Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành quận tân Phú thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2005-2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài là vạch ra các quan điểm và giải pháp đảm bảo quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành một cách hợp lý hiệu quả trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành quận tân Phú thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2005-2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN TIẾN LỰC CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH QUẬN TÂN PHÚ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2005-2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.Hồ Chí Minh, năm 2005
-1- MUÏC LUÏC Phaàn môû ñaàu Chöông 1. Nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh...........................................................................................1 1.1 Cô caáu kinh teá vaø cô caáu kinh teá ngaønh.........................................................................1 1.1.1 Cô caáu kinh teá .................................................................................................. 1 1.1.2 Cô caáu kinh teá ngaønh vaø noäi boä ngaønh ............................................................ 2 1.1.3 Ñaëc ñieåm cuûa cô caáu kinh teá ngaønh................................................................. 6 1.2 Chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh ...............................................................................8 1.2.1 Thöïc chaát chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh................................................... 9 1.2.2 Yeâu caàu cuûa chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa .......................................................13 1.2.3 Caùc nhaân toá cô baûn quy ñònh chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh....................18 1.3 Vai troø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa.................................................................................................................27 1.3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh trong toå chöùc quaûn lyù kinh teá...........................27 1.3.2 Quy ñònh phöông phaùp vaø hình thöùc toå chöùc hoaït ñoäng kinh teá .....................28 1.3.3 Thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá ....................................................30 Chöông 2. Thöïc traïng cô caáu ngaønh vaø chuyeån dòch cô caáu ngaønh ôû quaän Taân Phuù TP.HCM...............................................................................33 2.1 Ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi cuûa quaän Taân Phuù TPHCM...............................................33 2.2 Thöïc traïng cô caáu vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh...........................................35 2.2.1 Cô caáu kinh teá theo loaïi hình toå chöùc kinh doanh...........................................35 2.2.2 Cô caáu ngaønh phaûn aùnh qua giaù trò saûn xuaát...................................................38 2.2.3 Cô caáu kinh teá phaûn aùnh qua ñoùng goùp ngaân saùch ñòa phöông ......................44 2.2.4 Cô caáu kinh teá phaûn aùnh qua kim ngaïch xuaát khaåu ........................................45 2.2.5 Cô caáu ngaønh phaûn aùnh qua caùc ngaønh haøng chuû löïc.....................................46
-2- 2.3 Nguyeân nhaân, baøi hoïc kinh nghieäm chuyeån dòch cô caáu ngaønh................................47 2.3.1 Nguyeân nhaân ...................................................................................................47 2.3.2 Baøi hoïc kinh nghieäm .......................................................................................50 Chöông 3. Moät soá giaûi phaùp chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh ôû quaän Taân Phuù TP.HCM ..............................................................................53 3.1 Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa quaän ..........................................................................53 3.1.1 Muïc tieâu kinh teá cuûa quaän ..............................................................................54 3.1.2 Muïc tieâu cuï theå töøng giai ñoaïn .......................................................................56 3.2 Nhöõng quan ñieåm cô baûn.............................................................................................59 3.2.1 Phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi laøm yeáu toá cô baûn cho söï phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng ....................................................................................................59 3.2.2 Quan ñieåm lòch söû cuï theå ................................................................................59 3.2.3 Quan ñieåm toaøn dieän ......................................................................................60 3.2.4 Quan ñieåm hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi .............................................................60 3.2.5 Quan ñieåm ñònh höôùng chuyeån dòch cô caáu ngaønh .........................................61 3.3 Caùc giaûi phaùp chuû yeáu .................................................................................................64 3.3.1 Phaân coâng laïi lao ñoäng, phaùt trieån ngaønh ngheà theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa........................................................................64 3.3.2 Thu huùt voán, ñaàu tö voán cho chuyeån dòch cô caáu kinh teá ..............................74 3.3.3 Giaûi phaùp veà thu huùt vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ........................................77 3.3.4 Giaûi phaùp veà xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá - xaõ hoäi ................................80 3.3.5 Naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa boä maùy quaûn lyù ........................................86 Keát luaän ...............................................................................................................................88 Taøi lieäu tham khaûo Phaàn phuï luïc
-3- MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa luaän vaên Chuyeån dòch cô caáu kinh teá moät taát yeáu khaùch quan trong quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá taïo neân söï chuyeån ñoåi caên baûn neàn kinh teá treân nhieàu lónh vöïc: Phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi, chuyeån dòch caùc nguoàn löïc söû duïng trong quaù trình saûn xuaát, gia taêng naêng löïc saûn xuaát, taêng saûn phaåm xaõ hoäi, goùp phaàn thoûa maõn nhu caàu ngaøy caøng toát hôn. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá ôû Vieät Nam dieãn ra treân nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhö: cô caáu vuøng, cô caáu laõnh thoå, cô caáu nhieàu thaønh phaàn, cô caáu ngaønh; trong ñoù cô caáu ngaønh laø quan troïng nhaát. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh ñeå phaân boå hôïp lyù taøi nguyeân, saép xeáp laïi lao ñoäng phuø hôïp caùc muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi laø vaán ñeà coù yù nghóa chieán löôïc quan troïng. Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù IX chæ roõ: “Phaùt trieån kinh teá nhanh, coù hieäu quaû vaø beàn vöõng, chuyeån dòch cô caáu kinh teá, cô caáu lao ñoäng theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoùa”. Ñoái vôùi Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh chuyeån dòch cô caáu ngaønh, cô caáu ñaàu tö döïa treân cô sôû phaùt huy lôïi theá töông ñoái cuûa quaän, giaûi quyeát vieäc laøm, thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån, taêng söùc caïnh tranh, gaén vôùi nhu caàu thò tröôøng… coù yù nghóa cöïc kyø quan troïng trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa quaän. Naèm trong ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong nhöõng naêm vöøa qua, quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh quaän Taân Phuù ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Tuy nhieân, vaãn coøn nhieàu vaán ñeà phaùt sinh gaây khoù khaên cho quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá
-4- ngaønh cuûa quaän nhö: xaây döïng chieán löôïc, voán, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc vaø nhöõng vaán ñeà kinh teá - xaõ hoäi lieân quan. Ñeå goùp phaàn laøm saùng toû nhöõng vaán ñeà treân, toâi löïa choïn vaán ñeà: “Chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2005 – 2020”, laøm Luaän vaên Thaïc só Kinh teá; chuyeân ngaønh Kinh teá chính trò cuûa mình. 2. Tình hình nghieân cöùu ñeà taøi. Baøn veà chuyeån dòch cô caáu ngaønh kinh teá coù nhieàu coâng trình nghieân cöùu khaùc nhau ñaõ coâng boá nhö: “Höôùng chuyeån dòch cô caáu kinh teá Thaønh phoá Hoà Chí Minh”, cuûa Vieän Kinh teá Thaønh phoá Hoà Chí Minh; “Chuyeån dòch cô caáu ngaønh coâng nghieäp ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong quaù trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoùa” cuûa Nguyeãn AÂn… Tuy nhieân, nghieân cöùu veà chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh treân ñòa baøn caùc quaän ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh, trong ñoù coù quaän Taân Phuù chöa coù ñeà taøi naøo coâng boá. 3. Muïc ñích vaø nhieäm vuï 3.1.Muïc ñích Muïc ñích cuûa ñeà taøi laø vaïch ra caùc quan ñieåm vaø giaûi phaùp ñaûm baûo quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh moät caùch hôïp lyù hieäu quaû trong söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 3.2. Nhieäm vuï Moät laø, khaùi quaùt hoùa nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà cô caáu kinh teá, cô caáu ngaønh kinh teá. Töø ñoù xaùc ñònh noäi dung, yeâu caàu trong quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh quaän Taân Phuù. Hai laø, phaân tích hieän traïng cuûa cô caáu kinh teá noùi chung vaø chuyeån dòch cô caáu ngaønh noùi rieâng treân caùc maët ñònh tính, ñònh löôïng, nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc, nhöõng haïn cheá trong quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi
-5- cuûa quaän. Treân cô sôû ñoù ruùt ra nguyeân nhaân, baøi hoïc kinh nghieäm cho quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa quaän trong thôøi gian tôùi. Ba laø, xaùc ñònh nhöõng quan ñieåm, nhöõng muïc tieâu ñònh höôùng cô baûn laøm cô sôû ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu ñaûm baûo cho quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh moät caùch hôïp lyù, hieäu quaû. 4. Ñoái töôïng, phaïm vi nghieân cöùu, 4.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu. Cô caáu kinh teá ngaønh, chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh treân ñòa baøn quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán naêm 2020. 4.2. Phaïm vi nghieân cöùu: Veà khoâng gian ñòa baøn quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh; veà thôøi gian töø naêm 2003 ñeán nay. 5. Cô sôû lyù luaän, nguoàn taøi lieäu, phöông phaùp nghieân cöùu. 5.1. Cô sôû lyù luaän Nhöõng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa Maùc - Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh veà cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá, cô caáu kinh teá ngaønh. Caùc vaên kieän cuûa Ñaûng coäng saûn Vieät Nam veà chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Caùc nguyeân lyù cuûa kinh teá chính trò Maùc - Leânin. 5.2.Nguoàn taøi lieäu tham khaûo. Caùc taùc phaåm kinh ñieån cuûa Karl Marx, F.Engels, V.I. Lenine veà cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá; Kinh teá chính trò Maùc – Leânin, caùc Vaên kieän cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, caùc tö lieäu cuûa Vieän chieán löôïc phaùt trieån, Boä Keá hoaïch Ñaàu tö, Baùo caùo cuûa UÛy Ban nhaân daân Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Baùo caùo cuûa UÛy Ban nhaân daân quaän Taân Phuù.
-6- 5.3. Phöông phaùp nghieân cöùu Ñeà taøi söû duïng phöông phaùp luaän nghieân cöùu cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng vaø chuû nghóa duy vaät lòch söû. Vaän duïng phöông phaùp nghieân cöùu kinh teá - xaõ hoäi noùi chung, phaân tích, toång hôïp keát hôïp loâ gích vaø lòch söû, soá lieäu thoáng keâ töø UÛy Ban Nhaân daân Quaän Taân Phuù.... 6. Ñoùng goùp cuûa ñeà taøi Moät laø, heä thoáng hoùa veà maët lyù luaän cô caáu kinh teá, chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh vaø vai troø cuûa chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh trong toå chöùc quaûn lyù. Töø ñoù ruùt ra nguyeân nhaân, baøi hoïc kinh nghieäm trong toå chöùc quaûn lyù quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh ôû quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Hai laø, vaïch ra caùc quan ñieåm cô baûn vaø caùc giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm thöïc hieän quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh trong quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoùa, phaùt trieån kinh teá ôû quaän Taân Phuù, Thaønh phoá Hoà Chí Minh moät caùch hieäu quaû. Ba laø, cung caáp nhöõng tö lieäu caàn thieát cho caùc cô quan, ñôn vò treân ñòa baøn quaän Taân Phuù cuõng nhö Thaønh phoá Hoà Chí Minh, trong coâng taùc döï baùo, xaây döïng vaø trieån khai caùc keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi noùi chung vaø caùc ngaønh kinh teá noùi rieâng. 7. Keát caáu cuûa luaän vaên Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, taøi lieäu tham khaûo, phuï luïc, noäi dung cô baûn cuûa luaän vaên ñöôïc keát caáu thaønh 3 chöông, coù 87 trang.
-7- Chöông 1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ CÔ CAÁU KINH TEÁ VAØ CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU KINH TEÁ NGAØNH 1.1. Cô caáu kinh teá vaø cô caáu kinh teá ngaønh. 1.1.1. Cô caáu kinh teá. Cô caáu laø “söï toå chöùc vaø saép xeáp nhieàu boä phaän gheùp laïi” [6,428]. Cô caáu kinh teá laø moái quan heä tyû leä giöõa caùc nhaân toá, caùc boä phaän, caáu thaønh moät chænh theå nhaát ñònh cuûa neàn kinh teá “toång theå caùc ngaønh, lónh vöïc boä phaän kinh teá coù quan heä höõu cô töông ñoái oån ñònh hôïp thaønh” [6,610]. Cô caáu kinh teá theo nghóa roäng bao goàm: cô caáu ngaønh vaø lónh vöïc kinh teá, cô caáu thaønh phaàn kinh teá vaø höôùng phaùt trieån caùc vuøng kinh teá. Trong moät neàn kinh teá, cô caáu kinh teá ñöôïc xem xeùt ôû nhieàu goùc ñoä khaùc nhau: cô caáu kinh teá quoác daân, cô caáu theo ngaønh kinh teá kyõ thuaät, cô caáu theo vuøng, cô caáu theo ñôn vò haønh chính laõnh thoå, cô caáu theo thaønh phaàn kinh teá; trong ñoù cô caáu theo ngaønh kinh teá kyõ thuaät maø tröôùc heát laø cô caáu coâng - noâng nghieäp laø quan troïng nhaát. Karl Marx cho raèng: “ Cô caáu kinh teá cuûa xaõ hoäi laø toaøn boä nhöõng quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån nhaát ñònh cuûa caùc löïc löôïng saûn xuaát vaät chaát”. Sôû dó nhö vaäy, vì ôû moãi trình ñoä khaùc nhau cuûa löïc löôïng saûn xuaát seõ quyeát ñònh nhuõng quan heä saûn xuaát khaùc nhau, moái quan heä giöõa caùc boä phaän caáu thaønh cuõng khaùc nhau, taïo thaønh cô caáu kinh teá khaùc nhau, ñaëc bieät laø cô caáu ngaønh, bôûi gaén vôùi moãi ngaønh saûn xuaát khaùc nhau coù tö lieäu saûn xuaát khaùc nhau, toå chöùc quaûn lyù khaùc nhau…Caùc boä phaän naøy caáu thaønh löïc löôïng saûn xuaát vaät chaát cuûa moät xaõ hoäi nhaát ñònh.
-8- Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi trong thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi ôû Vieät Nam laø xaây döïng moät cô caáu kinh teá hôïp lyù goàm: 1, cô caáu ngaønh: phaùt trieån caùc ngaønh noâng - laâm - ngö nghieäp gaén vôùi coâng nghieäp cheá bieán laø nhieäm vuï quan troïng haøng ñaàu, ñoàng thôøi taêng toác ñoä phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp, môû roäng khu vöïc dòch vuï, töøng böôùc ñöa neàn kinh teá phaùt trieån toaøn dieän theo höôùng hieän ñaïi; 2, cô caáu thaønh phaàn kinh teá; 3, cô caáu kinh teá vuøng. 1.1.2. Cô caáu kinh teá ngaønh vaø noäi boä ngaønh. Cô caáu ngaønh laø moái quan heä tyû leä vaø söï taùc ñoäng qua laïi giöõa caùc ngaønh vaø giöõa caùc boä phaän hôïp thaønh trong ngaønh cuûa neàn kinh teá quoác daân. “Cô caáu kinh teá ngaønh: laø quan heä tyû leä gaén boù höõu cô, vöøa nöông töïa vaøo nhau, vöøa cheá öôùc laãn nhau giöõa caùc ngaønh vaø caùc phaân ngaønh cuõng nhö giöõa caùc doanh nghieäp trong noäi boä ngaønh vaø phaân ngaønh. Cô caáu ngaønh laø boä phaän ñoäng nhaát trong cô caáu kinh teá noùi chung” [16,17]. Cô caáu noäi boä ngaønh laø moái quan heä tyû leä trong noäâi boä cuûa moãi ngaønh. Ñoái vôùi cô caáu ngaønh noâng nghieäp laø moái quan heä tyû leä giöõa troàng troït, ngaønh chaên nuoâi, thuûy saûn, dòch vuï cho saûn xuaát noâng laâm, ngö nghieäp. Ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp laø moái quan heä tyû leä giöõa coâng nghieäp naëng, coâng nghieäp nheï, coâng nghieäp khai thaùc, coâng nghieäp cheá bieán vaø caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc; xu höôùng vaän ñoäng cuûa chuùng laø taêng tyû troïng caùc ngaønh coâng nghieäp coù thieát bò vaø coâng ngheä hieän ñaïi, tyû troïng haøm löôïng lao ñoäng chaát xaùm, lao ñoäng trí tueä trong caùc saûn phaåm; giaûm caùc ngaønh coù trang thieát bò laïc haäu, coâng naêng thaáp, giaûm caùc saûn phaåm coù dung löôïng lao ñoäng hao phí nhieàu lao ñoäng cô baép Neáu döïa vaøo ñaëc ñieåm kinh teá, kyõ thuaät coù theå phaân chia thaønh caùc ngaønh kinh teá lôùn nhö sau: coâng nghieäp, noâng nghieäp, xaây döïng cô baûn, thöông maïi, dòch vuï v.v.. Trong moãi ngaønh laïi coù theå phaân chia thaønh caùc phaân ngaønh; chaúng haïn ngaønh coâng nghieäp coù: cô khí, ñieän löïc, hoùa chaát…Neáu phaân chia theo tính
-9- chaát taùc ñoäng vaøo ñoái töôïng lao ñoäng seõ coù caùc ngaønh: ngaønh khai thaùc (noâng nghieäp, caùc ngaønh coâng nghieäp khai thaùc), caùc ngaønh cheá bieán vaø caùc ngaønh dòch vuï. Cô caáu cuûa moãi ngaønh vaø caùch phaân chia ngaønh coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau, tuøy theo caùch tieáp caän cuûa moãi nöôùc trong quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá. Tuy nhieân, döïa vaøo tieâu chuaån chung caùc nöôùc treân theá giôùi ñaõ chia thaønh 3 ngaønh: thöù 1, noâng, laâm, ngö nghieäp; thöù 2, khai thaùc, xaây döïng, cheá bieán; thöù 3, laø caùc ngaønh coøn laïi. Söï hình thaønh cô caáu ngaønh cuûa moãi neàn kinh teá do trình ñoä phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát xaõ hoäi, phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi vaø hôïp taùc veà söùc saûn xuaát cuûa neàn saûn xuaát xaõ hoäi töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, töø thaáp ñeán cao, töø chöa hoaøn thieän ñeán hoaøn thieän. “Neáu chæ xeùt rieâng baûn thaân lao ñoäng thì ngöôøi ta coù theå goïi söï phaân chia neàn saûn xuaát xaõ hoäi thaønh nhöõng ngaønh lôùn nhö noâng nghieäp, coâng nghieäp…, laø söï phaân coâng lao ñoäng chung, vaø söï phaân chia nhöõng ngaønh saûn xuaát aáy thaønh loaïi vaø thöù - laø söï phaân coâng lao ñoäng ñaëc thuø, coøn söï phaân coâng trong xöôûng thôï - laø söï phaân coâng lao ñoäng caù bieät” [11, 405] Chính söï phaùt trieån cuûa phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi, söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát, neàn saûn xuaát xaõ hoäi xuaát hieän nhieàu ngaønh ngheà môùi. Ñoái vôùi nhöõng nöôùc trong giai ñoaïn ñaàu khi cô sôû vaät chaát kyõ thuaät coøn coù nhöõng haïn cheáâ nhaát ñònh, söùc saûn xuaát, naêng löïc saùng taïo nhöõng thaønh töïu môùi cuûa khoa hoïc kyõ thuaät coâng ngheä coøn nhieàu haïn cheá, kyõ thuaät chæ ñoùng ôû vai troø thöù yeáu, thì nhaân toá quan troïng taøi nguyeân thieân nhieân, voán, söùc lao ñoäng …laø nguoàn goác cuûa söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng kinh teá, ñöôïc taäp trung chuû yeáu vaøo ngaønh thöù 1 vaø ngaønh thöù 2, laø nhöõng ngaønh laáy saûn phaåm tröïc tieáp töø töï nhieân vaø cheá bieán saûn phaåm töï nhieân.
- 10 - Lòch söû ñaõ coù moät thôøi gian töông ñoái daøi, ngaønh chuû ñaïo, truï coät söï phaùt trieån cuûa caùc neàn saûn xuaát xaõ hoäi laø noâng nghieäp hoaëc coâng nghieäp. Song khi löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån, söï thay ñoåi veà coâng cuï lao ñoäng vaø ñoái töôïng lao ñoäng cho thaáy haøm löôïng khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä vaø thoâng tin taêng leân raát nhieàu. Söï phaùt trieån ñoù daãn ñeán thay ñoåi ñaàu vaøo cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát, phaân boå caùc ngaønh ngheà ngaøy caøng nghieâng veà caùc ngaønh coâng ngheä môùi vaø phuïc vuï coù haøm löôïng lao ñoäng chaát xaùm, lao ñoäng trí tueä cao. Vieäc phaân tích cô caáu ngaønh cuûa neàn kinh teá khoâng chæ döøng laïi ôû nhöõng bieåu hieän veà maët löôïng (soá löôïng ngaønh, tyû troïng), maø quan troïng hôn laø phaân tích ñöôïc maët chaát cuûa cô caáu: ví trí, vai troø cuûa ngaønh hieän taïi trong neàn kinh teá vaø höôùng phaùt trieån trong töông lai cuûa chuùng. Söï töông taùc giöõa coâng nghieäp vaø noâng nghieäp trong söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá quoác daân, khaû naêng höôùng ngoaïi gaén vôùi xu theá quoác teá hoùa, toaøn caàn hoùa, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, quan heä giöõa cô caáu ngaønh vôùi cô caáu laõnh thoå, vuøng kinh teá ñeå phaùt huy lôïi theá tuyeät ñoái vaø lôïi theá töông ñoái cuûa moãi vuøng vaø cô caáu thaønh phaàn kinh teá ... ÔÛ nöôùc ta, quaù trình môû roäng vaø phaùt trieån ngaønh ngheà, phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi, ñaõ ñem laïi nhöõng thaønh coâng nhaát ñònh, vöøa goùp phaàn xaây döïng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, vöøa giaûi quyeát vieäc laøm, taïo ra nhieàu saûn phaåm oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng nhaân daân trong thôøi kyø quaù ñoä. Tuy nhieân, vieäc boá trí cô caáu kinh teá coù nhöõng sai laàm khoâng nhoû nhaát laø cô caáu ngaønh; trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thôøi kyø quaù ñoä nguoàn voán coøn haïn heïp, cô sôû vaät chaát kyõ thuaät coøn laïc haäu; song do noùng voäi chuû quan, raäp khuoân maùy moùc, phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp naëng, coâng nghieäp cô khí, nhieàu coâng trình “theá kyû” ra ñôøi, nhöng nguoàn voán khoâng ñaùp öùng, khoâng phuø hôïp vôùi thöïc tieãn nöôùc ta daãn ñeán laõng phí, hieäu quaû kinh teá raát thaáp, moät nöôùc saûn xuaát noâng nghieäp chieám tyû troïng lôùn, keát caáu haï taàng thaáp keùm; daãn ñeán saûn xuaát sa suùt ñôøi soáng nhaân daân gaëp nhieàu khoù khaên…
- 11 - Nhaän thöùc roõ vaán ñeà naøy, Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù VI, vôùi chuû tröông ñoåi môùi, trong ñoù ñoåi môùi vieäc xaây döïng cô caáu kinh teá, phaùt trieån kinh teá haøng hoùa, phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, thöïc hieän ba chöông trình muïc tieâu: löông thöïc, thöïc phaåm, haøng tieâu duøng vaø haøng xuaát khaåu, ñaõ ñöa neàn neàn saûn xuaát phaùt trieån, coù ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao, oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng nhaân daân. Quaù trình ñoù, thöïc hieän coâng nghieäp hoùa vôùi caùc noäi dung: caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä; chuyeån dòch cô caáu kinh teá phaân coâng laïi lao ñoäng moät caùch hôïp lyù, vôùi nhöõng tính quy luaät voán coù cuûa noù, thích öùng vôùi ñieàu kieän cuï theå cuûa nöôùc ta trong töøng giai ñoaïn töøng thôøi kyø, maø “boä xöông” cuûa noù laø “cô caáu coâng - noâng nghieäp - dòch vuï” gaén vôùi phaân coâng vaø hôïp taùc quoác teá saâu roäng, thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån. 1.1.3.Ñaëc ñieåm cuûa cô caáu kinh teá ngaønh. Cô caáu kinh teá ngaønh mang tính khaùch quan, tính khaùch quan naøy do trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát quy ñònh. Cô caáu ngaønh laø moät keát caáu kinh teá khaùch quan, nhaát laø trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng, thích öùng vôùi khaû naêng vaø nhu caàu aûn xuaát saûn phaåm do caùc ngaønh taïo ra. Tính khaùch quan cuûa cô caáu kinh teá ngaønh tröôùc heát do phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi, söï phaân chia lao ñoäng xaõ hoäi thaønh nhöõng ngaønh ngheà saûn xuaát khaùc nhau ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm coù coâng duïng khaùc nhau quy ñònh. Phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi daãn ñeán xuaát hieän caùc ngaønh, lónh vöïc, boä phaän kinh teá gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát seõ hình thaønh moät cô caáu kinh teá vôùi tyû leä caân ñoái töông öùng giöõa caùc boä phaän, tyû leä ñoù ñöôïc thay ñoåi thöôøng xuyeân vaø töï giaùc theo quaù trình dieãn bieán khaùch quan cuûa nhu caàu xaõ hoäi vaø khaû naêng ñaùp öùng yeâu caàu ñoù. Nhö vaäy, cô caáu kinh teá noùi chung vaø cô caáu ngaønh noùi rieâng, tröôùc heát tuøy thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát vaø phaân coâng lao ñoäng
- 12 - xaõ hoäi. Song löïc löôïng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát laø hai maët thoáng nhaát trong moät phöông thöùc saûn xuaát, vaø quyeát ñònh ñoái vôùi quan heä saûn xuaát. Thöïc chaát cuûa quan heä saûn xuaát ñöôïc bieåu hieän treân ba maët: Quan heä sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát, quan heä veà toå chöùc quaûn lyù hay trao ñoåi hoaït ñoäng lao ñoäng cho nhau vaø quan heä veà phaân phoái saûn phaåm. Trong quan heä saûn xuaát thì quan heä sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát coù tính chaát quyeát ñònh ñoái vôùi ngaønh kinh teá, bôûi tö lieäu saûn xuaát naøo seõ coù caùc ñoái töôïng lao ñoäng vaø tö lieäu lao ñoäng töông öùng, ñeå phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá cuï theå ñoái vôùi tö lieäu saûn xuaát ñoù nhaèm taïo ra saûn phaåm thích öùng ñoái vôùi moãi ngaønh. Hôn theá quan heä sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát quyeát ñònh quan heä toå chöùc quaûn lyù hay trao ñoåi hoaït ñoäng lao ñoäng cho nhau vaø quan heä phaân phoái saûn phaåm; nghóa laø quy ñònh vieäc phaùt trieån ngaønh ngheà. Cô caáu kinh teá mang tính lòch söû, noù thöôøng xuyeân vaän ñoäng bieán ñoåi laøm cho soá löôïng vaø tyû troïng caùc ngaønh ngheà thay ñoåi. Sôû dó nhö vaäy vì gaén vôùi moãi giai ñoaïn phaùt trieån khaùc nhau cuûa löïc löôïng saûn xuaát, cuûa phaân coâng lao ñoäng, coù quan heä saûn xuaát khaùc nhau taïo neân söï bieán ñoåi soá löôïng, tyû trong vaø vai troø khaùc nhau cuûa caùc ngaønh ngheà. Hôn theá, quan heä saûn xuaát vaø löïc löôïng saûn xuaát laø hai maët thoáng nhaát trong moät phöông thöùc saûn xuaát, trong ñoù löïc löôïng saûn xuaát laø noäi dung laø yeáu toá ñoäng nhaát, caùch maïng nhaát, löïc löôïng saûn xuaát luoân vaän ñoäng vaø bieán ñoåi; quan heä saûn xuaát phaûi vaän ñoäng vaø bieán ñoåi theo noù. Do vaäy, cô caáu kinh teá thay ñoåi laø moät ñieàu taát yeáu. Vieäc naém vöõng tính lòch söû vaø tính khaùch quan cuûa cô caáu kinh teá coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng. Ñaây laø cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn quan troïng xaùc ñònh cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu ngaønh, thích öùng vôùi töøng giai ñoaïn ñeå taän duïng coù hieäu quaû toái ña naêng löïc saûn xuaát saün coù, nhaân toá coù yù nghóa quyeát ñònh
- 13 - ñeán toác ñoä taêng tröôûng kinh teá vaø phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc trong moãi giai ñoaïn, moãi thôøi kyø. Xu höôùng chung veà söï bieán ñoäng cô caáu kinh teá ngaønh treân thöïc teá phaûn aùnh tyû troïng caùc ngaønh saûn xuaát vaät chaát coâng, noâng nghieäp giaûm, ngaønh dòch vuï phi vaät chaát taêng leân trong neàn kinh teá quoác daân. “ÔÛ Myõ ngay töø naêm 1955 soá lao ñoäng dòch vuï vaø vaên phoøng ñaõ nhieàu hôn soá löôïng coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát. Trong caùc thôøi kyø 1960 -1989, tyû troïng soá lao ñoäng laøm vieäc trong caùc ngaønh thöù nhaát vaø thöù hai trong toång lao ñoäng caû nöôùc Myõ giaûm bình quaân haøng naêm töông öùng laø 3,3% vaø 1,3%, trong khi ñoù tyû troïng lao ñoäng trong ngaønh thöù ba taêng bình quaân 1,2%” [17, 105-106] Xu höôùng bieán ñoäng cuûa cô caáu kinh teá ngaønh trong quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi ñaõ ñöôïc Karl Marx phaân tích trong lyù luaän taùi saûn xuaát tö baûn xaõ hoäi vaø ñaõ ruùt ra ba keát luaän quan troïng ñaûm baûo quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi, thöù nhaát I(v+m)>IIC; thöù hai, I(c+v+m)>IC + IIC; thöù ba, II(c+v+m)
- 14 - caùc vuøng, caùc thaønh phaàn kinh teá …vaø ngay giöõa caùc boä phaän trong cuøng moät ngaønh kinh teá. Nhöõng moái quan heä naøy theå hieän caû treân hai maët chaát vaø löôïng. Trong hoaøn caûnh quoác teá hieän nay ñang coù nhöõng bieán ñoåi saâu saéc, caùch maïng khoa hoïc - coâng ngheä ñang dieãn ra moät caùch maïnh meõ, saâu roäng ñaõ vaø ñang cuoán huùt caùc nöôùc ôû nhieàu möùc ñoä khaùc nhau trong quaù trình quoác teá hoùa, toaøn caàu hoùa veà maët kinh teá. Nhöõng bieán ñoåi ñoù vöøa taïo thôøi cô phaùt trieån nhanh cho caùc nöôùc, vöøa ñaët ra nhöõng thöû thaùch gay gaét, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng nöôùc laïc haäu veà kinh teá. Taân Phuù, moät quaän ñöôïc taùch ra töø quaän Taân Bình cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñang trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Tuy nhieân cô sôû vaät chaát kyõ thuaät coøn yeáu, trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä chöa cao, nguoàn lao ñoäng coøn raát doài daøo; vì vaäy vieäc chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa laø moät taát yeáu khaùch quan nhaèm toå chöùc laïi saûn xuaát, phaân coâng laïi lao ñoäng, söû duïng lôïi theá tuyeät ñoái vaø lôïi theá töông ñoái phaùt huy theá maïnh cuûa quaän, khai thaùc tieàm naêng saün coù thuùc ñaåy saûn xuaát cuûa quaän phaùt trieån. Muïc ñích cuoái cuøng cuûa vieäc chuyeån dòch cô caáu kinh teá phaûi ñaït ñöôïc muïc tieâu haøng ñaàu laø taêng tröôûng nhanh, ñuû vieäc laøm, phaân phoái coâng baèng hôïp lyù. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh laø noäi dung coát loõi, laø nhaân toá quan troïng cuûa chuyeån dòch cô caáu kinh teá, laø nhaân toá quan troïng nhaát quyeát ñònh hieäu quaû cuûa neàn kinh teá quoác daân noùi chung vaø quaän Taân Phuù noùi rieâng. 1.2.1. Thöïc chaát chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh. Do ñaëc tröng cuûa cô caáu ngaønh laø moät quaù trình kinh teá “luoân vaän ñoäng” nhaát laø trong kinh teá haøng hoùa, kinh teá thò tröôøng. Vì vaäy, vieäc phaân tích cô caáu ngaønh caàn thaáy roõ tính quy luaät cuûa söï vaän ñoäng vaø luoân ñaët ra phöông höôùng chuyeån dòch cô caáu ngaønh, thích öùng vôùi yeâu caàu phaùt trieån kinh teá trong töøng giai ñoaïn.
- 15 - Chuyeån dòch cô caáu ngaønh thöïc chaát laø thöïc hieän moät cuoäc caùch maïng veà phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi, phaân boá laïi daân cö, phaân boá laïi ngaønh ngheà, ñeå söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân, lao ñoäng, vaät tö, tieàn voán, nhaèm mang laïi hieäu quaû kinh teá cao nhaát. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá vöøa mang tính lòch söû vöøa mang tính khaùch quan. Thöïc chaát chuyeån dòch cô caáu ngaønh laø caûi taïo cô caáu cuõ, laïc haäu, chöa phuø hôïp ñeå xaây döïng cô caáu môùi tieân tieán, hoaøn thieän hieän ñaïi. Nhaèm ña daïng hoùa ngaønh ngheà, ña daïng hoùa chuûng loaïi vaø chaát löôïng saûn phaåm ñeå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh laø moät taát yeáu khaùch quan, bôûi söùc eùp cuûa thò tröôøng vaø yeâu caàu phaùt trieån kinh teá, saûn xuaát xaõ hoäi khoâng bao giôø ngöøng vaø do vaäy khoâng theå ngöøng vieäc saûn xuaát caùc tö lieäu saûn xuaát vaø caùc tö lieäu tieâu duøng; vì vaäy phaûi coù söï thay ñoåi ngaønh taïo saûn phaåm thích öùng vôùi yeâu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, taát yeáu phaûi chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh cuûa neàn kinh teá laø söï thay ñoåi coù muïc ñích coù ñònh höôùng vaø döïa treân cô sôû phaân tích ñaày ñuû caên cöù lyù luaän vaø thöïc tieãn. Söï phaùt trieån cuûa caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä, löïc löôïng saûn xuaát, phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi daãn ñeán taát yeáu söï thay ñoåi caùc boä phaän, caùc nhaân toá cuûa quaù trình saûn xuaát, cuøng vôùi vieäc aùp duïng ñoàng boä caùc giaûi phaùp caàn thieát ñeå chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh hôïp lyù vaø coù hieäu quaû ngaøy caøng cao. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh laø noäi dung quan troïng, cô baûn, laâu daøi trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Xaùc ñònh phöông höôùng vaø giaûi phaùp chuyeån dòch ñuùng seõ phaùt huy söùc maïnh toång hôïp naêng löïc noäi sinh, khai thaùc trieät ñeå coù hieäu quaû cao khaû naêng vaø theá maïnh cuûa caùc ngaønh, caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc vuøng trong neàn kinh teá caû nöôùc.
- 16 - Xu theá chung cuûa theá giôùi cuõng nhö Vieät Nam veà cô caáu ngaønh: ngaønh noâng nghieäp khoâng ngöøng thu nhoû veà phaïm vi, tyû troïng ngaøy caøng giaûm trong neàn kinh teá quoác daân, ngaønh coâng nghieäp töø môû roäng ñeán thu heïp; ngaønh dòch vuï, du lòch, thöông maïi khoâng ngöøng môû roäng vaø chieám tyû troïng ngaøy caøng lôùn trong toaøn boä GNP. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh, tröôùc heát vaø chuû yeáu tuøy thuoäc vaøo thöïc traïng söï bieán ñoäng cuûa löïc löôïng saûn xuaát vaø ñoøi hoûi cuûa thò tröôøng. Trong nhöõng ñieàu kieän cuï theå nhaát ñònh veà maët khoâng gian vaø thôøi gian, chuyeån dòch cô caáu ngaønh cuûa moät quoác gia hay vuøng, laõnh thoå laø tuøy thuoäc vaøo xu höôùng vaän ñoäng phaùt trieån cuûa kinh teá - xaõ hoäi. Bieåu hieän cuûa noù laø söï thay ñoåi tyû troïng cuûa töøng ngaønh trong GDP cuûa quoác gia hay vuøng ñoù. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh laø quaù trình laøm toái öu hoùa cô caáu ngaønh. Ñoái vôùi neàn kinh teá quoác daân, ñoù laø söï vaän ñoäng vaø bieán ñoåi cuûa caùc ngaønh cuûa khu vöïc I, II, III, theo chieàu höôùng taêng tyû troïng khu vöïc II vaø III caû veà soá tuyeät ñoái vaø töông ñoái, giaûm tyû troïng caùc ngaønh khu vöïc I trong GDP, giaûm caû veà soá löôïng lao ñoäng, vieäc laøm. Trong noäi boä ngaønh noâng nghieäp, chuyeån dòch cô caáu saûn xuaát noâng nghieäp laø hình thaønh caùc vuøng saûn xuaát noâng nghieäp oån ñònh vôùi chaát löôïng cao, baûo ñaûm an ninh löông thöïc; phaùt trieån caùc vuøng caây coâng nghieäp caây aên quaû gaén vôùi coâng nghieäp cheá bieán; naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû vaø taêng tyû troïng ngaønh chaên nuoâi trong noâng nghieäp, phaùt huy lôïi theá ngaønh thuûy saûn, taïo thaønh ngaønh xuaát khaåu muõi nhoïn. Phaán ñaáu ñaït möùc taêng tröôûng noâng nghieäp haøng naêm khoaûng 4,5%. Tyû troïng noâng nghieäp trong GDP khoaûng 16-17%, tyû troïng chaên nuoâi trong toång giaù trò noâng nghieäp taêng leân 30%. Thuûy saûn ñaït saûn löôïng 2,5-3 trieäu taán. Kim ngaïch
- 17 - xuaát khaåu noâng laâm thuyû saûn ñaït khoaûng 8-9 tyû USD, trong ñoù thuûy saûn khoaûng 3 tyû USD. Ñoái vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp, xaây döïng vaø keát caáu haï taàng kyõ thuaät. Phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp nhö: daàu khí, luyeän kim, hoùa chaát cô baûn, phaân boùn, vaät lieäu xaây döïng, cô khí; caùc ngaønh coâng nghieäp döïa vaøo coâng ngheä cao, nhaát laø coâng ngheä thoâng tin, vieãn thoâng ñieän töû, ñaëc bieät phaùt trieån coâng ngheä phaàn meàm. Phaùt trieån nhanh caùc ngaønh coù khaû naêng phaùt huy lôïi theá chi phí thaáp, hieäu quaû cao, caïnh tranh chieám lónh ñöôïc thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc nhö cheá bieán noâng laâm thuûy saûn, may maëc, giaøy deùp, ñieän töû, moät soá saûn phaåm cô khí vaø haøng tieâu duøng … Cuøng vôùi vieäc hoaøn chænh naâng caáp caùc khu coâng nghieäp khu cheá xuaát hieän coù, xaây döïng moät soá khu coâng ngheä cao, hình thaønh caùc cuïm coâng nghieäp lôùn vaø khu kinh teá môû. Phaùt trieån nhieàu hình thöùc lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp nhoû, vöøa vaø lôùn caû trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, baûo hoä sôû höõu coâng nghieäp… Toác ñoä taêng tröôûng giaù trò gia taêng coâng nghieäp (keå caû xaây döïng) trung bình trong 10 naêm tôùi phaán ñaáu ñaït 10 -10,5% /naêm. Ñeán naêm 2010, coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 40 - 41% GDP vaø thu huùt khoaûng 23 -24% lao ñoäng coù vieäc laøm; saûn phaåm coâng nghieäp chieám khoaûng 70 - 75% toång kim ngaïch xuaát khaåu. Saûn xuaát ñaït 69 - 71 tyû kwh ñieän; 34 -35 trieäu taán daàu thoâ quy ñoåi; 12 trieäu taán xaêng daàu; cô khí cheá taïo ñaùp öùng 40% nhu caàu trong nöôùc, tyû leä noäi ñòa hoùa trong laép raùp 60 - 70%. Ñoái vôùi caùc ngaønh dòch vuï, phaùt trieån maïnh caùc loaïi hình dòch vuï nhö thöông maïi, vaän taûi, böu chính, vieãn thoâng, du lòch, taøi chính - tieàn teä vaø dòch vuï kyõ thuaät tö vaán… vôùi chaát löôïng ngaøy caøng cao goùp phaàn giaûi quyeát vieäc laøm,
- 18 - chuyeån dòch nhanh cô caáu kinh teá, cô caáu lao ñoäng phuø hôïp vôùi quaù trình thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Trong toaøn boä caùc ngaønh kinh teá chuù troïng ngaønh kinh teá dòch vuï, phaán ñaáu ñoái vôùi ngaønh naøy, tính theo giaù trò gia taêng ñaït nhòp ñoä taêng tröôûng bình quaân haøng naêm 7-8% vaø ñeán naêm 2010 chieám 42-43% GDP, khoaûng 26-27% toång lao ñoäng xaõ hoäi. 1.2.2. Yeâu caàu cuûa chuyeån dòch cô caáu ngaønh trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Sôû dó chuyeån dòch cô caáu ngaønh phaûi gaén vôùi quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, nhaát laø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp, noâng thoân leân haøng ñaàu vì nöôùc ta hieän nay vaãn laø nöôùc noâng nghieäp, daân soá noâng nghieäp chieám 80% vaø lao ñoäng noâng nghieäp chieám 70%. Vì noâng nghieäp laø nguoàn cung caáp löông thöïc, nguyeân lieäu, nguoàn xuaát khaåu quan troïng, ñoàng thôøi laø thò tröôøng tieâu thuï lôùn nhaát hieän nay. Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa tröôùc heát seõ taïo ra caùc tö lieäu lao ñoäng môùi, quan troïng vaø cô baûn nhaát laø coâng cuï lao ñoäng ñeå ñöa naêng suaát lao ñoäng taêng leân, taïo ñieàu kieän toát nhaát cho söï phaùt trieån keát caáu haï taàng kinh teá - xaõ hoäi, vöøa trang bò theâm caùc yeáu toá cuûa quaù trình saûn xuaát nhaát laø tö lieäu lao ñoäng vöøa naâng cao chaát löôïng cuûa caùc yeáu toá ñoù. Ñaây laø cô sôû ñeå taïo caùc tö lieäu lao ñoäng vaø ñoái töôïng lao ñoäng môùi, môû roäng vaø phaùt trieån ngaønh ngheà, cô sôû quan troïng cho chuyeån dòch cô caáu ngaønh. Nhö treân ñaõ phaân tích, coâng nghieäp hoùa naâng cao chaát löôïng caùc yeáu toá tö lieäu saûn xuaát, ñoøi hoûi phaûi naâng cao trình ñoä söùc lao ñoäng maø heä quaû cuûa noù seõ giaûm ñöôïc nguoàn lao ñoäng trong lónh vöïc noâng nghieäp naêng suaát thaáp ñang chieám moät tyû troïng lôùn ôû nöôùc ta hieän nay, chuyeån moät boä phaän lao ñoäng noâng
- 19 - nghieäp sang caùc ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï, thöông maïi, taïo vieäc laøm, naâng cao thu nhaäp oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng nhaân daân. Xuaát phaùt töø ñaëc tröng cuûa cô caáu ngaønh laø quan heä tyû leä gaén boù höõu cô, vöøa nöông töïa vaøo nhau vöøa cheá öôùc laãn nhau giöõa caùc ngaønh vaø caùc phaân ngaønh. Do ñoù chuyeån dòch cô caáu ngaønh caàn giaûi quyeát raát nhieàu caùc moái quan heä vaø taùc ñoäng qua laïi laãn nhau; chaúng haïn giöõa cô caáu ngaønh vôùi cô caáu thaønh phaàn kinh teá, cô caáu vuøng laõnh thoå…. Keát hôïp cô caáu ngaønh vôùi cô caáu vuøng laõnh thoå nhaèm phaùt huy lôïi theá töông ñoái vaø lôïi theá tuyeät ñoái cuûa vuøng trong vieäc phaùt trieån ngaønh. Keát hôïp cô caáu ngaønh vôùi cô caáu thaønh phaàn kinh teá laø nhaèm huy ñoäng caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá, phaùt trieån caùc vuøng laõnh thoå. “Chæ khi naøo ngaønh vaän taûi vaø neàn ñaïi coâng nghieäp, ñaõ hoaøn toaøn ñöôïc khoâi phuïc, khieán giai caáp voâ saûn coù theå cung caáp cho noâng daân, nhaèm ñoåi laáy saûn phaåm noâng nghieäp, taát caû nhöõng vaät phaåm coâng nghieäp maø noâng daân caàn duøng cho baûn thaân hoï, thì khi ñoù, ñöùng veà quan ñieåm xaõ hoäi chuû nghóa maø noùi, söï lieân minh giöõa nhöõng ngöôøi tieåâu noâng vaø giai caáp voâ saûn môùi trôû neân hoaøn toaøn ñuùng ñaén vaø vöõng chaéc”.[8,8] Moái quan heä giöõa cô caáu ngaønh vaø cô caáu vuøng laõnh thoå theå hieän thoâng qua caùc moái quan heä theo höôùng: keát hôïp coâng nghieäp vôùi noâng nghieäp; thaønh thò vôùi noâng thoân. Keát hôïp chuyeân moân hoùa vaø phaùt trieån toång hôïp theo vuøng. Keát hôïp kinh teá vôùi quoác phoøng. Keát hôïp giöõa taêng tröôûng kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng… Söï phaùt trieån cuûa phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi taát yeáu daãn ñeán chuyeån dòch cô caáu ngaønh: “Söï phaân coâng lao ñoäng xuaát phaùt töø söï phaân chia caùc ngheà nghieäp raát khaùc nhau vaø ñi ñeán moät söï phaân coâng trong ñoù nhieàu coâng nhaân chia nhau cheá taïo cuøng moät saûn phaåm nhö trong coâng tröôøng thuû coâng. ÔÛ nhöõng daân