Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Nghiên cứu đề xuất chương trình liên thông từ bậc trung học chuyên nghiệp lên đại học ngành Vận hành máy tàu biển

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:143

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Nghiên cứu đề xuất chương trình liên thông từ bậc trung học chuyên nghiệp lên đại học ngành Vận hành máy tàu biển khảo sát thực trạng và đề xuất một số chương trình liên thông từ bậc trung học chuyên nghiệp lên đại học ngành Vận hành máy tàu biển.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Nghiên cứu đề xuất chương trình liên thông từ bậc trung học chuyên nghiệp lên đại học ngành Vận hành máy tàu biển

THƯ BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO VIỆN TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH  TRAÀN VAÊN GIAÙP NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ XUAÁT CHÖÔNG TRÌNH LIEÂN THOÂNG TÖØ BAÄC TRUNG HOÏC CHUYEÂN NGHIEÄP LEÂN ÑAÏI HOÏC NGAØNH VAÄN HAØNH MAÙY TAØU BIEÅN Chuyeân ngaønh : Quaûn Lyù Giaùo Duïc Maõ soá : 5.07.03 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ KHOA HOÏC GIAÙO DUÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: PGS.TS. LEÂ SÔN Thaønh Phoá Hoà Chí Minh naêm 2004 MUÏC LUÏC
LÔØI CAÛM ÔN Toâi xin baøy toû loøng bieát ôn chaân thaønh cuûa baûn thaân ñeán: o Ñaûng uûy, Ban giaùm hieäu , Phoøng Nghieân cöùu khoa hoïc vaø Sau ñaïi hoïc Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm TP. Hoà Chí Minh o Quí Thaày Coâ giaûng daïy lôùp Cao hoïc ngaønh Quaûn lyù giaùo duïc. o Quí Thaày Coâ giaùo, Caùn boä Coâng nhaân vieân caùc Phoøng, Khoa, Boä moân Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm TP. Hoà Chí Minh. o Thaày höôùng daãn PGS.TS. LEÂ SÔN . o Hieäu Tröôûng, caùc thaày ,coâ giaùo, caùn boä coâng nhaân vieân Tröôøng Trung Hoïc Haøng Haûi II, Tröôøng Ñaïi Hoïc Haøng Haûi Vieät Nam, Tröôøng Ñaïi Hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP.Hoà Chí Minh . o Caùc ñoàng chí caùn boä kyõ thuaät vaø maùy tröôûng caùc Coâng Ty Vaän Taûi bieån taïi khu vöïc TP. Hoà Chí Minh. o Tieán Syõ khoa hoïc Hoaøng Ngoïc Vinh – chuyeân vieân Boä Giaùo Duïc Vaø Ñaøo Taïo. o Caùc baïn hoïc vieân lôùp Cao hoïc khoaù 11 ngaønh Quaûn lyù giaùo duïc. Ñaõ giuùp ñôõ toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy !
DANH MUÏC CHÖÕ VIEÁT TAÉT VAØ KYÙ HIEÄU - ANTA Australian National Training Authority. - ATCB An toaøn cô baûn. - AVCC Australian Vice- Chancellors Committee. - CNKT Coâng nhaân kyõ thuaät. - CTÑT Chöông trình ñaøo taïo. - DWT Dead weight ( Troïng taûi toaøn phaàn ). - ÑTLT Ñaøo taïo lieân thoâng. - ÑVHT Ñôn vò hoïc trình. - GMDSS Heä thoáng thoâng tin lieân laïc toaøn caàu. - GTVT Giao thoâng vaän taûi. - GTVT TP.HCM Giao thoâng vaän taûi thaønh phoá Hoà Chí Minh. - HTTÑÑC Heä thoáng töï ñoäng ñieàu chænh. - IMO International Maritime Organization (Toå chöùc Haøng Haûi Quoác Teá) . - KTX Kyù tuùc xaù. - KT HÑL Khai thaùc heä ñoäng löïc. - STCW Boä luaät veà caùc tieâu chuaån huaán luyeän caáp baèng ñi ca ca cho thuyeàn vieân. - TAFE Technical and Further Education. - THCN Trung hoïc chuyeân nghieäp. - THHH II Trung hoïc haøng haûi II. - THPT Trung hoïc phoå thoâng. - VTÑ Voâ tuyeán ñieän.
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1- Lyù do choïn ñeà taøi : Baùo caùo chính trò Ban Chaáp Haønh Trung Öông Ñaûng khoaù VIII Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam [17] ñaõ khaúng ñònh vò trí vaø ñònh höôùng phaùt trieån cho söï nghieäp giaùo duïc vaø ñaøo taïo: Phaùt trieån giaùo duïc ñaøo taïo laø moät trong nhöõng ñoäng löïc quan troïng thuùc ñaåy söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, laø ñieàu kieän ñeå phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi – yeáu toá cô baûn ñeå phaùt trieån xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn vöõng. Tieáp tuïc naâng cao chaát löôïng giaùo duïc toaøn dieän, ñoåi môùi noäi dung, phöông phaùp daïy vaø hoïc, heä thoáng tröôøng lôùp vaø heä thoáng quaûn lyù giaùo duïc; thöïc hieän “chuaån hoaù, hieän ñaïi hoaù, xaõ hoäi hoaù”. Phaùt huy tinh thaàn ñoäc laäp suy nghó vaø saùng taïo cuûa hoïc sinh, sinh vieân, ñeà cao naêng löïc töï hoïc, hoaøn thieän hoïc vaán vaø tay ngheà, ñaåy maïnh phong traøo hoïc taäp trong nhaân daân baèng nhöõng hình thöùc giaùo duïc chính quy vaø khoâng chính quy, thöïc hieän “giaùo duïc cho moïi ngöôøi”, “caû nöôùc trôû thaønh moät xaõ hoäi hoïc taäp”. Ñöa chuû tröông , chính saùch cuûa Ñaûng veà giaùo duïc vaø ñaøo taïo vaøo cuoäc soáng laø nhieäm vuï cuûa toaøn Ñaûng, toaøn daân noùi chung vaø ñaëc bieät laø cuûa ngaønh giaùo duïc noùi rieâng . Sau hôn 15 naêm ñoåi môùi, toaøn Ñaûng vaø toaøn daân Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôc nhöõng thaønh töïu to lôùn vaø raát quan troïng trong lónh vöïc giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Chuùng ta ñaõ ña daïng hoaù loaïi hình tröôøng lôùp vaø phöông thöùc giaùo duïc; quy moâ giaùo duïc taêng nhanh; Trình ñoä hieåu bieát vaø khaû naêng tieáp caän tri thöùc môùi trong hoïc sinh , sinh vieân ngaøy caøng ñöôïc naâng cao…[6]. Ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñoù laø nhôø chuùng ta coù ñöôøng loái ñuùng veà phaùt trieån giaùo duïc ñaøo taïo. Lieân thoâng trong giaùo duïc vaø ñaøo taïo laø moät trong soá nhöõng höôùng ñi ñuùng ñaén maø chuùng ta coù ñöôïc trong nhöõng naêm qua. Chuû tröông cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø cuûa Boä Giaùo Duïc Vaø Ñaøo Taïo veà ñaøo taïo lieân thoâng ñaõ taïo ñieàu kieän deã daøng cho ngöôøi hoïc coù theå chuyeån töø moät baäc hoïc naøy sang baäc hoïc khaùc hoaëc töø ngaønh hoïc naøy sang ngaønh hoïc khaùc trong heä thoáng giaùo duïc quoác daân traùnh hoïc laïi nhöõng kieán thöùc , kyõ naêng hieän coù. Do vaäy, ñaøo taïo lieân thoâng seõ tieát kieäm ñöôïc thôøi gian vaø chi phí ñaøo taïo. “Ñaøo taïo lieân thoâng seõ taïo ñieàu kieän ñeå tieán tôùi moät heä thoáng giaùo duïc phi raøo caûn – xu höôùng taát yeáu cuûa haàu heát caùc neàn giaùo duïc hieän ñaïi treân theá giôùi “[2].
Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng vaø caàn thieát cuûa ñaøo taïo lieân thoâng, Boä Giaùo Duïc Vaø Ñaøo Taïo ñaõ thaønh laäp ban chæ ñaïo “ Xaây döïng chöông trình lieân thoâng “ do Boä Tröôûng laøm tröôûng ban. Sau moät quaù trình nghieân cöùu , ngaøy 05/12/2002 Boä Tröôûng Boä Giaùo Duïc Vaø Ñaøo Taïo ñaõ ra quyeát ñònh soá 49/2002/QÑ-BGD&ÑT veà vieäc ban haønh Quy ñònh taïm thôøi veà ñaøo taïo lieân thoâng Daïy ngheà, Trung hoïc chuyeân nghieäp, Cao ñaúng vaø Ñaïi hoïc. Quyeát ñònh noùi treân ñaõ chính thöùc xaùc nhaän tính caàn thieát cuûa ñaøo taïo lieân thoâng taïi Vieät Nam. Thöïc ra, tröôùc ñoù ñaøo taïo lieân thoâng ñaõ ñöôïc tieán haønh nhieàu naêm nay ôû nöôùc ta döôùi hình thöùc ñaøo taïo chuyeân tu nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ngöôøi hoïc vaø thöïc hieän chính saùch caùn boä. Nhieàu theá heä hoïc sinh, sinh vieân ñaõ ñöôïc ñaøo taïo naâng cao trình ñoä , chuyeån ñoåi ngheà nghieäp , coù coâng aên vieäc laøm thích hôïp oån ñònh cuoäc soáng vaø ñoùng goùp coâng söùc cuûa mình vaøo söï tieán boä cuûa xaõ hoäi. Tuy nhieân vôùi hình thöùc ñaøo taïo naøy, chuùng ta coøn moät soá toàn taïi sau [2]: 1.- Chöa coù nhöõng ñaùnh giaù vaø nhöõng nghieân cöùu veà loaïi hình ñaøo taïo lieân thoâng naøy ñeå coù chæ ñaïo toát hôn. 2.- Chöa coù nhöõng giaûi phaùp vaø cô cheá chính saùch thoáng nhaát chæ ñaïo töø cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà giaùo duïc . 3.- Chöa kieåm soaùt ñöôïc chaát löôïng ñaøo taïo taïi caùc cô sôû tieán haønh ñaøo taïo lieân thoâng. Ñoái vôùi ngaønh Haøng haûi Vieät Nam , ñaøo taïo lieân thoâng döôùi hình thöùc chuyeân tu - chuyeån caáp töø baäc hoïc trung hoïc chuyeân nghieäp leân ñaïi hoïc ñaõ baét ñaàu töø naêm 1977 . Moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán ngaønh Haøng haûi sôùm coù ñaøo taïo lieân thoâng laø do tieàn thaân cuûa Tröôøng Ñaïi Hoïc Haøng Haûi Vieät Nam vaø Tröôøng Ñaïi Hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP. Hoà Chí Minh hieän nay laø Tröôøng Trung Hoïc Haøng Haûi tröôùc ñaây vaø phaàn lôùn thuyeàn vieân toát nghieäp trung hoïc phaûi nhanh choùng hoïc chuyeån caáp leân ñaïi hoïc ñeå ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu veà nhaân löïc cuûa ngaønh . Cuõng nhö moät soá ngaønh khaùc, ñaøo taïo lieân thoâng trong ngaønh Haøng haûi ngoaøi nhöõng toàn taïi neâu treân coøn coù nhöõng nhöôïc ñieåm sau : 1.- Chöông trình ñaøo taïo do chöa ñöôïc taäp trung nghieân cöùu moät caùch khoa hoïc neân chöa ñaùp öùng vôùi yeâu caàu chaát löôïng ñaøo taïo hieän nay cuûa ngaønh vaän taûi bieån . 2.- Hình thöùc lieân thoâng chöa tuaân thuû caùc quy ñònh môùi cuûa Boä Giaùo Duïc & Ñaøo Taïo. Thaät caàn thieát khi ñaët ra nhieäm vuï giaûi quyeát nhöõng toàn taïi neâu treân, vì vaäy toâi quyeát ñònh choïn ñeà taøi “Nghieân cöùu ñeà xuaát Chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng töø baäc Trung hoïc chuyeân
nghieäp leân ñaïi hoïc chuyeân ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån “ laøm luaän vaên toát nghieäp Cao hoïc . Ngoaøi ra, vieäc xaây döïng ñöôïc moät chöông trình lieân thoâng coù khoa hoïc töø baäc trung hoïc chuyeân nghieäp leân ñaïi hoïc coøn laø nhieäm vuï maø ngaønh giao cho tröôøng phaûi thöïc hieän ngay trong naêm hoïc 2004- 2005. 2- Muïc ñích nghieân cöùu : Qua vieäc khaûo saùt thöïc traïng veà coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo lieân thoâng ñoái vôùi ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån taïi caùc tröôøng haøng haûi, ñeà taøi seõ ñeà xuaát moät chöông trình khung ñaøo taïo lieân thoâng töø baäc trung hoïc chuyeân nghieäp leân ñaïi hoïc cho chuyeân ngaønh naøy. 3- Ñoái töôïng vaø khaùch theå nghieân cöùu 3.1- Ñoái töôïng nghieân cöùu : Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø caùc chöông trình ñaøo taïo trung hoïc chuyeân nghieäp vaø ñaïi hoïc chuyeân ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån. 3.2- Khaùch theå nghieân cöùu : - Hoaït ñoäng ñaøo taïo ñoái vôùi chuyeân ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån taïi tröôøng trung hoïc haøng haûi. - Hoaït ñoäng ñaøo taïo ñoái vôùi chuyeân ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån taïi tröôøng ñaïi hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP. Hoø CHí Minh. 4- Giaû thuyeát khoa hoïc Neáu naém vöõng ñöôïc lyù luaän xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng, vaän duïng vaøo phaân tích muïc tieâu ñaøo taïo vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñoái töôïng sinh vieân Haøng Haûi thì coù theå thieát keá ñöôïc moät chöông trình lieân thoâng thích hôïp vaø khaû thi. 5- Nhieäm vuï nghieân cöùu 5.1.- Xaây döïng cô sôû lyù luaän veà ñaøo taïo lieân thoâng noùi chung vaø lieân thoâng töø baäc trung hoïc chuyeân nghieäp leân ñaïi hoïc noùi rieâng. 5.2.- Khaûo saùt thöïc traïng hoaït ñoäng ñaøo taïo ñoái vôùi chuyeân ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån ôû caùc tröôøng Trung Hoïc Haøng Haûi vaø Ñaïi Hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP. Hoà Chí Minh trong 03 naêm gaàn ñaây.
5.3.- Thieát keá quy trình xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng vaø xaây döïng chöông trình khung (Muïc tieâu chöông trình, caùc moân hoïc, caáu truùc vaø toå chöùc caùc moân hoïc, thôøi gian ñaøo taïo) ñaøo taïo lieân thoâng cho chuyeân ngaønh Vaän haønh maùy taøu bieån. 6- Giôùi haïn ñeà taøi 6.1- Veà thôøi gian : Khaûo saùt thöïc traïng ñaøo taïo ñoái vôùi chuyeân ngaønh vaän haønh maùy taøu bieån taïi Tröôøng Trung Hoïc Haøng Haûi vaø taïi Ñaïi Hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP. Hoà Chí Minh trong caùc naêm hoïc 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002 . 6.2- Veà khoâng gian : Nghieân cöùu tieán haønh trong phaïm vi caùc tröôøng Tröôøng Trung Hoïc Haøng Haûi vaø taïi Ñaïi Hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP. Hoà Chí Minh . 6.3- Veà quy moâ : Nghieân cöùu tieán haønh ñoái vôùi chuyeân ngaønh Vaän haønh maùy taøu bieån ôû möùc ñoä laø ñeà xuaát moät chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng töø baäc trung hoïc chuyeân nghieäp leân ñaïi hoïc. Do thôøi gian vaø giôùi haïn ôû möùc ñoä moät luaän vaên cao hoïc , neân luaän vaên chæ taäp trung vaøo hai khaâu (khaûo saùt nhu caàu, thöïc traïng vaø thieát keá xaây döïng chöông trình ) trong boán khaâu thuoäc moâ hình quaûn lyù cuûa tieán syõ U. E. Deming (Myõ ). Hai khaâu chöa ñöôïc xem xeùt tôùi trong luaän vaên laø toå chöùc ñaøo taïo thí ñieåm vaø ñaùnh giaù keát quaû cuûa coâng taùc ñaøo taïo. 7- Phöông phaùp nghieân cöùu 7.1-Phöông phaùp nghieân cöùu lyù thuyeát. Nghieân cöùu lyù luaän : Nghieân cöùu caùc vaên kieän cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc, taøi lieäu, saùch baùo, tö lieäu löu tröõ, thoáng keâ, baùo caùo khoa hoïc coù lieân quan ñeán ñeà taøi. 7.2- Phöông phaùp ñieàu tra : Ñieàu tra baèng phieáu caâu hoûi ñoái vôùi hoïc vieân, caùn boä quaûn lyù veà thöïc traïng chöông trình ñaøo taïo cuûa ngaønh maùy taøu bieån taïi caùc tröôøng Trung hoïc Haøng Haûi vaø Ñaïi Hoïc Giao Thoâng Vaän Taûi TP. Hoà Chí Minh . 7.3- Phöông phaùp phoûng vaán trao ñoåi tröïc tieáp vôùi caùc chuyeân gia quaûn lyù coâng taùc ñaøo taïo vaø söû duïng nhaân löïc ñaøo taïo veà chöông trình ñaøo taïo hieân haønh , nhöõng yeâu caàu töø thöïc teá hoïc taäp vaø saûn xuaát ñeå ñöa vaøo chöông trình ñaøo taïo. 7.4 Tröng caàu yù kieán xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng.
CHÖÔNG 1  TOÅNG QUAN VEÀ VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU  MUÏC ÑÍCH VAØ YÙ NGHÓA CUÛA ÑAØO TAÏO LIEÂN THOÂNG  KHAÙI NIEÄM VEÀ CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO XAÂY DÖÏNG CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO LIEÂN THOÂNG  THIEÁT KEÁ QUI TRÌNH XAÂY DÖÏNG CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO LIEÂN THOÂNG
CHÖÔNG I CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.1 Toång quan veà vaán ñeà nghieân cöùu : Con ngöôøi sinh ra voán coù khaû naêng sinh toàn , moät trong soá ñoù laø khaû naêng tìm kieám vieäc laøm thích hôïp trong moät xaõ hoäi ña daïng. Vieäc caûi thieän vieäc laøm, thay ñoåi coâng vieäc trong quaù trình lao ñoäng cuûa ngöôøi lao ñoäng laø quy luaät taát yeáu trong moät xaõ hoäi phaùt trieån vaø ñaøo taïo lieân thoâng (ÑTLT ) nhaèm phuïc vuï cho quy luaät ñoù seõ hoaøn toaøn coù cô sôû ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån . 1.1.1- Ñaøo taïo lieân thoâng treân theá giôùi : Treân theá giôùi ñaøo taïo lieân thoâng ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån ôû nhieàu quoác gia nhö Hoa Kyø, Canada, Australia, Singapor…Caùc quoác gia naøy ñang noã löïc gaén chaët hôn nöõa giaùo duïc vaø ñaøo taïo vôùi thò tröôøng lao ñoäng qua chính saùch “ Töø tröôøng hoïc ñeán vieäc laøm “. Chính vì vaäy , quaù trình lieân thoâng trong ñaøo taïo coù theå xem nhö moät trong nhöõng giaûi phaùp thöïc hieän muïc tieâu noùi treân. * Taïi Hoa Kyø : Ñaøo taïo lieân thoâng ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån ôû nhöõng naêm thaäp kyû 60 cuaû theá kyû XX. Ôû ñaây, ngöôøi ta chia yeâu caàu veà trình ñoä ra ba möùc [4]: Möùc 1 – möùc thaáp nhaát (entry level) cho coâng nhaân Möùc 2 – naâng cao (advanced level) cho caùn boä kyõ thuaät Möùc 3 - möùc chuyeân nghieäp (professional level) cho kyõ sö Moãi möùc ñeàu chæ ra nhöõng yeâu caàu cuï theå, hoïc sinh phaûi ñaït ñöôïc chuaån vaø höôùng daãn chöông trình keøm theo ôû moãi baäc hoïc. Treân cô sôû ñoù thöïc hieän lieân thoâng (articulation and credits transfer) giöõa caùc baäc hoïc. * Taïi Australia : Khung trình ñoä chuaån chia ra laøm caùc baäc : chöùng chæ caáp I; chöùng chæ caáp II; chöùng chæ caáp III; chöùng chæ caáp IV; sau trung hoïc phoå thoâng – Diploma (töông döông baèng THCN cuûa ta); Cao ñaúng – Advance diploma (töông ñöông baèng cao ñaúng cuûa ta); ñaïi hoïc; thaïc só; tieán só. Moãi baäc hoïc ñeàu coù khung trình ñoä chuaån, neâu leân nhöõng khaùc bieät naêng löïc ngheà nghieäp hoaëc trình ñoä yeâu caàu moãi baäc hoïc thuoäc heä thoáng TAFE (Technical and Further Education). Caên cöù vaøo khung trình ñoä quoác gia, haàu heát caùc tröôøng ñaïi hoïc ñeàu coù chính saùch
thoûa thuaän coâng nhaän tín chæ ôû baäc hoïc döôùi. Ñeå coù theå lieân thoâng giöõa caùc baäc hoïc thì caàn thieát phaûi coù baèng diploma hoaëc advance diploma ñeå lieân thoâng leân ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc. Trong chính saùch lieân thoâng coù höôùng daãn chi tieát veà nhöõng ñieàu kieän ñeå hoïc sinh coù theå vaøo hoïc moät hoaëc moät vaøi khoùa hoïc trong nhaø tröôøng nhaèm taïo ñieàu kieän toát nhaát cho hoï coù theå theo hoïc. Treân cô sôû hôïp taùc giöõa caùc tröôøng chuyeân nghieäp vaø caùc tröôøng ñaïi hoïc, nhöõng chi tieát cuï theå veà thoûa thuaän chuyeån tín chæ seõ do khoa ôû caùc tröôøng chòu traùch nhieäm ban haønh. Cô quan quaûn lyù cao nhaát cuûa moãi baäc hoïc naøy laø AVCC (Australian Vice- Chancallors Committee) phuï traùch khoái ñaïi hoïc vaø ANTA (Australian National Training Authority) chòu traùch nhieäm trong khoái giaùo duïc kyõ thuaät vaø ngheà nghieäp (Vocational Education and Training - VET) trong vieäc ban haønh qui ñònh, nhöõng nguyeân taéc vaø chæ daãn ñieàu haønh mang tính heä thoáng veà ñaøo taïo lieân thoâng ñoái vôùi caùc baäc hoïc. * Taïi Canada : Ñaøo taïo lieân thoâng cuõng tieán haønh töø thaäp nieân 60 cuaû theá kyû XX vôùi caùc hình thöùc gioáng nhö Myõ vaø Australia. Lieân thoâng thöïc hieän treân cô sôû thoaû thuaän giöõa caùc heä thoáng , cô sôû ñaøo taïo vaø caùc chöông trình ñaøo taïo. Boä Giaùo duïc British Colombia (Canada) tham gia quaûn lyù nhaø nöôùc trong ñaøo taïo lieân thoâng ñeå ñaûm baûo chaát löôïng ñaøo taïo vaø coâng boá nhöõng vaên baûn höôùng daãn ñeå cho quaù trình lieân thoâng dieãn ra thuaän lôïi. * Taïi Ñoâng Nam AÙ : Ñaøo taïo lieân thoâng coøn töông ñoái môùi neân coøn nhieàu vaán ñeà caàn giaûi quyeát. Trong khu vöïc, chæ coù Singapor laø nöôùc coù chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng khaù meàm deûo, hieäu quaû vaø ña daïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ña daïng veà nhaân löïc. Sinh vieân hoaøn taát moät baèng diploma veà polytechnic coù theå vaøo hoïc haàu heát caùc khoaù hoïc ôû baäc ñaïi hoïc vôùi nhöõng chuyeân ngaønh töông öùng. Trong khi ñoù, ôû Thaùi Lan, nhöõng hoïc sinh hoïc ôû tröôøng ngheà raát ít coù cô hoäi ñeå vaøo hoïc ñaïi hoïc, ñaëc bieät laø nhöõng tröôøng ñaïi hoïc coâng. Ñaøo taïo lieân thoâng ôû caùc nöôùc treân theá giôùi ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø thöïc hieän töø laâu neân coù nhöõng nguyeân taéc, trình töï thöïc hieän vaø nhöõng vaán ñeà toàn ñoïng rieâng. Moãi nöôùc coù moät baøi hoïc khaùc nhau trong quaù trình ÑTLT. (Xem phuï luïc 1-moät soá baøi hoïc kinh nghieäm veà ñaøo taïo lieân thoâng ôû moät soá nöôùc ) 1.1.2- Ñaøo taïo lieân thoâng taïi Vieät Nam
Ñaøo taïo lieân thoâng cuõng ñaõ xuaát hieän taïi Vieät Nam töø nhöõng naêm 1960, vôùi hình thöùc ñaøo taïo chuyeân tu ñeå vöøa baûo ñaûm chính saùch caùn boä , vöøa kòp thôøi boå sung ñoäi nguõ caùn boä raát thieáu luùc baáy giôø . Boä Ñaïi hoïc vaø THCN (phía Baéc) thôøi kyø naøy ñaõ coù moät soá vaên baûn quy ñònh vaø höôùng daãn ñaøo taïo cuõng nhö vaên baèng chöùng nhaän keát quaû hoïc taäp cho loaïi hình naøy .Coù theå noùi ñaøo taïo chuyeân tu ñaõ goùp phaàn taïo ra cho ñaát nöôùc moät ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc vaø quaûn lyù tröôûng thaønh töø saûn xuaát vaø chieán ñaáu. Chính saùch naøy vaãn coøn aùp duïng ñeán ngaøy nay. Trong khoaûng chuïc naêm trôû laïi ñaây, moät soá hình thöùc lieân thoâng môùi ñaõ ñöôïc moät soá tröôøng aùp duïng : * Moät soá tröôøng ñaïi hoïc cho pheùp sinh vieân vaøo hoïc vaø mieãn tröø moät soá moân ñaõ hoïc ôû moät nghaønh khaùc ( chuû yeáu laø caùc moân vaên hoùa ) vaø thôøi gian hoïc cuõng vì theá maø coù theå ñöôïc ruùt ngaén . * Moät soá tröôøng, ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo nhö Ñaïi hoïc Baùch khoa Haø Noäi, Ñaïi hoïc quoác gia Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñaïi hoïc Sö phaïm kyõ thuaät TP. Hoà Chí Minh, Ñaïi hoïc Ngoaïi ngöõ, Ñaïi hoïc Kinh teá quoác daân, Ñaïi hoïc Y - Döôïïc vaø caùc ñaïi hoïc sö phaïm... tieán haønh ñaøo taïo lieân thoâng vôùi hình thöùc laø tieáp nhaän nhöõng hoïc sinh khoâng ñuû ñieåm tuyeån vaøo ñaïi hoïc vaøo heä cao ñaúng taïi tröôøng thi tuyeån. Sau khi toát nghieäp cao ñaúng ñöôïc xeùt chuyeån leân hoïc ñaïi hoïc trong thôøi gian 3 ñeán 3,5 naêm. Toång thôøi gian ñeå toát nghieäp ñaïi hoïc laø 6 ñeán 6,5 naêm . * Moät hình thöùc lieân thoâng khaùc nöõa cuõng ñaõ toàn taïi nhieàu naêm khi Boä Giaùo Duïc Vaø Ñaøo Taïo ban haønh chính saùch ñaøo taïo hai giai ñoaïn, cho pheùp hoïc sinh hoïc xong giai ñoaïn I ôû tröôøng naøy coù theå chuyeån sang hoïc tieáp giai ñoaïn II ôû moät vaøi tröôøng khaùc cuøng khoái ngaønh. Caùc hình thöùc ñaøo taïo lieân thoâng noùi treân coù öu ñieåm laø giuùp cho ngöôøi hoïc taän duïng heát naêng löïc vaø ñoäng cô hoïc taäp ñeå coù theå hoïc moät luùc nhieàu tröôøng hoaëc hoïc ôû nhöõng tröôøng mong ñôïi maø ban ñaàu chöa ñöôïc vaøo hoïc do ñieåm thi ñaàu vaøo thaáp. Tuy nhieân caùc hình thöùc treân cuõng ñaõ boäc loä nhöõng ñieåm yeáu laø: - Hoïc sinh yeáu hoïc löïc hoïc ôû nhöõng tröôøng ñoøi hoûi hoïc löïc cao neân chaát löôïng hoïc thaáp. - Do coù theå chuyeån tröôøng khi chuyeån giai ñoaïn neân caùc tröôøng thöôøng bò ñoäng veà löu löôïng hoïc sinh.
- Trong haàu heát caùc tröôøng ñaøo taïo lieân thoâng vaãn chöa ñònh roõ raøng chuaån trình ñoä, chuaån kyõ naêng , chuaån kieán thöùc ôû moãi baäc hoïc maø hoïc sinh toát nghieäp caàn phaûi coù, vì vaäy chöông trình ñaøo taïo xaây döïng chöa thöïc söï hoaøn chænh. Veà tính khoa hoïc , Ñaøo taïo lieân thoâng chöa ñöôïc nghieân cöùu nhieàu ôû Vieät Nam. Coâng trình quoác gia nghieân cöùu veà ñaøo taïo lieân thoâng ñöôïc ghi nhaän laø ñeà taøi khoa hoïc caáp Boä , maõ soá B96-49-29 mang teân “ Söï khaùc bieät vaø lieân thoâng giöõa hai caáp Ñaïi hoïc vaø Cao ñaúng trong baäc giaùo duïc ñaïi hoïc” do Vieän Khoa Hoïc Giaùo Duïc Vieät Nam thöïc hieän ( TS. Ñoã Coâng Vònh – chuû nhieäm ñeà taøi ) thaùng 12 naêm 1997 [30] ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng cô sôû cuûa vieäc ñaøo taïo lieân thoâng trong kyû nguyeân môùi, nhöõng yeâu caàu vaø ñieàu kieän lieân thoâng, caùc con ñöôøng thöïc hieän lieân thoâng vaø giôùi thieäu thieát keá maãu chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng . Ngoøai coâng trình noùi treân, coøn coù moät soá nghieân cöùu khaùc döôùi daïng baùo caùo, tham luaän taïi caùc cuoäc hoäi thaûo veà ñaøo taïo lieân thoâng do Boä Giaùo Duïc & Ñaøo Taïo toå chöùc . Trong soá caùc cuoäc hoäi thaûo veà ñaøo taïo lieân thoâng phaûi keå ñeán hai cuoäc hoäi thaûo lôùn do Boä Giaùo Duïc & Ñaøo Taïo toå chöùc taïi Haø Noäi vaøo thaùng 5/2001 vaø taïi TP. Hoà Chí Minh vaøo thaùng 10/2001. Hoäi thaûo dieãn ra vôùi söï tham gia caùc ñaïi bieåu ñaïi dieän cho caùc Boä, Ngaønh, Sôû Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, vaø caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, THCN. Hoäi thaûo ñaõ taäp trung thaûo luaän moät soá vaán ñeà: 1. Tính caáp thieát cuûa vieäc toå chöùc ñaøo taïo lieân thoâng . 2. Ngaønh ñaøo taïo caàn lieân thoâng vaø hình thöùc lieân thoâng 3. Böôùc ñi vaø caùc ñieàu kieän ñaûm baûo chaát löôïng 4. Nhöõng vaán ñeà khoù khaên khi thöïc hieän ñaøo taïo lieân thoâng. 5. Kinh nghieäm vaø ñeà xuaát giaûi phaùp thaùo gôõ nhöõng khoù khaên trong ñaøo taïo lieân thoâng. Hoäi thaûo ñaõ xaùc ñònh, muïc tieâu bao truøm cuûa ñaøo taïo lieân thoâng laø nhaèm ñaøo taïo löïc löôïng lao ñoäng chaát löôïng cao, ña daïng vaø hieäu quaû ñeå ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa neàn kinh teá ñang phaùt trieån. Boä Giaùo Duïc & Ñaøo Taïo seõ laø cô quan chæ ñaïo ñaàu moái coù traùch nhieäm chæ ñaïo, quaûn lyù caùc hoaït ñoäng ÑTLT, tö vaán vaø ñieàu phoái caùc moái quan heä trong quaù trình thöïc hieän. Nhieäm vuï chính seõ thuoäc veà caùc cô sôû ñaøo taïo trong vieäc thieát keá chöông trình, xaùc ñònh dieän hoïc sinh naøo ñöôïc lieân thoâng tìm ñoái taùc ñeå coù ñöôïc thoaû thuaän lieân thoâng nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû ñaøo taïo.
Tuy nhieân, ñaøo taïo lieân thoâng laø vaán ñeà môùi ôû Vieät Nam neân trong quaù trình thöïc hieän seõ gaëp nhöõng khoù khaên toàn taïi caûn trôû vieäc xaây döïng chöông trình nhö sau: 1. Phaûi xaây döïng ñöôïc chuaån trình ñoä ñaøo taïo ôû moãi baäc hoïc ñeå laøm cô sôû xaùc ñònh muïc tieâu, noäi dung chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng. 2. Ngaønh ñaøo taïo trong töøng baäc hoïc vaø giöõa caùc baäc hoïc phaûi thoáng nhaát veà teân goïi ñeå taïo söï keát noái giöõa hai baäc hoïc. 3. Chöông trình khung giaùo duïc cao ñaúng chöa aùp duïng thoáng nhaát taïi caùc tröôøng Cao ñaúng. 4. Taøi lieäu hoïc taäp cuûa baäc THCN vöøa thieáu vöøa khoâng ñoàng boä, nhaát laø giaùo trình, saùch tham khaûo moãi tröôøng söû duïng moät taøi lieäu rieâng, thieáu nhaát quaùn trong vieäc bieân soaïn saùch giaùo khoa khieán cho coâng vieäc kieåm tra lieät keâ noäi dung maát raát nhieàu thôøi gian , coâng söùc vaø khoù thöïc hieän. 5. Nghieân cöùu veà xaây döïng vaø phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo trong caùc tröôøng chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc thieáu chuyeân gia xaây döïng vaø phaùt trieån chöông trình neân khi tieáp caän chöông trình môùi coøn maùy moùc, luùng tuùng. 6. Giaùo vieân ôû baäc THCN coøn raát nhieàu haïn cheá veà trình ñoä sö phaïm, veà trình ñoä chuyeân moân, cuõng nhö nghieân cöùu khoa hoïc neân hieäu quaû hôïp taùc coøn thaáp khi xaây döïng chöông trình. 7. Coøn toàn taïi nhöõng quan ñieåm leäch laïc veà ÑTLT vaø nhöõng nguyeân nhaân khaùc taïo nhöõng caûn trôû voâ hình cho quaù trình xaây döïng. Ñaây cuõng chính laø nhöõng trôû ngaïi ñaët ra khi thöïc hieän ñeà taøi. Tuy nhieân xeùt veà tính lòch söû cuûa vaán ñeà nghieân cöùu, ñeà taøi coù nhöõng thuaän lôïi sau : 1.- Ñaøo taïo lieân thoâng ñaõ chính thöùc trôû thaønh chính saùch trong giaùo duïc – ñaøo taïo ôû nöôùc ta. 2.- Tuy chöa coù nhieàu coâng trình nghieân cöùu veà ñaøo taïo lieân thoâng ôû nöôùc ta, nhöng nhöõng coâng trình nghieân cöùu ñaõ coù cuõng ñaõ ñaët ñöôïc nhöõng neàn moùng cô baûn ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà maø ñeà taøi ñaõ ñaët ra. 3.- Ñoái vôùi ngaønh Haøng haûi, vì Vieät Nam laø thaønh vieân cuûa Toå Chöùc Haøng Haûi Quoác Teá ( IMO ) neân chuaån ñaøo taïo veà chuyeân moân cô baûn phaûi tuaân theo quy ñònh cuûa IMO ôû caùc baäc hoïc.
4.- Chuyeân ngaønh vaø teân goïi cuûa chuyeân ngaønh ôû baäc trung hoïc vaø ñaïi hoïc hoaøn toaøn gioáng nhau, chæ khaùc nhau ôû möùc ñoä cao thaáp veà trình ñoä chuyeân moân. 5.- Taøi lieäu hoïc taäp ôû baäc trung hoïc ña phaàn laø taøi lieäu hoïc taäp ôû baäc ñaïi hoïc ñöôïc caét boû nhöõng phaàn ñöôïc xem laø khoâng caàn thieát ñoái vôùi baäc trung hoïc. 1.2 Muïc ñích vaø yù nghóa cuûa ñaøo taïo lieân thoâng : 1.2.1 Khaùi nieäm veà ñaøo taïo lieân thoâng : Ñaøo taïo lieân thoâng laø gì? Coù nhieàu ñònh nghóa veà ÑTLT, noùi veà ÑTLT ngöôøi ta thöôøng ñeà caäp ñeán 3 thuaät ngöõ: articulation (quay chuyeån höôùng), credit transfer (chuyeån tín chæ), cross – sectoral qualification linkage (lieân keát thoâng qua caùc baäc hoïc). - Lieân thoâng (Articulation) laø söï gheùp noái cuûa hai hoaëc nhieàu heä thoáng trong moät coäng ñoàng tröôøng hoïc ñeå giuùp sinh vieân chuyeån deã daøng töø moät baäc hoïc naøy tôùi moät baäc hoïc khaùc maø khoâng phaûi hoïc laïi hoaëc maát tín chæ. Beân caïnh ñoù noù cho pheùp sinh vieân ñaït ñöôïc moät trình ñoä kyõ naêng cao hôn sau khi hoaøn taát khoaù hoïc. - Chuyeån tín chæ (Credit transfer) laø quaù trình ñaùnh giaù kieán thöùc vaø kyõ naêng cuûa ngöôøi hoïc ôû moät baäc hoïc naøo ñoù ñeå xaùc ñònh söï truøng laép (overlap) hay laø töông ñöông vôùi kieán thöùc vaø kyõ naêng cuûa baäc hoïc khaùc ñeå thöøa nhaän caùc tín chæ cho ngöôøi hoïc. - Lieân keát thoâng qua caùc baäc hoïc (Cross – sector Qualification Linkage): baát kyø moái lieân heä chính thöùc giöõa moät trình ñoä ngheà hoaëc nhöõng phaàn cuûa moät trình ñoä ngheà vôùi moät trình ñoä hoïc, ñeàu ñöôïc phaùt trieån ñeå taïo ra con ñöôøng hoïc taäp xuyeân suoát qua caùc baäc hoïc, thoâng qua vieäc thoûa thuaän giöõa caùc cô sôû ñaøo taïo coù caùc baäc hoïc vôùi söï chaáp nhaän cuûa cô quan quaûn lyù vaø caáp vaên baèng. Theo döï aùn ÑTLT Australia: “Ñaøo taïo lieân thoâng laø quaù trình lieân keát hai hoaëc nhieàu baäc hoïc vaøo moät maïch ñöôøng keá tieáp vaø tích hôïp ñeå ngöôøi hoïc coù theå chuyeån töø baäc hoïc naøy tôùi baäc hoïc kia moät caùch lieân tuïc vôùi ñieàu kieän thoaû maõn moät löôïng tín chæ veà thaønh tích hoïc taäp cuûa baäc hoïc tröôùc ñoù maø coù lieân quan ñeán baäc hoïc ñöôïc chuyeån tôùi” PGS.TS. Nguyeãn Ñaïi Thaønh- Vuï tröôûng vuï THCN Boä Giaùo Duïc & Ñaøo Taïo, trong Hoäi thaûo Xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng taïi Haø Noäi thaùng 10/2001, ñaõ ñöa ra ñònh nghóa:
Ñaøo taïo lieân thoâng laø quaù trình ñaøo taïo cho pheùp coâng nhaän vaø chuyeån ñoåi keát quaû hoïc taäp vaø reøn luyeän cuûa ngöôøi hoïc töø baäc hoïc naøy tôùi moät soá baäc hoïc khaùc trong heä thoáng ñaøo taïo. Nhö vaäy, lieân thoâng coù theå hieåu vôùi nghóa lieân keát vaø chuyeån ñoåi giöõa caùc ngaønh hoïc vaø baäc hoïc vôùi nhau [2]. Theo ñònh nghóa ñöôïc ñöa ra taïi hoäi thaûo Haø Noäi 10/2001 thì ÑTLT laø moät “quy trình cho pheùp vaø chuyeån ñoåi “. Nhö vaäy coù theå hieåu ÑTLT bao goàm hai khoái coâng vieäc : 1- Kyõ thuaät phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo ( ñeå coù theå keá thöøa kieán thöùc vaø kyõ naêng ) ; 2- Theå cheá chính saùch vaän haønh ñieàu khieån quaù trình naøy ( cho pheùp noái gheùp vôùi nhau giöõa caùc khoái kieán thöùc vaø kyõ naêng ). 1.2.2 Caùc hình thöùc ÑTLT Hieän nay treân theá giôùi toàn taïi moät soá hình thöùc lieân thoâng nhö sau: - Lieân thoâng doïc ( Vertical Articulation ): ngöôøi hoïc chuyeån töø baäc hoïc thaáp leân baäc hoïc cao hôn trong cuøng moät ngaønh hoïc nhö töø THCN leân cao ñaúng, THCN leân ñaïi hoïc, cao ñaúng leân ñaïi hoïc. - Lieân thoâng ngang (Horizotal Articulation ): ngöôøi hoïc di chuyeån trong cuøng baäc hoïc ñeå coù theå hoïc theâm nhöõng ngaønh töông töï hoaëc khaùc ngaønh. - Lieân thoâng cheùo ( Diagonal Articulation ): ngöôøi hoïc di chuyeån sang caùc baäc hoïc khaùc nhau vôùi chuyeân ngaønh ñaøo taïo khoâng gioáng baäc hoïc tröôùc. - Lieân thoâng ngöôïc ( Reversed Articulation ): ngöôøi hoïc chuyeån töø baäc hoïc cao hôn xuoáng baäc hoïc thaáp hôn ñeå reøn luyeän nhöõng kyõ naêng caàn thieát coù theå khoâng lieân heä vôùi chuyeân moân ñaõ hoïc. 1.2.3 Muïc ñích vaø yù nghóa ÑTLT Ñaøo tao lieân thoâng coù muïc tieâu chính laø nhaèm ñaøo taïo löïc löôïng lao ñoäng chaát löôïng cao, ña daïng vaø hieäu quaû ñeå ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa neàn kinh teá ñang phaùt trieån. Ngoaøi ra ñaøo taïo lieân thoâng coøn coù yù nghóa sau: - Thoaû maõn nhu caàu hoïc taäp, taïo cô hoäi roäng raõi hôn khi quyeát ñònh choïn baäc hoïc ñoái vôùi ngöôøi hoïc . Ñaùp öùng nhu caàu hoïc cho ngöôøi hoïc khi muoán chuyeån ñoåi baäc hoïc cao hôn.
- Taän duïng nguoàn löïc hieän coù cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo, giaûm bôùt gaùnh naëng ñaàu tö cô sôû vaät chaát vaø löïc löôïng giaûng daïy. - Nhaø tröôøng thaáy roõ hôn yù nghóa cuûa vieäc ñoåi môùi muïc tieâu, noäi dung, phöông phaùp giaûng daïy trong vieäc naâng cao chaát löôïng daïy hoïc. - Taêng cöôøng chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc cao hôn trong vieäc ñieàu chænh cô caáu lao ñoäng xaõ hoäi phuø hôïp vôùi nhòp ñoä vaø xu höôùng phaùt trieån. - Taïo ñieàu kieän phaân luoàng hoïc sinh sau THPT vaø giaûm aùp löïc thi vaøo ñaïi hoïc, ñieàu phoái cô caáu lao ñoäng xaõ hoäi caân ñoái vôùi nhu caàu lao ñoäng thò tröôøng. - Coù theå taïo ñöôïc moái lieân keát giöõa nhaø tröôøng vôùi cô sôû giaùo duïc khaùc, giöõa nhaø tröôøng vôùi cô sôû saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï toát hôn. - Taêng cöôøng daân chuû hoaù trong giaùo duïc. 1.3 Khaùi nieäm chöông trình ñaøo taïo, xaây döïng chöông trình ñaøo taïo, xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng. 1.3.1- Khaùi nieäm chöông trình ñaøo taïo : Chöông trình ñaøo taïo laø gì ? Ñaây laø caâu hoûi coøn nhieàu tranh caõi. Tuyø theo caùch lyù giaûi khaùc nhau ngöôøi ta coù theå hieåu khaùc nhau veà khaùi nieäm chöông trình ñaøo taïo [5], ví duï : - CTÑT laø nhöõng ñieàu ñöôïc daïy trong nhaø tröôøng ( nhìn moät caùch toång quan) - CTÑT laø moät taäp hôïp cuûa caùc moân hoïc ( xeùt veà caùch saép xeáp caùc moân hoïc) - CTÑT laø caùi ñöôïc daïy beân trong, vaø ngoaøi tröôøng hoïc nhöng ñöôïc ñònh höôùng bôûi nhaø tröôøng ( nhìn töø goùc ñoä xaø hoäi ). - CTÑT laø caùi maø ngöôøi hoïc traûi qua nhö moät keát quaû giaùo duïc – ñaøo taïo (nhìn töø goùc ñoä cuûa ngöôøi hoïc ). - V.v… Nhö vaäy, töông töï nhö khaùi nieäm giaùo duïc , khaùi nieäm chöông trình ñaøo taïo coù theå hieåu theo nghóa roäng vaø nghóa heïp.Trong phaïm vi nghieân cöùu maø ñeà taøi ñaët ra , chuùng ta chæ giôùi haïn khaùi nieäm chöông trình ñaøo taïo theo nghóa heïp laø taäp hôïp caùc moân hoïc ñöôïc daïy trong nhaø tröôøng [5]. Chöông trình ñaøo taïo theo nghóa heïp ñöôïc xem laø chöông trình khung ñaøo taïo. Chöông trình ñaøo taïo noùi chung vaø chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng noùi rieâng thöôøng ñöôïc xaây döïng theo moät quy trình nhaát ñònh.
Tröôùc khi böôùc vaøo thieát keá quy trình xaây döïng chöông trình ñaøo taïo, chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng chuùng ta xem xeùt khaùi nieäm xaây döïng chöông trình ñaøo taïo, xaây döïng chöông trình lieân thoâng . 1.3.2- Khaùi nieäm xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng: Xaây döïng chöông trình lieân thoâng laø nhaèm taïo ra heä thoáng caùc vaán ñeà taïo ñieàu kieän cho caùc baäc hoïc vaø caùc ngheà lieân thoâng ñöôïc vôùi nhau. Caùc vaán ñeà neâu treân laø cô cheá lieân thoâng, coâng nhaän vaø chuyeån ñoåi tín chæ keát quaû hoïc taäp, quaûn lyù ñaøo taïo… Caùc vaán ñeà naøy lieân keát vôùi nhau thaønh moät heä thoáng chaët cheõ ñaûm baûo quaù trình lieân thoâng dieãn ra thoâng suoát vaø theo traät töï qui ñònh [4]. 1.4 Thieát keá quy trình xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng. Ñeå xaây döïng chöông trình ñaøo taïo thöôøng phaûi thöïc hieän caùc böôùc theo quy ñònh. Caùc böôùc ñoù ñöôïc goïi laø quy trình . Qui trình laø gì ? Qui trình laø thöù töï caùc böôùc tieán haønh trong moät quaù trình saûn xuaát. (Theo Töø ñieån töø vaø ngöõ Vieät Nam, GS. Nguyeãn Laân ). Vaäy,Thieát keá quy trình xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng laø thieát keá trình töï tieán haønh taïo ra chöông trình ñaøo taïo, maø chöông trình naøy ñöa ñeán söï lieân thoâng giöõa caùc baäc hoïc trong cuøng moät ngheà hoaëc giöõa baäc hoïc trong moät ngheà naøo ñoù ñeán caùc baäc hoïc trong ngaønh ngheà khaùc. Ñeå thieát keá quy trình ñaøo taïo nhieàu taùc giaû ñaõ vaän duïng “ Voøng quaûn lyù chaát löôïng Deming “ ( US. Deming, nhaø quaûn trò hoïc noåi tieáng ngöôøi Myõ). Theo voøng quaûn lyù chaát löôïng Deming ( hình 1.1 ) thì chu trình saûn xuaát baát kyø saûn phaåm naøo ñoù phaûi baét ñaàu töø nghieân cöùu thò tröôøng tìm hieåu nhu caàu khaùch haøng ( Marketing – M ), sau ñoù laø thieát keá ( Project – P ), roài môùi taïo saûn phaåm (Production – P ), tieáp theo laø tieâu thuï saûn phaåm ( Consumer – C ) ñeå tieáp moät chu trình sau treân cô sôû kinh nghieäm thu ñöôïc trong chu trình tröôùc. Cöù nhö vaäy saûn phaåm taïo ra ngaøy caøng hoaøn thieän hôn. Hình 1.1 : Voøng troøn quaûn lyù chaát löôïng Deming (M - P - P - C)
M P C P Vaän duïng voøng quaûn lyù chaát löôïng Deming , Richard A. Swanson [ 33 ], ñaõ ñöa ra quy trình xaây döïng chöông trình ñaøo taïo goàm 5 giai ñoaïn: 1.- Phaân tích ( Analyze ) : nhaèm xaùc ñònh ñöôïc nhu caàu ñaøo taïo 2.- Thieát keá ( Design ) : Thieát keá chöông trình ñaøo taïo vaø caùc baøi hoïc. 3.- Trieån khai ( Develop ) : trieån khai cô sôû vaät chaát vaø phöông phaùp giaûng daïy. 4.- Aùp duïng ( Implement ) : Thöïc hieän chöông trình ñaøo taïo. 5.- Ñaùnh giaù ( Control ) : Ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo. Theo Taùc giaû William Blank [32] chöông trình xaây döïng traûi qua 11 böôùc: 1. Xaùc ñònh vaø moâ taû caùc ñaëc ñieåm cuûa ngheà 2. Xaùc ñònh nhöõng yeâu caàu chính cuûa ñoái töôïng ngöôøi hoïc 3. Xaùc ñònh caùc coâng vieäc cuûa ngheà 4. Phaân tích caùc coâng vieäc cuûa ngheà vaø boå sung nhöõng kieán thöùc (chuyeân ñeà) caàn thieát 5. Vieát muïc tieâu thöïc hieän cuûa caùc coâng vieäc 6. Saép xeáp theo thöù töï caùc coâng vieäc vaø caùc muïc tieâu thöïc hieän 7. Phaùt trieån caùc baøi kieåm tra thöïc hieän (thöïc haønh) 8. Phaùt trieån caùc baøi kieåm tra kieán thöùc (lyù thuyeát) 9. Phaùt trieån caùc hình thöùc höôùng daãn hoïc taäp 10. Phaùt trieån caùc heä thoáng quaûn lyù vieäc hoïc taäp 11. Boå sung vaø ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo Theo TS. John Collum (Trung taâm Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo lao ñoäng thuoäc Ñaïi hoïc Ohio, tieåu bang Ohio cuûa Hoa kyø ) ñöa ra CTÑT ngheà theo CDOT (Curriculum Development for
Occupational Training) trong hoäi thaûo veà “Xaây döïng chöông trình vaø phaùt trieån giaûng daïy” toå chöùc 17/8/1993 taïi Columbo, Srilanka: 1. Phaân tích nhu caàu ñaøo taïo 2. Nghieân cöùu veà ngheà 3. Phaân tích ngheà 4. Thieát keá chöông trình 5. Phaân tích coâng vieäc ngheà 6. Phaân tích giaûng daïy 7. Phaùt trieån caùc taøi nguyeân daïy hoïc 8. Phaùt trieån caùc phöông tieän 9. Thieát keá baøi kieåm tra 10. Ñaùnh giaù ÔÛ Vieät Nam, chuùng ta chöa thoáng nhaát ñöôïc khaùi nieäm veà chöông trình ñaøo taïo, khaùi nieäm veà xaây döïng chöông trình ñaøo taïo cuõng nhö chöa ñöa ra ñöôïc moät quy trình chung ñeå xaây döïng caùc chöông trình ñaøo taïo. Vieäc xaây döïng chöông trình ñaøo taïo dieãn ra khaù tuyø tieän vaø cô sôû khoa hoïc chöa vöõng chaéc. Tuy nhieân, caùc chöông trình ñaøo taïo ñöôïc xaây döïng trong nhöõng naêm qua ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa söï nghieäp giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Trong phaïm vi cuûa mình ñeà taøi muoán goùp moät phaàn nhoû trong vieäc thieát keá moät quy trình xaây döïng chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng. Treân cô sôû nhöõng hieåu bieát veà ÑTLT hieän taïi, vieäc thieát keá “Qui trình xaây döïng chöông trình ÑTLT” seõ goùp phaàn naâng cao lyù luaän phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo. Thoâng qua vieäc tham khaûo caùc quy trình neâu treân, keát hôïp vôùi caùc vaên baûn phaùp quy do Boä Giaùo Duïc & Ñaøo taïo ban haønh coù theå ñeà xuaát moät “Quy trình xaây döïng Chöông trình ÑTLT” goàm caùc böôùc sau: 1.-Xaùc ñònh nhu caàu ÑTLT. 2.- Xaùc ñònh muïc tieâu ñaøo taïo lieân thoâng. 3.- Xaây döïng noäi dung Chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng. 4.- Thaåm ñònh chöông trình ñaøo taïo lieân thoâng. 5.- Ñaøo taïo thí ñieåm. 6.- Hoaøn thieän chöông trình vaø ñaøo taïo chính thöùc.
Tuy nhieân, nhö ñaõ trình baøy , ñeà taøi chæ ñeà caäp ñeán boán böôùc ñaàu , hai böôùc coøn laïi seõ ñeà xuaát ñeå Boä Giaùo Duïc & Ñaøo taïo cho pheùp tröôøng thöïc hieän. 3.1. Xaùc ñònh nhu caàu ÑTLT Thaêm doø nhu caàu nhaèm xaùc ñònh heä thoáng nhu caàu cuûa caùc ñoái töôïng ñoái vôùi chöông trình ñaøo taïo treân moïi khía caïnh ñeå tìm thoâng tin cho vieäc xaây döïng chöông trình. Thoâng thöôøng coù ba ñoái töôïng maø chöông trình ñaøo taïo quan taâm ñeán, ñoù laø xaõ hoäi, ngaønh kinh teá (caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï), ngöôøi hoïc. Moãi ñoái töôïng coù nhu caàu khaùc nhau, caùc ñoái töôïng ñeàu mong muoán chöông trình ñöôïc xaây döïng phaûi ñaùp öùng toái ña nhöõng ñoøi hoûi rieâng cho mình. Trong khi ñoù, chöông trình ñaøo taïo ñöôïc xaây döïng raát khoù coù theå ñaùp öùng cuøng luùc caùc yeâu caàu cuûa nhieàu ñoái töôïng, chính vì theá caàn giaûi quyeát caùc maâu thuaãn ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng chöông trình. Nhu caàu cuûa caùc ñoái töôïng thöôøng khaùc nhau, nhöng thoâng thöôøng nhöõng thoâng tin caàn tìm hieåu ñeå xaây döïng chöông trình laø: * Tính caáp thieát cuûa chöông trình. * Ñoái töôïng nhaäp hoïc: tuoåi, giôùi tính, ngheà nghieäp, thaâm nieân coâng taùc, thu nhaäp, ñòa phöông, trình ñoä, sôû thích, nguyeän voïng … * Tieâu chuaån nhaäp hoïc: thi ñaàu vaøo, xeùt tuyeån, chuyeån tín chæ… * Kyø voïng cuûa xaõ hoäi vaø caùc toå chöùc kinh teá mong muoán ôû ngöôøi lao ñoäng nhöõng giaù trò vaên hoaù, xaõ hoäi, trình ñoä kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä, tay ngheà... * Kyø voïng cuûa ngöôøi hoïc ñeán nhöõng lôïi ích maø chöông trình ñaøo taïo mang laïi, nhö taøi chaùnh, thôøi gian, baèng caáp, ñieàu kieän hoïc taäp, keát quaû toát nghieäp. * Nguyeân nhaân hoïc taäp: naâng cao kieán thöùc, naâng cao tay ngheà, oån ñònh vieäc laøm, thaêng tieán trong ngheà nghieäp vaø nhöõng nguyeân nhaân khaùc. * Nhöõng khoù khaên khi thöïc hieän ñaøo taïo lieân thoâng: cô cheá lieân thoâng, chöông trình ñaøo taïo, cô sôû vaät chaát, ñoäi nguõ caùn boä, giaûng vieân, taøi chaùnh, moái lieân keát beân trong caùc cô sôû ñaøo taïo vaø vôùi caùc toå chöùc kinh teá. * Söï hoã trôï coù theå coù ñöôïc töø caùc ñoái töôïng, töø caùc laõnh vöïc kinh teá – xaõ hoäi – ngoaïi giao.