Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:153

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn tiếng anh đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện GD.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐỒNG THỊ THU HƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN HẢI HÀ, TỈNH QUẢNG NINH THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐỒNG THỊ THU HƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN HẢI HÀ, TỈNH QUẢNG NINH THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ngành: Quản lý giáo dục Mã s: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Tình THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự hướng dẫn của người hướng dẫn khoa học. Kết quả thu được của luận văn là hoàn toàn khách quan, trung thực. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này chưa từng được công bố ở bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào khác. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Đồng Thị Thu Hương i
LỜI CẢM ƠN Trải qua quá trình học tập, nghiên cứu, thực hiện luận văn tốt nghiệp, tôi xin gửi lời cảm ơn tới: Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, Phòng Sau Đại học, Khoa QLGD cùng với các thầy cô tham gia giảng dạy chuyên ngành Cao học QLGD khóa 26. PGS. TS. Nguyễn Thị Tình, người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ về khoa học để tôi hoàn thành luận văn. Phòng Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu, giáo viên, nhân viên các trường THCS trên địa bàn huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh đã tạo điều kiện, ủng hộ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp luôn nhiệt tâm ủng hộ tôi trong suốt thời gian đã qua. Tác giả luận văn Đồng Thị Thu Hương ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................................... vii DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ................................................................................. viii MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu ....................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu đề tài ..................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Cấu trúc của luận văn................................................................................................ 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEOCHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ............................................................................... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 7 1.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................................................................ 8 1.2.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới và môn tiếng Anh trong chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................................................ 8 1.2.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................... 27 1.3.Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................................................................................. 30 1.3.1 Khái niệm về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................ 30 1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ............................................................ 33 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................ 36 1.4.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ................................................................. 36 iii
1.4.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý ............................................................. 37 1.4.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý ........................................................... 38 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 38 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIÊNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI HÀ, TỈNH QUẢNG NINH THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ................................................................................................. 41 2.1.Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và tình hình giáo dụcTrung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh ................................................................................. 41 2.1.1. Khái quát về vị trí địa lý hành chính, dân cư và tình hình kinh tế - xã hội huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................. 41 2.1.2. Khái quát về giáo dụcTrung học cơ sở ............................................................... 42 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng................................................................................... 44 2.2.1.Mục đích khảo sát ............................................................................................... 44 2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................... 44 2.2.3. Đối tượng khảo sát ............................................................................................ 45 2.2.4. Phương pháp khảo sát......................................................................................... 45 2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới............... 46 2.3.1. Thực trạng nhận thức của GV và CBQL nhà trường về sự cần thiết của hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................ 46 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung chương trình dạy học môn tiếng anh ở trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ..................................................... 48 2.3.3. Thực trạng sử dụng hình thức, phương pháp và kỹ thuât dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới .......... 49 2.3.4. Thực trạng sử dụng phương tiện, thiết bị dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................... 51 2.3.5. Thực trạng sử dụng hình thức KTĐG dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................... 52 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ............ 53 2.4.1. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học môn Tiếng Anhtheo chương trình giáo dục phổ thông mới ....................................... 53 iv
2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy môn Tiếng Anh của giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông mới ....................................................................................... 56 2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động học môn Tiếng Anh của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ....................................................................................... 58 2.4.5. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ............................................................ 62 2.4.6. Thực trạng quản lý, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cho hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................................................................................... 63 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mớiở các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................................................ 67 2.5.1. Những ưu điểm .................................................................................................. 67 2.5.2. Những hạn chế ................................................................................................... 68 2.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................................... 70 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI HÀ, TỈNH QUẢNG NINH THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ... 73 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.......................................................................... 73 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa........................................................................ 73 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống...................................................................... 73 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn...................................................................... 74 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ........................................................................ 74 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới 74 3.2.1. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và học sinhvề tầm quan trọng của hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. ......... 74 3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, GV để tổ chức dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới.......................................... 77 3.2.3.Chỉ đạo xây dựng nội dung chương trình dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. ...................................................................................... 80 3.2.4. Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chứcdạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. .......................................................................... 82 v
3.2.5. Chỉ đạo đổi mới thiết kế bài học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................................................................................................. 87 3.2.6.Tổ chức bồi dưỡng và rèn luyện kĩ năng học tập môn Tiếng Anh cho học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. .................................................................. 89 3.2.7. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ....................................................................................... 91 3.2.8.Tăng cường đầu tư trang thiết bị và các điều kiện dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. .......................................................................... 93 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................................ 95 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................ 96 3.4.1. Khái quát về khảo nghiệm các biện pháp ........................................................ 96 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................................ 98 Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 103 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 110 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CBQL Cán bộ quản lý CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNTT Công nghệ thông tin CSVC Cơ sở vật chất CT Chương trình GD Giáo dục GDĐT Giáo dục đào tạo GV Giáo viên HĐDH Hoạt động dạy học HS Học sinh HTTC Hình thức tổ chức KTĐG Kiểm tra, đánh giá KTDH Kỹ thuật dạy học PP Phương pháp PPCT Phân phối chương trình PPDH Phương pháp dạy học QLGD Quản lí giáo dục QTDH Quá trình dạy học SGK Sách giáo khoa TBDH Thiết bị dạy học THCS Trung học cơ sở vii
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 2.1: Đội ngũ cán bộ quản lí các trường THCS 2 năm qua .............................. 42 Bảng 2.2: Đội ngũ giáo viên các trường THCS 2 năm qua ..................................... 43 Bảng 2.3: Đội ngũ giáo viên Anh các trường THCS 2 năm qua .............................. 43 Bảng 2.4: Quy mô mạng lưới trường, lớp, HS cấp THCS ....................................... 43 Bảng 2.5: Kết quả 2 mặt giáo dục các năm qua ...................................................... 43 Bảng 2.6: Tổng hợp đối tượng tham gia khảo sát ................................................... 45 Bảng 2.7: Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh về vị trí, vai trò của hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường ở các trường Trung học cơ sở ............................................................. 46 Bảng 2.8: Thực trạng thực hiện nội dung chương trình dạy học môn tiếng Anh ở trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ..................... 48 Bảng 2.9: Thực trạng sử dụng hình thức, phương pháp và kỹ thuật dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................... 49 Bảng 2.10: Thực trạng sử dụng các phương tiện, TBDH trong dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................. 51 Bảng 2.11: Thực trạng sử dụng hình thức KTĐG dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................. 52 Bảng 2.12: Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................. 55 Bảng 2.13: Thực trạng quản lý hoạt động dạy môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................................... 57 Bảng 2.14: Thực trạng quản lý hoạt động học môn Tiếng Anh của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................. 58 Bảng 2.15: Thực trạng quản lý đổi mới hình thức tổ chức dạy học, PPDH và kĩ thuật dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................... 60 viii
Bảng 2.16: Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................. 62 Bảng 2.17: Thực trạng quản lý sử dụng TBDH và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cho HĐDH theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........... 64 Bảng 2.18: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới .......................................... 65 Bảng 3.1: Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ........................................ 98 Bảng 3.2: Khảo sát tính khả thi của các biện pháp ............................................... 101 Bảng 3.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............ 102 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỷ XXI là thế kỷ của nền kinh tế tri thức và toàn cầu hóa. Để thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của thế giới đòi hỏi mỗi công dân phải có trình độ học vấn, có khả năng xử lý, tiếp cận, nắm bắt thông tin và phải biết ít nhất một ngoại ngữ - một trong những phương tiện giao tiếp có hiệu quả trong nền văn minh kỹ thuật số. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 đã khẳng định: "Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược". Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020 nhằm quán triệt và cụ thể hoá các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 của đất nước. Để đáp ứng được nhu cầu xã hội trong chiến lược phát triển quốc gia, ngày 26-12-2018 Bộ GD&ĐT đã ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới, trong đó chương trình môn Tiếng Anh ở các bậc học là một trong những môn học có nhiều thay đổi. Môn Tiếng Anh là môn học chính trong nhà trường và có vai trò quan trọng trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội và hướng tới hội nhập toàn cầu. Mục tiêu cơ bản của môn học Tiếng Anh trong Chương trình giáo dục phổ thông mới là giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua rèn luyện kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và kiến thức ngôn ngữ, như Ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, qua đó giúp học sinh đạt bậc 3 khi kết thúc bậc THPT theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam. Đồng thời, môn Tiếng Anh bậc phổ thông giúp học sinh hiểu biết khái quát về đất nước, con người và nền văn hóa của một số quốc gia nói tiếng Anh. Quản lý dạy học môn tiếng Anh trong trường THCS là hệ thống những hoạt động sư phạm có đích của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý gồm giáo viên, học sinh… nhằm huy động sức lực, trí tuệ của họ vào mọi hoạt động của nhà trường, hướng vào việc hoàn thành có chất lượng và hiệu quả mục tiêu dạy học đã được đặt ra. Trong quản lý dạy học môn tiếng Anh ở trường THCS, quản lý dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới thực chất là bài toán đổi mới giáo dục được giải quyết bởi chủ thể quản lý và đối tượng quản lý. Do vậy, để hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường THCS đáp ứng yêu cầu của phát triển xã hội, yêu cầu của đổi mới giáo dục thì cần có các biện pháp quản lý dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, bởi sẽ tạo cơ hội cho học sinh học tiếng Anh một cách tổng hợp, lý luận gắn với thực tiễn. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với việc mở rộng và nâng cao kiến thức cơ bản của chủ đề 1
học tập cũng như các kiến thức về các lĩnh vực khoa học khác liên quan, giúp học sinh vận dụng sáng tạo những kiến thức trong chủ đề học tập cũng như có kỹ năng huy động kiến thức kinh nghiệm của bản thân trong học tập. Đây là một trong những ưu điểm nổi bật của dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS hiện nay. Thực tế cho thấy, trong bối cảnh hiện nay quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS vừa thuận lợi vừa khó khăn đối với nhà quản lý theo chương trình giáo dục mới để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh từ nhiều năm nay được các trường THCS quan tâm thực hiện. Nhất là sau khi Bộ ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới, các trường THCS nói chung và trường THCS ở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh nói riêng đã rất quan tâm triển khai thực hiện để những mong nâng cao được chất lượng giáo dục nói chung, chất lượng dạy học môn Tiếng Anh cấp THCS nói riêng ở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, vì mới và chưa được bồi dưỡng đầy đủ nên năng lực tổ chức, quản lý cũng như các điều kiện để tổ chức, quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới trong các trường THCS còn bộc lộ nhiều bất cập, còn gặp nhiều khó khăn, vì thế chưa đáp ứng được yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới cũng như yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn xã hội. Hơn nữa, dạy học môn Tiếng Anh ở các nhà trường THCS huyện Hải Hà - huyện miền núi có nhiều học sinh dân tộc thiểu số, nơi có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn của tỉnh Quảng Ninh. Vì vậy, việc nghiên cứu tìm biện pháp quản lý tốt dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THCS trên địa bàn huyện là vấn đề cấp thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường hiện nay. Những năm qua, những nghiên cứu về lý luận quản lý dạy học và dạy học môn tiếng anh theo nhiều cách tiếp cận khác nhau (tiếp cận năng lực, tiếp cận năng lực giao tiếp, tiếp cận nội dung, tiếp cận chức năng quản lý…) đã được nghiên cứu khá nhiều. Song, quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới, đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục hiện nay thì vẫn còn nhiều khoảng trống... Đây sẽ là nhiệm vụ cần triển khai nghiên cứu, bởi nghiên cứu về quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS là để đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục, vấn đề có ý nghĩa lý luận cấp thiết đối với sự phát triển của giáo dục Việt Nam hiện nay. Đồng thời, kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THCS trên địa bàn nghiên cứu trong xu hướng đổi mới giáo dục.Chính vì vậy, nghiên cứu quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS là vấn đề có ý nghĩa khoa học trên phương diện lý luận và thực tiễn hiện nay. Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề “Quản lý hoạt động dạy 2
học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theochương trình giáo dục phổ thông mới” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn tiếng anh đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện GD. 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 4. Giả thuyết khoa học Dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh chưa thực sự hiệu quả và chưa đáp ứng được với yêu cầu của đổi mới giáo dục trong bối cảnh hiện nay. Một trong những nguyên cớ của thực trạng trên là do biện pháp quản lý còn bất cập. Nếu nghiên cứu đề xuất được các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mớikhoa học và phù hợp với thực tiễn của nhà trường, sẽ nâng cao được hiệu quả quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh hiện nay, góp phần cải thiện chất lượng dạy học bộ môn Tiếng Anh đáp ứng chuẩn đầu ra. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý dạy học mônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới; 5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy họcmônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới; 5.3. Đề xuấtbiện pháp quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu đề tài 3
6.1. Về nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ban hành ngày 26/12/2018 màBộGiáo dục và Đào tạo đang triển khai. 6.2. Về chủ thể quản lý Đề tài nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh của Hiệu trưởng ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 6.3. Về khách thể khảo sát Đề tài nghiên cứu khảo sát CBQL, GV dạy môn Tiếng Anh và HS ở các trườngTrung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh. 6.4. Về thời gian nghiên cứu Nghiên cứu được tiến hành lấy số liệu từ năm 2017 đến 2019 thực hiện chương trình đổi mới căn bản toàn diện giáo dục. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận Từ việc nghiên cứu các tài liệu, các công trình nghiên cứu có liên quan, các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản chỉ đạo của các ngành, các cấp có liên quan để hệ thống hóa, khái quát hóa để xây dựng cơ sở lý luận, xây dựng các khái niệm cơ bản của đề tài. Trên cơ sở đó xây dựng các phương pháp nghiên cứu, khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra Xây dựng hệ thống câu hỏi điều tra với mục đích chủ yếu là thu thập những thông tin nhằm xác định thực trạng dạy học môn Tiếng Anh và thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới cũng như thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới, để làm cơ sở thực tiễn đè xuất các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới 7.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm 4
Thu thập thông tin qua việc quan sát hoạt động giảng dạy của GV tổ bộ môn, dự giờ GV thăm lớp, phân tích giờ dạy; hoạt động của tổ trưởng chuyên môn; sinh hoạt chuyên môn; hồ sơ sổ sách quản lý chuyên môn của nhà trường, để làm minh chứng khẳng định hơn thêm tính chính xác và độ tin cậy cho các kết quả nghiên cứu. 7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Phân tích các văn bản hướng dẫn hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mớiHĐDH và quản lý hoạt động này; tổng hợp cáctài liệu, minh chứng, những thuận lợi, khó khăn về quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mớicủa Hiệu trưởng. Từ đó rút ra những kết luận làm cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp nhằm cải tiến công tác quản lý này 7.2.4. Phương pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của lãnh đạo, chuyên viên phụ trách môn Tiếng Anhcủa Sở Giáo dục và Đào tạo, phòng GD&ĐT, các CBQL, GV Tiếng Anh giảng dạy lâu nămđể có thêm thông tin tin cậy đảm bảo tính khách quantrong việc xây dựng phiếu điều tra, đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp đề xuấtcũng như các kết quả nghiên cứu khác của đề tài 7.2.5. Phương phápkhảo nghiệm Tiến hành khảo nghiệm các biện pháp đã đề xuất để khẳng định tính khoa học, cần thiết, khả thi của các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới 7.2.6. Phương phápnghiên cứu sản phẩm hoạt động Tiến hành nghiên cứu kế hoạch bài dạy của giáo viên tiếng Anh và kết quả học tập bộ môn tiếng Anh của học sinh trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê Thực hiện bằng một số thuật toán của toán học thống kê áp dụng trong nghiên cứu giáo dục. Phương pháp này được sử dụng với mục đích định lượng các kết quả điều tra, nghiên cứu, đồng thời đánh giá mức độ tin cậy của PP điều tra, trên cơ sở đó rút ra nhận xét khoa học mang tính khái quát. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn chia làm 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 5
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Chương3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEOCHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng toàn cầu mới, vai trò của tiếng Anh ngày càng được khẳng định. Nội dung chương trình, phương pháp dạy học tiếng Anh được thay đổi, các phương tiện kỹ thuật phục vụ việc dạy học tiếng Anh được đầu tư phát triển. Nhận thức của phụ huynh HS và xã hội và vai trò của tiếng Anh ngày càng được nâng cao. Trong bậc học THPT, việc dạy và học môn tiếng Anh như thế nào nhằm đảm bảo mục tiêu hội nhập quốc tế đã được đề cập đến trong nghị quyết 29về Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Các vấn đề về phương pháp giảng dạy tiếng Anh đã được nhiều nhà nghiên cứu khoa học nghiên cứu và tổng hợp thành các lí luận liên quan tới giảng dạy tiếng Anh. Kinh nghiệm dạy học ngoại ngữ ở một số nước trên thế giới và trong khu vực trong đó có công tác quản lý đã được đề cập đến khá chi tiết trong “Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020”, Hà Nội, 2008. Có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: “Teaching English” của Adrian Doff; "English Brainstormers" của Jack Umstatter, "The Learner Centered Curriculum" của Nunan D, "Appoaches and Methods in Language Teaching" của Richards, J. C an Roger, “Những vấn đề cơ bản về dạy học ngoại ngữ”, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội, 2005. Ở Việt nam, có nhiều công trình nghiên cứu về vai trò của công tác quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường THPT. Tiếng Anh không đứng tách rời các môn học khác nên phần lớn các biện pháp quản lý dạy học nói chung đều có thể áp dụng được khi nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh. Có thể đề cập đến các công trình nghiên cứu sau: Nguyễn Trọng Hậu “Đại cương khoa học quản lý giáo dục”, Bài giảng cho cao học quản lý giáo dục; Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc “Đại cương khoa học quản lý”; Trần Khánh Đức “Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực theo ISO & TQM”; Đặng Quốc bảo “Những vấn đề về lãnh đạo-quản lý và sự vận dụng vào 7
điều hành nhà trường”,; Đỗ Ngọc Thống (2011), “Xây dựng chương trình giáo dục phổ thông theo hướng tiếp cận năng lực”. Nhiều đề tài luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục đã nghiên cứu về các biện pháp quản lý hoạt động dạy học trong nhà trƣờng THPT. Liên quan trực tiếp đến đề tài tác giả đang nghiên cứu có một số công trình sau đây: Nguyễn Thị Thu Phương. “Các biện pháp quản lý quá trình đổi mới phương pháp dạy học Tiếng Anh tại các trường trung học phổ thông thành phố Hà Nội”, Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2007; Nguyễn Thị Bình. “Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông quận Lê Chân thành phố Hải Phòng”. Luân văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2009; Lê Vũ Huy “Biện pháp quản lý nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông huyện Bắc Sơn tỉnh Lạng Sơn”, Luận Văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2010.Nguyễn Thị Khanh “Quản lý dạy học tiếng anh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của Hiệu trưởng trường THCS huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh”, Luận Văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2014. Hoàng Mạnh Điệp “Quản lý dạy học môn tiếng Anh ở các trường THCS quận Kiến An thành phố Hải Phòng theo tiếp cận năng lặc giao tiếp”, Luận Văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2017 Các công trình nghiên cứu trên đây đều đã đạt được những thành tựu nhất định về lý luận cũng như thực tiễn. Tuy nhiên việc áp kết quả nghiên cứu sẽ còn phụ thuộc phần lớn vào điều kiện thực tế của các nhà trường. Cho đến nay việc nghiên cứu các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới chưa có ai thực hiện. Khi tác giả lựa chọn và tiến hành nghiên cứu đề tài này sẽ kế thừa những kết quả các công trình nghiên cứu đã đề cập tới và tiếp tục đề xuất một số biện pháp khả thi để quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 1.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới 1.2.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới và môn tiếng Anh trong chương trình giáo dục phổ thông mới 1.2.1.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới - Chương trình giáo dục là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng thể các hoạt động giáo dục phổ thông trong một thời gian xác định, trong đó nêu lên các mục tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi, mức độ nội 8
dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức học tập, cách đánh giá kết quả học tập v.v nhằm đạt được các mục tiêu học tập đề ra. Chương trình giáo dục phổ thông là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng thể các hoạt động giáo dục phổ thông trong một thời gian xác định, trong đó nêu lên các mục tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi, mức độ nội dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức học tập, cách đánh giá kết quả học tập v.v nhằm đạt được các mục tiêu học tập bậc học phổ thông đã đề ra (đáp ứng chuẩn đầu ra) Chương trình giáo dục THCS là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng thể các hoạt động giáo dục THCS trong một thời gian xác định, trong đó nêu lên các mục tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi, mức độ nội dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức học tập, cách đánh giá kết quả học tập v.v nhằm đạt được các mục tiêu học tập bậc học THCS đã đề ra (đáp ứng chuẩn đầu ra THCS) Chương trình giáo dục phổ thông nói chung và chương trình giáo dục THCS nói riêng bao gồm chương trình tổng thể (khung chương trình), các chương trình môn học và hoạt động giáo dục THCS. Chương trình giáo dục phổ thông là văn bản thể hiện mục tiêu giáo dục phổ thông, quy định các yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh, nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và phương pháp đánh giá kết quả giáo dục, làm căn cứ quản lí chất lượng giáo dục phổ thông; đồng thời là cam kết của Nhà nước nhằm bảo đảm chất lượng của cả hệ thống và từng cơ sở giáo dục phổ thông. Chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng trên cơ sở quan điểm của Đảng, Nhà nước về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Chương trình giáo dục phổ thông bảo đảm phát triển phẩm chất và năng lực người học, bảo đảm kết nối chặt chẽ giữa các lớp học, cấp học với nhau và liên thông với chương trình giáo dục mầm non, chương trình giáo dục nghề nghiệp và chương trình giáo dục đại học. Chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng theo hướng mở, cụ thể là: Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ 9