Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố tác động đến giá dự thầu dự án đầu tư công: Trường hợp tỉnh Đồng Tháp

Chia sẻ: Ganuongmuoimatong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:80

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của nghiên cứu là xác định các yếu tố có tác động đến dự thầu của các nhà thầu khi tham gia đấu thầu các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. Từ kết quả nghiên cứu thực nghiệm đưa ra những gợi ý chính sách liên quan đến thực tiễn về hoạt động đấu thầu của tỉnh

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố tác động đến giá dự thầu dự án đầu tư công: Trường hợp tỉnh Đồng Tháp

B GIÁO D C VÀ ÀO T O TR NG I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH _____________________________________ CH NG TRÌNH GI NG D Y KINH T FULBRIGHT Nguy n Minh Tri c Các y u t tác ng n giá d th u d án u t công: Tr ng h p t nh ng Tháp Chuyên ngành : Chính sách công Mã s : 60.31.14 LU N V N TH C S KINH T NG IH NG D N KHOA H C Ti n s Nguy n T n Bình Th!c s Nguy n Xuân Thành TP. H Chí Minh – 2011
ii L i c"m #n Tôi xin chân thành c m Ban giám c S K ho ch và u t t nh ng Tháp và các ng nghi p thu c Phòng Th m nh, ã h tr và t o i u ki n cho tôi thu th p d li u nghiên c u v u th u c a t nh. Tôi c ng bày t lòng bi t n sâu s c i v i th y Nguy n Xuân Thành, ng i ã có nh ng nh n xét và khuy n ngh quan tr ng v m t h c thu t trong quá trình hoàn thành b n lu n v!n này. Sau h t, tôi g"i l i c m n n anh Nguy n Thanh Bình và ch Tr n Chung Th y, là nh ng ng i mà s# quan tâm c bi t c a h i v i l$nh v#c kinh t l ng ã t o c m h ng cho tôi khi b t tay vào tài nghiên c u này.
iii L i cam oan Tôi xin cam oan lu n v!n này hoàn toàn do tôi th#c hi n. Các o n trích d%n và s li u s" d&ng trong lu n v!n u c d%n ngu n và có chính xác cao nh t trong ph m vi hi'u bi t c a tôi. Lu n v!n này không nh t thi t ph n ánh quan i'm c a Tr ng i h c Kinh t thành ph H Chí Minh hay Ch ng trình gi ng d y kinh t Fulbright. Tp. H Chí Minh, ngày 20 tháng 4 n m 2011 Nguy n Minh Tri c
iv Tóm t t Trong ba n m (2007-2009) t nh ng Tháp ã u t g n 4.000 t ng t ngu n v n ngân sách nhà n c u t phát tri n. Th c hi n Lu t u th u, t nh ã ti t ki m c 8% chi phí d toán. Riêng các gói th u c t ch c u th u r ng rãi, kho n ti t ki m lên n 9,4%. ây là con s áng trân tr ng trong i u ki n t nh còn nghèo và có nhu c u u t r t l n. tài nghiên c u này c th c hi n nh m phát hi n nh ng y u t tác ng n tính c nh tranh trong u th u t nh ng Tháp và tr l i câu h i li u t nh có th làm t t h n t ng kho n ti t ki m chi phí trong u t công nh m ph c v t t h n cho các m c tiêu phát tri n. Mô hình th c nghi m cl ng t l giá th u trên d toán công trình (giá th u chu n hóa) d i tác ng c!a ba nhóm y u t : (1) qui mô, "c i m c!a công trình; (2) các "c tr ng c!a nhà th u, và (3) s l ng nhà th u tham gia c nh tranh, c xây d ng trên c s lý thuy t là mô hình IPVM (Independent Private Values Model) ã c áp d ng r ng rãi trong phân tích giá th u cân b ng c!a các nhà th u trong u th u các h p ng xây d ng thu c khu v c công. D li u nghiên c u c thu th p t các cu c u th u công trình h t ng xã h i c!a t nh ng Tháp trong ba n m 2007-2009. K t qu nghiên c u cho th y nh ng n m qua ho t ng u th u c!a t nh ch a t hi u qu cao nh t. V i nh ng i u ki n "c thù c!a t nh, t c hi u qu c nh tranh cao nh t, các cu c u th u c n có 11-12 nhà th u tham gia c nh tranh, khi ó kho n ti t ki m cho ngân sách s# là 11,9%. óng góp cho k t qu này, vai trò c!a doanh nghi p dân doanh và doanh nghi p ngoài t nh là quan tr ng. M t k t qu áng ghi nh n khác là, trong th i k$ l m phát cao, th% tr ng xây d ng có th tr nên kém hi u qu do nhà th u t b o v mình b ng cách nâng giá th u lên cao quá m c c n thi t ho"c h n ch tham gia th% tr ng.
v M CL C CH()NG 1. T*NG QUAN......................................................................................................1 V n nghiên c u .............................................................................................................1 Ph ng pháp nghiên c u....................................................................................................2 Ph m vi và i t ng nghiên c u ......................................................................................2 Tóm t t k t qu các nghiên c u tr c ây .........................................................................3 Nh ng óng góp c a tài nghiên c u này.......................................................................3 CH()NG 2. TH+C TI,N V- .U TH.U CÁC D+ ÁN .U T( CÔNG C/A T0NH 1NG THÁP.............................................................................................................................5 2.1 Khuôn kh2 pháp lý v u th u........................................................................................5 2.2 Th#c ti n v u th u xây d#ng t i t nh ng Tháp........................................................6 CH()NG 3. C) S3 LÝ THUY4T VÀ PH()NG PHÁP PHÂN TÍCH ..............................11 3.1 C s lý thuy t ...............................................................................................................11 3.2 Mô hình th#c nghi m .....................................................................................................13 3.2.1 Mô hình t2ng quát ...................................................................................................13 3.2.2 Các bi n gi i thích c s" d&ng trong nghiên c u tr c ây ...............................14 3.3 Tri'n khai các mô hình kinh t l ng ............................................................................15 3.3.1 Mô hình c l ng giá th u trung bình ..................................................................15 3.3.2 Mô hình c l ng giá th u chu n hóa ..................................................................16 CH()NG 4. MÔ T5 D6 LI7U..............................................................................................21 4.1 Ngu n d li u và tiêu chí thu th p .................................................................................21 4.1.1 Ngu n d li u..........................................................................................................21 4.1.2 Tiêu chí thu th p d li u .........................................................................................22 4.2 Mô t d li u .................................................................................................................22 Th ng kê s gói th u và s n d# th u ..........................................................................23 c i'm c a công trình xây d#ng ..................................................................................23 S l ng nhà th u c nh tranh: Nt và Nit ...........................................................................24 c i'm c a nhà th u tham gia ......................................................................................24 4.3 Phân tích c i'm c a giá th u b8ng th ng kê mô t ...................................................26 Giá th u, giá th u chu n hóa ............................................................................................26 T ng quan gi a giá th u chu n hoá v i c i'm c a nhà th u ....................................26 T ng quan g a giá th u chu n hóa v i s l ng HSDT................................................27 T ng quan gi a giá th u và d# toán công trình .............................................................27 CH()NG 5. K4T QU5 (9C L(:NG MÔ HÌNH...............................................................29 5.1 Mô hình giá th u trung bình...........................................................................................29 5.2 ( c l ng giá th u chu n hóa: Mô hình tuy n tính theo N...........................................31 5.3 ( c l ng giá th u chu n hóa: Mô hình phi tuy n theo N............................................33 5.4 Ki'm tra s# t ng tác gi a bi n NUMBIDS v i hai nhóm bi n: BDRTYPE và BDROUT .............................................................................................................................37 CH()NG 6. TH5O LU;N K4T QU5 VÀ Ý NGH
vi CÁC CH$ VI T T%T ADB Ngân hàng phát tri'n Châu Á BC G.HSDT Báo cáo ánh giá h s d# th u BCT .KQ T Báo cáo th m nh k t qu u th u BQLDA Ban qu n lý d# án CTCP Công ty c2 ph n CVM Mô hình giá tr chung (Common Value Model) DNNN Doanh nghi p nhà n c DNTN Doanh nghi p t nhân DTCT D# toán công trình HSDT H s d# th u HSMT H s m i th u IPVM Mô hình giá tr riêng c l p (Independent Private Values Model) JBIC Ngân hàng h p tác qu c t c a Nh t B n KQ T K t qu u th u NSNN Ngân sách nhà n c ODA H tr phát tri'n chính th c TNHH Công ty trách nhi m h u h n UBND U> ban nhân dân WB Ngân hàng Th gi i
vii DANH M C CÁC B NG B ng 3.1 Các bi n gi i thích và d u k= v ng B ng 4.1 S gói th u, n d# th u phân theo lo i công trình và huy n, th B ng 4.2 c i'm c a công trình B ng 4.3 Th ng kê s nhà th u, s l n d# th u theo lo i hình doanh nghi p B ng 4.4 Th ng kê v c i'm c a nhà th u B ng 4.5 Giá th u chu n hóa trung bình theo lo i doanh nghi p và nhóm doanh nghi p trong/ngoài t nh B ng 5.1 Mô hình giá th u trung bình B ng 5.2 ( cl ng giá th u chu n hóa: Mô hình tuy n tính (3.6a) B ng 5.3 ( cl ng giá th u chu n hóa: Mô hình phi tuy n (3.6b), (3.6c) B ng 6.1 Các k ch b n v s l ng HSDT DANH M C CÁC HÌNH VÀ TH& Hình 2.1 Qui trình th#c hi n d# án u t xây d#ng công trình Hình 2.2 Qui trình t2 ch c u th u c nh tranh ( u th u r ng rãi) Hình 4.1a Bi'u t n su t c a s l ng h s d# th u (quan sát theo gói th u) Hình 4.1b Bi'u t n su t c a s l ng h s d# th u (quan sát theo HSDT) Hình 4.2 Bi'u t n su t c a giá th u và giá th u chu n hóa Hình 4.3 T ng quan gi a giá th u chu n hóa v i s HSDT Hình 4.4 T ng quan gi a d# toán công trình và giá d# th u Hình 5.1 Tác ng c a NUMBIDS theo mô hình (3.6c) Hình 5.2 Tác ng c a NUMBIDS theo mô hình (3.6b) Hình 6.1 Giá th u chu n hóa theo lo i hình doanh nghi p
1 CH NG 1. T'NG QUAN V n nghiên c u Hi n nay trên th gi i vi c ch n th u xây d#ng các công trình c s h t ng c tài tr b8ng ngu n v n h tr phát tri'n chính th c (ODA) t? các t2 ch c nh Ngân hàng Th gi i (WB), Ngân hàng phát tri'n Châu Á (ADB), Ngân hàng h p tác qu c t c a Nh t B n (JBIC) u áp d&ng hình th c u th u c nh tranh. 3 m i qu c gia, vi c áp d&ng u th u c nh tranh c ng ngày càng tr nên ph2 bi n i v i các d# án u t công trong l$nh v#c phát tri'n c s h t ng. T i Vi t Nam, các d# án u t công c th#c hi n theo Lu t u th u có hi u l#c t? ngày 1/4/2006. Lu t u th u c xây d#ng trên nguyên t c m b o tính c nh tranh, công b8ng và minh b ch trong quá trình t2 ch c l#a ch n nhà th u. Lu t u th u cùng v i các v!n b n h ng d%n d i lu t t o thành khuôn kh2 pháp lý i u ch nh ho t ng l#a ch n nhà th u các d# án u t b8ng ngu n v n nhà n c. Công tác u th u trong ph m vi c n c trong nh ng n!m qua ã có nh ng chuy'n bi n tích c#c, nâng cao tính c nh tranh và minh b ch, qua ó gi m chi phí u t t? ngu n v n ngân sách nhà n c cho các d# án u t công. Theo báo cáo c a B K ho ch và u t , n!m 2008 c n c có 60.639 gói th u thu c l$nh v#c u t công v i t2ng giá tr d# toán là 252.548 t ng; th#c hi n Lu t u th u ã ti t ki m c 13.814 t ng, b8ng 5,47% d# toán, cao h n t l ti t ki m c a n!m 2007 (3,65%) 1. T nh ng Tháp trong ba n!m (2007-2009) có 3.063 gói th u s" d&ng v n ngân sách nhà n c v i t2ng d# toán là 3.991 t ng; th#c hi n Lu t u th u ã ti t ki m c 318 t ng, b8ng 7,96% d# toán. Riêng hình th c u th u r ng rãi có 1.021 gói th u v i t2ng giá tr là 2.903 t ng, giá tr ti t ki m là 273 t ng, t ng ng 9,4% d# toán. N!m 2010 v i v n u t là 2.547 t ng, t l ti t ki n chung là 6,8%, riêng hình th c u th u r ng rãi là 7,44% 2 Trong ho t ng u th u, t?ng ngành, t?ng a ph ng có nh ng c thù riêng nên cách áp d&ng Lu t u th u có th' có khác bi t và k t qu t c c ng khác nhau. Nh ng i'm chung là t l ti t ki m ngân sách qua u th u luôn c nhìn 1 Ngu n: Báo u t . S li u c trích t? bài vi t “ u th u, ti t ki m g n 14.000 t ng”. Trang thông tin i n t" c a S K ho ch và u t t nh Bình Thu n, bài vi t a lên m ng ngày 10/6/2009. 2 Ngu n: Báo cáo tình hình th#c hi n công tác u th u c a S K ho ch và u t t nh ng Tháp.
2 nh n nh là ch tiêu ánh giá tính c nh tranh và minh b ch. V n t ra là, nh ng y u t nào có tác ng làm t ng tính c nh tranh trong u th u; và trong nh ng i u ki n nh t nh c a m t ngành, m t a ph ng, các y u t ó ã c phát huy t hi u qu c nh tranh cao nh t? tài nghiên c u này không có tham v ng bao quát nh ng c thù c a m i l$nh v#c ut ,m i a ph ng mà ch y u t p trung vào l$nh v#c ut c s h t ng t nh ng Tháp trong nh ng n!m qua. M&c tiêu chính c a tài nh8m: 1. Xác nh các y u t có tác ng n giá d th u c a các nhà th u khi tham gia u th u các d án xây d ng c s h t ng b ng ngu n v n ngân sách nhà n c trên a bàn t nh ng Tháp. 2. T k t qu nghiên c u th c nghi m a ra nh ng g i ý chính sách liên quan n th c ti n v ho t ng u th u c a t nh. Ph ng pháp nghiên c u ' gi i quy t hai câu h i nêu trên, tác gi xây d#ng mô hình kinh t l ng ' cl ng tác ng c a các y u t khác nhau lên giá d# th u, bao g m c i'm c a gói th u, c i'm c a nhà th u và s l ng nhà th u tham gia c nh tranh. Mô hình ch y trên m%u d li u quan sát là k t qu u th u (KQ T) các gói th u xây d#ng công trình dân d&ng t? ngu n v n ngân sách nhà n c trong kho ng th i gian ba n!m t? 2007 n 2009. Sau ó, k t qu c a mô hình th#c nghi m s@ c lý gi i v ý ngh$a chính sách c a v n nghiên c u. Ph m vi và it ng nghiên c u it ng nghiên c u là ho t ng l#a ch n nhà th u theo hình th c u th u r ng rãi. ây là hình th c ch n th u ph2 bi n nh t, và ó các i u ki n ' nâng cao tính c nh tranh c áp ng t t nh t. Các hình th c ch n th u khác nh u th u h n ch , ho c ch nh th u ch c áp d&ng trong nh ng tr ng h p c bi t theo qui nh c a Lu t u th u; h n n a, r t ít khi c áp d&ng t nh ng Tháp trong nh ng n!m qua nên không c c p trong tài nghiên c u này. tài c gi i h n trong ph m vi các gói th u xây d#ng các công trình y t , giáo d&c, và các công trình dân d&ng khác s" d&ng ngu n v n ngân sách nhà n c do
3 t nh qu n lý. D li u nghiên c u là k t qu u th u c a các gói th u c t2 ch c u th u trong ba n!m t? 2007 n 2009. Tóm t t k t qu các nghiên c u tr c ây Cho n nay ã có nhi u nghiên c u th#c nghi m cl ng giá d# th u trong u th u c nh tranh thu c nhi u l$nh v#c khác nhau. a s các nghiên c u này s" d&ng y u t s l ng nhà th u tham gia nh là y u t ch ch t ' nh l ng tính c nh tranh và tác ng lên giá th u. K t qu nghiên c u có i'm chung là khi s l ng nhà th u tham gia c nh tranh t!ng lên s@ có tác ng làm gi m giá d# th u, m c dù m c tác ng khác nhau tùy theo l$nh v#c. Trong nghiên c u v tính c nh tranh trong u th u xây d#ng các công trình xa l bang Florida, Hoa K= giai o n 1981- 1986, Gupta (2002) s" d&ng hai ch báo ph n ánh m c c nh tranh, ó là (1) s l ng nhà th u tham gia và (2) t n su t l p l i c a m t t p h p các nhà th u gi ng nhau trong các cu c u th u khác nhau. K t qu c a nghiên c u này cho th y giá trúng th u gi m khi s l ng nhà th u t!ng lên và t giá tr t i u khi có kho ng 6 n 8 nhà th u tham gia c nh tranh. Nghiên c u c a Iimi (2006) th#c hi n v i các cu c u th u xây d#ng c s h t ng c a nhi u qu c gia khác nhau s" d&ng ngu n v n ODA Nh t B n (1999-2005) cho th y giá h p ng t i u t c khi có 8 nhà th u tham gia c nh tranh; v i s l ng nhà th u ít h n 8, giá th u gi m 0,2% khi s nhà th u tham gia t!ng 1%. Estache và Iimi (2008) nghiên c u l i ích c a c nh tranh trong u th u các d# án xây d#ng c s h t ng qui mô l n s" d&ng ngu n v n ODA trong giai o n 1997- 2007. Các d# án c chia thành ba nhóm: ng giao thông, i n, và c p thoát n c. Nghiên c u này i n k t lu n r8ng, các n c s" d&ng v n ODA ch a t n d&ng t t l i ích t? y u t c nh tranh. B8ng vi c t!ng t i a m c c nh tranh trong u th u, các n c ang phát tri'n có th' ti t ki m c n 8,2% chi phí u t các d# án phát tri'n c s h t ng. Nghiên c u này c ng ch ra r8ng, s l ng nhà th u t i u cho các d# án xây d#ng ng giao thông và d# án c p thoát n c là 7 nhà th u, trong khi ó d# án i n ch c n 3 nhà th u ã có th' m b o tính c nh tranh. Nh ng óng góp c a tài nghiên c u này
4 Vi t Nam hi n nay ch a có nhi u các nghiên c u th#c nghi m v l i ích c a c nh tranh trong u th u. Vì v y, v i tài nghiên c u này tác gi hy v ng r8ng qua s li u th#c t c a t nh ng Tháp, k t qu thu c s@ có ý ngh$a th#c ti n giúp cho t nh có c s v ng ch c ' ánh giá úng nh ng l i ích mang l i t? vi c nâng cao tính c nh tranh trong u th u xây d#ng. V m t h c thu t, tác gi hy v ng r8ng k t qu nghiên c u s@ là g i ý ban u cho các nghiên c u ti p theo v tính c nh tranh và l i ích c a nó trong u th u các a ph ng khác c ng nh trong các l$nh v#c xây d#ng khác nh h t ng giao thông, th y l i, phát tri'n ngu n i n và l i i n, c p thoát n c… v i qui mô l n do các b , t p oàn, t2ng công ty nhà n c làm ch u t . Ngoài ra, m c dù nghiên c u c th#c hi n cho t nh ng Tháp, k t qu thu c, trong ch?ng m#c nào ó, có th' s" d&ng cho các t nh có qui mô, i u ki n kinh t - xã h i t ng t#.
5 CH NG 2. TH(C TI)N V* +U TH+U CÁC D( ÁN +U T CÔNG C,A T-NH NG THÁP 2.1 Khuôn kh. pháp lý v/ u th u Lu t u th u c a Vi t Nam c Qu c h i thông qua ngày 29/11/2005, có hi u l#c t? ngày 1/4/2006, i u ch nh ho t ng u th u các d# án u t có t? 30% v n nhà n c tr lên. Lu t qui nh sáu hình th c l#a ch n nhà th u: u th u r ng rãi, u th u h n ch , ch nh th u, chào hàng c nh tranh, mua s m tr#c ti p, và t# th#c hi n. T t c các d# án u t s" d&ng v n ngân sách nhà n c u ph i có k ho ch u th u c c quan nhà n c th m nh, phê duy t. K ho ch u th u là m t t p h p các ph n công vi c riêng bi t c a m t d# án (g i là các gói th u). Các gói th u c a m t d# án u t xây d#ng công trình c phân lo i theo tính ch t công vi c g m: gói th u t v n, gói th u thi t b , gói th u xây l p, gói th u EPC (thi t k , cung c p l p t thi t b công ngh , thi công xây d#ng). u th u r ng rãi là hình th c ch n th u b t bu c áp d&ng i v i h u h t các gói th u thu c d# án u t công, nh8m b o m nguyên t c c nh tranh, công b8ng và minh b ch trong l#a ch n nhà th u. Các hình th c ch n th u khác ch c áp d&ng cho các tr ng h p c bi t nh : gói th u có tính c p bách, gói th u thu c bí m t qu c gia, gói th u kA thu t cao mà ch có m t s ít nhà th u có kh n!ng th#c hi n, gói th u có giá tr nh , gói th u có tính c thù (t ng ài, tranh hoành tráng…). i v i các d# án s" d&ng ngu n v n ngân sách nhà n c, Lu t u th u n!m 2005 qui nh ng i có th m quy n quy t nh u t d# án (Th t ng Chính ph , B tr ng, Ch t ch U> ban nhân dân các c p) c ng là ng i ch u trách nhi m phê duy t k ho ch u th u, h s m i th u, k t qu u th u 3. Hình 2.1 trình bày qui trình th#c hi n d# án u t xây d#ng công trình. Ph n trong khung ch nh t là các ho t ng c i u ch nh b i Lu t u th u. 3 Qui nh này ã c i u ch nh t i kho n 19, i u 2 c a Lu t s"a 2i, b2 sung m t s i u c a các lu t liên quan n u t xây d#ng c b n có hi u l#c t? ngày 1/8/2009, theo ó, ch d# án ch u trách nhi m t2 ch c l p, th m nh, phê duy t HSMT, KQ T c a các gói th u trong KH T ã c c p th m quy n phê duy t.
6 Hình 2.1 Qui trình th c hi n d án u t xây d ng công trình 2.2 Th c ti n v/ u th u xây d ng t!i t nh ng Tháp Các d# án u t s" d&ng v n ngân sách nhà n c do U> ban nhân dân (UBND) các c p quy t nh u t tùy theo phân c p ngân sách 4. i v i các d# án do UBND t nh quy t nh u t , thông th ng ch u t là các s chuyên ngành (S Y t , Giáo d&c – ào t o, Giao thông, Nông nghi p – Phát tri'n nông thôn,…) ho c UBND các huy n, th . 4 Theo Ngh nh 16/2003 c a Chính ph , c p huy n ch c quy t nh u t các d# án có t2ng m c d i 7 t ng; theo Ngh nh 12/2009, d# án thu c ngân sách c p nào thì c p ó quy t nh u t không h n ch m c v n
7 Các s chuyên ngành có th' có Ban qu n lý d# án (BQLDA) riêng tr#c thu c s ho c thuê nv t v n c l p qu n lý d# án do mình làm ch u t . Thông th ng các ban qu n lý d# án m nh n luôn công vi c l p HSMT, t2 ch c u th u, ánh giá k t qu u th u, th ng th o h p ng, giám sát thi công xây d#ng. Theo qui nh, t t c các gói th u xây l p (ngo i tr? ph n xây l p trong gói th u EPC) u ph i có h s thi t k và d# toán xây l p c phê duy t tr c khi t2 ch c u th u. Thi t k công trình và d# toán xây l p th ng do m t nv t v n cl p th#c hi n theo h p ng t v n thi t k v i ch u t . D# toán xây l p c tính toán trên c s (1) o bóc kh i l ng chi ti t các h ng m&c công tác và áp d&ng các nh m c do nhà n c qui nh ' tính kh i l ng v t t , nhân công, ca máy c n thi t và (2) áp giá v t t , nhân công, ca máy theo thông báo giá c a liên s Xây d#ng – Tài chính cho tháng g n nh t. V nguyên t c, d# toán c phê duy t (g i là giá gói th u) là m c giá cao nh t mà Nhà n c ( i di n là ch u t ) có th' ch p nh n chi tr cho nhà th u ' có c công trình xây d#ng theo thi t k , vì v y Lu t u th u qui nh giá trúng th u không cv t giá gói th u. ây là i'm khác bi t c a pháp lu t v u th u c a Vi t Nam so v i qui nh c a các t2 ch c khác nh Ngân hàng th gi i (WB), Ngân hàng phát tri'n Châu Á (ADB). HSMT là tài li u do Bên m i th u l p theo m%u do B K ho ch và u t ban hành 5. HSMT qui nh các th t&c mà nhà th u c n tuân th trong quá trình tham gia u th u, tiêu chu n ánh giá HSDT, các i u ki n chung và i u ki n c& th' c a h p ng. Kèm theo HSMT là h s thi t k công trình, các ch d%n kA thu t và b ng tiên l ng m i th u. Nhà th u c yêu c u chào giá cho t?ng h ng m&c công tác trong b ng tiên l ng m i th u (g i là n giá d# th u), tuy nhiên h p ng ký k t v i nhà th u trúng th u có th' là h p ng tr n gói ho c h p ng theo n giá tùy theo qui nh c a HSMT. a s các gói th u xây l p c a t nh ng Tháp có giá tr không l n (d i 10 t ng) và th i gian thi công d i 12 tháng nên các ch u t th ng ch n hình th c h p ng tr n gói; theo ó nhà th u có ngh$a v& hoàn thành công trình theo úng thi t k và c thanh toán theo giá h p ng ã ký tr? phi có phát sinh kh i 5 Sau khi Ngh nh s 58/N -CP c a Chính ph có hi u l#c, B K ho ch và u t ã ban hành các m%u HSMT t v n, HSMT xây l p, HSMT xây l p qui mô nh , và HSMT cung c p thi t b .
8 l ng ngoài thi t k ban u. HSMT c S K ho ch và u t th m nh và UBND t nh phê duy t tr c khi ch u t thông báo m i th u. Ph ng pháp ánh giá và tiêu chu n ánh giá HSDT c qui nh rõ trong HSMT, vi c ánh giá HSDT c Bên m i th u th#c hi n qua b n b c. Tr c tiên là ánh giá s b , HSDT c xem xét v tính h p l v hành chính, pháp lý ' xác nh m c tuân th các qui nh v u th u. Th hai là ánh giá n!ng l#c và kinh nghi m c a nhà th u. 3 ây n i dung ánh giá th ng bao g m: s h p ng t ng t# ã th#c hi n, k t qu kinh doanh (doanh thu, l i nhu n), tình tr ng tài chính (t2ng tài s n, tài s n l u ng, n ), kh n!ng huy ng nhân l#c, máy móc thi t b , ti n m t ' th#c hi n gói th u. Th ba là ánh giá chi ti t v kA thu t, HSDT c ánh giá v bi n pháp t2 ch c thi công, ki'm soát ch t l ng công trình, an toàn lao ng, b o v môi tr ng, ti n thi công… Sau cùng là ánh giá v tài chính, HSDT c s"a l i tính toán, hi u ch nh các sai l ch (n u có) và a v m t b8ng xác nh giá ánh giá. Nhà th u có giá ánh giá th p nh t s@ c ngh trúng th u. KQ T cS K ho ch và u t th m nh và UBND t nh phê duy t tr c khi ch u t thông báo k t qu , th ng th o, ký k t h p ng v i nhà th u trúng th u. Nh v y, ho t ng u th u các d# án s" d&ng v n ngân sách nhà n c t nh ng Tháp trong giai o n nghiên c u có nh ng c thù sau ây: 1. Các gói th u có giá tr không l n, a s c t2 ch c u th u r ng rãi trong n c và không có s tuy'n. 2. a s các gói th u áp d&ng hình th c h p ng tr n gói. 3. Các BQLDA là n v tr#c ti p th#c hi n các nghi p v& u th u thay cho ch u t . Trong m t s tr ng h p, BQLDA là n v s# nghi p nhà n c cl p v i ch u t ; trong nh ng tr ng h p khác, BQLDA do ch u t thành l p, là n v tr#c thu c ch ut . 4. C quan qu n lý nhà n c ki'm soát ho t ng u th u ba i'm: (1) Th m nh/phê duy t KH T; (2) Th m nh/phê duy t HSMT; (3) Th m nh/phê duy t KQ T.
9 Hình 2.2 th' hi n qui trình t2 ch c u th u c nh tranh sau khi KH T c phê duy t. C t bên ph i là các ho t ng c a Bên m i th u (Ch u t và/ho c BQLDA) và c quan qu n lý nhà n cv u th u, b t u b c l p h s m i th u (HSMT) và k t thúc b c th ng th o, ký k t h p ng xây d#ng. C t bên trái là các ho t ng và quy t nh c a các nhà th u ti m n!ng. S l ng h s d# th u (HSDT) trong m t gói th u ph& thu c vào (1) m c ph2 bi n r ng rãi c a thông báo m i th u; (2) m c quan tâm c a các nhà th u ti m n!ng i v i gói th u, và (3) quy t nh c a nhà th u sau khi nghiên c u HSMT ã phát hành.
10 Hình 2.2 Qui trình t. ch0c u th u c!nh tranh ( u th u r ng rãi)
11 CH NG 3. C S1 LÝ THUY T VÀ PH NG PHÁP PHÂN TÍCH 3.1 C2 s2 lý thuy t Lý thuy t v u th u/ u giá ã c xây d#ng t? nhi u n!m qua. Klemperer (1999) ã t2ng k t và gi i thi u nh ng k t qu quan tr ng t c n th i i'm ó. Theo bài vi t này, có ba mô hình c b n c s" d&ng ' phân tích chi n l c xây d#ng giá th u c a các nhà th u tham gia c nh tranh. 1. Mô hình giá tr riêng c l p (Independent Private Values Model - IPVM) gi nh các nhà th u tham gia c nh tranh có thái trung tính v r i ro (risk-neutral) và m i nhà th u có cách ánh giá riêng ' xác nh giá tr c a tài s n u giá (private value). Giá tr này i v i m i nhà th u là các bi n ng%u nhiên c l p nhau.6 Ngoài ra, các nhà th u c ng c gi nh là không có các hành vi phi c nh tranh. Ví d& n gi n nh t cho tr ng h p này các cu c u giá tác ph m ngh thu t (Milgrom & Weber, 1982). 2. Trái v i mô hình IPVM, trong mô hình giá tr chung (Common Values Model - CVM), tài s n u giá c cho là có giá tr nh nhau i v i m i nhà th u, nh ng các nhà th u có nh ng thông tin riêng khác nhau v giá tr th#c t c a nó. Ví d& cho tr ng h p này là các cu c u th u th!m dò, khai thác d u khí. 3. Mô hình t2ng quát bao g m c hai mô hình trên nh hai tr ng h p c bi t c a nó. Trong mô hình này, giá tr c a tài s n u giá i v i m i nhà th u không ch ph& thu c vào thông tin riêng c a nhà th u ó mà còn ph& thu c vào thông tin riêng c a các nhà th u khác. Vi c áp d&ng mô hình nào trong nghiên c u th#c nghi m tùy thu c vào c thù c a t?ng v n nghiên c u. Laffont (1997) cho r8ng: “Nói chung, lý thuy t kinh t không th cho ta bi t c mô hình nào là phù h p trong t ng tr ng h p c th . H u h t các nghiên c u th c nghi m rõ ràng là có ch a c y u t giá tr% riêng l&n y u t giá tr% chung”. Tuy nhiên, trong nhi u tr ng h p, ch m t trong hai y u t gi vai trò quy t nh, y u t còn l i ch óng vai trò th y u. Khi ó, ' n gi n hóa v n c n 6 Trong u th u các h p ng xây d#ng, giá tr riêng c thay b8ng chi phí riêng, m i nhà th u có tham s chi phí riêng ' xác nh chi phí th#c hi n h p ng.
12 nghiên c u, có th' ch n mô hình IPVM ho c CVM cho các nghiên c u th#c nghi m c& th' mà v%n không làm thay 2i b n ch t c a v n . Trong u th u xây d#ng, theo thông l qu c t , hình th c u th u ph2 bi n là b giá kín - ch n giá th p nh t (First-price sealed-bid auction)7. Theo Estache và Iimi (2008), mô hình IPVM c cho là phù h p v i các nghiên c u th#c nghi m v u th u xây d#ng c s h t ng t? ngu n v n ODA. Mô hình IPVM c Immi (2006) và Estache và Iimi (2008) áp d&ng trong nghiên c u l i ích c a c nh tranh trong u th u các d# án xây d#ng c s h t ng b8ng ngu n v n ODA c a Nh t B n và Ngân hàng th gi i. D ng lý thuy t c a mô hình này c trình bày tóm t t d i ây. Gi s" có N nhà th u cùng c nh tranh h p ng xây d#ng. Khi ó, nhà th u i tham gia c nh tranh, v i giá th u bi s@ có l i nhu n là: bi – c i n u bi < bj v i m i j B i C(bi) = { (3.1) 0 n u ít nh t bj < bi Ph ng trình (3.1) có th' c vi t d i d ng l i nhu n k= v ng: C(bi) = (bi – ci ) * P(bi) (3.1)’ trong ó bi là giá th u cân b8ng tuân theo nh ng gi nh c a mô hình IPVM; P(bi) là xác su t ' nhà th u i trúng th u v i giá bi ; và ci là chi phí riêng c a nhà th u i. Trong mô hình IPVM, ci c gi nh là c l p gi a các nhà th u và tuân theo nh ng phân ph i xác xu t liên t&c ng nh t và c l p (identical and independent distribution – iid). Lý thuy t v u th u (Milgrom và Weber, 1982 ; Wolfstetter, 1996)8 ã ch ng minh c hàm giá th u cân b8ng theo mô hình IPVM có d ng nh sau : cH [(1 − F ( x)] N −1 dx ci bi = ci + π (c H ) + (3.2) [1 − F (ci )] N −1 7 ây là m t trong b n hình th c u th u, u giá c áp d&ng ph2 bi n. Các hình th c còn l i là: 1) Second- prices sealed-bid auction; 2) Ascending-bid auction, 3) Descending-bid auction. 8 D%n t? Iimi (2006).
13 π(cH) là l i nhu n th p nh t mà nhà th u có chi phí cao nh t (ci = cH) có th' ch p nh n ' ti p t&c tham gia c nh tranh. T? gi nh v nhà th u c nh tranh, ta có C(cH) = 0. Khi ó, ph ng trình (3.2) c vi t thành: cH [(1 − F ( x)] N −1 dx ci bi = ci + (3.3) [1 − F (ci )] N −1 F(.) là hàm xác xu t tích l y c a tham s chi phí c. Mô hình lý thuy t theo ph ng trình (3.3) cho th y giá bi do nhà th u i xu t bao g m hai thành ph n: chi phí ci và kho n l i nhu n k= v ng (s h ng th hai c a v bên ph i) c a nhà th u này khi tham gia c nh tranh v i N-1 nhà th u khác. Kho n l i nhu n k= v ng này ph& thu c vào chi phí ci và s l ng N nhà th u tham gia. Khi s l ng nhà th u t!ng lên thì giá th u bi ti m c n v i chi phí ci. Nói cách khác, cu c u th u càng c nh tranh thì càng gây s c ép bu c nhà th u gi m l i nhu n k v!ng c a mình, qua ó làm gi m giá th u xu t. 3.2 Mô hình th c nghi m 3.2.1 Mô hình t"ng quát Nh ã ch ra trong mô hình lý thuy t, trong u th u c nh tranh, giá th u c a nhà th u i ph& thu c vào tham s chi phí ci c a nhà th u này và s l ng nhà th u tham gia c nh tranh N. Trong ó chi phí ci c quy t nh b i hai nhóm y u t : (1) qui mô, a i'm, c i'm kA thu t c a công trình, và (2) l i th chi phí c a riêng t?ng nhà th u. Nh v y, mô hình kinh t l ng t2ng quát dùng ' cl ng giá th u cân b8ng c vi t d i d ng rút g n (theo Estache và Iimi, 2008) nh sau : bit = # + Xt ß + Zi$ + g(N;%) + &it (3.4) Trong mô hình này, bi n ph& thu c là giá th u bit c a nhà th u i khi tham gia gói th u t.