Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam khu vực thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng của ngân hàng, đề tài đi sâu phân tích đưa ra cái nhìn tổng quan và thiết thực về việc phát triển tín dụng cá nhân của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam khu vực thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ KIM NGÂN PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM KHU VỰC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ KIM NGÂN PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM KHU VỰC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ KIÊN CƯỜNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
i TÓM TẮT LUẬN VĂN Mục đích của luận văn là tìm kiếm các giải pháp nhằm phát triển tín dụng cá nhân tại ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại thương Việt Nam – Khu vực thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã khái quát cơ sở lý luận về tín dụng cá nhân và phát triển tín dụng cá nhân tại các ngân hàng thương mại nói chung. Qua đó, tác giả đã phân tích thực trạng phát triển tín dụng cá nhân của NHTM CP Ngoại thương Việt Nam – khu vực TPHCM trong giai đoạn 2016 – 2018 bằng việc đánh giá tốc độ tăng trưởng và chỉ tiêu về tỷ lệ nợ xấu. Sau khi phân tích thực trang, luận văn đã đánh giá những kết quả đạt được và những tồn tại cũng như nguyên nhân của những tồn tại đó. Từ đó, tác giả đã tiến hành đề xuất những giải pháp này nhằm góp phần nhằm phát triển tín dụng cá nhân tại ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại thương Việt Nam – Khu vực thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn còn một số hạn chế nhất định. Thứ nhất, thời gian nghiên cứu chỉ trong giai đoạn ngắn 2016 – 2018, nên việc đánh giá chưa mang đến cái nhìn mang tính dài hạn cho việc phát triển tín dụng cá nhân của VCB – khu vực TPHCM. Thứ hai, nghiên cứu được thực hiện bằng phương pháp định tính, vì vậy cần kết hợp với phương pháp nghiên cứu định lượng để tăng độ tin cậy và tính hiệu quả trong nghiên cứu.
ii LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Kim Ngân
iii LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới đến Quý Thầy Cô Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã hỗ trợ, giúp đỡ và trực tiếp giảng dạy, truyền đạt kiến thức khoa học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, là cơ sở nền tảng để thực hiện luận văn này và áp dụng vào thực tiễn công việc. Đặc biệt, tôi chân thành tri ân vai trò định hướng khoa học của TS. Lê Kiên Cường đã hỗ trợ và dìu dắt tôi từng giai đoạn trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thiện luận văn về đề tài “PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM KHU VỰC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH”. Cuối cùng, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè luôn động viên, chia sẻ và tiếp thêm nguồn lực cho tôi để hoàn thành luận văn này. Do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ Quý Thầy Cô, đồng nghiệp và các bạn học viên. Tôi chân thành cảm ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Kim Ngân
iv MỤC LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN ..............................................................................................i LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... iii MỤC LỤC ..................................................................................................................iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... vii DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ ......................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................ix TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU .......................................................................... x CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............................................................. 1 1.1. Tổng quan về tín dụng ................................................................................. 1 1.1.1. Khái niệm tín dụng ........................................................................... 1 1.1.2. Bản chất của tín dụng ....................................................................... 2 1.2. Tín dụng cá nhận tại các ngân hàng thương mại...................................... 2 1.2.1. Khái niệm tín dụng cá nhân ............................................................. 2 1.2.2. Đặc điểm của tín dụng cá nhân ........................................................ 3 1.2.3. Vai trò của tín dụng cá nhân trong nền kinh tế ............................. 6 1.2.4. Các sản phẩm tín dụng cá nhân....................................................... 8 1.2.4.1. Cho vay cá nhân ..................................................................... 9 1.2.4.2. Bảo lãnh cá nhân ................................................................. 10 1.2.4.3. Phát hành thanh toán thẻ tín dụng ....................................... 10 1.3. Phát triển tín dụng cá nhân tại các Ngân hàng Thương mại ................. 11 1.3.1. Khái niệm phát triển tín dụng cá nhân ......................................... 11 1.3.2. Các tiêu chí đánh giá mức độ phát triển tín dụng cá nhân ......... 12 1.3.2.1. Dư nợ tín dụng cá nhân ....................................................... 12 1.3.2.2. Sự phát triển thị phần........................................................... 12 1.3.2.3. Hệ thống kênh phân phối ..................................................... 12 1.3.2.4. Tỷ lệ nợ xấu .......................................................................... 13 1.3.2.5. Thu nhập từ tín dụng cá nhân .............................................. 14 1.3.2.6. Tính đa dạng của sản phẩm tín dụng cá nhân ..................... 14 1.3.2.7. Tính minh bạch, ổn định trong chính sách tín dụng ............ 15 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của tín dụng cá nhân16 1.3.3.1. Sự phát triển kinh tê – xã hội ............................................... 16
v 1.3.3.2. Đối thủ cạnh tranh ............................................................... 17 1.3.3.3. Năng lực cạnh tranh của các NHTM ................................... 17 1.3.3.4. Chính sách và chương trình kinh tế của Nhà nước ............. 20 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 .......................................................................................... 21 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NHTM CP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – KHU VỰC TPHCM .................. 22 2.1. Giới thiệu về ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam ...................... 22 2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam............................................................................................................... 24 2.1.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM trên địa bàn TPHCM ....................................................................................................... 24 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam ........................................................................................ 27 2.3. Thực trạng phát triển tín dụng cá nhân của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Khu vực TPHCM .............................................................. 32 2.3.1. Những tồn tại và nguyên nhân ....................................................... 43 2.3.1.1. Những tồn tại ....................................................................... 43 2.3.1.2. Những nguyên nhân ............................................................. 45 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .......................................................................................... 48 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – KHU VỰC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ........................................................................................................ 49 3.1. Định hướng phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương – khu vực Thành phố Hồ Chí Minh ..................................................... 49 3.1.1. Định hướng phát triển chung ......................................................... 49 3.1.2. Định hướng phát triển tín dụng cá nhân tại NHTMCP Ngoại thương – khu vực TPHCM giai đoạn 2020 – 2025 .................................. 51 3.2. Các giải pháp phát triển tín dụng cá nhân tại NHTMCP Ngoại thương – khu vực TPHCM .............................................................................................. 52 3.2.1. Phát triển đa dạng sản phẩm tín dụng cá nhân ........................... 52 3.2.2. Hoàn thiện sản phẩm tín dụng hiện có.......................................... 54 3.2.3. Cải cách mô hình tổ chức hoạt động tín dụng .............................. 55 3.2.4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng cáo và marketing sản phẩm dịch vụ tín dụng tiêu dùng .............................................................. 55 3.2.5. Nâng cao chất lượng, kiến thức và kỹ năng của cán bộ nhân viên: 56
vi TÓM TẮT CHƯƠNG 3 .......................................................................................... 58 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 59
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Diễn giải tiếng Anh Diễn giải tiếng Việt APEC Asia-Pacific Economic Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Cooperation Á, Thái Bình Dương ASEAN Association of Southeast Hiệp hội các quốc gia Đông Asian Nations Nam Á CBTD Credit officer Cán bộ tín dụng NH Bank Ngân hàng NHNN State bank Ngân hàng nhà nước NHTM Commercial bank Ngân Hàng Thương Mại TCTD Credit institution Tổ chức tín dụng TMCP Joint stock commercial Thương mại cổ phần TPHCM Hochiminh City Thành phố Hồ Chí Minh TPP Trans-Pacific Strategic Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến Economic Partnership lược xuyên Thái Bình Dương Agreement Joint Stock Commercial Ngân hàng thương mại cổ phần VCB Bank for Foreign Trade of Ngoại thương Việt Nam Vietnam VIETCOMBANK Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại Quốc tế
viii DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 2.1: Tình hình huy động vốn của các TCTD tại TPHCM năm 2018 ...............26 Hình 2.2: Tỷ lệ nợ xấu của Vietcombank từ 2014 – 2018 ........................................31 Hình 2.3: Cơ cấu dư nợ theo đối tượng khách hàng từ 2016 – 2018 ........................35 Hình 2.4: Tỷ lệ cho vay khách hàng cá nhân/tổng dư nợ cho vay khách hàng của một số ngân hàng năm 2018......................................................................................36 Hình 2.5: Phát triển tín dụng cá nhân tại một số ngân hàng .....................................39
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietcombank 2016 – 2018................28 Bảng 2.2: Một số chỉ tiêu tài chính của Vietcombank 2016 – 2018 .........................30 Bảng 2.3: Chỉ tiêu huy động vốn, cho vay và tỷ lệ cho vay trên tiền gửi của Vietcombank - khu vực TPHCM ..............................................................................33 Bảng 2.4: Phân loại cho vay theo kỳ hạn của Vietcombank - khu vực TPHCM ......37 Bảng 2.5: Phân loại cho vay theo kỳ hạn của Vietcombank - khu vực TPHCM ......40 Bảng 2. 6: Tỷ lệ nợ xấu của Vietcombank – khu vực TPHCM 2016 – 2018 ...........43
x TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU ❖ Tính cấp thiết của đề tài Cùng với sự nghiệp đổi mới đất nước, hệ thống các ngân hàng thương mại (NHTM) ở Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, lớn mạnh về mọi mặt và đã có những đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta. Trong đó, hệ thống ngân hàng luôn là trung gian tài chính quan trọng và là xương sống của nền kinh tế. Hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại đa dạng và phong phú liên quan đến các nghiệp vụ khác nhau, như nghiệp vụ tín dụng, nghiệp vụ thanh toán, nghiệp vụ thẻ… Và một trong những hoạt động mang lại nguồn lợi nhuận lớn nhất cho ngân hàng chính là hoạt động tín dụng với tổng thu nhập chiếm tới 60% đến 80% tổng thu nhập của ngân hàng. Tuy ngày nay đã có sự chuyển dịch trong cơ cấu thu nhập của ngân hàng từ thu nhập tín dụng sang thu nhập phi tín dụng, nhưng thu nhập chính vẫn là từ hoạt động cấp tín dụng cho nền kinh tế. Trong giai đoạn tái cơ cấu hệ thống ngân hàng hiện tại, các ngân hàng ngày càng đổi mới phương thức hoạt động kinh doanh ngày càng chuyên nghiệp với mục đích mở rộng thị phần, gia tăng khả năng cạnh tranh. Hơn nữa, việc Việt Nam gia nhập ngày càng nhiều các tổ chức kinh tế lớn trên thế giới (WTO, ASEAN...), ký kết các hiệp định thương mại tự do (APEC, TPP...) tạo cơ hội cho nền kinh tế phát triển, đi theo đó là sự phát triển của hệ thống ngân hàng. Do vậy, chiến lược phát triển của các ngân hàng trong thời gian tới đều là mở rộng đối tượng khách hàng, gia tăng dư nợ tín dụng để mang về lợi nhuận ngày càng lớn và bền vững. Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vốn là một trong những NHTM đi đầu trong thanh toán xuất nhập khẩu, cho vay bán buôn và kinh doanh ngoại tệ, nhóm khách hàng truyền thống của Vietcombank chủ yếu là các doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên hiện nay đã có nhiều thay đổi, khi mà các NHTM khác đã từng bước lớn mạnh về quy mô, tiềm lực tài chính và phương thức quản lý, phục vụ đã lôi kéo nhóm khách hàng truyền thống của Ngân hàng ngoại thương rất gay gắt.
xi Chính vì những điều đó ngân hàng đang nỗ lực trở thành NHTM hàng đầu Việt Nam thì việc phân khúc khách hàng, nâng cao hiệu quả các sản phẩm tín dụng lại càng được chú trọng nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Để có thể cạnh tranh được với các Ngân hàng đang có ưu thế mạnh về bán lẻ Vietcombank luôn nỗ lực trong công tác phát triển tín dụng, mở rộng và đa dạng hóa danh mục khách hàng... Trong các khách hàng của Vietcombank thì nhóm khách hàng cá nhân cũng là một nhóm đối tượng luôn được Vietcombank hướng đến vì mục tiêu mở rộng và phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ, qua đó tạo lợi thế cạnh tranh với các ngân hàng khác, như NHTM CP Á Châu (ACB), NHTM CP Sài Gòn Thương tín (Sacombank), NHTM CP Sài Gòn (SCB)… Cũng như khối khách hàng doanh nghiệp, đối với khối khách hàng cá nhân thì hoạt động cấp tín dụng là mảng hoạt động quan trọng đóng góp một phần vào tổng thu nhập chung của ngân hàng. Do đó, Vietcombank cần có những giải pháp cần thiết nhằm đẩy mạnh sự phát triển tín dụng cá nhân tại chính ngân hàng, một mặt hỗ trợ các nhu cầu đa dạng và phong phú của nhóm khách hàng này; mặt khác ngân hàng có thể mang lại nguồn thu lãi từ việc cấp tín dụng cho khách hàng. Nhận thức được tầm quan trọng và tiềm năng của của vấn đề trên có ý nghĩa đến sự phát triển lâu dài của Vietcombank, chính vì vậy tác giả chọn đề tài “Giải pháp phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TP.HCM” làm đề tài nghiên cứu của luận văn thạc sỹ. ❖ Mục tiêu nghiên cứu - Mục tiêu tổng quát Trên cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng của ngân hàng, đề tài đi sâu phân tích đưa ra cái nhìn tổng quan và thiết thực về việc phát triển tín dụng cá nhân của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM. - Mục tiêu cụ thể Từ mục tiêu nghiên cứu chung, luận văn xác định các mục tiêu cụ thể sau đây: - Hệ thống hóa, luận giải những vấn đề cơ bản về phát triển tín dụng cá nhân.
xii - Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM, từ đó đánh giá những thuận lợi cũng như hạn chế trong hoạt động tín dụng cá nhân của NHTM CP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM từ năm 2016 đến năm 2018. - Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân Hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM. ❖ Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu đề ra, luận văn hướng đến trả lời các câu hỏi sau: - Những vấn đề cơ bản nào liên quan đến phát triển tín dụng cá nhân tại ngân hàng ? - Thực trạng phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM như thế nào? Từ việc đánh giá thực trạng, những thuận lợi cũng như hạn chế nào được rút ra từ phát triển tín dụng cá nhân của NHTM CP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM từ năm 2016 đến năm 2018. - Những giải pháp cần thiết nào nhằm phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân Hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM? ❖ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam khu vực TPHCM. - Phạm vi nghiên cứu: • Thời gian nghiên cứu: xem xét trong giai đoạn 2016 – 2 018. • Không gian nghiên cứu: Vietcombank – Khu vực TPHCM. ❖ Phương pháp nghiên cứu Luận văn chủ yếu tập trung vào việc sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính để đạt được mục tiêu nghiên cứu. Một số kỹ thuật trong phương pháp định tính bao gồm:
xiii - Phương pháp thu thập thông tin và phương pháp phân tích. Thông tin được thu thập thông qua các BCTC năm, báo cáo tín dụng nội bộ… Phương pháp phân tích sử dụng các thông tin này, kết hợp với phương pháp so sánh, đối chiếu tổng hợp thông tin từ đó đưa ra những nhận định về tình hình phát triển tín dụng cá nhân ở Ngân hàng Ngoai thương Việt Nam. - Phương pháp xử lý dữ liệu: Phương pháp thống kê mô tả, phân tích dữ liệu chuỗi thời gian, quy nạp, tổng hợp sử dụng sơ đồ, biểu bảng. Phương pháp so sánh trên cơ sở luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để xem xét, giải quyết các vấn đề đặt ra trong nghiên cứu. ❖ Đóng góp của đề tài - Về mặt lý luận: hệ thống cơ sở lý luận về phát triển tín dụng cá nhân của ngân hàng TMCP. - Về mặt thực tiễn: thông qua việc đánh giá thực trạng phát triển tín dụng cá nhân, đề tài hướng đến đề xuất cho Ngân Hàng TMCP Ngoại thương các giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển tín dụng cá nhân tại Ngân Hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong thời gian tới. ❖ Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Liên quan đến nội dung nghiên cứu của luận văn, tác giả nhận thấy đã có nhiều công trình trong và ngoài nước thực hiện. Tuy nhiên do đặc điểm khách nhau ở các quốc gia và tình hình kinh tế đời sống xã hội, nên việc phát triển tín dụng cá nhân của các NHTM sẽ khác nhau. Cụ thể, trong nước một vài nghiên cứu liên quan đến đề tài được tác giả tổng hợp như sau: Tác giả Nguyễn Ngọc Lê Ca (2011) đã nghiên cứu đề tài “Giải pháp phát triển tín dụng cá nhân tại NHTM CP Ngoại thương Việt Nam” trong luận văn thạc sỹ. Luận văn trình bày tổng quan lý luận cơ bản về tín dụng cá nhân, bao gồm: khái niệm, đặc điểm; vai trò của tín dụng cá nhân đối với các chủ thể trong nền kinh tế; các sản phẩm tín dụng cá nhân; những chỉ tiêu đánh giá sự phát triển tín dụng cá nhân của NHTM. Luận văn đưa ra những trường hợp ngân hàng nước ngoài thành
xiv công trên thị trường ngân hàng bán lẻ tại Việt Nam từ đó chỉ ra bài học kinh nghiệm phát triển tín dụng cá nhân cho các NHTM Việt Nam nói chung và cho Vietcombank nói riêng. Thứ hai, luận văn đã đi vào nghiên cứu thực trạng phát triển tín dụng cá nhân ở Vietcombank cùng những vấn đề đặt ra trong phát triển tín dụng cá nhân ở Vietcombank như: sản phẩm tín dụng cá nhân; những kết quả đạt được trong triển khai tín dụng cá nhân giai đoạn 2008 – 2010. Đồng thời, cũng nêu lên những hạn chế cần khắc phục và những nguyên nhân của những hạn chế đối với việc phát triển tín dụng cá nhân tại Vietcombank. Cuối cùng, trên cơ sở những nguyên nhân hạn chế và những định hướng phát triển của Vietcombank, luận văn đưa ra các nhóm giải pháp để phát triển tín dụng cá nhân đối với bản thân Vietcombank. Bài báo nghiên cứu khoa học của nhóm tác giả Nguyễn Thị Kim Oanh và Đỗ Thị Thanh Vinh (2014) về “Phát triển tín dụng cá nhân tại NH TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi Nhánh Nha Trang” đã khái quát và phân tích về tình hình hoạt động TDCN của Vietcombank Nha Trang trong giai đoạn 2009 - 2011 trên các nghiệp vụ cho vay cá nhân, bảo lãnh cá nhân và thanh toán thẻ TDCN. Ngoài ra, tác giả đã khảo sát sự hài lòng của khách hàng về chất lượng dịch vụ TDCN của Vietcombank Nha Trang, cung cấp hệ thống tư liệu tham khảo tin cậy để Vietcombank Nha Trang nghiên cứu phát triển TDCN đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Nghiên cứu của Hoàng Văn Nghĩa (2017), “Một số giải pháp phát triển tín dụng cá nhân tại ngân hàng TMCP quân đội (MB) – chi nhánh Vũng Tàu” đã hệ thống cơ sở lý thuyết về hoạt động tín dụng của hệ thống NHTM. Trong nội dung đầu tiên, tác giả Hoàng Văn Nghĩa đã đề cập đến những kinh nghiệm phát triển hoạt động tín dụng cá nhân tại một số ngân hàng trong nước, những nghiên cứu có liên quan đến vấn đế phát triển tín dụng cá nhân tại các NHTM. Ngoài ra, những kinh nghiệm các ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam cũng được đề cập đến. Qua nghiên cứu, tác giả đã đánh giá về thực trạng hoạt động tín dụng cá nhân của MB – CN Vũng Tàu trong những năm qua, và ghi nhận những kết quả mà chi nhánh ngân hàng đã đạt được, đồng thời cũng đã nêu lên những hạn chế cần khắc phục. Hạn chế
xv cơ bản của hoạt động tín dụng cá nhân tại MB – CN Vũng Tàu là mức độ tăng trưởng tín dụng qua các năm chưa đồng đều, chưa tạo được sản phẩm dịch vụ mang tính đột phá, tổ chức bộ máy bán lẻ chưa chuyên nghiệp, khâu quảng bá, tiếp thị còn yếu. Qua đó, luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển tín dụng cá nhân tại MB – CN Vũng Tàu. Ở nước ngoài, nghiên cứu của Bingxi và Lijuan (2007) nghiên cứu về sự phát triển của tín dụng cá nhân tại Trung Quốc. Nhóm tác giả đã thảo luận về tín dụng cá nhân, đặc biệt tập trung vào lĩnh vực tín dụng tiêu dùng, chủ yếu là các khoản vay tiêu dùng cá nhân như thế chấp nhà và cho vay mua ô tô và hàng hóa lớn. Với sự cải cách sâu sắc của thị trường nhà ở bắt đầu từ năm 1998, các NHTM bắt đầu mở rộng các khoản vay thế chấp cho các cá nhân tìm cách mua nhà riêng của họ. Các khoản vay thế chấp hiện là một trong những tài sản tốt nhất do các NHTM Trung Quốc nắm giữ. Tuy nhiên, các nhà hoạch định và điều hành chính sách của Trung Quốc vẫn đang phải đối mặt với những thách thức, bao gồm hệ thống thông tin tín dụng toàn nền kinh tế non trẻ, các tổ chức tài chính với các tiêu chuẩn quản lý rủi ro khác nhau và lỏng lẻo trong những năm gần đây. Do đó, trong bối cảnh chính sách vĩ mô của Trung Quốc, các cơ quan quản lý của Trung Quốc đã áp dụng một loạt các chính sách và quy định liên quan đến thế chấp để giảm thiểu và kiểm soát rủi ro tín dụng và tạo điều kiện phát triển lành mạnh về tài chính nhà ở, sở hữu nhà ở và thị trường nhà ở. Trên cơ sở kế thừa và phát triển các nghiên cứu trước đây, luận văn đã hướng đến phân tích hoạt động tín dụng cá nhân và phát triển hoạt động này tại NHTM CP Ngoại thương – Khu vực TPHCM. Qua đó, tác giả đề xuất những giải pháp cần thiết để phát triển tín dụng cá nhân tại Vietcombank khu vực TPHCM. ❖ Bố cục của luận văn Ngoài chương Tổng quan về nghiên cứu, luận văn được bố cục thành 3 chương chính:
xvi CHƯƠNG 1: Cơ sở lý luận về phát triển tín dụng cá nhân tại các ngân hàng thương mại. Nội dung chương này đề cập khái quát về tín dụng, tín dụng cá nhân tại các NHTM. Sau đó, nghiên cứu đưa ra khái niệm phát triển và phát triển tín dụng cá nhân để làm cơ sở phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp ở các chương sau. CHƯƠNG 2: Luận văn tập trung phân tích thực trạng phát triển tín dụng cá nhân tại NHTM CP Ngoại thương Việt Nam – Khu vực TPHCM trong giai đoạn 2016 – 2018. Ngoài ra, tác giả sẽ tính toán một số chỉ tiêu để đánh giá sự phát triển tron hoạt động cấp tín dụng cá nhân của Vietcombank – khu vực TPHCM. Từ thực trạng, tác giả thảo luận về những thuận lợi và hạn chế trong phát triển tín dụng cá nhân tại Vietcombank – khu vực TPHCM. CHƯƠNG 3: Những giải pháp và kiến nghị đối với Vietcombank – khu vực TPHCM nhằm phát triển tín dụng cá nhân trong thời gian tới.
1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về tín dụng 1.1.1. Khái niệm tín dụng Theo Nguyễn Minh Kiều thì “Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định”. ( Nguyễn Minh Kiều, 2009, Trang 96) Theo Mác, tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu sang người sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định, khi đến hạn, người sử dụng phải hoàn trả một lượng giá trị lớn hơn giá trị ban đầu. Với vai trò là trung gian tài chính, các NHTM đứng ra huy động nguồn vốn nhàn rỗi từ những người dư thừa vốn, đồng thời phân phối lại cho những người cần vốn trong xã hội. Quan hệ tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng tài sản (vốn) giữa ngân hàng và các chủ thể khác trong nền kinh tế, trong đó ngân hàng đóng vai trò vừa là người đi vay, vừa là người cho vay. Theo khoản 14, điều 4 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 đã được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua thì “Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. Có nhiều cách định nghĩa về tín dụng ngân hàng, nhưng nhìn chung, tín dụng ngân hàng hàm chứa ba nội dung: - Có sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu sang người sử dụng vốn; - Sự chuyển nhượng này có thời hạn và hoàn trả; - Sự chuyển nhượng này có kèm theo chi phí và rủi ro.
2 1.1.2. Bản chất của tín dụng Qua khái niệm trên cho thấy trong quan hệ tín dụng, người cho vay chỉ nhượng lại quyền sử dụng vốn cho người đi vay trong một thời hạn nhất định. Do người đi vay không có quyền sở hữu số vốn ấy nên phải hoàn trả lại cho người cho vay khi đến thời hạn đã thỏa thuận. Việc hoàn trả này không chỉ là sự bảo tồn về mặt giá trị mà vốn tín dụng còn được tăng thêm dưới hình thức lợi tức. Ở đây, quá trình vận động mang tính chất hoàn trả của tín dụng là biểu hiện đặc trưng nhất sự khác biệt giữa quan hệ tín dụng và các mối quan hệ kinh tế khác. 1.2. Tín dụng cá nhận tại các ngân hàng thương mại 1.2.1. Khái niệm tín dụng cá nhân Trên cơ sở định nghĩa “Tín dụng ngân hàng” có thể hiểu “Tín dụng cá nhân chính là việc ngân hàng giao cho khách hàng là cá nhân hay hộ gia đình một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời hạn nhất định theo thỏa thuận và nguyên tắc có hoàn trả gốc và lãi. Những mục đích vay vốn của cá nhân, hộ gia đình có thể là mua sắm, sữa chữa nhà cửa, chi tiêu hàng ngày, chi cho giáo dục, phát triển việc kinh doanh nhỏ lẻ của ngân hàng. Trên thế giới, tín dụng cá nhân đã phát được phát triển mạnh mẽ từ đầu những năm 80 của thế kỷ XX. Các ngân hàng không chỉ giới hạn hoạt động cấp tín dụng đối với các khách hàng doanh nghiệp, mà đã chú trọng hơn nhiều đến các khách hàng cá nhân. Ở Việt Nam, cho vay với các khách hàng cá nhân chỉ bắt đầu từ những năm 1993-1994, thời gian đầu chỉ tập trung vào cho vay trả góp, các sản phẩm cung ứng còn đơn điệu. Những năm gần đây, cho vay cá nhân đang có xu hướng nở rộ cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội thời kì mở cửa và hội nhập. Với thị trường rộng lớn (khoảng 89 triệu dân), mà chủ yếu là dân số trẻ, với mức thu nhập ngày càng cao và phong cách sống hiện đại, nhu cầu tiêu chi tiêu nhiều mục đích. Hiện nay xu hướng tiêu dùng trước, trả sau để đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho cuộc sống tăng nhanh, nhất là ở các thành phố lớn. Chính vì thế, các sản phẩm tín