Luận văn Thạc sĩ: Giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ: Giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La đánh giá được thực trạng trong công tác quản lý chi ngân sách cấp xã; tìm ra những hạn chế, nguyên nhân của hạn chế; đề xuất được các giải pháp khả thi nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, góp phần thực hiện tốt công tác quản lý chi ngân sách cấp xã của huyện trong những năm tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ: Giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả của luận văn là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Kiều Thu Hương i
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ của các cá nhân và tổ chức. Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới: PGS.TS Nguyễn Trọng Hoan, trường Đại học Thủy Lợi, trực tiếp giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Lãnh đạo trường Đại học Thủy Lợi, phòng Đào tạo sau đại học, các thầy cô giáo bộ môn trong và ngoài trường. Tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo, cán bộ công chức UBND huyện Mai Sơn đã hỗ trợ tôi trong việc thu thập số liệu, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt nghiên cứu của mình. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn tới những người thân trong gia đình, bạn bè đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................................... v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...............................................................................vii LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH CẤP XÃ ........................................................................................................................... 5 1.1 Ngân sách xã trong hệ thống ngân sách nhà nước và chi ngân sách nhà nước..... 5 1.1.1 Ngân sách nhà nước cấp xã trong hệ thống ngân sách nhà nước ............... 5 1.1.2 Chi ngân sách nhà nước cấp xã .................................................................. 6 1.2 Quản lý chi NSNN cấp xã của chính quyền huyện ............................................. 10 1.2.1 Khái niệm quản lý chi ngân sách xã ......................................................... 10 1.2.2 Mục tiêu, nguyên tắc quản lý chi ngân sách xã........................................ 10 1.2.3 Nội dung quản lý chi ngân sách cấp xã .................................................... 11 1.2.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước đối với cấp xã19 1.2.5 Tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện quản lý chi ngân sách xã .............. 21 1.3 Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp xã ......................................... 22 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách cấp xã của một số địa phương trong nước. .................................................................................................................. 22 1.3.2 Bài học rút ra ............................................................................................ 24 1.4 Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài................................. 25 Kết luận chương 1 ..................................................................................................... 28 CHƯƠNG 2 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH CẤP XÃ Ở HUYỆN MAI SƠN, TỈNH SƠN LA ............................................. 30 2.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của Huyện Mai Sơn, Tỉnh Sơn La.............. 30 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên .................................................................................... 30 2.1.2 Đặc điểm phát triển kinh tế của huyện ..................................................... 30 2.1.3 Đặc điểm về văn hóa - xã hội ................................................................... 33 2.1.4 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ngân sách xã .......................................... 37 iii
2.2 Thực trạng quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn giai đoạn 2015 - 2017 ............................................................................................................... 40 2.2.1 Thực trạng về lập dự toán chi NSNN cấp xã ........................................... 40 2.2.2 Thực trạng chấp hành dự toán chi NSNN cấp xã .................................... 44 2.2.3 Thực trạng quyết toán chi NSNN cấp xã ................................................. 53 2.2.4 Thực trạng kiểm tra, kiểm soát chi NSNN cấp xã ................................... 57 2.3 Đánh giá chung về công tác quản lý chi ngân sách trên địa bàn huyện Mai Sơn ................................................................................................................................... 57 2.3.1 VĐánh giá những ưu điểm về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp xã .... 57 2.3.2 Đánh giá những hạn chế về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp xã ....... 60 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................. 61 Kết luận Chương 2 .................................................................................................... 63 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MAI SƠN, TỈNH SƠN LA................................ 65 3.1 Mục tiêu, phương hướng ..................................................................................... 65 3.1.1 Mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của huyện Mai Sơn đến năm 2020 ... 65 3.2 Một số giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách cấp xã ở huyện Mai Sơn .... 69 3.2.1 Giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý chi ngân sách cấp xã huyện Mai Sơn.................................................................................................................... 69 3.2.2 Giải pháp về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lập dự toán chi ngân sách cấp xã............................................................................................... 71 3.2.3 Tăng cường quản lý công tác chấp hành chi ngân sách cấp xã ............... 73 3.2.4 Hoàn thiện công tác quyết toán chi ngân sách nhà nước cấp xã .......................... 79 3.2.5 Tăng cường kiểm soát chi ngân sách nhà nước cấp xã ........................................ 80 3.2.6 Giải pháp khác ...................................................................................................... 81 Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 82 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................... 83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 86 iv
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Các cấp theo ngân sách nhà nước .............................................................. 6 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức phòng tài chính – kế hoạch huyện Mai Sơn ...................38 v
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu kinh tế của huyện Mai Sơn giai đoạn 2016-2018 ........... 33 Bảng 2.2: Biểu tổng hợp chi ngân sáchcủa các xã, thị trấn từ năm 2016 – 2018 ..... 42 Bảng 2.3: Biểu tổng hợp số liệu thu ngân sách 2016 - 2018 .................................... 44 Bảng 2.4: Biểu tổng hợp chi ngân sách theo nội dung kinh tế 2016 - 2017 ............. 48 Bảng 2.5: Số liệu quyết toán thu, chi ngân sách xã giai đoạn 2016 - 2018 .............. 55 vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT NSNN Ngân sách Nhà nước NSX Ngân sách xã XDCB Xây dựng cơ bản NSCX Ngân sách cấp xã KBNN Kho bạc Nhà nước HĐND Hội đồng nhân dân MTTQ Mặt trận tổ quốc UBND Ủy ban nhân dân vii
LỜI MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Quản lý ngân sách là một bộ phận của quản lý kinh tế xã hội và là khâu quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý ngân sách được coi là hợp lý, có hiệu quả nếu nó được tạo ra bởi một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới quá trình phát triển kinh tế xã hội theo mục tiêu đã được hoạch định. Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các cấp ngân sách nhất là ngân sách cấp xã (cấp ngân sách cuối cùng) có ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế xã hội của địa phương cấp huyện. Thu ngân sách trên địa bàn huyện Mai Sơn mới đáp ứng được trên 10% nhiệm vụ chi ngân sách, vì vậy quản lý ngân sách cấp xã tại huyện Mai Sơn chủ yếu là quản lý chi ngân sách. Những năm gần đây huyện Mai Sơn đã thực hiện nhiều giải pháp quản lý như thực hiện phân cấp mạnh nhiệm vụ chi cho ngân sách cấp xã để chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội - an ninh - quốc phòng của địa phương.Phân bổ và sử dụng nguồn lực tài chính công được cải thiện theo hướng công khai, minh bạch, nâng cao hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo. Các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật, kinh tế xã hội trên địa bàn các xã không ngừng được đầu tư, xây dựng. Điện, đường, trường, trạm được xây dựng, duy tu, sữa chữa, phục vụ nhu cầu ngày càng cao của xã hội và lợi ích của cộng đồng dân cư ngày càng được đáp ứng ở mức cao hơn. Có 01/21 xã đạt chuẩn nông thôn mới; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 4% - 5%so với năm 2011; thu nhập bình quân đầu người tăng từ 14 - 15 triệu đồng/năm so với năm 2011. Bên cạnh những kết quả đạt được, trong công tác quản lý ngân sách xã của chính quyền địa phương trên địa bàn huyện Mai Sơn vẫn còn bộc lộ nhiều điểm hạn chế, yếu kém như: Nguồn thu tại xã thấp, các khoản thu tại xã còn thất thoát, còn để nợ dây dưa kéo dài, chưa có biện pháp đôn đốc thu. Việc xây dựng dự toán còn mang tính hình thức, chưa sát với tình hình thực tế của địa phương. Chi ngân sách ở phần lớn các xã chưa bám sát vào dự toán và năm ngân sách để điều hành, tổ chức chi thường xuyên thường vượt so với quy định, ngoài dự toán được giao... Chi quản lý hành chính chưa 1
chặt chẽ, còn lãng phí, các khoản chi an sinh xã hội, đảm bảo xã hội chưa được ưu tiên, còn chậm; thực hiện quản lý các loại quỹ thu trên địa bàn còn yếu, việc lập, chấp hành và kế toán, quyết toán ngân sách cấp xã còn nhiều bất cập, dễ nảy sinh tiêu cực, gây thất thoát, lãng phí. Nhu cầu chi ngân sách không ngừng tăng, khả năng tích lũy ngân sách địa phương cho đầu tư phát triển thấp; chi ngân sách chưa hiệu quả, vẫn còn dàn trải, không trọng tâm, trọng điểm…. Vì vậy chưa đạt được mục tiêu đề ra trong giai đoạn 2011 - 2016 đã đề ra, như: Xã đạt nông thôn mới 01/04 xã bằng 25% theo kế hoạch, tỷ lệ hộ nghèo giảm chậm, đến năm 2016 đạt 19,4% so với 25,99% năm 2011; thu nhập bình quân đầu người năm 2016 đạt 29,7 triệu đồng so với 17,8 triệu đồng năm 2011. Nhận thức rõ điều đó với trách nhiệm là cán bộ công tác trong lĩnh vực tài chính ngân sách, tác giả chọn nội dung đề tài “Giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La” làm đối tượng nghiên cứu với mục đích góp phần vào định hướng phát triển kinh tế - xã hội hợp lý, bền vững phù hợp với đặc điểm của địa phương trong xu thế hội nhập. 2 Mục đích của đề tài Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận văn đánh giá được thực trạng trong công tác quản lý chi ngân sách cấp xã; tìm ra những hạn chế, nguyên nhân của hạn chế; đề xuất được các giải pháp khả thi nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, góp phần thực hiện tốt công tác quản lý chi ngân sách cấp xã của huyện trong những năm tới. 3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý chi ngân sách của cấp xã và những nhân tố ảnh hưởng trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý chi ngân sách cấp xã từ đó đề xuất giải pháp khả thi nhằm hoàn thiện, góp phần thực hiện tốt trong những năm tới. 2
Về không gian: 22 xã, thị trấn (21 xã và 01 thị trấn) trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. Về thời gian: Đánh giá thực trạng công tác quản lý chi ngân sách xã trên địa bàn huyện giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018, đề xuất định hướng, giải pháp khả thi nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn đến năm 2021. 4 Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng các lý thuyết trong quản lý tài chính, quản lý tài chính đối với cấp xã, các văn bản quy định của Nhà nước… đồng thời nghiên cứu các kinh nghiệm thực tế về quản lý chi ngân sách. Các phương pháp cụ thể được áp dụng trong nghiên cứu gồm: Phương pháp nghiên cứu tài liệu và các văn bản quy định của Nhà nước về quản lý tài chính đối với cấp xã, phương pháp điều tra khảo sát, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh. Số liệu được sử dụng trong luận văn bao gồm số liệu sơ cấp và số liệu thứ cấp. 5 Ý nghía khoa học và thực tiễn Ý nghĩa khoa học: Hệ thống hoá lý luận quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp xã, qua đó nhằm hoàn thiện khung lý thuyết về vấn đề này. Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở đánh giá được thực trạng chi thường xuyên ngân sách xã tại huyện Mai Sơn; Luận văn đề xuất một số giải pháp tăng cường công tác quản lý chi ngân sách nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả hiệu lực quản lý ngân sách nhà nước. Do đó có thể áp dụng trực tiếp cho huyện Mai Sơn, đồng thời là tài liệu tham khảo cho các địa phương khác. 6 Kết quả đạt được của luận văn - Hệ thống hóa lý luận về quản lý chi ngân sách địa phương làm cơ sở lý thuyết cho việc phân tích thực trạng. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách cấp xã huyện Mai sơn trong giai đoạn (2012 - 2017) để tìm ra những kết quả đã đạt được và những mặt hạn chế, yếu kém đặc biệt là trong công tác xây dựng nông thôn mới, công tác xóa đói giảm nghèo 3
của chính quyền cấp xã làm cơ sở thực tế đề xuất các giải pháp. - Đề xuất các giải pháp và một số kiến nghị để hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý chi ngân sách xã ở huyện Mai Sơn trong thời gian tới. 7 Cấu trúc của luận văn Ngoài những nội dung quy định của một bản luận văn thạc sĩ như: Phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,… luận văn được kết cấu bởi 3 chương nội dung chính sau Ngoài phần lời mở đầu, kết luận, danh mục bảng biểu thì Luận văn được kết cấu thành 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi ngân sách ớc cấp xã Chương 2: Đánh giá thực trạng công tác quản lý chi ngân sách cấp xã ở huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La giai đoạn 2012-2017. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách cấp xã trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. 4
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH CẤP XÃ 1.1 Ngân sách xã trong hệ thống ngân sách nhà nước và chi ngân sách nhà nước 1.1.1 Ngân sách nhà nước cấp xã trong hệ thống ngân sách nhà nước - Khái niệm Ngân sách nhà nước Thuật ngữ “Ngân sách nhà nước” được sử dụng rộng rãi trong hoạt động kinh tế - xã hội ở mọi quốc gia trên thế giới. Ngân sách nhà nước là bảng liệt kê các khoản thu, chi bằng tiền trong một giai đoạn nhất định của mỗi quốc gia. Sự hình thành và phát triển của Ngân sách nhà nước gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của kinh tế hàng hóa - tiền tệ trong các xã hội được quản lý bởi một mô hình nhà nước. Nói cách khác ngân sách nhà nước là tổng hợp các khoản thu, chi của một nhà nước. Trong hệ thống tài chính, ngân sách nhà nước là bộ phận chủ đạo, là điều kiện vật chấtquan trọng để Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ của mình. Mặt khác nó còn là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội. Theo Điều 1 Luật Ngân sách nhà nước năm 2002 thì: Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. - Các cấp ngân sách nhà nước hiện nay Theo Luật ngân sách nhà nước số 01/2002/QH11 (Điều 4) hay gần đây nhất là Hiến pháp năm 2013 (Điều 55) và Luật ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13 (Điều 6) thì ngân sách nhà gồm được tổ chức thành 4 cấp 5
Ngân sách Trung ương Ngân sách Nhà nước cấp tỉnh Ngân sách Nhà nước cấp huyện Thu NSX Ngân sách Nhà nước cấp xã Chi NSX Sơ đồ 1.1: Các cấp theo ngân sách nhà nước 1.1.2 Chi ngân sách nhà nước cấp xã 1.1.2.1 Khái niệm Từ phân tích ở trên tác giả nêu ra khái niệm Ngân sách cấp xã là một bộ phận, một cấp ngân sách trong hệ thống 4 cấp NSNN, bao gồm toàn bộ các khoản thu, chi của nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền nhà nước cấp xã. Ngân sách xã là một cấp cơ sở trong hệ thống ngân sách Nhà nước, nó đại diện và đảm bảo tài chính cho chính quyền xã có thể chủ động khai thác những thế mạnh sẵn có để phát triển kinh tế, thực hiện các chính sách xã hội, giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn xã. Ngân sách xã trực tiếp gắn liền với người dân, trực tiếp giải quyết toàn bộ mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ của chính quyền nhà nước cấp xã nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức danh của Nhà nước 6
cấp cơ sở trong khôn khổ đã được phân công, phân cấp quản lý. 1.1.2.2 Đặc điểm của chi ngân sách nhà nước cấp xã Là một bộ phận trong hệ thống NSNN nên Ngân sách cấp xã cũng mang những đặc trưng chung, như: + Về bản chất, ngân sách cấp xã là hệ thống các quan hệ kinh tế giữa nhà nước với các chủ thể khác, phát sinh trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ của chính quyền cấp xã nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền nhà nước cấp cơ sở trong khuôn khổ đã được phân công, phân cấp quản lý. + Về hình thức, quá trình vận động của quỹ NSCX cũng được nhìn nhận trên hai giác độ: quá trình huy động các nguồn thu và quá trình thực hiện chi. Sự nhìn nhận về hình thức của NSCX còn được thể hiện thông qua chu trình với các khâu: Lập, chấp hành, quyết toán NSX mà chính quyền cơ sở ở các nơi đều phải tuân thủ. Một điểm khác biệt giữa NSCX với các cấp ngân sách khác trong hệ thống NSNN, đó là: NSCX vừa là một cấp ngân sách vừa là đơn vị dự toán. NSCX là cấp ngân sách cuối cùng trong hệ thống ngân sách nhà nước, dưới cấp xã không có đơn vị dự toán độc lập. Chính quyền cấp xã vừa đồng thời thực hiện nhiệm vụ thu, phân bổ ngân sách lại vừa thụ hưởng kết quả, sử dụng ngân sách được phân bổ. NSCX bao gồm các khoản thu và chi nên quản lý NSCX là quản lý thu, chi NSCX. Quản lý chi NSCX là hoạt động của chủ thể quản lý NSCX thông qua việc sử dụng các phương pháp, công cụ quản lý thích hợp để tác động và điều hành hoạt động chi của NSCX nhằm đạt được các mục tiêu đã định. 1.1.2.3 Nội dung của chi ngân sách nhà nước cấp xã Chi NSCX gồm: chi đầu tư XDCB, chi thường xuyên. HĐND cấp tỉnh quyết định phân cấp nhiệm vụ chi cho NSCX. Căn cứ chế độ phân cấp quản lý kinh tế - xã hội của nhà nước, các chính sách chế độ về hoạt động của các cơ quan nhà nước, Đảng Cộng sản Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của cấp xã, khi phân cấp nhiệm vụ chi cho NSCX, HĐND cấp tỉnh xem xét giao 7
cho NSCX thực hiện các nhiệm vụ chi dưới đây: - Chi đầu tư phát triển + Chi đầu tư xây dựng, nâng cấp, sửa chữa các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từ nguồn vốn đầu tư trong cân đối ngân sách xã theo phân cấp của cấp tỉnh theo các lĩnh vực chi theo quy định. + Chi đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của xã từ nguồn huy động đóng góp từ các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật và Luật Đầu tư công cho từng dự án nhất định, do Hội đồng nhân dân xã quyết định đưa vào ngân sách xã quản lý theo các lĩnh vực chi được theo quy định. - Chi thường xuyên + Chi quốc phòng: Chi thực hiện chế độ, chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ và các khoản chi khác về dân quân tự vệ thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách xã theo quy định của Luật dân quân tự vệ; chi thực hiện việc đăng ký nghĩa vụ quân sự, công tác nghĩa vụ quân sự khác thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách xã theo quy định của Luật nghĩa vụ quân sự; các khoản chi khác theo quy định của pháp luật; + Chi an ninh và trật tự an toàn xã hội: Chi tuyên truyền, vận động và tổ chức phong trào bảo vệ an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã; các khoản chi khác theo quy định của pháp luật; + Chi sự nghiệp giáo dục: Hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo trên địa bàn xã; + Chi sự nghiệp y tế: Hỗ trợ phục vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân trên địa bàn xã; + Chi hoạt động văn hoá, thông tin; + Chi hoạt động phát thanh, truyền thanh; + Chi hoạt động thể dục, thể thao; + Chi hoạt động bảo vệ môi trường, bao gồm thu gom, xử lý rác thải; + Chi các hoạt động kinh tế bao gồm: Duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, cải tạo các công 8
trình phúc lợi, các công trình kết cấu hạ tầng, các công trình khác do xã quản lý; hỗ trợ khuyến khích phát triển các hoạt động kinh tế như: khuyến công, khuyến nông, khuyến ngư, khuyến lâm theo chế độ quy định; các hoạt động kinh tế khác; + Chi hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội; hỗ trợ hoạt động cho các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp theo quy định của pháp luật: Chi hoạt động của các cơ quan nhà nước: Tiền lương cho cán bộ, công chức; tiền công lao động và hoạt động phí đại biểu Hội đồng nhân dân; các khoản phụ cấp khác theo quy định của Nhà nước; công tác phí; chi về hoạt động, văn phòng, như: chi phí điện, nước, văn phòng phẩm, phí bưu điện, điện thoại, hội nghị, chi tiếp tân, khánh tiết; chi mua sắm, sửa chữa thường xuyên trụ sở, phương tiện làm việc và tài sản cố định khác; đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn cho cán bộ xã và các đối tượng khác theo chế độ quy định; chi khác theo chế độ quy định; Kinh phí hoạt động của tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam ở xã; Kinh phí hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội ở xã (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam) sau khi trừ các khoản thu theo điều lệ và các khoản thu khác (nếu có); Kinh phí hỗ trợ hoạt động cho các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp ở xã theo quy định của pháp luật; + Chi cho công tác xã hội do xã quản lý: Trợ cấp hằng tháng cho cán bộ xã nghỉ việc theo chế độ quy định (không kể trợ cấp hằng tháng cho cán bộ xã nghỉ việc và trợ cấp thôi việc 01 lần cho cán bộ xã nghỉ việc từ ngày 01 tháng 01 năm 1998 trở về sau do bảo hiểm xã hội chi trả); chi thăm hỏi các gia đình chính sách; trợ giúp xã hội và công tác xã hội khác; + Các khoản chi thường xuyên khác ở xã theo quy định của pháp luật. 9
1.2 Quản lý chi NSNN cấp xã của chính quyền huyện 1.2.1 Khái niệm quản lý chi ngân sách xã Quản lý chi ngân sách cấp xã là một bộ phận trong công tác quản lý NSNN cấp xã và cũng là một bộ phận trong công tác quản lý ngân sách nói chung. Xét theo nghĩa rộng, quản lý chi NSNN cấp xã là việc sử dụng NSNN làm công cụ quản lý kinh tế - xã hội của chính quyền cấp xã thông qua các chức năng vốn có; theo nghĩa hẹp, quản lý chi NSNN cấp xã là quản lý đầu ra của NSNN cấp xã thông qua các nội dung chi tiêu và quy định cụ thể. 1.2.2 Mục tiêu, nguyên tắc quản lý chi ngân sách xã 1.2.2.1 Mục tiêu Mục tiêu của quản lý chi ngân sách xã là tạo ra sự cân đối và hiệu quả của tài chính, ngân sách cấp xã, tạo môi trường thuận lợi cho sự ổn định và phát triển kinh tế-xã hội nhằm thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. 1.2.2.2 Nguyên tắc - Quản lý chi NSX phải tuân thủ theo pháp luật: Trước hết phải thực hiện đúng theo Luật NSNN, theo quy định chung của nhà nước, theo các Nghị định của Chính phủ, các Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính. Chi NSX phải đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu quy định của nhà nước, phải được hạch toán đầy đủ vào NSNN qua KBNN, tránh hiện tượng tự đặt ra các khoản thu trái quy định, chi tiêu tuỳ tiện, gây lãng phí, thất thoát NSX. - Công tác quản lý NSX phải ngày càng được củng cố và hoàn thiện dựa trên những phương thức quản lý khoa học, tiên tiến phù hợp với điều kiện phát triển của từng giai đoạn. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, việc ứng dụng những thành tựu khoa học công nghệ tin học vào quản lý NSX một cách đồng bộ là một yêu cầu cấp thiết, tránh tình trạng tụt hậu của công tác quản lý NSX so với khu vực quản lý nhà nước nói chung. - Tất cả các khoản thu, chi của nhà nước đều phải phản ánh đầy đủ, rõ ràng trong dự toán, quyết toán Ngân sách nhà nước để Hội đồng nhân dân xã quyết định. 10
- Dự toán ngân sách phải được cơ quan có thẩm quyền quyết định cho từng năm và việc sử dụng kinh phí đã được duyệt cũng giới hạn trong năm theo dự toán đã được duyệt. - Các khoản chi chỉ được sử dụng cho đối tượng và mục đích đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định, được thể hiện qua việc phân bổ chi tiêu theo cách phân loại trong mục lục ngân sách và các đơn vị chi tiêu phải tuân thủ theo đúng dòng, mục đã được ghi trong dự toán ngân sách. - Nguyên tắc đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước: Ngân sách xã được cân đối với tổng số chi không được vượt quá tổng số thu. -Nguồn lực thì có hạn nhưng nhu cầu thì không có mức giới hạn. Do vậy, trong quá trình phân bổ và sử dụng các nguồn lực khan hiếm đó luôn phải tính toán sao cho với chi phí ít nhất nhưng vẫn đạt kết quả đầu ra như dự kiến. Cần thực hiện ưu tiên cho các loại hoạt động hoặc theo các nhóm mục chi sao cho với tổng số chi có hạn nhưng khối lượng công việc vẫn hoàn thành và đạt chất lượng cao. - Quản lý chi ngân sách đòi hỏi phải công khai, minh bạch xuất phát từ đòi hỏi chính đáng của người dân với tư cách là người nộp thuế cho nhà nước. Nội dung công khai theo các mẫu đã được Bộ Tài chính quy định. Hình thức công khai chủ yếu là: thông báo bằng văn bản cho các cơ quan hữu quan, phát hành ấn phẩm; công khai trên trang thông tin điện tử. Thời gian công khai cũng phải được quy định rõ. - Quản lý chi NSX phải được thực hiện thường xuyên, liên tục và toàn diện ở tất cả các khâu, từ khâu lập dự toán, chấp hành đến quyết toán NSX. Việc lập dự toán NSX cần thể hiện đầy đủ các quan điểm chủ yếu của chính sách tài chính quốc gia như: cơ cấu các nguồn thu, cân đối, bố trí các nội dung chi,... 1.2.3 Nội dung quản lý chi ngân sách cấp xã 1.2.3.1 Quản lý lập dự toán chi ngân sách cấp xã Hàng năm, trên cơ sở hướng dẫn của Trung ương, của Tỉnh, của huyện, UBND cấp xã lập dự toán thu, chi ngân sách năm sau trình HĐND cùng cấp quyết định. - Các căn cứ lập dự toán thu, chi NSCX, gồm: 11
+ Các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội của xã; + Chính sách, chế độ thu NSNN, cơ chế phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách cấp xã và tỷ lệ phân chia nguồn thu do HĐND cấp tỉnh quy định; + Chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và HĐND cấp tỉnh quy định; + Tình hình thực hiện dự toán NSX năm hiện hành và các năm trước. + Dự báo những xu hướng và vấn đề có tác động đến NSX năm kế hoạch. - Trình tự lập dự toán thu, chi Ngân sách cấp xã + Kế toán NSX phối hợp với cơ quan thuế hoặc đội thu thuế xã tính toán các khoản thu NSNN trên địa bàn (trong phạm vi phân cấp cho cấp xã quản lý). + Các ban, ngành, đoàn thể thuộc UBND cấp xã căn cứ vào chức năng nhiệm vụ được giao và chế độ, định mức, tiêu chuẩn chi lập dự toán chi của đơn vị tổ chức mình. + Kế toán Ngân sách xã lập dự toán thu, chi và cân đối NSX trình UBND xã báo cáo Chủ tịch và Phó Chủ tịch HĐND cùng cấp để xem xét gửi UBND huyện, Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện. Thời gian báo cáo dự toán NSX do UBND cấp tỉnh, huyện quy định. + Phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện làm việc với UBND xã về cân đối thu, chi NSX theo khả năng bố trí cân đối chung của ngân sách địa phương. - Quyết định dự toán thu, chi ngân sách cấp xã + Sau khi có quyết định giao nhiệm vụ thu, chi ngân sách của UBND cấp huyện, UBND xã hoàn chỉnh dự toán ngân sách xã và phương án phân bổ ngân sách xã trình HĐND cấp xã quyết định. Sau khi dự toán NSX được HĐND xã quyết định, UBND xã báo cáo UBND cấp huyện, Phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện, đồng thời thông báo công khai dự toán NSX cho nhân dân biết theo chế độ công khai tài chính về NSNN. 12