Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện quản trị nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần Cao su Sài Gòn - Kymdan

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là làm sáng tỏ và hệ thống lại cơ sở lý luận về hoạt động quản trị nguồn nhân lực tại doanh nghiệp; vận dụng những lý thuyết đã tìm hiểu, kết hợp với kết quả khảo sát, phân tích đánh giá hoạt động quản trị nguồn nhân lực tại công ty cổ phần cao su Sài Gòn - KYMDAN để đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản trị nguồn nhân lực tại công ty trong các năm tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện quản trị nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần Cao su Sài Gòn - Kymdan

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM --------œ•œ•-------- PHAN COÂNG THUAÄN HOAØN THIEÄN QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC TAÏI COÂNG TY COÅ PHAÀN CAO SU SAØI GOØN – KYMDAN LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2008
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM --------œ•œ•-------- PHAN COÂNG THUAÄN HOAØN THIEÄN QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC TAÏI COÂNG TY COÅ PHAÀN CAO SU SAØI GOØN – KYMDAN Chuyeân ngaønh: Quaûn Trò Kinh Doanh Maõ soá: 60.34.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS.BUØI THÒ THANH TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2008
LÔØI CAM ÑOAN Xuaát phaùt töø thöïc teá hieän taïi cuûa coâng taùc quaûn trò nguoàn nhaân löïc vaø yeâu caàu thöïc thi caùc chieán löôïc chính saùch kinh doanh cuûa coâng ty CP cao su Saøi Goøn – KYMDAN trong giai ñoaïn 2008 – 2015, taùc giaû laø ngöôøi ñeà xuaát vaø thöïc hieän coâng trình nghieân cöùu naøy. Trong quaù trình thöïc hieän, taùc giaû ñaõ toång hôïp, tham khaûo caùc thoâng tin thöù caáp nhö thoâng tin noäi boä cuûa coâng ty KYMDAN, caùc taøi lieäu, giaùo trình coù lieân quan ñeán quaûn trò nguoàn nhaân löïc, thoâng tin töø maïng Internet, saùch baùo, taïp chí coù lieân quan ñeán ñeà taøi, … (xem phaàn Taøi lieäu tham khaûo) vaø caùc thoâng tin sô caáp do taùc giaû thu thaäp töø khaûo saùt maãu nghieân cöùu ñeå tieán haønh phaân tích, ñaùnh giaù vaø ñöa ra caùc nhaän ñònh, caùc ñeà xuaát nhaèm hoaøn thieän coâng taùc quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty KYMDAN. Do ñoù, ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng taùc giaû vaø ñöôïc coâng boá laàn ñaàu tieân, caùc soá lieäu söû duïng trong luaän vaên naøy laø trung thöïc. Taùc giaû
i MUÏC LUÏC Tr ang MÔÛ ÑAÀU ...................................................................................................................vi CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC ...................... 1 1. 1 Khaùi nieäm veà nguoàn nhaân löïc, quaûn trò nguoàn nhaân löïc vaø vai troø cuûa quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi caùc doanh nghieäp ...............................................1 1.1.1 Khaùi nieäm veà nguoàn nhaân löïc....................................................................1 1.1.2 Khaùi nieäm veà quaûn trò nguoàn nhaân löïc ......................................................1 1.1.3 Vai troø cuûa quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi caùc doanh nghieäp ........................3 1. 2 Noäi dung quaûn trò nguoàn nhaân löïc ..................................................................4 1.2.1 Hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc .......................................................................4 1.2.2 Phaân tích coâng vieäc ....................................................................................5 1.2.3 Tuyeån duïng nhaân vieân ...............................................................................6 1.2.4 Ñaøo taïo vaø phaùt trieån nhaân vieân ................................................................8 1.2.5 Ñaùnh giaù nhaân vieân ....................................................................................9 1.2.6 Traû coâng lao ñoäng ....................................................................................10 1. 3 Caùc nhaân toá chuû yeáu aûnh höôûng ñeán quaûn trò nguoàn nhaân löïc trong doanh nghieäp ................................................................................................13 1.3.1 Caùc nhaân toá beân ngoaøi .............................................................................13 1.3.2 Caùc nhaân toá beân trong..............................................................................15 1. 4 Kinh nghieäm quaûn trò nguoàn nhaân löïc cuûa moät soá doanh nghieäp treân theá giôùi .........................................................................................................17 1.4.1 Kinh nghieäm cuûa moät soá doanh nghieäp Nhaät Baûn ...................................17 1.4.2 Kinh nghieäm cuûa moät soá doanh nghieäp Myõ .............................................18 Toùm taét chöông 1 ......................................................................................................20
ii CHÖÔNG 2: ÑAÙNH GIAÙ THÖÏC TRAÏNG QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC TAÏI COÂNG TY COÅ PHAÀN CAO SU SAØI GOØN – KYMDAN ....... 21 2.1 Giôùi thieäu khaùi quaùt veà coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN.......21 2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån ...........................................................21 2.1.2 Chöùc naêng vaø nhieäm vuï ...........................................................................22 2.1.3 Cô caáu toå chöùc kinh doanh vaø quaûn lyù.....................................................23 2.1.4 Tình hình kinh doanh ...............................................................................25 2.2 Phaân tích thöïc traïng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN...................................................................................27 2.2.1 Khaûo saùt söï ñaùnh giaù cuûa ngöôøi lao ñoäng ñoái vôùi hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN ..........27 2.2.2 Phaân tích thöïc traïng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN...............................................................................28 2.2.2.1 Tình hình chung veà nguoàn nhaân löïc ....................................................28 2.2.2.2 Caùc hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ...............................................31 2.2.2.3 Moâi tröôøng laøm vieäc vaø söï caûm nhaän cuûa nhaân vieân veà coâng ty ........43 2.2.3 Ñaùnh giaù chung veà thöïc traïng hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN .........................................45 2.2.3.1 Nhöõng ñieåm laøm toát .............................................................................45 2.2.3.2 Nhöõng ñieåm coøn haïn cheá.....................................................................45 Toùm taét chöông 2 ......................................................................................................47 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC TAÏI COÂNG TY COÅ PHAÀN CAO SU SAØI GOØN – KYMDAN............................................................................................ 48 3.1 Phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty trong nhöõng naêm tôùi ...................................................48 3.1.1 Caùc nhaân toá beân ngoaøi .............................................................................48
iii 3.1.2 Caùc nhaân toá beân trong..............................................................................51 3.2 Ñaùnh giaù cô hoäi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi quaûn trò nguoàn nhaân löïc cuûa coâng ty trong nhöõng naêm tôùi ........................................................................53 3.2.1 Cô hoäi .......................................................................................................53 3.2.2 Thaùch thöùc................................................................................................53 3.3 Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN...............................................................54 3.3.1 Nhoùm giaûi phaùp chính..............................................................................54 3.3.1.1 Khaån tröông thaønh laäp phoøng Quaûn trò nguoàn nhaân löïc ......................54 3.3.1.2 Kieän toaøn coâng taùc hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc ..................................56 3.3.2 Nhoùm giaûi phaùp boå sung ..........................................................................58 3.3.2.1 Caäp nhaät, boå sung noäi dung phaân tích coâng vieäc .................................58 3.3.2.2 Caûi tieán coâng taùc tuyeån duïng vaø boá trí nhaân vieân ...............................61 3.3.2.3 Taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo vaø phaùt trieån .........................................66 3.3.2.4 Löôïng hoùa phöông phaùp ñaùnh giaù nhaân vieân ......................................71 3.3.2.5 Hôïp lyù hoùa chính saùch traû coâng lao ñoäng ............................................74 3.4 Moät soá kieán nghò ..........................................................................................76 3.4.1 Ñoái vôùi Nhaø nöôùc .....................................................................................76 3.4.2 Ñoái vôùi ngaønh...........................................................................................77 Toùm taét chöông 3 ......................................................................................................78 KEÁT LUAÄN ...............................................................................................................79 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ..........................................................................................ix PHUÏ LUÏC...................................................................................................................xi Phuï luïc 1: Moät soá phöông phaùp ñaùnh giaù nhaân vieân ............................................... xii Phuï luïc 2: Caùc ñôn vò tröïc thuoäc coâng ty .................................................................xiv Phuï luïc 3: Caùc lôùp ñaøo taïo ñaõ thöïc hieän trong hai naêm 2006 – 2007 taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN ......................................................xv
iv Phuï luïc 4: Baûng ngaïch baäc löông taïi coâng ty ........................................................ xvii Phuï luïc 5: Maãu phieáu khaûo saùt ................................................................................xix Phuï luïc 6: Toùm taét thoâng tin maãu nghieân cöùu ....................................................... xxii Phuï luïc 7: Keát quaû khaûo saùt maãu nghieân cöùu ....................................................... xxiii
v DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ, BIEÅU ÑOÀ, BAÛNG BIEÅU Tr ang SÔ ÑOÀ Sô ñoà 1.1: Quaù trình tuyeån duïng .................................................................................7 Sô ñoà 1.2: Tieán trình ñaøo taïo .....................................................................................9 Sô ñoà 1.3: Tieán trình ñaùnh giaù nhaân vieân ................................................................10 Sô ñoà 1.4: Cô caáu heä thoáng traû coâng trong caùc doanh nghieäp .................................12 Sô ñoà 2.1: Cô caáu toå chöùc coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN ...............24 Sô ñoà 2.2: Thuû tuïc vaø trình töï tuyeån duïng taïi coâng ty .............................................33 Sô ñoà 2.3: Thuû tuïc vaø trình töï ñaøo taïo taïi coâng ty ...................................................37 Sô ñoà 3.1: Cô caáu toå chöùc cuûa phoøng Quaûn trò nguoàn nhaân löïc ...............................56 BIEÅU ÑOÀ Bieåu ñoà 2.1: Bieåu ñoà doanh thu qua caùc naêm 1999 - 2007.......................................26 Bieåu ñoà 3.1: Bieåu ñoà thuyeân chuyeån nhaân vieân nhaân vieân Phoøng Kinh doanh & Tieáp thò.................................................................................................65 BAÛNG BIEÅU Baûng 1.1: Söï khaùc nhau giöõa quaûn trò nguoàn nhaân löïc vaø quaûn trò nhaân söï...............2 Baûng 2.1: Keát quaû kinh doanh naêm 2005 - 2007 .....................................................26 Baûng 2.2: Soá löôïng CB-CNV coâng ty qua caùc naêm 2003 - 2007..............................28 Baûng 2.3: Töông quan giöõa doanh thu vaø soá löôïng CB-CNV qua caùc naêm ............29 Baûng 2.4: Soá löôïng CB-CNV nam vaø nöõ theo ñoä tuoåi naêm 2007 ............................29 Baûng 2.5: Soá löôïng CB-CNV theo trình ñoä hoïc vaán naêm 2007 ...............................30 Baûng 2.6: Soá löôïng vaø trình ñoä nhaân vieân tuyeån môùi caùc naêm 2005 – 2007 ..........35 Baûng 2.7: Tieâu chí ñaùnh giaù nhaân vieân ....................................................................39 Baûng 2.8: Thu nhaäp bình quaân haøng thaùng cuûa nhaân vieân töø 2002 – 2007 .............42 Baûng 3.1: Moät soá noäi dung döï kieán ñaøo taïo nhaân vieân naêm 2009 ...........................69
vi MÔÛ ÑAÀU I. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN laø doanh nghieäp daãn ñaàu trong lónh vöïc saûn xuaát neäm cao su thieân nhieân taïi Vieät Nam. Hieän nay, vò trí daãn ñaàu cuûa coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN ñang bò caïnh tranh raát maïnh bôûi caùc doanh nghieäp saûn xuaát neäm trong vaø ngoaøi nöôùc. Ñaëc bieät, sau khi Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, möùc ñoä caïnh tranh treân thò tröôøng haøng trang trí noäi thaát noùi chung vaø neäm noùi rieâng taïi Vieät Nam trôû neân gay gaét hôn bôûi söï goùp maët cuûa nhieàu nhaõn hieäu nöôùc ngoaøi. Do ñoù, ñeå giöõ vöõng vaø phaùt trieån thò phaàn trong nöôùc cuõng nhö ñaåy maïnh xuaát khaåu ra nöôùc ngoaøi, coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN ngoaøi vieäc caàn coù caùc chieán löôïc, chính saùch kinh doanh hôïp lyù thì caàn phaûi coù caùc giaûi phaùp ñeå phaùt huy vaø khai thaùc coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc, trong ñoù coù nguoàn nhaân löïc. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, nhaèm ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa vieäc hoäi nhaäp, coâng ty ñaõ coù söï ñaàu tö vaø caûi tieán nhaát ñònh trong hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc. Tuy nhieân, xeùt moät caùch toaøn dieän thì coâng taùc quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc vaø caùch laøm coøn mang tính phieán dieän. Cuï theå nguoàn nhaân löïc chæ ñöôïc hoaïch ñònh trong ngaén haïn neân chöa theo kòp nhu caàu phaùt trieån kinh doanh cuûa coâng ty; chính saùch tuyeån duïng vaø ñaøo taïo nhaân vieân chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch baøi baûn vaø chæ thöïc hieän khi coù nhu caàu, daãn ñeán chaäm treã ñeå cung caáp nguoàn nhaân löïc cho caùc ñôn vò. Coâng taùc ñaøo taïo phaùt trieån chöa mang laïi hieäu quaû mong muoán, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc phuïc vuï cho söï phaùt trieån cuûa coâng ty. Maët khaùc, do yeâu caàu coâng vieäc neân tình traïng thay ñoåi nhaân vieân thöôøng xaûy ra taïi caùc ñôn vò ñaõ laøm cho cô caáu toå chöùc thieáu oån ñònh… Do vaäy hieän taïi vaán ñeà hoaøn thieän quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN laø vaán ñeà mang tính caáp thieát vaø ñoù cuõng
vii chính laø lyù do taùc giaû quyeát ñònh choïn ñeà taøi naøy laøm luaän vaên toát nghieäp chöông trình ñaøo taïo cao hoïc ngaønh quaûn trò kinh doanh. II. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU · Laøm saùng toû vaø heä thoáng laïi cô sôû lyù luaän veà hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi doanh nghieäp. · Vaän duïng nhöõng lyù thuyeát ñaõ tìm hieåu, keát hôïp vôùi keát quaû khaûo saùt, phaân tích ñaùnh giaù hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN ñeå ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm hoaøn thieän quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty trong caùc naêm tôùi. III. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieân cöùu: hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc vaø caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi doanh nghieäp. Phaïm vi nghieân cöùu: Luaän vaên taäp trung nghieân cöùu, phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng nguoàn nhaân löïc vaø quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN (bao goàm caùc ñôn vò saûn xuaát, caùc ñôn vò khoái vaên phoøng, caùc chi nhaùnh) döïa treân caùc soá lieäu thoáng keâ töø naêm 2004 – 2007 vaø caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc thoâng qua maãu ñieàu tra nghieân cöùu 300 CB-CNV taïi caùc ñôn vò tröïc thuoäc coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN. IV. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Söû duïng phöông phaùp toång hôïp, thoáng keâ, phaân tích caùc thoâng tin sô caáp vaø thöù caáp, ñoái chieáu vaø vaän duïng lyù thuyeát veà quaûn trò nguoàn nhaân löïc ñeå ñaùnh giaù vaø xaây döïng caùc giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn – KYMDAN. Thoâng tin sô caáp ñöôïc thu thaäp thoâng qua khaûo saùt ñieàu tra maãu nghieân cöùu, trong khi ñoù thoâng tin thöù caáp ñöôïc toång hôïp töø nhieàu nguoàn: thoâng tin noäi boä cuûa coâng ty, caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø chính saùch lao ñoäng hieän nay; caùc qui ñònh cuûa
viii Nhaø nöôùc coù lieân quan ñeán ngaønh trang trí noäi thaát; caùc taøi lieäu, giaùo trình veà quaûn trò nguoàn nhaân löïc; maïng Internet, saùch baùo, taïp chí coù lieân quan ñeán ñeà taøi, … V. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU: Goàm 3 chöông - Chöông 1: Toång quan veà quaûn trò nguoàn nhaân löïc. - Chöông 2: Ñaùnh giaù thöïc traïng quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN - Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän quaûn trò nguoàn nhaân löïc taïi coâng ty coå phaàn cao su Saøi Goøn - KYMDAN
1 CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC 1. 1 Khaùi nieäm veà nguoàn nhaân löïc, quaûn tr ò nguoàn nhaân löïc vaø vai tr oø cuûa quaûn tr ò nguoàn nhaân löïc taïi caùc doanh nghieäp 1.1.1 Khaùi nieäm veà nguoàn nhaân löïc Nguoàn nhaân löïc laø toång theå soá löôïng vaø chaát löôïng con ngöôøi, laø toång theå söùc maïnh theå löïc, trí löïc, kinh nghieäm soáng, nhaân caùch, ñaïo ñöùc, lyù töôûng, chaát löôïng vaên hoùa, naêng löïc chuyeân moân vaø tính naêng ñoäng trong coâng vieäc maø baûn thaân con ngöôøi vaø xaõ hoäi coù theå huy ñoäng vaøo cuoäc soáng lao ñoäng saùng taïo vì söï phaùt trieån vaø tieán boä xaõ hoäi1. Nguoàn nhaân löïc cuûa moät toå chöùc ñöôïc hình thaønh treân cô sôû caùc caù nhaân coù vai troø khaùc nhau, ñöôïc lieân keát vôùi nhau ñeå thöïc hieän nhöõng muïc tieâu chung cuûa toå chöùc2. 1.1.2 Khaùi nieäm veà quaûn tr ò nguoàn nhaân löïc Khôûi ñaàu cuûa vaán ñeà quaûn trò con ngöôøi trong caùc toå chöùc laø quaûn trò nhaân söï vôùi vieäc chuù troïng chuû yeáu ñeán quaûn trò haønh chaùnh nhaân vieân. Cuï theå laø quaûn trò nhaân söï chæ chuù troïng ñeán caùc hoaït ñoäng hoaïch ñònh, toå chöùc, phaùt trieån, khen thöôûng vaø chæ huy nhaân vieân nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa toå chöùc. Vôùi caùch tieáp caän naøy, ngöôøi lao ñoäng chæ ñöôïc coi laø moät yeáu toá ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát kinh doanh, khoâng coù vai troø trong doanh nghieäp. Töø cuoái nhöõng naêm 1970, tröôùc aùp löïc caïnh tranh khoác lieät cuûa moâi tröôøng kinh doanh, söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaø nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi lao ñoäng, caùc doanh nghieäp treân theá giôùi ñaõ chuyeån töø quaûn trò nhaân söï sang quaûn trò nguoàn nhaân löïc vôùi quan ñieåm tieán boä hôn khi cho raèng nguoàn nhaân löïc thaät söï laø taøi saûn quyù baùu cuûa toå chöùc. Ñaàu tö cho nguoàn nhaân löïc laø moät loaïi ñaàu tö neáu ñöôïc quaûn trò coù hieäu quaû seõ mang laïi lôïi ích to lôùn cho doanh nghieäp. Chính söï 1 PGS. TS. Vuõ Anh Tuaán, “Cô sôû khoa hoïc vaø thöïc tieãn phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ôû TP.HCM”, NXB Thoáng Keâ, 2005, trang 17 2 TS. Traàn Kim Dung, “Quaûn trò nguoàn nhaân löïc”, NXB Thoáng Keâ, 2005, trang 1
2 thoûa maõn cuûa nhaân vieân töø tinh thaàn ñeán vaät chaát seõ kích thích nhaân vieân phaùt trieån vaø söû duïng toái ña caùc kyõ naêng cuûa hoï. Töø ñoù, quaûn trò nguoàn nhaân löïc trôû thaønh caùc trieát lyù, chính saùch vaø caùc hoaït ñoäng thöïc tieãn lieân quan ñeán vieäc quaûn trò con ngöôøi trong phaïm vi cuûa doanh nghieäp. Quaûn trò nguoàn nhaân löïc phaûi ñaït ñöôïc hai muïc tieâu laø naâng cao hieäu quaû kinh doanh cho doanh nghieäp vaø ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi lao ñoäng. Toùm laïi, quaûn trò nguoàn nhaân löïc laø heä thoáng caùc trieát lyù, chính saùch vaø hoaït ñoäng chöùc naêng veà thu huùt, ñaøo taïo – phaùt trieån vaø duy trì con ngöôøi cuûa moät toå chöùc nhaèm ñaït ñöôïc keát quaû toái öu cho caû toå chöùc laãn nhaân vieân3. Baûn g 1.1: Söï khaùc nhau giöõa quaûn tr ò nguoàn n haân löïc vaø quaûn tr ò nhaân söï4 Caùc tieâu thöùc so saùnh Quaûn trò nhaân söï Quaûn trò nguoàn nhaân löïc Quan ñieåm, trieát lyù veà Con ngöôøi laø voán quyù, Lao ñoäng laø yeáu toá chi phí nhaân vieân trong doanh nguoàn nhaân löïc caàn ñöôïc ñaàu vaøo nghieäp ñaàu tö phaùt trieån Caû lôïi ích cuûa doanh Muïc tieâu quan taâm haøng Lôïi ích cuûa doanh nghieäp nghieäp laãn lôïi ích cuûa ñaàu nhaân vieân Quan heä giöõa nhaân vieân Quan heä hôïp taùc bình Quan heä thueâ möôùn vaø chuû doanh nghieäp ñaúng, hai beân cuøng coù lôïi Quaûn trò + chaát löôïng Cô sôû cuûa naêng suaát, chaát Coâng ngheä, kyõ thuaät + nguoàn nhaân löïc + coâng löôïng quaûn trò ngheä, kyõ thuaät Ñònh höôùng hoaït ñoäng Ngaén haïn vaø trung haïn Daøi haïn Moái quan heä giöõa chieán löôïc, chính saùch quaûn trò Phuïc vuï cho chieán löôïc, Phoái hôïp vôùi chieán löôïc, con ngöôøi vôùi chieán löôïc, chính saùch kinh doanh cuûa chính saùch kinh doanh cuûa chính saùch kinh doanh cuûa doanh nghieäp doanh nghieäp doanh nghieäp 3 Sñd, trang 4 4 Sñd, trang 15
3 1.1.3 Vai tr oø cuûa quaûn tr ò nguoàn nhaân löïc taïi caùc doanh nghieäp Ngaøy nay, trong boái caûnh toaøn caàu hoùa kinh teá, khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån maïnh meõ, nhöõng ñoøi hoûi cuûa thò tröôøng ngaøy cao, vaán ñeà caïnh tranh dieãn ra quyeát lieät thì vai troø cuûa quaûn trò nguoàn nhaân löïc ngaøy caøng quan troïng trong baát kyø doanh nghieäp naøo: Thöù nhaát, veà maët kinh teá quaûn trò nguoàn nhaân löïc giuùp doanh nghieäp naâng cao lôïi theá caïnh tranh veà nguoàn nhaân löïc, moät yeáu toá caàn thieát vaø quyeát ñònh ñeán söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa doanh nghieäp. Thaät vaäy, khoâng nhö caùc nguoàn löïc khaùc, nguoàn nhaân löïc coù caùc ñaëc ñieåm rieâng bieät maø caùc nguoàn löïc khaùc khoâng coù. Caùc ñaëc ñieåm naøy bieán nguoàn nhaân löïc trôû thaønh nguoàn löïc khoù quaûn lyù nhaát, chi phí ñaàu tö cao nhaát vaø cuõng mang laïi lôïi ích cao nhaát. Quaûn trò coù hieäu quaû nguoàn nhaân löïc ñaõ trôû thaønh yeáu toá neàn taûng ñeå doanh nghieäp phoái hôïp vôùi caùc nguoàn löïc khaùc nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Thöù hai, veà maët xaõ hoäi, quaûn trò nguoàn nhaân löïc giuùp doanh nghieäp ñaït ñöôïc caùc giaù trò mang tính nhaân baûn trong vieäc baûo ñaûm quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng, ñeà cao vò theá vaø giaù trò cuûa ngöôøi lao ñoäng, chuù troïng giaûi quyeát haøi hoøa moái quan heä lôïi ích giöõa doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng. Ñaây laø moät yeáu toá caàn thieát cho vieäc duy trì vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc taïi doanh nghieäp, taïo ñöôïc loøng trung thaønh, söï gaén keát cuûa ngöôøi lao ñoäng ñoái vôùi doanh nghieäp, cuøng höôùng ñeán caùc muïc tieâu chung cuûa doanh nghieäp. Thöù ba, quaûn trò nguoàn nhaân löïc giuùp cho caùc nhaø quaûn trò ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra thoâng qua ñoäi nguõ nhaân vieân. Quaûn trò nguoàn nhaân löïc coù hieäu quaû seõ giuùp noái daøi caùnh tay cho nhaø quaûn trò, phaùt huy toát nhaát naêng löïc cuûa töøng caù nhaân vaø söùc maïnh cuûa taäp theå, giuùp cho boä maùy doanh nghieäp hoaït ñoäng moät caùch trôn tru, nhòp nhaøng vôùi hieäu suaát cao nhaát. Toùm laïi, quaûn trò nguoàn nhaân löïc coù hieäu quaû laø moät trong caùc yeáu toá daãn ñeán thaønh coâng, coù vai troø quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa doanh nghieäp.
4 1. 2 Noäi dung quaûn tr ò nguoàn nhaân löïc Caùc hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc trong doanh nghieäp khaù ña daïng, goàm caùc vaán ñeà lieân quan ñeán quyeàn lôïi, traùch nhieäm cuûa nhaân vieân, gaén keát vôùi hoaït ñoäng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Tuy nhieân, veà maët toång theå quaûn trò nguoàn nhaân löïc bao goàm saùu noäi dung chính: hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc, phaân tích coâng vieäc, tuyeån duïng nhaân vieân, ñaøo taïo – phaùt trieån nhaân vieân, ñaùnh giaù nhaân vieân vaø traû coâng lao ñoäng. Moãi noäi dung ñeàu coù caùc ñaëc ñieåm vaø caùch thöùc thöïc hieän khaùc nhau seõ ñöôïc trình baøy sau ñaây: 1.2.1 Hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc5 Hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc laø quaù trình nghieân cöùu, xaùc ñònh nhu caàu nguoàn nhaân löïc, ñöa ra caùc chính saùch vaø thöïc hieän caùc chöông trình, hoaït ñoäng baûo ñaûm cho doanh nghieäp coù ñuû nguoàn nhaân löïc vôùi caùc phaåm chaát, kyõ naêng phuø hôïp ñeå thöïc hieän coâng vieäc coù naêng suaát, chaát löôïng vaø hieäu quaû cao. Quaù trình hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc caàn ñöôïc thöïc hieän trong moái lieân heä maät thieát vôùi quaù trình hoaïch ñònh vaø thöïc hieän caùc chieán löôïc, chính saùch kinh doanh cuûa doanh nghieäp: - Böôùc 1: Phaân tích moâi tröôøng, xaùc ñònh muïc tieâu vaø chieán löôïc kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Böôùc 2: Phaân tích hieän traïng quaûn trò nguoàn nhaân löïc trong doanh nghieäp. - Böôùc 3: Döï baùo khoái löôïng coâng vieäc (ñoái vôùi caùc muïc tieâu, keá hoaïch daøi haïn, trung haïn) hoaëc xaùc ñònh khoái löôïng coâng vieäc vaø tieán haønh phaân tích coâng vieäc (ñoái vôùi caùc muïc tieâu, keá hoaïch ngaén haïn). - Böôùc 4: Döï baùo nhu caàu nguoàn nhaân löïc (ñoái vôùi caùc muïc tieâu daøi haïn, trung haïn) hoaëc xaùc ñònh nhu caàu nguoàn nhaân löïc (ñoái vôùi caùc muïc tieâu ngaén haïn). - Böôùc 5: Phaân tích cung caàu nguoàn nhaân löïc, khaû naêng ñieàu chænh vaø ñeà ra caùc chính saùch, keá hoaïch, chöông trình thöïc hieän giuùp cho doanh nghieäp thích öùng vôùi caùc nhu caàu môùi vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn nhaân löïc. 5 Sñd, trang 43-44
5 - Böôùc 6: Thöïc hieän caùc chính saùch, keá hoaïch, chöông trình quaûn trò nguoàn nhaân löïc cuûa doanh nghieäp trong böôùc 5. - Böôùc 7: Kieåm tra, ñaùnh giaù tình hình thöïc hieän. 1.2.2 Phaân tích coân g vieäc6 Phaân tích coâng vieäc laø quaù trình nghieân cöùu noäi dung coâng vieäc nhaèm xaùc ñònh caùc ñieàu kieän tieán haønh, nhieäm vuï, traùch nhieäm, quyeàn haïn khi thöïc hieän coâng vieäc vaø caùc phaåm chaát, kyõ naêng caàn coù ñeå thöïc hieän toát coâng vieäc. Khi phaân tích coâng vieäc caàn xaây döïng hai taøi lieäu cô baûn laø baûn moâ taû vaø baûn tieâu chuaån coâng vieäc: · Baûn moâ taû coân g vieäc laø vaên baûn lieät keâ caùc chöùc naêng, nhieäm vuï, moái quan heä trong coâng vieäc, caùc ñieàu kieän laøm vieäc, yeâu caàu kieåm tra, giaùm saùt khi thöïc hieän coâng vieäc. Baûn moâ taû coâng vieäc cho bieát noäi dung, yeâu caàu cuûa coâng vieäc vaø quyeàn haïn, traùch nhieäm khi thöïc hieän coâng vieäc. · Baûn tieâu chuaån coân g vieäc laø vaên baûn lieät keâ nhöõng yeâu caàu veà naêng löïc caù nhaân nhö trình ñoä hoïc vaán, kinh nghieäm, khaû naêng giaûi quyeát vaán ñeà, caùc kyõ naêng khaùc vaø caùc ñaëc ñieåm caù nhaân thích hôïp nhaát cho coâng vieäc. Baûn tieâu chuaån coâng vieäc cho bieát doanh nghieäp caàn nhaân vieân nhö theá naøo ñeå thöïc hieän coâng vieäc toát nhaát. Quaù trình thöïc hieän phaân tích coâng vieäc goàm saùu böôùc sau ñaây: - Böôùc 1: Xaùc ñònh muïc ñích cuûa phaân tích coâng vieäc töø ñoù xaùc ñònh caùc hình thöùc thu thaäp thoâng tin phaân tích coâng vieäc hôïp lyù nhaát. - Böôùc 2: Thu thaäp caùc thoâng tin cô baûn coù saün treân cô sôû caùc sô ñoà toå chöùc, caùc vaên baûn veà muïc ñích, yeâu caàu, chöùc naêng cuûa doanh nghieäp vaø caùc boä phaän cô caáu, hay sô ñoà qui trình coâng ngheä, baûn moâ taû coâng vieäc cuõ (neáu coù). - Böôùc 3: Choïn löïa caùc phaàn vieäc ñaëc tröng, caùc ñieåm then choát ñeå thöïc hieän phaân tích coâng vieäc nhaèm laøm giaûm bôùt thôøi gian vaø tieát kieäm hôn trong thöïc hieän phaân tích caùc coâng vieäc töông töï nhö nhau. 6 Sñd, trang 68-69, 71-72
6 - Böôùc 4: Aùp duïng caùc phöông phaùp khaùc nhau ñeå thu thaäp thoâng tin phaân tích coâng vieäc. Tuøy theo yeâu caàu veà möùc ñoä chính xaùc vaø chi tieát cuûa thoâng tin caàn thu thaäp, tuøy theo loaïi hình coâng vieäc vaø khaû naêng veà taøi chính cuûa doanh nghieäp coù theå söû duïng moät hoaëc keát hôïp caùc phöông phaùp thu thaäp thoâng tin ñeå phaân tích coâng vieäc nhö: phoûng vaán, baûng caâu hoûi vaø quan saùt. - Böôùc 5: Kieåm tra, xaùc minh tính chính xaùc cuûa thoâng tin. Nhöõng thoâng tin thu thaäp ñeå phaân tích coâng vieäc caàn ñöôïc kieåm tra laïi veà möùc ñoä chính xaùc vaø ñaày ñuû thoâng tin qua chính caùc nhaân vieân thöïc hieän coâng vieäc hoaëc caùc vò laõnh ñaïo coù traùch nhieäm giaùm saùt thöïc hieän coâng vieäc ñoù. - Böôùc 6: Xaây döïng baûn moâ taû coâng vieäc vaø baûn tieâu chuaån coâng vieäc. 1.2.3 Tuyeån duïn g nhaân vieân Tuyeån duïng laø quaù trình tìm kieám, thu huùt vaø löïa choïn nguoàn nhaân löïc ñaùp öùng ñöôïc caùc tieâu chuaån nhaát ñònh ñeå laøm vieäc cho doanh nghieäp. Nguoàn tuyeån duïng bao goàm tuyeån duïng noäi boä vaø tuyeån duïng beân ngoaøi doanh nghieäp: · Tuyeån duïn g noäi boä: Tuyeån duïng noäi boä laø vieäc söû duïng nguoàn nhaân löïc hieän coù trong noäi boä cuûa doanh nghieäp cho caùc chöùc vuï, caùc vò trí maø doanh nghieäp caàn tuyeån duïng. Ñaây laø moät thuû tuïc tuyeån duïng maø doanh nghieäp phaûi caân nhaéc bôûi noù ít nhieàu aûnh höôûng ñeán söï oån ñònh veà maët nhaân söï trong doanh nghieäp. Maët khaùc, ngoaøi yeáu toá chính saùch tuyeån duïng cuûa doanh nghieäp, tuyeån duïng noäi boä thöôøng aùp duïng khi thôøi gian tuyeån duïng caáp baùch, tính ñaëc thuø cuûa coâng vieäc caàn ngöôøi ñaõ coù kinh nghieäp laøm vieäc taïi doanh nghieäp vaø khoâng aùp duïng trong tröôøng hôïp doanh nghieäp tuyeån caùc quaûn trò gia cao caáp, caùc coâng vieäc ñoøi hoûi trình ñoä chuyeân moân, kyõ naêng ñaëc bieät. Nguoàn tuyeån duïng noäi boä bao goàm caùc caáp quaûn trò vaø toaøn theå nhaân vieân trong doanh nghieäp. Moïi thaønh vieân trong doanh nghieäp ñeàu coù theå tham gia tuyeån duïng neáu hoäi ñuû caùc ñieàu kieän tuyeån duïng, tröø caùc tröôøng hôïp khoâng ñöôïc tham gia theo caùc qui ñònh rieâng cuûa doanh nghieäp.
7 Ñeå xaùc ñònh ñöôïc caùc öùng vieân noäi boä, doanh nghieäp phaûi döïa vaøo thoâng tin veà soá löôïng, trình ñoä chuyeân moân, naêng löïc, vaø caùc ñaëc ñieåm caù nhaân cuûa nhaân vieân thoâng qua hoà sô nhaân vieân, bieåu ñoà thuyeân chuyeån nhaân vieân, phieáu thaêng chöùc, … · Tuyeån duïn g beân ngoaøi: Trong tröôøng hôïp nguoàn tuyeån duïng noäi boä khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tuyeån duïng hoaëc tuøy thuoäc vaøo yeâu caàu cuï theå cuûa vò trí tuyeån duïng, chính saùch tuyeån duïng maø doanh nghieäp seõ tuyeån ngöôøi töø beân ngoaøi doanh nghieäp baèng caùc hình thöùc tuyeån duïng nhö: qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, caùc cô quan tuyeån duïng, sinh vieân caùc tröôøng ñaïi hoïc, sinh vieân thöïc taäp taïi doanh nghieäp, söï giôùi thieäu cuûa nhaân vieân ñang laøm cho doanh nghieäp, maïng Internet, … Quaù trình tuyeån duïng taïi caùc doanh nghieäp thöôøng goàm 10 böôùc sau ñaây7: Chuaån bò tuyeån duïng Thoâng baùo tuyeån duïng Thu nhaän, nghieân cöùu hoà sô Phoûng vaán sô boä Kieåm tra, traéc nghieäm Phoûng vaán laàn hai Xaùc minh, ñieàu tra Khaùm söùc khoûe Ra quyeát ñònh tuyeån duïng Boá trí coâng vieäc Sô ñoà 1.1: Quaù tr ình tuyeån duïn g 7 Sdd, trang 100
8 Moãi hình thöùc tuyeån duïng khaùc nhau (tuyeån duïng thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, caùc cô quan tuyeån duïng, sinh vieân caùc tröôøng ñaïi hoïc,…) thöôøng seõ coù keát quaû khaùc nhau veà möùc ñoä thaønh coâng cuûa caùc öùng vieân vaø caùc chi phí tuyeån ñoái vôùi moät nhaân vieân. Do ñoù, doanh nghieäp caàn phaân tích kyõ caùc hình thöùc tuyeån duïng ñeå coù caùc chính saùch vaø bieän phaùp tuyeån duïng thích hôïp. 1.2.4 Ñaøo taïo vaø phaùt tr ieån nhaân vieân · Ñaøo taïo vaø phaùt trieån laø caùc hoaït ñoäng nhaèm naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc trong doanh nghieäp nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa doanh nghieäp8: Ñaøo taïo bao goàm caùc hoaït ñoäng nhaèm muïc ñích naâng cao tay ngheà hay kyõ naêng cuûa nguoàn nhaân löïc ñoái vôùi coâng vieäc hieän taïi. Phaùt trieån bao goàm caùc hoaït ñoäng nhaèm chuaån bò cho nguoàn nhaân löïc theo kòp vôùi cô caáu toå chöùc khi noù thay ñoåi vaø phaùt trieån trong töông lai. · Tuy nhieân giöõa hai khaùi nieäm naøy coù caùc ñieåm töông ñoàng vaø khaùc bieät nhau: Ñieåm töông ñoàn g giöõa ñaøo taïo vaø phaùt trieån laø chuùng ñeàu coù caùc phöông phaùp töông töï, ñöôïc söû duïng nhaèm taùc ñoäng leân quaù trình hoïc taäp cuûa caùc caù nhaân ñeå naâng cao caùc kieán thöùc, kyõ naêng thöïc haønh. Ñieåm khaùc bieät giöõa hai khaùi nieäm naøy laø khi caàn naâng cao kyõ naêng, tay ngheà cho moät hoaëc nhieàu caù nhaân thì doanh nghieäp tieán haønh coâng taùc ñaøo taïo. Trong khi ñoù, khi moät ngöôøi ñöôïc thaêng tieán leân chöùc vuï môùi, hoï caàn coù nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng môùi theo yeâu caàu cuûa coâng vieäc. Coâng taùc phaùt trieån nhaân vieân seõ giuùp trang bò saün caùc kieán thöùc, kyõ naêng caàn thieát ñoù. · Phaân loaïi hình thöùc ñaøo taïo: tuøy theo muïc ñích vaø ñieàu kieän ñaøo taïo maø hoaït ñoäng ñaøo taïo coù theå dieãn ra döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau9: - Theo ñònh höôùng noäi dung ñaøo taïo coù hai hình thöùc: ñaøo taïo ñònh höôùng coâng vieäc vaø ñaøo taïo ñònh höôùng doanh nghieäp. 8 Sñd, trang 187 9 Sñd, trang 188-191
9 - Theo muïc ñích cuûa noäi dung ñaøo taïo coù caùc hình thöùc: ñaøo taïo, höôùng daãn coâng vieäc cho nhaân vieân; ñaøo taïo huaán luyeän kyõ naêng; ñaøo taïo kyõ thuaät an toaøn lao ñoäng; ñaøo taïo vaø naâng cao trình ñoä chuyeân moân, kyõ thuaät; ñaøo taïo vaø phaùt trieån caùc naêng löïc quaûn trò, … - Theo caùch thöùc toå chöùc coù caùc hình thöùc: ñaøo taïo chính quy, ñaøo taïo taïi chöùc, lôùp caïnh xí nghieäp, keøm caëp taïi choã, … - Theo ñòa ñieåm hoaëc nôi ñaøo taïo coù caùc hình thöùc: ñaøo taïo taïi nôi laøm vieäc vaø ñaøo taïo ngoaøi nôi laøm vieäc. - Theo ñoái töôïng hoïc vieân coù caùc hình thöùc: ñaøo taïo môùi vaø ñaøo taïo laïi. Vieäc löïa choïn hình thöùc ñaøo taïo naøo ñeå mang laïi hieäu quaû cao nhaát phuï thuoäc vaøo caùc yeâu caàu veà quy moâ ñaøo taïo, möùc ñoä phöùc taïp, noäi dung caàn ñaøo taïo vaø ñieàu kieän trang bò kyõ thuaät, taøi chính, … cuï theå trong töøng doanh nghieäp. Tuy nhieân, duø aùp duïng hình thöùc ñaøo taïo naøo thì tieán trình ñaøo taïo thoâng thöôøng dieãn ra qua caùc böôùc sau ñaây: Xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo Xaùc ñònh caùc muïc tieâu ñaøo taïo Löïa choïn phöông phaùp ñaøo taïo Löïa choïn caùc phöông tieän ñaøo taïo Thöïc hieän chöông trình ñaøo taïo Ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo Sô ñoà 1.2: T ieán tr ình ñaøo taïo 1.2.5 Ñaùn h giaù nhaân vieân Ñaùnh giaù nhaân vieân laø vieäc ño löôøng, ñaùnh giaù keát quaû vaø quaù trình thöïc hieän coâng vieäc cuûa nhaân vieân. Ñaùnh giaù nhaân vieân nhaèm giuùp nhaân vieân phaùt hieän vaø khaéc phuïc nhöõng thieáu soùt, duy trì nhöõng ñieåm tích cöïc, ñoäng vieân, kích thích nhaân vieân