Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Uỷ Ban Nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:79

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích và đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đến năm 2020.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Uỷ Ban Nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN --------------------------------------- NGUYỄN THANH TOÀN HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN XÃ HÒA KHÁNH NAM, HUYỆN ĐỨC HÒA, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã ngành: : 8.34.02.01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ KỲ Long An, năm 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung của Luận văn này hoàn toàn do tôi nghiên cứu và thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sỹ Trần Thị Kỳ. Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Toàn
ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới trường Đại học Kinh Tế Công Nghiệp Long An, khoa Tài Chính – Ngân Hàng và các Thầy, Cô tham gia giảng dạy đã cung cấp những kiến thức cơ bản hữu ích và đã giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS.Trần Thị Kỳ - Người cô đã tận tâm giúp đỡ, chỉ dẫn cho tác giả phương pháp luận và những kiến thức quý báu trong suốt thời gian hướng dẫn nghiên cứu, để tác giả hoàn thành Luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và các ban ngành trực thuộc Ủy ban nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, những bạn bè, người thân đã động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Mặc dù đã cố gắng nỗ lực rất nhiều nhưng với kiến thức và thời gian có hạn nên Luận văn chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong quý Thầy và Cô và đồng nghiệp, bạn bè góp ý kiến cho tôi. Tác giả xin trân trọng cảm ơn ! Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Toàn
iii TÓM TẮT LUẬN VĂN Ngân sách Nhà nước là công cụ thúc đẩy hoạt động sản xuất, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi cho các cá nhân, chủ thể trong nền kinh tế. Vấn đề quản lý ngân sách nhà nước, quan hệ giữa các cấp chính quyền trong việc phân cấp quản lý ngân sách nhà nước là vấn đề rất phức tạp, làm sao vừa đảm bảo được tính tập trung thống nhất, vừa phát huy tính chủ động, sáng tạo của các cấp chính quyền trong việc giải quyết tốt các vấn đề kinh tế xã hội, bảo đảm kỷ cương trong quản lý ngân sách nhà nước theo pháp luật. Bài viết nghiên cứu sâu về hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước ở cấp xã và trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý thu, chi, chống thất thoát và sử dụng lãng phí ngân sách nhà nước. Trong chương 1, Luận văn đã trình bày hệ thống lý luận cơ bản về ngân sách nhà nước bao gồm: Khái niệm về ngân sách nhà nước, hệ thống ngân sách nhà nước, những nội dung về quản lý ngân sách xã. Bên cạnh đó, để thuận lợi cho nghiên cứu chương tiếp theo, Luận văn thực hiện phân tích quy trình quản lý ngân sách xã, các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách xã. Đây là tiền đề phân tích và đánh giá hiệu quả quản lý ngân sách xã trong chương tiếp theo. Trong chương 2, “Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An trong giai đoạn 2016-2018”. Dựa vào việc mô tả thực trạng dưới hình thức các bảng thống kê, biểu đồ và từ kết quả phân tích Luận văn đã làm rõ những kết quả đạt được, các tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại. Chương 3, là đề xuất của tác giả về các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An trong thời gian tới.
iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Nội dung diễn giải HĐND Hội đồng nhân dân NSNN Ngân sách nhà nước NSX Ngân sách xã UBND Ủy ban nhân dân
v DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT TÊN BẢNG TRANG Bảng 2.1 Lập dự toán ngân sách xã năm 2016-2018 30 Bảng 2.2 Thực hiện dự toán ngân sách xã 31 Bảng 2.3 Dự toán ngân sách xã năm 2016-2018 32 Bảng 2.4 Cơ cấu dự toán thu ngân sách xã theo nội dung năm 2016-2018 33 Bảng 2.5 Thực hiện dự toán thu ngân sách xã năm 2016-2018 35 Bảng 2.6 Nội dung chi tiết các khoản thu ngân sách năm 2016-2018 36 Bảng 2.7 Dự toán chi ngân sách xã năm 2016-2018 38 Bảng 2.8 Cơ cấu dự toán chi ngân sách xã theo nội dung năm 2016-2018 40 Bảng 2.9 Thực hiện dự toán chi ngân sách xã năm 2016-2018 41 Bảng 2.10 Chi tiết thực hiện dự toán các khoản chi năm 2016-2018 42 Bảng 2.11 Cân đối NSNN tại Xã Hòa Khánh Nam theo dự toán 47 Bảng 2.12 Thực hiện cân đối NSNN tại Xã Hòa Khánh Nam 47 Bảng 2.13 Cân đối NSNN tại Xã Hòa Khánh Nam thực tế so dự toán 48 Bảng 2.14 Kết quả thực hiện các chỉ tiêu kinh tế-xã hội năm 2016-2018 48
vi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT TÊN BẢNG TRANG Sơ đồ 1 Hệ thống Ngân sách Nhà nước Việt Nam 7 Sơ đồ 2 Tổ chức bộ máy chính quyền Xã Hòa Khánh Nam 28
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................................... v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ........................................................................................ vi PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Sự cần thiết của đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 1 2.1. Mục tiêu chung .................................................................................................... 1 2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................. 2 3.1. Phạm vi về không gian, địa điểm ........................................................................ 2 3.2. Phạm vi về thời gian............................................................................................ 2 4. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................. 2 5. Những đóng góp của luận văn................................................................................ 2 6. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................ 2 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước ........................................................ 3 8. Bố cục luận văn ....................................................................................................... 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI ĐỊA PHƯƠNG .................................................... 5 1.1. Lý luận về ngân sách nhà nước ......................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm ................................................................................................................. 5 1.1.2. Hệ thống ngân sách nhà nước ............................................................................... 6 1.1.2.1. Ngân sách trung ương ............................................................................... 6 1.1.2.2. Ngân sách địa phương............................................................................... 6 1.2. Quản lý ngân sách nhà nước địa phương và đặc điểm ngân sách nhà nước cấp xã ............................................................................................................................ 7 1.2.1. Ngân sách nhà nước địa phương .......................................................................... 8 1.2.2.1. Khái niệm .................................................................................................. 8 1.2.2.2. Nguyên tắc quản lý ngân sách .................................................................. 9 1.2.2.3. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước địa phương ................................ 10 1.2.2.4. Mối quan hệ giữa các cấp ngân sách địa phương ................................. 11
1.2.2. Đặc điểm quản lý ngân sách nhà nước cấp xã……………………..............14 1.3. Hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp xã ................................................. 16 1.3.1. Quan điểm về hiệu quả và nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách cấp xã ................. 16 1.3.2. Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước .......................... 18 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả quản lý ..................................................... 19 1.3.3.1. Nhân tố chủ quan .................................................................................... 19 1.3.3.2. Nhân tố chủ quan .................................................................................... 20 1.3.4. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp xã...... 22 1.4. Bài học rút ra từ kinh nghiệm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước của cấp chính quyền địa phương trong nước ............................................... 22 1.4.1. Những kinh nghiệm ............................................................................................. 22 Phường An Bình, Quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ ........................................... 22 1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho Ủy ban nhân dân Xã Hòa Khánh Nam ................. 23 Kết luận chương 1 ..................................................................................................... 24 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI XÃ HÒA KHÁNH NAM, HUYỆN ĐỨC HÒA, TỈNH LONG AN GIAI ĐOẠN 2016- 2018 ............................................................................................................................ 25 2.1. Giới thiệu về Ủy ban nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An ...................................................................................................................... 25 2.1.1. Vị trí địa lý và đặc điểm về điều kiện tự nhiên ................................................ 25 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ............................................................................... 25 2.1.3. Ảnh hưởng của đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến quản lý ngân sách Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An............................. 27 2.1.3.1. Thuận lợi ................................................................................................. 27 2.1.3.2. Khó khăn .................................................................................................. 27 2.1.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy chính quyền Xã Hòa Khánh Nam ............................. 28 2.1.5. Khái quát kết quả quản lý NSNN Xã Hòa Khánh Nam ................................ 30 2.2. Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại Ủy ban nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018 ..................... 31 2.2.1. Thực trạng quản lý thu ngân sách xã .................................................................. 31 2.2.1.1. Quy trình lập dự toán thu ngân sách xã .................................................. 31
2.2.1.2 Thực hiện dự toán thu ngân sách xã ..................................................... 384 2.2.1.3. Tình hình quyết toán thu ngân sách xã .................................................. 38 2.2.2. Thực trạng quản lý chi ngân sách xã.................................................................. 38 2.2.2.1. Quy trình lập dự toán chi ngân sách xã ………………….................38 2.2.2.2. Thực hiện dự toán chi ngân sách xã………………………………….41 2.2.2.3. Tình hình quyết toán chi ngân sách xã……………………………....47 2.2.3. Về cân đối ngân sách xã……………………………………………………47 2.2.3.1. Về cân đối ngân sách xã theo dự toán………………………………..47 2.2.3.2. Về cân đối ngân sách xã theo thực tế…………………………………47 2.2.3.3. So sánh cân đối ngân sách xã theo dự toán và thực tế tại Xã Hòa Khánh Nam…………………………………………………………………………..….48 2.2.4. Tình hình hoàn thành kế hoạch về các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của xã…..48 2.3. Đánh giá về quản lý ngân sách Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An……………………………………………………………………………..50 2.3.1. Những kết quả đạt dược ....................................................................................... 50 2.3.1.1. Lập dự toán, quyết toán ngân sách Xã Hòa Khánh Nam giai đoạn 2016- 2018 ...................................................................................................................... 50 2.3.1.2. Thực hiện dự toán thu ............................................................................. 51 2.3.1.3. Về quản lý chi ngân sách Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An ................................................................................................................ 52 2.3.1.4. Về quản lý cân đối thu chi ngân sách...................................................... 53 2.3.2. Các hạn chế ............................................................................................................ 55 2.4. Nguyên nhân của các hạn chế ........................................................................... 55 2.4.1. Nguyên nhân chủ quan ......................................................................................... 55 2.4.2. Nguyên nhân khách quan ..................................................................................... 57 Kết luận chương 2 ..................................................................................................... 58 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ TẠI XÃ HÒA KHÁNH NAM, HUYỆN ĐỨC HÒA, TỈNH LONG AN ĐẾN NĂM 2020 .......................................................................... 59 3.1. Định hướng, mục tiêu về quản lý ngân sách nhà nước tại Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đến năm 2020 ............................................ 59
3.1.1. Định hướng, mục tiêu chung của Tỉnh Long An ............................................ 59 3.1.2. Mục tiêu thực hiện quản lý ngân sách nhà nước tại Ủy ban nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An ............................................................ 59 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An trong thời gian tới ............... 60 3.2.1. Tiếp tục duy trì công khai ngân sách nhà nước trên địa bàn xã ...................... 60 3.2.2. Tiếp tục thực hiện đúng quy trình lập, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước ............................................................................................................................ 61 3.2.3. Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra ngân sách nhà nước ..................... 61 3.2.4. Nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp đối với cán bộ, nhân viên liên quan quản lý ngân sách nhà nước .................................................. 62 3.2.5. Chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách xã ........... 63 3.3. Kiến nghị với đối tượng có liên quan ............................................................... 63 Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 64 Kết luận chung ........................................................................................................... 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 67
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Hội nhập kinh tế thế giới là một tiến trình quan trọng trên con đường phát triển của dân tộc Việt Nam, mở ra thời kỳ mới với những vận hội mới cho đất nước. Hệ thống tài chính quốc gia là một trong những khâu quan trọng nhất để nền kinh tế có thể hội nhập thành công và Ngân sách Nhà nước đóng một vai trò đặc biệt giúp cho Nhà nước Việt Nam thực hiện tốt nhiệm vụ, chức năng của mình. Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 ra đời là cơ sở pháp lý quan trọng phát huy hiệu quả công tác quản lý Ngân sách Nhà nước. Đồng thời, thể hiện sự tập trung, thống nhất, phân cấp mạnh mẽ tăng cường quyền chủ động tài chính cho chính quyền cấp xã, nâng cao hiệu quả công tác quản lý Ngân sách xã. Bên cạnh đó, công tác quản lý Ngân sách xã còn nhiều tồn tại ảnh hưởng tới hiệu quả của quản lý, làm cho Ngân sách xã chưa thực sự phát huy được vai trò quan trọng trong hệ thống các cấp Ngân sách Nhà nước, chưa đảm bảo huy động đủ nguồn nhân lực tài chính, giúp chính quyền cấp xã hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Chính vì vậy, làm sao để tìm hiểu rõ được nguyên nhân từ đó đưa ra được giải pháp nâng cao công tác quản lý Ngân sách xã có một ý nghĩa quan trọng. Thời gian qua, UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đã đạt được những thành công nhất định trong việc tổ chức lập, thực hiện dự toán và quyết toán ngân sách nhà nước theo Quyết định của Hội đồng nhân dân cùng cấp, nhưng vẫn còn một số hạn chế, phát sinh thất thoát, lãng phí, do nhiều nguyên nhân khác nhau, cần có sự nghiên cứu để có biện pháp khắc phục. Với những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Uỷ Ban Nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An” để làm luận văn thạc sĩ kinh tế. 2. Mục tiêu nghiên cứu Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đến năm 2020.
2 Hệ thống hóa lý luận cơ bản về quản lý NSNN địa phương (cấp xã). Phân tích thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An giai đoạn từ 2016-2018, đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Đề xuất các giải pháp và kiến nghị với các đối tượng có liên quan nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đến năm 2020. 3. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý ngân sách nhà nước địa phương (NSNN cấp xã). 3.1 Phạm vi về không gian địa điểm: Tại Ủy ban nhân dân Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An. 3.2 Phạm vi về thời gian: Dữ liệu sử dụng để phân tích, đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An từ năm 2016 đến năm 2018. 4. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An trong thời gian 2016-2018 như thế nào? - Cần giải pháp nào để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đến năm 2020. 5. Những đóng góp mới của luận văn 5.1. Đóng góp về phương diện khoa học Hệ thống hóa lý luận về quản lý ngân sách nhà nước của cấp xã, hình thành khung lý thuyết là cơ sở phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An hoặc xã khác thuộc huyện. 5.2. Đóng góp về phương diện thực tiễn Luận văn là tài liệu tham khảo cho học viên, sinh viên thuộc nhóm ngành kinh tế và những ai quan tâm đến đề tài quản lý ngân sách nhà nước cấp xã, các đối tượng có liên quan, như ban lãnh đạo UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An hoặc UBND xã khác thuộc huyện…
3 6. Phương pháp nghiên cứu: -Tác giả sử dụng phương pháp định tính, bao gồm: Phương pháp diễn dịch, quy nạp, phân tích và tổng hợp sử dụng để hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả và nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp xã. -Phương pháp thống kê sử dụng để xử lý, phân tích và tổng hợp các tài liệu, số liệu thu thập được từ thực tế về thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An giai đoạn từ 2016-2018, đánh giá những mặt đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. -Phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng để đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại UBND Xã Hòa Khánh Nam, Huyện Đức Hòa, Tỉnh Long An đến năm 2020. 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước Để tránh sự trùng lắp, tác giả đã thu thập được một số công trình khoa học đã công bố có liên quan trong nước để chỉ ra điểm khác biệt, sự cần thiết của đề tài nghiên cứu và những nội dung kế thừa. 1- Luận văn thạc sĩ kinh tế, năm 2015, tên đề tài “Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước trên địa bàn Tỉnh Long An”, của tác giả Trần Văn Vũ, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã phân tích tổng quát các yếu tố ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước trên địa bàn Tỉnh Long An, từ đó đưa ra các chính sách, đề xuất các giải pháp tăng nguồn thu ngân sách nhà nước trên địa bàn Tỉnh Long An được ổn định và bền vững, giúp lãnh đạo tỉnh thực hiện tốt công tác quản lý ngân sách trên địa bàn. 2- Luận văn thạc sĩ kinh tế, năm 2013, tên đề tài “Thực trạng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý ngân sách trên địa bàn Tỉnh Long An”, của tác giả Hà Việt Hoàng, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã chỉ rõ những tồn tại, bất cập trong công tác quản lý nguồn thu từ thuế sử dụng đất, đồng thời chỉ ra những nguyên nhân bất cập đó. 3- Luận văn thạc sĩ kinh tế, năm 2015, tên đề tài “Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại Huyện Vĩnh Hưng, Tỉnh Long An”, của tác giả Nguyễn Thị Thu Ngân, Trường Đại học Hutech Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã làm rõ
4 những hạn chế và nguyên nhân về kiểm soát chi ngân sách nhà nước. Đề xuất những giải pháp để hoàn thiện cơ chế kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước. Những công trình khoa học đã công bố tác giả thu thập được liên quan đến đề tài lựa chọn nghiên cứu, cho thấy không có sự trùng lắp vì khác nhau về không gian hoặc thời gian hoặc nội dung. Mặt khác, tác giả có kế thừa khung lý thuyết từ các công trình nghiên cứu đã công bố cũng như những bài học rút ra từ kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước ở những địa phương khác tại Việt Nam. 8. Kết cấu luận văn CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI XÃ HÒA KHÁNH NAM, HUYỆN ĐỨC HÒA, TỈNH LONG AN GIAI ĐOẠN 2016-2018 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC XÃ HÒA KHÁNH NAM, HUYỆN ĐỨC HÒA, TỈNH LONG AN ĐẾN 2020
5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI ĐỊA PHƯƠNG (CẤP XÃ) 1.1 . Lý luận về ngân sách nhà nước 1.1.1. Khái niệm Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước, (Quốc hội, 2015). NSNN có thể hiểu là một kế hoạch tài chính quốc gia bao gồm chủ yếu các khoản thu và chi của Nhà nước được mô tả dưới hình thức cân đối bằng giá trị tiền tệ. Phần thu thể hiện các nguồn tài chính được huy động vào NSNN; phần chi thể hiện chính sách phân phối các nguồn tài chính đã huy động được để thực hiện mục tiêu KT- XH. NSNN được lập và thực hiện cho một thời gian nhất định, thường là một năm và được Quốc hội phê chuẩn thông qua. NSNN là quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước. Quỹ này thể hiện lượng tiền huy động từ thu nhập quốc dân để đáp ứng cho các khoản chi tiêu của Nhà nước, có hai mặt đó là: mặt tĩnh và mặt động. Mặt tĩnh thể hiện các nguồn tài chính được tập trung vào NSNN mà chúng ta có thể xác định được vào bất kỳ thời điểm nào. Mặt động thể hiện các quan hệ phân phối dưới hình thức giá trị gắn liền với quỹ tiền tệ tập trung vào NSNN và từ NSNN phân bổ các nguồn tài chính cho các ngành, các lĩnh vực, các địa phương của nền kinh tế quốc dân. NSNN là một phạm trù kinh tế tài chính, là một hệ thống quan hệ kinh tế tồn tại khách quan, phản ánh quan hệ tiền tệ phát sinh trong quá trình phân phối các nguồn tài chính và bằng các quan hệ kinh tế đó mà quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước được tạo lập và sử dụng. Hệ thống các quan hệ kinh tế này bao gồm: - Quan hệ kinh tế giữa NSNN với khu vực doanh nghiệp. - Quan hệ kinh tế giữa NSNN với các đơn vị hành chính sự nghiệp. - Quan hệ kinh tế giữa NSNN với các tầng lớp dân cư. - Quan hệ kinh tế giữa NSNN với thị trường tài chính. Như vậy, đằng sau hình thức biểu hiện bên ngoài của NSNN là một loại quỹ
6 tiền tệ của Nhà nước với các khoản thu và các khoản chi, NSNN phản ảnh các quan hệ kinh tế trong quá trình phân phối và các quan hệ lợi ích kinh tế gắn với một chủ thể đặc biệt, đó là Nhà nước nhằm tạo lập và sử dụng nguồn tài chính quốc gia để giải quyết các nhiệm vụ về KT-XH. Hệ thống NSNN là tổng thể các cấp ngân sách có quan hệ hữu cơ với nhau trong quá trình tổ chức huy động, quản lý các nguồn thu và thực hiện nhiệm vụ chi của mỗi cấp ngân sách. 1.1.2. Hệ thống ngân sách nhà nước 1.1.2.1. Ngân sách r ươ Ngân sách trung ương là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp trung ương hưởng và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp trung ương, (Quốc hội, 2015). 1.1.2 N â sá địa p ươ Ngân sách địa phương là tên chung để chỉ các cấp ngân sách của các cấp chính quyền bên dưới phù hợp với địa giới hành chính các cấp. Ngoài ngân sách xã chưa có đơn vị dự toán, các cấp ngân sách khác đều bao gồm một số đơn vị dự toán của cấp ấy hợp thành. Ngân sách địa phương là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp địa phương hưởng, thu bổ sung từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp địa phương, (Quốc hội, 2015). Ngân sách địa phương bao gồm: - Ngân sách cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là ngân sách cấp tỉnh). Ngân sách cấp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân sách cấp huyện). Ngân sách cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách cấp xã). Hệ thống ngân sách nhà nước thể hiện qua sơ đồ 1.1.
7 NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NGÂN SÁCH TRUNG ƯƠNG NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG NGÂN NGÂN NGÂN SÁCH SÁCH SÁCH TỈNH HUYỆN XÃ Sơ đồ 1. Hệ thống NSNN Việt Nam 1.1.3. Nội dung ngân sách nhà nước địa phương, bao gồm: 1.1.3.1. N ồ ủa â sá địa p ươ : Theo Luật ngân sách nhà nước (2015), nội dung thu của ngân sách địa phương, bao gồm: -Các khoản thu ngân sách địa phương hưởng 100%, như : (1) Thuế tài nguyên, trừ thuế tài nguyên thu từ hoạt động thăm dò, khai thác dầu, khí; (2) Thuế môn bài; (3) Thuế sử dụng đất nông nghiệp; (4) Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; (5) Tiền sử dụng đất, (6) Tiền cho thuê đất, thuê mặt nước; (7) Tiền cho thuê và tiền bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; (8) Lệ phí trước bạ; (9) Thu từ hoạt động xổ số kiến thiết…. -Các khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm (%) giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo quy định. -Thu bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương. -Thu chuyển nguồn của ngân sách địa phương từ năm trước chuyển sang. 1.1.3.2. N ệm v â sá à ướ địa p ươ : -Chi đầu tư phát triển: (1) Đầu tư cho các dự án do địa phương quản lý theo các lĩnh vực được quy định; (2) Đầu tư và hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ công ích do Nhà nước đặt hàng, các tổ chức kinh tế, các tổ chức tài chính của địa phương theo quy định của pháp luật; (3) Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
8 -Chi thường xuyên của các cơ quan, đơn vị ở địa phương được phân cấp trong các lĩnh vực, bao gồm: (1) Sự nghiệp giáo dục - đào tạo và dạy nghề; (2) Sự nghiệp khoa học và công nghệ; (3) Quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phần giao địa phương quản lý; (4) Sự nghiệp y tế, dân số và gia đình; (5) Sự nghiệp văn hóa thông tin; (6) Sự nghiệp phát thanh, truyền hình; (7) Sự nghiệp thể dục thể thao; (8) Sự nghiệp bảo vệ môi trường;… -Chi trả nợ lãi các khoản do chính quyền địa phương vay. -Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính địa phương. -Chi chuyển nguồn sang năm sau của ngân sách địa phương. -Chi bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu cho ngân sách cấp dưới. -Chi hỗ trợ thực hiện một số nhiệm vụ quy định. 1.2. Quản lý ngân sách nhà nước địa phương và đặc điểm quản lý ngân sách xã 1.2.1. Quản lý ngân sách nhà nước địa phương 1.2.1.1. K á ệm Q ả lý: Quản lý nói chung được quan niệm như một quy trình công nghệ mà chủ thể quản lý tiến hành thông qua việc sử dụng các công cụ và phương pháp thích hợp nhằm tác động và điều khiển đối tượng quản lý hoạt động, phát triển phù hợp với quy luật khách quan và đạt tới mục tiêu đã định. Trong hoạt động quản lý: chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, công cụ và phương pháp quản lý, mục tiêu quản lý là những yếu tố trung tâm đòi hỏi phải xác định đúng đắn (Vũ Thu Giang, 1996). Q ả lý â sá à ướ : Là một nội dung trọng yếu của quản lý tài chính, do nhà nước điều hành và là một mặt của quản lý kinh tế, xã hội quan trọng, do đó trong quản lý NSNN cần được nhận thức đầy đủ (Vũ Cương, 2012). Q ả lý â sá à ướ địa p ươ : Chủ thể quản lý ngân sách nhà nước địa phương là các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với ngân sách nhà nước ở địa phương là Hội đồng nhân dân các cấp, Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan tài chính các cấp và kho bạc nhà nước các cấp, cơ quan thuế và các đơn vị sử dụng ngân sách (cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập…).
9 Đối tượng quản lý NSNN địa phương là hoạt động thu, chi, hoạt động đó bao gồm việc lập dự toán, phân bổ dự toán, chấp hành dự toán, kiểm tra, kiểm soát, thanh toán quyết toán ngân sách. Quản lý ngân sách nhà nước địa phương là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng, mục tiêu vào quá trình lập dự toán, phân bổ dự toán, chấp hành dự toán, kiểm tra, kiểm soát, thanh toán quyết toán ngân sách nhà nước địa phương nhằm đạt được mục tiêu thu, chi NSNN phù hợp với nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội được giao. 1.2.1.2. Nguyên ắ q ả lý â sá Quản lý ngân sách nhà nước trung ương và ngân sách nhà nước địa phương đều phải tuân thủ những nguyên tắc sau: (1) Nguyên tắc thống nhất, tập trung dân chủ: Trong hoạt động ngân sách điều này có tầm quan trọng đặc biệt. Một mặt, bảo đảm sự thống nhất ý chí và lợi ích qua huy động và phân bổ ngân sách để có được những hàng hóa, dịch vụ công cộng có tính chất quốc gia. Mặt khác, đảm bảo phát huy tính chủ động và sáng tạo của các địa phương, các tổ chức, cá nhân trong đảm bảo giải quyết các vấn đề cụ thể, trong những hoàn cảnh và cơ sở cụ thể. Tập trung ở đây không phải là quyền lực thực sự tập trung hết ở trung ương mà trên cơ sở phát huy dân chủ thật sự trong tổ chức hoạt động ngân sách của các cấp chính quyền địa phương, các ngành, các đơn vị nhưng vẫn đảm bảo tính thống nhất trong chính sách tài chính, ngân sách quốc gia. Nguyên tắc này được quán triệt thông qua sự phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước trong phân cấp quản lý ở cả ba khâu của chu trình ngân sách. (2) Nguyên tắc công khai, minh bạch: Công khai có nghĩa là để cho mọi người biết, không giữ kín. Minh bạch là làm cho mọi việc trở nên rõ ràng, dễ hiểu, sáng sủa, không thể nhầm lẫn được. Quản lý ngân sách đòi hỏi phải công khai, minh bạch xuất phát từ đòi hỏi chính đáng của người dân với tư cách là người nộp thuế cho Nhà nước. Việc Nhà nước có đảm bảo trách nhiệm trước dân về huy động và sử dụng các nguồn thu hay không phụ thuộc nhiều vào tính minh bạch của ngân sách. Điều này cũng rất quan trọng đối với nhà tài trợ, những người hiển nhiên sẽ không hài lòng nếu