Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4

Chia sẻ: Ganuongmuoimatong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:183

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của nghiên cứu là tìm hiểu thực trạng giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh tiểu học trong học toán, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực này cho học sinh trong môn Toán của một số trường tiểu học quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Thị Thu Hiền ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THEO NHÓM TRONG MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH LỚP 4 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Thị Thu Hiền ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THEO NHÓM TRONG MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH LỚP 4 Chuyên ngành: Giáo dục học (Giáo dục Tiểu học) Mã số: 8140101 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG THỊ TUYẾT Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là Trần Thị Thu Hiền, xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Hoàng Thị Tuyết, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác. Tôi xin cam đoan các kết quả nghiên cứu của các tác giả khác được sử dụng trong luận văn đều được trích dẫn đầy đủ. Tác giả luận văn Trần Thị Thu Hiền
LỜI CẢM ƠN Tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến: PGS.TS. Hoàng Thị Tuyết, cô đã nhiệt tình, tận tâm hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Các giáo sư, giảng viên Trường Đại học Sư phạm TPHCM đã tận tình hướng dẫn, tổ chức các chuyên đề thiết thực trong suốt quá trình tôi học tập tại trường. Các thầy cô Phòng Đào tạo sau Đại học đã hỗ trợ về tài liệu, cơ sở vật chất tạo điều kiện tốt nhất đảm bảo việc học tập cho chúng tôi. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn lớn lao đến lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Tân Phú; Ban giám hiệu và giáo viên các trường tiểu học quận Tân Phú; đặc biệt các đồng nghiệp, học sinh tại trường Tiểu học Hiệp Tân cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện về vật chất, tinh thần, thời gian cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn. Tác giả luận văn Trần Thị Thu Hiền
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan ............................................................................................................... i Lời cảm ơn .................................................................................................................. ii Mục lục ...................................................................................................................... iii Danh mục bảng ......................................................................................................... vii Danh mục hình........................................................................................................... ix Danh mục biểu đồ, sơ đồ ............................................................................................ x MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THEO NHÓM TRONG MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH LỚP 4 ............................................... 9 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ..................................................................... 9 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới..................................................................... 9 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ................................................................... 10 1.2. Năng lực và năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong học Toán tiểu học .......................................................................................... 13 1.2.1. Năng lực ................................................................................................. 13 1.2.2. Năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm ................................................... 17 1.3. Học tập hợp tác và đặc trưng của hợp tác trong học Toán tiểu học .............. 20 1.3.1. Học tập hợp tác ....................................................................................... 20 1.3.2. Những đặc trưng của học tập hợp tác ..................................................... 23 1.4. Đánh giá và đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong học Toán tiểu học ................................................................................. 26 1.4.1. Đánh giá ................................................................................................ 26 1.4.2. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm................................... 28 1.4.3. Các phương pháp đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán ...................................................................... 30 1.4.4. Sử dụng kết quả đánh giá năng lực học sinh ........................................ 33 1.5. Mục tiêu chương trình môn Toán tiểu học .................................................... 34 Tiểu kết chương 1 ................................................................................................... 37
Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THEO NHÓM TRONG MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH LỚP 4 ..................................................................... 38 2.1. Cơ sở pháp lý ................................................................................................. 38 2.1.1. Vị trí môn Toán tiểu học ....................................................................... 39 2.1.2. Mục tiêu của môn Toán tiểu học .......................................................... 40 2.1.3. Mục đích, mục tiêu đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học Toán tiểu học ............................................ 43 2.2. Mục đích và tiến trình khảo sát ..................................................................... 46 2.2.1. Mục đích khảo sát ................................................................................... 47 2.2.2. Nội dung khảo sát ................................................................................... 47 2.2.3. Phương pháp khảo sát thực trạng và xử lí kết quả khảo sát. .................. 48 2.2.4. Mẫu khảo sát........................................................................................... 48 2.3. Kết quả khảo sát về mặt nhận thức ................................................................ 50 2.3.1. Về định nghĩa năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong dạy học toán ........................................................................................................ 50 2.3.2. Về ý nghĩa của đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong dạy học toán .......................................................................................... 51 2.3.3. Về tầm quan trọng của từng mục đích, mục tiêu của việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong dạy học toán ................... 53 2.4. Kết quả khảo sát về việc thực hiện đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh lớp 4 trong giờ học toán.......................................... 57 2.4.1. Việc thực hiện mục tiêu đánh giá ......................................................... 58 2.4.2. Thực hiện đánh giá biểu hiện của năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán ........................................................... 60 2.4.3. Thực hiện các hình thức đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán ........................................................... 61 2.4.4. Việc sử dụng công cụ đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán ................................................................ 63 2.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong môn Toán ................................................................................ 64
2.4.6. Những khó khăn trong quá trình đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán .......................................... 68 2.4.7. Việc thu thập và lưu trữ minh chứng đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4 ......................... 70 2.4.8. Việc sử dụng kết quả đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học Toán tiểu học ............................................ 71 2.5. Đánh giá chung về thực trạng ........................................................................ 73 Tiểu kết chương 2 ................................................................................................... 75 Chương 3. BIỆN PHÁP HỖ TRỢ GIÁO VIÊN ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THEO NHÓM TRONG MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH LỚP 4 ..................................................................... 77 3.1. Giúp giáo viên biết và hiểu mục đích đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh lớp 4 trong dạy học toán ............................................... 78 3.2. Cung cấp và hướng dẫn giáo viên một số phương pháp, kỹ thuật, công cụ,… để thực hiện đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán lớp 4 ...................................................................... 80 3.2.1. Hướng dẫn giáo viên xác định những tiêu chí thể hiện năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh lớp 4 trong dạy học toán ................ 81 3.2.2. Tạo tình huống để học sinh lớp 4 thể hiện năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong dạy học toán ........................................................... 84 3.2.3. Kĩ thuật thu thập thông tin và lưu trữ minh chứng đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm ................................................................. 88 3.3. Triển khai thực hiện đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán lớp 4 .................................................................... 108 3.3.1. Xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện đánh giá năng lực học sinh ............................................................................................... 109 3.3.2. Hướng dẫn giáo viên soạn kế hoạch giảng dạy phục vụ việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán ............................................................................................................. 110 3.3.3. Sử dụng kết quả đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học Toán tiểu học ................................................. 115
3.3.4. Quản lý công tác đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm học sinh của giáo viên trong nhà trường ............................................. 120 3.4. Khảo nghiệm các biện pháp ........................................................................ 122 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ......................................................................... 123 3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................ 123 3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ......................................................................... 123 3.4.4. Tiến trình khảo nghiệm ........................................................................ 123 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................ 123 Tiểu kết chương 3 ................................................................................................. 129 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................................. 129 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................... 135 PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Mẫu khảo sát ............................................................................... 49 Bảng 2.2. Số lượng giáo viên được tập huấn các cấp ................................. 49 Bảng 2.3. Nội dung của những khoá tập huấn về đánh giá học sinh (N=54) ......................................................................................... 50 Bảng 2.4. Mức độ quan trọng của từng mục đích, mục tiêu của việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học toán (N=8) ............................................................ 53 Bảng 2.5. Mức độ quan trọng của từng mục đích, mục tiêu của việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học toán (N=54) .......................................................... 55 Bảng 2.6. Thực trạng thực hiện mục tiêu đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong môn Toán ..................................................... 58 Bảng 2.7. Thực trạng thực hiện đánh giá biểu hiện của năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán (N=54) ............ 60 Bảng 2.8. Hình thức đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học toán (N=54) ........................................... 62 Bảng 2.9. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong môn Toán ........................................ 65 Bảng 2.10. Ý kiến giáo viên về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong môn Toán .... 66 Bảng 2.11. Những khó khăn của giáo viên trong quá trình đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán .................................................................................... 69 Bảng 3.1. Sổ ghi nhật ký ............................................................................. 96 Bảng 3.2. Bảng kiểm đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh lớp 4 trong môn Toán dành cho giáo viên ............. 99
Bảng 3.3. Bảng kiểm tự đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm dành cho học sinh...................................................................... 100 Bảng 3.4. Thang điểm số ........................................................................... 102 Bảng 3.5. Kế hoạch giảng dạy (giáo án) ................................................... 110 Bảng 3.6. Kết quả khảo nghiệm các giải pháp của chuyên viên và cán bộ quản lý (N=8) ....................................................................... 124 Bảng 3.7. Kết quả khảo nghiệm các giải pháp của giáo viên (N=40)....... 126
DANH MỤC HÌNH Hình 3.1. Bài làm theo nhóm của học sinh ..................................................... 86 Hình 3.2. Sản phẩm nhóm............................................................................... 92 Hình 3.3. Trang ghi nhật ký trong sổ chủ nhiệm ............................................ 96 Hình 3.4. Trang tổng hợp đánh giá học sinh trong sổ chủ nhiệm................... 96 Hình 3.5. Kế hoạch giảng dạy (giáo án) hiện nay của giáo viên .................. 114
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ Biểu đồ 2.1. Nhận thức về ý nghĩa của đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề môn Toán tiểu học ....................................... 52 Biểu đồ 2.2. Công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong dạy học toán ...................................................... 63 Biểu đồ 2.3. Ý kiến của chuyên viên – thành viên hội đồng bộ môn Toán về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong môn Toán ............................... 67 Biểu đồ 2.4. Ý kiến của giáo viên về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong môn Toán .................................................................................. 68 Biểu đồ 2.5. Những khó khăn của giáo viên trong quá trình đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề của học sinh trong môn Toán .................................................................................. 69 Biểu đồ 2.6. Sử dụng kết quả đánh giá năng lực hợp tác giải quyết vấn đề (N=49) ........................................................................... 72 Sơ đồ Sơ đồ 3.1. Hệ thống các biện pháp ............................................................. 77 Sơ đồ 3.2. Các bước trong quá trình giảng dạy........................................ 117 Sơ đồ 3.3. Các bước trong kiểm tra đánh giá tiến trình giảng dạy .......... 118
1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Đổi mới giáo dục, hay coi giáo dục là quốc sách hàng đầu luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Sau Hội nghị Trung ương 8, Khóa XI vào tháng 10/2013, vấn đề đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo được coi như là một trong những nội dung vừa chiến lược, vừa cấp thiết. Trước yêu cầu của giai đoạn phát triển mới của đất nước, chúng ta đang cần một quyết sách toàn diện, căn bản, xứng tầm với lĩnh vực quan trọng hàng đầu này. Đây là sứ mệnh thiêng liêng, đồng thời cũng vô cùng nặng nề để nước ta bước vào hàng ngũ các nước phát triển. Để có một nền giáo dục tốt, với chương trình, sách giáo khoa tối ưu, hay một kỳ thi đánh giá đúng chất lượng học sinh, nhằm khuyến khích cả thầy và trò tham gia dạy tốt, học tốt… chúng ta phải có một sự thay đổi toàn diện về giáo dục, thay đổi ở đây không chỉ đơn thuần là thay một bộ sách giáo khoa hay đưa những phương pháp dạy học mới mà phải thay đổi về tư duy nhận thức về giáo dục. Đổi mới giáo dục bao gồm đổi mới về chương trình, phương pháp, tài liệu và cả cách đánh giá học sinh bởi vì đánh giá đóng một vai trò rất quan trọng trong việc nhận định và phát triển năng lực học sinh. Thông qua đánh giá, giáo viên sẽ điều chỉnh phương pháp, nội dung dạy học sao cho phù hợp với trình độ và năng lực của học sinh để từ đó giáo dục và phát triển học sinh một cách hiệu quả. Đổi mới về kiểm tra đánh giá sẽ là động lực thúc đẩy các quá trình khác như đổi mới về phương pháp dạy học, đổi mới về hình thức tổ chức dạy học, đổi mới về cách quản lí các hoạt động giáo dục,... Việc đánh giá học sinh hiện nay không chỉ dừng lại ở việc đánh giá về kiến thức mà còn phải đánh giá về kỹ năng của học sinh để từ đó hướng đến việc phát triển năng lực cho học sinh, từ đó sẽ nuôi dưỡng hứng thú học tập, tạo sự tự giác trong học tập và quan trọng hơn là gieo vào lòng học sinh sự tự tin, niềm tin vào bản thân ở học sinh. Điều
2 này vô cùng quan trọng để giúp mỗi học sinh thành công trong tương lai (Nguyễn Công Khanh, 2016). Bên cạnh đó, với sự phát triển ngày càng nhanh của thế giới, đòi hỏi học sinh không chỉ có kiến thức mà còn phải có những kỹ năng để có thể hội nhập với xu thế chung của thế giới. Nhiều nghiên cứu đã xác định những kỹ năng quan trọng mà hiện nay các nhà lãnh đạo ưu tiên khi tuyển dụng và đánh giá nhân viên là sự hợp tác, tư duy phê phán, giải quyết vấn đề, giao tiếp, và sự sáng tạo/đổi mới. Do đó, việc đánh giá kỹ năng của học sinh hiện nay rất quan trọng. Từ xu thế phát triển của thế giới và những yêu cầu của xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã kịp thời điều chỉnh việc đánh giá học sinh trong nhà trường tiểu học hiện nay bằng việc ban hành Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28/8/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về Ban hành quy định đánh giá HS tiểu học và Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22/9/2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về Ban hành sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá HS tiểu học ban hành kèm theo Thông tư 30/2014/TT- BGDĐT ngày 28/8/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thay cho Thông tư 32/2009/TT-BGDĐT ngày 27/10/2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Ban hành quy định đánh giá và xếp loại học sinh tiểu học. Thông tư 30/2014 và Thông tư 22/2016 ra đời mang ý nghĩa nhân văn rất lớn và phù hợp với xu thế hiện nay của thế giới. Đó là đánh giá dựa vào sự tiến bộ của học sinh và động viên, khuyến khích để phát triển năng lực của mỗi em. Bên cạnh đó, việc ra đời của Thông tư 30/2014 và Thông tư 22/2016 đã phần nào khắc phục được việc gây áp lực cho học sinh trong học tập vì giáo viên không còn đánh giá học sinh bằng điểm số trong đánh giá thường xuyên mà thay vào đó là những lời nhận xét giúp học sinh nhận ra những mặt tốt cũng như hạn chế của bản thân để phát huy và khắc phục. Bên cạnh những đánh giá về kiến thức, giáo viên còn phải quan tâm đánh giá về năng lực và phẩm chất của học sinh.
3 Do đó, để đáp ứng được nhu cầu của thế giới ngày nay đòi hỏi một sự thay đổi trong cách đánh giá để đánh giá được những kỹ năng cần thiết trong một môi trường toàn cầu phức tạp. The Partnership for 21st Century Skills cho rằng điều quan trọng là những kỹ năng cốt lõi cần được phổ biến và hướng dẫn rộng rãi cho học sinh trong các trường học. Chúng ta phải thay đổi từ việc đánh giá những kiến thức rời rạc của học sinh sang việc đánh giá những kỹ năng của học sinh và đưa ra những quyết định hợp lí về việc học của học sinh. Bên cạnh những thách thức của thực tế cuộc sống, khi đánh giá một nhiệm vụ bất kì nào ta nên chấp nhận nhiều kết quả. Ví dụ, một đánh giá nên tập trung nhiều hơn vào những năng lực của học sinh, chẳng hạn như năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm một cách hợp lí và hiệu quả hơn là chỉ tập trung vào việc học sinh trả lời đúng hay sai. Bên cạnh đó, trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành ở cấp tiểu học theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 5 năm 2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, một trong mục tiêu của môn Toán mà học sinh cần đạt là “Bước đầu phát triển năng lực tư duy, khả năng suy luận hợp lí và diễn đạt đúng (nói và viết) cách phát hiện và cách giải quyết các vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống; kích thích trí tưởng tượng; chăm học và thích thú học tập toán; hình thành bước đầu phương pháp tự học và làm việc có kế hoạch khoa học, chủ động, linh hoạt, sáng tạo”. Như vậy, trong chương trình giáo dục phổ thông hiện nay có đặt ra mục tiêu cho môn Toán là chú ý rèn và phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Và trong Điều 5 và Điều 8 của Thông tư 30/2014 và Thông tư 22/2016 cũng đặt ra các năng lực chung mà học sinh cần đạt và cần được đánh giá, trong đó có năng lực giải quyết vấn đề. Đây là một sự định hướng đúng đắn của Bộ Giáo dục và Đào tạo nhằm phát triển các kỹ năng và năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh bên cạnh việc cung cấp kiến thức cho học sinh. Ngoài ra, trong chương trình giáo dục phổ thông sắp ban hành, Bộ Giáo dục và Đào tạo lại một lần nữa quan tâm và đưa ra mục tiêu đối
4 với môn Toán “Giáo dục toán học hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và năng lực toán học với các thành tố cốt lõi là: năng lực tư duy và suy luận toán học, năng lực mô hình hóa toán học, năng lực giải quyết vấn đề toán học, năng lực giao tiếp toán học, năng lực sử dụng các công cụ và phương tiện học toán; phát triển kiến thức, kỹ năng then chốt và tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, áp dụng toán học vào đời sống thực tiễn…”. Tuy nhiên, các mục tiêu đặt ra trong chuẩn kiến thức – kỹ năng cũng như trong sách giáo viên môn Toán hiện nay lại không đưa ra mục tiêu rèn kỹ năng giải quyết vấn đề cho học sinh mà chỉ chú ý rèn kỹ năng tính toán và giải toán cho học sinh. Đây là một sự thiếu sót dẫn đến tình trạng học sinh tiểu học hiện nay hạn chế kỹ năng giải quyết các vấn đề khi gặp những tình huống khác với những tình huống trong sách. Giáo viên cũng không chú trọng hoặc gần như là không quan tâm đến việc rèn và đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong quá trình dạy môn Toán. Bên cạnh đó, tiêu chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề trong Thông tư 30/2014 và Thông tư 22/2016 đưa ra khá chung chung là “vận dụng những điều đã học để giải quyết nhiệm vụ trong học tập, trong cuộc sống; phát hiện những tình huống mới liên quan tới bài học hoặc trong cuộc sống và tìm cách giải quyết”. Vì vậy, việc đánh giá các năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong các môn học nói chung và môn Toán nói riêng không đạt hiệu quả cao hoặc đánh giá không chính xác năng lực giải quyết vấn đề của học sinh, nhất là năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm. Từ thực trạng trên cho thấy việc đánh giá các năng lực học tập của học sinh, nhất là năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán tiểu học hiện nay chưa được quan tâm đúng mức và chưa được thực hiện một cách hiệu quả. Do đó, với đề tài nghiên cứu “Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4”, người nghiên cứu mong muốn
5 góp phần cải thiện việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của giáo viên đối với học sinh tiểu học trong môn Toán. 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích của nghiên cứu là tìm hiểu thực trạng giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh tiểu học trong học toán, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực này cho học sinh trong môn Toán của một số trường tiểu học quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Xác định cơ sở lí luận của việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh tiểu học. - Tìm hiểu thực trạng việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán hiện nay ở một số trường tiểu học. - Đề xuất một số giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Thực trạng giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4. 5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 5.1. Giới hạn nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm và những giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4 đối với dạng toán có lời văn.
6 5.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tiến hành nghiên cứu, khảo sát thực trạng giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4 và đề xuất các giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong dạy học toán có lời văn của học sinh lớp 4 tại một số trường tiểu học trên địa bàn quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh. 6. Giả thuyết khoa học Việc đưa ra những giải pháp về đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm sẽ hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4 đạt độ tin cậy cao hơn và cung cấp được những thông tin phản hồi quan trọng, cần thiết về năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh nhằm cải tiến quá trình dạy học Toán để đạt hiệu quả cao. 7. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu trên chúng tôi cần sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau: 7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận Phương pháp nghiên cứu lí luận: theo phương pháp này tôi sẽ đọc phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa tài liệu nhằm tìm hiểu mục đích của đánh giá, các hình thức kiểm tra đánh giá hiện nay, việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm cũng như cơ sở để đánh giá năng lực này trong thực tế. 7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: nghiên cứu Thông tư 30/2014 và Thông tư 22/2016 về đánh giá học sinh tiểu học, các văn bản liên quan đánh giá học sinh tiểu học theo định hướng đổi mới; nghiên cứu các kế hoạch, các biên bản, các hồ sơ theo dõi đánh giá học sinh của giáo viên, các kết quả đánh giá học sinh tiểu học năm học 2016 - 2017 của một số trường tiểu học quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh.
7 - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi để tìm hiểu thực trạng đánh giá năng lực của học sinh, đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán, sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. - Phương pháp quan sát: bằng việc quan sát một số giờ học Toán và các hoạt động giải toán có lời văn để tôi tìm hiểu thêm về thực trạng giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh lớp 4. - Phương pháp phỏng vấn về đánh giá học sinh, thực hiện hoạt động đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của giáo viên, các trường tiểu học quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh. - Phương pháp chuyên gia: trong quá trình nghiên cứu tôi xin ý kiến của một số nhà sư phạm là chuyên viên phụ trách môn Toán của các quận huyện trong thành phố Hồ Chí Minh, các thầy cô giáo có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy để nghiên cứu số liệu, xây dựng các biện pháp phù hợp có tính hiệu quả cao, để thực hiện tốt việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm của học sinh trong môn Toán. 7.3. Nhóm các phương pháp xử lí số liệu Phương pháp thống kê, phân loại: phương pháp này dùng để xử lý các tư liệu khảo sát, các kết quả quan sát được. 8. Đóng góp của luận văn 8.1. Về lý luận Đề tài hệ thống hóa những vấn đề về năng lực và năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm, về học hợp tác và tác dụng của việc học hợp tác, về đánh giá và đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán và mang đến một số hiểu biết về thực trạng việc giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán tiểu học hiện nay ở các trường tiểu học quận Tân Phú, đồng thời cung cấp các giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực này. 8.2. Về thực tiễn
8 Việc đưa ra các giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán giúp giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán hiệu quả hơn. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, đề tài sẽ được triển khai thành ba chương: Chương 1. Cơ sở lí luận của hoạt động đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4. Chương 2. Tìm hiểu thực tiễn hoạt động đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán tiểu học. Chương 3. Giải pháp hỗ trợ giáo viên đánh giá năng lực giải quyết vấn đề theo nhóm trong môn Toán của học sinh lớp 4.