Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu, tìm hiểu những nhân tố có tác động đến lợi nhuận, từ đó chỉ ra những kết quả cần phát huy, những tồn tại cần khắc phục, làm cơ sở đề xuất các giải pháp, kiến nghị khả thi nhằm đem lại nguồn lợi nhuận cao nhất, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và năng lực cạnh tranh tại một chi nhánh trực thuộc Agribank.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐÀO THỊ VIỆT LÊ NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐÀO THỊ VIỆT LÊ NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60.34.02.01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tằm TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
i TÓM TẮT LUẬN VĂN Đề tài nghiên cứu “Nhân tố ảnh hƣởng đến lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng” được thực hiện tại Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng trong khoảng thời gian từ quý I năm 2006 đến quý IV năm 2015 đã đạt được một số kết quả chính như sau: Thứ nhất, tác giả đã tổng hợp nền tảng cơ sở lý thuyết và tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng lợi nhuận tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, đồng thời tiến hành xây dựng mô hình khảo sát trên cơ sở kế thừa các nhân tố ảnh hưởng đã được nghiên cứu kết hợp với số liệu từ thực tế tình hình hoạt động kinh doanh theo từng quý của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng từ năm 2006 đến năm 2015. Thứ hai, kết quả phân tích thực trạng hoạt động và lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng cho thấy lợi nhuận của ngân hàng trong giai đoạn 2011 - 2015 có xu hướng sụt giảm, tiềm ẩn nợ xấu tương đối cao, chênh lệch lãi suất ngày càng bị thu hẹp, lợi nhuận từ hoạt động tín dụng vẫn chiếm tỷ trọng chủ yếu. Thứ ba, kết quả mô hình hồi quy cho thấy có 4 nhân tố tác động lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng được sắp xếp theo mức độ tác động giảm dần: (1) Tỷ lệ lợi nhuận ngoài lãi trên tổng tài sản (hệ số ước lượng = 5.097); (2) Chênh lệch lãi suất (Hệ số ước lượng = 4.746); (3) Rủi ro tín dụng khách hàng (hệ số ước lượng = 0.3) và (4) Cho vay khách hàng (hệ số ước lượng = 0.238). Thứ tư, căn cứ trên kết quả phân tích thực trạng hoạt động và lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng và kết quả mô hình hồi quy tuyến tính, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm gia tăng lợi nhuận của ngân hàng.
ii LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: ĐÀO THỊ VIỆT LÊ Sinh ngày 15 tháng 10 năm 1973 Nơi sinh: Vĩnh Phúc Quê quán: Vĩnh Phúc Hiện công tác tại: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, là học viên cao học khóa XV của Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Mã số học viên: 020115130050 Cam đoan đề tài: Nhân tố ảnh hƣởng đến lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng Là luận văn thạc sỹ chuyên ngành tài chính - ngân hàng Mã số 60.34.02.01 Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tằm Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2016 Đào Thị Việt Lê
iii LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo cùng quý Thầy, Cô Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt cho chúng tôi những kiến thức vô cùng quý báu trong suốt thời gian qua và đặc biệt, để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn: - TS. Nguyễn Thị Tằm, người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình chỉ bảo tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. - Ban lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng cùng các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian học tập và thực hiện luận văn. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn và kính chúc Ban lãnh đạo, quý Thầy, Cô Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh, TS. Nguyễn Thị Tằm, Ban lãnh đạo Ngân hàng các cấp cùng các đồng nghiệp thật nhiều sức khỏe, thật nhiều niềm vui và luôn thành công trong cuộc sống. Xin chân thành cảm ơn! Học viên Đào Thị Việt Lê
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC ................................................................................................................. iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ vii DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... viii DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................ ix PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................x Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI.................................................................................1 1.1. Lợi nhuận của ngân hàng thương mại...................................................................1 1.1.1. Khái niệm lợi nhuận của Ngân hàng thương mại .........................................1 1.1.2 Các yếu tố cấu thành lợi nhuận của Ngân hàng thương mại .........................1 1.1.3. Vai trò của lợi nhuận đối với hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại ............................................................................................................................4 1.1.4. Các chỉ tiêu đánh giá lợi nhuận của Ngân hàng thương mại ........................5 1.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới lợi nhuận của Ngân hàng thương mại .......................6 1.2.1. Các nhân tố chủ quan của ngân hàng ............................................................6 1.2.2. Các nhân tố khách quan ...............................................................................10 1.3. Tổng quan các công trình nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng thương mại .........................................................................................12 1.3.1. Tổng quan nghiên cứu nước ngoài ..............................................................12 1.3.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước ..............................................................15 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG ..............................................................................................................21 2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011 – 2015 ............................21
v 2.1.1. Hoạt động huy động vốn .............................................................................21 2.1.2. Hoạt độngcho vay và đầu tư ........................................................................24 2.1.3. Hoạt động dịch vụ ........................................................................................27 2.2. Thực trạng về lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011-2015 .......................................30 2.2.1. Kết quả lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011-2015 ...................................30 2.2.2. Phân tích cơ cấu lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011 – 2015 ........................31 Chƣơng 3: PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG ...............................................................36 3.1. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................36 3.1.1. Mô hình nghiên cứu .....................................................................................36 3.1.2. Kích thước mẫu nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu ....................................40 3.1.3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................40 3.2. Kết quả nghiên cứu..............................................................................................42 3.2.1. Phân tích thống kê mô tả .............................................................................42 3.2.2. Phân tích tương quan ...................................................................................45 3.2.3. Phân tích hồi quy .........................................................................................47 3.2.4. Kiểm định mô hình ......................................................................................48 3.2.5. Phân tích tác động của các nhân tố đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng .......................................................................................................51 Chƣơng 4: ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG ..............................................................................................................54 4.1. Đánh giá kết quả lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng theo các chỉ tiêu ......................................54 4.1.1. Tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) ......................................................54
vi 4.1.2. Tỷ lệ thu nhập cận biên................................................................................56 4.1.3. Tỷ lệ tài sản sinh lời .....................................................................................57 4.2. Những kết quả đạt được ......................................................................................57 4.3. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân..............................................................61 4.3.1. Những tồn tại, hạn chế .................................................................................61 4.3.2. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế................................................................63 Chƣơng 5: GIẢI PHÁP NÂNG CAO LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG ..............................................................................................................68 5.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam giai đoạn 2016-2020................................................................68 5.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam giai đoạn 2016-2020 ...................................................68 5.1.2. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2016-2020 ........69 5.2. Các giải pháp nâng cao lợi nhuận của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng........................................................70 5.2.1 Giải pháp tăng tỷ lệ thu nhập ngoài lãi .........................................................71 5.2.2. Gia tăng chênh lệch lãi suất trung bình cho vay và lãi suất trung bình tiền gửi. ..........................................................................................................................74 5.2.3. Giảm tỷ lệ chi phí dự phòng rủi ro tín dụng ................................................76 5.2.4. Tăng tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản tại Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ................................................................................................................................78 5.2.5. Một số giải pháp phụ trợ ..............................................................................80 5.3. Kiến nghị với Agribank.......................................................................................84 KẾT LUẬN CHUNG ...............................................................................................87 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... a PHỤ LỤC 1 .................................................................................................................d PHỤ LỤC 2 .................................................................................................................d
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký tự Nguyên văn Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam CP Chi phí LN Lợi nhuận NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại RR Rủi ro TD Tín dụng VAMC Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Tóm tắt các nghiên cứu liên quan đến đề tài .............................................18 Bảng 2.1 Nguồn vốn của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011 – 2015 ............................................................................................................................22 Bảng 2.2 Kết quả cho vay của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011 – 2015 ............................................................................................................................25 Bảng 2.3 Doanh thu từ hoạt động dịch vụ của Agrinbank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011 – 2015 ................................................................................................29 Bảng 2.4 Lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ..................................30 Bảng 2.5 Dư nợ và doanh số thu gốc, lãi nợ xử lý rủi ro của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ............................................................................................................35 Bảng 3.1 Kết quả phân tích thống kê mô tả ..............................................................42 Bảng 3.2 Kết quả phân tích tương quan của các biến độc lập trong mô hình ..........46 Bảng 3.3 Kết quả mô hình hồi quy các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ..........................................................................47 Bảng 3.4 Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ............................................................................................................51 Bảng 4.1 Tỷ trọng các khoản thu nợ đã xử lý trên tổng lợi nhuận ...........................60
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1 Diễn biến tăng trưởng nguồn vốn ..............................................................23 Hình 2.2 Thị phần huy động vốn của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng.......24 Hình 2.3 Diễn biến dư nợ cho vay và nợ xấu qua các năm ......................................26 Hình 2.4 Thị phần cho vay và đầu tư của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 27 Hình 2.5 Tỷ trọng lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ....................32 Hình 2.6 Lợi nhuận từ hoạt động tín dụng của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng .....................................................................................................................................32 Hình 2.7 Lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng33 Hình 2.8 Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh ngoại hối của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ...................................................................................................................34 Hình 3.1 Biểu đồ biến thiên các biến ........................................................................44 Hình 3.2 Xu hướng biến thiên của từng biến trong mô hình ....................................45 Hình 3.3 Biểu đồ phân phối của phần dư ..................................................................49 Hình 4.1 Tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản .................................................................54 Hình 4.2 Tốc độ gia tăng lợi nhuận và gia tăng tổng tài sản ....................................55 Hình 4.3 Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên và ngoài lãi cận biên .......................................56 Hình 4.4 Tỷ lệ tài sản sinh lời trong tổng tài sản của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng............................................................................................................................57 Hình 4.5 Hệ số ROA của Agribank chi nhánh Lâm Đồng so với ROA của toàn hệ thống Agribank ...........................................................................................................58
x PHẦN MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu 1.1. Đặt vấn đề Tốc độ toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại nhanh chóng trong những năm vừa qua đã tạo ra nhiều thay đổi to lớn về môi trường kinh tế quốc tế. Cũng như các thị trường khác, thị trường tài chính cũng phải chịu những sức ép lớn của quá trình hội nhập. Đặc biệt các Ngân hàng thương mại (NHTM), là tổ chức trung gian tài chính có vai trò quan trọng trong việc kết nối giữa khu vực tiết kiệm và đầu tư của nền kinh tế, ngày càng bị sức ép cạnh tranh bởi chính các NHTM với nhau, bởi các trung gian tài chính phi ngân hàng và các ngân hàng nước ngoài. Tuy nhiên sự gia tăng sức ép cạnh tranh sẽ tác động đến ngành ngân hàng như thế nào còn phụ thuộc vào khả năng thích nghi, hiệu quả hoạt động cũng như xu hướng phát triển của chính các ngân hàng này trong môi trường mới. Các ngân hàng không có khả năng thích nghi, khả năng cạnh tranh kém sẽ được thay thế bằng các ngân hàng có hiệu quả hoạt động tốt hơn, năng động hơn, năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh tốt hơn. Như vậy, các NHTM muốn thực hiện tròn vai là tổ chức trung gian tài chính thì bản thân nó phải có lợi nhuận không những đủ để trang trải các chi phí cho hoạt động tài chính mà còn phát triển bền vững. Mặt khác lợi nhuận của các NHTM đóng vai trò khá quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế quốc gia. Nếu các NHTM có lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cao và bền vững, thể hiện một nền kinh tế tăng trưởng lành mạnh. Điều này có tác dụng khuyến khích thêm đầu tư của nền kinh tế và mang lại tăng trưởng kinh tế. Ngược lại, nếu lợi nhuận của các NHTM thấp, hiệu quả hoạt động kém có thể dẫn đến thất bại và khủng hoảng của hệ thống ngân hàng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế quốc gia. Lợi nhuận là mục tiêu quan trọng trong hoạt động kinh doanh của các NHTM, chúng ta có thể dễ dàng nhận thức được rằng một NHTM đạt được lợi nhuận cao dựa trên ba biện pháp chính: (i) Tối đa hóa lợi nhuận từ hoạt động cho vay và đầu tư, hoạt động dịch vụ. (ii) Giảm thiểu chi phí hoạt động bằng cách tối ưu hóa cơ cấu nợ, giảm tổn
xi thất từ các khoản nợ xấu, kiểm soát chặt chẽ chi phí quản lý. (iii) Hiệu quả quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Do tính chất đặc thù trong hoạt động kinh doanh, lợi nhuận của các NHTM chịu tác động bởi nhiều nhân tố khách quan như chính sách thuế, các yếu tố cạnh tranh trong ngành ngân hàng, chính sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước, chu kỳ kinh tế và các nhân tố chủ quan như chiến lược phát triển của từng ngân hàng, năng lực điều hành của Ban lãnh đạo, chất lượng hoạt động kinh doanh, chính sách lãi suất, chính sách khách hàng, chính sách sản phẩm dịch vụ, trình độ công nghệ thông tin, uy tín và thương hiệu, cơ cấu tổ chức mạng lưới và nhân lực, quy mô vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính của NHTM,... Về mặt lý thuyết, các nhân tố trên đều có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của NHTM, tuy nhiên khi áp dụng vào thực tế, tùy vào từng hoàn cảnh và môi trường hoạt động khác nhau mà các nhân tố này có những tác động khác nhau đến lợi nhuận của NHTM. Với quy mô của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng (Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng), là một chi nhánh nằm trong hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank), với cơ chế hoạt động đặc thù là nhận khoán tài chính từ Trụ sở chính nên mức độ tác động của các nhân tố đã nêu ở trên đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng cũng có những đặc thù riêng, đây chính là vấn đề mà luận văn sẽ nghiên cứu. 1.2 Tính cấp thiết của đề tài Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là một NHTM có quy mô lớn, đến cuối năm 2015 ngân hàng này quản lý hơn 804 ngàn tỷ đồng vốn huy động chiếm thị phần 14,6% toàn ngành và hơn 673 ngàn tỷ đồng dư nợ chiếm thị phần 14,2% toàn ngành, với mạng lưới hoạt động rộng khắp cả nước bao gồm: 01 Trụ sở chính; 147 chi nhánh loại I và loại II; 793 chi nhánh loại III; 1,315 phòng giao dịch; 2,300 máy ATM; 01 chi nhánh nước ngoài; 03 văn phòng đại diện, khả năng thanh khoản được duy trì ổn định, các tỷ lệ an toàn hoạt động cơ bản được đảm bảo theo quy định của NHNN.
xii Trong giai đoạn gần đây, hiệu quả hoạt động kinh doanh của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng có xu hướng giảm sút, tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản có dấu hiệu suy giảm, tốc độ tăng trưởng của lợi nhuận không tương xứng với tốc độ gia tăng của tổng tài sản, tiềm ẩn nợ xấu ngày càng tăng, chênh lệch lãi suất ngày càng bị thu hẹp, công tác quản trị rủi ro còn bộc lộ nhiều điểm yếu kém, ... Do đó, mục tiêu đạt được lợi nhuận cao, cải thiện năng lực tài chính, nâng cao năng lực cạnh tranh là vấn đề hết sức cấp thiết hiện nay. Vì vậy, việc phân tích, đánh giá những nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận trong hoạt động kinh doanh, từ đó xây dựng các giải pháp nhằm nâng cao lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng trở thành một yêu cầu vô cùng bức thiết. Tác giả lựa chọn đề tài “Nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng” làm luận văn tốt nghiệp chương trình cao học, với mong muốn nghiên cứu, tìm hiểu những nhân tố có tác động đến lợi nhuận, từ đó chỉ ra những kết quả cần phát huy, những tồn tại cần khắc phục, làm cơ sở đề xuất các giải pháp, kiến nghị khả thi nhằm đem lại nguồn lợi nhuận cao nhất, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và năng lực cạnh tranh tại một chi nhánh trực thuộc Agribank. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể - Tổng quan về thực trạng hoạt động và lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng từ năm 2011 – 2015. - Xác định các nhân tố và mức độ ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng.
xiii 3. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng lợi nhuận của Agribank giai đoạn 2011 – 2015 như thế nào? - Những nhân tố nào ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng? - Để phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy nào? Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ra sao? - Giải pháp nào có thể giúp Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng nâng cao được lợi nhuận? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng thương mại. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực trạng lợi nhuận Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng từ năm 2011 – 2015, dữ liệu để thực hiện mô hình hồi quy được thu thập theo quý từ quý I năm 2006 đến quý IV năm 2015. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao thu nhập của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng trong giai đoạn 2016 – 2020. Phạm vi nội dung: Nghiên cứu các nhân tố nội bộ của ngân hàng tác động đến thu nhập của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 5. Dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Dữ liệu thu thập Tác giả tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp từ sách, giáo trình, các bài báo, các công trình nghiên cứu khoa học nhằm tổng hợp cơ sở lý thuyết về lợi nhuận ngân hàng và các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng, xây dựng cơ sở mô hình lý
xiv thuyết và thực nghiệm các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của NHTM. Mặt khác, tác giả tiến hành thu thập các dữ liệu liên quan đến tổng tài sản, tổng cho vay và đầu tư, tổng tiền gửi, chi phí, doanh thu, … từ các báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh các năm của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, báo cáo hoạt động của NHNN chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, … để đánh giá thực trạng lợi nhuận Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, đồng thời tạo cơ sở dữ liệu để thực hiện mô hình hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, phương pháp ma trận hệ số tương quan và phương pháp phân tích hồi quy nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 6. Nội dung nghiên cứu - Tổng hợp cơ sở lý thuyết về NHTM, các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của NHTM. - Nghiên cứu thực trạng về cơ cấu lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2011-2015 để làm rõ các điểm mạnh, điểm yếu trong từng lĩnh vực. - Xây dựng mô hình khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng; thực hiện thống kê, đánh giá qua dữ liệu thu thập được; sử dụng phần mềm hỗ trợ trên máy vi tính để phân tích định lượng và kiểm định mô hình, qua đó nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. - Dựa trên cơ sở lý thuyết nghiên cứu, kết quả phân tích thực trạng được minh họa thêm bằng các số liệu thống kê cũng như kết quả phân tích định lượng và kiểm định mô hình, xây dựng và đề xuất các nhóm giải pháp khả thi để Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng đạt được lợi nhuận tối ưu, nâng cao năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh trên địa bàn. - Những vấn đề cần kiến nghị lên cấp có thẩm quyền để hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng.
xv 7. Đóng góp của đề tài Về mặt lý luận, đề tài tổng hợp cơ sở lý luận về lợi nhuận ngân hàng, các yếu tố cấu thành lợi nhuận ngân hàng, vai trò của lợi nhuận đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Đồng thời trình bày bức tranh tổng quan các nghiên cứu trong nước và nghiên cứu nước ngoài về các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng thương mại và là cơ sở lý thuyết để nghiên cứu xây dựng mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Về mặt thực tiễn, dựa trên cơ sở lý thuyết về lợi nhuận ngân hàng và các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng, nghiên cứu đã thực hiện phân tích thực trạng lợi nhuận của Agribank chi nhánh Lâm Đồng năm 2011 – 2015 thông qua các chỉ tiêu như thực trạng lợi nhuận chung, lợi nhuận tín dụng, lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ. Mặt khác, tác giả dựa trên nền tảng nghiên cứu của nhóm tác giả Samina Riaz, Ayub Mehar (2011) đã thực hiện nghiên cứu tác động của các yếu tố ngân hàng cụ thể và các chỉ số kinh tế vĩ mô đến lợi nhuận của NHTM ở Pakistan. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất mô hình nghiên cứu bao gồm có 6 biến độc lập: (1) Quy mô ngân hàng; (2) Rủi ro tín dụng khách hàng; (3) Cho vay khách hàng; (4) Quy mô tiền gửi; (5) Tỷ lệ lợi nhuận ngoài lãi trên tổng tài sản và (6) Chênh lệch lãi suất. Nghiên cứu đã chỉ ra 4 nhân tố tác động đến lợi nhuận của Agribank chi nhánh Lâm Đồng bao gồm: Rủi ro tín dụng khách hàng, Chênh lệch lãi suất, Cho vay khách hàng và Tỷ lệ lợi nhuận ngoài lãi trên tổng tài sản. Trên cơ sở phân tích thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Agribank, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp và một số kiến nghị để giúp cho Agribank chi nhánh Lâm Đồng nói riêng, ngân hàng thương mại nói chung gia tăng lợi nhuận trong nền kinh tế hiện nay. 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, cấu trúc của luận văn được chia thành năm chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý thuyết về lợi nhuận của Ngân hàng thương mại và các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Ngân hàng thương mại.
xvi Chương 2: Thực trạng lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Chương 3: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Chương 4: Đánh giá kết quả lợi nhuận của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng Chương 5: Giải pháp nâng cao lợi nhuận tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng Trong phần trình bày, luận văn thống nhất sử dụng: - Dấu phân cách chữ số: theo phần mềm Microsof Excel (phân cách hàng ngàn là dấu “phẩy”, phân cách phần thập phân là dấu “chấm”. - Phần chú thích: chú thích cuối trang i, chú thích cuối luận văn [i], với i là số thứ tự liên tục từ 1 trở đi.
1 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Lợi nhuận của ngân hàng thƣơng mại 1.1.1. Khái niệm lợi nhuận của Ngân hàng thƣơng mại Lợi nhuận (profit) là phần thặng dư còn lại sau khi tổng chi phí được trừ vào tổng doanh thu và là cơ sở để tính thuế và chi trả cổ tức. Là một trong những đo lường tốt nhất sự thành công của một doanh nghiệp (businessdictionary.com) Lợi nhuận là phần tài sản mà nhà đầu tư nhận thêm nhờ đầu tư sau khi đã trừ đi các chi phí liên quan đến đầu tư đó, bao gồm cả chi phí cơ hội hay là phần chênh lệch giữa tổng doanh thu và tổng chi phí. Trong doanh nghiệp, lợi nhuận là phần chênh lệch giữa giá bán và chi phí sản xuất. Lợi nhuận của NHTM là toàn bộ doanh thu từ hoạt động kinh doanh và các hoạt động khác sau khi đã trừ đi các khoản chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh của NHTM. Hay nói cách khác, lợi nhuận của NHTM là khoản chênh lệch giữa doanh thu nhận được từ các hoạt động kinh doanh của ngân hàng và chi phí phải đầu tư cho hoạt động đó trong cùng 1 khoảng thời gian. Một trong những mục tiêu quan trọng mà các NHTM hướng tới là tối đa hóa lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh, đây là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh kết quả kinh doanh của NHTM, là nguồn tích lũy quan trọng, bổ sung vốn chủ sở hữu để thực hiện việc mở rộng hoạt động kinh doanh của NHTM. 1.1.2 Các yếu tố cấu thành lợi nhuận của Ngân hàng thƣơng mại Việc xác định lợi nhuận của NHTM cũng giống như doanh nghiệp, được tính bằng công thức sau : Lợi nhuận = Tổng thu nhập – Tổng chi phí
2 1.1.2.1 Tổng thu nhập của ngân hàng thương mại Tổng thu nhập của NHTM bao gồm : Tổng thu nhập từ lãi Tổng thu nhập từ lãi = Thu từ tiền lãi cho vay + thu lãi tiền gửi (tiền gửi tại Ngân hàng trung ương và các ngân hàng khác) + thu từ hùn vốn, lãi cổ phần + thu lãi từ cho thuê. Thu lãi được tính cho từng khoản mục tài sản chi tiết, từng nhóm khách hàng với lãi suất khác nhau, thời hạn khác nhau. Thu từ lãi đóng vai trò quan trọng đối với ngân hàng và là kết quả tài chính quan trọng được quan tâm hàng đầu. Đối với phần lớn NHTM, thu lãi chiếm bộ phận chủ yếu trong thu nhập và quyết định độ lớn của thu nhập ròng. Các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến thu lãi là qui mô, cấu trúc, kỳ tính lãi và lãi suất của các tài sản sinh lãi. Nếu ngân hàng có danh mục đầu tư gồm nhiều tài sản có rủi ro cao thì thu lãi kỳ vọng sẽ cao. Thu nhập khác: ngoài các khoản thu trên, ngân hàng còn có khoản thu khác như thu từ phí (phí bảo lãnh, phí mở L/C, phí thanh toán,…) ; thu từ kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc (chênh lệch giá mua bán, hoa hồng mua hộ, bán hộ) ; thu từ kinh doanh chứng khoán (mua, bán hộ, bảo quản hộ, chênh lệch giá mua bán) ; thu từ liên doanh, thu phạt, thu khác,… Nhiều khoản thu được tính bằng tỷ lệ phí đối với doanh số phục vụ ví dụ như phí chuyển tiền, phí mở L/C,… Với sự phát triển theo hướng đa dạng hóa và sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, các dịch vụ khác (ngoài cho vay và đầu tư) không ngừng phát triển làm gia tăng các khoản thu khác trong thu nhập, đặc biệt đối với các ngân hàng lớn, gần như là các trung tâm tiền tệ, những hoạt động dịch vụ này ít rủi ro hơn cho vay và đầu tư, song đòi hỏi trang thiết bị hiện đại. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập khác là sự đa dạng hóa các loại dịch vụ của ngân hàng, chất lượng dịch vụ và môi trường thuận lợi cho sự phát triển các dịch vụ này.