Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:143

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của đề tài là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng HTTTKT của các doanh nghiệp Việt Nam: Bằng chứng thực nghiệm tại Tp.HCM, thông qua khảo sát các đối tượng đang công tác tại các đơn vị đang hoạt động trên địa bàn Tp.HCM và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến chất lượng HHTTKT; qua đó làm cơ sở đề xuất kiến nghị tập trung nâng cao chất lượng HTTTKT cho các doanh nghiệp tại Tp.HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ---o0o--- NGUYỄN THỊ THÚY CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.Hồ Chí Minh - Năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ---o0o--- NGUYỄN THỊ THÚY CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM Chuyên ngành: Kế toán Mã ngành: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HOC: TS. NGUYỄN PHÚC SINH Tp, Hồ Chí Minh - Năm 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn: “Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trình bày trong Luận văn là trung thực và kết quả của Luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thúy
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ, đồ thị PHẦN MỞ ĐẦU TỔNG QUAN CỦA ĐỀ TÀI .......................................................... 1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .......................................................... 6 1.1 Nghiên cứu nước ngoài .................................................................................... 6 1.1.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa: Bằng chứng tại Malaysia” (Factors influencing AIS Effectiveness among Manufacturing SMES: Evidence fromMalaysia) ......................................................................................................... 6 1.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phù hợp của hệ thống thông tin kế toán trong các công ty sản xuất: Bằng chứng từ Iran (Effective Factors on Alignment of Accounting Information Systems in Manufacturing Companies: Evidence from Iran) ................................................................................................................. 7 1.1.3 Hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán: Tác động đối với hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết tại Thái Lan (Effectiveness of accounting information system: effect on performance of Thai-listed firms in Thailand) ....... 8 1.2 Nghiên cứu tại Việt Nam ................................................................................. 9 1.3 Điểm khác biệt của đề tài nghiên cứu .......................................................... 11 1.4 Tóm tắt chương 1 ........................................................................................... 11 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT ....................................................................... 12
2.1 Một số vấn đề chung về hệ thống thông tin kế toán.................................... 12 2.1.1 Hệ thống ................................................................................................. 12 2.1.2 Hệ thống thông tin ................................................................................. 12 2.1.3 Hệ thống thông tin quản lý .................................................................... 13 2.1.4 Hệ thống thông tin kế toán (AIS) .......................................................... 14 2.1.5 Chất lượng hệ thống thông tin kế toán .................................................. 17 2.2 Mộ số vấn đề về chất lượng thông tin .......................................................... 19 2.2.1 Thông tin ................................................................................................ 19 2.2.2 Chất lượng thông tin .............................................................................. 20 2.2.3 Chất lượng thông tin kế toán ................................................................. 23 2.2.3.1 Quan điểm hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính FASB .................. 24 2.2.3.2 Quan điểm hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế IASB ..................... 26 2.2.3.3 Quan điểm hội tụ IASB – FASB ........................................................ 28 2.2.3.4 Quan điểm chuẩn mực kế toán Việt Nam .......................................... 29 2.2.3.5 Theo tiêu chuẩn của COBIT............................................................... 30 2.3 Lý thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu................................................. 32 2.3.1 Lý thuyết thông tin hữu ích.................................................................... 32 2.3.2 Lý thuyết bất cân xứng thông tin (Asymmetric Information) ............... 33 2.3.3 Quan điểm TQM - total quality management - quản lý chất lượng toàn bộ và mô hình PSP/IQ (Product and Service Performance Model for Information Quality) 34 2.3.4 Quan điểm mô hình “hệ thống hoạt động” ............................................ 36 2.4 Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................... 39 2.4.1 Cam kết của nhà quản lý ........................................................................ 40 2.4.2 Kiến thức sử dụng công nghệ hệ thống thông tin kế toán và kiến thức kế toán của người quản lý. ......................................................................................... 41
2.4.3 Hiệu quả phần mềm và các trình ứng dụng kế toán .............................. 42 2.4.4 Chất lượng dữ liệu ................................................................................. 43 2.4.5 Tham gia của nhân viên thực hiện hệ thống thông tin kế toán .............. 43 2.4.6 Huấn luyện và đào tạo của nhân viên doanh nghiệp ............................. 44 2.4.7 Môi trường văn hóa doanh nghiệp ......................................................... 45 2.4.8 Tổng kết các giả thuyết nghiên cứu. ...................................................... 45 2.5 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ................................................................................ 46 CHƯƠNG 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................... 48 3.1 Quy trình nghiên cứu..................................................................................... 48 3.2 Mô hình nghiên cứu ....................................................................................... 49 3.3 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 50 3.4 Thiết kế câu hỏi khảo sát và thu thập mẫu khảo sát .................................. 50 3.4.1 Thiết kế câu hỏi khảo sát ....................................................................... 50 3.4.2 Quy trình chọn mẫu khảo sát ................................................................. 51 3.5 Quy trình thu thập dữ liệu ............................................................................ 52 3.6 Phương pháp xử lý dữ liệu: ........................................................................... 53 3.6.1 Kiểm định độ tin cậy của thang đo ........................................................ 54 3.6.2 Hệ số tương quan và phân tích hồi quy tuyến tính ................................ 54 3.7 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ................................................................................ 55 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .................................. 56 4.1 Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha ..................................................... 56 4.2 Phân tích khám phá nhân tố (EFA - Exploratory Factor Analysis) ......... 62 4.2.1 Phân tích khám phá nhân tố (EFA - Exploratory Factor Analysis) cho các biến quan sát của nhân tố độc lập (X1 - X8) .................................................. 64
4.2.2 Phân tích khám phá nhân tố (EFA - Exploratory Factor Analysis) cho các biến quan sát của nhân tố phụ thuộc (X9) ...................................................... 72 4.2.3 Phân tích tương quan hệ số Pearson ...................................................... 73 4.2.4 Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến ..................................................... 75 4.3 BÀN LUẬN ..................................................................................................... 80 4.4 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .............................................................................. 81 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 83 5.1 Kết luận ........................................................................................................... 83 5.2 Dựa vào các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán đưa ra các kiến nghị ............................................................................................ 84 5.2.1 Đối với nhân tố “Tham gia của nhân viên” ........................................... 84 5.2.2 Đối với nhân tố “Cam kết của nhà quản lý” .......................................... 86 5.2.3 Đối với nhân tố “Kiến thức sử dụng công nghệ HTTTKT của NQL .... 88 5.2.4 Đối với nhân tố “Kiến thức kế toán của NQL” ..................................... 88 5.2.5 Đối với nhân tố “Hiệu quả phần mềm và các trình ứng dụng KT” ....... 88 5.2.6 Đối với nhân tố “Chất lượng dữ liệu”.................................................... 89 5.2.7 Đối với nhân tố “Môi trường văn hóa doanh nghiệp” ........................... 90 5.2.8 Đối với nhân tố “Huấn luyện vào đào tạo” ............................................ 90 5.3 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 .............................................................................. 90
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT AIS : Hệ thống thông tin kế toán COBIT : Kiểm soát các vấn đề đối với thông tin và kỹ thuật liên quan DN : Doanh nghiệp EFA : Phân tích nhân tố FASB : Hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính HTTT :Hệ thống thông tin HTTTKT : Hệ thống thông tin kế toán IASB : Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc IT : Công nghệ thông tin JIT : Just-In-Time MIS : Hệ thống thông tin quản lý NQL : Nhà quản lý PSP/IQ : Mô hình thực hiện sản phẩm và dịch vụ cho chất lượng thông tin QM : Quản lý chất lượng TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh TQC : Kiểm soát chất lượng toàn diện TQM : Quản lý chất lượng toàn bộ VAS : Chuẩn mực kế toán Việt Nam VIF : Variance inflation facto
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Mô hình PSP/IQ của Kahn and Strong, 1998 ............................................ 23 Bảng 4.1: Thống kê số lượng biến quan sát và hệ số Cronbach’s Alpha của từng thang đo 57 Bảng 4.2: Kết quả phân tích KMO cho các biến quan sát của nhân tố độc lập ...... 64 Bảng 4.3: Kiểm định KMO và Bartlett (lần 8) ............................................................ 68 Bảng 4.4: Kết quả phân tích phương sai trích Total Variance Explained các biến quan sát của nhân tố độc lập (X1–X8) (lần 8) .................................................... 68 Bảng 4.5: Ma trận xoay nhân tố các biến quan sát của nhân tố độc lập lần 8 ......... 71 Bảng 4.6: Kết quả phân tích KMO cho các biến quan sát của nhân tố phụ thuộc (X9) 72 Bảng 4.7: Kết quả phân tích phương sai trích Total Variance Explained các biến quan sát của nhân tố phụ thuộc (X9) .................................................................. 73 Bảng 4.8: Bảng ma trận hệ số tương quan .................................................................. 75 Bảng 4.9: Kết quả đánh giá sự phù hợp của mô hình ................................................ 76 Bảng 4.10: Kết quả kiểm định độ phù hợp của mô hình............................................ 76 Bảng 4.11 Hệ số hồi quy ................................................................................................ 77 Bảng 4.12 Vị trí quan trọng của các nhân tố ............................................................... 79
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Chương 2 Hình 2.1: Các thành phần của hệ thống thông ti .............................................................. 13 Hình 2.2: Mối quan hệ giữa (AIS) và hệ thống thông tin quản lý (MIS) ........................ 15 Hình 2.3 Mô hình Hệ thống hoạt động ............................................................................ 37 Chương 3 Hình 3.1 Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 48 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu ......................................................................................... 49
1 PHẦN MỞ ĐẦU TỔNG QUAN CỦA ĐỀ TÀI 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong giai đoạn hiện nay, nền kinh tế phát triển nhanh chóng, đặc biệt là sự phát triển của công nghệ thông tin làm cho con người có thể quản lý công việc hiệu quả, nhanh chóng, cung cấp thông tin kịp thời và đáng tin cậy. Đặc biệt, thông tin kế toán là nhân tố quan trọng trong hoạt động quản lý, là công cụ không thể thiếu để lãnh đạo điều hành và kiểm soát mọi hoạt động trong doanh nghiệp giúp gia tăng lợi nhuận, đầu tư vào các kênh mang lại lợi nhuận. Nó cung cấp thông tin cho các cấp quản lý, hội đồng quản trị và người sử dụng bên ngoài để ra các quyết định phù hợp. Ngày càng nhiều các tổ chức tin rằng chất lượng thông tin là rất quan trọng cho sự thành công của họ (Wang và cộng sự, 1998) Tuy nhiên quá trình vận hành hệ thống thông tin của doanh nghiệp lại tiềm ẩn rất nhiều rủi ro làm ảnh hưởng đến tính chính xác, độ tin cậy của thông tin. Thông tin có chất lượng kém có thể có tác động mạnh đến xã hội và hoạt động kinh doanh (Strong và cộng sự, 1997), các tổ chức bị ảnh hưởng xấu đến các quyết định dựa trên thông tin kém chất lượng (Huang và cộng sự, 1999). Vì thế chất lượng thông tin kế toán là vấn đề cực kỳ quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả quyết định của người sử dụng thông tin. Hệ thống thông tin kế toán (AIS) là nơi duy trì và tạo lập thông tin kế toán để các tổ chức lập kế hoạch, đánh giá và chuẩn đoán các động thái của các hoạt động và tình hình tài chính (Anthony và cộng sự, 1994). Nếu không có hệ thống thông tin kế toán chất lượng, sẽ không có thông tin kế toán chất lượng (Sacer và cộng sự, 2006). Do đó việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thông tin kế toán là vấn đề cấp thiết để tìm ra công cụ kiểm soát tốt nhất làm giảm rủi ro, gia tăng độ tin cậy thông tin.
2 Nghiên cứu này tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM, là nơi tập trung đa số các loại hình doanh nghiệp, và là mũi nhọn phát triển kinh tế trong cả nước. Vì vậy, các thông tin kế toán tại các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM phải được công khai minh bạch và đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút vốn đầu tư trong nước lẫn nước ngoài, giúp huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư và phát triển. Hầu hết trên thực tế các nghiên cứu về chất lượng hệ thống thông tin kế toán tập trung vào các mô hình lý thuyết kiểm soát và đo lường hệ thống thông tin kế toán. Ví dụ như nghiên cứu về tác động và tuyên truyền các lỗi trong hệ thống thông tin (Brodie, 1980; Menkus, 1983; Wand và Weber, 1989; Redman, 1998). Các nghiên cứu khác tập trung vào chỉnh sửa dữ liệu và kiểm soát đầu vào (McKeown, 1984; Garfinkel và cộng sự, 1986; Little và Smith, 1987; Bowen, 1993). Xác định và kiểm soát các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng HTTTKT trong môi trường ứng dụng hệ thống ERP (Nguyễn Bích Liên, 2012), Tuy nhiên, một vài nghiên cứu đã cố gắng tìm hiểu những gì gây ra sự khác biệt trong kết quả chất lượng dữ liệu AIS, và những gì nên được thực hiện để đảm bảo thông tin kế toán chất lượng cao. Và đã có những nghiên cứu về chất lượng hệ thống thông tin cho các doanh nghiệp mà chưa có sự nghiên cứu chi tiết cho các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM. Từ tầm quan trọng của vấn đề, từ chỗ số lượng nghiên cứu về vấn đề này chưa nhiều, nó là vấn đề mới còn khoảng trống trong nghiên cứu tại môi trường Việt Nam là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Đó là lý do tác giả chọn đề tài: “Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam”. 2. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu tổng quát Mục tiêu tổng quát của đề tài là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng HTTTKT của các doanh nghiệp Việt Nam: Bằng chứng thực nghiệm tại Tp.HCM, thông qua khảo sát các đối tượng đang công tác tại các đơn vị đang hoạt động trên địa bàn
3 Tp.HCM và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến chất lượng HHTTKT; qua đó làm cơ sở đề xuất kiến nghị tập trung nâng cao chất lượng HTTTKT cho các doanh nghiệp tại TP.HCM  Mục tiêu chi tiết: 1. Tìm hiểu khái niệm về hệ thống, HTTT, HTTT kế toán; thông tin, chất lượng thông tin, chất lượng thông tin kế toán. 2. Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM 3. Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong tất cả các doanh nghiệp trên địa bàn TP. HCM Phạm vi nghiên cứu: Một số doanh nghiệp trên địa bàn TP. HCM Thời gian thực hiện khảo sát: Từ tháng 07 đến tháng 09 năm 2016 4. Câu hỏi nghiên cứu 1. Các nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM? 2. Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM? 3. Các nhân tố nào có mức độ ảnh hưởng mạnh đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM? 5. Phương pháp nghiên cứu
4 Phương pháp nghiên cứu được sử dụng là phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng, trong đó nghiên cứu định lượng đóng vai trò chủ đạo. Nghiên cứu định tính dùng để khám phá, điều chỉnh và bổ sung các thành phần của HTTTKT, các thang đo đối với các nhân tố này. Nghiên cứu định lượng để đánh giá, kiểm định các thang đo về chất lượng của HTTTKT, sự phù hợp của mô hình nghiên cứu với dữ liệu thị trường. Kết hợp sử dụng công cụ thống kê: Phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích nhân tố tương quan Pearson, phân tích hồi quy tuyến tính cho các biến được mã hóa với giả thuyết và mô hình nghiên cứu để kiểm chứng dữ liệu. Bài nghiên cứu sử dụng bảng câu hỏi để điều tra, lấy cơ sở dữ liệu khảo sát thông qua bảng câu hỏi bao gồm 210 doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM 4. Ý nghĩa và đóng góp của đề tài Hệ thống các lý thuyết về hệ thống thông tin kế toán, giúp người đọc có cái nhìn tổng quan về HTTTKT. Nghiên cứu sẽ hữu ích cho tất cả các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM muốn áp dụng hệ thống thông tin kế toán. Nghiên cứu chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM. Do đó, về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là đóng góp hữu ích giúp các nhà quản lý doanh nghiệp tìm ra các nhân tố quan trọng giúp tập trung kiểm soát đề ra các kế hoạch phát triển hệ thống của doanh nghiệp phù hợp và hiệu quả nhất. Việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán có thể tăng cường khả năng thu thập dữ liệu, xử lý thông tin, kiểm soát thông tin, lưu trữ thông tin, cung cấp các thông tin chất lượng đáp ứng cho việc ra quyết định .
5 5. Kết cấu của luận văn Chương 1: Tổng quan nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở lý thuyết Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chương 5: Kết luận và kiến nghị.
6 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1 Nghiên cứu nước ngoài 1.1.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa: Bằng chứng tại Malaysia” (Factors influencing AIS Effectiveness among Manufacturing SMES: Evidence fromMalaysia) Tác giả Ismail (2009) đã thực hiện nghiên cứu “các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả củahệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa: Bằng chứng tại Malaysia” (Factors influencing AIS Effectiveness among Manufacturing SMES: Evidence from Malaysia). Trong mô hình, tác giả đã nghiên cứu các tác động của: Sự phức tạp của của hệ thống thông tin kế toán;Sự tham gia của nhà quản lý trong thực hiện hệ thống thông tin kế toán; Kiến thức hệ thống thông tin kế toán của nhà quản lý; Kiến thức kế toán của nhà quản lý; Hiệu quả tư vấn của nhà tư vấn; Hiệu quả tư vấn của nhà cung cấp phần mềm; Hiệu quả tư vấn của cơ quan chính phủ;Hiệu quả tư vấn của các công ty kế toán Trong nghiên cứu này tác giả đưa ra 2 mục tiêu: • Mục tiêu thứ nhất là khám phá mức độ phức tạp của hệ thống thông tin kế toán, sự tham gia của các nhà quản lý vào việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán, kiến thức hệ thống thông tin kế toán của các nhà quản lý, kiến thức kế toán của họ, và hiệu quả tư vấn của các chuyên gia bên ngoài trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành sản xuất tại Malaysia. • Mục tiêu thứ hai là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống thong tin kế toán trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành sản xuất tại Malaysia.
7 Tác giả tiến hành một cuộc khảo sát tại Malaysia sử dụng mẫu của 232 doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nghiên cứu tập trung vào tính hiệu quả của AIS bằng cách sử dụng thang đo Likert năm điểm. Xây dựng tám biến độc lập điều khiển hiệu quả AIS dựa trên tài liệu và sau đó kiểm tra mối quan hệ của chúng với hiệu quả AIS. Nghiên cứu sử dụng Cronbach’s alpha và nguyên tắc phân tích thành phần để kiểm tra tính nhất quán và hiệu lực của công cụ nghiên cứu của mình để mang lại kết quả đáng tin cậy. Kết quả cho thấy kiến thức kế toán của nhà quản lý, và hiệu quả tư vấn từ các nhà cung cấp phần mềm và các công ty kế toán đóng góp đáng kể vào hiệu quả AIS. 1.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phù hợp của hệ thống thông tin kế toán trong các công ty sản xuất: Bằng chứng từ Iran (Effective Factors on Alignment of Accounting Information Systems in Manufacturing Companies: Evidence from Iran) Tác giả Hajiha và Azizi năm 2011 đã thực hiện nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phù hợp của hệ thống thông tin kế toán trong các công ty sản xuất: Bằng chứng từ Iran” (Effective Factors on Alignment of Accounting Information Systems in Manufacturing Companies: Evidence from Iran). Trong nghiên cứu này, Hajiha và Azizi năm 2011 đã xem xét sự phù hợp giữa nhu cầu xử lý thông tin và khả năng xử lý thông tin. Hai tác giả đã đưa ra 4 giả thuyết chính: • Công ty nào có các nhà quản lý giàu kiến thức về IT và kế toán hơn thì có sự phù hợp về hệ thống thông tin kế toán cao hơn. • Công ty nào sử dụng nhiều chuyên gia bên ngoài hơn thì có sự phù hợp về hệ thống thông tin kế toán cao hơn • Công ty nào có nhiều chuyên gia bên trong hơn thì có sự phù hợp về hệ thống thông tin kế toán cao hơn
8 • Công ty nào lớn hơn thì có sự phù hợp về hệ thống thông tin kế toán cao hơn Sau khi nghiên cứu định lượng trên 162 đối tượng, với kết quả 86,4% bảng câu hỏi được trả lời, các tác giả đã sử dụng các công cụ thống kê và kết luận rằng giả thuyết 1, 3 và 4 được chấp nhận, giả thuyết 2 không được chấp nhận. Như vậy, với mẫu nghiên cứu của Hajiha và Azizi năm 2011, các công ty có các nhà quản lý giàu kiến thức về IT và kế toán hơn, có nhiều chuyên gia bên trong hơn hoặc có quy mô lớn hơn thì sẽ có sự phù hợp giữa nhu cầu xử lý thông tin và khả năng xử lý thông tin trong hệ thống thông tin kế toán cao hơn. Tuy nhiên, việc công ty có sử dụng nhiều chuyên gia bên ngoài hay không thì không có ảnh hưởng đến sự phù hợp này. 1.1.3 Hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán: Tác động đối với hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết tại Thái Lan (Effectiveness of accounting information system: effect on performance of Thai-listed firms in Thailand) Tác giả Pornpandejwittaya năm 2012 đã thực hiện nghiên cứu: “Hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán: Tác động đối với hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết tại Thái Lan” (Effectiveness of accounting information system: effect on performance of Thailisted firms in Thailand Trong nghiên cứu này, Pornpandejwittaya năm 2012 đã đưa ra 3 câu hỏi: • Hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp như thế nào? • Tác động của tổ chức biết học (learning organization) đến hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán ra sao? • Sự hỗ trợ của tổ chức ảnh hưởng đến hệ thống thông tin kế toán như thế nào? Nghiên cứu của Pornpandejwittaya năm 2012 không chỉ xem xét sự ảnh hưởng của hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán đến hiệu quả hoạt động doanh nghiệp mà mà còn xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán
9 Tác giả đặt ra 9 giả thuyết: • Độ tin cậy của thông tin kế toán ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp • Độ phù hợp của thông tin kế toán ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp • Độ kịp thời của thông tin kế toán ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp • Tổ chức biết học (learning organization) ảnh hưởng tích cực đến độ tin cậy của thông tin kế toán • Tổ chức biết học ảnh hưởng tích cực đến độ phù hợp của thông tin kế toán • Tổ chức biết học ảnh hưởng tích cực đến độ kịp thời của thông tin kế toán • Sự hỗ trợ của tổ chức ảnh hưởng tích cực đến độ tin cậy của thông tin kế toán • Sự hỗ trợ của tổ chức ảnh hưởng tích cực đến độ phù hợp của thông tin kế toán • Sự hỗ trợ của tổ chức ảnh hưởng tích cực đến độ kịp thời của thông tin kế toán Sau khi nghiên cứu định lượng với mẫu là 119 công ty niêm yết tại Thái Lan, với kết quả tác giả đã sử dụng các công cụ thống kê và kết luận cả 9 giả thuyết trên đều được chấp nhận và như vậy, 3 câu hỏi nghiên cứu đều được trả lời là Có. Như vậy, với mẫu nghiên cứu của Pornpandejwittaya năm 2012, tổ chức biết học và sự hỗ trợ của tổ chức sẽ nâng cao hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán; và hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. 1.2 Nghiên cứu tại Việt Nam Với nghiên cứu “Xây dựng hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay” của Nguyễn Thị Phương Thảo (2014), qua khảo sát đã cho kết quả:
10 đa số các DN Việt Nam có áp dụng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản lý, tuy ở những mức độ khác nhau nhưng phần nào đã đáp ứng được nhu cầu thông tin cho quản trị nội bộ công ty. Đồng thời, các DN tổ chức công tác kế toán bao hàm những nội dung cơ bản, cần thiết bằng những phương pháp, kỹ thuật tương đối phù hợp với công tác quản trị của đơn vị. Qua đó tạo điều kiện trong việc cung cấp thông tin phục vụ cho nhà quản trị thực hiện tốt các chức năng của mình. Nội dung và nghiệp vụ kỹ thuật cơ bản biểu hiện ở các công ty như sau: Phân loại kiểm soát, đánh giá chi phí theo từng phạm vi chuyên môn, hoặc cấp bậc quản trị. Xác định, kiểm soát, đánh giá các chỉ tiêu kinh tế phát sinh. Tuy nhiên, việc thực hiện công tác kế toán và hệ thống thông tin ở các DN Việt Nam còn nhiều hạn chế như: việc thực hiện chưa có tính hệ thống, nội dung lạc hậu, nhiều nội dung trùng lắp, các phương pháp kỹ thuật vận dụng rất đơn giản, chưa chú ý đến khai thác các phương tiện, kỹ thuật xử lý thông tin hiện đại, chưa tạo được sự kết nối, tính ổn định, định hướng giữa thông tin phục vụ quản lý với nhu cầu thông tin thực hiện các chức năng quản trị của nhà quản lý trong nội bộ công ty. Với nghiên cứu trên, chúng ta cũng chỉ thấy được thực trạng HTTTKT tại các DN Việt Nam, chưa thấy được thực sự nhân tố nào tác động tới hiệu quả của HTTTKT cũng như đánh giá hiệu quả của HTTTKT trong các doanh nghiệp. Với nghiên cứu “Xác định và kiểm soát các nhân tố ảnh hưởng chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP tại các doanh nghiệp VN” của Nguyễn Bích Liên (2012), đã sử dụng cách tiếp cận mới trong xác định nhân tố ảnh hưởng, đó là phân tích dựa trên mô hình “hệ thống hoạt động”, đưa ra có tất cả 13 nhóm chi tiết thành phần nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam. Mức độ ảnh hưởng của các nhóm chi tiết thành phần này tới chất lượng thông tin kế toán được xếp theo mức độ giảm dần như sau: (1) Tầm nhìn, cam kết và sự hỗ trợ của ban quản lý cấp cao doanh nghiệp; (2) Năng lực, kinh nghiệm và sự hỗ trợ của nhà tư vấn triển khai; (3) Năng lực đội dự án doanh nghiệp; (4) Chất lượng dữ liệu; (5) Huấn luyện và sự tham gia của nhân viên doanh nghiệp; (6) Thử nghiệm hệ thống;