Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài nhằm nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của công tác hành chính trong nhà trường nói chung, công tác hành chính trong nhà trường THPT nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM LÊ THỊ PHƢỢNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH CHO CÁN BỘ VĂN PHÒNG CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM LÊ THỊ PHƢỢNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH CHO CÁN BỘ VĂN PHÒNG CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHÙNG THỊ HẰNG THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Lê Thị Phƣợng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành tác giả xin bảy tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các thầy, cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập nghiên cứu rèn luyện tại nhà trường. Đặc biệt với tấm lòng thành kính tác giả xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới TS. PHÙNG THỊ HẰNG, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Lãnh đạo Sở GD&ĐT Quảng Ninh, Ban giám hiệu các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã tạo điều kiện về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã tận tình giúp đỡ động viên tác giả hoàn thành khoá học và luận văn này. Do điều kiện về thời gian và năng lực bản thân còn nhiều hạn chế nên luận văn này còn có những khiếm khuyết, tác giả mong nhận được sự góp ý chân thành của thầy, cô giáo và đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Quảng Ninh, ngày 25 tháng 8 năm 2015 Tác giả luận văn Lê Thị Phƣợng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii MỤC LỤC .........................................................................................................iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ........................................................... iv DANH MỤC BẢNG .......................................................................................... v DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ...................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH CHO CÁN BỘ VĂN PHÒNG CÁC TRƢỜNG THPT................................................................................................ 6 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................ 6 1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 6 1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................ 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài ............................................ 10 1.2.1. Quản lí, quản lí giáo dục, quản lí nhà trường .......................................... 10 1.2.2. Bồi dưỡng, bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính và quản lý , bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng .................................................... 16 1.2.3. Cán bộ văn phòng .................................................................................... 17 1.2.4. Nghiệp vụ hành chính, nghiệp vụ hành chính của cán bộ văn phòng ..... 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.3. Một số vấn đề cơ bản về QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT ........................................................... 20 1.3.1. Tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT ........................................................................ 20 1.3.2. Mục tiêu, nội dung và hình thức bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT ........................................................................ 22 1.3.3. Hiệu trưởng các trường THPT với vai trò QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng .................................................... 25 Kết luận chương 1.............................................................................................. 32 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG VÀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH CHO CÁN BỘ VĂN PHÒNG CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NINH.................... 34 2.1. Đặc điểm kinh tế, văn hóa, xã hội tỉnh Quảng Ninh ................................. 34 ................................................................................................ 34 2.1.2. Đặc điểm kinh tế ...................................................................................... 34 2.1.3. Đặc điểm văn hóa, xã hội ........................................................................ 36 2.2. Vài nét về các trường THPT tỉnh Quảng Ninh........................................... 38 2.3. Thực trạng về đội ngũ cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh 39 2.3.1. Về số lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ văn phòng ................................... 39 2.3.2. Về chất lượng đội ngũ cán bộ văn phòng ................................................ 42 2.4. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 43 2.4.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 43 2.4.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 43 2.4.3. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu .............................. 43 2.4.4. Địa bàn và khách thể khảo sát ................................................................. 44 2.5. Kết quả khảo sát ........................................................................................... 45 2.5.1. Thực trạng về hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT ................................................................................... 45 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.5.2. Thực trạng về QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh.................................................... 52 Kết luận chương 2.............................................................................................. 60 Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH CHO CÁN BỘ VĂN PHÒNG CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NINH ...................................................................................... 62 3.1. Các nguyên tắc và căn cứ đề xuất biện pháp .............................................. 62 3.1.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................... 62 3.1.2. Các căn cứ đề xuất biện pháp .................................................................. 65 3.2. Đề xuất các biện pháp QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng tại các trường THPT tỉnh Quảng Ninh ................................. 70 3.2.1. Tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ QL, cán bộ văn phòng về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng ........................................................................................ 70 3.2.2. Thường xuyên khảo sát để chủ động đáp ứng các yêu cầu bồi dưỡng nhân viên hành chính ......................................................................................... 74 3.2.3. Xác định trách nhiệm của các đối tượng tham hoạt động quản lý và hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng .......................... 76 3.2.4. Bồi dưỡng năng lực sư phạm cho đội ngũ nhân viên hành chính thông qua hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ theo hướng chuẩn hoá ............................. 79 3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị kĩ thuật phục vụ hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng ......................................... 82 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ............. 83 Kết luận chương 3.............................................................................................. 87 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 88 1. Kết luận .......................................................................................................... 88 2. Khuyến nghị................................................................................................... 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 94 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lí CBVP : Cán bộ văn phòng CM : Chuyên môn GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo HC-QT : Hành chính - quản trị HT : Hiệu trưởng KT - XH : Kinh tế - xã hội NVHC : Nghiệp vụ hành chính PTDT : Phổ thông dân tộc QL : Quản lí THPT : Trung học phổ thông XHCN : Xã hội chủ nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Dân số và lao động ở Quảng Ninh năm 2014 .................................... 36 Bảng 2.2: Hệ thống trường THPT tỉnh Quảng Ninh từ năm 2004 - 2014 .......... 38 Bảng 2.3. Số lượng đội ngũ cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh .40 Bảng 2.4. Các đơn vị trong địa bàn thực hiện khảo sát ...................................... 44 Bảng 2.5. Nhận thức của các khách thể điều tra về sự cần thiết của hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính........................................ 45 Bảng 2.6. Mức độ tin tưởng cán bộ quản lý và cán bộ văn phòng đối với hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính ..... 46 Bảng 2.7. Đánh giá của các khách thể điều tra về mức độ cần thiết của các nội dung bồi dưỡng ................................................................................... 47 Bảng 2.8. Đánh giá của các khách thể điều tra về mức độ phù hợp của các nội dung bồi dưỡng ................................................................................... 48 Bảng 2.9. Đánh giá của các khách thể điều tra về mức độ cần thiết các hình thức tổ chức bồi dưỡng ............................................................................... 49 Bảng 2.10. Đánh giá của các khách thể điều tra về mức độ phù hợp của các hình thức tổ chức bồi dưỡng ....................................................................... 51 Bảng 2.11. Đánh giá của các khách thể điều tra về hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng .......................... 52 Bảng 2.12. Thực trạng mức độ thực hiện các biện pháp QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng của hiệu trưởng các trường THPT ....................................................................................... 54 Bảng 2.13: Mức độ đánh giá của khách thể điều tra về mức độ cần thiết của các biện pháp QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng của hiệu trưởng các trường THPT .................................... 56 Bảng 3.1: Bảng tổng hợp trưng cầu ý kiến của các biện pháp ............................ 84 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Chất lượng đội ngũ cán bộ văn phòng ............................................ 42 SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Sơ đồ về QL ....................................................................................... 11 Sơ đồ 1.2. Sơ đồ hệ thống QLGD ....................................................................... 12 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bước vào một kỉ nguyên mới, kỉ nguyên đánh dấu một thời kì cả dân tộc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhằm thực hiện mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" - Kỷ nguyên của nền kinh tế tri thức. Chất lượng nguồn nhân lực giữ vai trò quyết định trong việc phát huy nội lực, phát triển đất nước. Đại hội Đảng IX đã khẳng định: "Nguồn nhân lực là nhân tố quyết định sự phát triển đất nước trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá nên cần tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện về GD&ĐT"[27]. Đại hội Đảng X tiếp tục chỉ rõ: "Giáo dục phải nhằm đào tạo những con người Việt Nam có lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có phẩm chất tốt đẹp của dân tộc, có năng lực, bản lĩnh để thích ứng với những biến đổi của xã hội trong kinh tế thị trường, những yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc"[29]. Đại hội Đảng lần thứ XI xác định: “Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển. Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [27]. Như vậy chỉ có phát triển giáo dục thì mới mở ra tương lai tươi sáng cho đất nước. Trong những năm qua chúng ta đã đạt được thành tựu to lớn về nâng cao chất lượng đội ngũ các nhà giáo nói chung và nhà giáo cấp THPT nói riêng. Chúng ta có mức độ chuẩn về trình độ đối với các nhà giáo ở từng cấp học. Cùng với sự phát triển không ngừng về trình độ nhà giáo trong cả nước, trình độ các nhà giáo cấp THPT của tỉnh Quảng Ninh cho tới thời điểm hiện tại đã lên tới hơn 80% vượt chuẩn, nhiều trường vượt chuẩn 100%, có trình độ Đại học đạt cao và đã có cả trình độ cao học. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Song bên cạnh đó mặc dù trước những yêu cầu đòi hỏi ngày càng khắt khe của thời kỳ đổi mới, hội nhập, cải cách thủ tục hành chính thì đội ngũ cán bộ văn phòng tại các nhà trường lại có trình độ còn thấp, một số đội ngũ Văn thư - Lưu trữ tại các trường THPT được bố trí Kế toán kiêm nhiệm, Y tế học đường kiêm Thủ quỹ, Thư viện kiêm Thiết bị. Cũng vì lí do đó, đôi khi có những sự việc đáng tiếc đã xảy ra do có những sai sót tưởng chừng rất đơn giản lại dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy, phải có sự đổi mới trong quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính, trong đó quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng tại các trường THPT là yếu tố tiên quyết đảm bảo thành công việc thực hiện nhiệm vụ hành chính trong các nhà trường, góp phần giữ ổn định, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững đối với mỗi nhà trường. Để có thể quản lí và tổ chức tốt hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho đội ngũ cán bộ văn phòng các trường THPT, tôi thấy cần có những nghiên cứu để đề xuất được các biện pháp quản lí hoạt động này một cách có hiệu quả cao. Trong phạm vi khoa học quản lí, đã có nhiều nghiên cứu biện pháp quản lí đối với các hoạt động trong lĩnh vực GD&ĐT, tuy nhiên tôi chưa thấy có đề tài nào nghiên cứu về quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. Với những lý do trên, tôi chọn đề tài “Quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục - chuyên ngành quản lí giáo dục. Tôi cũng hi vọng kết quả nghiên cứu của đề tài này sẽ là những đóng góp thiết thực cho công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT, góp phần vào việc nâng cao chất lượng mọi hoạt động, giữ ổn định và tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững đối với mỗi nhà trường. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn
2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của công tác hành chính trong nhà trường nói chung, công tác hành chính trong nhà trường THPT nói riêng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.2. Khách thể nghiên cứu QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. 4. Phạm vi nghiên cứu - Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. - Đề tài tiến hành khảo sát tại 8 trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh với 90 khách thể, trong đó cán bộ QL là Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng là 27 người và số cán bộ văn phòng là 63 người. 5. Giả thuyết khoa học Công tác QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh còn có một số hạn chế như: quá trình QL, chỉ đạo chưa sát thực tế, các biện pháp QL chưa thực sự khoa học, hiệu quả chưa cao. Nếu đề xuất và thực hiện một cách đồng bộ các biện pháp QL phù hợp với tình hình thực tiễn thì công tác QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh sẽ đạt hiệu quả tốt hơn. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn
6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Xác định cơ sở lý luận về quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT. - Khảo sát và đánh giá thực trạng về quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. - Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh và khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đó 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Tiến hành phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các tài liệu, văn bản, các công trình khoa học có liên quan để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Sử dụng phương pháp quan sát để thu thập thông tin thực tiễn về bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính và quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng ở các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn Phỏng vấn các CBQL, cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh về thực trạng nghiệp vụ hành chính của cán bộ văn phòng, công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính của Hiệu trưởng làm căn cứ cho việc đề xuất những biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này ở các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. 7.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Xây dựng phiếu điều tra đối với CBQL, cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh nhằm tìm hiểu về nhận thức, thái độ đối với công tác bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính của cán bộ văn phòng, biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng của hiệu trưởng trong các nhà trường. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn
7.2.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng một số công thức toán thống kê như tính phần trăm, tính trung bình cộng để xử lý kết quả nghiên cứu nhằm rút ra kết luận khoa học. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày trong ba chương như sau: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT. Chƣơng 2. Thực trạng về hoạt động bồi dưỡng và quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh Chƣơng 3. Biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH CHO CÁN BỘ VĂN PHÒNG CÁC TRƢỜNG THPT 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Nghiên cứu biện pháp QL hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng là một vấn đề tưởng như đơn giản nhưng lại rất khó khăn, phức tạp và cơ bản. Vì thực chất công tác QL trường học của hiệu trưởng chủ yếu là QL hoạt động chuyên môn với mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên và các cán bộ làm việc trong trường học. Việc nâng cao chất lượng dạy học trong các nhà trường nói chung và nhà trường THPT nói riêng từ lâu đã trở thành vấn đề quan tâm của các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển Giáo dục và Đào tạo của xã hội, nâng cao chất lượng giảng dạy, vai trò đóng góp của các biện pháp đó là hết sức quan trọng. Đây là vấn đề luôn luôn được các nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm. Họ nghiên cứu thực tiễn các nhà trường để tìm ra biện pháp QL hoạt động chuyên môn sao cho có hiệu quả nhất. Các tư tưởng quản lý sơ khai xuất phát từ các tư tưởng triết học cổ Hy Lạp và cổ Trung Hoa. Sự đóng góp của các nhà triết học cổ Hy Lạp tuy còn ít ỏi nhưng đáng ghi nhận: Đó là các tư tưởng của Xôcrát (469-399 Tr. CN), Platôn (427-347 Tr.CN) và Arixtôt (384-322 Tr.CN). Thời Trung Hoa cổ đại đã công nhận các chức năng quản lý đó là: Kế hoạch hóa, tổ chức, tác động, kiểm tra. Các nhà hiền triết của Trung Hoa trước công nguyên đã có những đóng góp lớn về tư tưởng quản lý quan trọng về tư tưởng quản lý vĩ mô, quản lý toàn xã hội. Các nhà tư tưởng và chính trị lớn đó là Khổng Tử (551- Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn
478 Tr.CN), Mạnh Tử (372289 Tr.CN), Thương Ưởng (390-338 Tr.CN) đã nêu lên tư tưởng quản lý “Đức trị, Lễ trị” lấy chữ tín làm đầu. Những tư tưởng quản lý trên vẫn có ảnh hưởng khá sâu sắc đến các nước phương đông ngày nay. Các nghiên cứu QL giáo dục Xô Viết đã cho rằng: “ Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của đội ngũ giáo viên” với kinh nghiệm 26 năm làm hiệu trưởng VAXukhomlin xiki (VA.Xukhomilinki - Một số kinh nghiệm lãnh đạo của hiệu trưởng ) đã tổng kết được những thành công cũng như thất bại của mình. Cùng với nhiều tác giả khác ông đã đưa ra một số biện pháp QL của trường trung học như sau: Việc phân công công việc hợp lý qua các thành viên trong BGH, hiệu trưởng và hiệu phó phụ trách chuyên môn. Các tác giả nhấn mạnh đến sự phối hợp chặt chẽ, sự thống nhất QL giữa hiệu trưởng và hiệu phó để đạt mục tiêu đề ra. 1.1.2. Ở Việt Nam GD là một hiện tượng xã hội đặc biệt, được sinh ra và tồn tại cùng với sự phát triển của xã hội loài người. Đó là một hoạt động không thể thiếu trong việc phát triển của xã hội loài người vì nó tác động đến mọi hoạt động khác trong xã hội. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, với sự phát triển như vũ bão của khoa học kĩ thuật và sự bùng nổ của công nghệ thông tin, loài người bước vào thế kỷ của nền kinh tế tri thức thì GD càng giữ một vị trí quan trọng và cần thiết hơn bao giờ hết trong chiến lược phát triển đất nước của mọi quốc gia. Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII đã chỉ rõ: "Để thực hiện được mục tiêu chiến lược mà Đại hội VIII đã đề ra cần phải khai thác và sử dụng nhiều nguồn nhân lực khác nhau, trong đó nguồn lực con người là quý báu nhất, có vai trò quyết định, đặc biệt là đối với nước ta khi nguồn lực tài chính còn hạn hẹp. Nguồn lực đó là người lao động có trí tuệ cao, tay nghề thành thạo, có phẩm chất đẹp, được đào tạo, bồi dưỡng và được phát Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn
huy bởi một nền GD tiên tiến gắn liền với khoa học, công nghệ hiện đại: GD phải làm tốt nhiệm vụ đào tạo nguồn lực cho đất nước, đội ngũ lao động cho khoa học và công nghệ" [35]. Trong lĩnh vực quản lý giáo dục ở Việt Nam những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý luận cũng như đề ra được các giải pháp quản lý có hiệu quả trong việc phát triển giáo dục và đào tạo ví dụ như; PGS. TS Nguyễn Ngọc Quang “Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo dục” đã đề cập đến những khái niệm cơ bản của quản lý, QLGD, các đối tượng của khoa học QLGD; PGS.TS Đặng Bá Lãm - PGS.TS Phạm Thành Nghị “Chính sách và Kế hoạch phát triển trong quản lý giáo dục” đã phân tích khá sâu sắc về lý thuyết và mô hình chính sách, các phương pháp lập kế hoạch giáo dục; GS.TSKH Vũ Ngọc Hải - PGS.TS Trần Khánh Đức “Hệ thống giáo dục hiện đại trong những năm đầu thế kỷ XXI” đã trình bày những quan điểm, mục tiêu, giải pháp phát triển giáo dục và hệ thống giáo dục. Như vậy mục đích của GD ngày nay không đơn thuần là truyền thụ cho HS những tri thức mà loài người đã tích luỹ được qua nhiều thế hệ mà còn phải bồi dưỡng cho HS biết làm chủ bản thân, độc lập trong suy nghĩ, tích cực tìm tòi phát hiện ra cái mới trong học tập và nghiên cứu; biết tự giải quyết những vấn đề mới nảy sinh trong các hoạt động hàng ngày của bản thân. Đó chính là GD đã trang bị cho họ những năng lực cần thiết của người lao động mới, lao động có trí tuệ: Năng lực tự học, tự nghiên cứu; năng lực phát hiện và giải quyết các vấn đề mới nảy sinh; năng lực giao tiếp, khả năng sáng tạo... Để làm được việc này ngành GD nói chung và các nhà QLGD nói riêng đã tích cực tìm ra được những giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng GD. Và một trong những giải pháp đó chính là đổi mới cơ chế QLGD từ cấp vĩ mô đến cấp vi mô là các nhà trường. Các nhà nghiên cứu đều đã thống nhất chung một quan điểm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn
là làm công tác QLGD phải không ngừng cải tiến nâng cao chất lượng điều hành và QL của mình để qua đó tác động một cách có hiệu quả vào quá trình cải tiến chất lượng ở các khâu, các bộ phận của hệ thống GD. Đặc biệt việc QL hoạt động GD trong nhà trường có vai trò quyết định đến chất lượng GD của nhà trường. Mà việc QL hoạt động GD của nhà trường chính là QL hoạt động của đội ngũ GV, nhân viên trong nhà trường. Trong nhà trường phổ thông, đội ngũ GV, NV lại được sắp xếp theo từng tổ nên việc QL hoạt động của đội ngũ GV, NV đối với người HT chính là QL hoạt động của các tổ này trong nhà trường. Suy cho cùng, mục đích của công việc QL này là nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của nhà trường: nâng cao chất lượng dạy và học. Điều này đã được khẳng định trong Luật GD năm 2005: "Tuy không trực tiếp tham gia vào hoạt động dạy và học, nhưng cán bộ QL GD bằng những hoạt động QL của mình tác động vào quá trình GD nhằm hướng cho hoạt động dạy và học đạt được những mục tiêu yêu cầu của GD và bảo đảm chất lượng GD" [23]. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên đã được quan tâm nghiên cứu từ cách tổ chức và quản lí nhưng quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng ít được nghiên cứu, mặc dù hoạt động này nói riêng và quản lí hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ trong các trường THPT nói chung không phải là hoạt động mới lạ mà nó là hoạt động được các nhà khoa học, các nhà quản lí quan tâm thường xuyên. Có rất nhiều đề tài nghiên cứu quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên về các khía cạnh nhưng nghiên cứu việc quản lí hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh thì lại chưa có tác giả nào đề cập. Vì vậy, tôi lựa chọn vấn đề: “Quản lí hoạt động bồi dưỡng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn
nghiệp vụ hành chính cho cán bộ văn phòng các trường THPT tỉnh Quảng Ninh” làm đề tài luận văn để nghiên cứu. 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài 1.2.1. Quản lí, quản lí giáo dục, quản lí nhà trường 1.2.1.1. Quản lí Theo Harold Koontz, Cyril Odonnell và Heinz Weihrich: “QL là thiết kế một môi trường mà trong đó con người cùng làm việc với nhau trong các nhóm có thể hoàn thành mục tiêu”; “QL là hoạt động thiết yếu của nhà QL đảm bảo sự phối hợp, sự nỗ lực của mỗi cá nhân trong tổ chức nhằm đạt đến một mục tiêu nhất định trong những điều kiện thời gian, công sức và kinh phí bỏ ra ít nhất nhưng hiệu quả cao nhất” [9, tr.29]. Các tác giả Paul Hersey và Ken Blanc Hard cho rằng: “QL như một quá trình làm việc cùng nhau và thông qua cá nhân, các nhóm cũng như các nguồn lực khác để hình thành các mục đích tổ chức” [20, tr.68]. Theo từ điển tiếng Việt “QL là tổ chức, điều khiển theo những yêu cầu nhất định” [33, tr. 653]. Tác giả Phạm Viết Vượng cho rằng: “QL là sự tác động có ý thức của chủ thể QL lên đối tượng QL nhằm chỉ huy, điều hành, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi của cá nhân hướng đến mục đích hoạt động chung và phù hợp với quy luật khách quan” [37, tr.40]. Theo Trần Khánh Đức, “QL là hoạt động có ý thức của con người nhằm định hướng, tổ chức, sử dụng các nguồn lực và phối hợp hành động của một nhóm người hay một cộng đồng người để đạt được mục tiêu đề ra một cách hiệu quả nhất trong bối cảnh và điều kiện nhất định” [7, tr. 239]. Từ những quan niệm của các tác giả nêu trên có thể hiểu: Quản lí là những tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể QL đến đối tượng QL trong một tổ chức để đảm bảo cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích đã xác định. Như vậy, có thể khái quát một số vấn đề cơ bản về QL như sau: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 10 http://www.lrc.tnu.edu.vn