Luận văn Thạc sĩ Khoa học Ngữ văn: Đặc điểm nhân vật trữ tình trong ca dao cổ truyền Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> TRẦN THANH VÂN<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM NHÂN VẬT TRỮ TÌNH<br /> TRONG CA DAO CỔ TRUYỀN<br /> VIỆT NAM<br /> LUẬN ÁN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN CHUYÊN NGÀNH<br /> VĂN HỌC VIỆT NAM<br /> MÃ SỐ : 5. 04. 33<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> PGS. TSKH BÙI MẠNH NHỊ<br /> <br /> - TP. HỒ CHÍ MINH 12/2002 -<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỤC LỤC ............................................................................................................ 3<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> DẪN LUẬN .......................................................................................................... 6<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: ................................................................................................... 6<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ : ......................................................................................................... 6<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.NHIỆM VỤ CỦA LUẬN VĂN ......................................................................................... 8<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4. TƯ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: ............................................................ 9<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN: ....................................................................................... 11<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> CHƯƠNG 1: SƠ LƯỢC VỀ BẢN CHẤT TRỮ TÌNH, NHÂN VẬT TRỮ<br /> T<br /> 1<br /> <br /> TÌNH VÀ NHÂN VẬT TRONG CA DAO TRỮ TÌNH ................................ 12<br /> T<br /> 1<br /> <br /> CHƯƠNG 2: NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG BÀI CA VỀ TÌNH YÊU<br /> T<br /> 1<br /> <br /> LỨA ĐÔI ........................................................................................................... 28<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.1.MỘT SỐ NHẬN XÉT CHUNG ................................................................................... 28<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.2. TÊN GỌI VÀ CHÂN DUNG CỦA NHÂN VẬT CHÀNG TRAI VÀ CÔ GÁI ........ 29<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.3.BỐI CẢNH GẶP GỠ. THỂ HIỂN TÌNH CẢM CỦA CÁC CÔ GÁI VÀ CHÀNG<br /> T<br /> 1<br /> <br /> TRAI ................................................................................................................................... 32<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.4. CÁC HÌNH THỨC CA HÁT THỂ HIỆN THẾ GIỚI TÌNH CẢM CỦA CÁC<br /> T<br /> 1<br /> <br /> CHÀNG TRAI, CÔ GÁI..................................................................................................... 37<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.5. THẾ GIỚI TÌNH CẢM CỦA CÁC CÔ GÁI CHÀNG TRAI ..................................... 41<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.5.1. Các mẫu đề và hình ảnh truyền thống .................................................................. 41<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.5.2. Những nỗi niềm trái ngang của ánh yêu đôi lứa................................................... 49<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2.5.3. Tính chất lành mạnh và tiến bộ của tình yêu trong ca đao ................................... 53<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> CHƯƠNG 3: NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG BÀI CA VỀ TÌNH CẢM<br /> T<br /> 1<br /> <br /> GIA ĐÌNH .......................................................................................................... 59<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.1. NHẬN XÉT CHUNG NHỮNG BÀI CA VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH ...................... 59<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.2. NHÂN VẬT TRỮ TÌNH - NGƯỜI VỢ, TRONG BÀI CA VỀ TÌNH CẢM GIA<br /> T<br /> 1<br /> <br /> ĐÌNH ................................................................................................................................... 61<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.2.1. Người vợ trong hạnh phúc gia đình ...................................................................... 62<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.2.2.Nhân vật người vợ trong nỗi bất hạnh của cuộc sống vợ chồng ........................... 69<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.2.2.1. Nỗi ngang trái vì hôn nhân bị ép gả .............................................................. 69<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.2.2.2. Nỗi ngang trái bất hạnh trong cảnh làm lẽ:................................................... 73<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.2.2.3. Nỗi bất hạnh của người vợ trong quan hệ mẹ chồng - nàng dâu: ................. 76<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.3. NHÂN VẬT TRỮ TÌNH - NGƯỜI CON ................................................................... 78<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.3.1.Một số nhận xét chung .......................................................................................... 78<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.3.2.Tiếng hát yêu thương tình nghĩa của người con .................................................... 79<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3.3.3. Tiếng hát than trách cha mẹ của người con .......................................................... 85<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> CHƯƠNG 4: MỘT SỐ NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG BÀI CA VỀ<br /> T<br /> 1<br /> <br /> CÁC MỐI QUAN HỆ XÃ HỘI ....................................................................... 90<br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4.1. MỘT SỐ NHẬN XÉT CHUNG .................................................................................. 90<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4.2. THẾ GIỚI TÌNH CẢM CỦA NHÂN VẬT NGƯỜI NÔNG DÂN ............................ 92<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4.2.1. Tình cảm của người nông dân trong lao động sản xuất ........................................ 92<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4.2.2. Tình cảm của người nông dân trong quan hệ làng xóm, đất nước, con người ..... 95<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4.2.3. Tình cảm của người nông dân trong quan hệ với những kẻ áp bức, thống trị ...... 98<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4.2.4. Hình ảnh con cò - biểu tượng cho người nông dân trong ca dao ....................... 101<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> KẾT LUẬN ...................................................................................................... 107<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 109<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> PHỤ LỤC THAM KHẢO .............................................................................. 117<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> I/ NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG TÌNH YÊU ĐỐI LỨA ........................................... 117<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1. Chân dung nhân vật .................................................................................................. 117<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1.1.Chân dung "em" ................................................................................................. 117<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1.2. Chân dung "anh - em"....................................................................................... 119<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2. Bối cánh gặp gỡ ........................................................................................................ 120<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 3. Ước hẹn thề nguyền .................................................................................................. 123<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 4. Nỗi niềm xa cách ...................................................................................................... 131<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> II/ NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG QUAN HỆ GIA ĐÌNH ......................................... 137<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1. Quan hệ vợ chồng ..................................................................................................... 137<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1.1.Hạnh phúc gia đình ............................................................................................ 137<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 1.2. Những bất hạnh ngang trái................................................................................ 139<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> 2. Quan hệ cha me, con cái ........................................................................................... 145<br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> III. NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG LAO ĐỘNG ........................................................ 149<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> IV. NHẬN VẬT TRỮ TÌNH TRONG QUAN HỆ XÃ HỘI............................................ 154<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 1<br /> <br />