tư qu c t và t m quan tr ng c a vi c thu hút u tư nư c ngoài i v i T ng công ty L p máy Vi t Nam. Chương 2 Th c tr ng thu hút u tư nư c ngoài t i T ng công ty L p máy Vi t Nam Chương 3 Phương hư ng phát tri n và gi i pháp tăng cư ng thu hút v n u tư nư c ngoài c a T ng công ty L p máy Vi t Nam.
6 CHƯƠNG 1: T NG QUAN V U TƯ QU C T VÀ T M QUAN TR NG C A VI C THU HÚT U TƯ NƯ C NGOÀI I V I T NG CÔNG TY L P MÁY VI T NAM 1.1 T ng quan v u tư qu c t 1.1.1 Khái ni m và vai trò c a u tư qu c t 1.1.1.1 Khái ni m v u tư qu c t Theo Lu t u tư Vi t Nam năm 2005, u tư là vi c nhà u tư b v n b ng các lo i tài s n h u hình ho c vô hình hình thành tài s n ti n hành các ho t ng u tư - kinh doanh theo quy nh c a Lu t này và pháp lu t có liên quan c a Vi t Nam. u tư qu c t là hình th c di chuy n tư b n t nư c này sang nư c khác nh m m c ích ki m l i. Tư b n di chuy n g i là v n u tư qu c t . V n ó có th thu c m t s t ch c tài chính qu c t , có th thu c m t nhà nư c ho c v n u tư tư nhân. V n u tư có th óng góp dư i các d ng sau : - Các ngo i t m nh và ti n n i a. - Hi n v t h u hình: tư li u s n xu t, nhà xư ng, hàng hoá, m t t, m t nư c và tài nguyên thiên nhiên… - Hàng hoá vô hình : s c lao ng, công ngh , bí quy t công ngh , b ng phát minh, nhãn hi u, bi u tư ng, uy tín hàng hoá … - Các phương ti n u tư c bi t khác : c phi u, h i phi u, vàng b c, á quý… Ngày nay, dòng v n u tư qu c t ang luân chuy n m nh m gi a các nư c theo xu hư ng a phương, a chi u do nh ng nguyên nhân sau : - Do s phát tri n không ng u v trình phát tri n, l c lư ng s n xu t làm cho chi phí s n xu t hàng hoá gi a các nư c không gi ng nhau. Ngoài ra i u ki n s n xu t gi a các nư c không gi ng nhau, chênh l ch nhau v giá c hàng hoá s c lao ng, tài nguyên, v n, khoa h c k thu t, v trí a lý…Tìm ki m s u tư
7 bên ngoài cho phép l i d ng nh ng chênh l ch này gi m chi phí s n xu t, chi phí nguyên v t li u, chi phí lương, chi phí v n chuy n, chi phí bán hàng… - các nư c công nghi p phát tri n t su t l i nhu n có xu hư ng gi m d n và kèm theo là hi n tư ng “dư th a” tư b n trong nư c. Cho nên u tư ra nư c ngoài nh m nâng cao hi u qu s d ng v n. Theo B trư ng Thương m i M , t l lãi trung bình c a các công ty M khu v c Châu Á-Thái Bình Dương là 23%, g p 2 l n t l lãi trung bình cùng kỳ 24 nư c công nghi p phát tri n. Các nư c công nghi p có t l lãi trung bình th p hơn so v i các nư c ang phát tri n d n n hi n tư ng di chuy n v n u tư ra nư c ngoài nh m tìm ki m l i nhu n cao hơn. - Nhu c u v v n c a th gi i r t l n, trong khi kh năng t thoã mãn t ng nư c, t ng khu v c có h n cho nên d n t i gia tăng u tư qu c t . Các nư c ch m và ang phát tri n c n v n th c hi n quá trình công nghi p hoá t nư c, u tư vào cơ s h t ng duy trì t c tăng trư ng cao. Ngu n v n cho quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá r t l n do nhu c u v n trong nư c không áp ng nên các nư c này th c hi n các bi n pháp nh m thu hút u tư u tư nư c ngoài. - S qu c t hoá kinh t toàn c u gia tăng d n n s h p tác phân công lao ng qu c t và khu v c phát tri n theo hư ng m i, các nư c i trư c (như Nh t B n, EU) ph i chuy n d ch cơ c u lao ng lên cao hơn và nh ng l i th cũ phát tri n ngành d t, l p ráp, ch bi n… ư c chuy n sang Thái Lan, Philippin, Vi t Nam…Chính s thay i trong phân công lao ng t o ng l c kích thích u tư ra nư c ngoài chuy n d ch cơ c u n n kinh t nh m khai thác có hi u qu nh ng l i th so sánh m i. - Tình hình b t n nh và an ninh qu c gia cũng là nguyên nhân khi n nh ng ngư i có ti n, nh ng nhà u tư chuy n v n ra nư c ngoài u tư nh m b o toàn v n, phòng ch ng r i ro khi có s c v chính tr x y ra trong nư c. - S ra i c a các công ty a qu c gia và xuyên qu c gia cũng là nguyên nhân d n t i ho t ng u tư qu c t sôi ng, s d ch chuy n v n gi a các nư c di n ra sôi ng không ng ng nghĩ. B i các công ty a qu c gia, xuyên qu c gia có s c m nh to l n, gi vai trò chi ph i m t lĩnh v c th trư ng liên quan n nhi u
8 qu c gia. Do ó, các công ty này có kh năng vư t ra kh i t m ki m soát c a m t qu c gia. 1.1.1.2 Vai trò c a u tư qu c t u tư nư c ngoài dư i hình th c u tư tr c ti p hay u tư gián ti p u có nh ng vai trò quan tr ng i v i n n kinh t c a nư c ti p nh n. i v i các nư c nghèo và ang phát tri n, v n là m t y u t c bi t quan tr ng i v i phát tri n kinh t . Nh ng qu c gia này thư ng lâm vào tình tr ng thi u v n u tư. Khi nghiên c u n n kinh t c a các nư c kém và ang phát tri n, Paul A.Samuelson ví ho t ng s n xu t và u tư c a nh ng nư c này như là m t vòng ói nghèo lu n qu n th 1.1 Vòng lu n qu n Ti t ki m và u tư th p Thu nh p T c tích bình quân lu v n th p th p Năng su t th p Ngu n: Paul A. Samuelson, Economics, McGraw-Hill th 1.1 cho th y thu nh p d n n ti t ki m và u tư th p, ti t ki m và u tư th p s c n tr n quá trình phát tri n c a v n và làm cho tích t v n th p, không có v n cho u tư, không có v n cho u tư s làm cho năng l c s n xu t c a qu c gia ó gi m, năng l c s n xu t gi m n n thu nh p và l i quay tr l i chu kỳ ban u. Vòng lu n qu n ói nghèo c l p i l p l i theo chu kỳ như trên. Do v y, phá v vòng lu n qu n, các nư c nghèo và ang phát tri n ph i t o ra
9 “m t cú huých l n” phá v vòng lu n qu n này. M t trong nh ng khâu c a vòng lu n qu n ó là v n dành cho u tư phát tri n. Bi n pháp h u hi u nh t có th coi là bư c t phá phá v vòng lu n qu n ó là tăng v n cho u tư, huy ng các ngu n l c phát tri n n n kinh t t o ra tăng trư ng kinh t d n n thu nh p tăng. V n u tư ư c huy ng ch y u t ngu n v n trong nư c và v n nư c ngoài. V n trong nư c ư c hình thành thông qua ti t ki m và u tư. V n nư c ngoài ư c hình thành thông qua vay thương m i, u tư gián ti p và u tư tr c ti p. Như v y, thu hút u tư nư c ngoài là m t bi n pháp tăng trư ng ngu n v n t o m t cú huých l n phá v vòng lu n qu n. i v i n n kinh t Vi t Nam, th i kỳ 1991-1995 v n u tư nư c ngoài chi m trên 25% t ng v n u tư xã h i, th i kỳ 1996-2000 s v n u tư nư c ngoài tăng 1,8 l n so v i giai o n trư c ó, chi m 24% t ng v n u tư xã h i. Giai o n 2000-2005 u tư nư c ngoài có s gia tăng m nh m , sang năm 2006 s v n u tư nư c ngoài tăng vư t b c v i t ng s v n 10,2 t USD. Ho t ng u tư tr c ti p còn có vai trò c bi t quan tr ng i v i quá trình phát tri n khoa h c- công ngh , nâng cao năng l c s n xu t và năng su t lao ng cho các doanh nghi p ti p nh n v n u tư. Các doanh nghi p, nh t là các doanh nghi p trong n n kinh t có trình công nghi p kém như nư c ta có công ngh m i và tiên ti n ph c v cho ho t ng s n xu t thì c n ph i có quá trình chuy n giao công ngh t các nư c phát tri n. Tuy v y, vi c chuy n giao công ngh công ngh trong th i i hi n nay khác nhi u so v i ba b n th p k trư c. Nh n th c v chuy n giao công ngh cũng ã thay i, vi c chuy n giao không ch ơn thu n là chuy n giao các máy móc, thi t b mà chuy n giao liên quan n vi c s d ng dây chuy n công ngh , k năng s d ng công ngh và ph n m m công ngh . Hi n nay, vi c chuy n giao công ngh t nư c có công ngh phát tri n sang các nư c ti p nh n công ngh ư c ti n hành theo hai phương th c ó là chuy n giao tr c ti p và chuy n giao gián ti p. Chuy n giao tr c ti p là ho t ng t mua công ngh ho c yêu c u nư c có công ngh chuy n giao. Chuy n giao gián ti p ch y u ư c th c hi n thông qua hình th c u
10 tư tr c ti p nư c ngoài ho c thông qua các hình th c gián ti p khác. Do ho t ng chuy n giao công ngh ngày càng tr nên ph c t p nên u tư tr c ti p nư c ngoài ã tr thành m t kênh chuy n giao công ngh có hi u qu nh t, nhanh nh t và ti t ki m chi phí nh t. B i vì, công ngh ã ư c các công ty a qu c gia chuy n giao tr c ti p ph n c ng (máy móc, thi t b ) và ph n m m ( quy trình ho t ng c a công ngh ) t nư c g c n nư c ti p nh n u tư. Sau khi chuy n giao, công ngh tr c ti p ư c ư c các chuyên gia k thu t lành ngh c a nư c i u tư ưa vào ho t ng mà không g p b t kỳ khó khăn nào. Chi phí mua và chuy n giao công ngh th p h n v i hình th c mua công ngh tr c ti p. B i vì, công ngh là m t trong nh ng i tư ng ư c b o h v quy n s h u trí tu nên vi c sao chép công ngh ho c m t quy trình s n xu t nên vi c sao chép công ngh khó có th th c hi n ư c. Như v y, m t dây chuy n công ngh ho c m t quy trình s n xu t n u mua tr c ti p s t hơn r t nhi u khi nó ư c chuy n giao gi a công ty m sang công ty con. ây chính là ưu i m l n nh t v chuy n giao công ngh trong ho t ng FDI so v i các hình th c chuy n giao công ngh khác. Chuy n giao công ngh thông qua hình th c u tư tr c ti p nư c ngoài ã làm cho kho ng cách công ngh gi a các nư c i u tư và nư c ti p nh n u tư b thu h p. Hình th c chuy n giao công ngh thông qua FDI ư c th c hi n thông qua: chuy n giao bên trong và chuy n giao bên ngoài. Chuy n giao bên trong là hình th c ư c chuy n giao ch y u nh t và ư c th c hi n gi a công ty m ( nư c i u tư) vào chi nhánh công ty con (nư c ti p nh n u tư). Chuy n giao bên ngoài ư c th c hi n gi a các công ty khác nhau như liên doanh v i doanh nghi p trong nư c, h p ng li- xăng, h tr công ngh …Vi c chuy n giao công ngh bên trong và bên ngoài t i nư c ti p nh n u tư ph thu c vào m t s nhân t như b n ch t công nghê, chi n lư c c a ngư i chuy n giao, kh năng c a bên ti p nh n và chính sách c a nư c ti p nh n u tư. Khi chuy n giao công ngh vào các nư c ti p nh n u tư, bên chuy n giao còn th c hi n ho t ng ph bi n công ngh . Ho t ng FDI ã t o ra hi u ng tích c c i v i các doanh nghi p c a nư c ti p nh n u tư thông qua:
11 - C nh tranh v i các doanh nghi p trong nư c s thúc y vi c c i thi n và nâng cao công ngh c doanh nghi p trong nư c góp ph n vào vi c s n xu t có hi u qu . - Nhà u tư nư c ngoài h p tác v i các chi nhánh ho c doanh nghi p nư c ti p nh n u tư ph bi n công ngh . - Di chuy n lao ng có trình chuyên môn cao t chi nhánh công ty nư c u tư sang doanh nghi p nư c nh n u tư góp ph n chuy n giao công ngh . - T o i u ki n ti p xúc gi a các doanh nghi p nư c nh n u tư v i các công ty ã qu c gia có trình công ngh trong quá trình ph bi n và chuy n giao công ngh . u tư tr c ti p có nghĩa là các nhà u tư nư c ngoài cũng tr c ti p tham gia i u hành s n xu t. Qua ó, các doanh nghi p Vi t Nam có th h c h i kinh nghi m qu n lý tiên ti n c a các chuyên gia nư c ngoài. ng th i dư i s c ép tuy n lao ng a phương và chi phí thuê lao ng nư c ngoài cao hơn so v i lao ng a phương, các chi nhánh công ty nư c ngoài ho c doanh nghi p có v n FDI ph i tuy n d ng lao ng a phương. lao ng a phương có th s d ng thành th o nh ng công ngh tiên ti n ã ư c chuy n giao thì doanh nghi p FDI ph i có k ho ch ào t o ngu n nhân l c này áp ng nhu c u c a công ty. Ngoài ra, trong các chi n lư c phát tri n ho t ng s n xu t kinh doanh c a mình, các t p oàn l n hay các công ty ã qu c gia luôn có chi n lư c ào t o lao ng t i ch thay th cho lao ng nư c ngoài. ào t o lao ng c a doanh nghi p FDI không ch d ng l i i v i nh ng ngư i tr c ti p s n xu t mà còn ào t o c k năng, trình cho các i tư ng làm công tác qu n lý hay qu n tr doanh nghi p. Phương th c ào t o c a các doanh nghi p FDI r t a d ng, có th ti n hành ào t o tr c ti p ngư i lao ng thông qua các khoá h c do các chuyên gia c a các công ty ti n hành ho c k t h p v i các cơ s ào t o trong và ngoài nư c ti n hành ào t o.
12 Các d án u tư tr c ti p góp ph n t o môi trư ng c nh tranh là ng l c kích thích n n kinh t tăng trư ng v lư ng cũng như v ch t. Các doanh nghi p có v n u tư nư c ngoài v i l i th v khoa h c công ngh hi n i, quy mô v n l n khi xâm nh p vào th trư ng s là m t thách th c l n i v i các doanh nghi p Vi t Nam. Do ó, có th ng v ng các doanh nghi p Vi t Nam ph i không ng ng i m i trình khoa h c công ngh có th ng v ng trong môi trư ng c nh tranh gay g t. Dòng v n u tư gián ti p khi vào Vi t Nam s tr c ti p làm tăng lư ng v n trên th trư ng v n trong nư c. Hơn n a, khi v n u tư gián ti p gia tăng s làm phát sinh h qu tích c c gia tăng dây chuy n n dòng v n u tư gián ti p trong nư c. Nói cách khác, các nhà u tư trong nư c s “nhìn gương” các nhà u tư gián ti p nư c ngoài và tăng ng l c b v n u tư gián ti p c a mình, k t qu t ng u tư gián ti p xã h i s tăng lên. S gia tăng dòng v n u tư gián ti p và phát tri n th trư ng tài chính s t ra nh ng yêu c u m i và cũng t o các công c , kh năng m i cho qu n lý nhà nư c nói chung và qu n lý, qu n tr doanh nghi p nói riêng. Vi c qu n lý và qu n tr doanh nghi p phát hành ch ng khoán s ư c th c hi n nghiêm túc, hi u qu hơn do yêu c u v báo cáo tài chính doanh nghi p và minh b ch hóa, c p nh t hóa thông tin liên quan n các ch ng khoán mà doanh nghi p ã và s phát hành. Hơn n a, v nguyên t c, các nhà u tư ch l a ch n u tư vào ch ng khoán c a các doanh nghi p áng tin c y, ang và s có tri n v ng, phát tri n t t trong tương lai. Chính i u này s cho phép quá trình “ch n l c nhân t o”, “b phi u” cho s h tr và phát tri n các doanh nghi p này tr nên khách quan và phù h p v i cơ ch th trư ng hơn còn nh ng doanh nghi p khác mà ch ng khoán c a h không h p d n s ph i i u ch nh l i nh hư ng và ch t lư ng qu n tr kinh doanh, sáp nh p ho c gi i th . H th ng lu t pháp, cũng như các cơ quan, b ph n và cá nhân trong h th ng qu n lý nhà nư c liên quan n th trư ng tài chính, nh t là n u tư gián ti p nư c ngoài s ph i ư c hoàn thi n, ki n toàn và nâng cao năng l c ho t ng hơn theo yêu c u, c i m c a th trư ng này, cũng
13 như các cam k t h i nh p qu c t . ng th i, thông qua tác ng vào th trư ng tài chính, Nhà nư c s a d ng hóa các công c và th c hi n hi u qu vi c qu n lý c a mình theo các m c tiêu l a ch n thích h p. Trên cơ s ó, năng l c và hi u qu qu n lý nhà nư c i v i n n kinh t nói chung, th trư ng tài chính nói riêng s ư c c i thi n hơn. 1.1.2 Các y u t nh hư ng n ho t ng thu hút u tư nư c ngoài 1.1.2.1 Các y u t bên trong H th ng chính tr c a nư c ti p nh n u tư. ây là y u t quan tâm hàng u c a các nhà u tư nư c ngoài khi quy t nh u tư. Khi tri n khai chi n lư c u tư t i m t qu c gia nào ó, các nhà u tư nư c ngoài mong mu n t i qu c gia ti p nh n ó có m t h th ng chính tr n nh m b o an toàn trong quá trình u tư ng th i th c hi n ư c m c ích u tư. i v i qu c gia nh n u tư cũng mong mu n xây d ng m i quan h b n v ng v i các qu c gia khác trên cơ s m t h th ng chính tr n nh, gi v ng c l p dân t c trong quá trình thu hút u tư nư c ngoài. M t y u t cũng có tác ng quan tr ng i v i vi c thu hút u tư nư c ngoài ó là Chính sách vĩ mô trong vi c ti p nh n u tư. Chính sách vĩ mô tác ng n ho t ng c a nhà u tư nư c ngoài ư c chia làm 2 nhóm : - Nh ng tác ng tích c c h tr nhà u tư ó là : S thân thi n c a chính quy n a phương thông qua các th t c hành chính. H th ng d ch v công minh b ch, hi u qu và công b ng qua vi c c p gi y phép, th t c h i quan, thu thu … có hi u qu và không tham nhũng. Nh ng chính sách này t o i u ki n thu n l i cho quá trình tri n khai d án c a các nhà u tư nư c ngoài. S n nh, nh t quán, bình ng c a các chính sách qu n lý i v i các d án u tư và nhà u tư nư c ngoài. K ho ch, qui ho ch các vùng, các ngành ngh , lĩnh v c a bàn … c a bên ti p nh n u tư ho ch nh chương trình, k ho ch cho công ty khi u tư.
14 - Nh ng rào c n i v i ho t ng c a nhà u tư như m c thu su t, chính sách u tư thi u nh t quán, h th ng d ch v công kém hi u qu , th t c hành chính rư m rà, ph c t p… Và thu hút ư c ngu n v n u tư nư c ngoài c n s n l c r t l n c a nhà u tư. S n l c c a nhà u tư th hi n qua vi c xây d ng thương hi u c a công ty, xây d ng thương hi u t o lòng tin cho các nhà u tư nư c ngoài. S n l c c a các nhà u tư còn bao g m s n l c c a Nhà nư c ti p nh n u tư. S n l c c a Nhà nư c th hi n vi c xây d ng k ho ch u tư, quy ho ch u tư c th r ràng. Các ho t ng xúc ti n u tư c a Nhà nư c thu hút các nhà u tư nư c ngoài. 1.1.2.2 Các nhân t bên ngoài Bao g m nh ng quy nh qu c t liên quan n u tư nư c ngoài. Nói cách khác là nh ng tác ng bên ngoài i v i ho t ng c a nhà u tư bao g m: - Môi trư ng thương m i- kinh t qu c t Quan h gi a hai nư c ch nhà càng thân thi n, càng kích thích các nhà u tư chuy n v n u tư sang nhau và ngư c l i. Ví d Hi p nh Thương m i Vi t M có hi u l c t năm 2001 không nh ng làm tăng cơ h i ti p c n th trư ng M c a doanh nghi p Vi t Nam, mà còn là cơ h i Vi t Nam gia tăng thu hút ngu n v n FDI. Theo nh ng báo cáo v tác ng c a Hi p nh Thương m i Vi t M iv i n n kinh t Vi t Nam c a B k ho ch và u tư vào cu i tháng 5/2005: Trư c khi Hi p nh có hi u l c, u tư c a M vào Vi t Nam ch tăng 3%/ năm nhưng sau khi HI p nh Thương m i có hi u l c u tư c a M vào Vi t Nam ã tăng 27%/năm. M t tác ng khác c a Hi p nh Thương m i Vi t M i v i môi trư ng u tư Vi t Nam là làm tăng tính minh b ch c a pháp lu t, m c a th trư ng hàng hoá và d ch v , gi m phân bi t i x gi a các doanh nghi p trong nư c và nư c ngoài, thông thoáng môi trư ng c p phép u tư và th c thi s h u trí tu t t hơn…M c h i nh p kinh t th gi i và h i nh p khu v c c a nư c ti p nh n u tư càng sâu, r ng càng có tác d ng thu hút dòng ch y v n u tư nư c ngoài.
15 - Môi trư ng tài chính qu c t H th ng ti n t qu c t : bao g m các t ch c tài chính qu c t và các qui nh lu t l m b o cho s ho t ng c a các t ch c này và n nh t giá h i oái trên th trư ng ngo i h i qu c t . H th ng ti n t qu c t ư c hình thành trên cơ s tho thu n tr c ti p gi a Ngân hàng trung ương các nư c. Ho t ng c a H th ng ti n t qu c t t dư i s i u hành c a Qu ti n t qu c t và Ngân hàng th gi i. Theo tho thu n gi a các nư c thành viên năm 1944, các nư c cùng góp v n duy trì ho t ng c a IMF và WB. M i nư c ư c xác nh m nh giá cho ng ti n qu c gia d a theo ch b n v vàng và USD, IMF cho phép giá tr ng ti n m i nư c ư c phá giá trong ph m vi 1% tr trư ng h p kh n c p ng ti n m i nư c có th phá giá n 10% nhưng có th i h n và ph i ư c s ch p thu n c a IMF. Tuy nhiên khi quy mô c a IMF m r ng v i nhi u nư c m i xin gia nh p, IMF ưa ra yêu c u : trong m t th i gian nh t nh, sau khi tr thành thành viên c a IMF, m i thành viên ph i xác nh t giá ti n t c a mình so v i vàng hay m t lo i ngo i t m nh nào ó, nhưng ch y u là USD. T giá này có th dao ng m c 10% mà không c n có s ch p thu n trư c c a IMF. H th ng t giá linh ho t còn cho phép t giá ch u tác ng c a nhi u nhân t khác trên th trư ng như dòng ch y v n u tư, chính sách vĩ mô c a Nhà nư c, các thành viên trên th trư ng ngo i h i - Nh ng quy nh c a WTO liên quan n u tư nư c ngoài Các quy nh c a WTO v u tư nư c ngoài g m các n i dung sau : Th nh t: Nguyên t c không phân bi t i x : trong Quy ch t i hu qu c có ghi rõ v nguyên t c không phân bi t i x , nguyên t c này ư c hi u theo hai cách: + Không phân bi t i x qu c gia qui nh : hàng hoá, d ch v nh p kh u t nư c ngoài ư c i x không kém thu n l i hơn so v i hàng hoá, d ch v cùng lo i ư c s n xu t trong nư c. Nguyên t c này nh m xoá b s phân bi t ix gi a nhà u tư nư c ngoài và nhà u tư trong nư c.
16 + Không phân bi t i x qu c t quy nh: nư c nh n u tư s giành ưu ãi cho nhà u tư c a m t nư c khác không kém thu n l i hơn nh ng ưu ãi ã giành cho các nhà u tư nư c th ba khác khi h u tư trên lãnh th c a qu c gia mình. Nguyên t c này nh m ch ng phân bi t i x gi a các nhà u tư ho t ng trên cùng m t lãnh th , t o môi trư ng kinh doanh bình ng gi a các nhà u tư. Th hai: Hi p nh v các bi n pháp u tư liên quan n thương m i (TRIMs- Trade Related Investment Measures). TRIMs quy nh các nư c không ư c s d ng 5 lo i bi n pháp u tư liên quan n thương m i v i x qu c gia và các quy nh c m s d ng nh lư ng. Trong th c t , nhi u nư c ang phát tri n thư ng s d ng nh ng bi n pháp này b o h s n xu t trong nư c. Ch ng h n, các bi n pháp h n ch nh lư ng như yêu c u v hàm lư ng n i a, yêu c u v cân i thương m i, h n ch nh p kh u, h n ch kh năng ti p c n ngo i h i, h n ch nh p kh u. Tuân th TRIMs có nghĩa là các nư c ph i xoá b nh ng bi n pháp h n ch nh lư ng trên ây, i u ó có th t các doanh nghi p trong nư c ng trư c s c nh tranh gay g t, nhưng l i là m t trong nh ng gi i pháp làm tăng tính h p d n c a môi trư ng u tư, thu hút v n u tư nư c ngoài m nh hơn. Th ba: Hi p nh v các khía c nh liên quan n quy n s h u trí tu (TRIPs- Trade Related Intelectural Propety Right). TRIPs quy nh các quy n ư c hư ng quy n s h u trí tu , ph m vi duy trì và th c thi quy n s h u trí tu , kh năng ư c b o h và bình ng gi a ngư i nư c ngoài và công dân nư c ti p nh n i v i quy n s h u trí tu . Thông thư ng nhà u tư nư c ngoài mang v n và công ngh vào nư c s t i ti n hành s n xu t- kinh doanh. N u quy n s h u trí tu c a nhà u tư nư c ngoài không ư c m b o h lo ng i r ng n m t lúc nào ó s b i tác a phương chi m h u quy n s h u trí tu .
17 Hơn n a, n u quy n s h u trí tu c a nhà u tư không ư c m b o còn làm cho n n hàng gi phát tri n nh hư ng n uy tín và hi u qu kinh doanh c a nhà u tư. Hi p nh TRIPs gi m r i ro trong u tư nư c ngoài và b o m quy n l i cho các nhà u tư. Mu n tránh r i ro trong u tư nư c ngoài và tham gia vào kinh doanh thương m i qu c t , nhà u tư ph i ăng ký b o h các i tư ng s h u công nghi p và s h u trí tu nh m t o l p m t cơ s pháp lý b o h cho s n ph m c a mình. Trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t ang di n ra sâu r ng m i nơi trên th gi i, vi c ăng ký b o h các i tư ng s h u công nghi p và s h u trí tu càng tr nên c n thi t hơn bao gi h t. Nhưng ch có 5% s doanh nghi p Vi t Nam chú ý n i u này d dàng t o i u ki n cho các doanh nghi p khác sao chép ho c giành quy n s h u trí tu i v i các i tư ng s h u công nghi p. Th tư: Tính minh b ch trong cơ ch th trư ng. WTO quy nh v i các Chính ph , trong quá trình àm phán gia nh p WTO ph i cam k t l trình và m t sô n i dung v cơ ch u tư và thương m i và th c hi n nh ng cam k t y mà không ư c thay i trong quá trình th c hi n. WTO cũng quy nh r ng Chính ph các nư c ph i minh b ch hoá các chính sách c a mình b ng cách thông báo cho các bên liên quan bi t nh ng quy nh ho c nh ng thay i i v i chính sách thương m i và u tư. M t nư c khi tham gia WTO, ph i tuân th các quy nh c a WTO v u tư . V i các quy t c này t o ra môi trư ng u tư h p d n hơn cho các nhà u tư nư c ngoài. 1.1.3 Các lo i hình u tư qu c t 1.1.3.1 u tư tr c ti p nư c ngoài u tư tr c ti p nư c ngoài là hình th c u tư qu c t mà ch u tư nư c ngoài óng góp m t s v n l n vào lĩnh v c s n xu t ho c d ch v , cho phép h tr c ti p tham gia i u hành i tư ng mà h t b v n u tư. - c i m c a hình th c u tư tr c ti p nư c ngoài :
18 + Các ch u tư nư c ngoài ph i óng góp m t s v n t i thi u, tuỳ theo quy nh c a Lu t u tư t ng nư c. Theo quy inh c a Lu t u tư Vi t Nam “s v n óng góp t i thi u c a phía nhà u tư nư c ngoài ph i b ng 30% v n pháp nh c a d án”. + Quy n qu n lý xí nghi p ph thu c vào m c góp v n, n u óng góp 100% v n thì xí nghi p hoàn toàn do ch u tư nư c ngoài i u hành. + L i nhu n c a các ch u tư nư c ngoài thu ư c ph thu c vào k t qu ho t ng kinh doanh c a xí nghi p. L i và l ư c chia theo t l góp v n trong v n pháp nh sau khi ã n p thu và l i t c cho nư c ch nhà. - Các hình th c u tư tr c ti p t i Vi t Nam +H p ng h p tác kinh doanh H p ng h p tác kinh doanh là văn b n ký k t gi a hai bên ho c nhi u bên quy nh trách nhi m và phân chia k t qu kinh doanh cho m i bên ti n hành u tư kinh doanh Vi t Nam mà không hình thành pháp nhân. Cơ s pháp lý quan tr ng c a s h p tác trên c s h p ng là h p ng h p tác kinh doanh. ây là văn b n ư c ký k t gi a bên nư c s t i và bên nư c ngoài ti n hành u tư, trong ó quy nh trách nhi m và phân chia k t qu kinh doanh cho môi bên mà không thành l p pháp nhân m i. c i m c a hình th c u tư H p ng h p tác kinh doanh - Các bên Vi t Nam và nư c ngoài h p tác v i nhau ti n hành kinh doanh s n xu t và d ch v t i Vi t Nam trên cơ s văn b n h p ng ã ký gi a hai ho c nhi u bên, trong H p ng quy nh rõ nghĩa v , quy n l i và trách nhi m c a m i bên tham gia. - Các bên ti n hành ho t ng kinh doanh mà không c n l p ra m t pháp nhân m i, t c không cho ra i công ty, xí nghi p m i.Tuy không t ch c dư i d ng doanh nghi p, nhưng h p tác trên cơ s h p ng ã hình thành nên m t t ch c kinh doanh chung. Các bên h p doanh cùng nhau th c hi n các công vi c chung ho c có th phân công nhau th c hi n t ng phân công vi c v i tư cách c a nh ng ơn v c l p.
19 + Doanh nghi p liên doanh Là doanh nghi p m i ư c thành l p trên cơ s góp v n hai ho c nhi u bên Vi t Nam và nư c ngoài. c i m c a hình th c doanh nghi p liên doanh - Doanh nghi p ư c thành l p theo hình th c công ty trách nhi m h u h n, mang tư cách pháp nhân Vi t Nam. Doanh nghi p liên doanh ch u trách nhi m h u h n. Tính trách nhi m h u h n c a doanh nghi p liên doanh th hi n s tách b ch v m t tài s n gi a doanh nghi p liên doanh v i các bên liên doanh và gi i h n trách nhi m c a doanh nghi p liên doanh trong quan h tài s n v i các ch th khác. Theo ó, v n pháp nh c a doanh nghi p liên doanh ư c hình thành t s óng góp c a các bên liên doanh. M i bên liên doanh ch ch u trách nhi m v i các bên kia, v i doanh nghi p liên doanh trong ph m vi ph n v n góp vào liên doanh và không ch u trách nhi m v các kho n n c a doanh nghi p liên doanh. Doanh nghi p liên doanh ch u trách nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n trong ph m vi v n c a doanh nghi p. Trong quá trình ho t ng, doanh nghi p liên doanh không ư c phép phát hành c phi u, trái phi u. Tư cách pháp nhân c a doanh nghi p liên doanh phát sinh k t ngày ư c c p gi y phép u tư. Tính pháp nhân c a doanh nghi p liên doanh là c i m phân bi t hình th c u tư này v i hình th c h p tác kinh doanh trên cơ s h p ng. Là pháp nhân, doanh nghi p liên doanh là ch th pháp lý c l p, có tài s n riêng tách b ch v i tài s n c a các bên sáng l p và t ch u trách nhi m b ng toàn b tài s n triêng ó. Doanh nghi p liên doanh ho t ng nhân danh mình và không ph i là chi nhánh c a các bên liên doanh. ây, trách nhi m vô h n ư c hi u là tính vô h n c a nghĩa v tr n còn trách nhi m h u h n là tính có gi i h n v kh năng tr n c a các doanh nghi p. Theo lý thu t chung và thông l qu c t , m t doanh nghi p có ch trách nhi m h u h n ch có kh năng tr n n m c giá tr v n tài s n c a nó. Ch trách nhi m vô h n hay h u h n ch ư c ưa ra áp d ng kho doanh nghi p ó b tuyên b phá s n và toàn b tài s n c a nó ư c ưa ra phát m i thanh toán các kho n
20 n . Lúc này, khi doanh nghi p thu c lo i trách nhi m vô h n s có s tài s n tr n doanh nghi p bao g m toàn b tài s n thu c s h u c a ch doanh nghi p mà không ưa vào kinh doanh. Trong trư ng h p này, n u toàn b tài s n phá s n ó không mb o thanh toán h t các kho n n thì ch doanh nghi p ph i ti p t c th c hi n nghĩa v tr n . ây chính là tính vô h n c a nghĩa v tr n . Trong khi ó, doanh nghi p có quy ch trách nhi m h u h n khi b tuyên b phá s n, ch tr n n m c giá tr toàn b tài s n thu c s h u c a nó vào th i i m ó. Vì nh ng doanh nghi p có s tách b ch v tài s n gi a nó và ch s h u c a nó và chúng u ư c th a nh n là pháp nhân. Nói cách khác, t t c các ph p nhân u hư ng quy ch trách nhi m h u h n. - V n pháp nh c a liên doanh ít nh t b ng 30% v n u tư, i v i nh ng d án u tư vào h t ng cơ s , tr ng r ng, u tư vào các vùng kinh t khó khăn có th ch p nh n v n pháp nh th p n 20% nhưng ph i ư c cơ quan c p gi y phép ch p thu n. - Ph n v n óng góp c a bên phía nư c ngoài không th p hơn 30% v n pháp nh tr trư ng h p c bi t có th cho phép th p n 20% - Th i gian u tư cho phép không quá 50 năm, trong trư ng h p c bi t có th kéo dài n 70 năm. Tuỳ vào quy mô c a v n u tư và lĩnh v c u tư mà nhà nư c quy nh th i h n u tư khác nhau. - T ng giám c i u hành liên doanh có th là ngư i nư c ngoài trong trư ng h p ó Phó t ng giám c th nh t là ngư i Vi t Nam, thư ng trú t i Vi t Nam. -H i ng Qu n tr là cơ quan lãnh o c a doanh nghi p liên doanh. S thành viên c a H i ng qu n tr do các bên quy t nh, m i bên c ngư i c a mình tham gia H i ng qu n tr ng v i ph n v n óng góp trong v n pháp nh. M i bên ít nh t là hai ngư i. - Lãi và l ư c chia cho m i bên căn c vào t l góp v n trong v n pháp nh tr trư ng h p các bên thoã thu n khác.