Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng đội ngũ giáo và quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hạ Long theo Đề án vị trí việc làm, đề tài đề xuất các biện pháp quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm nhằm phát huy tối đa năng lực của giáo viên, góp phần vào nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ VIỆT TRUNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH THEO ĐỀ ÁN VỊ TRÍ VIỆC LÀM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ VIỆT TRUNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH THEO ĐỀ ÁN VỊ TRÍ VIỆC LÀM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong các công trình khoa học khác. Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thái nguyên, tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Vũ Việt Trung Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tôi đã nhận được sự động viên, giúp đỡ tạo điều kiện của các thầy cô giáo, các cấp lãnh đạo và đồng nghiệp. Trước tiên, tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên; Khoa Tâm lý - Giáo dục và các Phòng, Khoa; các thầy giáo, cô giáo tham gia giảng dạy lớp Thạc sĩ Quản lý giáo dục khóa K25 đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin được bảy tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Phó Giáo Sư - Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Huyền, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng ninh, các cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh các trường THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ning cùng với những người thân và đồng nghiệp đã giúp đỡ để tôi hoàn thành công việc nghiên cứu của mình. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn, bản thân tác giả đã có nhiều cố gắng, nhưng luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn, những ý kiến góp ý quý báu của quý thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019 Người thực hiện Vũ Việt Trung Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT..................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ ......................................................................... v MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Đối tượng nghiên cứu và khách thể .......................................................................... 2 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Điểm mới của đề tài .................................................................................................. 5 9. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO ĐỀ ÁN VỊ TRÍ VIỆC LÀM .............. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 6 1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới .................................................................................... 6 1.1.2. Nghiên cứu tại Việt Nam ................................................................................... 9 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................. 14 1.2.1. Quản lý ............................................................................................................. 14 1.2.2. Đội ngũ, đội ngũ giáo viên............................................................................... 15 1.2.3. Phát triển, phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở .................................. 18 1.2.4. Vị trí việc làm .................................................................................................. 20 1.2.5. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo đề án vị trí việc làm.. 21 1.3. Một số vấn đề lí luận cơ bản về đề án vị trí việc làm trong giáo dục .............. 22 1.3.1. Đặc điểm của đề án vị trí việc làm trong giáo dục .......................................... 22 1.3.2. Vai trò của đề án vị trí việc làm trong cơ sở giáo dục ..................................... 22 1.3.3. Nguyên tắc trong xây dựng đề án vị trí việc làm trong cơ sở giáo dục ........... 22 1.3.4. Quy trình xây dựng đề án vị trí việc làm trong cơ sở giáo dục ........................ 23 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ..... 25 1.4.1. Vị trí, vai trò của giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ...... 25 1.4.2. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ....... 26 1.4.3. Tuyển dụng và sử dụng đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm... 28 1.4.4. Đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV THCS nhằm nâng cao mức độ đáp ứng yêu cầu vị trị làm việc ............................................................................................. 29 1.4.5. Đánh giá và sàng lọc đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trị làm việc ....... 30 1.5. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ....................................................................................................... 30 1.5.1. Lập kế hoạch quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ................................................................................. 30 1.5.2. Tổ chức phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ....................................................................................................... 31 1.5.3. Chỉ đạo phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ....................................................................................................... 32 1.5.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ....................................................................... 33 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ....................................................... 34 1.6.1. Chủ trương, nhu cầu phát triển giáo viên của Đảng và Nhà nước ................... 34 1.6.2. Các cơ chế, chính sách quản lý ........................................................................ 34 1.6.3. Điều kiện, môi trường làm việc ....................................................................... 35 1.6.4. Công tác tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên .................................. 35 1.6.5. Việc sử dụng và đánh giá đội ngũ giáo viên .................................................... 35 1.6.6. Đặc điểm của từng địa phương ........................................................................ 36 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 37 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HẠ LONG THEO ĐỀ ÁN VỊ TRÍ VIỆC LÀM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ............................ 39 2.1. Khát quát về tình hình giáo dục trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................. 39 2.1.1. Quy mô mạng lưới trường, lớp, học sinh ......................................................... 39 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.1.2. Về chất lượng giáo dục .................................................................................... 40 2.1.3. Về tình hình cơ sở vật chất .............................................................................. 42 2.2. Khái quát khảo sát về thực trạng ..................................................................... 42 2.2.1. Mục tiêu khảo sát ............................................................................................. 42 2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................ 42 2.2.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................... 42 2.2.4. Phương pháp khảo sát và cách xử lý số liệu .................................................... 43 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ......... 43 2.3.1. Thực trạng về số lượng .................................................................................... 43 2.3.2. Thực trạng về cơ cấu ........................................................................................ 44 2.3.3. Thực trạng về chất lượng ................................................................................. 44 2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay ..................... 46 2.4.1. Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về vai trò của đề án vị trị việc làm trong việc phát triển đội ngũ giáo viên THCS .................................. 46 2.4.2. Thực trạng quy trình xây dựng đề án vị trí việc làm nhằm phát triển đội ngũ giáo viên THCS ........................................................................................ 48 2.4.3. Thực trạng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ............................................................................................................ 51 2.4.4. Thực trạng tuyển dụng và sử dụng đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ....................................................................................................... 53 2.4.5. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV THCS nhằm nâng cao mức độ đáp ứng yêu cầu vị trị làm việc ............................................................................... 57 2.4.6. Thực trạng đánh giá và sàng lọc đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trị làm việc ............................................................................................................ 58 2.5. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay .............. 60 2.5.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ....................................................................................................... 60 2.5.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm .................................................................................. 62 2.5.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm............................................................................................ 64 2.5.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá các kết quả phát triển đội ngũ giáo viên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
THCS theo đề án vị trí việc làm ...................................................................... 66 2.5.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay .................................................................... 67 2.6. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng ............................................................ 69 2.6.1. Những ưu điểm ................................................................................................. 69 2.6.2. Những hạn chế .................................................................................................. 70 2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................................. 71 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 73 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH THEO ĐỀ ÁN VỊ TRÍ VIỆC LÀM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ........... 74 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................................... 74 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .................................................................. 74 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .................................................................. 74 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khách quan .............................................................. 74 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ..................................................................... 75 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa .................................................................... 75 3.2. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay .................. 75 3.2.1. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ............................................................................................................ 75 3.2.2. Đổi mới tuyển chọn, sử dụng, điều chuyển giáo viên theo đề án vị trí việc làm ... 78 3.2.3. Tăng cường đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm .............................................................................................. 81 3.2.4. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ....................................................................................................... 86 3.2.5. Tạo động lực phát triển cho đội ngũ giáo viên THCS để đáp ứng các yêu cầu của đề án vị trí việc làm ............................................................................ 89 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................... 91 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ........................ 92 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................................... 92 3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ................................................................................... 92 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ..................................................................................... 92 3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm .............................................................................. 93 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ....................................................................................... 93 Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 97 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 98 1. Kết luận ................................................................................................................... 98 2.2. Khuyến nghị ......................................................................................................... 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 101 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT BD : Bồi dưỡng CBQL : Cán bộ quản lý CĐSP : Cao đẳng sư phạm CNTT : Công nghệ thông tin CSVC : Cơ sở vật chất ĐH&CĐ : Đại học và cao đẳng ĐH : Đại học ĐHSP : Đại học sư phạm ĐNGV : Đội ngũ giáo viên ĐNGV : Đội ngũ giáo viên DTTS : Dân tộc thiểu số GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GDCD : Giáo dục công dân GDĐH : Giáo dục đại học GV : Giáo viên MN : Mầm non NCKH : Nghiên cứu khoa học QLGD : Quản lý giáo dục TH : Tiểu học THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân VTVL : Vị trí việc làm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng: Bảng 2.1. Quy mô, mạng lưới trường, lớp cấp THCS năm học 2017 - 2018 ......... 39 Bảng 2.2. Trường chuẩn quốc gia và trường đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục THCS....41 Bảng 2.5. Thống kê đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long năm học 2017 - 2018 ...................................................................................... 43 Bảng 2.6. Thống kê về cơ cấu đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long năm học 2017 - 2018 ............................................................................... 44 Bảng 2.7. Chất lượng đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long năm học 2017 - 2018 ............................................................................................. 45 Bảng 2.8. Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về vai trò của đề án vị trị việc làm trong việc phát triển đội ngũ giáo viên THCS ..................... 47 Bảng 2.9. Thực trạng quy trình xây dựng đề án vị trí việc làm nhằm phát triển đội ngũ giáo viên THCS.......................................................................... 49 Bảng 2.10. Thực trạng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm .......................................................................................... 51 Bảng 2.11. Thực trạng tuyển dụng và sử dụng đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ...................................................................................... 54 Bảng 2.12. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV THCS nhằm nâng cao mức độ đáp ứng yêu cầu vị trị làm việc ............................................................... 57 Bảng 2.13. Thực trạng đánh giá và sàng lọc đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trị làm việc .......................................................................................... 59 Bảng 2.14. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm...................................................................................... 61 Bảng 2.15. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm .............................................................. 63 Bảng 2.16. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm .............................................................. 65 Bảng 2.17. Thực trạng kiểm tra đánh giá các kết quả phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm .............................................................. 66 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Bảng 2.18. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo đề án vị trí việc làm ................................. 68 Bảng 3.1. Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS ............................................ 93 Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS ......................................................... 95 Biểu đồ: Biểu đồ 3.1. Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS .......................................... 94 Biểu đồ 3.2. Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS ................................................... 95 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị Quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và Đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã được Hội nghị Trung ương 8 (Khóa XI) thông qua đã chỉ rõ một trong những nhiệm vụ, giải pháp về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đó là: "Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo" với một số nội dung cơ bản (Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo tiến tới tất cả các giáo viên tiểu học, trung học cơ sở… phải có trình độ từ đại học trở lên, có năng lực sư phạm. Có cơ chế tuyển sinh và cử tuyển riêng để tuyển chọn được những người có phẩm chất, năng lực phù hợp vào ngành sư phạm; Đổi mới mạnh mẽ mục tiêu, nội dung, phương pháp đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của nhà giáo theo yêu cầu nâng cao chất lượng, trách nhiệm, đạo đức và năng lực nghề nghiệp; Có chế độ ưu đãi đối với nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Việc tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ, tôn vinh nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục phải trên cơ sở đánh giá năng lực, đạo đức nghề nghiệp và hiệu quả công tác; Có chế độ ưu đãi và quy định tuổi nghỉ hưu hợp lý đối với nhà giáo có trình độ cao; có cơ chế miễn nhiệm, bố trí công việc khác hoặc kiên quyết đưa ra khỏi ngành đối với những người không đủ phẩm chất, năng lực, không đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; Lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng; Khuyến khích đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; Bảo đảm bình đẳng giữa nhà giáo trường công lập và nhà giáo trường ngoài công lập về tôn vinh và cơ hội đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ" [11]. Để thực hiện được các quan điểm chỉ đạo, nhiệm vụ, giải pháp trên thì việc quản lí phát triển đội ngũ giáo viên (nói chung) và đội ngũ giáo viên trung học cơ sở (nói riêng) theo theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Thành phố Hạ Long là trung tâm văn hoá, kinh tế, chính trị của tỉnh Quảng Ninh đồng thời được xác định là một trung tâm của Tiểu vùng Bắc duyên hải Bắc Bộ; có diện tích 271,5 km2, với quy mô dân số hơn 300.000 người, toàn thành phố hiện có 15 trường trung học cơ sở, 05 trường liên cấp tiểu học và trung học cơ sở, 03 trường liên cấp tiểu học - trung học cơ sở - trung học phổ thông ngoài công lập. Trong những năm qua, giáo dục nói chung và giáo dục trung học cơ sở nói riêng của thành phố Hạ Long đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần vào việc phát triển Kinh tế - Xã hội của địa phương. Đội ngũ giáo viên từng bước được cải thiện cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, so với đòi hỏi của sự phát triển trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai thì đội ngũ giáo viên của thành phố vẫn còn có những bất cập về cơ cấu, độ tuổi, chất lượng đội ngũ chưa đồng đều. Vì vậy rất cần thiết phải nghiên cứu quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm của thành phố Hạ Long để làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch để phát triển, bố trí, sắp xếp đội ngũ giáo viên, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng giáo viên về chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị, đáp ứng với yêu cầu phát triển giáo dục của thành phố. Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi chọn đề tài "Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay" cho công trình nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng đội ngũ giáo và quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hạ Long theo Đề án vị trí việc làm, đề tài đề xuất các biện pháp quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm nhằm phát huy tối đa năng lực của giáo viên, góp phần vào nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 3. Đối tượng nghiên cứu và khách thể 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4. Giả thuyết khoa học Đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở của Thành phố Hạ Long hiện nay do nhiều nguyên nhân, đang thiếu về số lượng, không đồng bộ về cơ cấu, hiệu quả đào tạo thấp, công tác phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung học cơ sở của Thành phố Hạ Long chưa đáp ứng được yêu cầu của tình hình mới, phát triển chưa đồng bộ, chưa toàn diện. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lí phát triển đội ngũ giáo viên theo Đề án vị trí việc làm dựa trên những căn cứ khoa học, phù hợp với tình hình phát triển mạng lưới trường trung học cơ sở và các yêu cầu đối với người giáo viên trong nhà trường hiện đại sẽ phát huy tối đa năng lực của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. - Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và quản lí phát triển đội ngũ giáo viên theo Đề án vị trí việc làm tại các trường trung học cơ sở của thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. - Đề xuất biện pháp quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Đề tài này chỉ tập trung nghiên cứu công tác quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. 6.2. Giới hạn về khách thể khảo sát - Lãnh đạo, chuyên viên phòng Giáo dục và đào tạo thành phố Hạ Long (05 người). - Cán bộ quản lí và một số giáo viên các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố (150 người ở 15 trường THCS). 6.3. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Luận văn được thực hiện nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong năm học 2018 – 2019, sử dụng số liệu thống kê từ 2015 trở lại đây. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: Sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ thông hóa, khái quát hóa nhăm nghiên cứu các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; các văn bản hướng dẫn, các công trình khoa học có liên quan,... nhằm xây dựng khung lý luận của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi - Sử dụng phiếu điều tra với những câu hỏi cụ thể để tiến hành trưng cầu ý kiến của Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, một số giáo viên các trường THCS trên địa bàn thành phố Hạ Long về thực trạng đội ngũ giáo viên và công tác quản lí đội ngũ giáo viên trường THCS trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. 7.2.2. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm - Phân tích, đánh giá và rút ra các kết luận về thực trạng đội ngũ giáo viên các trường trung học cơ sở của thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. - Vận dụng lí luận khoa học quản lý giáo dục để phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn hiện nay. 7.2.3. Phương pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của một số chuyên gia về lĩnh vực giáo dục và quản lý giáo dục để đánh giá đúng thực trạng đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở thành phố Hạ Long; đưa ra các biện pháp cần thiết và khả thi để thực hiện quản lí đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. 7.2.4. Phương pháp khảo nghiệm - Kiểm chứng mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất để thực hiện quản lí đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo Đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. 7.3. Phương pháp xử lí số liệu - Sử dụng phương pháp thống kê để tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu thu thập được từ nhiều nguồn khác nhau giúp cho việc nghiên cứu đạt kết quả chính xác, sát thực. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
- Tổng hợp, phân tích, xử lý số liệu do các tổ công tác của Phòng GD&ĐT và các trường trung học cơ sở của thành phố cung cấp. - Tổng hợp, phân tích, xử lý số liệu thu được từ phiếu trưng cầu ý kiến, phiếu kiểm chứng. - Dùng phương pháp thống kê toán học để tổng hợp, phân tích, xử lý các số liệu, từ đó đưa ra các nhận xét và kết luận cho từng nội dung cụ thể. 8. Điểm mới của đề tài - Đưa ra được thực trạng về đội ngũ giáo viên các trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ở thành phố Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh. - Đưa ra quy trình, đề xuất được giải pháp quản lí đội ngũ giáo viên các trường trung học cơ sở theo Đề án vị trí việc làm ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn hiện nay. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo các phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học cơ sở theo đề án vị trí việc làm. Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. Chương 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học cơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh theo đề án vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO ĐỀ ÁN VỊ TRÍ VIỆC LÀM 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới Xây dựng và phát triển ĐNGV trong giáo dục được các nước trên thế giới đặt lên hàng đầu, là một trong những nội dung cơ bản trong các cuộc cách mạng cải cách giáo dục, phát triển đất nước. Lê Nin rất coi trọng việc xây dựng ĐNGV và yêu cầu: “Nâng cao một cách có hệ thống, kiên nhẫn, liên tục trình độ và tinh thần của GV nhưng điều chủ yếu, chủ yếu và chủ yếu là cải thiện đời sống vật chất cho họ” [43]. Michael Fullan, Andy Hargreaves trong cuốn sách “Teacher development and educational change” [52], đề cập đến các phương diện của sự phát triển GV, đó là: (1). Phát triển tâm lí, gồm 4 cấp độ: tự bảo vệ, tiền đạo đức, phụ thuộc một chiều; bảo thủ, phủ định đạo đức, tự lập; lương tâm, đạo đức, phụ thuộc có điều kiện; tự lập, tự chủ, nguyên tắc, tích hợp; (2). Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ, gồm 6 cấp độ: Phát triển các kỹ năng tồn tại; thành thạo các kỹ năng dạy học cơ bản; mở rộng sự linh hoạt chuyên môn; trở thành chuyên gia; góp phần phát triển chuyên môn của đồng nghiệp; tham gia đưa ra quyết sách giáo dục ở mọi cấp độ; (3). Phát triển chu kỳ nghề nghiệp, gồm 5 cấp độ: khởi động nghề nghiệp; ổn định, gắn bó nghề nghiệp; các thách thức và mối quan tâm mới; trở nên chuyên nghiệp; chuẩn bị về hưu;. Luận án kế thừa tiếp cận của một số phương diện phát triển GV nêu trên để xây dựng nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng GV người DTTS. Theo tác giả Mishra & Koehler: “Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge” (Công nghệ sư phạm nội dung kiến thức: Một khuôn khổ cho kiến thức của GV) [53]. Công nghệ thông tin được xem như một nguyên nhân và một bánh xe thúc đẩy kết quả quá trình đổi mới giáo dục. Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình tích hợp CNTT trong giáo dục là việc phát triển chuyên môn cho GV hiện tại và tương lai. Việc phát triển này được xác định là ưu tiên hàng đầu trong chính sách về đổi mới giáo dục. Tuy nhiên, tác giả chưa đề cập đến những điều kiện để thực hiện nó phù hợp với thực tiễn (có thể Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
là phù hợp với đội ngũ GV, vùng/khu vực này nhưng lại không phù hợp với đội ngũ GV vùng/khu vực khác và cần chỉ rõ ưu tiên nhiệm vụ nào làm trước một cách phù hợp). Theo nghiên cứu của Anthony Jones (Trường Đại học Melbourne, 2005), việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên đã được nghiên cứu nhiều ở Hoa Kỳ. Ủy ban quốc gia của Hoa Kỳ được thành lập năm 1987 đã đề xuất 5 nội dung cốt lõi để các bang vận dụng trong quản lí và phát triển đội ngũ giáo viên, bao gồm: (1) Giáo viên phải tận tâm với học sinh; (2) Giáo viên vừa phải có trách nhiệm trong giảng dạy, vừa phải thực hiện tốt kiểm tra, đánh giá việc học của học sinh; (3) Giáo viên phải làm chủ được môn mình dạy, biết cách dạy môn của mình và có khả năng liên hệ hiệu quả với các môn khác; (4) Giáo viên phải thường xuyên sáng tạo và tích lũy kiến thức, kinh nghiệm về nghề nghiệp; (5) Giáo viên phải là thành viên tin cậy trong cộng đồng giáo dục, biết cách cộng tác hiệu quả với đồng nghiệp, hợp tác tích cực với cha mẹ học sinh [45]. Hiện nay, Trên thế giới hầu hết hệ thống giáo dục đã tài trợ cho các công trình về việc phát triển đội ngũ giáo viên thông qua việc nâng cao phẩm chất, năng lực cần thiết trong quá trình dạy học. Những công trình nghiên cứu này đã khẳng định tầm quan trọng của khả năng và kĩ năng (năng lực) của mỗi giáo viên trong các yếu tố quyết định hiệu quả của nhà trường (Calderhead. J & Shorrock S.B.1997) [46]. Công trình nghiên cứu này đã chỉ ra những yếu tố tạo ra chất lượng dạy học tốt. Theo đó, các tác giả đã nêu ra quan điểm: nếu có thể thành công trong việc xây dựng một bộ chuẩn nghề nghiệp giáo viên thì cũng cần có các yêu cầu trong việc xây dựng các chương trình đào tạo phát triển đội ngũ giáo viên. Việc xác định phương pháp tiếp cận hợp lý nhất cho việc phát triển đội ngũ giáo viên là vấn đề luôn tồn tại trong giáo dục. Những nghiên cứu này liên quan đến các quan điểm về phát triển nghề nghiệp giáo viên và những phương thức phát triển đã được kiểm nghiệm qua thực tế suốt thập kỉ 70 và 80 của thể kỉ XX ở các nước trên thế giới gần đây đã và đang vấp phải một số thách thức. Có thể kể đến một số nghiên cứu tiêu biểu của các tác giả như: Abdal - Haqq, I. 1996; Eleonora Villegas - Reimers; Futrell, M.H.& Holmes, D.H.& Christie,J.L,& Cushman,E.J.1995; Ganser (2000); Glatthorn,A.1995. Trong bối cảnh này, người ta tranh luận rằng bộ khung lí thuyết qui định các phẩm chất cần có của giáo viên sẽ phải gắn với phương thức đào Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tạo và phát triển đội ngũ giáo viên. Phương thức đó sẽ phải xác định mục tiêu phát triển đội ngũ giáo dục; và so sánh đánh giá với mục tiêu đã xác định để có các điều chỉnh hợp lý. Những nhà bình luận cho rằng, cùng với việc làm hài lòng nhà chức trách có thẩm quyền cấp tài chính, việc sử dụng bộ khung đã nêu sẽ giúp hiệu quả thêm cho phát triển đội ngũ giáo viên. Chương trình lẽ ra phải có trọng tâm và gắn kết hơn làm nền tảng cho các hành động của những người tham gia vào quá trình phát triển đội ngũ giáo viên ở những cơ sở, trường và đơn vị khác nhau liên quan đến giáo dục (Indiana Department of Education, 2007) [51]. Cho đến nay, hầu như chưa có một phương thức được chấp nhận chung để quan sát, mô tả, đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên. Những biện pháp khuyến khích chung chung của các cấp quản lý thường gặp khó khăn khi áp dụng, thường không mang tính chính thức và vì thế hiệu quả mang lại bị hạn chế. Ngoài ra, việc đặt ra những hình thức khen thưởng lại gặp phải vướng mắc điển hình là không có các minh chứng để chỉ ra được cụ thể các cấp độ (mức độ) khác nhau giữa giáo viên dạy giỏi với các giáo viên khác trong cùng một nhà trường. Sự khác biệt mức lương giữa các giáo viên trong cùng một nhà trường là không lớn trong hầu hết các quốc gia. Mức lương của các giáo viên được trả hầu như gắn với thời gian công tác ít năm hay nhiều năm và được áp dụng cho tất cả mọi người, bất kể năng lực dạy học của họ như thế nào - dạy giỏi hoặc bình thường, điều này là một bất cập lớn. Giáo viên ngày càng tìm kiếm cách thức để nói lên tiếng nói của mình về những việc như: bằng cấp và việc tuyển dụng vào nghề của họ; sự công nhận khả năng tiến bộ nghề nghiệp; những yêu cầu về việc cần phải học lên cao; các cách thức để xác định những người dạy không đủ năng lực cần phải được bồi dưỡng thêm; thưởng phạt cần rõ ràng... Điều đó chứng tỏ ước muốn được coi nghề giáo như một nghề có vị trí trong xã hội. Không những thế, nó còn bao hàm sự mong muốn chuyển đổi nghề giáo khỏi vị trí của người làm công hay công chức nhà nước đơn thuần. Đại điện chính phủ, bộ giáo dục và các cấp quản lí giáo dục ở nhiều nước đã thể hiện sự ủng hộ các quan điểm này. Quan điểm được đưa ra là cần có bộ tiêu chí để làm căn cứ cho việc đánh giá giáo viên phù hợp với vị trí việc làm. Với những tiến bộ trong khoa học về tâm lý cũng như về công nghệ, việc xác định kết quả trong giảng dạy và đối chiếu với tiêu chuẩn, tiêu chí, vị trí việc làm trong giai đoạn hiện nay có tính khả thi và có Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn