Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:157

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động đổi mới PPDH dạy học và quản lí hoạt động đổi mới PPDH dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Thị Minh Châu QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ, THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Thị Minh Châu QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ, THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG Chuyên ngành: Quản lí Giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ĐỨC DANH Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu do cá nhân tôi thực hiện. Những kết quả nghiên cứu của các tác giả khác và các số liệu được sử dụng trong luận văn đều có trích dẫn đầy đủ. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, được nghiên cứu và thu thập từ thực tiễn và chưa từng được công bố trong bất kì một công trình nào khác. Tác giả Nguyễn Thị Minh Châu
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này, tôi xin trân trọng biết ơn sâu sắc và xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến quý Thầy/Cô Khoa Khoa học Giáo dục; phòng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh về sự nhiệt tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt khóa học. Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Đức Danh, người thầy đã hương dẫn, nhiệt tình giúp đỡ, động viên và góp ý những ý kiến quý báu cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Long, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Vĩnh Long, quý Ban Giám hiệu, Tổ trưởng và quý Thầy Cô dạy môn Tiếng Anh ở các trường THCS tại thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long đã cung cấp tài liệu và có những ý kiến quí báu giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi thực hiện luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng song luận văn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong được sự đóng góp, chỉ dẫn, góp ý của Quý Thầy/Cô, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Vĩnh Long, ngày 26 tháng 3 năm 2019 Tác giả Nguyễn Thị Minh Châu
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các sơ đồ MỞ ĐẦU… .......................................................................................................... 1 Chương 1. CỞ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ............................................... 10 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề .................................................. 10 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước .............................................. 10 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước ............................................... 11 1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ..................................................... 15 1.2.1. Đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................................... 15 1.2.2. Quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh ở trường THCS ....... 23 1.3. Hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở .... 25 1.3.1. Mục tiêu của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở .............................................................. 25 1.3.2. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................ 26 1.3.3. Một số phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa học tập ........... 31 1.3.4. Các điều kiện hỗ trợ hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ................................................... 34 1.4. Quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở .............................................................................. 35 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ..................................... 35 1.4.2. Chức năng của quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ..................................................... 36 1.4.3. Quản lí các điều kiện phục vụ hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh .............................................................................. 43 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ................................. 44 1.5.1. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 44 1.5.2. Các yếu tố khách quan ........................................................................... 46 Kết luận chương 1 ............................................................................................. 48
Chương 2. THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ, THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG ........................................................ 49 2.1. Khái quát tình hình giáo dục của thành phố Vĩnh Long ....................... 49 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ................................................................. 52 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường THCS, thành phố Vĩnh long, tỉnh Vĩnh Long ........................................................................................... 57 2.3.1. Thực trạng về mục tiêu của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh .................................................................................... 57 2.3.2. Thực trạng về định hướng đổi mới phương pháp dạy học mônTiếng Anh ....................................................................................................... 59 2.3.3. Thực trạng về vận dụng một số phương pháp dạy học theo hướng tích cực trong đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ............ 63 2.3.4. Thực trạng về việc sử dụng các điều kiện hỗ trợ hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................................................ 65 2.4. Kết quả khảo sát thực trạng quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................................................................... 67 2.4.1. Thực trạng về công tác xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ....................................................................... 67 2.4.2. Thực trạng về công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh .................................................................................... 69 2.4.3. Thực trạng về công tác kiểm tra việc thực hiện kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................................................. 72 2.4.4. Thực trạng về quản lí các điều kiện hỗ trợ hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................................................. 75 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long ............................................................... 77 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long ............................................................... 79 Kết luận chương 2 ............................................................................................. 82
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ, THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG ................................................................................. 83 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ........................................................................... 83 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................... 85 3.3. Biện pháp quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy họcTiếng Anh ở trường trung học cơ sở, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long ............................................................................................................ 86 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh về đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ....................... 86 3.2.2. Biện pháp 2: Cải tiến công tác kế hoạch hóa hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ................................................. 87 3.2.3. Biện pháp 3: Nâng cao công tác tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh .......................... 90 3.2.4. Biện pháp 4: Bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên dạy Tiếng Anh ...................................................................................... 93 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát giờ dạy của giáo viên trong thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ....................................................................................................... 95 3.2.6. Biện pháp 6: Đầu tư CSVC, sử dụng có hiệu quả các phương tiện kĩ thuật phục vụ hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn tiếng Anh ....................................................................................................... 97 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................... 98 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long ........................ 99 Kết luận chương 3 ........................................................................................... 122 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................ 123 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 127 PHỤ LỤC... .................................................................................................... PL 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết đầy đủ Viết tắt Bộ Giáo dục - Đào tạo Bộ GDĐT Cán bộ quản lí CBQL Công nghệ thông tin CNTT Cơ sở vật chất CSVC Điểm trung bình ĐTB Điểm trung bình cộng ĐTBC Giáo dục và Đào tạo GDĐT Giáo viên GV Hiệu trưởng HT Học sinh HS Mức độ cấp thiết MĐCT Mức độ khả thi MĐKT Nghị quiết NQ Phương pháp dạy học PPDH Phó hiệu trưởng PHT Phó hiệu trưởng chuyên môn PHTCM Sở Giáo dục - Đào tạo Sở GDĐT Thứ hạng TH Trung học cơ sở THCS Trung ương TW Thành phố Vĩnh Long TPVL Thứ tự TT
DANH MỤC CÁC BẢNG TT Ký hiệu Tên bảng Trang 1 Bảng 2.1 Thống kê tổng số học sinh năm học 2017 - 2018 50 Thống kê cán bộ quản lí và giáo viên giảng dạy môn 51 2 Bảng 2.2 Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở 3 Bảng 2.3 Thống kê chất lượng giáo dục trung học cơ sở 52 4 Bảng 2.4 Thống kê kết quả xếp loại học lực môn Tiếng Anh 52 5 Bảng 2.5 Bảng tóm tắt mẫu nghiên cứu 53 Bảng tóm tắt các thành viên và nhóm tham gia 6 Bảng 2.6 55 phỏng vấn sâu Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và 7 Bảng 2.7 mức độ thực hiện mục tiêu của hoạt động đổi mới 57 môn Tiếng Anh Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và 8 Bảng 2.8 mức độ thực hiện định hướng đổi mới phương pháp 59 dạy học môn Tiếng Anh Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và 9 Bảng 2.9 mức độ thực hiện vận dụng phương pháp dạy học 64 theo hướng tích cực Đánh giá của giáo viên về các điều kiện cơ sở vật 10 Bảng 2.10 chất, phương tiện kĩ thuật hỗ trợ hoạt động đổi mới 66 phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và 11 Bảng 2.11 mức độ thực hiện quản lí công tác lập kế hoạch đổi 68 mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và 12 Bảng 2.12 mức độ thực hiện công tác tổ chức thực hiện đổi mới 70 phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và mức độ thực hiện công tác quản lí kiểm tra, đánh giá 13 Bảng 2.13 73 việc thực hiện kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Đánh giá của giáo viên về mức độ quan trọng và 14 Bảng 2.14 mức độ thực hiện quản lí các điều kiện hỗ trợ hoạt 76 động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh 15 Bảng 2.15 Đánh giá của giáo viên về mức độ ảnh hưởng của 78 các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đổi mới phương
pháp dạy học môn Tiếng Anh 16 Bảng 3.1 Bảng tóm tắt mẫu khảo nghiệm 100 17 Bảng 3.2 Bảng tóm tắt các thành viên tham gia phỏng vấn 101 Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp nâng cao nhận 18 Bảng 3.3 103 thức cho cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh về đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp nâng cao chất 19 Bảng 3.4 106 lượng xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp nâng cao chất 20 Bảng 3.5 108 lượng xây dựng chương trình chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp tổ chức, chỉ 21 Bảng 3.6 110 đạo sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp tổ chức, chỉ 22 Bảng 3.7 đạo hoạt động dự giờ, thao giảng, đánh giá, rút kinh 111 nghiệm giờ dạy theo các tiêu chí đổi mới phương pháp dạy học Tổng hợp ý kiến của giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp tổ chức, 23 Bảng 3.8 113 chỉ đạo công tác bồi dưỡng kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin cho giáo viên Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần 24 Bảng 3.9 thiết và mức độ khả thi của biện pháp bồi dưỡng 116 năng lực chuyên môn đội ngũ giáo viên Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp tăng cường 25 Bảng 3.10 công tác kiểm tra, giám sát giờ dạy của giáo viên 118 trong thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh Tổng hợp ý kiến giáo viên về đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp đầu tư cơ sở 26 Bảng 3.11 vật chất, sử dụng có hiệu quả các phương tiện kĩ 120 thuật phục vụ hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn tiếng Anh
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ TT Ký hiệu Tên sơ đồ Trang 1 Sơ đồ 1.1 Mối liên hệ giữa các chức năng quản lí 36 2 Sơ đồ 3.1 Sơ đồ mô tả mối quan hệ giữa các biện pháp 99
1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trong xu thế hội nhập quốc tế, sự chuyển biến và phát triển của nền kinh tế tri thức diễn ra ngày càng rộng lớn và mạnh mẽ trên qui mô toàn cầu. Việt Nam đang từng bước thực hiện công cuộc cách mạng trí tuệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển và tiến bộ xã hội. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã đề ra giải pháp nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học” (Đảng cộng sản Việt Nam, 2013, tr.5). Chương trình giáo dục phổ thông mới – mà trước hết là chương trình tổng thể được xây dựng theo định hướng tiếp cận năng lực, phù hợp với xu thế phát triển chương trình của các nước tiên tiến, nhằm thực hiện yêu cầu của Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội: "tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông”. Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) là một giải pháp được xem là then chốt, có tính đột phá cho việc thực hiện chương trình này. Việc đổi mới PPDH theo hướng tiếp cận năng lực người học, lấy người học làm trung tâm nhằm phát huy tính tích cực, năng động, sáng tạo của học sinh (HS) trong điều kiện phát triển của các phương tiện truyền thông, trong bối cảnh mở rộng giao lưu và hợp tác, tạo cơ hội cho học sinh, đặc biệt là tâm lí lứa tuổi học sinh, lứa tuổi nhạy bén, linh hoạt được tiếp cận nguồn trí thức mới, đa dạng và phong phú từ nhiều mặt của cuộc sống để hình thành năng lực nhận biết và giải quyết vấn đề. Tiếng Anh với tư cách là ngôn ngữ giao tiếp quốc tế, người học biết Tiếng
2 Anh có thể dễ dàng lĩnh hội những tri thức khoa học, kĩ thuật tiên tiến trên thế giới, tham gia hợp tác và chia sẻ với cộng đồng quốc tế trên mọi lĩnh vực. Do đó, việc dạy và học Tiếng Anh đạt hiệu quả giữ vai trò quan trọng trong việc góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong giai đoạn hội nhập quốc tế. Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008- 2020 của Bộ GDĐT nêu rõ mục tiêu chung: “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” (Thủ tướng Chính phủ, 2008). Để đáp ứng mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (GDĐT) trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, mục tiêu dạy và học tiếng Anh theo đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020, việc đổi mới PPDH môn tiếng Anh ở trường học nói chung, bậc THCS nói riêng là nhiệm vụ rất quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Quản lí hoạt động đổi mới mới PPDH nói chung, môn tiếng Anh nói riêng của hiệu trưởng (HT) các trường THCS, thành phố Vĩnh Long (TPVL) đã có những thành tựu đáng kể, chất lượng môn Tiếng Anh đang chuyển biến theo chiều hướng tích cực. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đặc biệt là đổi mới sách giáo khoa môn Tiếng Anh, thực hiện dạy học Tiếng Anh theo chương trình đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020, công tác quản lí hoạt động đổi mới mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS ở tỉnh Vĩnh Long nói chung, TPVL nói riêng vẫn còn nhiều bất cập, chưa đạt hiệu quả. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân như: giáo viên (GV) dạy tiếng Anh chưa được tập huấn đầy đủ về đổi mới PPDH môn Tiếng Anh, chưa được bồi dưỡng
3 năng lực chuyên môn, các trường chưa có đủ cơ sở vật chất (CSVC), phương tiện kĩ thuật hiện đại để phục vụ tốt cho việc dạy và học Tiếng Anh theo hướng tích cực, đặc biệt là công tác xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra của cán bộ quản lí (CBQL) trong thực hiện quản lí hoạt động đổi mới mới PPDH môn Tiếng Anh tại trường THCS. Trước thực tế đó, nâng cao chất lượng quản lí hoạt động đổi mới PPDH đã và đang được Đảng, Nhà nước và Bộ GDĐT quan tâm chỉ đạo. Vì vậy việc nghiên cứu quản lí hoạt động đổi mới PPDH nói chung, quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Xuất phát từ những cơ sở lí luận và thực tiễn trên, người nghiên cứu chọn đề tài: “Quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh tại các trường THCS, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long” để nghiên cứu, viết luận văn. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động đổi mới PPDH dạy học và quản lí hoạt động đổi mới PPDH dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS này. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh ở trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 4. Giả thuyết nghiên cứu Quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh của HT các trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long có thể đã đạt được những kết quả nhất định: CBQL có xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện đổi mới PPDH nhưng vẫn còn hạn chế ở các
4 khâu như chỉ đạo thực hiện và kiểm tra việc thực hiện đổi mới PPDH của GV. Nếu khảo sát và đánh giá đúng thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long, người nghiên cứu có thể đề xuất biện pháp cần thiết và khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh và quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh ở trường THCS. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu lí luận, khảo sát thực trạng, khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi các biện pháp quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long do chủ thể quản lí là HT, phó hiệu trưởng chuyên môn (PHTCM) và tổ trưởng bộ môn Tiếng Anh của trường THCS trên cơ sở thực hiện các chức năng quản lí: quản lí công tác xây dựng kế hoạch đổi mới PPDH môn Tiếng Anh của CBQL; quản lí công tác tổ chức hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh, quản lí công tác chỉ đạo hoạt động đổi mới PPDH Tiếng Anh, quản lí công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh và quản lí các điều kiện hỗ trợ cho hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh. Xây dựng các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 6.2. Về địa bàn khảo sát Các trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long: THCS Lê Quí Đôn, THCS Nguyễn Trường Tộ, THCS Nguyễn Trãi, THCS Trần Phú, THCS Cao Thắng, THCS Nguyễn Khuyến, THCS Lương Thế Vinh, THCS Nguyễn Đình Chiểu.
5 6.3. Về đối tượng khảo sát Khảo sát: 10 CBQL (HT, PHT, TTCM), 40 GV và 24 HS của 08 trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 6.4. Về thời gian khảo sát Khảo sát thực trạng năm học: 2017-2018 7. Phương pháp luận nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận 7.1.1. Tiếp cận hệ thống- cấu trúc Vận dụng quan điểm hệ thống cấu trúc vào đề tài, chúng tôi xem xét công tác quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long là một hệ thống với các bộ phận hợp thành: chủ thể quản lí, đối tượng quản lí, mục tiêu, nội dung, phương pháp, chức năng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh có liên quan với nhau. Chủ thể quản lí với mục tiêu quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh thực hiện các nội dung và chức năng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh bằng các biện pháp quản lí để đạt được kết quả. Khi đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh, các biện pháp được nghiên cứu trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm tạo ra sự hỗ trợ hợp lí giữa các biện pháp trong nâng cao hiệu quả quản lí đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 7.1.2. Tiếp cận lịch sử- logic Vận dụng quan điểm lịch sử- logic vào đề tài nhằm nghên cứu thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS trong điều kiện phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, phát triển giáo dục (GD) của tỉnh nhà nói chung và đơn vị TPVL nói riêng dưới sự chỉ đạo và hướng dẫn của Sở GDĐT Vĩnh Long, Phòng GDĐT TPVL. 7.1.3. Tiếp cận thực tiễn Vận dụng quan điểm thực tiễn vào đề tài nhằm nghiên cứu và đánh giá công tác quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh trong điều kiện cụ thể của các
6 trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long để biết những khó khăn và hạn chế trong quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh mà các trường gặp phải và nguyên nhân của những hạn chế. Từ đó, tác giả nghiên cứu đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh mang tính khả thi. 7.1.4. Tiếp cận theo chức năng quản lí hoạt động dạy học Đề tài tập trung nghiên cứu những nội dung cụ thể như sau: quản lí việc xây dựng kế hoạch đổi mới PPDH môn Tiếng Anh; quản lí việc tổ chức hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh; quản lí việc chỉ đạo hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh; quản lí việc kiểm tra, đánh giá hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh và quản lí các điều kiện hỗ trợ hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận Phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa lí thuyết có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài, định hướng cho việc thiết kế công cụ nghiên cứu vá quá trình điều tra thực tiễn. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long được khảo sát thông qua sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp điều tra bảng hỏi, phương pháp phỏng vấn sâu, phương pháp quan sát, phương pháp nghiên cứu sản phẩm và phương pháp thống kê toán học. Trong đó, phương pháp phỏng vấn sâu là phương pháp chính, các phương pháp khác là phương pháp hỗ trợ. 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bảng hỏi + Mục đích: Mô tả và đánh giá thực trạng hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh và quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long và thông qua việc sử dụng bảng hỏi. + Nội dung: Tìm hiểu nhận thức của CBQL, GV, HS các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long về hoạt động đổi mới PPDH môn tiếng Anh và quản lí hoạt
7 động đổi mới PPDH môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Đối tượng: Điều tra 40 GV dạy môn Tiếng Anh tại 08 trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Công cụ: Xây dựng bộ công cụ là phiếu khảo sát dùng cho các đối tượng sau: Phụ lục 1 dành cho GV dạy môn Tiếng Anh trường THCS (xem thêm phụ lục). 7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn + Mục đích: Thu thập thông tin dựa trên cơ sở quá trình giao tiếp, hỏi và trả lời về hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh và biện pháp quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh của 08 trường trường THCS tại TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Nội dung: Tìm hiểu đánh giá chung về thực trạng hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh, đồng thời tìm hiểu, đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của một số biện pháp biện pháp, ý kiến và đề xuất một số biện pháp cụ thể. + Đối tượng: 10 CBQL (HT, PHTCM, TTCM), 10 GV dạy Tiếng Anh và 4 nhóm HS (24 HS) các khối 6,7,8,9 của 08 trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Nội dung và cách thức tiến hành: Trao đổi với CBQL, GV dạy Tiếng Anh, HS để khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. Đồng thời trao đổi với CBQL, GV dạy Tiếng Anh, tìm hiểu đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của một số biện pháp, ý kiến đề xuất một số biện pháp cụ thể. + Công cụ: biên bản phỏng vấn CBQL, GV và HS của các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long ( xem thêm phụ lục). 7.2.2.3. Phương pháp quan sát + Mục đích: Thu thập thông tin để đánh giá thực trạng hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh và quản lí đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long thông qua việc sử dụng phiếu quan sát (Ðối tượng, địa chỉ, ngày giờ quan sát). + Nội dung và cách thức tiến hành: phương pháp quan sát được thông qua tham quan CSVC, phương tiện kĩ thuật phục vụ dạy học Tiếng Anh, tiết dạy chuyên đề của GV, nhằm thu thập thông tin về công tác tổ chức hoạt động đổi mới PPDH
8 môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Công cụ: Biên bản quan sát (ghi chép, ghi hình). 7.2.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động + Mục đích: sử dụng phương pháp này nhằm tìm hiểu về quản lí công tác xây dựng kế hoạch hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh; chuyên đề đổi mới PPDH môn tiếng Anh, kế hoạch bài dạy của GV, biên bản họp, phiếu dự giờ GV. + Nội dung và cách thức tiến hành: nghiên cứu, phân tích các kế hoạch năm học của trường, kế hoạch tổ chuyên môn; giáo án của GV, biên bản họp tổ, phiếu dự giờ GV của CBQL. + Công cụ: kế hoạch năm học 2017-2018, kế hoạch tổ chuyên môn, giáo án của GV, biên bản họp tổ, phiếu dự giờ GV của CBQL. 7.2.3. Nhóm phương pháp xử lí số liệu - Xử lí số liệu điều tra bằng bảng hỏi: Số liệu thu được sau khảo sát thực tiễn từ phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, chúng tôi sử dụng chương trình SPSS để xử lí và phân tích thống kê nhằm đánh giá về mặt định lượng và định tính, đảm bảo độ tin cậy của các kết quả thu được. Các thông số và phép toán thống kê được sử dụng trong nghiên cứu này là phân tích thống kê mô tả và phân tích thống kê suy luận. + Phân tích thống kê mô tả: Các chỉ số sau được sử dụng trong phân tích thống kê mô tả: điểm trung bình cộng (Mean), độ lệch chuẩn (Std. Deviation),... Điểm trung bình (mean) được dùng trong việc tính điểm đạt được của từng nhóm mệnh đề. Độ lệch chuẩn (standardizied deviation) được dùng để mô tả sự phân tán hay mức độ tập trung của các câu trả lời mẫu, nhằm đánh giá thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Phân tích thống kê suy luận: phần phân tích thống kê suy luận sử dụng các phép thống kê: so sánh giá trị trung bình (Compare means). Đối với các phép so sánh tương quan giá trị trung bình của 2 nhóm, phép tương quan tuyến tính (hệ số tương quan Pearson, kí hiệu r) cho biết mức độ tương quan mạnh hay yếu giữa hai biến số có dạng là các điểm số (biến định lượng). Hệ số tương quan r được coi là có ý nghĩa về mặt thống kê khi p < 0,05. Cách xử lí này nhằm kiểm tra tính cần thiết và
9 tính khả thi của một số biện pháp được đề xuất nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. - Xử lí số liệu phỏng vấn: dữ liệu phỏng vấn được chúng tôi ghi lại bằng văn bản, phân tích nội dung để phân loại ý, một số nội dung sẽ được trích dẫn nguyên văn trong những trường hợp cần thiết. Thông tin phỏng vấn sẽ được dùng vào việc đối chiếu, so sánh để làm rõ kết quả điều tra. - Xử lí số liệu quan sát: CSVC (phòng lap, phòng học), phương tiện hiện đại (máy cassette, Tivi, bảng thông minh, đèn chiếu), các tiết dạy chuyên đề. Các thông tin ghi nhận qua buổi quan sát sẽ được mô tả, ghi lại một cách ngắn gọn và ghi hình nếu các đối tượng khảo sát cho phép. - Xử lí số liệu từ nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu nội dung các kế hoạch; giáo án của GV, biên bản họp tổ, phiếu dự giờ GV của CBQL, người nghiên cứu đối chiếu, so sánh với kết quả phỏng vấn và điều tra. Trên cơ sở đó, khẳng định, phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS. 8. Cấu trúc đề tài Luận văn gồm: phần mở đầu, 3 chương, kết luận, kiến nghị và phụ lục. Mở đầu: Khái quát những vấn đề chung; Chương 1: Cơ sở lí luận của quản lí hoạt động đổi mới PPDH Tiếng Anh ở trường THCS; Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long; Chương 3 : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí đổi mới PPDH môn Tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. Kết luận - kiến nghị Tài liệu tham khảo Phụ lục