Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

124
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước xác định thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng tại các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. Từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đội ngũ giáo viên các trường trường tiểu học tại đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Phạm Ngọc Huỳnh THỰC TRẠNG SỬ DỤNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÙ GIA MẬP TỈNH BÌNH PHƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành Phố Hồ Chí Minh - 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Phạm Ngọc Huỳnh THỰC TRẠNG SỬ DỤNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNGTIỂU HỌC HUYỆN BÙ GIA MẬP TỈNH BÌNH PHƯỚC Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. VÕ THỊ BÍCH HẠNH Thành Phố Hồ Chí Minh - 2014
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến quý Thầy, Cô, Lãnh đạo Trường ĐHSP TP. Hồ Chí Minh, phòng SĐH, Khoa Tâm Lý - Giáo Dục, các phó Giáo sư, Tiến sĩ đã tham gia giảng dạy và tạo điều kiện để tôi hoàn thành lớp cao học QLGD khóa 23. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành sâu sắc đến Tiến sĩ Võ Thị Bích Hạnh - người đã tận tâm giúp đỡ, hướng dẫn để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến BGH và tập thể thầy, cô giáo các trường tiểu học (Trường Tiểu Học Long Phú, Trường Tiểu Học Phú Riềng A, Trường Tiểu HọcPhú Riềng B, Trường Tiểu Học Phú Trung, Trường Tiểu Học Bù Nho, Trường Tiểu Học Long Tân, Trường Tiểu Học Lê Hoàn), nơi tác giả chọn nghiên cứu, các bạn học và người thân… Tất cả đã ủng hộ quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện hỗ trợ về tinh thần, vật chất và các điều kiện để tôi có thể hoàn thành khóa học và thực hiện thành công đề tài của mình. Mặc dù trong thời gian thực hiện luận văn, tôi đã có rất nhiều cố gắng nhưng chắc chắn luận văn này còn nhiều thiếu sót mong sự giúp đỡ, góp ý của quí Thầy, Cô và các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2014. Phạm Ngọc Huỳnh
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Kí hiệu Chú giải BGH Ban giám hiệu CBQL Cán bộ quản lí ĐHSP Đại học sư phạm GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên HĐDH Hoạt động dạy học HS Học sinh KP Khối phó KT Khối trưởng N Số lượng Nxb Nhà xuất bản QLGD Quản lí giáo dục QLGV Quản lí giáo viên QLTH Quản lí trường học SĐH Sau đại học TH Tiểu học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông XHCN Xã hội chủ nghĩa % Phần trăm
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................................4 3.1. Khách thể nghiên cứu ..........................................................................................4 3.2. Đối tượng nghiên cứu ..........................................................................................4 4. Giả thuyết nghiên cứu..................................................................................................4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................4 6. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................5 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ..........................................................5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SỬ DỤNG ĐỘI NGŨGIÁO VIÊN TIỂU HỌC .......................................................................................................................8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................................8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................................11 1.3. Lý luận về việc sử dụng đội ngũ giáo viên tểu học ................................................18 1.4. Nội dung của việc sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học ..........................................26 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ VIỆC SỬ DỤNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÙ GIA MẬP TỈNH BÌNH PHƯỚC .........................................................................................................................35 2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu .................................................................................35 2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước ..39 2.3. Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình phước ........................................................................................48 2.4. Nhận xét chung về thực trạng công tác sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước .............................................63
2.5. Nguyên nhân thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước ...............................................................65 Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÍ VIỆC SỬ DỤNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÙ GIA MẬP TỈNH BÌNH PHƯỚC ...............................................................................................................69 3.1. Cơ sở đề xuất các giải pháp ....................................................................................69 3.1.2. Cơ sở nghiên cứu thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước...............................................72 3.2. Đề xuất một số giải pháp sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học ở một số trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước ......................................................................73 3.3. Khảo sát về tính khả thi của các giải pháp .............................................................89 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................................95 1. Kết luận......................................................................................................................95 2. Kiến nghị ...................................................................................................................96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................99
DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Các bước để kế hoạch sử dụng đội ngũ giáo viên thành công ................28 Sơ đồ 1.2. Nguyên tắc của sự lãnh đạo có tầm nhìn ................................................30 Sơ đồ 1.3. Bốn bước trong kiểm tra quản lí ............................................................32 Bảng 2.1. Thống kê số trường, số lớp, số học sinh tiểu học giai đoạn 2009-2014 .. 36 Bảng 2.2. Thống kê tỷ lệ học sinh trên một lớp học ................................................37 Bảng 2.3. Thống kê hiệu suất đào tạo của huyện từ năm 2009-2014 ......................38 Bảng 2.4. Thống kê số lượng giáo viên tiểu học từ năm 2009-2014 .......................39 Bảng 2.5.1. Đánh giá số lượng giáo viên .................................................................41 Bảng 2.5.2. Đánh giá số lượng giáo viên theo thâm niên ........................................42 Bảng 2.5.3. Đánh giá số lượng giáo viên của cán bộ quản lí và giáo viên ..............44 Bảng 2.6. Đánh giá cơ cấu đội ngũ giáo viên...........................................................45 Bảng 2.7. Đánh giá về chất lượng đội ngũ giáo viên ...............................................46 Bảng 2.8.1. Đánh giá về mức độ sử dụng đội ngũ giáo viên tại các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập......................................................................... 48 Bảng 2.8.2. So sánh đánh giá về mức độ sử dụng đội ngũ giáo viên giữa cán bộ quản lí và giáo viên .............................................................................. 49 Bảng 2.9.1. Khảo sát việc lập kế hoạch sử dụng đội ngũ giáo viên. ........................50 Bảng 2.9.2. Đánh giá việc lập kế hoạch sử dụng đội ngũ giáo viên giữa CBQL và giáo viên .......................................................................................... 52 Bảng 2.10.1. Thực trạng tổ chức thực hiện việc sử dụng đội ngũ giáo viên............ 54 Bảng 2.10.2. Đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện việc sử dụng đội ngũ giáo viên giữa CBQL và GV ...................................................................... 56 Bảng 2.11.1. Thực trạng kiểm tra đánh giá việc sử dụng đội ngũ GV.....................58 Bảng 2.11.2. Kiểm tra sự khác biệt trong quá trình kiểm tra đánh giá việc sử dụng đội ngũ giáo viên giữa cán bộ quản lí và giáo viên .................. 60 Bảng 2.12. Những yếu tố ảnh hưởng tới việc sử dụng đội ngũ giáo viên................62 Bảng 3.1.1. Kết quả đánh giá của CBQL và GV về các biện pháp và tính khả thi . 89 Bảng 3.1.2. Khảo sát tính khả thi của các biện pháp................................................90
Biểu đồ 2.1. Hiệu suất đào tạo từ năm 2009-2014 ...................................................38 Biểu đồ 2.2. Tỉ lệ giáo viên trên lớp .........................................................................40 Biểu đồ 2.3. Đánh giá về số lượng đội ngũ giáo viên ..............................................41 Biểu đồ 2.4. Đánh giá cơ cấu đội ngũ giáo viên ......................................................45
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong chiến lược phát triển kinh tế -xã hội của đất nước, cùng với việc đẩy mạnh phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn, Đảng và nhà nước ta đã đặc biệt chú trọng phát triển sự nghiệp GD&ĐT. Giáo dụcvà Đào tạocùng với khoa học và công nghệ được xem là quốc sách hàng đầu trong giai đoạn cách mạng mới của đất nước.Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2010-2020 đã khẳng định “phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Trong đó, đổi mới cơ chế quản lí giáo dục là khâu then chốt”. Trong mục tiêu giáo dục phổ thông nói chung và mục tiêu giáo dục tiểu học nói riêng được xác định rõ là: Đào tạo thanh thiếu niên học sinh phát triển toàn diện về các mặt: Đức, Trí, Thể, Mỹ, Kỷ, trở thành những công dân tốt, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Đội ngũ giáo viên trong các nhà trường được xác định là lực lượng nòng cốt, là nhân tố hàng đầu quyết định chất lượng và hiệu quả của Giáo dục và Đào tạo. Trước tình hình đó đòi hỏi phải có sự tăng cường công tác quản lí và sử dụng đội ngũ GV nói chung và giáo viên tiểu học nói riêng một cách hợp lý. Đây là nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu trước mắt vừa mang tính chiến lược lâu dài, nhằm góp phần thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2010-2020. Trong chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam giai đoạn 2010-2020 nêu rõ “nhân lực Việt Nam hội đủ các yếu tố cần thiết về thái độ nghề nghiệp, các năng lực ứng xử, và tính năng động, tự lực cao đáp ứng những yêu cầu đặt ra đối với người lao động trong xã hội công nghiệp”. Thực tế hiện nay chúng ta thấy có rất nhiều nơi, nhiều đơn vị đang đua nhau mở cửa, chiêu tập nhân tài, nhiều cấp và cán bộ quản lí đã dành khá nhiều thời gian và công sức đề bồi dưỡng nhân tài. Tuy vậy, cũng còn không ít những cán bộ quản lí coi nhẹ việc việc sử dụng hợp lý nhân tài, không sắp xếp những người dưới
2 quyền vào những cương vị thỏa đáng gây nên tình trạng lãng phí nhân tài. Trong các cơ sở giáo dục cũng vậy, rất nhiều CBQL bỏ công sức ra tìm kiếm những giáo viên có năng lực chuyên môn cao, kinh nghiệm trong giáo dục... nhưng cũng không ít những CBQL khi tìm được nguồn nhân lực có kinh nghiệm thì lại sử dụng không đúng, không phù hợp gây nên sự lãng phí rất lớn cho trường học. Bù Gia Mập là một huyện thuộc tỉnh Bình Phước, được thành lập vào ngày 11 tháng 8 năm 2009 theo nghị quyết số 35-NQ/CP của Chính phủ và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01 tháng 11 năm 2009, trên cơ sở phần còn lại của huyện Phước Long cũ. Là một huyện mới tách với cơ sở vật chất rất khó khăn, đội ngũ cán bộ quản lí một phần là cán bộ mới được bổ nhiệm chưa có kinh nghiệm trong quản lí, một phần còn non yếu trong công tác sử dụng đội ngũ giáo viên. Trong khi đó, Quyết đinh số 138/QĐ-UBND ngày 6 tháng 12 năm 2012 của UBND tỉnh Bình Phước về phát triển giáo dục tỉnh Bình Phước đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020 có nêu mục tiêu về giáo dục phổ thông như sau “nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện”và giải pháp sẽ là “sử dụng đãi ngộ theo tài năng và sự cống hiến với tinh thần tôn vinh nghề dạy học, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học tập, bồi dưỡng ở những trường trong và ngoài nước”. Việc bố trí, sử dụng đội ngũ GV có ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến việc phát huy vai trò của đội ngũ GV. Nếu bố trí, sử dụng hợp lý, đúng khả năng chuyên môn là điều kiện thuận lợi để đội ngũ GV đạt hiệu quả lao động cao và phát huy được tính tích cực, sáng tạo trong quá trình thực hiện vai trò của mình. Hiện nay, GV ở các bậc học nói chung và bậc tiểu học của huyện Bù Gia Mập nói riêng còn rất thiếu, nhưng để bảo đảm chất lượng Giáo dục và Đào tạovà vì lợi ích lâu dài của sự nghiệp trồng người, CBQL giáo dục của huyện kiên quyết yêu cầu: “Không bố trí người kém phẩm chất làm giáo viên, kể cả giáo viên hợp đồng”. Đây là quan điểm rất quan trọng khi tuyển chọn và bố trí giáo viên. Trong bố trí, sử dụng đội ngũ GV cần coi trọng năng lực sáng tạo thật sự về chuyên môn nghiệp vụ, đúng người, đúng việc, cần phê phán quan điểm cho rằng cứ có bằng cấp cao thì làm việc gì cũng
3 được. Tuyệt đối không điều động những GV thuộc môn học này sang dạy môn học khác. Hiện nay trong các trường tiểu học của huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước “đội ngũ GV vừa thiếu lại vừa thừa”đáng lo ngại là những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường cũng như quá trình chậm đổi mới các quy định không còn phù hợp của ngành giáo dục. Điều đó làm hạn chế việc thực hiện vai trò sử dụng đội ngũ giáo viên của CBQL. Là một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng sử dụng đôi ngũ giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới hiện nay. Một bộ phận giáo viên vẫn phải kiêm nhiệm nhiều vị trí công việc trong khi vẫn còn có giáo viên phải làm những công việc không đúng với chuyên môn của mình. Nhiều trường tiểu học trên địa bàn huyện ở những khu vực có điều kiện khó khăn, điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu… nhiều giáo viên ở rất xa trường nên gặp nhiều khó khăn trong quá trình công tác. Là một huyện mới được thành lập nên một bộ phận CBQL mới được bổ nhiệm chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc phân công, phân việc cho giáo viên chưa khách quan và khoa học …. Trước yêu cầu và nhiệm vụ đặt ra cho sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như giáo dục của huyện trong thời gian tới. Các trường tiểu học trên địa bàn huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước cũng có một vai trò quan trọng trong việc đóng góp vào sự thành công chiến lược của tỉnh cũng như chiến lược phát triển giáo dục của quốc gia. Để khắc phục được tình trạng trên, nâng cao chất lượng giáo dục, phát huy hết khả năng của ngành giáo dục trong huyện thì việc sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực hiện có của huyện, của các trường học là điều cực kì quan trọng, góp phần vào việc thành công của chiến lược phát triển giáo dục của tỉnh và của quốc gia. Với cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của hiệu trưởngcác trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước”làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành quản lí giáo dục.
4 2. Mục đích nghiên cứu Xác định thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng tại các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. Từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đội ngũ giáo viên tại các trường trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lí giáo viên nhà trường tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. 4. Giả thuyết nghiên cứu Mặc dù việc sử dụng đội ngũ giáo viên của HT các trường Tiểu học của huyện Bù Gia Mập, Tỉnh Bình Phước đã đạt được một số kết quả bước đầu trong khâu lập kế hoạch phân công, sắp xếp giờ dạy cho giáo viên. Tuy vậy, trên thực tế việc sử dụng đội ngũ giáo viên của HT các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập, Tỉnh Bình Phước vẫn còn nhiều hạn chế. Công tác tổ chức, chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch sử dụng đội ngũ giáo viên của HT chưa được quan tâm đầy đủ và còn mang tính hình thức. Công tác kiểm tra việc thực hiện kế hoạch phân công, sắp xếp giờ dạy, dự giờ của giáo viên còn thiếu căn cứ, chưa đồng bộ và thống nhất với nhau. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa những cơ sở lý luận việc sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học. 5.2. Khảo sát thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học ở huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước.
5 5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm đáp ứng yêu cầu sử dụng giáo viên trong giai đoạn hiện nay ở huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tiến hành nghiên cứu ở 7 Trường Tiểu Học trên địa bàn huyện: - Trường Tiểu Học Phú Trung, xã Phú Trung, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. - Trường Tiểu Học Phú Riềng A, xã Phú Riềng, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. - Trường Tiêu Học Phú Riềng B, xã Phú Riềng, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. - Trường Tiểu Học Long Phú, xã Bù Nho, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. - Trường Tiểu Học Lê Hoàn, xã Long Tân, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. - Trường Tiểu Học Long Tân, xã Long Tân, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. - Trường Tiểu Học Bù Nho, xã Bù Nho, huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận nghiên cứu 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Quan điểm này được vận dụng trong nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết và nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn của đề tài. Tiếp cận quan điểm này, giúp người nghiên cứu tìm hiểu được sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học là một trong những nội dung quan trọng của quản lí trường học. Nó có mối liên hệ chặt chẽ với các nội dung quản lí khác ở nhà trường phổ thông. Cần xem sử dụng đội ngũ giáo viên là một hệ thống với các yếu tố hợp thành như: mục đích quản lí, nội
6 dung quản lí, phương pháp quản lí, đối tượng quản lí, hình thức và kết quả quản lí giáo dục. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Sử dụng đội ngũ giáo viên được tiến hành xuyên suốt trong quá trình quản lí ở nhà trường phổ thông. Sử dụng giáo viên bắt nguồn từ việc đảm bảo mục tiêu giáo dục nói chung, được thực hiện trong một điều kiện không gian, thời gian, hoàn cảnh cụ thể. Quan điểm lịch sử - logic định hướng cho người nghiên cứu thu thập thông tin, số liệu theo đúng mục đích nghiên cứu, trình bày vấn đề một cách logic. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Xuất phát từ yêu cầu giải quyết các vấn đề thực tiễn của công tác quản lí và sử dụng nhân sự trong tình hình kinh tế hiện nay, người nghiên cứu tiến hành nghiên cứu trên các đối tượng liên quan để tìm hiểu được thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng tại các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước.Nhằm đề xuất một số biện pháp quản lí phù hợp thực tiễn các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phân tích, tổng hợp, phân loại các tài liệu, giáo trình có liên quan đến các vấn đề về quản lí giáo dục, quản lí trường học, quản lí sử dụng nhân sự làm cơ sở lý luận cho đề tài. Hệ thống hóa các văn bản, những quy định của ngành Giáo dục và Đào tạo có liên quan đến các vấn đề về công tác quản lí giáo dục, quản lí nhà trường và sử dụng đội ngũ giáo viên. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra giáo dục Mục đích điều tra: thu thập dữ liệu đánh giá thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên để chứng minh giả thuyết đã nêu trên.
7 Đối tượng điều tra: Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng, khối trưởng, giáo viên. Công cụ điều tra: gồm phiếu khảo sát ý kiến của cán bộ quản lí và giáo viên. 7.2.2.2. Phương pháp chuyên gia 7.2.2.3. Phương pháp toán học Mục đích: xử lý số liệu thu được. Cách thức thực hiện: sử dụng phần mềm SPSS xử lý kết quả thống kê.
8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SỬ DỤNG ĐỘI NGŨGIÁO VIÊN TIỂU HỌC 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Giáo dục tiểu học cũng như những vấn đề về đội ngũ giáo viên tiểu học đã là vấn đề nghiên cứu của nhiều nước trên thế giới hàng trăm năm qua. Ở Trung Quốc, chính phủ đặc biệt coi trọng giáo dục tiểu học. Nhà nước đưa vào chương trình giáo dục nhiều môn học gắn liền với đặc trưng bản sắc văn hóa dân tộc. Chính sách nổi tiếng “khoa học quốc hưng” của chính phủ là một chính sách đãi ngộ tốt cho giáo viên, người giáo viên tiểu học ở đây có mức thu nhập rất cao khoảng trên 8000 nhân dân tệ cùng chế độ chăm lo nhà ở. Nhật Bản là một cường quốc về kinh tế, khoa học kĩ thuật và họ chăm lo rất tốt cho giáo dục tiểu học. Hầu hết học sinh tiểu học đều được nhà nước miễn phí, được bảo mẫu làm vệ sinh phòng học. Các em được tham gia các hoạt động câu lạc bộ và đọc sách ở các thư viên lớn. Giáo viên tiểu học được tạo điều kiện làm việc với điều kiện thuận lợi nhất và có chế độ chăm lo về cơ sở vật chất cũng như tinh thần tốt nhất. Giáo dục tiểu học ở Thái Lan miễn phí cho học sinh hoàn toàn kể cả việc mua bảo hiểm y tế. Người giáo viên tiểu học ở Thái Lan được đào tạo theo một chương trình hoàn chỉnh về nội dung cũng như hình thức. Hội đồng Bộ trưởng văn phòng cải cách đào tạo giáo viên (TERO) qua kế hoạch phát triển giáo viên đã đánh giá lại hệ thống đào tạo giáo viên nhằm cập nhật những kĩ năng giảng dạy. Họ đào tạo lại giáo viên và nhận những học viên có kết quả ưu tú trở thành giáo viên. Ở Singapore giáo viên được chăm lo rất chu đáo. Người giáo viên khi mới ra trường có mức lương khá cao, được nhà trường thường xuyên mở những lớp tập huấn bồi dưỡng nâng cao tay nghề, sau những khóa huấn luyện này, giáo viên nào đạt kết quả tốt sẽ được nâng bậc lương. Trong nhà trường, giáo viên được hỗ trợ đầy đủ phương tiện, trang thiết bị cũng như điều kiện cơ sở vật chất để làm tốt công tác giảng dạy.
9 1.1.2. Trong nước Giáo dục là điều kiện cơ bản để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Trong đó cấp tiểu học là rất quan trọng, nó là cơ sở ban đầu cho việc đào tạo trẻ thơ trở thành công dân tốt cho đất nước. Cùng với tư tưởng và nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục tiểu học Đảng và Nhà Nước ta đã có những chủ trương, dự án phát triển giáo dục tiểu học như:Theo QĐ 295/QĐ-BGDĐT ngày 11/10/94 của BỘ GDĐT có nêu “giáo viên tiểu học là lực lượng giáo dục chính, giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giáo dục, tổ chức quá trình phát triển của trẻ em bằng phương thức nhà trường”. PGS - TS Bùi Minh Hiển cùng các cộng sự GS - TSKH Vũ Ngọc Hải, PGS- TS Đặng Quốc Bảo có trình bày trong giáo trình “Quản lí giáo dục” đã nêu những yêu cầu chung để xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên gồm đủ cả số lượng đạt chất lượng, đồng bộ về cơ cấu. PGS-TS Lưu Xuân Mới “đào tạo bồi dưỡng cán bộ quản lí giáo dục trong xu thế đổi mới và hội nhập” có nêu: “cán bộ quản lí giáo dục đang đứng trước yêu cầu mới là nâng cao hiệu quả tương lai của nhà trường với ba định hướng toàn cầu hóa (phát huy nguồn tri thức toàn cầu), địa phương hóa (phát huy thế mạnh và bản sắc của địa phương), cá biệt hóa (phát huy năng lực cá nhân)… quan tâm đến vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lí và giáo viên, nâng cao chất lượng đội ngũ, sử dụng hợp lý đội ngũ và nuôi dưỡng môi trường cho đội ngũ phát triển”. Tiến sĩ Hồ Văn Liên trong giáo trình “Tổ chức - quản lí giáo dục và trường học” có nêu vai trò, nhiệm vụ, chức năng của giáo viên trong công cuộc chấn hưng giáo dục. Ngày 9/7/2001 Thủ tướng Chính phủ có chỉ thị 18/2001 TTg nêu ra các biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ GV của hệ thống giáo dục quốc dân [23]. Trong điều 11, Luật giáo dục 2005 có nêu “giáo dục tiểu học là cấp học phổ cập nhà nước quyết định kế hoạch phổ cập giáo dục, bảo đảm các điều kiện phổ cập trong cả nước” [3].
10 Điều 2, Luật giáo dục cũng ghi rõ “giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất cho trẻ em, nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa” [3]. Trong chỉ thị số 3004/CT-BGDĐT ngày 15 tháng 08 năm 2013. “Thực hiện quy hoạch phát triển đội ngũ GV và cán bộ quản lí giáo dục. Tăng cường công tác quản lí, kiểm tra, giám sát việc xây dựng và thực hiện quy hoạch nhân lực ngành Giáo dục của các địa phương. Triển khai thực hiện chương trình phát triển ngành sư phạm và các trường sư phạm đến năm 2020. Tiếp tục thực hiện Đề án “Đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng-an ninh cho các trường trung học phổ thông, trung cấp chuyên nghiệp và trung cấp nghề giai đoạn 2010-2016”. Nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lí và nhân viên ngành giáo dục đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra công tác đánh giá giáo viên, cán bộ quản lí cơ sở giáo dục theo chuẩn cán bộ quản lí, giáo viên đã ban hành” [1]. Ngoài ra còn có nhiều bài báo, tạp chí giáo dục, các công trình nghiên cứu được công bố ở tạp chí nghiên cứu giáo dục, phát triển giáo dục cũng như luận văn của các tác giả ở các khóa trước như: Luận văn “Thực trạng quản lí đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú ở thị xã Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương” của học viên Lê Thị Kim Anh năm 2012. Trong đó, tác giả nêu lên một số vấn đề lý luận về giáo viên tiểu học, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở tỉnh Bình Dương. Luận văn “Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lí ở các trường tiểu học tỉnh Bình Phước và một số giải pháp” của học viên Nguyễn Thị Nhị năm 2006. Tác giả đã nghiên cứu về thực trạng đội ngũ cán bộ quản lí.Qua đó đề xuất những biện pháp
11 nhằm tăng hiệu quả công tác quản lí cho cán bộ quản lí ở các trường tiểu học tỉnh Bình Phước. Luận văn “Thực trạng và một số giải pháp xây dựng đội ngũ giáo viên tiểu học của một số trường tiểu học ở quận 4 Thành phố Hồ Chí Minh” năm 2010 của học viên Trần Thị Lan.Trong đó, tác giả nêu những vấn đề lý luận giáo dục tiểu học và đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học ở quận 4 Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên vẫn chưa có tác giả nào nghiên cứu về vấn đề sử dụng đội ngũ giáo viênở các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. Vì vậy, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước” nhằm góp phần xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn việc sử dụng đội ngũ giáo viên tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện. Qua đó, đề xuất một số giải pháp sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên ở huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lí Khi xã hội loài người xuất hiện, con người để tồn tại được và phát triển đã phải tụ hợp lại thành những nhóm, điều đó đòi hỏi phải có sự phối hợp hoạt động của các cá nhân. Từ khi xuất hiện nền sản xuất xã hội, quan hệ sản xuất, tổ chức điều hành xã hội cũng phát triển theo.Khi ấy giữa những con người phải hiểu và thống nhất mục tiêu chung, phải phân công việc và phải chịu trách nhiệm, phải có sự hỗ trợ phối hợp nhau. Điều này làm nảy sinh nhu cầu về quản lí. Trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội,con người muốn tồn tại và phát triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của một tổ chức, từ một nhóm nhỏ đến phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế, đều phải thừa nhận và chịu một sự quản lí nào đó.
12 Như vậy quản lí là một công việc quan trọng, xuất hiện do đòi hỏi khách quan của đời sống. Quản lí là đòn bẩy của sự tiến bộ xã hội, sự tiến bộ của xã hội được đánh giá một phần qua công tác quản lí. Ngày nay, mọi người đều công nhận tính thiết yếu của quản lí, đó là một nhân tố của sự phát triển xã hội. Có rất nhiều quan điểm khác nhau về quản lí. Theo từ điển Tiếng việt thì quản lí là: “tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị, cơ quan”.“Quản lí là quá trình lập kế hoạch, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên tổ chức, sử dụng tất cả các nguồn lực sẵn có của tổ chức để đạt được các mục tiêu của nó”[12, tr.12- 13]. Trong đó có nhiều cách hiểu khác, quản lí cũng có cách hiểu như là quản trị “quản lí có thể được mô tả như một chương trình của các hoạt động mà người quản lí thực hiện để đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra của tổ chức”[11, tr.16-17]. Ngoài những quan niệm trên cũng có những quan niệm khác như “quản lí là những tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lí đến đối tượng quản lí trong tổ chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất định”[8, tr.7], [9, tr. 11- 12]. Cũng theo tác giả Trần Kiểm thì “quản lí là nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người, sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu xã hội”[8, tr.8],[13, tr.9].“Quản lí là những tác động của chủ thể quản lí trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” [8, tr.8],[17, tr.7-8], [21]. Các khái niệm trên thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau và có nhiều cách phát biểu khác nhau, song giữa những khái niện trên có chung những dấu hiệu chủ yếu sau đây: hoạt động quản lí được tiến hành trong một tổ chức hay trong một nhóm xã hội, hoạt động quản lí là những tác động có hướng đích, là những tác động phối hợp nỗ lực của các cá nhân nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chức.