Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Ảnh hưởng của lợi ích kế toán tác động đến sự hài lòng của kế toán viên trong môi trường ERP - Nghiên cứu tại công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:87

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài nghiên cứu được thực hiện, dựa trên các nghiên cứu đi trước, nhằm củng cố thêm kết luận các nghiên cứu về lợi ích kế toán và sự ảnh hưởng của các lợi ích kế toán này đối với người sử dụng ERP. Đồng thời, nghiên cứu này cũng đưa ra một số kiến nghị nhằm giúp cho người quản lý doanh nghiệp có thể hiểu rõ thêm về các lợi ích kế toán mà ERP mang lại, để có những quyết định mang tính phù hợp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Ảnh hưởng của lợi ích kế toán tác động đến sự hài lòng của kế toán viên trong môi trường ERP - Nghiên cứu tại công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH _______________ PHẠM HOÀI AN ẢNH HƯỞNG CỦA LỢI ÍCH KẾ TOÁN TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG CỦA KẾ TOÁN VIÊN TRONG MÔI TRƯỜNG ERP- NGHIÊN CỨU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BÁN LẺ KỸ THUẬT SỐ FPT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH- NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH _______________ PHẠM HOÀI AN ẢNH HƯỞNG CỦA LỢI ÍCH KẾ TOÁN TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG CỦA KẾ TOÁN VIÊN TRONG MÔI TRƯỜNG ERP- NGHIÊN CỨU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BÁN LẺ KỸ THUẬT SỐ FPT Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN BÍCH LIÊN TP. HỒ CHÍ MINH- NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bài luận văn này là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Bích Liên. Việc thu thập số liệu do tôi thực hiện, không sao chép hay lấy bất kỳ một bài nghiên cứu khoa học nào khác. Đồng thời, các nội dung tham khảo ở các bài nghiên cứu khác tôi đã trích dẫn nguồn đầy đủ kèm theo danh mục tài liệu tham khảo. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những cam kết của mình. PHẠM HOÀI AN
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU …………………………………………………………………..1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ......................................................6 1.1. Các nghiên cứu nước ngoài ...........................................................................6 1.2. Các nghiên cứu trong nước............................................................................8 1.3. Nhận xét và xác định khe hổng nghiên cứu ..................................................9 1.3.1. Nhận xét các nghiên cứu tham khảo .......................................................9 1.3.2. Xác định khe hổng nghiên cứu ...............................................................9 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...................................................................11 2.1. Giới thiệu sơ lược về ERP ...........................................................................11 2.1.1. Khái niệm về ERP.................................................................................11 2.1.2. Đặc trưng của ERP ...............................................................................12 2.1.3. Phân loại ERP .......................................................................................13 2.1.3.1. Phần mềm đặt hàng do một nhóm lập trình viên trong nước viết..13 2.1.3.2. Phần mềm đặt hàng do một công ty trong nước viết .....................13 2.1.3.3. Phần mềm thiết kế sẵn do các công ty trong nước phát triển ........14 2.1.3.4. Phần mềm nước ngoài cấp thấp .....................................................14 2.1.3.5. Phần mềm nước ngoài cấp trung bình ...........................................14 2.1.3.6. Phần mềm nước ngoài cấp cao.......................................................14 2.1.4. Đặc điểm-vai trò hệ thống ERP ............................................................15 2.1.5. Các ảnh hưởng Kế toán tài chính của hệ thống ERP ............................16 2.1.5.1. Những thay đổi về mặt quy trình ...................................................16
2.1.5.2. Những thay đổi về tổ chức bộ máy kế toán ...................................18 2.2. Lợi ích kế toán ERP- sự cảm nhận từ người Kế toán ..................................19 2.2.1. Khái niệm cơ bản về lợi ích kế toán ERP .............................................19 2.2.2. Những lợi ích kế toán ERP ...................................................................20 2.3. Sự hài lòng của người kế toán khi sử dụng ERP .........................................22 2.3.1. Khái niệm sự hài lòng người sử dụng ERP ..........................................22 2.3.2. Các tiêu chí về sự hài lòng ....................................................................23 2.4. Các lý thuyết nền tảng áp dụng ...................................................................25 2.4.1. Lý thuyết “Kỳ vọng- Xác nhận”-Expectation Confirmation Theory ...25 2.4.2. Lý thuyết diễn ngôn-Discourse Theory ................................................26 2.4.3. Mô hình DeLone- McLean ...................................................................27 2.4.4. Đánh giá về việc áp dụng lý thuyết ......................................................29 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................31 3.1. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................31 3.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................32 3.3. Giả thuyết và mô hình nghiên cứu...............................................................33 3.3.1. Giả thuyết nghiên cứu ...........................................................................33 3.3.2. Mô hình nghiên cứu ..............................................................................33 3.4. Diễn đạt và xây dựng thang đo ....................................................................34 3.5. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu ............................................................36 3.6. Phương pháp thu thập và quy trình xử lý dữ liệu ........................................37 3.6.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ...............................................................37 3.6.2. Quy trình xử lý dữ liệu..........................................................................38 3.6.2.1. Xử lý dữ liệu trùng .........................................................................38 3.6.2.2. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha. .......................................38 3.6.2.3. Phân tích nhân tố (EFA).................................................................39 3.6.2.4. Tương quan Pearson ......................................................................40
3.6.2.5. Phân tích hồi quy đa biến ...............................................................41 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .............................44 4.1. Kết quả nghiên cứu ......................................................................................44 4.1.1. Mô tả dữ liệu thu thập ...........................................................................44 4.1.2. Nhận xét ................................................................................................45 4.2. Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo ........................................................45 4.3. Kết quả phân tích nhân tố EFA ...................................................................47 4.4. Kiểm định các giả thuyết của mô hình ........................................................50 4.4.1. Phân tích tương quan ............................................................................50 4.4.2. Phân tích hồi quy ..................................................................................52 4.5. Bàn luận kết quả nghiên cứu .......................................................................55 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................59 5.1. Kết luận........................................................................................................59 5.2. Kiến nghị .....................................................................................................60 5.3. Hạn chế của đề tài ........................................................................................61 5.3.1. Hạn chế về dữ liệu nghiên cứu .............................................................61 5.3.2. Hạn chế về phương pháp nghiên cứu ...................................................61 5.4. Hướng nghiên cứu tiếp theo ........................................................................61 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ERP (Enterprise Resource Planning): Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp IT (Information Technology): Công nghệ thông tin SME (Small and Medium Enterprise): Doanh nghiệp vừa và nhỏ IS (Information System): Hệ thống thông tin MRP (Manufacturing Resource Planning): Hoạch Định Nguồn lực sản xuất
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1 Mã hóa thang đo của các nhân tố Bảng 3.2 Mã hóa thang đo định tính Bảng 4.1 Thống kê mẫu khảo sát Bảng 4.2 Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Bảng 4.3 Kết quả kiểm định KMO Bảng 4.4 Kết quả phép xoay Ma trận đã xử lý Bảng 4.5 Định nghĩa các nhân tố sau phân tích EFA Bảng 4.6 Kết quả phân tích tương quan Bảng 4.7 Hệ số xác định sự phù hợp của mô hình Bảng 4.8 ANOVA Bảng 4.9 Kết quả phân tích hồi quy của mô hình
DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1 Sơ đồ mô hình Lý thuyết “Kỳ vọng- Xác nhận” Hình 2.2 Sơ đồ mô hình Lý thuyết Diễn ngôn Hình 2.3 Mô hình DeLone - McLean Hình 4.1 Biểu đồ Tần số Histogram Hình 4.2 Đồ thị P-P plot
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu và lý do chọn đề tài ERP (Enterprise Resource Planning) là hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp, là một phần mềm quản lý tổng thể tài nguyên doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp tự kiểm soát được các nguồn lực của mình. Từ đó đưa ra các kế hoạch khai thác tài nguyên một các hợp lý từ các quy trình nghiệp vụ đã xây dựng trong hệ thống. Một hệ thống đạt tầm ERP cần phải:  Được thiết kế theo từng phần nghiệp vụ (module): Ứng với từng chức năng kinh doanh sẽ một module phần mềm tương ứng. Mỗi module trong đó sẽ đảm trách một chức năng.  Có tính tích hợp chặt chẽ: Việc tích hợp các module cho phép các phòng ban có thể kế thừa và tiếp cận các thông tin với nhau; đảm bảo đồng nhất thông tin, giảm việc cập nhật xử lý dữ liệu tại nhiều nơi; cho phép thiết lập các quy trình luân chuyển nghiệp vụ giữa các phòng ban.  Có khả năng phân tích: Hệ thống ERP cho phép phân tích và đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh.  Tính mở: Thể hiện trong khả năng kết nối dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, từ nhiều CSDL khác nhau trong hệ thống. Tổng hợp thông tin từ các nguồn khác nhau, có thể thống kê thực tế áp dụng ERP tại Việt Nam qua các năm như sau:  Trước năm 2010: Một số công ty lớn bắt đầu áp dụng ERP như: FPT, Petrolimex, Vietsovpetro…  Từ 2010 - 2015: Nhiều doanh nghiệp cỡ vừa và lớn triển khai ERP như Vietinbank, Hoàng Anh Gia Lai, Xi măng Thăng Long, thủy hải sản Minh Phú…  Từ 2015 - nay: Nhiều doanh nghiệp cỡ vừa và nhỏ đã tiến hành sử dụng ERP. Có thể nói rằng, ERP không còn là giải pháp chỉ dành cho doanh nghiệp lớn và xu thế ứng dụng ERP tại Việt Nam là không thể quay ngược. Tuy nhiên thực tế, tại Việt
2 Nam, riêng trong khía cạnh lĩnh vực kế toán Tài chính, vẫn có rất ít nghiên cứu nêu rõ cụ thể được lợi ích kế toán mà ERP mang lại, và đồng thời các nghiên cứu đó vẫn chưa xem xét rõ về mối liên hệ giữa các lợi ích kế toán đó với sự hài lòng của kế toán viên, nhất là dựa trên sự cảm nhận của mỗi người. Đặc biệt, tại khía cạnh Kế toán, ERP giúp cho công việc nhân viên Kế toán trở nên hiệu quả, hiệu suất công việc tăng lên và giúp người quản lý có được cái nhìn tổng quan nhất về tài chính của công ty. Và tại thời điểm hiện nay, công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT đã và đang ứng dụng ERP để quản lý toàn bộ quy trình, hoạt động. Chính vì lý do đó việc thực hiện đề tài “Ảnh hưởng của lợi ích kế toán tác động đến sự hài lòng của kế toán viên trong môi trường ERP- nghiên cứu tại công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT” là cần thiết. Hi vọng rằng kết quả nghiên cứu sẽ giúp doanh nghiệp thấy được các lợi ích kế toán mang lại từ ERP và thấy được mối liên hệ giữa các lợi ích đó với sự hài lòng từ những kế toán viên, nhờ đó người quản lý sẽ có được những quyết định tốt hơn. 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 2.1 Mục tiêu nghiên cứu 2.1.1. Mục tiêu chung Bài nghiên cứu được thực hiện, dựa trên các nghiên cứu đi trước, nhằm củng cố thêm kết luận các nghiên cứu về lợi ích kế toán và sự ảnh hưởng của các lợi ích kế toán này đối với người sử dụng ERP. Đồng thời, nghiên cứu này cũng đưa ra một số kiến nghị nhằm giúp cho người quản lý doanh nghiệp có thể hiểu rõ thêm về các lợi ích kế toán mà ERP mang lại, để có những quyết định mang tính phù hợp. 2.1.2. Mục tiêu cụ thể Bài nghiên cứu được thực hiện nhằm đạt được 3 mục tiêu cụ thể như sau: Thứ nhất, tìm ra được những lợi ích kế toán có được trong môi trường tại công ty Bán lẻ Kỹ thuật số FPT- một doanh nghiệp tiên phong từ việc ứng dụng hệ thống ERP.
3 Thứ hai, đánh giá sự hài lòng của kế toán dựa trên các lợi ích mà họ cảm nhận được. Cuối cùng, bài nghiên cứu cố gắng tìm kiếm mối quan hệ giữa sự hài lòng của người sử dụng ERP với các lợi ích kế toán. 2.2 Câu hỏi nghiên cứu Các câu hỏi sau sẽ định hướng cho việc thực hiện đề tài:  Kế toán viên có được các lợi ích gì khi sử dụng hệ thống ERP?  Mức độ hài lòng của họ ra sao khi thực hiện công việc trong môi trường ERP?  Có mối quan hệ gì giữa sự hài lòng của người sử dụng ERP với các lợi ích kế toán 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Trong luận văn này, đối tượng nghiên cứu là những người Kế toán viên, với cảm nhận và sự hài lòng của họ về những lợi ích kế toán mà ERP mang lại. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu sẽ tập trung về các lợi ích mà ERP mang lại cho công tác kế toán đồng thời dựa trên những đánh giá của các kế toán viên về sự hài lòng khi thực hiện công việc trong môi trường ERP- cụ thể được khảo sát bằng bảng câu hỏi, được giới hạn phạm vi tại phòng Kế toán của vùng Bắc-Trung-Nam tại công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT.
4 4. Phương pháp nghiên cứu Sử dụng phương pháp định lượng và kế thừa các nghiên cứu đi trước, đồng thời điều chỉnh bổ sung những lợi ích kế toán từ việc ứng dụng ERP. Nghiên cứu được thực hiện thông qua việc tìm hiểu các lý thuyết về ERP từ các nghiên cứu trước đây đồng thời cũng tiến hành khảo sát ý kiến từ những người kế toán sử dụng ERP. Phương pháp định lượng được thực hiện nhằm giải quyết lần lượt các câu hỏi nghiên cứu, và việc kiểm định thang đo và mô hình lý thuyết cùng với các giả thuyết đề ra bằng kiểm định giá trị trung bình; hệ số tin cậy Cronbach Alpha; phân tích nhân tố khám phá EFA, hồi quy, và kết quả có được dựa trên thao tác xử lý số liệu thống kê phần mềm SPSS, cụ thể như sau: Thứ nhất, để khám phá những lợi ích kế toán từ việc ứng dụng ERP, bài nghiên cứu sử dụng phương pháp kiểm định độ tin cậy thang đo và phân tích nhân tố khám phá EFA. Biến độc lập trong mô hình là một số lợi ích kế toán từ việc ứng dụng ERP theo Doll và Torkzadeh (1988): Nội dung, độ chính xác, định dạng, dễ sử dụng và tính kịp thời. Đánh giá và đo lường những lợi ích kế toán mang lại theo cảm nhận của kế toán viên, bài nghiên cứu sử dụng thang đo Likert 7 điểm, với mức 1=hoàn toàn không, 2= mức độ rất thấp, 3= mức độ thấp, 4 = trung bình, 5 = mức độ cao, 6 = mức độ rất cao, 7 = hoàn hảo. Thứ hai, để xem xét sự hài lòng của kế toán viên, bài nghiên cứu sử dụng phương pháp sử dụng phương pháp phân tích nhân tố khám phá EFA và kiểm định độ tin cậy thang đo. Đo lường mức độ hài lòng của người sử dụng, theo Parasuraman, Zeithaml và Berry (1985), mức độ hài lòng có thể đo lường với 5-7 khoảng cách, do đó đề xuất tiếp tục sử dụng thang đo Likert 7 điểm để đánh giá mức độ hài lòng của người sử dụng về hệ thống ERP Cuối cùng, liên quan giữa sự hài lòng của người sử dụng ERP với các lợi ích kế toán, việc kiểm tra mối quan hệ này được tiến hành bởi xây dựng mô hình hồi quy đa biến.
5 5. Ý nghĩa thực tiễn nghiên cứu Bài nghiên cứu góp phần bổ sung và củng cố cho những nghiên cứu về ERP trên thế giới- chủ yếu ở lĩnh vực về lợi ích kế toán, và sự ảnh hưởng của các lợi ích này đến sự hài lòng của người sử dụng qua cảm nhận của họ. Về mặt thực tiễn, thông qua kết quả của nghiên cứu, doanh nghiệp sử dụng ERP sẽ có được những thông tin về các lợi ích kế toán mà ERP mang lại, đồng thời thấy được mức độ hài lòng khi sử dụng ERP của nhân viên kế toán và các nhân tố lợi ích kế toán nào tác động đến mức độ hài lòng này. Mặt khác, nhà quản trị doanh nghiệp sẽ đưa ra các quyết định hợp lý nhằm để nâng cao chất lượng hệ thống ERP và mức độ hài lòng của người dùng ERP, giúp ERP trở thành một công cụ hữu hiệu trong việc hỗ trợ công tác kế toán doanh nghiệp. Ngoài ra, các doanh nghiệp đang có ý định triển khai ERP sẽ có cơ sở lựa chọn một hệ thống ERP phù hợp với hoạt động của doanh nghiệp. 6. Cấu trúc luận văn PHẦN MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ LỢI ÍCH KẾ TOÁN VÀ SỰ HÀI LÒNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG ERP CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
6 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU Ở Chương 1 này đưa ra các nghiên cứu trong và ngoài nước, cùng với việc xác định khe hổng nghiên cứu, nhằm để đưa ra được điểm mới trong nghiên cứu này. 1.1. Các nghiên cứu nước ngoài Theo các nghiên cứu gần đây về lợi ích từ việc triển khai hệ thống ERP ảnh hưởng đến quy trình kế toán và vai trò của kế toán viên: Booth et al. (2000): đã kiểm tra về việc mở rộng phạm vi ứng dụng của một hệ thống ERP có thể dẫn đến lợi ích về việc thay đổi, áp dụng một quy trình kế toán mới trong một doanh nghiệp. Nghiên cứu của Shang và Seddon (2002) đã phân loại lợi ích ERP vào năm hướng: hoạt động, quản lý, chiến lược, cơ sở hạ tầng IT và tính tổ chức. Và vào năm 2009, Esteves đã dựa trên phân loại này để phát triển một tập hợp các lợi ích do việc sử dụng ERP đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) là: giảm chu kỳ thời gian, giảm chi phí, nâng cao chất lượng, cải thiện việc ra quyết định, hỗ trợ thay đổi của tổ chức, tăng cường năng lực IT và hoạt động kinh doanh linh hoạt. Ông cũng cho thấy lợi ích ERP theo các hướng được kết nối với nhau, liên tục theo thời gian triển khai ERP. Spathis (2006) thông qua nghiên cứu năm 2002 của Shang và Seddon đã phân loại và kiểm tra lợi ích kế toán thu được từ việc áp dụng ERP. Trong phân tích, Spathis giải thích rằng những lợi ích kế toán được giải thích bởi các biến số: số lượng các lý do triển khai hệ thống doanh nghiệp, số lượng các phân hệ, chi phí triển khai. Kết luận của Spathis: “Lợi ích kế toán quan trọng nhất mà một công ty có được là do các bộ phận kế toán trong hệ thống ERP được tăng tính linh hoạt trong hệ thống thông tin, tăng cường sự tích hợp của các ứng dụng, cải thiện chất lượng của báo cáo, nâng cao khả năng ra quyết định dựa trên các thông tin kế toán kịp thời và đáng tin cậy và giảm thời gian cho việc đóng tài khoản hàng năm”. Rom và Rohde (2006): cho rằng hệ thống ERP đã mang lại lợi ích về hỗ trợ, thu thập dữ liệu và mở rộng quản trị kế toán của tổ chức.
7 Newman và Westrup (2005): sử dụng bằng chứng thực nghiệm chứng minh rằng mối quan hệ của các kế toán và công nghệ như ERP đã trở nên ngày càng gắn bó với nhau, người kế toán thấy và cảm nhận được các lợi ích từ ERP. Grabski et al. (2011): lưu ý rằng hệ thống ERP là một nguồn lực biến đổi trong nghề kế toán và các tổ chức luôn muốn tìm hiểu làm thế nào để sử dụng các hệ thống này và thu được các giá trị từ chúng. Nghiên cứu của Velcu (2007); Colmenares (2009): cho thấy lợi ích kế toán từ việc triển khai ERP làm công tác kế toán chính xác hơn và cải thiện theo hướng tích cực hơn. Ngoài ra, các nghiên cứu đi vào việc đánh giá sự thành công và hiệu quả tổng thể của một hệ thống ERP thông qua việc đo lường sự hài lòng của người sử dụng, như : Bailey và Pearson (1983) phát triển một công cụ để đánh giá “sự hài lòng của người sử dụng” với các hệ thống thông tin, bao gồm 39 loại (như độ chính xác, kịp thời, độ tin cậy, chính xác, đầy đủ, tiện ích nhận thức, tài liệu, bảo mật dữ liệu, vv). Dựa trên nghiên cứu của Bailey và Pearson (1983), Ives et al. (1983): đề xuất một công cụ chỉnh sửa bao gồm 13 hạng mục, trong đó đã bao gồm trong ba nhân tố đo lường: sản phẩm thông tin, nhân viên và dịch vụ IS, và kiến thức người dùng. Doll và Torkzadeh (1988): xây dựng dựa trên Ives et al. (1983) đã phát triển một công cụ khảo sát 12 loại để đo lường mức độ hài lòng của người sử dụng. Những loại này được tóm tắt trong năm dạng: Nội dung, độ chính xác, định dạng, dễ sử dụng và tính kịp thời. Vào năm 2003, trong nghiên cứu của mình cùng các cộng sự, Somers kiểm tra lại các công cụ khảo sát của Doll và Torkzadeh (1988) và một lần nữa xác nhận rằng các công cụ này đạt kết quả ổn định khi áp dụng cho người sử dụng các phần mềm ứng dụng ERP. Bài nghiên cứu này đã mô tả sự hài lòng người sử dụng như mức độ mà một người sử dụng nhận thấy rằng một hệ thống ERP đáp ứng yêu cầu thông tin của người đó. DeLone và McLean (1992) đã đề xuất một mô hình IS thành công gồm sáu yếu tố chính. Nghiên cứu đề cập đến “chất lượng hệ thống và chất lượng thông tin đáng chú ý cùng ảnh hưởng đến việc sử dụng và sự hài lòng của người sử dụng. Việc sử dụng
8 và sự hài lòng của người dùng là tiền thân trực tiếp đến tác động lên cá nhân; và cuối cùng, hiệu quả cá nhân sẽ tác động lên tổ chức”. Năm 2003, trong việc tái nghiên cứu, họ đã đề xuất cải tiến mô hình của họ, trong đó “chất lượng thông tin”, “chất lượng hệ thống” và “chất lượng dịch vụ” ảnh hưởng đến “ý định sử dụng, việc sử dụng” và “sự hài lòng của người sử dụng”. Ngoài ra, “ý định sử dụng, việc sử dụng” và “sự hài lòng của người sử dụng” ảnh hưởng đến biến “lợi ích ròng”. Calisir và Calisir (2004) trong nghiên cứu của mình, đã tiến hành khảo sát với mục tiêu kiểm tra các yếu tố về năng lực sử dụng khác nhau ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dùng cuối cùng (end-user) đối với hệ thống ERP. Kết quả cho thấy việc nhận thức tính hữu dụng của ERP mang lại cũng như khả năng tìm hiểu là yếu tố quyết định đến sự hài lòng của người sử dụng hệ thống ERP. 1.2. Các nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam hầu như có rất ít nghiên cứu chuyên sâu khám phá những lợi ích kế toán từ việc ứng dụng ERP, cũng như xem xét về mối quan hệ giữa lợi ích và sự hài lòng của người sử dụng, cụ thể trong khía cạnh Kế toán tài chính. ERP mới phát triển những năm gần đây nên các nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực ERP không nhiều. Các nghiên cứu tham khảo tiêu biểu như: Nghiên cứu của Nguyễn Bích Liên (2012) tiến hành phân tích, tìm kiếm những nhân tố ảnh hưởng chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP. Bài nghiên cứu đã tìm ra và đề cập đến các yếu tố mới ảnh hưởng đến chất lượng thông tin theo như đánh giá của người sử dụng bao gồm: (1) Năng lực, cam kết của Ban quản lý và kiến thức nhà tư vấn triển khai; (2) Kinh nghiệm, phương pháp nhà tư vấn triển khai và chất lượng dữ liệu; (3) chất lượng phần mềm ERP; (4) Thử nghiệm hệ thống và huấn luyện nhân viên; (5) Kiểm soát đảm bảo hệ thống ERP tin cậy; (6) Chính sách nhân sự và quản lý thông tin cá nhân. Bên cạnh đó, bài nghiên cứu cũng tiến hành phân tích so sánh mức độ đánh giá của ba nhóm đối tượng: nhà tư vấn triển khai, doanh nghiệp sử dụng và các nhà nghiên cứu và đưa ra kết luận: “Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của ba nhóm này là khác nhau”.
9 Nguyễn Hữu Hoàng Thọ (2012) nghiên cứu về những yếu tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công của ERP dựa trên nghiên cứu của DeLone và McLean (2003) cho rằng yếu tố quyết định sự thành công của việc triển khai thuộc 3 nhóm yếu tố bao gồm: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin và chất lượng dịch vụ. Ngô Duy Hinh (2013) nghiên cứu về những yếu tố quyết định sự thành công của việc triển khai ERP chịu tác động dương của 6 nhân tố: (1) sự tham gia của lãnh đạo, (2) quản lý dự án hiệu quả; (3) tái cấu trúc quy trình kinh doanh; (4) sự phù hợp phần mềm và phần cứng; (5) đào tạo; (6) người sử dụng. Hay nghiên cứu của Trần Thị Hồng Oanh (2015) về lợi ích ERP và các nhân tố ảnh hưởng đến việc ứng dụng thành công hệ thống ERP tại doanh nghiệp. 1.3. Nhận xét và xác định khe hổng nghiên cứu 1.3.1. Nhận xét các nghiên cứu tham khảo Nhìn chung, phần lớn các nghiên cứu về lĩnh vực của ERP ở Việt Nam không nhiều, có rất ít nghiên cứu khám phá những lợi ích riêng về kế toán, cũng như về sự khác nhau trong cảm nhận về những lợi ích này của các đối tượng kế toán- những người thường xuyên sử dụng và thao tác trên hệ thống ERP, là yếu tố chính dẫn đến sự hài lòng. Ngoài ra, nếu nói đến cả các nghiên cứu từ nước ngoài, hầu hết chỉ xem xét những yếu tố lợi ích về mặt tổng thể ERP tại tất cả lĩnh vực doanh nghiệp hoặc chỉ nghiên cứu riêng về sự hài lòng của người sử dụng trong môi trường ứng dụng ERP. 1.3.2. Xác định khe hổng nghiên cứu Điểm mới trong nghiên cứu này, chính là xem xét duy nhất về khía cạnh sự cảm nhận về lợi ích tại lĩnh vực Kế toán tài chính, song song đó chính là xem xét ảnh hưởng của các lợi ích đó đối với sự hài lòng của Kế toán viên, tại một doanh nghiệp đã có kinh nghiệm về triển khai ERP như FPT, đồng thời đề cập đến liệu có mối quan hệ giữa các lợi ích kế toán và sự hài lòng hay không.
10 Kết luận Qua các nghiên cứu trong nước và nước ngoài nêu tại chương 1 này, cùng với việc xác định khe hổng nghiên cứu, đã chỉ ra được điểm mới, chính là xem xét duy nhất về khía cạnh sự cảm nhận về lợi ích tại lĩnh vực Kế toán tài chính, song song đó nghiên cứu này cũng xem xét ảnh hưởng của các lợi ích đó đối với sự hài lòng của Kế toán viên, tại một doanh nghiệp đã có kinh nghiệm về triển khai ERP như FPT, đồng thời đề cập đến việc liệu có mối quan hệ giữa các lợi ích kế toán và sự hài lòng hay không.
11 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT Chương 1 đã giới thiệu khái quát về những mục tiêu, ý nghĩa cũng như phương pháp nghiên cứu của đề tài. Trong Chương 2 này, tác giả sẽ giới thiệu một số khái niệm về các cơ sở lý thuyết đề tài và một số nghiên cứu của các nhà nghiên cứu đã được công nhận trên thế giới cũng như các nghiên cứu tại Việt nam để từ đó rút ra những kết luận và đề ra việc xây dựng thiết kế nghiên cứu về lợi ích kế toán và sự hài lòng của người sử dụng ERP. 2.1. Giới thiệu sơ lược về ERP 2.1.1. Khái niệm về ERP Thuật ngữ ERP được sử dụng vào năm 1990 bởi Gartner nhưng nguồn gốc chính xác của thuật ngữ này bắt nguồn từ thập niên 1960. Vào thời kỳ đó, ý tưởng này chủ yếu được ứng dụng trong lĩnh vực quản lý hàng tồn kho và quy trình kiểm soát trong ngành sản xuất.. Tới năm 1970, đã mở rộng chức năng thông qua việc tích hợp vào hệ thống Hoạch Định Nhu Cầu Nguyên Vật Liệu ( MRP) nhằm mục đích lên kế hoạch cho các quy trình sản xuất. Vào thập niên 1980, phần mềm MRP phát triển rộng rãi hơn với mục đích bao trùm các hoạt động trong quy trình sản xuất nhiều hơn trước, khái niệm MRP-II (Hoạch Định Nguồn lực sản xuất) xuất hiện cũng dựa trên ý tưởng trên. Đến năm 1990, các hệ thống này đã được phát triển hơn so với các chức năng quản lý hàng tồn kho và quá trình hoạt động khác thành các chức năng back-office như kế toán và nguồn nhân lực, lập ra giai đoạn mới cho sự phát triển ERP được biết đến phổ biến hiện nay. ERP đã được định nghĩa bởi nhiều nghiên cứu khác nhau. Rosemann (1999) định nghĩa hệ thống ERP như là một phần mềm tùy biến, ứng dụng tiêu chuẩn bao gồm các giải pháp tích hợp kinh doanh cho các quy trình cốt lõi (ví dụ như lập kế hoạch sản xuất và kiểm soát, quản lý kho) và các chức năng quản lý chính (ví dụ như kế toán, quản lý nguồn nhân lực) của một doanh nghiệp. Theo Marnewick và Labuschagne, 2005, hệ thống ERP là các gói phần mềm cho phép doanh nghiệp tự động và tích hợp phần lớn xử lý các hoạt động kinh doanh, chia sẻ dữ liệu chung cho