Luận văn: Sử dụng điện SWIFT để hạn chế rủi ro trong các phương thức thanh toán quốc tế tại BIDV

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

185
lượt xem 66
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế quốc tế mở rộng, dẫn đến sự phát triển của thanh toán quốc tế như một tất yếu khách quan để đáp ứng nhu cầu thương mại quốc tế. Đứng trước yêu cầu đó, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã tham gia hoạt động thanh toán quốc tế từ năm 1993. Trải qua hơn 10 năm hoạt động, tuy còn non trẻ, nhưng hoạt động TTQT tại BIDV đã đạt được rất nhiều thành quả, góp phần đa dạng hoá dịch vụ, nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng, mở rộng các sản phẩm dịch vụ phục...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Sử dụng điện SWIFT để hạn chế rủi ro trong các phương thức thanh toán quốc tế tại BIDV

Luận văn Sử dụng điện SWIFT để hạn chế rủi ro trong các phương thức thanh toán quốc tế tại BIDV
-1- MỤC LỤC Trang Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các sơ đồ Phần mở đầu CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÁC RỦI RO TTQT CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Rủi ro trong hoạt động TTQT 1 1.1.1 Khái niệm về rủi ro và rủi ro TTQT 1 1.1.2 Phân loại rủi ro trong TTQT 1 1.1.2.1 Rủi ro kỹ thuật ( rủi ro tác nghiệp) 1 1.1.2.2 Rủi ro tín dụng 2 1.1.2.3 Rủi ro ngoại hối 2 1.1.2.4 Rủi ro ngân hàng đại lý 2 1.1.2.5 Rủi ro pháp lý 3 1.1.2.6 Rủi ro chính trị 4 1.1.2.7 Rủi ro đạo đức 6 1.2 Một số biện pháp phòng ngừa rủi ro TTQT 6 1.2.1 Hậu quả khi phát sinh rủi ro TTQT 6 1.2.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro TTQT 7 1.2.2.1 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro kỹ thuật 7 1.2.2.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng 8 1.2.2.3 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro ngoại hối 9 1.2.2.4 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro quan hệ đại lý 10 1.2.2.5 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý 10 1.2.2.6 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro chính trị 11
-2- 1.2.2.7 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro đạo đức 12 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TTQT TẠI BIDV 2.1 Tổng quan về BIDV 13 2.1.1 Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển của BIDV 13 2.1.2 Đặc điểm kinh doanh của BIDV 13 2.2 Tổ chức hoạt động TTQT tại BIDV 14 2.2.1 Mô hình tổ chức 14 2.2.2 Các hoạt động TTQT chủ yếu 17 2.2.2.1 Hoạt động thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ 17 2.2.2.2 Hoạt động thanh toán theo phương thức nhờ thu 19 2.2.2.3 Hoạt động thanh toán theo phương thức chuyển tiền 21 2.2.2.4 Hoạt động thanh toán séc du lịch, phát hành hối phiếu ngân 23 hàng 2.3 Kết qủa hoạt động TTQT tại BIDV trong thời gian qua 23 2.3.1 Hoạt động TTQT tăng trưởng cả về quy mô và chất lượng. 24 2.3.2 Các nghiệp vụ TTQT ngày càng được mở rộng. 24 2.3.3 Trình độ công nghệ ngân hàng và trình độ cán bộ được nâng cao. 25 2.3.4 Quy trình nghiệp vụ được cải tiến liên tục. 26 2.3.5 Quan hệ đại lý ngày càng được mở rộng. 26 2.3.6 Uy tín của BIDV ngày càng được nâng cao. 27 CHƯƠNG 3: SỬ DỤNG ĐIỆN SWIFT ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO TRONG CÁC PHƯƠNG THỨC TTQT TẠI BIDV 3.1 Phương thức chuyển tiền 28 3.1.1 Khái niệm. 28 3.1.2 Phương pháp trực tiếp. 29 3.1.3 Phương pháp gián tiếp. 31 3.1.4 Phương pháp chuỗi. 35 3.1.5 Các rủi ro trong thực hiện phương thức chuyển tiền tại BIDV. 38
-3- 3.2 Phương thức nhờ thu 38 3.2.1 Khái niệm. 38 3.2.2 Quy trình thực hiện thanh toán nhờ thu và các điện SWIFT được 39 sử dụng. 3.2.3 Các vướng mắc thường gặp trong phương thức nhờ thu. 41 3.3 Phương thức tín dụng chứng từ 43 3.3.1 Khái niệm. 43 3.3.2 Sử dụng các mẫu điện liên quan đến phát hành và thông báo L/C 43 3.3.2.1 Đối với ngân hàng phát hành L/C. 43 3.3.2.2 Đối với ngân hàng thông báo L/C. 48 3.3.3 Sử dụng các mẫu điện liên quan đến chứng từ xuất trình có bất 49 đồng. 3.3.4 Sử dụng các mẫu điện liên quan đến hoàn trả giữa các ngân hàng 52 3.3.4.1 Thực hiện thanh toán thông thường đối với thư tín dụng 52 không cho phép đòi tiền điện. 3.3.4.2 Thực hiện thanh toán trường hợp thư tín dụng cho phép đòi 55 tiền điện và tự động ghi nợ tài khoản nostro. 3.4 Các điện SWIFT dùng trong tra soát 59 3.4.1 Phương thức chuyển tiền. 59 3.4.2 Phương thức nhờ thu. 59 3.4.3 Phương thức tín dụng chứng từ. 60 CHƯƠNG 4: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ 4.1 Định hướng phát triển hoạt động TTQT tại BIDV đến 2010 61 4.2 Nhận xét về hệ thống thanh toán SWIFT 62 4.2.1 Những điểm mạnh. 62 4.2.2 Những tồn tại. 63 4.3 Đề xuất và Kiến nghị 64 4.3.1 Đối với Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. 65 4.3.1.1 Nhóm đề xuất về mô hình tổ chức, xây dựng quy chế, quy 65
-4- trình TTQT trong hệ thống. 4.3.1.2 Nhóm đề xuất về quản lý và đào tạo. 67 4.3.1.3 Thực hiện các biện pháp hạn chế rủi ro cho các nghiệp vụ có 70 liên quan đến nghiệp vụ TTQT như tài trợ xuất nhập khẩu, kinh doanh tiền tệ. 4.3.1.4 Nhóm đề xuất về công nghệ. 72 4.3.1.5 Nhóm đề xuất về phát triển và phòng ngừa rủi ro từ ngân 73 hàng đại lý. 4.3.1.6 Nhóm đề xuất về trích lập quỹ dự phòng và tăng cường giám 74 sát hoạt động TTQT trong hệ thống. 4.3.2 Một số kiến nghị với Nhà nước, NHNN và các đơn vị liên quan. 76 4.3.2.1 Kiến nghị với Nhà nước. 76 4.3.2.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước. 77 4.3.2.3 Các đơn vị liên quan. 79 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC ii Phụ lục 1: Các yêu cầu đối với điện thanh toán được xử lý tự động 1.1 Các yêu cầu để điện MT103 được xử lý tự động. ii 1.2 Các yêu cầu để điện MT202 được xử lý tự động. iv vi Phụ lục 2: Danh sách các tài khoản nostro của BIDV Phụ lục 3: Giới thiệu SWIFT và các hệ thống thanh toán chính vii 3.1 Giới thiệu SWIFT, đặc điểm của điện SWIFT. vii 3.1.1 Giới thiệu SWIFT. vii 3.1.2 Đặc điểm của điện SWIFT. vii 3.2 Hệ thống thanh toán đồng USD. ix 3.2.1 Hệ thống thanh toán bù trừ liên ngân hàng - CHIPS (Clearing ix House Inter Bank Payments System). 3.2.2 FEDWIRE. x 3.2.3 Chuyển khoản (Book Transfer). xi
-5- 3.3 Hệ thống thanh toán đồng EUR. xi 3.3.1 Hệ thống thanh toán tức thời xuyên suốt Châu Âu theo thời gian xi thực- TARGET (Trans European Automated Real Time Gross Settlement Express Transfer). 3.3.2 Hệ thống thanh toán bù trừ EBA (The ECU Banker Association) xiii 3.3.3 Giới thiệu về IBAN (International Bank Account Number) xiii 3.4 Hệ thống thanh toán bù trừ của các quốc gia (National Clearing xiii System). 3.5 Hệ thống mạng lưới ngân hàng đại lý. xiii 3.6 Tài khoản Vostro và tài khoản Nostro. xiv xv Phụ lục 4: Danh mục điện SWIFT sử dụng trong phương thức nhờ thu xvi Phụ lục 5: Danh mục điện SWIFT sử dụng trong phương thức tín dụng chứng từ xvii Phụ lục 6: Định dạng điện SWIFT MT103 và MT202
-6- PHẦN MỞ ĐẦU 1. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI Kinh tế quốc tế mở rộng, dẫn đến sự phát triển của thanh toán quốc tế như một tất yếu khách quan để đáp ứng nhu cầu thương mại quốc tế. Đứng trước yêu cầu đó, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã tham gia hoạt động thanh toán quốc tế từ năm 1993. Trải qua hơn 10 năm hoạt động, tuy còn non trẻ, nhưng hoạt động TTQT tại BIDV đã đạt được rất nhiều thành quả, góp phần đa dạng hoá dịch vụ, nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng, mở rộng các sản phẩm dịch vụ phục vụ khách hàng trong nước. Tuy nhiên, do còn mới mẻ, nên hoạt động TTQT tại BIDV vẫn còn gặp không ít khó khăn, đặc biệt là vấn đề rủi ro trong TTQT, một vấn đề gây hậu quả nghiêm trọng cho ngân hàng không chỉ về tài sản vật chất mà cả uy tín trên trường quốc tế. Vì vậy, để đạt được mục tiêu của Ngân hàng là “phát triển bền vững”, một trong những nhiệm vụ quan trọng đặt ra trong hoạt động thanh toán quốc tế là phải ứng dụng các mẫu điện SWIFT một cách chính xác, linh hoạt và hiệu quả trong từng phương thức thanh toán quốc tế để hạn chế tối đa các rủi ro TTQT có thể phát sinh. Xuất phát từ thực tế đó, tôi đã chọn đề tài “Sử dụng điện SWIFT để hạn chế rủi ro trong các phương thức thanh toán quốc tế tại BIDV” để làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ kinh tế. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI - Nghiên cứu và ứng dụng các điện SWIFT trong các phương thức thanh toán quốc tế: phương thức chuyển tiền, phương thức nhờ thu, phương thức tín dụng chứng từ. - Phối hợp các điện SWIFT trong từng phương thức thanh toán quốc tế phù hợp với thực tế phát sinh, bảo đảm các giao dịch được thực hiện an toàn, chính xác, nhanh chóng và hiệu quả. - Đề xuất các nhóm giải pháp đối với Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam và các kiến nghị với Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước và các đơn vị liên quan để hạn chế các rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế. -
-7- 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Đối tượng: các mẫu điện SWIFT được sử dụng và các đề xuất và kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro TTQT thông qua việc sử dụng điện SWIFT tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động TTQT của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Luận văn sử dụng các phương pháp điều tra, tổng hợp, phân tích, diễn giải, quy nạp, so sánh trên cơ sở số liệu thống kê của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam để nghiên cứu. Luận văn sử dụng phương pháp sưu tầm tại bàn thông qua tài liệu tại BIDV, internet, thư viện. Luận văn sử dụng phương pháp lấy mẫu thanh toán điện SWIFT tại BIDV. Luận văn sử dụng phương pháp phân tích SWOT. 5. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI Đề tài có 80 trang, 3 bảng, 15 sơ đồ, 6 phụ lục kết cấu trong 4 chương: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về các rủi ro TTQT của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng hoạt động TTQT tại BIDV Chương 3: Sử dụng điện SWIFT để hạn chế rủi ro trong các phương thức TTQT tại BIDV. Chuơng 4: Nhận xét và kiến nghị
-8- CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÁC RỦI RO TTQT CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG TTQT 1.1.1 Khái niệm về rủi ro và rủi ro TTQT Có thể nói rủi ro là một vấn đề tồn tại ở khắp mọi lĩnh vực của cuộc sống. Rủi ro hiện diện hầu hết trong mọi hoạt động của con người. Khi có rủi ro, người ta không thể dự đoán chính xác kết quả, và sự hiện diện của mọi rủi ro gây nên sự bất định. Nguy cơ rủi ro sẽ phát sinh bất cứ khi nào một hành động dẫn đến khả năng được hay mất không thể đoán trước . Một khái niệm về rủi ro khá phổ biến hiện nay là: rủi ro là những biến động tiềm ẩn ở những kết quả. TTQT là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả về tiền tệ phát sinh từ các quan hệ kinh tế, thương mại, tài chính, tín dụng và dịch vụ phi mậu dịch giữa các tổ chức kinh tế quốc tế, giữa các hãng, các cá nhân của các nước khác nhau để kết thúc một chu trình hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại bằng các hình thức chuyển tiền hay bù trừ trên các tài khoản tại các ngân hàng. Rủi ro TTQT là những rủi ro về kinh tế phát sinh trong quá trình thực hiện hoạt động TTQT, nó do các nguyên nhân phát sinh từ quan hệ giữa các bên tham gia TTQT (nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu, ngân hàng, các tổ chức, cá nhân và các tác nhân trung gian) hoặc những nguyên nhân khách quan khác gây nên. 1.1.2 Phân loại những rủi ro đặc thù trong TTQT Trong hoạt động kinh doanh, một NH hiện đại thường phải đối mặt với nhiều loại rủi ro. Trong đó có ít nhất là 7 loại rủi ro cơ bản trong hoạt động TTQT: rủi ro kỹ thuật, rủi ro ngoại hối, rủi ro tín dụng, ngân hàng đại lý, rủi ro pháp lý, rủi ro chính trị, rủi ro đạo đức . 1.1.2.1 Rủi ro kỹ thuật (rủi ro tác nghiệp)
-9- Đây là những rủi ro xảy ra trong quá trình tác nghiệp, mang tính chủ quan, phụ thuộc vào trình độ, kỹ năng xử lý nghiệp vụ của cán bộ TTQT và sự phối hợp giữa các phòng ban và bộ phận trong ngân hàng. Những rủi ro kỹ thuật xảy ra tại các ngân hàng phần lớn là do trình độ của cán bộ tác nghiệp. Hậu quả của rủi ro tác nghiệp rất nghiêm trọng, ảnh hưởng đến uy tín và tài sản của ngân hàng. Tuy nhiên các rủi ro này hoàn toàn có khả năng phòng tránh. 1.1.2.2 Rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng là những rủi ro phát sinh do việc cấp tín dụng cho các bên liên quan nhưng không có khả năng đòi hoàn trả. Rủi ro tín dụng liên quan trực tiếp đến tình hình tài chính, khả năng thanh toán của các bên. Trong phạm vi của bản luận văn này chỉ xem xét đến các khoản tín dụng được cấp thông qua nghiệp vụ TTQT. Trong các phương thức TTQT thực hiện qua ngân hàng, có phương thức bảo lãnh và tín dụng chứng từ liên quan trực tiếp đến các rủi ro tín dụng nói trên. 1.1.2.3 Rủi ro ngoại hối Có hai nguyên nhân chính gây nên rủi ro hối đoái: Thứ nhất, các NH giao dịch các dòng tiền nước ngoài nhằm phục vụ cho khách hàng và cho chính bản thân mình; thứ hai, các NH đầu tư vào tài sản có và huy động vốn bằng ngoại tệ. Cả hai nguyên nhân này tạo ra một xu hướng trạng thái hối đoái mở trong mua bán ngoại hối và trong cơ cấu tài sản bằng ngoại tệ. Rủi ro ngoại hối liên quan đến trạng thái hối đoái mở và tỷ giá hối đoái của một đồng tiền nhất định. Nếu như trạng thái hối đoái mở là dương (trường) đối với một loại ngoại tệ, mà loại ngoại tệ đó bị giảm giá thì ngân hàng sẽ gặp rủi ro. Ngược lại, nếu trạng thái hối đoái mở là âm (đoản) và loại ngoại tệ đó lên giá thì ngân hàng cũng gặp rủi ro về tỷ giá. Tỷ giá hối đoái phụ thuộc vào nhiều nhân tố khác nhau mà các nhân tố này thường xuyên thay đổi kéo theo sự biến động không ngừng của tỷ giá hối đoái. Cho dù chỉ với một sự thay đổi nhỏ trong tỷ giá hối đoái nhưng khối lượng ngoại hối lớn thì cũng sẽ dẫn đến rủi ro rất lớn, thậm chí có thể dẫn đến tình trạng phá sản. Vì vậy các ngân hàng phải luôn tìm cách cân bằng trạng thái hối đoái thực để hạn chế bớt những thiệt hại của rủi ro này. Chúng ta sẽ thấy rằng, nếu tỷ giá biến động càng mạnh thì rủi ro ngoại hối sẽ càng lớn.
- 10 - 1.1.2.4 Rủi ro ngân hàng đại lý Khi triển khai hoạt động TTQT, các ngân hàng đều coi nhiệm vụ phát triển quan hệ đại lý ra nước ngoài là một nhiệm vụ trọng tâm, mang tính quyết định cho việc mở cửa hoạt động của ngân hàng. Việc thiết lập và phát triển rộng rãi hệ thống ngân hàng đại lý tạo lòng tin lẫn nhau, giúp cho các ngân hàng thực hiện nghiệp vụ TTQT được thuận tiện, nhanh chóng, giảm chi phí trung gian. Rủi ro ngân hàng đại lý xuất hiện khi: - Ngân hàng giữ tài khoản nostro của một ngân hàng bị phá sản, đóng cửa sẽ là một rủi ro vô cùng nghiêm trọng đối với hoạt động của ngân hàng, thậm chí có thể dẫn đến phá sản theo. Do vậy, để phân tán rủi ro, các ngân hàng không nên duy trì một tài khoản Nostro duy nhất đối với mỗi loại ngoại tệ giao dịch chính. - Một ngân hàng không thực hiện nghĩa vụ của mình theo đúng thông lệ quốc tế, hoặc bị phá sản thì có thể làm ảnh hưởng đến các ngân hàng đại lý của mình. Ví dụ nếu ngân hàng phát hành L/C bị phá sản thì ngân hàng xác nhận gặp rủi ro phải thanh toán thay khi người thụ hưởng xuất trình bộ chứng từ phù hợp với quy định của L/C. Để có thể hạn chế được các rủi ro trong quan hệ đại lý, các ngân hàng cần phải lựa chọn những ngân hàng có uy tín, có năng lực tài chính lành mạnh để thiết lập các quan hệ đại lý. 1.1.2.5 Rủi ro pháp lý Rủi ro pháp lý là những rủi ro liên quan đến luật điều chỉnh các hoạt động TTQT, quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan, luật giải quyết tranh chấp khi có vấn đề khiếu kiện phát sinh. Vấn đề pháp lý trong hoạt động TTQT cũng là một nội dung quan trọng và rất phức tạp, do các bên liên quan trong hoạt động TTQT ở các quốc gia khác nhau, trong điều kiện môi trường pháp lý và hệ thống luật pháp khác nhau. Trong hệ thống luật pháp điều chỉnh các hoạt động ngoại thương nói chung, hoạt động TTQT nói riêng gồm có luật quốc tế và luật quốc gia. Các tập quán quốc tế này mới chỉ điều chỉnh một số phương thức TTQT nhất định như phương thức nhờ thu, tín dụng chứng từ, bảo lãnh… còn một số phương thức TTQT khác hoàn toàn không có tập quán quốc tế điều chỉnh, ví dụ như chuyển tiền (Remittance), ghi sổ (Open Account), hay uỷ thác mua (Authorise to Purchase).
- 11 - Đối với những phương thức thanh toán này, người ta phải áp dụng luật của nước phát hành. Luật pháp các nước khác nhau dễ gây tranh cãi trong giao dịch, dẫn đến rủi ro. Những tập quán quốc tế chỉ là những quy phạm pháp lý tuỳ ý, không bắt buộc. Do vậy mỗi nước vận dụng các tập quán quốc tế không giống nhau. Ví dụ, UCP 500 do phòng thương mại quốc tế phát hành điều chỉnh phương thức tín dụng chứng từ. Tuy nhiên, nếu một L/C muốn áp dụng UCP 500 thì phải dẫn chiếu đến UCP trong nội dung của L/C. Mặt khác, các ngân hàng có thể lựa chọn áp dụng một số điều của UCP cũng như từ chối áp dụng một số điều khác bằng việc miễn trừ trong nội dung của L/C phát hành. Như vậy, mức độ vận dụng UCP vào thực tiễn của từng nước, từng ngân hàng rất khác nhau, tuỳ thuộc vào hệ thống pháp luật nước đó. Luật quốc gia thông thường tôn trọng và ít khi có đối đấu với luật hoặc tập quán quốc tế, nhưng không phải là không có mâu thuẫn. Nếu có sự khác biệt giữa luật quốc gia và luật quốc tế thì luật quốc gia sẽ được ưu tiên áp dụng. Quan điểm của phòng thương mại quốc tế là các tập quán thương mại quốc tế không thể thay thế luật quốc gia, những tranh chấp nếu có tốt nhất là để cho tòa án xem xét giải quyết. Trên thực tế chưa có một tòa án quốc tế đủ mạnh để áp đặt các chế tài đối với các bên liên quan. Nếu có tranh chấp xảy ra, các bên có thể đưa ra Phòng thương mại quốc tế phân xử. Tuy nhiên kết luận của Phòng thương mại quốc tế chỉ có tính chất tương đối bởi vì cơ quan này thiếu sức mạnh trong việc yêu cầu các bên thi hành quyết định. Để giải quyết vấn đề đó, các bên có thể thoả thuận đưa ra xét xử tại một toà án quốc gia. Trong trường hợp đó, ít nhất có một bên không am hiểu về luật của nước ngoài nên rất dễ bị thua kiện và gánh chịu rủi ro. 1.1.2.6 Rủi ro chính trị Trong trường hợp ngân hàng đầu tư bằng bản tệ cho các công ty nước ngoài có trụ sở ở nước ngoài cũng có thể chịu rủi ro nước ngoài đó là rủi ro quốc gia. Rủi ro quốc gia còn nghiêm trọng hơn cả trường hợp rủi ro tín dụng mà ngân hàng gặp phải khi đầu tư cho các công ty nội địa. Ví dụ: khi một công ty nội địa không có khả năng hoặc không sẳn lòng hoàn trả vốn vay ngân hàng, ngân hàng là người chủ nợ có quyền tham gia vào qúa trình phân chia tài sản của công ty khi nó phá sản, như vậy chí ít ngân hàng cũng thu hồi lại một phần hay toàn bộ vốn cho vay. Trong trường hợp ngân hàng đầu tư cho các công ty nước ngoài thì ngay trong cả trường hợp các
- 12 - công ty có khả năng và sẳn lòng hoàn trả vốn vay, nhưng cũng có thể không thực hiện được bởi vì chính phủ nước này cấm hoặc hạn chế việc thanh toán cho nước ngoài do dự trữ ngoại hối hạn hẹp hay vì lý do chính trị… Ngân hàng lúc này là chủ nợ nhưng có rất ít hoặc không có cơ hội khiếu nại lên toà án địa phương hay toà án quốc tế. Tham gia vào nhiều lĩnh vực, ngành nghề, có quan hệ với nhiều đối tượng kinh tế của nhiều quốc gia, TTQT chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của môi trường kinh tế, chính trị, xã hội của các quốc gia. Một sự biến động về cơ chế quản lý kinh tế-chính trị sẽ ảnh hưởng đến khả năng và sự sẵn sàng đáp ứng các cam kết như đã thoả thuận của các bên. Sự suy thoái kinh tế, biến động chính trị sẽ ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, và từ đó ảnh hưởng đến quá trình thanh toán. Rủi ro chính trị xảy ra khi môi trường pháp lý, môi trường kinh tế-chính trị của một nước chưa ổn định, thường xuyên thay đổi. Khi một quốc gia thay đổi các chính sách về dự trữ ngoại hối, thuế xuất nhập khẩu, tỷ giá, lãi suất… sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động TTQT của các bên liên quan. Trong thực tế, những thay đổi này thường khiến các ngân hàng, nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu không thể thực hiện cam kết của mình, làm cho quá trình thanh toán bị ngưng trệ, thậm chí huỷ bỏ gây thiệt hại cho các bên liên quan. Tỷ giá hoặc lãi suất của một loại tiền tệ thay đổi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các ngân hàng và khách hàng có phát sinh giao dịch bằng loại ngoại tệ đó, có thể làm suy giảm khả năng thanh toán của ngân hàng hoặc khách hàng. Chính sách quản lý hoạt động xuất nhập khẩu của một nước có thể làm cho nhiều lô hàng không được phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu, gây thiệt hại cho các bên liên quan. Ví dụ: hai doanh nghiệp ký kết hợp đồng mua bán một loại hàng hoá, với hình thức thanh toán là tín dụng chứng từ. Hàng đã được giao và chứng từ đã được lập đầy đủ phù hợp với quy định của L/C và được gửi tới xuất trình tại ngân hàng phát hành. Tuy nhiên do chính sách điều hành xuất nhập khẩu của nước nhập khẩu thay đổi, mặt hàng đó không được phép nhập khẩu vào trong nước nếu không có giấy phép của một cơ quan có thẩm quyền. Lô hàng bị ách lại tại cửa khẩu để chờ giấy phép trong khi bộ chứng từ phù hợp phải được thanh toán theo đúng cam kết của L/C. Rủi ro trước tiên thuộc về nhà nhập khẩu, tuy nhiên ngân hàng phát hành cũng bị ảnh hưởng, đặc biệt là trong trường hợp ngân hàng phát hành tài trợ cho nhà nhập khẩu dưới hình thức phát hành L/C ký quỹ dưới 100%.
- 13 - Rủi ro chính trị còn liên quan đến những lệnh cấm vận của các nước đặc biệt là lệnh cấm vận của Mỹ đối với một số nước và tổ chức. Nếu thực hiện TTQT cho những nước nằm trong danh sách cấm vận của Mỹ bằng đồng USD qua các ngân hàng tại Mỹ, khoản tiền thanh toán đó lập tức bị phong toả. Ngân hàng thực hiện thanh toán bị mất tiền trong khi người thụ hưởng vẫn chưa nhận được khoản tiền mà họ được hưởng. Đã có rất nhiều khoản tiền của nhiều ngân hàng trên thế giới bị phong tỏa tại Mỹ do vi phạm các quy định cấm vận của nước này. 1.1.2.7 Rủi ro đạo đức Rủi ro đạo đức là những rủi ro khi một bên tham gia cố tình không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan. Đây là vấn đề quan trọng trong thương mại quốc tế, bởi vì các bên đối tác thường ở cách xa nhau, thậm chí không hề gặp nhau trong quá trình mua bán, do vậy có thể không nắm rõ những thông tin về uy tín, đạo đức kinh doanh, năng lực tài chính của đối tác. Hơn nữa, do các bên đối tác ở cách xa nhau nên điều kiện tiếp cận thường xuyên để theo dõi, giám sát việc thực hiện nghĩa vụ gặp nhiều khó khăn. Trong điều kiện như vậy, các rủi ro đạo đức rất dễ xảy ra gây hậu quả nghiêm trọng đối với cả khách hàng lẫn các ngân hàng. Nhìn chung, nguyên nhân sâu xa của rủi ro đạo đức là thông tin không đầy đủ và thiếu chính xác. Giữa các đối tác tham gia giao dịch thường cách nhau một khoảng cách địa lý rất xa nên không nắm được đầy đủ những thông tin cần thiết về năng lực tài chính, tình hình hoạt động kinh doanh cũng như về uy tín và đạo đức kinh doanh của đối tác. Vì vậy mà đã đưa ra những quyết định sai lầm gây nên rủi ro trong thanh toán. . 1.2 MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO TTQT 1.2.1 Hậu quả khi phát sinh rủi ro TTQT Rủi ro TTQT khi phát sinh sẽ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và tài chính của các bên liên quan. Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, uy tín của ngân hàng là vấn đề vô cùng quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của hoạt động kinh doanh ngân hàng nói chung, hoạt động TTQT nói riêng. Nếu uy tín của ngân hàng giảm sút, các khách hàng trong và ngoài nước sẽ không thực hiện các giao dịch tại ngân hàng; các ngân hàng nước ngoài không lựa chọn ngân hàng đó làm đối tác trong các giao dịch TTQT như thông báo, xác nhận, chiết khấu L/C, ngân hàng
- 14 - nhờ thu hoặc ngân hàng chi trả trong hình thức chuyển tiền… Mặt khác, ngân hàng cũng gặp khó khăn trong việc đề nghị các ngân hàng nước ngoài cung cấp các dịch vụ TTQT cho mình, như xác nhận thư tín dụng, chiết khấu bộ chứng từ xuất trình theo L/C do mình phát hành… Rủi ro về uy tín là những rủi ro không phát sinh hậu quả ngay, không định lượng được và phải mất một thời gian dài người ta mới nhận ra hậu quả của nó. Tuy nhiên, những hậu quả đó khi đã xảy ra sẽ gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng và rất khó khắc phục. Uy tín là vấn đề nhạy cảm và phải được xây dựng trong một thời gian dài. Tạo được uy tín trên thị trường quốc tế đã là khó, nhưng đánh mất uy tín và xây dựng lại uy tín còn là một vấn đề khó khăn hơn rất nhiều. Bên cạnh những rủi ro về uy tín, các ngân hàng có thể gặp rủi ro về tài chính, là những rủi ro có thể nhìn thấy ngay, định lượng được ngay và gây hậu trực tiếp đến thu nhập của ngân hàng. Những rủi ro về tài chính những thiệt hại do ngân hàng phải tự thanh toán bằng tiền của mình cho các khoản phí, tiền phạt hoặc trị giá của lô hàng khi: - Thực hiện thanh toán sai chỉ dẫn của khách hàng dẫn đến mất tiền, hoặc bị phạt do chậm thanh toán (ngân hàng chuyển tiền, nhờ thu…); - Phải thanh toán thay cho khách hàng nếu ngân hàng đã thay mặt khách hàng cam kết trả tiền cho ngưòi thụ hưởng trên cơ sở một số điều kiện nhất định nhưng không được khách hàng hoàn trả (ngân hàng phát hành, ngân hàng xác nhận, ngân hàng bảo lãnh… ); - Phải chịu phạt do vi phạm cam kết hoặc các nghĩa vụ (chậm thanh toán bộ chứng từ theo L/C, từ chối bộ chứng từ do những lỗi bất đồng không hợp lệ, không thực hiện hoàn trả đúng cam kết …) - Những rủi ro dù là về uy tín hay tài chính đều gây thiệt hại trực tiếp đến kết quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng. Các ngân hàng cần phải đề xuất nhiều giải pháp để phòng ngừa tốt nhất các rủi ro có thể xảy ra. 1.2.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro TTQT. Để phòng ngừa các rủi ro TTQT có thể xảy ra, các ngân hàng trên thế giới đã áp dụng rất nhiều biện pháp. Sau đây là một số biện pháp cơ bản nhất. 1.2.2.1 Các biện pháp phòng ngừa kỹ thuật (rủi ro tác nghiệp): a) Bố trí nhân sự phù hợp:
- 15 - Rủi ro tác nghiệp là những rủi ro gây ra bởi sự không cẩn trọng một cách hợp lý trong quá trình xử lý giao dịch của cán bộ nghiệp vụ dẫn đến vi phạm các quy tắc, quy ước, các cam kết của ngân hàng. Trong vấn đề rủi ro tác nghiệp, con người là yếu tố quan trọng nhất và có tính chất quyết định. Do vậy, để phòng tránh rủi ro tác nghiệp cần phải tác động vào yếu tố con người trước tiên. Các ngân hàng cần bố trí cán bộ có đủ năng lực, trình độ, tinh thần trách nhiệm thực hiện hoạt động TTQT. Sự cẩn thận, am hiểu sâu nghiệp vụ của cán bộ tác nghiệp trong quá trình xử lý giao dịch sẽ góp phần đáng kể trong việc hạn chế các rủi ro tác nghiệp có thể xảy ra. Tuy nhiên, không phải lúc nào con người cũng đảm bảo xử lý các giao dịch một cách hoàn hảo, không sai sót. Do vậy, xây dựng cơ chế kiểm tra kiểm soát hợp lý để nhanh chóng phát hiện và ngăn chặn các sai sót trong quá trình xử lý nghiệp vụ là một nhiệm vụ cần thiết của mỗi ngân hàng. Bên cạnh việc bố trí cán bộ có năng lực phù hợp với công việc, các ngân hàng cần phải quan tâm thích đáng đến công tác đào tạo cán bộ, đặc biệt là trong hoạt động TTQT. Đây là một lĩnh vực hoạt động mang tính quốc tế, đa dạng, phức tạp và thường xuyên vận động. Nếu không chú trọng đến công tác đào tạo cán bộ thì cho dù có bố trí cán bộ có năng lực tốt vẫn không thích ứng kịp với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường. Một ví dụ rất đơn giản là sự vận dụng các quan điểm của ICC trong việc phân tích, đánh giá các lỗi bất đồng của chứng từ xuất trình theo L/C. Có những tình huống tại thời điểm này được ICC giải thích là bất đồng chứng từ nhưng sau một thời gian lại được phân tích là không bị bất đồng. Đó là kết quả tất yếu của sự vận động liên tục của hoạt động TTQT trên toàn thế giới, để tìm ra những cách giải thích hợp lý nhất với thực tiễn hoạt động. Nếu các cán bộ nghiệp vụ không ngừng học hỏi, cập nhật các kiến thức liên quan thì sẽ không thể đáp ứng được yêu cầu của hoạt động TTQT. b) Xây dựng quy trình nghiệp vụ Quy trình nghiệp vụ là văn bản pháp lý do bản thân ngân hàng ban hành, quy định rõ các bước thực hiện của từng nghiệp vụ TTQT, nhiệm vụ và trách nhiệm của các cá nhân, bộ phận tham gia trong nghiệp vụ đó. Quy trình nghiệp vụ rõ ràng sẽ là cẩm nang để các cán bộ tác nghiệp thực hiện đúng trách nhiệm của mình, nâng cao
- 16 - năng lực kiểm soát hoạt động TTQT, phòng ngừa và hạn chế các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình tác nghiệp. Việc ban hành quy trình nghiệp vụ phải dựa trên các tập quán và thông lệ quốc tế, phù hợp với quy định của pháp luật quốc gia. 1.2.2.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng: Rủi ro tín dụng là rủi ro phát sinh do việc cấp tín dụng khi chưa điều tra kỹ về năng lực tài chính, khả năng hoàn trả, hiệu quả kinh doanh của đối tác. Rủi ro tín dụng thường dẫn đến hậu quả là người được cấp tín dụng không có khả năng hoàn trả khoản tín dụng đã được cấp Để phòng ngừa rủi ro tín dụng, trước khi quyết định cấp tín dụng cho đối tác, ví dụ như mở L/C không yêu cầu ký quỹ 100%, xác nhận thư tín dụng, chiết khấu bộ chứng từ…, ngân hàng cần phải phân tích và đánh giá mức độ an toàn tín dụng của người được cấp tín dụng. Xây dựng hạn mức tín dụng cho từng đối tác cụ thể để kiểm soát được mức độ rủi ro tín dụng có thể xảy ra. Áp dụng các biện pháp đảm bảo hợp lý (ví dụ như đảm bảo bằng tài sản thế chấp, đảm bảo bằng bảo lãnh của một ngân hàng có uy tín, đảm bảo bằng quyền ghi nợ tài khoản tự động, đảm bảo bằng lô hàng nhập khẩu…) để đảm bảo khả năng hoàn trả. 1.2.2.3 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro ngoại hối: Các bên tham gia hoạt động TTQT có thể thực hiện các biện pháp: - Nghiệp vụ hối đoái có kỳ hạn: Để tránh những rủi ro biến động tỷ giá gây nên, đảm bảo khả năng chủ động trong nguồn ngoại tệ thanh toán, các ngân hàng có thể ký các hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn theo tỷ giá ở một thời điểm cố định cho một số lượng ngoại tệ nhất định. - Giới hạn trạng thái ngoại hối: Giới hạn trạng thái ngoại hối của một ngoại tệ là mức chênh lệch cao nhất hoặc thấp nhất giữa tổng tài sản có và tổng tài sản nợ của ngoại tệ đó. Việc quy định giới hạn trạng thái ngoại hối giúp ngân hàng có thể kiểm soát và hạn chế tối đa những tổn thất có thể xảy ra do tỷ giá hối đoái của loại ngoại tệ đó thay đổi. Nếu như đối với một loại ngoại tệ tại một thời điểm bị vượt giới hạn trạng thái ngoại hối thì ngân hàng cần phải cân bằng trạng thái ngoại hối dư thừa hay thiếu hụt này.
- 17 - - Để phòng tránh rủi ro tỷ lệ lãi suất (tỷ lệ SWAP), xảy ra khi chênh lệch lãi suất giữa hai đồng tiền tham gia vào giao dịch biến đổi bất lợi, ngân hàng có thể áp dụng một số công cụ hiệu quả như Hợp đồng lãi suất kỳ hạn. Khi ký một hợp đồng kỳ hạn cho một đồng tiền là chúng ta tạo khả năng ấn định trước lãi suất của đồng tiền đó cho một thời hạn trong tương lai. Đây là hình thức hợp đồng lãi suất được kinh doanh trên thông tin liên ngân hàng và được các ngân hàng sử dụng như một công cụ phòng tránh rủi ro lãi suất cho từng khối lượng tiền, đồng tiền hay thời gian nhất định nào đó. 1.2.2.4 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro quan hệ đại lý: Để phòng ngừa và hạn chế rủi ro quan hệ đại lý, trước khi thiết lập quan hệ đại lý với một ngân hàng nào thì cần phải nghiên cứu, tìm hiểu, đánh giá tình hình tài chính, uy tín kinh doanh, các chỉ tiêu cơ bản của ngân hàng như Tổng tài sản, lợi nhuận, ROA, ROE… để xếp hạng ngân hàng. Những thông tin trên có thể được tìm hiểu từ nhiều kênh: tài liệu trao đổi giữa hai ngân hàng, tìm hiểu qua các tổ chức đánh giá và xếp loại ngân hàng quốc tế như Ficht Rating, … Thường xuyên theo dõi, đánh giá, cập nhật thông tin về tình hình hoạt động của mỗi ngân hàng, xếp loại ngân hàng để có đề xuất ký kết các thỏa thuận đại lý với những ngân hàng tốt, có uy tín. 1.2.2.5 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý: Rủi ro pháp lý là một trong những rủi ro khó phòng tránh bởi liên quan đến môi trưởng pháp lý của các bên liên quan. Tuy nhiên, các bên có thể hạn chế bằng cách quy định rõ các nguồn luật điều chỉnh, tòa án giải quyết tranh chấp có lợi nhất cho mình. Nếu có thể sử dụng luật quốc tế hoặc các tập quán quốc tế để điều chỉnh thì cần phải dẫn chiếu đến trong giao dịch. Như đã trình bày trong phần rủi ro pháp lý, các luật quốc tế và các tập quán quốc tế hiện nay tuy chưa đầy đủ nhưng cũng đã tạo nên một khuôn khổ chung cho các bên liên quan trong các giao dịch TTQT có dẫn chiếu áp dụng. Luật và tập quán quốc tế điều chỉnh quyền và nghĩa vụ cũng như mối quan hệ của các bên liên quan trong giao dịch TTQT. Nếu các bên liên quan trong giao dịch TTQT thống nhất áp dụng luật hoặc các tập quán quốc tế thông qua việc dẫn chiếu đến luật hoặc điều ước đó thì có thể tạo được tiếng nói chung trong việc thực hiện trách nhiệm và quyền lợi của mình, tránh được các rủi ro trong quá trình tác nghiệp. Mặt khác, khi đã dẫn chiếu đến nguồn luật điều chỉnh, các bên đều có điều kiện để nghiên cứu kỹ nguồn luật đó
- 18 - nên nếu có tranh chấp phát sinh thì có thể bảo vệ được quyền lợi của mình một cách hợp lý. Các tập quán quốc tế không có tính bắt buộc như luật pháp trong nước. Nếu muốn áp dụng các tập quán đó thì phải dẫn chiếu đến trong các tài liệu liên quan. Chính vì vậy, để phòng tránh các rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động TTQT, các bên tham gia cần hiểu rõ các tập quán quốc tế và lựa chọn những điều khoản, những quy ước phù hợp để điều chỉnh các giao dịch TTQT của mình. Trong trường hợp không có luật quốc tế và tập quán quốc tế điều chỉnh thì tốt nhất là nên chọn luật quốc gia và tòa án quốc gia hoặc một tòa án quốc tế trung lập, có uy tín để đảm bảo hiểu rõ các quy định cũng như trình tự tố tụng. Việc giành được quyền chọn luật hoàn toàn phụ thuộc vào tương quan lực lượng giữa hai bên. Trong trường hợp không thể chọn luật quốc gia và tòa án trong nước điều chỉnh quan hệ kinh tế của hai bên, cần nghiên cứu kỹ luật điều chỉnh cũng như trình tự tố tụng của tòa án được lựa chọn. Điều quan trọng hơn là phải xem xét quy định các điều khoản điều kiện trong hợp đồng chặt chẽ, đảm bảo an toàn, tránh xảy ra các tranh chấp hạn chế việc khiếu kiện ra toà án. Trong những trường hợp phức tạp, cần có các chuyên gia pháp lý tư vấn, tránh tình trạng có tranh chấp xảy ra mới tìm đến các luật sư, vừa tốn kém, lại không hiệu quả. 1.2.2.6 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro chính trị: Rủi ro chính trị là một trong những rủi ro khó phòng tránh nhất bởi liên quan đến nền kinh tế, chính trị của mỗi quốc gia. Mỗi sự thay đổi trong kinh tế, chính trị của một nước ảnh hưởng đến tất cả các mặt hoạt động của nền kinh tế và tất cả các đối tác. Vấn đề phòng ngừa rủi ro chính trị liên quan đến việc tìm hiểu nắm bắt thông tin về tình hình kinh tế chính trị của nước đó, đánh giá mức độ rủi ro quốc gia của từng nước, từng khu vực để có chính sách riêng đối với từng thị trường cụ thể. Đối với những quốc gia có nền kinh tế chính trị ổn định, mức độ rủi ro quốc gia thấp thì các giao dịch TTQT có thể được thực hiện bình thường mà không cần bất kỳ biện pháp đảm bảo bổ sung nào. Tuy nhiên đối với những quốc gia có mức độ rủi ro quốc gia cao, cần giói hạn hạn mức thực hiện giao dịch cũng như quy định thêm các biện pháp đảm bảo bổ sung. Ví dụ: yêu cầu các L/C phát hành từ những nước này phải được xác nhận bởi một ngân hàng có uy tín trên thế giới để đảm bảo khả năng
- 19 - thanh toán, hoặc để xác nhận những L/C nói trên, ngân hàng phát hành cần phải ký quỹ 100% tại ngân hàng xác nhận… Ngoài ra, ở một số nước, để hạn chế bớt các thiệt hại do rủi ro quốc gia gây ra, người ta đã thành lập các hãng bảo hiểm. Ví dụ ở Đức có hãng bảo hiểm tín dụng của chính phủ đảm nhiệm bảo hiểm 85-90% các rủi ro. Như vậy các nhà xuất khẩu ở Cộng hòa Liên bang Đức chỉ phải chịu trách nhiệm 10% rủi ro thanh toán do các nguyên nhân về chính trị hoặc 15% rủi ro do nguyên nhân về kinh tế. 1.2.2.7 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro đạo đức: Yếu tố tiên quyết để phòng ngừa rủi ro đạo đức là tìm hiểu kỹ đối tác giao dịch. Vấn đề rủi ro đạo đức liên quan chặt chẽ đến văn hóa doanh nghiệp. Khi tiến hành giao dịch với một đối tác, trước tiên cần tìm hiểu tư cách pháp nhân, năng lực tài chính và mức độ uy tín của doanh nghiệp đó. Đối với các đối tác chưa thực sự hiểu rõ cần phải áp dụng các biện pháp, các phương thức thanh toán đảm bảo an toàn. Đối với các ngân hàng, khi thực hiện các giao dịch TTQT cần phải lựa chọn các đối tác tin cậy, có uy tín cao trên trường quốc tế. Để phục vụ yêu cầu tất yếu đó của các ngân hàng, đã có rất nhiều tổ chức đánh giá ngân hàng quốc tế ra đời, thực hiện dịch vụ nghiên cứu và đánh giá các ngân hàng trên toàn thế giới về xếp loại tín dụng, xếp loại uy tín, năng lực tài chính, mức độ tín nhiệm… Ví dụ tổ chức Standard and Poor, Fitch Rating… Đối với các khách hàng thực hiện giao dịch TTQT, ngân hàng cần phải xây dựng chính sách khách hàng riêng cho từng đối tượng, áp dụng các chính sách ưu đãi đối với các khách hàng truyền thống, có quan hệ tốt, có uy tín. Ngược lại đối với các khách hàng mới, khách hàng nhiều rủi ro tiềm ẩn phải có các quy định chặt chẽ đảm bảo an toàn cho ngân hàng. Thường xuyên theo dõi, đánh giá tình hình kinh doanh của khách hàng để phát hiện kịp thời những vấn đề phát sinh của khách hàng để có biện pháp xử lý kịp thời. Tư vấn và hỗ trợ khách hàng trong việc tìm hiểu các thông tin về đối tác nước ngoài để có các quyết định kinh doanh đúng đắn. Việc tìm hiểu thông tin có thể được thực hiện qua nhiều kênh khác nhau, như thông qua các ngân hàng đại lý, các tổ chức xúc tiến thương mại, tham tán thương mại tại quốc gia đó, các tạp chí chuyên ngành, các mạng Internet của các tổ chức quốc tế có uy tín…