Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên - Thái Nguyên nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên để thực hiện có chất lượng chương trình giáo dục phổ thông mới. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LƯU ĐÌNH TUYẾN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LƯU ĐÌNH TUYẾN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THPT THỊ XÃ PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Út Sáu THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Lưu Đình Tuyến Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường. Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS. Nguyễn Thị Út Sáu, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Lưu Đình Tuyến Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................ ii MỤC LỤC............................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ ................................................................................... v MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 3 4. Giả thuyết nghiên cứu ....................................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................................ 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................................... 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ................................................................. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ....................................................................................... 6 1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài ........................................................................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ............................................................................ 9 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................................. 11 1.2.1. Quản lý, bồi dưỡng ...................................................................................... 11 1.2.2. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học phổ thông......... 12 1.2.3. Năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của giáo viên ở trường trung học phổ thông ......................................................................... 18 1.2.4. Bồi dưỡng năng lực tổ chức trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông..................................................................................... 19 1.2.5. Quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của giáo viên ở trường trung học phổ thông ................................... 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3. Lý luận về bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông ......................................................................... 20 1.3.1. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông .................................................. 20 1.3.2. Nội dung bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông .................................................. 20 1.3.3. Phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông .................. 20 1.3.4. Chủ thể bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông .................................................. 22 1.3.5. Kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông......................... 23 1.4. Lý luận quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông ............................................................ 24 1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông....................................... 24 1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông .................................................. 26 1.4.3. Chỉ đạo bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông .................................................. 27 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông......................... 30 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của giáo viên cho giáo viên trung học phổ thông.......... 31 1.5.1. Yếu tố khách quan ....................................................................................... 31 1.5.2. Yếu tố chủ quan ........................................................................................... 32 Kết luận chương 1................................................................................................................ 34 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM - HƯỚNG NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ............................................................................................................... 35 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.1. Khái quát về tổ chức nghiên cứu thực trạng .............................................................. 35 2.1.1. Một vài nét về các trường THPT thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.......... 35 2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng......................................................................... 37 2.2. Thực trạng bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.......... 39 2.2.1. Thực trạng mục tiêu bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên........ 39 2.2.2. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên........ 39 2.2.3. Thực trạng phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ............................. 44 2.2.4. Thực trạng chủ thể bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ................................................................................................. 51 2.2.5. Kết quả bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên........ 54 2.3. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ...................................................................... 57 2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông .......................... 57 2.3.2. Thực trạng tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông.................... 62 2.3.3. Thực trạng chỉ đạo công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông .......................... 65 2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông .......... 69 2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông .......... 72 Kết luận chương 2................................................................................................................ 76 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ................................................................................................................ 78 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 78 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ............................................................. 78 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................................ 78 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .............................................................. 79 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .............................................................. 79 3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ............................................................................................................. 80 3.2.1. Quy trình bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên THPT ........................................................................ 80 3.2.2. Chỉ đạo xây dựng danh mục chuyên đề bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên THPT đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông tổng thể .................................................. 84 3.2.3. Xây dựng tiêu chí đánh giá năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp cho GV THPT ...................................................................... 90 3.2.4. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp cho giáo viên THPT ............ 94 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................................. 96 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất ...................... 96 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ................................................................................ 96 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm................................................................................. 96 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm .......................................................................... 97 3.4.4. Nội dung và cách tiến hành ......................................................................... 97 Kết luận chương 3.............................................................................................................. 100 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................... 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 104 PHỤ LỤC ................................................................................................................................. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BDGV : Bồi dưỡng giáo viên CBQL : Cán bộ quản lý CNTT : Công nghệ thông tin CSVC : Cơ sở vật chất GD & ĐT : Giáo dục & Đào tạo GV : Giáo viên HS : Học sinh TBD : Tự bồi dưỡng THPT : Trung học phổ thông Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 2.1. Quy mô học sinh các khối lớp tại các trường THPT ở thị xã Phổ Yên ....... 36 Bảng 2.2. Trình độ GV, CBQL các trường THPT ở thị xã Phổ Yên................ 36 Bảng 2.3. Đánh giá thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 40 Bảng 2.4. Đánh giá phương pháp bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 45 Bảng 2.5. Đánh giá thực trạng hình thức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 49 Bảng 2.6. Đánh giá thực trạng chủ thể bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của giáo viên ở các trường phổ thông....... 52 Bảng 2.7. Thực trạng kết quả bồi dưỡng bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 54 Bảng 2.8. Đánh giá chỉ đạo lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông...... 58 Bảng 2.9. Thực trạng tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông .............. 63 Bảng 2.10. Thực trạng chỉ đạo công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ................................ 66 Bảng 2.11. Đánh giá thực trạng kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.............. 70 Bảng 2.12. Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường phổ thông .............................................................................. 73 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Bảng 3.1. Khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV THPT ở thị xã Phổ Yên .................................................................... 98 Sơ đồ 3.1. Quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT .............................................................................. 81 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI năm 2011 đã xác định nền giáo dục ở nước ta hiện nay cần phải đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng xã hội hóa, dân chủ hóa, chuẩn hóa, hiện đại hóa, và hội nhập quốc tế, trong đó, chú trọng đến công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên nhằm đạt chuẩn và đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, hoạt động trải nghiệm sẽ tạo cơ hội cho học sinh huy động, tổng hợp kiến thức, kỹ năng của các môn học, các lĩnh vực giáo dục khác nhau để có thể trải nghiệm thực tiễn trong nhà trường, gia đình và xã hội. Đồng thời giúp các em có cơ hội để tham gia các hoạt động phục vụ cộng đồng và hoạt động hướng nghiệp. Đặc biệt tất cả các hoạt động này phải dưới sự hướng dẫn, tổ chức của nhà giáo dục. Qua đó hình thành những phẩm chất chủ yếu, những năng lực chung đã được xác định tại chương trình giáo dục phổ thông tổng thể. Các năng lực và phẩm chất chung này sẽ được thực hiện trong hoạt động trải nghiệm thông qua 3 mục tiêu của hoạt động trải nghiệm. Hoạt động trải nghiệm sẽ được tổ chức cả ở trong và ngoài lớp học, trong và ngoài nhà trường theo các quy mô: cá nhân, nhóm, lớp học, khối lớp hoặc quy mô trường. Đổi mới giáo dục đã đặt ra yêu cầu chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học; đổi mới chương trình, nội dung giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và ngành nghề; phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới GD&ĐT; đổi mới chính sách, cơ chế tài chính, huy động sự tham gia đóng góp của toàn xã hội; nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học giáo dục và khoa học quản lý. Ở Việt Nam, việc bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường THPT lại càng cần hơn bao giờ hết khi xu hướng nghề nghiệp trong bối cảnh giáo dục hiện nay có nhiều thay đổi. Bên cạnh đó, vai trò chủ yếu của giáo dục hướng nghiệp là phát hiện, bồi dưỡng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tiềm năng sáng tạo của cá nhân, giúp họ hiểu mình và hiểu yêu cầu của nghề, chuẩn bị cho họ sự sẵn sàng tâm lí đi vào những nghề mà các thành phần kinh tế trong xã hội đang cần nhân lực, trên cơ sở đó đảm bảo sự phù hợp nghề cho mỗi cá nhân; Giáo dục hướng nghiệp là một bộ phận của giáo dục toàn diện giúp mỗi học sinh có sự hiểu biết về tính chất của ngành nghề mà mình hướng tới, biết phân tích thị trường hoạt động và tháo gỡ vướng mắc hoặc rèn luyện bản thân từ đó, mỗi học sinh tự xác định được đâu là nghề nghiệp phù hợp hoặc không phù hợp với mình. Nhiệm vụ của “giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là giáo dục thái độ lao động và ý thức đúng đắn với nghề nghiệp; cho học sinh làm quen với một số nghề phổ biến trong xã hội và các nghề truyền thống của địa phương; tìm hiểu năng khiếu, khuynh hướng nghề nghiệp của từng học sinh để khuyến khích, hướng dẫn và bồi dưỡng khả năng nghề nghiệp thích hợp nhất; động viên học sinh đi vào những nghề, những nơi đang cần. Tuy nhiên, hiện nay giáo viên cũng chưa hiểu hết được mục đích, ý nghĩa của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp nên việc tổ chức GV ở các trường Trung học phổ thông còn thiếu hụt về kiến thức và kỹ năng tổ chức, mặt khác, công tác bồi dưỡng giáo viên tuy đã đạt nhiều thành tích, nhưng vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế. Nội dung bồi dưỡng chưa được chuẩn bị tốt, mới tập trung vào một phần của kiến thức môn học, còn nhẹ về kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm nói chung. GV tập trung bồi dưỡng thì vẫn nghe giảng với số lượng lớn học viên, phương pháp bồi dưỡng vẫn thuyết trình là chính, công tác tổ chức thiếu nghiêm túc, thiếu giám sát kiểm tra, trên thực tế, giáo viên tự học và tự bồi dưỡng còn hình thức, chưa chủ động, một số người chưa xem tự học, tự bồi dưỡng là nhiệm vụ. Do vậy chưa mang lại kết quả bồi dưỡng như đợi. Vẫn còn khoảng trống nghiên cứu trong quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở các trường trung học phổ thông hiện nay như việc lập kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch, kiểm tra, đánh giá… Chính vì vậy tác giả chọn đề tài: Quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên làm đề tài nghiên cứu của mình. Kết quả nghiên cứu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
của đề tài nhằm góp phần nâng cao chất lượng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức trải nghiệm cho giáo viên ở các trường THPT hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên - Thái Nguyên nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên để thực hiện có chất lượng chương trình giáo dục phổ thông mới. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. 4. Giả thuyết nghiên cứu Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là điều kiện tất yếu đảm bảo thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông tổng thể cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Tuy đã có những kết quả tích cực nhưng vẫn còn nhiều hạn chế như nội dung bồi dưỡng, phương pháp và hình thức bồi dưỡng…Vì vậy, nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên thực hiện đúng kế hoạch quản lý, nội dung chương trình bồi dưỡng theo hướng chuẩn hóa sẽ góp phần nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên THPT trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông. 5.2. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên các trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, chúng tôi tập trung nghiên cứu thực trạng bồi dưỡng về năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên năm học 2017 - 2018; 2018 - 2019. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Phương pháp này được sử dụng nhằm phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các vấn đề về lý luận quản lý giáo dục từ các văn bản, tài liệu khoa học về quản lý hoạt động dạy học. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp quan sát: quan sát hoạt động bồi dưỡng và thực tiễn công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức bồi dưỡng năng lực trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT; Quan sát hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của GV. Phương pháp điều tra viết: xây dựng các phiếu điều tra để thu thập các ý kiến đánh giá từ các đối tượng cần khảo sát. Hai phiếu hỏi cho CBQL và GV về thực tiễn công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức bồi dưỡng năng lực trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT và quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức bồi dưỡng năng lực trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT. Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn các giảng viên, chuyên gia, CBQL giáo dục và giáo viên về công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức bồi dưỡng năng lực trải Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT và quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức bồi dưỡng năng lực trải nghiệm, hướng nghiệp cho GV các trường THPT. Phương pháp chuyên gia: trao đổi trực tiếp hoặc thông qua phỏng vấn để các chuyên gia tư vấn, góp ý các nội dung liên quan đến đề tài nghiên cứu. Phương pháp thử nghiệm: tiến hành thử nghiệm nhằm kiểm tra tính hiệu quả và tính khả thi của một số giải pháp quản lý mà đề tài đề xuất. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu Dùng thống kê toán học để xử lý các kết quả nghiên cứu. 8. Cấu trúc luận văn Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường trung học phổ thông. Chương 2. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Chương 3. Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên ở trường trung học phổ thông thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài Về giáo dục hướng nghiệp, trên thế giới đã có những công trình nghiên cứu sau: Cuốn “Hướng dẫn chọn nghề” được xuất bản năm 1848 tại Pháp, nội dung cuốn sách đã luận bàn về sự phát triển của công nghiệp, trong đó có cuộc cách mạng cộng nghiệp, điều đó đã dẫn tới sự đa dạng của nghề nghiệp, nội dung cuốn sách cũng đặt ra nhiệm vụ giúp đỡ thanh niên trong sự lựa chọn nghề nghiệp [dẫn theo 22, tr.26]. N.K.Krupskaia trong khoảng thời gian từ năm 1918 đến 1939, ông đã viết nhiều bài viết có giá trị nhấn mạnh tầm quan trọng của hiệu quả lao động phần lớn phụ thuộc vào sự phù hợp của con người đối với nghề nghiệp [1, tr.11]. “Đầu thế kỷ 20, Mỹ, Anh, Pháp, Thụy Điển đều xuất hiện cơ sở dịch vụ hướng nghiệp. Ở Nga, những thập kỉ đầu thế kỉ 20, công tác hướng nghiệp rất được chú trọng, làm cơ sở để phát triển nguồn nhân lực phục vụ nền công nghiệp hóa đất nước bấy giờ. Tư vấn hướng nghiệp được hầu hết các quốc gia trên thế giới quan tâm, trong nửa đầu thế kỉ 20, do tăng trưởng nền công nghiệp hóa, nhiều tác giả Keller và Viteles, 1937; Watts, 1966; Super, 1974 đề cập đến tác phẩm Parson ở Hoa Kì trong những năm 1900, tác phẩm của Lahy trong lựa chọn nhân sự ở Pháp năm 1910; nỗ lực của Gemelli trong lựa chọn nhân sự ở Ý năm 1912, và sự tập trung vào hướng nghiệp của Christianen ở Bỉ năm 1911,1912 và những tác phẩm tiên phong ở Genneva và London năm 1914 và 1915 do Reuchlin miêu tả (1964) những nỗ lực ban đầu trong thiết lập tư vấn và hướng nghiệp ở Hoa Kì và Châu Âu” [33, tr.40]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Mô hình DOTS được Mc. Cash, 2006 xây dựng, thể hiện tính vượt trội khi cung cấp khung cơ bản của tư vấn và hướng nghiệp (giáo dục nghề nghiệp), xây dựng theo 4 mục đích sau: học để quyết định, học để nhận thức cơ hội, học để chuyển đổi và tự nhận thức. Ông tập hợp các ý kiến khung có sự liên kết với nhau, đó là SeSiFuUn với kết quả của nhận thức, chọn lọc và hiểu biết và CPI gồm các lứa tuổi, quá trình, ảnh hưởng. Sau đó, Luật sửa đổi (2006) triển khai vấn đề về cách tiếp cận mới “một bộ đề xuất các cải cách để chúng ta có thể giúp học sinh phổ thông và đại học học cách quản lí cuộc sống của họ” [dẫn theo 33, tr.45]. Thế kỷ XX, các nước Châu Âu đạt nhiều thành tựu về khoa học và công nghệ, trong đó có công nghệ thông tin, kinh tế. Để đáp ứng yêu cầu phát triển, giáo dục của các nước Châu Âu trong chương trình giáo dục phổ thông đã chú trọng đến giáo dục nghề với nội dung tạo sự gắn kết giữa giáo dục phổ thông, giáo dục nghề và hướng nghiệp cho HS nhằm mục đích định hướng nghề nghiệp cho HS. Ba Lan, Cộng hòa Pháp đẩy mạnh giáo dục “tiền nghề nghiệp” ở bậc học phổ thông, giáo dục ở các nước này đều giảm thời lượng hàn lâm mà chú trọng đến giáo dục hướng nghiệp cho HS; Đối với Đức bậc tiểu học đã đề cập đến hướng nghiệp cho học sinh, các CBQL giáo dục ở Đức đã xây dựng cơ sở khoa học dạy học lao động nghề nghiệp, giáo dục nước Đức đã liên kết giữa trường phổ thông với những trung tâm kĩ thuật tổng hợp để HS tới đó trải nghiệm, như vậy giữa giáo dục phổ thông và nghề nghiệp, hướng nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Điểm mới so với các nước ở châu Âu là học sinh tiểu học đã được tiếp cận hướng nghiệp, sau lớp 10 học sinh được chia 2 nhánh loại học trở thành công nhân lành nghề, loại học hết lớp 12 phổ thông, sau lớp 12 lại được tiếp tục phân loại lần nữa hoặc vào đại học hoặc vào trung cấp nghề. Về bồi dưỡng năng lực cho GV, trên thế giới đã có nhiều công trình đề cập đến, cụ thể: Tác giả J.A.Komensky (1592 - 1670), một học giả, một nhà sư phạm kiệt suất của cộng hòa Séc, trong “Khoa sư phạm vĩ đại” (1657) ông nhấn mạnh đến Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
“Việc học hành muốn trao đổi kiến thức vững chắc không thể làm một lần mà phải ôn đi, ôn lại, có bài tập thường xuyên phù hợp với trình độ”. GV muốn bồi dưỡng năng lực dạy học họ cần được đào tạo trong nhà trường và bồi dưỡng sau khi đào tạo. J.J Rousseau là một nhà GD ở thế kỷ XVIII và XIX, cũng có nhận định, người học muốn chiếm lấy kiến thức thì họ phải tự tìm hiểu, tự khám phá và sáng tạo, hay nói cách khác, họ cần làm chủ quá trình tự BD [dẫn theo 22]. Bên cạnh đó, A.Disteverg (1790 - 1886) cũng đưa ra quan điểm đúng đắn, người GV muốn dạy giỏi không chỉ nắm được chân lý, họ còn truyền đạt cách tìm ra chân lý, muốn vậy, người GV cần tự nâng cao trình độ, tự bồi dưỡng; Pextalodi (1746 - 1827) và Usinxki (1824 - 1870) cho rằng người học phải giành lấy tri thức, cách tốt nhất để có tri thức là người học tự khám phá, tự bồi dưỡng tri thức cho chính bản thân mình [19, tr.74;76;83]. Dự án Việt - Bỉ (hỗ trợ học từ xa) đã dịch và giới thiệu ở Việt Nam công trình “Giáo viên rèn luyện tâm lý” của tác giả Jacques Nimie [14], từ phương diện tâm lý học, ông cho rằng, người GV trong hoạt động đào tạo và bồi dưỡng không chỉ hình thành phẩm chất, năng lực khi học tại trường sư phạm, mà trong khi làm việc với nghề nghiệp của mình, người GV đã tự bồi dưỡng, tham gia bồi dưỡng nhằm hoàn thiện nhân cách. Vào năm 2011, Hội nghị thượng đỉnh quốc tế lần thứ nhất được tổ chức ở New York đã nhấn mạnh đến vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục, chất lượng GV và chất lượng dạy và học, trong Hội nghị này, chương trình hành động của GD các nước đã nhấn mạnh quan điểm đào tạo lại GV. Vào năm 2012, Hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai nêu lên 3 vấn đề chính: đào tạo hiệu trưởng; chuẩn bị GV cho những kỹ năng của thế kỷ XXI; đào tạo GV để làm việc thành công ở những nơi cần họ nhất. Nguyên tắc tích hợp và liên kết quá trình đào tạo và BD (cả quản lý và giảng dạy) được xuyên suốt trong 3 vấn đề nói trên. Vào tháng 3/2013, Hội nghị thượng đỉnh lần thứ ba được tổ chức tại Amserdam đã tập trung vào chủ đề duy nhất là chất lượng GV, trong đó coi trọng cả vấn đề xác định vị trí, cách thức đào tạo ở trường đại học và quá trình BDGV trong hoạt động dạy học của họ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Công trình nghiên cứu Nguyễn Văn Toàn với đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông khu vực Đông Nam Bộ trong bối cảnh đổi mới giáo dục”[26], trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THPT trong bối cảnh đổi mới GD ở Việt Nam. Tác giả nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THPT khu vực Đông Nam Bộ trong bối cảnh đổi mới giáo dục ở Việt Nam, từ đó đề xuất và kiểm chứng tính khả thi của các giải pháp quản lý hoạt động BDGV THPT khu vực Đông Nam Bộ trong bối cảnh đổi mới GD ở Việt Nam. Công trình nghiên cứu của Bùi Vĩnh Tuy “Bồi dưỡng giáo viên các trường THPT huyện Thanh Sơn, Phú Thọ về năng lực tổ chức trải nghiệm” [32], trong công trình này, tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức trải nghiệm cho GV các trường THPT, triển khai nghiên cứu thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo viên các trường THPT huyện Thanh Sơn, Phú Thọ về năng lực tổ chức trải nghiệm, từ đó đề xuất các biện pháp như: đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng GV về năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm; Xây dựng kế hoạch cho GV tổ chức các loại hình trải nghiệm cho HS theo mô hình chủ đề; tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng GV về năng lực tổ chức trải nghiệm… Công trình nghiên cứu của Hoàng Thị Tình về Quản lý hoạt động hướng nghiệp cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại trường THPT Tây Hồ [24], đã hệ thống hóa cơ sở lý luận của đề tài, nghiên cứu các khái niệm cơ bản và xác định nội dung quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại trường THPT- Thực tiễn: Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng giáo dục hướng nghiệp và quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại trường THPT Tây Hồ. Tác giả xây dựng một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại trường THPT Tây Hồ trong giai đoạn hiện nay. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn