Luận văn Thạc sĩ: Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích làm rõ thực trạng chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên trong thời gian tới để đáp ứng với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ: Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi. Các kết quả nghiên cứu và các kết luận trong luận văn là trung thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dưới bất kỳ hình thức nào. Việc tham khảo các nguồn tài liệu đã được thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định. Tác giả luận văn Đặng Vũ Hiệp i
LỜI CẢM ƠN Trước hết, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Bá Uân - người đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và định hướng khoa học cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu, khảo sát thực tế và thực hiện luận văn. Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo Khoa Kinh tế và Quản lý, Phòng Đào tạo Đại học và sau Đại học - Trường Đại học Thủy lợi đã giúp đỡ để tác giả hoàn thành luận văn của mình. Trân trọng cảm ơn! ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii DANH MỤC HÌNH ẢNH .......................................................................................... vi DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ .............................................................................. 5 1.1 Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ......................... 5 1.1.1 Khái niệm, đặc điểm, vai trò của cán bộ công chức cấp xã .................... 5 1.1.2 Tiêu chuẩn, chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ...................... 8 1.1.3 Các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã [4], [5], [6] .................................................................................................. 10 1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ............................................................................................................. 16 1.2 Tổng quan thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ........................................................................................................................ 20 1.2.1 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ở tỉnh Bắc Giang ................................................................................................ 20 1.2.2 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã của thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên ........................................................ 22 1.2.3 Bài học kinh nghiệm về nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã cho huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên ............................................................. 23 1.3 Những công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ................................... 24 Kết luận chương 1 ................................................................................................ 25 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN ............................................. 26 2.1 Khái quát về huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên ........................................... 26 iii
2.1.1 Đặc điểm tự nhiên.................................................................................. 26 2.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội ......................................................................... 28 2.2 Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai ...... 29 2.2.1 Thực trạng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã theo số lượng và cơ cấu .. 29 2.2.2 Chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai theo chuyên môn, lý luận chính trị, quản lý nhà nước, tin học ............................... 32 2.2.3 Chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai theo phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, trình độ năng lực, thái độ trách nhiệm công việc ................................................................................................................. 35 2.3 Thực trạng công tác quản lý chất lượng đội ngũ cán bộ công chức của huyện Võ Nhai ............................................................................................................... 37 2.3.1 Thực trạng công tác quy hoạch đội ngũ cán bộ công chức .................... 37 2.3.2 Thực trạng công tác tuyển dụng, bố trí sử dụng..................................... 39 2.3.3 Thực trạng công tác đào tạo và bồi dưỡng phát triển ............................. 41 2.3.4 Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá .................................................. 43 2.3.5 Thực trạng công tác khuyến khích, đãi ngộ ........................................... 45 2.3.6 Công tác xây dựng văn hóa công sở, cải cách hành chính ..................... 47 2.3.7 Vị trí việc làm quản lý chính quyền địa phương, đội ngũ cán bộ công chức xã ......................................................................................................... 479 2.4 Đánh giá chung về thực trạng chất lượng cán bộ công chức của huyện Võ Nhai ..................................................................................................................... 48 2.4.1 Những kết quả đạt được ......................................................................... 48 2.4.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ................................................. 49 Kết luận chương 2 ............................................................................................... 52 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN VÕ NHAI TỈNH THÁI NGUYÊN ............................................ 54 3.1 Quan điểm, mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã của huyện Võ Nhai .............................................................................................. 54 3.1.1 Quan điểm ............................................................................................. 54 3.1.2 Mục tiêu................................................................................................. 54 iv
3.2Các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã của huyện Võ Nhai ................................................................................................................ 55 3.2.1 Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch cán bộ công chức cấp xã ....... 55 3.2.2 Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã ........ 58 3.2.3 Nâng cao chất lượng bầu cử, tuyển dụng cán bộ công chức cấp xã........ 60 3.2.4 Nâng cao việc bố trí, sử dụng, luân chuyển, điều động cán bộ công chức cấp xã .............................................................................................................. 63 3.2.5 Tăng cường giáo dục, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cho cán bộ công chức cấp xã ............................................................................................. 67 3.2.6 Tăng cường đầu tư cơ sở vật, chất trang thiết bị, chế độ chính sách cho cán bộ công chức cấp xã ................................................................................. 68 3.2.7 Nâng cao công tác đánh giá, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ công chức cấp xã ..................................................................................................... 70 3.2.8 Tăng cường phát huy công tác kiểm tra, giám sát, chất vấn của đảng viên, nhân dân đối với cán bộ công chức cấp xã ............................................. 72 Kết luận chương 3 ................................................................................................ 74 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 79 v
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1 Bản đồ hành chính huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên ......................... 27 vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU Hình 2.1 Bản đồ hành chính huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên .......................... 27 Bảng 2.1 Số lượng cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai ............................... 30 Bảng 2.2 Cơ cấu cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai theo giới tính ............ 31 Bảng 2.3 Cơ cấu cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai theo độ tuổi .............. 32 Bảng 2.4 Hiện trạng trình độ chuyên môn của cán bộ công chức cấp xã .......... 33 huyện Võ Nhai .................................................................................................... 33 Bảng 2.5 Hiện trạng trình độ lý luận chính trị của cán bộ công chức cấp xã ....... 33 huyện Võ Nhai ..................................................................................................... 33 Bảng 2.6 Hiện trạng trình độ quản lý nhà nước của cán bộ công chức cấp xã huyện.................................................................................................................... 34 Võ Nhai ................................................................................................................ 34 Bảng 2.7 Hiện trạng trình độ tin học của cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai ............................................................................................................................. 35 Bảng 2.8 Kết quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai .. 42 Bảng 2.9 Kết quả đánh giá, xếp loại cán bộ công chức cấp xã huyện Võ Nhai .... 45 vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CBCC: Cán bộ công chức CCHC: Cải cách hành chính HĐND: Hội đồng nhân dân UBMTTQ: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc UBND: Ủy ban nhân dân viii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cấp xã là nơi tiếp cận triển khai thực hiện những chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước. Cán bộ công chức (CBCC) cấp xã có vai trò quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của dân, huy động mọi khả năng để phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời sống cộng đồng dân cư. Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đặt ra cho CBCC cấp xã, những yêu cầu mới hết sức nặng nề, do đó việc phát triển toàn diện đội ngũ CBCC ngang tầm với nhiệm vụ là việc cấp bách. Việc nghiên cứu để nhận biết được thực trạng chất lượng của đội ngũ CBCC cấp xã là yếu tố cần thiết có tính quyết định từ đó đưa ra những giải pháp hữu hiệu cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã. Trong thực tế hiện nay, một bộ phận CBCC cấp xã ở nước ta nói chung, trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên nói riêng, chưa được đào tạo bài bản, còn thiếu và yếu về chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là kỹ năng về quản lý nhà nước, triển khai các chủ trương của Đảng chính sách pháp luật Nhà nước đến người dân chưa thuyết phục, nội dung và phương thức hoạt động chậm đổi mới. Để khắc phục những yếu kém hạn chế của CBCC cấp xã thì công tác tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sắp xếp, bố trí luân chuyển cán bộ cho hợp lý, đúng với năng lực chuyên môn cần được chú trọng và được tiến hành thường xuyên, để đảm bảo chỉ tiêu về số lượng và chất lượng đội ngũ CBCC đáp ứng với yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Từ thực tế đội ngũ CBCC nước ta hiện nay nói chung CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai nói riêng đòi hỏi đặt ra là phải nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã, trong đó đáng chú ý là vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách và công chức chuyên môn có đủ năng lực, trình độ đảm đương trọng trách của mình. Trong những năm qua Đảng bộ và chính quyền huyện Võ Nhai đã chú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng bố trí CBCC cấp xã, công tác này được các cơ quan chức năng thực hiện một cách nghiêm túc và đã đem lại hiệu quả khả quan. Tuy nhiên, hiện 1
tượng “vừa thừa, vừa thiếu” CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai là một thực trạng nhiều năm qua vẫn tồn tại. Do điều kiện đội ngũ CBCC được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau chủ yếu cán bộ từ phong trào cơ sở mà ra, năng lực và trình độ chuyên môn nghiệp vụ không đồng đều, có nơi một số cán bộ chuyên trách cấp xã không được đào tạo đúng về chuyên môn, bố trí cán bộ chưa phù hợp với chuyên môn sở trường nhất là cán bộ chuyên trách làm công tác Đảng, Đoàn thể, điều này thể hiện sự bất cập trong công tác quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong công tác tổ chức cán bộ hiện nay. Trước tình hình trên, đòi hỏi phải có những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng của CBCC cấp xã một cách thiết thực hơn nhằm tạo ra những con người ngang tầm với tình hình mới, đặc biệt hiện nay thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước xây dựng nông thôn mới cần phải có một đội ngũ cán bộ năng động sáng tạo dám nghĩ dám làm để thực hiện công cuộc đổi mới nông thôn. Hiện nay tôi đang công tác tại Phòng Nội vụ huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên, qua nghiên cứu cùng bài giảng của quý thầy cô, đồng thời qua nghiên cứu xem xét thực tế chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã hiện nay còn nhiều vấn đề bất cập từ đó tôi mạnh dạn chọn đề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên” để làm luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích làm rõ thực trạng chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên trong thời gian tới để đáp ứng với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 3. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như: - Phương pháp thu thập số liệu: Chọn địa điểm nghiên cứu, địa điểm nghiên cứu được tiến hành tại tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Võ Nhai. - Phương pháp thu thập thông tin: Để thu thập thông tin phục vụ cho nghiên cứu đề tài, sử dụng số liệu sơ cấp và số liệu thứ cấp thông qua phương pháp thu thập số liệu, phỏng vấn. 2
- Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin: Xử lý thông tin bằng phần mềm Excel; Tổng hợp thông tin bằng hệ thống bảng biểu. - Phương pháp phân tích số liệu: Phương pháp thống kê mô tả; Phương pháp so sánh; Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tập trung nghiên cứu chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã theo Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ đối với CBCC ở xã phường thị trấn và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã. b. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi 15 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. - Phạm vi thời gian: Đề tài sử dụng các số liệu về đội ngũ CBCC trên địa bàn huyện Võ Nhai qua các năm 2016, 2017, 2018 để phân tích đánh giá và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019 - 2022. - Phạm vi nội dung nghiên cứu: Chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã của huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. 5. nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài a. ngh khoa học Đề tài góp phần hệ thống hoá lý luận chung về đội ngũ CBCC cấp xã. b. Ý ngh thực tiễn - Cung cấp thêm tư liệu để đánh giá toàn diện, khách quan chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai; xác định rõ những mặt tích cực, những hạn chế tồn tại của đội ngũ CBCC. - Đề xuất các giải pháp có giá trị tham khảo tốt với công tác tổ chức và cán bộ nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai. 3
- Cung cấp tài liệu tham khảo cho các huyện khác có điều kiện tương tự huyện Võ Nhai. 6. Kết quả dự kiến đạt được - Tổng quan lý luận và thực tiễn về đội ngũ CBCC cấp xã. - Phân tích một cách hệ thống về thực trạng chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai. - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai. 7. Nội dung của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo luận văn được kết cấu trong 3 phần chính gồm: Chương 1: Tổng quan cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã. Chương 2: Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Chương 3: Các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. 4
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ L LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1 Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã 1.1.1 Khái niệm, đặc điểm, v i trò củ cán bộ công chức cấp xã 1.1.1.1 Khái niệm cán bộ công chức cấp xã - Khái niệm cán bộ cấp xã: Cán bộ cấp xã là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ của trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội [1]. - Khái niệm công chức cấp xã: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước [1]. - Về cơ cấu tổ chức bộ máy cấp xã, gồm: Đảng ủy, Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND) và 05 đoàn thể, gồm: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (UBMTTQ), Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. - Cán bộ cấp xã có các chức vụ sau đây: + Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy; + Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND; + Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND; + Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; + Bí thư Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh; + Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ; + Chủ tịch Hội Nông dân (áp dụng đối với xã, phường, thị trấn có hoạt động nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và có tổ chức Hội Nông dân Việt Nam); 5
+ Chủ tịch Hội Cựu chiến binh. - Công chức cấp xã có các chức danh sau đây: + Trưởng Công an; + Chỉ huy trưởng Quân sự; + Văn phòng – thống kê; + Địa chính – xây dựng – đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính – nông nghiệp – xây dựng và môi trường (đối với xã); + Tài chính – kế toán; + Tư pháp – hộ tịch; + Văn hóa – xã hội. 1.1.1.2 Đặc điểm cán bộ công chức cấp xã - Đội ngũ CBCC cấp xã đa số là người địa phương, họ vừa trực tiếp tham gia lao động sản xuất, vừa là người đại diện cho nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà nước, giải quyết các công việc của Nhà nước. Do đó một phần CBCC bị chi phối, ảnh hưởng rất nhiều bởi những phong tục tập quán làng quê, những nét văn hóa bản sắc riêng đặc thù của địa phương, của dòng họ. - Là người đại diện cho quần chúng nhân dân lao động ở cơ sở, nắm bắt rõ nguyện vọng của nhân dân từ đó có những cách tiến hành công việc phù hợp, đảm bảo cho lợi ích chính đáng của nhân dân và thực hiện đúng pháp luật, quy định của Nhà nước. - Số cán bộ cấp xã do dân bầu ra chính vì vậy số lượng thường xuyên bị biến động do hết nhiệm kỳ lại bầu những đại diện mới. - Đội ngũ CBCC cấp xã hiện nay có trình độ chuyên môn hóa trong công việc chưa cao, các vị trí còn phải kiêm nhiệm nhiều công việc, trong đó có những công việc không phải là chuyên môn đã được đào tạo của mình. Điều này xuất phát từ thực tiễn số lượng cán bộ trong tổ chức còn chưa nhiều, mà các công việc phát sinh trong công tác hành chính, quản lý lại rất nhiều, chồng chéo. 6
- Qua tổng kết thực tiễn hoạt động của CBCC cấp xã cho thấy, những công việc thuộc lãnh đạo của Đảng, quản lý nhà nước của UBND, hoạt động của Mặt trận, đoàn thể cấp xã đòi hỏi phải được thực hiện thường xuyên, chuyên nghiệp và do đó trong đội ngũ CBCC cấp xã có một bộ phận cần phải chuyên sâu, chuyên nghiệp có trình độ chuyên môn nghiệp vụ. 1.1.1.3 Vai trò của đội ngũ cán bộ công chức cấp xã Đội ngũ CBCC cấp xã có vai trò quyết định trong việc triển khai tổ chức thực hiện thắng lợi các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước tại cấp xã. Là những người giữ vai trò trụ cột, có tác dụng chi phối mọi hoạt động tại cấp xã. CBCC cấp xã không những phải nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Đoàn thể, tuyên truyền phổ biến, dẫn dắt tổ chức cho quần chúng thực hiện mà còn phải am hiểu sâu sắc đặc điểm, tình hình kinh tế - xã hội, những yếu tố văn hóa của địa phương để đề ra những nhiệm vụ, biện pháp cụ thể hóa đường lối, chủ trương chính sách cho phù hợp với điều kiện đặc thù của địa phương. Bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đảng ta xác định con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội. Đảng ta luôn coi cán bộ có vai trò quyết định đối với sự nghiệp cách mạng. Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII khẳng định trong công cuộc đổi mới của đất nước thì: Cán bộ hoặc thúc đẩy hoặc kìm hãm tiến trình đổi mới. Cán bộ nói chung có vai trò rất quan trọng, cán bộ cấp xã nói riêng có vị trí nền tảng cấp xã. Cấp xã là cấp trực tiếp thực hiện mọi chủ trương đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Chất lượng và hiệu quả thực thi pháp luật một phần được quyết định bởi sự triển khai ở cấp xã. Cấp xã là cấp trực tiếp gắn với quần chúng; tạo dựng phong trào cách mạng quần chúng. Cấp xã, phường, thị trấn mạnh hay yếu một phần quan trọng phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn. CBCC cấp xã là những người trực tiếp đem chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành; đồng thời nắm bắt việc triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước phản ánh cho Đảng và Nhà nước để có sự điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung cho đúng, phù hợp 7
với thực tiễn. Vì vậy, vị trí vai trò của CBCC cấp xã là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với quần chúng nhân dân. 1.1.2 Tiêu chuẩn, chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã 1.1.2.1 Tiêu chuẩn cán bộ công chức cấp xã Công chức cấp xã phải có đủ các tiêu chuẩn chung như sau [2]: - Đối với các công chức Văn phòng - thống kê, Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã), Tài chính - kế toán, Tư pháp - hộ tịch, Văn hóa - xã hội: + Hiểu biết về lý luận chính trị, nắm vững quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; + Có năng lực tổ chức vận động nhân dân ở địa phương thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; + Có trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp yêu cầu nhiệm vụ, vị trí việc làm, có đủ năng lực và sức khỏe để hoàn thành nhiệm vụ được giao; + Am hiểu và tôn trọng phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư trên địa bàn công tác. - Đối với công chức Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã và Trưởng Công an xã: ngoài những tiêu chuẩn trên còn phải có khả năng phối hợp với các đơn vị Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và lực lượng khác trên địa bàn tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thực hiện một số nhiệm vụ phòng thủ dân sự; giữ gìn an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước. Ngoài ra công chức xã phải có đủ các tiêu chuẩn cụ thể như sau [3]: - Độ tuổi: Đủ 18 tuổi trở lên; - Trình độ chuyên môn: Tốt nghiệp trung cấp chuyên nghiệp trở lên của ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của chức danh công chức được đảm nhiệm; 8
- Trình độ văn hóa: Tốt nghiệp trung học phổ thông; - Trình độ tin học: Có chứng chỉ tin học văn phòng trình độ A trở lên; - Tiếng dân tộc thiểu số: ở địa bàn công tác phải sử dụng tiếng dân tộc thiểu số trong hoạt động công vụ thì phải biết thành thạo tiếng dân tộc thiểu số phù hợp với địa bàn công tác đó; nếu khi tuyển dụng mà chưa biết tiếng dân tộc thiểu số thì sau khi tuyển dụng phải hoàn thành lớp học tiếng dân tộc thiểu số phù hợp với địa bàn công tác được phân công; - Sau khi được tuyển dụng phải hoàn thành lớp đào tạo, bồi dưỡng quản lý hành chính nhà nước và lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo chương trình đối với chức danh công chức cấp xã hiện đảm nhiệm. 1.1.2.2 Chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã “Chất lượng” hiểu một cách khái quát là “cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc”. Với cách hiểu như vậy, chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã được xem xét dưới nhiều giác độ khác nhau: Thứ nhất, chất lượng đội ngũ CBCC được thể hiện ở hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy cấp xã và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Năng lực, phẩm chất, tính tích cực, tự giác của mỗi CBCC, cơ sở vật chất, tính tổ chức khoa học, tính hợp lý trong hoạt động của bộ máy… Trong đó chất lượng hoạt động của CBCC cấp xã là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của cấp xã. Thứ hai, chất lượng của đội ngũ cán bộ được xác định trong mối tương quan giữa số lượng với vị trí, vai trò và nhiệm vụ được giao. Tính hợp lý được biểu hiện ở sự tinh giảm đến mức tối ưu, đảm bảo gọn nhẹ, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, mỗi cá nhân phát huy được hết năng lực, sở trường của mình hoàn thành tốt công việc được giao, góp phần thúc đẩy cho bộ máy vận hành thông suốt và đạt hiệu quả cao nhất. Tính hợp lý về số lượng biểu hiện ở sự cân đối, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh kinh tế - xã hội của đất nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Cơ cấu hợp lý, đó là sự cân đối giữa các thành phần giai cấp, dân tộc, nghề nghiệp, độ tuổi, giới tính… Sự hợp lý trong cơ cấu đội ngũ cán bộ sẽ tạo ra tính năng động, sức mạnh tổng hợp, sự phối hợp nhịp nhàng, hài hoà trong hoạt động của cả hệ thống. 9
Thứ ba, chất lượng đội ngũ cán bộ là sự tổng hợp chất lượng của từng cán bộ thể hiện qua các góc độ sau: - Phẩm chất chính trị đạo đức: Đó là quan điểm, lập trường tư tưởng, đạo đức lối sống của CBCC cấp xã; sự tín nhiệm của nhân dân và uy tín của họ trước tập thể, cộng đồng. - Trình độ năng lực: Bao gồm trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, kiến thức về quản lý nhà nước, quản lý kinh tế; sự am hiểu và thực hiện tốt đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. - Khả năng hoàn thành nhiệm vụ: Đó là một tập hợp khả năng của CBCC cấp xã như: Khả năng quản lý điều hành, khả năng giao tiếp, khả năng thích ứng và xử lý những tình huống cụ thể đối với nhiệm vụ được giao. Ngoài ra còn có các yếu tố khác như: Sức khỏe, thâm niên công tác, thành phần, giới tính, dân tộc… Từ những đặc điểm trên, có thể khái niệm: Chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã là sự tổng hợp chất lượng của từng CBCC, được đánh giá thông qua các tiêu chí về phẩm chất đạo đức, năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khả năng thích ứng, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao trong các lĩnh vực công tác. 1.1.3 Các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã [4], [5], [6] Chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã được xác định bởi nhiều tiêu chí, tuy nhiên theo tác giả để có thể đánh giá khách quan và đúng đắn thì cần đánh giá về những nội dung như: Phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, về trình độ, năng lực, khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao. 1.1.3.1 Về phẩm chất chính trị Phẩm chất chính trị là tiêu chí quan trọng, quyết định đến chất lượng của mỗi CBCC. Phẩm chất chính trị là động lực tinh thần thúc đẩy cán bộ thực hiện xuất sắc nhiệm vụ được giao. Phẩm chất chính trị cũng chính là yêu cầu cơ bản nhất đối với người cán bộ. Đó là nhiệt tình cách mạng, tuyệt đối trung thành với Chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý tưởng của Đảng, tinh thần tận tụy với công việc, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân; bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc 10
gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Cương quyết đấu tranh chống lại các biểu hiện lệch lạc, mơ hồ, trái với đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các hành vi xâm phạm quyền lợi chính đáng của nhân dân. CBCC cấp xã có phẩm chất chính trị tốt là người tích cực tuyên truyền, vận động gia đình, nhân dân thực hiện đúng, đủ đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Là người luôn băn khoăn trăn trở và tìm cách tháo gỡ những khó khăn vướng mắc ngay tại cơ sở nhằm từng bước ổn định, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, tận tâm, tận lực phục vụ Đảng, Nhà nước, nhân dân. 1.1.3.2 Về đạo đức lối sống CBCC cấp xã là người trực tiếp làm việc và sinh hoạt cùng với người dân, cho nên đạo đức của người CBCC sẽ tác động rất lớn đối với người dân, ảnh hưởng lớn với hiệu quả công việc, đến khả năng tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Nếu CBCC có đầy đủ các phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” thì nhân dân sẽ tin tưởng họ, tin vào sự nghiệp cách mạng của Đảng. Từ đó nhân dân tự giác thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Ngược lại, nếu CBCC không có đủ các phẩm chất trên thì nhân dân sẽ không tin họ, uy tín của Đảng sẽ bị giảm sút, họ trở thành lực cản trở công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. CBCC có đạo đức cách mạng phải là người tích cực đấu tranh chống lại các tiêu cực xã hội như: quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tha hoá, suy thoái về đạo đức, chạy theo lối sống danh lợi, tranh giành, kèn cựa lẫn nhau, mất đoàn kết nội bộ, mơ hồ và phai nhạt lý tưởng cách mạng… CBCC cấp xã muốn được dân tin yêu và làm theo thì phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng đạo đức ở mọi lúc mọi nơi. 1.1.3.3 Về trình độ (trình độ học vấn, lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, quản lý nhà nước, tin học) - Trình độ học vấn: Trình độ học vấn không phải là yếu tố duy nhất quyết định chất lượng và hiệu quả hoạt động của CBCC cấp xã nhưng đây là tiêu chí quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động quản lý của đội ngũ này. Nó là nền tảng cho việc nhận thức tiếp thu đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước; là tiền đề tổ chức thực hiện đường lối, chính sách, pháp luật vào cuộc sống. Hạn chế về trình 11
độ học vấn sẽ dẫn đến hạn chế về khả năng nhận thức và năng lực tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách, các quy định của pháp luật, cản trở việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của CBCC cấp xã. Vì vậy trình độ học vấn là tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã. - Trình độ lý luận chính trị: Lý luận chính trị là cơ sở xác định quan điểm lập trường giai cấp công nhân của CBCC nói chung và CBCC cấp xã nói riêng. Thực tế cho thấy nếu CBCC có lập trường chính trị vững vàng, hoạt động vì mục tiêu, lý tưởng cách mạng thì sẽ được nhân dân kính trọng, tin yêu và họ sẽ vận động được nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách pháp luật, góp phần thu được kết quả cao. Ngược lại, nếu CBCC nào lập trường chính trị không vững vàng, hoạt động vì lợi ích cá nhân, thoái hoá biến chất sẽ mất lòng tin ở nhân dân, dẫn đến chất lượng hiệu quả công việc đạt thấp. Vì vậy, để nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã cần phải nâng cao trình độ lý luận cho họ. - Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Trình độ chuyên môn nghiệp vụ được hiểu là những kiến thức chuyên sâu về một lĩnh vực nhất định được biểu hiện qua những cấp độ: sơ cấp, trung cấp, cao đẳng, đại học, sau đại học. Đây là những kiến thức mà CBCC cấp xã phải có để giải quyết công việc của mình. Nếu thiếu kiến thức này thì CBCC sẽ lúng túng và chắc chắn sẽ khó hoàn thành nhiệm vụ. - Trình độ quản lý nhà nước: Quản lý nhà nước là hệ thống tri thức khoa học về quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước. Đó là những kiến thức đòi hỏi các nhà quản lý phải có để giải quyết các vụ việc cụ thể đặt ra trong quá trình quản lý, điều hành. Quản lý vừa là hoạt động khoa học, vừa là hoạt động nghệ thuật, cho nên yêu cầu CBCC phải am hiểu sâu sắc về kiến thức quản lý và phải vận dụng linh hoạt các kiến thức đó vào giải quyết những vụ việc cụ thể. Thực tiễn cho thấy, trong quá trình quản lý nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm thôi chưa đủ mà còn phải được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng quản lý nhà nước để qua đó nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã. Hiện nay, hạn chế lớn nhất của CBCC cấp xã là trình độ quản lý nhà nước, để nâng cao năng lực quản lý nhà nước thì cần phải có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước cho CBCC cấp xã một cách tích cực, hiệu quả. 12