Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm nâng cấp trường lên Học viện thanh tra

Chia sẻ: Trần Phát | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo luận văn để nắm chi tiết cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn để đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cán bộ Thanh tra, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm nâng cấp trường lên Học viện thanh tra

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Mục tiêu chiến lược phát triển của nước ta đến năm 2020 là đưa đất nước trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Để đạt được mục tiêu đó Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã chỉ rõ: Phát triển nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực; phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức; Thực hiện có hiệu quả cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác cán bộ, kiểm tra, giám sát tư tưởng. Chỉ Thị 40/CTTƯ ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư về việc “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” đã nêu rõ: Chỉ thị đã xác định rõ: "Mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo... để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Khi bàn về công tác cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng đị nh “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Công việc thành công hay thất bại là do cán bộ tốt hay kém”, “Có cán bộ tốt thì việc gì cũng xong”. Vì vậy giáo dục, đào tạo đã đượ c coi là quốc sách, hành đầu, mộ t trong những động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa đất nướ c, một điều kiện cần thiết để phát huy nguồn nhân lự c, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, góp phần phát triển đất nướ c mộ t cách bền vững. Trường Cán bộ Thanh tra là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Thanh tra Chính phủ được giao nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ thanh tra cho cán bộ, công chức ngành thanh tra thuộc các cơ quan thanh tra nhà nước 1
trên phạm vi toàn quốc. Trường Cán bộ Thanh tra có chức năng, nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra viên, thanh tra viên chính, thanh tra viên cao cấp; Bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về thanh tra, gi ải quyết khi ếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng. Thời gian qua với sự chỉ đạo của Lãnh đạo nhà trường và sự cố gắng, nỗ lực của đội ngũ cán bộ, giáo viên của nhà trường đã đào tạo, bồi dưỡng được nhiều cán bộ thanh tra, bước đầu đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng của ngành. Qua đào tạo, bồi dưỡng đã góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của ngành thanh tra, từng bước nâng cao về trình độ chuyên môn nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng. Song, với yêu cầu đòi hỏi ngày một càng cao đối với cán bộ của ngành như: phải có trình độ, năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ nhất định để thực hiện nhiệm vụ, vì đối tượng Thanh tra , giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng ngày càng đa dạng, phức tạp và một số đối tượng vi phạm có trình độ hiểu biết pháp luật. Như vậy nhu cầu bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ công chức ngành thanh tra là rất cấp bách, trong khi đó đội ngũ cán bộ, giảng viên Trường Cán bộ Thanh tra tuy những năm gần đây đã có những bước phát triển, song vẫn còn những bất cập về số lượng, cơ cấu, chất lượng, để thực hiện nhiệm vụ và đáp ứng yêu cầu hiện tại và xu thế phát triển của ngành. Giảng viên trường cán bộ thanh tra có đặc thù của ngành, khác với giảng viên ở các trường đó là: ngoài những kiến thức lý thuyết đã học được ở các trường Đại học, Học viện thì giảng viên trường Cán bộ Thanh tra phải có kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng. Mặt khác, thời gian sắp tới Thanh tra Chính phủ giao cho Trường Cán bộ Thanh tra thêm một số nhiệm vụ trong công tác đào tạo, bồi dưỡng như: đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, cán bộ tiếp công dân về giải quyết 2
khiếu nại, tố cáo, cán bộ quản lý cấp phòng; Bồi dưỡng giáo viên dạy nội dung phòng chống tham nhũng theo Đề án “Đưa nội dung phòng chống tham nhũng vào chương trình giáo dục đào tạo, bồi dưỡng của nhà trường” của Thanh tra Chính phủ; đào tạo, bồi dưỡng học viên cho các nước bạn Lào, Campuchia trong khuôn khổ hợp tác Quốc tế trong đào tạo, bồi dưỡng của Thanh tra Chính phủ. Hơn nữa, Trường Cán bộ Thanh tra đang trong giai đoạn xây dựng Đề án nâng cấp trường lên Học viện Thanh tra, Đề án đã được Bộ Tư pháp, Kế hoạch đầu tư, Tài chính, Nội vụ, Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định và nhất trí đang trong giai đoạn chờ Chính phủ phê duyệt ra quyết định thành lập. Với thực tế như vậy, việc nghiên cứu biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên là một khâu đột phá, nhằm góp phần giải quyết những vấn đề còn vướng mắc, bất cập, đồng thời đưa ra những biện pháp mang tính thực tế, khả thi để củng cố, phát triển đội ngũ giảng viên của trường đáp ứng yêu cầu của ngành thanh tra. Với lý do kể trên, tác giả chọn đề tài “Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm nâng cấp Trường lên Học viện Thanh tra” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn để đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cán bộ Thanh tra, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra. 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể Phát triển đội ngũ giảng viên trường Cán bộ Thanh tra trước yêu cầu nâng cấp trường lên thành Học viện Thanh tra. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cán bộ Thanh tra nhằm nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra. 4. Giả thuyết khoa học 3
Việc phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cán bộ Thanh tra trong giai đoạn hiện nay đã đạt được một số kết quả nhất định, song cũng còn nhiều bất cập. Nếu chọn lựa, đề xuất và áp dụng một số biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cán bộ Thanh tra phù hợp với thực tiễn thì sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ đáp ứng yêu cầu nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cán bộ Thanh tra đáp ứng yêu cầu nâng cấp lên thành Học viện Thanh tra. 5.2 Đánh giá thực trạng công tác quản lý đội ngũ giảng viên trường Cán bộ Thanh tra. 5.3 Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra. 6. Phạm vi nghiên cứu Với thời gian và khả năng có hạn, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường Cán bộ Thanh tra nhằm nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Thu thập các tư liệu về đường lối, chính sách về chiến lược phát triển giáo dục của Đảng và Nhà nước, về lý luận quản lý giáo dục để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài. 7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra xã hội học, phỏng vấn, trao đổi kinh nghiệm, lấy ý kiến chuyên gia, phân tích, tổng hợp, đánh giá, bình luận, tổng kết kinh nghiệm, phân tích thực tiễn hoạt động của Ngành, của Trường Cán bộ Thanh tra. 4
7.3 Phương pháp hỗ trợ khác Sử dụng thống kê xử lý kết quả khảo sát nhằm rút ra các kết luận khoa học khái quát cho đề tài. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, khuyến nghị và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được cấu trúc trong ba chương Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên. Chương2. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cán bộ Thanh tra. Chương 3. Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm nâng cấp Trường lên thành Học viện Thanh tra. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VI ÊN 1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu Trong những thập niên gần đây, sự phát triển giáo dục đào tạo ở các nước trên thế giới đã và đang có những biến đổi sâu sắc về quy mô, cơ c ấu, mục tiêu, cơ chế quản lý... với xu hướng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu và đòi hỏi của thực tiễn đời sống kinh tế xã hội. Giáo dục đào tạo có một vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội của một quốc gia, nhất là trong sự cạnh tranh kinh tế trong xu hướng toàn cầu hoá. Đặc biệt phải kể đến các nước Malaixia, Hàn quốc, Nhật bản, Trung Quốc, Mỹ... trong cuộc cải cách giáo dục đã rất chú trọng đến phát huy thế mạnh nguồn nhân lực và tiềm năng để tập trung phát triển. Việt Nam đã gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và đang hội nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới. Để tận dụng được cơ hội, vượt qua được thác thức và cạnh tranh thì nguồn nhân lực chất lượng cao, đạt trình độ quốc tế, đủ sức để đưa nền kinh tế xã hội, khoa học công nghệ Việt Nam phát triển là một nhu cầu cấp thiết. Để thực hiện chiến lược phát trển đất nước nhất là trong thời đại kinh tế tri thức, Việt Nam cần có nguồn nhân lực được đào tạo chất lượng cao đủ khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế thành công. Để làm được điều đó, trước hết cần có đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên chất lượng cao đảm bảo đủ về cơ cấu, số lượng và chất lượng. Nghị quyết 14/2005/NQCP của Chính phủ về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006 đến 2020 đề ra mục tiêu “Đến 2020 giáo dục đại học Việt Nam phải đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và tiếp cận trình độ tiên tiến trên thế giới, có năng lực cạnh tranh cao, 6
thích ứng với cơ chế thị trường định hướng XHCN”. Trong bài phát biểu tại Hội đồng Quốc gia Giáo dục, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo: phải chọn hướng đi thích hợp, trước mắt là cần nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên... Để phát triển nhà trường, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao thì trước tiên phải chú trọng đến phát triển đội ngũ giáo viên đảm bảo về trình độ, năng lực, cơ cấu, số lượng. Đ ã có nhiều công trình trong nước và trên thế giới nghiªn cứu về biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên, các tác giả đã chỉ ra cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển đội ngũ giảng viên của các trường Cao đẳng, Đại học, Học viện. Các Đề tài Thạc sỹ phải kể đến đó là “Biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu nâng cấp trường lên Đại học Công nghệ Giao thông vận tải” của tác giả Vũ Thị Kiều Trang. Đề tại Thạc sỹ “Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ở trường Cao đẳng nghề thanh niên dân tộc Tây nguyên trong giai đoạn mới” của tác giả Từ Bá Thông. Trong luận văn đã nêu lên “Muốn phát triển giáo dục vấn đề then chốt là phải phát triển đội ngũ giáo viên cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu bộ môn” Luận văn Thạc sỹ “Phát triển đội ngũ giáo viên Trường trung cấp y tế đáp ứng yêu cầu nâng cấp thành Trường Cao đẳng y tế Nam định” của tác giả Phạm Minh Hiệu đã chỉ ra một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cấp trường từ Trường Trung cấp nên thành Cao đẳng Y tế như: Hoàn thiện quy hoạch đội ngũ giảng viên; Thực hiện nghiêm túc hiệu quả quy trình tuyển chọn; Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên; Tăng cường công tác bồi dư ỡng đội ngũ giảng viên; Xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn đánh giá đội ngũ giảng viên… Song, những biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên từ trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Ngành, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cấp thành Học 7
viện của Ngành thì chưa có đề tài nào được nghiên cứu, mặc dù mô hình, quy mô thành lập các học viện của ngành đã bắt đầu phát triển như: Học viện Xây dựng và quản lý đô thị, Học viện Thanh thiếu niên, Học viện Phụ nữ… Đây là một mô hình mới, mô hình Học viện trực thuộc Bộ, Ngành được mở ra đáp ứng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho Bộ, Ngành và hợp tác Quốc tế trong lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Ngành, nhằm nâng cao năng lực cán bộ nói chung, cán bộ cho Ngành, lĩnh vực nói riêng đáp ứng mục tiêu, công cuộc đổi mới đất nước. Vì vậy, tác giả đi sâu vào nghiên cứu lý luận và thực tiễn để tìm ra những giải pháp có tính chất khả thi cho việc phát triển đội ngũ giảng viên nhằm nâng cấp Trường Cán bộ Thanh tra lên thành Học viện của Ngành Thanh tra, từng bước đáp ứng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Thanh tra trên cả nước. 1.2. Một số khái niệm 1.2.1. Giảng viên Theo Đại Từ điển Tiếng Việt của Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam thì: “giảng viên là người giảng dạy ở đại học hay lớp huấn luyện cán bộ”. Theo Luật Giáo dục 2009, giảng viên bao gồm các nhà sư phạm được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các ngạch giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giảng viên cao cấp và giáo sư trong biên chế sự nghiệp của cơ sở đào tạo đại học cao đẳng công lập hoặc trong danh sách làm việc toàn thời gian của cơ sở giáo dục đại học cao đẳng ngoài công lập. Giảng viên cơ hữu: là giảng viên thuộc biên chế chính thức của nhà trường. Giảng viên thỉnh giảng: giảng viên thỉnh giảng gồm có giảng viên ở các trường đại học, học viện thỉnh giảng tại trường và giảng viên kiêm chức là cán bộ lãnh đạo các Cục, Vụ, Viện Khoa học Thanh tra. 8
Theo quy định tại Điều 74 của Luật Giáo dục và Điều 31 của Nghị định số 75/2006/NĐCP ngày 02/8/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục “Thỉnh giảng là việc một cơ sở giáo dục mời nhà giáo hoặc người có đủ tiêu chuẩn của nhà giáo ở nơi khác đến giảng dạy. Khuyến khích các cơ sở giáo dục mời nhà giáo, nhà khoa học trong nước, nhà khoa học là người Việt Nam định cư ở nước ngoài và người nước ngoài đến giảng dạy ở các trường Việt Nam theo chế độ thỉnh giảng”. Người được mời thỉnh giảng phải thực hiện các nhiệm vụ như quy định đối với giáo viên cơ hữu. Người được mời thỉnh giảng là cán bộ, công chức phải bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ ở nơi mình công tác. * Nhiệm vụ của giảng viên Ngoài việc phải thực hiện nhiệm vụ của nhà giáo theo quy định của Luật Giáo dục, giảng viên có những nhiệm vụ sau: Thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục đại học gồm các trình độ: Cao đẳng, Đại học, Thạc sĩ, Tiến sĩ; đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý, cán bộ khoa học kỹ thuật; Nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ; Tham gia công tác quản lý đào tạo, quản lý khoa học và công nghệ tại cơ sở giáo dục đại học; Thường xuyên học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ mọi mặt theo tiêu chuẩn nghiệp vụ của giảng viên; Tham gia các hoạt động xã hội theo trách nhiệm, nghĩa vụ công dân. * Nội dung của các nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục của giảng viên: Nghiên cứu và nắm vững mục tiêu giáo dục, nội dung, chương trình của chuyên ngành đào tạo, hiểu thấu đáo vị trí và yêu cầu của môn học được phân công giảng dạy; tìm hiểu trình độ, khả năng, kiến thức và hiểu biết của người học; 9
Xây dựng kế hoạch dạy học, viết đề cương môn học, xác định nội dung bài giảng và thiết kế các học liệu cần thiết phục vụ cho bài giảng, phụ đạo và hướng dẫn sinh viên rèn luyện kỹ năng tự học tập, nghiên cứu, làm thí nghiệm, thực hành, thảo luận khoa học, thực tập nghề nghiệp, tham gia các hoạt động thực tế phục vụ sản xuất và đời sống; Ra đề và chấm bài kiểm tra, bài thi để đánh giá kết quả học tập của sinh viên; ra đề và chấm thi kết thúc học phần, thi cuối khoá, thi tốt nghiệp; Hướng dẫn học viên cao học và nghiên cứu sinh viết báo cáo thu hoạch chuyền đề sau đại học; luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ; Dự giờ và tham gia đánh giá hoạt động giảng dạy, giáo dục của các giảng viên khác; Thực hiện kế hoạch giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên; giúp họ biết phát huy vai trò chủ động trong học tập và rèn luyện. Tổ chức phong trào và hướng dẫn sinh viên tự giác thực hiện mục tiêu đào tạo và nhiệm vụ chính của nhà trường; Tham gia xây dựng và phát triển ngành học, cải tiến nội dung chương trình, cải tiến phương pháp giảng dạy, nghiên cứu và thực hành môn học; Biên soạn giáo trình, sách, chuyên khảo và tài liệu tham khảo phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng; Tham gia thiết kế, xây dựng các cơ sở phục vụ cho giảng dạy và học tập. Hướng dẫn người học tham gia đánh giá hoạt động dạy học; thường xuyên cập nhật thông tin từ người học để xử lý, bổ sung, hoàn chỉnh phương pháp, nội dung, kế hoạch giảng dạy, giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo với chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng yêu cầu của xã hội. * Nội dung của nhiệm vụ chuyển giảng công nghệ của giảng viên: Chủ trì hoặc tham gia tổ chức, chỉ đạo việc thực hiện các chương trình, đề tài nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và dự án sản xuất thử nghiệm ở các cấp; 10
Nghiên cứu để phục vụ cho việc xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng, biên soạn giáo trình, sách chuyên khảo, tài liệu tham khảo; Công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí khoa học; Viết chuyên đề tham luận tại các hội nghị, hội thảo khoa học các cấp ở trong và ngoài nước; Tổ chức và tham gia các buổi xêmina của khoa, bộ môn; hướng dẫn học viên thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học; Ký kết và thực hiện các hợp đồng nghiên cứu khoa học, chuyển giảng kỹ thuật và công nghệ với các tổ chức, cá nhân ở trong và cũng như ngoài cơ sở giáo dục đại học phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội; Tư vấn về chuyển giảng công nghệ. Thực hiện hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và công nghệ; Tham dự các cuộc thi sáng tạo về khoa học, sở hữu trí tuệ, bằng phát minh, sáng chế, các hoạt động khoa học và công nghệ khác; Phổ biến kiến thức khoa học phục vụ đời sống. * Nội dung của nhiệm vụ tham gia công tác quản lý đào tạo, quản lý hoạt động khoa học của giảng viên: Tham gia công tác tuyển sinh hàng năm của nhà trường; Tham gia xây dựng, triển khai và giám sát việc thực hiện kế hoạch giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học; Đánh giá kết quả học tập, nghiên cứu khoa học cũng như chất lượng chính trị, tư tưởng của học viên. Tham gia các công tác kiêm nhiệm như: chủ nhiệm lớp, chuyên môn và đào tạo, công tác Đảng, đoàn thể, công tác quản lý ở bộ môn, khoa, phòng, ban, … thuộc cơ sở giáo dục và tham gia các công tác quản lý khoa học, công tác quản lý đào tạo khác khi có yêu cầu. * Nội dung của nhiệm vụ học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ của giảng viên: 11
Học tập, nghiên cứu, nâng cao trình độ đào tạo để được cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ của chuyên ngành đào tạo đang đảm nhiệm; Học tập, bồi dưỡng để được cấp bằng, chứng chỉ về lý luận chính trị, nghiệp vụ sư phạm, quản lý giáo dục; Học tập, bồi dưỡng năng lực, phẩm chất nhân cách của mình theo tiêu chuẩn nghề nghiệp của giảng viên và theo chương trình quy định cho từng đối tượng khi nâng ngạch, bổ nhiệm các chức danh của giảng viên; Học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, ngoại ngữ, tin học, nghiên cứu khoa học và khả năng hội nhập quốc tế; Học tập, bồi dưỡng để cập nhật kiến thức mới và nâng cao sự hiểu biết mọi mặt. Nội dung của nhiệm vụ tham gia các hoạt động xã hội của giảng viên là thực hiện các công tác chung của xã hội theo nghĩa vụ của một công dân như: làm nghĩa vụ quân sự, tham gia bảo vệ môi trường, hoạt động văn hoá, bảo vệ trật tự, trị an ở địa phương, phòng, chống tệ nạn xã hội, thiên tai, dịch bệnh. * Phân công nhiệm vụ theo chức danh của giảng viên: 1. Đối với ngạch (chức danh) giảng viên, đảm nhiệm việc giảng dạy đại học, cao đẳng thuộc một chuyên ngành đào tạo của cơ sở giáo dục đại học có nhiệm vụ cụ thể là: a) Giảng dạy có chất lượng phần chương trình, nội dung môn học được phân công đảm nhiệm; b) Tham gia hướng dẫn và đánh giá, chấm luận Tiểu luận của học viên. c) Soạn bài giảng, biên soạn tài liệu tham khảo môn học được phân công đảm nhiệm; d) Tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ cấp cơ sở. Giảng viên có bằng tiến sĩ có trách nhiệm định hướng nghiên cứu, 12
tổ chức tập hợp các giảng viên khác và nghiên cứu sinh tham gia nghiên cứu khoa học; e) Làm chủ nhiệm lớp, chỉ đạo việc thực hiện nhiệm vụ thực tập và tham gia công tác quản lý đào tạo khác khi có yêu cầu; f) Thực hiện đầy đủ các quy định về chuyên môn, nghiệp vụ. 2. Đối với phó giáo sư và ngạch (chức danh) giảng viên chính đảm nhiệm vai trò chủ chốt trong giảng dạy cao đẳng, đại học và sau đại học, chuyên trách giảng dạy về một chuyên ngành đào tạo ở cơ sở giáo dục đại học có nhiệm vụ cụ thể là: a) Giảng dạy có chất lượng tốt phần chương trình, nội dung chính của môn học được phân công đảm nhiệm; giảng dạy một hoặc một số chuyên đề đào tạo sau đại học và tham gia bồi dưỡng sinh viên giỏi; b) Chủ trì, hướng dẫn, chấm luận văn, đồ án tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng. Chủ trì hoặc tham gia hướng dẫn luận văn thạc sĩ, tham gia phản biện luận án tiến sĩ, hướng dẫn nghiên cứu sinh (nếu có bằng tiến sĩ và có chuyên môn phù hợp với chuyên ngành đào tạo); c) Tham gia vào quá trình bồi dưỡng theo yêu cầu phát triển chuyên môn, nghiệp vụ của bộ môn hoặc chuyên ngành; d) Chủ trì hoặc tham gia thiết kế, xây dựng mục tiêu, kế hoạch, nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng; e) Chủ trì hoặc tham gia biên soạn giáo trình môn học, tài liệu tham khảo phục vụ giảng dạy, học tập; f) Chủ trì hoặc tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ từ cấp cơ sở trở lên. Định hướng nghiên cứu, tổ chức tập hợp giảng viên và nghiên cứu sinh tham gia nghiên cứu khoa học. Tham gia viết các báo cáo khoa học, trao đổi kinh nghiệm, đóng góp tích cực vào sự phát triển của bộ môn hay chuyên ngành ở trong và ngoài nước; 13
g) Làm chủ nhiệm lớp, cố vấn học tập, phụ trách phòng thí nghiệm, công tác quản lý bộ môn, khoa, phòng, ban … thuộc cơ sở giáo dục đại học và tham gia các công tác quản lý khoa học, công tác quản lý đào tạo khác khi có yêu cầu; h) Thực hiện đầy đủ nội dung của các qui định về chuyên môn, trình độ nghiệp vụ giáo dục và đào tạo theo yêu cầu của cơ sở đào tạo và những qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; 3. Đối với giáo sư và ngạch (chức danh) giảng viên cao cấp đảm nhiệm vai trò chủ trì, tổ chức, chỉ đạo và thực hiện công tác giảng dạy cao đẳng, đại học và sau đại học, chuyên trách giảng dạy về một chuyên ngành đào tạo ở cơ sở giáo dục đại học có nhiệm vụ cụ thể là: a) Giảng dạy với chất lượng cao phần nội dung, chương trình chính của chuyên ngành đào tạo được phân công đảm nhiệm và giáo trình mới như giảng dạy một số chuyên đề chính của chương trình đào tạo sau đại học, phát hiện và bồi dưỡng sinh viên giỏi của chuyên ngành đào tạo; b) Chủ trì, hướng dẫn, chấm luận bài, luận văn, tiểu luận. Bồi dưỡng đội ngũ giảng viên và giảng viên chính theo yêu cầu phát triển chuyên môn, nghiệp vụ của bộ môn hoặc chuyên ngành; c) Chủ trì hoặc tham gia thiết kế, xây dựng, hoàn thiện mục tiêu, kế hoạch, chương trình đào tạo theo chuyên ngành ở các trình độ cao đẳng, đại học và sau đại học; đề xuất các chủ trương, phương hướng cho sự phát triển của chuyên ngành; d) Chủ trì soạn giáo trình, sách tham khảo và tài liệu tham khảo chuyên môn của ngành học; e) Tổng kết, đánh giá kết quả giảng dạy, đào tạo theo chuyên ngành. Chủ động đề xuất việc cải tiến mục tiêu, nội dung, chương trình đào tạo sao cho phù hợp với yêu cầu của thực tế; 14
f) Chủ trì hoặc tham gia đánh giá các đề án, đề tài nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ cấp bộ hoặc cấp nhà nước; g) Định hướng nghiên cứu, tổ chức tập hợp giảng viên, giảng viên chính và nghiên cứu sinh cùng tham gia nghiên cứu khoa học; h) Xây dựng, tham gia nghiệm thu các báo cáo khoa học, các công trình nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm đóng góp vào sự phát triển của bộ môn của chuyên ngành ở trong và ngoài nước; i) Tham gia lãnh đạo các hoạt động chuyên môn và đào tạo khi có yêu cầu. 1.2.2 Phát triển đội ngũ giảng viên 1.2.2.1 Đội ngũ giảng viên Đội ngũ giảng viên là một tập hợp những người làm nghề dạy học, giáo dục, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của pháp luật, thể chế xã hội. Nói cách khác theo nghĩa hẹp, đội ngũ giảng viên là những thầy cô giáo, những người làm nhiệm vụ giảng dạy và quản lý giáo dục trong các trường đại học, cao đẳng, bồi dưỡng cán bộ. Theo quyết định số 538/TCCPTC ngày 19/12/1995 của Ban TCCB Chính phủ (nay là Bộ nội vụ) đội ngũ giảng viên được xếp ở 3 ngạch: giảng viên, giảng viên chính, giảng viên cao cấp. 1.2.2.2 Phát triển đội ngũ giảng viên Theo từ điển tiếng Việt "Phát triển" là "biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp " [37, tr.1105]. Phát triển là "sự vận động, tiến triển theo chiều hướng tăng lên" Theo David C Kortan: "Phát triển là một tiến trình, qua đó các thành viên của xã hội tăng được những khả năng của cá nhân và định chế của mình 15
để huy động và quản lý các nguồn lực, tạo ra những thành quả bền vững nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống phù hợp với nguyện vọng của họ". Nét đặc trưng của phát triển là hình thức xoáy trôn ốc và theo các chu kỳ, việc hoàn thành một chu kỳ lại là cố hữu, là nền tảng cho một chu kỳ mới trong đó có sự lặp lại một số đặc điểm của chu kỳ trước đó. Tóm lại, mọi sự vật hiện tượng, con người, xã hội có sự biến đổi tăng tiến về mặt số lượng, chất lượng dưới tác động của bên ngoài đều được coi là sự phát triển. Phát triển đội ngũ giảng viên có thể hiểu là một quá trình tăng tiến về mọi mặt của đội ngũ giảng viên trong một thời kỳ nhất định. Trong đó bao gồm cả sự tăng thêm về quy mô, số lượng và chất lượng giảng viên. Đó là sự tiến bộ về nhận thức, học vấn, khả năng chuyên môn đạt đến chuẩn và trên chuẩn của yêu cầu, tiêu chí dành cho giảng viên nói chung và giảng viên ngành Thanh tra nói riêng. Phát triển đội ngũ giảng viên trước hết phải tạo ra một đội ngũ (một tổ chức) các nhà giáo, từ đó phát triển đội ngũ cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu tổ chức, độ tuổi, giới tính... Phát triển đội ngũ giảng viên là làm cho số lượng và chất lượng đội ngũ giảng viên vận động theo hướng đi lên trong mối hỗ trợ, bổ sung cho nhau tạo nên một hệ thống đội ngũ giảng viên bền vững. Phát triển đội ngũ giảng viên theo yêu cầu thực hiện nhiệm vụ giảng dạy cần phải chú trọng trên cả 2 phương diện: Phát triển số lượng Trên cơ sở dự báo về quy mô số lượng học viên của Trường Cán bộ Thanh tra và sắp tới đây là Học viện Thanh tra được đào tạo, bồi dưỡng hàng năm, căn cứ vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng các hệ thanh tra viên, thanh tra viên chính, thanh tra viên cao cấp, các lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức ngắn ngày về thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham 16
nhũng và các hệ đào tạo khác. Trên quan điểm tăng cường giảng viên cơ hữu để đảm bảo chủ động trong việc phân công giảng dạy và công tác tại trường, cần bổ sung đội ngũ giảng viên về số lượng theo quy tắc sau: Số GV cần thiết bằng tổng số giờ trong 1 năm/ Số giờ định mức của mỗi giảng viên; Tổng số giờ trong một năm bằng số giờ của tất cả các lớp trong một năm. Việc phát triển đủ số lượng giáo viên cần thiết để đảm bảo số giờ giảng dạy của giáo viên không vượt quá số giờ quy định theo Thông tư số 36/2010/TT ngày 15/12/ 2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo v ề việc sửa đổi, bổ sung một số điều của quy định chế độ làm việc đối với giảng viên ban hành kèm theo Quyết định số 64/2008/QĐBGDĐT ngày 28/11/2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và Thông tư liên tịch số 06/2011/ TTLTBNV ngày 06/6/2011 của Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục đào tạo “Quy định tiêu chuẩn, nhiệm vụ, chế độ làm việc, chính sách đối với giảng viên tại cơ sở đào tạo, bồi dưỡng của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương”; Khung định mức giờ chuẩn giảng dạy được quy đổi từ quỹ thời gian giảng dạy cho từng chức danh quy định như sau: a) Giảng viên: 280 giờ chuẩn; b) Giảng viên chính: 300 giờ chuẩn; c) Giảng viên cao cấp: 320 giờ chuẩn. Phát triển chất lượng Theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng của các trường Đại học, Học viện, chất lượng đội ngũ giảng viên được xác định theo hai mức sau: Mức 1: có ít nhất 40% đội ngũ giảng viên có trình độ thạc sỹ trở lên và biết ứng dụng công nghệ thông tin trong chuyên môn, trong đó có từ 1025% giảng viên có trình độ tiến sỹ, 10 đến 20% giảng viên có trình độ ngoại ngữ để làm việc trực tiếp với người nước ngoài. 17
Mức 2: có ít nhất 40% đội ngũ giảng viên có trình độ thạc sỹ trở lên và, trên 25% giảng viên có trình độ tiến sỹ, và trên 20% giảng viên có trình độ ngoại ngữ để làm việc trực tiếp với người nước ngoài; phát huy quyền tự chủ về học thuật. Mô hình theo hướng cơ cấu về độ tuổi, thâm niên công tác chuyên môn: Theo tinh thần của Tiêu chuẩn kiểm định chất lượng Trường Đại học, Học viện về cơ cấu độ tuổi của giảng viên được xác định theo 2 mức sau: Mức 1: Bình quân công tác chuyên môn của giảng viên là 1012 năm và tỷ lệ giảng viên dưới 35 tuổi chiếm 1525%. Mức 2: Bình quân công tác chuyên môn của giảng viên trên 12 năm và tỷ lệ giảng viên dưới 35 tuổi chiếm trên 25%. Với đội ngũ giảng viên theo hướng quy mô đã được xác định, ta có: Số GV có thâm niên từ 10 đến 12 năm trở lên bằng 20% tổng số GV cần thiết Số dưới 35 tuổi bằng 20% tổng số GV cần thiết. Cơ cấu hợp lý về giới tính, bộ môn, ngành nghề đào tạo, tỷ lệ giảng viên giảng dạy đại cương với giảng dạy các môn nghiệp vụ. Ngoài ra, nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, công chức thanh tra phải phù hợp với mục tiêu của ngành đó là rèn luyện kỹ năng cho cán bộ Thanh tra nên đội ngũ giảng viên của Trường Cán bộ Thanh tra cần phải ít nhất khoảng 60% số giảng viên đã được tham gia công tác thanh tra và được đào tạo nghiệp vụ thanh tra viên chính; còn lại 100% giảng viên đều phải được đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ thanh tra viên. Do đặc thù nghề nghiệp nên tùy thuộc giữa giảng viên khoa đào tạo kiến thức chung và các khoa nghiệp vụ có những tỷ lệ khác nhau. Tỷ lệ nữ khối đại cương thường cao hơn khoảng 70%. Khối nghiệp vụ thường thấp hơn, chiếm khoảng 60%. 1.2.3. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên 18
Biện pháp: Theo Từ điển tiếng Việt (1992) thì "biện pháp” là: cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể. {37;78} Nhìn dưới góc độ của nhà quản lý giáo dục thì biện pháp là cách tác động vào đối tượng quản lý để đạt mục đích quản lý. Quản lý: Quản lý được hiểu là quá trình biến đổi thông tin thành hành động cũng như nghệ thuật khiến người khác phải làm việc và điều hoà nguồn tài nguyên về tiền, của, con người để đạt được mục đích nhất định. Hoạt động quản lý bao giờ cũng hướng tới mục đích thông qua con người, với các phương tiện kỹ thuật và ở bên trong một tổ chức. Khi xét đến tính hiệu quả của hoạt động quản lý người ta đưa ra bốn thông số sau: 1) Về phẩm chất người quản lý được xem xét thông qua các chỉ số như người lãnh đạo giám dùng quyền lực, giám chịu trách nhiệm cá nhân, giám dùng người tài giỏi, biết đánh giá từng người để khen thưởng đúng công trạng; 2) Về nhiệm vụ quản lý được xét qua các chỉ số như: chỉ đạo có hiệu quả, đúng quy cách, có hiệu suất, đúng thời điểm; 3) Về quan hệ quản lý được xét qua các chỉ số như có tính thiện chí, vị tha, cảm thông, tính đồng đội, gắn bó, tinh thần tương thân, tương ái, hỗ trợ đồng nghiệp trong công việc, song vẫn giữ vững kỷ cương, đường lối; 4) Về môi trường quản lý được xét theo các chỉ số như người lãnh đạo biết cách hợp tác, biết tự vệ để tránh nguy cơ, rủi ro, biết cạnh tranh, biết tận dụng cơ hội thời cơ cho việc giải quyết các nhiệm vụ quản lý. Quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm bảo đảm cho sự hoàn thành công việc qua những nỗ lực của người khác. Có tác giả cho rằng quản lý là một hoạt động thiết yếu, bảo đảm sự thành công cho sự phối hợp giữa những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm. Cũng có tác giả lại cho quản lý là công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những người cộng sự khác nhau cùng chung một tổ chức … 19
Mặc dù có nhiều định nghĩa khác nhau về quản lý song, có thể rút ra một số đặc điểm của quản lý là: 1) Quản lý là một loại lao động đặc biệt dùng để điều khiển các hoạt động của con người, thiết bị … theo các mục tiêu xác định và được tiến hành trong một tổ chức hay nhóm xã hội; 2) Lao động quản lý là điều kiện quan trọng, đảm bảo cho tổ chức xã hội của loài người được tồn tại, vận hành và phát triển; 3) Quản lý bao gồm các yêu tố như chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, mục tiêu và khách thể quản lý; 4) Trong quản lý, yếu tố con người giữ vai trò trung tâm của hoạt động quản lý; 5) Quản lý là một khoa học và nghệ thuật. Chính vì vậy, trong quá trình hoạt động, người cán bộ quản lý phải hết sức sáng tạo, linh hoạt và mềm dẻo để chỉ đạo hướng cho hoạt động của tổ chức đi tới mục đích đã đề ra. Qua phân tích các khái niệm về quản lý trên cơ sở phương pháp tiếp cận hệ thống có thể hiểu khái hoạt động quản lý giáo dục như sau: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn vị và việc sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích đã định”. Theo nội hàm của khái niệm này, có thể mô hình hoá mối quan hệ bản chất quá trình quản lý theo nội dung của sơ đồ như sau: Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ bản chất quá trình quản lý L ẬP K Ế HOẠCH KI ỂM TRA TH ÔNG TIN TỔ CHỨC CHI Đ ẠO 20