Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao sô thu thế từ thuế sử dụng đất phi nông nghiệp của Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH<br /> __________________<br /> <br /> CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT<br /> <br /> TRẦN THỊ THANH HẢO<br /> <br /> GIẢI PHÁP NÂNG CAO SỐ THU THUẾ<br /> TỪ THUẾ SỬ DỤNG ĐẤT PHI NÔNG NGHIỆP<br /> CỦA VIỆT NAM<br /> Chuyên ngành: Chính sách công<br /> Mã số: 60.31.14<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ THÀNH TỰ ANH<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2011<br /> <br /> 1<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan những nội dung trong luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các tham<br /> chiếu, trích dẫn, lược trích, lược dịch và số liệu được sử dụng trong từng ngữ cảnh cụ thể<br /> đều được dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết tốt nhất của tôi.<br /> Những phân tích và quan điểm thể hiện trong luận văn này là của cá nhân tác giả màkhông<br /> nhất thiết phản ánh quan điểm của Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh hay<br /> của Chương Trình Giảng Dạy Kinh Tế Fulbright.<br /> <br /> Tác giả luận văn<br /> <br /> 2<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Tác giả luận văn xin gửi lời cám ơn chân thành đến những người thầy, người bạn trong<br /> suốt thời gian qua đã hỗ trợ và giúp đỡ tôi trong việc thu thập thông tin, phân tích, phê<br /> bình, góp ý và phản biện nhằm hoàn thiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành<br /> đến Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, người trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện<br /> luận văn này. Xin cám ơn những góp ý, phê bình mang tính phản biện của Tiến sĩ Vũ<br /> Thành Tự Anh về từng nội dung chi tiết được thể hiện trong luận văn này. Tôi xin gửi lời<br /> cám ơn chân thành đến Tiến sĩ Phan Hiển Minh về những góp ý mang tính thực tiễn cao,<br /> giúp tôi nắm bắt sâu sắc hơn các vấn đề về thực tiễn hành thu thuế cũng như công tác<br /> chuẩn bị cho việc thi hành Luật thuế Sử dụng Đất phi Nông nghiệp ở Việt Nam. Tôi xin<br /> gửi lời cám ơn chân thành đến Tiến sĩ Jay K. Rosengard đã giới thiệu cho tôi những nguồn<br /> tài liệu quý báu cũng như những gợi ý của Tiến sĩ Jay K. Rosengard về các vấn đề chính<br /> sách mà Việt Nam cần quan tâm trong quá trình cải cách hệ thống thuế bất động sản. Tôi<br /> xin cám ơn Tiến sĩ Đinh Công Khải, người đã tổ chức các buổi thảo luận và đã có những<br /> góp ý quý báu giúp tôi hoàn thiện đề cương của luận văn này. Cuối cùng, tôi xin cám ơn<br /> những người bạn đã góp ý và giúp tôi chỉnh sửa, hoàn thiện từng nội dung của bản luận văn<br /> này.<br /> <br /> 3<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Trong bối cảnh các nguồn thu chính từ dầu mỏ, ngoại thương và doanh nghiệp nhà nước<br /> của Việt Nam có xu hướng giảm sút, từ năm 2004, Chính phủ Việt Nam đã có những cải<br /> cách mang tính toàn diện hệ thống thuế quốc gia nhằm tìm kiếm những nguồn thu ổn định<br /> hơn cho ngân sách nhà nước. Theo đó, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp được chọn là giải<br /> pháp giúp bù đắp các khoản chi của chính quyền địa phương nhằm không chỉ cung cấp các<br /> dịch vụ công địa phương tốt hơn mà còn giúp giảm gánh nặng ngân sách trung ương.<br /> Về lý thuyết, thuế đánh vào bất động sản có khả năng mang lại nguồn thu tương đối ổn<br /> định cho ngân sách địa phương và có độ nổi cao do sự tăng giá của nhà, đất cùng với sự<br /> phát triển của nền kinh tế. Song, khác với thông lệ quốc tế, Việt Nam chỉ đánh thuế đất<br /> nguyên thổ mà không đánh thuế công trình trên đất.Không chỉ như vậy, so với các nước<br /> được chọn trong nghiên cứu, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp của Việt Nam có cơ sở thuế<br /> hẹp và thuế suất thấp.Điều này ngược với lý thuyết về thiết kế thuế vững chắc (thuế suất<br /> thấp, cơ sở thuế rộng). Ngoài ra, cũng theo sắc thuế này, giá đất tính thuế được giữ ổn định<br /> trong mỗi chu kỳ năm năm thay vì được điều chỉnh hàng năm theo giá thị trường. Những<br /> hạn chế bên trên không chỉ khiến cho mục tiêu tăng nguồn thu cho ngân sách không đạt<br /> được mà còn làm mất đi tính công bằng theo chiều dọc của sắc thuế.<br /> Xuất phát lý do này, trên cơ sở lý thuyết về đánh thuế tối ưu và thuế đấtvà từ bài học kinh<br /> nghiệm của một số nước, trong nghiên cứu này, tác giả đã đề xuất các phương án nâng cao<br /> số thu thuế thông qua việc nâng cao thuế suất, mở rộng cơ sở thuế và nâng cao hiệu quả<br /> hành thu thuế.<br /> Việc thực hiện các phương án thuế này được chia thành hai giai đoạn: trong ngắn hạn, chú<br /> trọng công tác hành thu, cụ thể là hoàn thiện hệ thống dữ liệu, định giá, ứng dụng công<br /> nghệ thông tin và tuyên truyền;ngoài ra, đối với khu vực đô thị, giá đất tính thuế được áp<br /> dụng theo giá thị trường điều chỉnh hàng năm theo hệ số CPI để vừa giúp tăng thu ngân<br /> sách vừa kiềm chế tình trạng bong bóng bất động sản; trong dài hạn, khi công tác hành thu<br /> đã được cải thiện, người dân đã thích ứngvới sắc thuế mới, Chính phủ sẽ từng bước nâng<br /> cao thuế suất, mở rộng cơ sở thuế đối với công trình trên đất và điều chỉnh giá đất hàng<br /> năm theo tỷ lệ tăng trưởng GDP nhằm đảm bảo đồng thời độ nổi và tính khả thi của sắc<br /> thuế.<br /> <br /> 4<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................................... 1<br /> LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................................... 2<br /> TÓM TẮT ........................................................................................................................................... 3<br /> MỤC LỤC .......................................................................................................................................... 4<br /> DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................................................... 6<br /> DANH MỤC HÌNH VẼ ...................................................................................................................... 7<br /> I.<br /> <br /> GIỚI THIỆU ............................................................................................................................... 8<br /> 1.1<br /> <br /> Bối Cảnh Nghiên Cứu ......................................................................................................... 8<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> Vấn Đề Nghiên Cứu .......................................................................................................... 10<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> Mục Tiêu và Phạm Vi Nghiên Cứu................................................................................... 10<br /> <br /> 1.4<br /> <br /> Cấu Trúc Của Nghiên Cứu................................................................................................ 11<br /> <br /> II.<br /> <br /> CƠ SỞ LÝ THUYẾT, NGUỒN TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 12<br /> 2.1<br /> <br /> Lý Thuyết Về Đánh Thuế Tối Ưu ..................................................................................... 12<br /> <br /> 2.2<br /> <br /> Lý Thuyết Về Đánh Thuế Đất........................................................................................... 13<br /> <br /> 2.3<br /> <br /> Nguồn Tài Liệu Và Nghiên Cứu Trước ............................................................................ 14<br /> <br /> 2.4<br /> <br /> Phương Pháp Nghiên Cứu................................................................................................. 15<br /> KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN ......................................... 16<br /> <br /> III.<br /> 3.1<br /> <br /> Cải Cách Thuế Bất Động Sản ởJamaica, Philippines, Chilê và Indonesia........................ 17<br /> <br /> 3.1.1<br /> <br /> Cơ sở thuế ................................................................................................................. 17<br /> <br /> 3.1.2<br /> <br /> Thuế suất ................................................................................................................... 18<br /> <br /> 3.1.3<br /> <br /> Định giá ..................................................................................................................... 18<br /> <br /> 3.1.4<br /> <br /> Hành thu .................................................................................................................... 19<br /> <br /> 3.1.5<br /> <br /> Mục tiêu cải cách ...................................................................................................... 19<br /> <br /> 3.1.6<br /> <br /> Hiệu quả .................................................................................................................... 20<br /> <br /> 3.1.7<br /> <br /> Kết luận ..................................................................................................................... 20<br /> <br />