Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh tỉnh Hà Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh tỉnh Hà Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LÊ VĂN HẢI QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI – 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LÊ VĂN HẢI QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 Luận văn Thạc sỹ kinh tế Người hướng dẫn khoa học: TS. PHÙNG VIỆT HÀ HÀ NỘI - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ kinh tế “Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh tỉnh Hà Nam” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Phùng Việt Hà. Các số liệu, mô hình và những dữ liệu sử dụng trong luận văn là trung thực, các giải pháp, đề xuất đưa ra xuất phát từ thực tiễn nghiên cứu, chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào trước khi trình bày, bảo vệ và công nhận bởi Hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ Kinh tế, Đại học Thương mại. Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Lê Văn Hải
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được đề tài luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm hướng dẫn, giúp đỡ của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường. Trước hết, tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy, cô giáo Trường Đại học Thương mại, Khoa Sau đại học đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ Quản lý kinh tế. Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Phùng Việt Hà, cô đã tận tình hướng dẫn, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn. Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo, nhân viên các phòng ban của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đã cung cấp cho tôi những thông tin, tư liệu quý giá và những đóng góp xác đáng, hết sức quý báu để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, các đồng nghiệp, bạn bè đã tạo điều kiện giúp đỡ, động viên, khuyến khích tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập. Do những hạn chế về chủ quan và khách quan, đề tài nghiên cứu không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được những nhận xét góp ý của quý thầy cô và các độc giả để đề tài được hoàn thiện hơn, sâu sắc hơn và có tính khả thi hơn nữa. Cuối cùng tôi xin gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, kính chúc quý Thầy, Cô thành công trong sự nghiệp cao quý. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Lê Văn Hải
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU..................................................................... vii PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................ 1 2. Tổng quan nghiên cứu .......................................................................................... 2 2.1. Nghiên cứu quản lý rủi ro tín dụng của các chi nhánh Agribank Việt Nam .... 2 2.2. Nghiên cứu quản lý rủi ro tín dụng của các chi nhánh NHTM trên địa bàn tỉnh Hà Nam .............................................................................................................. 4 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................... 7 3.1. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 7 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 7 4.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................ 7 4.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 7 5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 8 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................................................................................................... 10 1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại .......... 10 1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ............................................................................. 10 1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại .... 10 1.1.3. Nguyên nhân rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng thương mại ............................................................................................ 12 1.1.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng ........................................................................ 16 1.2. Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng thương mại ..................................................................................................... 18 1.2.1. Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng ............................................................... 18 1.2.2. Những nguyên tắc quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng thương mại ............................................................. 19 1.2.3. Nội dung quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp
iv .................................................................................................................................. 20 1.2.4. Chỉ tiêu đánh giá quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp ...................................................................................................................... 29 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng thương mại .............................................................. 33 1.3.1. Nhóm yếu tố thuộc về môi trường ............................................................... 33 1.3.2. Nhóm yếu tố thuộc về ngân hàng ................................................................ 35 1.3.3. Nhóm yếu tố thuộc về khách hàng ............................................................... 38 1.4. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại và bài học kinh nghiệm cho Agribank chi nhánh Hà Nam .................................................................................................................... 39 1.4.1. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Công thương - Chi nhánh Hà Nam .. 39 1.4.2. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Hà Nam ........................................................................................................ 43 1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho Agribank chi nhánh Hà Nam............................. 45 Kết luận chương 1 ................................................................................................... 47 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM ............................................................................. 48 2.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi nhánh tỉnh Hà Nam ................................................................................................. 48 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi nhánh tỉnh Hà Nam ............................................................ 48 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi nhánh tỉnh Hà Nam .............................................................................. 49 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi nhánh tỉnh Hà Nam.......................................................................................... 51 2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi nhánh tỉnh Hà Nam thời gian qua ............................................. 54 2.1.5. Chính sách và quy trình cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam thời gian qua ................................................................... 59 2.2. Phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam ........................................................ 64 2.2.1. Chính sách quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam ........................................................ 64
v 2.2.2. Mô hình tổ chức hoạt động quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam ................................... 66 2.2.3. Quy trình quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam..................................................................... 67 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam ........................................................ 82 2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................... 82 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................................. 84 Kết luận chương 2 ................................................................................................... 88 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN VÀ TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM ..................................................................................... 89 3.1. Định hướng và mục tiêu hoàn thiện hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam ........... 89 3.1.1. Định hướng quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp ...................................................................................................................... 89 3.1.2. Yêu cầu đặt ra đối với quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp....................................................................................... 91 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam .................................... 92 3.2.1. Hoàn thiện công tác phân loại khách hàng ................................................ 92 3.2.2. Nâng cao chất lượng thẩm định hồ sơ vay vốn .......................................... 93 3.2.3. Tăng cường kiểm soát sau cho vay, giải ngân............................................ 95 3.2.4. Hoàn thiện và nâng cao chất lượng công tác xử lý nợ xấu ....................... 96 3.2.5. Giải pháp tăng cường công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn lực trong công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay ............................................................ 98 3.2.6. Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra ...................................... 100 3.3. Một số kiến nghị, đề xuất .............................................................................. 101 3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ ............................................................................ 101 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ......................................... 102 3.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT Việt Nam .................... 103 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Stt Viết tắt Viết đầy đủ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn 1 Agribank Việt Nam 2 BHXH Bảo hiểm xã hội 3 BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam 4 CBCNV Cán bộ công nhân viên 5 CN Chi nhánh 6 DN Doanh nghiệp 7 DNNN Doanh nghiệp Nhà nước 8 DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ 9 DPRR Dự phòng rủi ro 10 HĐQT Hội đồng quản trị 11 KCN Khu công nghiệp 12 KH Khách hàng 13 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 14 LDO Nhân viên pháp lý chứng từ 15 MTV Một thành viên 16 NHHTXVN Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam 17 NHNN Ngân hàng Nhà nước 18 NHNN&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn 19 NHTM Ngân hàng thương mại 20 QLRRTD Quản lý rủi ro tín dụng 21 RRTD Rủi ro tín dụng 22 SXKD Sản xuất kinh doanh 23 TCTD Tổ chức tín dụng 24 TMCP Thương mại cổ phần 25 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 26 TSBĐ Tài sản đảm bảo 27 TSTC Tài sản thế chấp 28 Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Stt Tên sơ đồ, bảng biểu Trang 1 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Agribank chi nhánh Hà Nam 41 Sơ đồ 2.2: Quy trình cho vay khách hàng doanh nghiệp tại 2 50 Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng dư nợ theo thành phần kinh tế giai đoạn 3 45 2017-2019 tại Agribank chi nhánh Hà Nam Bảng 2.1: Kết quả huy động vốn của Ngân hàng Nông nghiệp 4 42 và Phát triển nông thôn – CN Hà Nam năm 2018 và 2019 Bảng 2.2: Dư nợ theo thành phần kinh tế giai đoạn 2017-2019 5 44 tại Agribank chi nhánh Hà Nam Bảng 2.3: Kết quả hoạt động khác của Ngân hàng Nông 6 nghiệp và Phát triển nông thôn – CN Hà Nam năm 2018 và 46 2019 Bảng 2.4: Kết quả phân loại và đánh giá khách hàng doanh 7 nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam giai đoạn 2017- 55 2019 Bảng 2.5: Kết quả chấm điểm theo quy mô doanh nghiệp giai 8 59 đoạn năm 2017-2019 tại Agribank chi nhánh Hà Nam Bảng 2.6: Tình hình trích lập dự phòng rủi ro tín dụng trong 9 cho vay khách hàng doanh nghiệp của Agribank chi nhánh 62 tỉnh Hà Nam giai đoạn 2017-2019 Bảng 2.7: Tình hình xử lý rủi ro trong cho vay khách hàng 10 doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam giai đoạn 66 2017-2019
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, tạo thành hệ thống xương sống đối với hệ thống kinh tế xã hội của đất nước. Trong những năm vừa qua, mặc dù có nhiều cố gắng tiếp cận nguồn vốn vay của các ngân hàng thương mại song doanh nghiệp vẫn gặp phải những rào cản: đó là môi trường vĩ mô không ổn định, khung pháp lý chưa hoàn chỉnh, công chúng và NHTM chưa đánh giá đúng mức vai trò của doanh nghiệp đối với sự phát triển kinh tế xã hội... Ý thức được tiềm năng và tầm quan trọng của đối tượng khách hàng doanh nghiệp, những năm qua, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã tập trung phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp và đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, tín dụng cho vay khách hàng doanh nghiệp của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Hà Nam nói riêng (Agribank chi nhánh Hà Nam) cũng gặp không ít khó khăn, rủi ro. Bởi khách hàng doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với Agribank chi nhánh Hà Nam có số lượng lớn với các đặc điểm kinh doanh, ngành nghề kinh doanh khác nhau, tiềm lực tài chính khác nhau,... Đây là đối tượng khách hàng có mức độ rủi ro cao, hơn nữa các khoản vay của các khách hàng doanh nghiệp thường có giá trị lớn vì vậy khi xảy ra rủi ro tín dụng sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng không chỉ trước mắt mà ảnh hưởng lâu dài đến sự hoạt động của ngân hàng. Bên cạnh đó, tín dụng ngân hàng được coi là đòn bẩy quan trọng cho nền kinh tế, nghiệp vụ này không chỉ có ý nghĩa với nền kinh tế mà nó còn là nghiệp vụ hàng đầu, có ý nghĩa quan trọng, quyết định đối với sự tồn tại và
2 phát triển của từng ngân hàng. Hoạt động tín dụng là hoạt động mang lại lợi nhuận chủ yếu, nhưng đồng thời cũng là lĩnh vực chứa đựng nhiều rủi ro. Chính vì vậy, làm thế nào để củng cố và nâng cao chất lượng tín dụng, quản lý hiệu quả rủi ro tín dụng là điều mà các nhà hoạch địch chính sách, nhà nghiên cứu quan tâm và các quản lý ngân hàng đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, cũng như tình hình biến động chung của nền kinh tế, đặc biệt cuối năm 2019 đầu năm 2020 do ảnh hưởng của dịch bệnh covid – 19, các khách hàng doanh nghiệp của Agribank chi nhánh Hà Nam đã bị ảnh hưởng mạnh và đã bộc lộ nhiều nguy cơ, rủi ro tín dụng đối với chi nhánh, có khả năng đe doạ tới sự ổn định của Chi nhánh. Bên cạnh đó, thời gian qua, công tác quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh Hà Nam còn tồn tại một số hạn chế như: Công tác xử lý nợ xấu, nợ quá hạn của chi nhánh chưa thực sự hiệu quả; hệ thống hỗ trợ đo lường, phân tích rủi ro tín dụng mà ngân hàng đang áp dụng chưa đầy đủ và thiếu tính đồng bộ; chất lượng thẩm định chưa cao chưa đáp ứng yêu cầu quản lý RRTD. Trước thực trạng trên, nếu không giải quyết và nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng nói chung và quản lý rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp nói riêng, Agribank chi nhánh Hà Nam sẽ bị tụt lại phía sau, đe doạ tới sự ổn định và phát triển bền vững của Chi nhánh. Xuất phát từ thực tế trên, em đã nghiên cứu đề tài: “Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh tỉnh Hà Nam” làm đề tài luận văn thạc sỹ, nhằm tìm hiểu những vấn đề về quản lý rủi ro trong cho vay khách hàng doanh nghiệp và đưa ra những giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh Hà Nam. 2. Tổng quan nghiên cứu 2.1. Nghiên cứu quản lý rủi ro tín dụng của các chi nhánh Agribank Việt Nam
3 Quản lý rủi ro tín dụng (RRTD) của ngân hàng là vấn đề thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu cũng như các chuyên gia ngân hàng, trong đó có một số nghiên cứu liên quan đến quản lý RRTD của các chi nhánh Agribank Việt Nam có thể kể đến như: Lê Thị Quý (2020), Quản lý hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Hà Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Đề tài đã hệ thống những vấn đề lý thuyết cơ bản vể quản lý hoạt động tín dụng khách hàng DNVVN của Ngân hàng thương mại. Trên cơ sở đó thực hiện phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tín dụng khách hàng DNVVN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Hà Nam giai đoạn 2016-2018. Xuất phát từ những hạn chế và nguyên nhân đề tài đề xuất 5 giải pháp và 2 kiến nghị đối với NHNN và 2 kiến nghị đối với Ngân hàng Agribank nhằm tăng cường hoạt động tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ của Agribank - Chi nhánh tỉnh Hà Nam. Trần Thị Huyền (2019), Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Hà Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Luận văn hệ thống hoá các vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản lý RRTD của NHTM. Phân tích, đánh giá thực trạng RRTD tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam. Trên cơ sở phân tích nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý RRTD, đề tài nêu ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý RRTD tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam trong giai đoạn tới. Trần Anh Tú (2018), Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Đề tài nghiên cứu các lý luận cơ sở về rủi ro tín dụng và vấn đền quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM. Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Hà Tây, đánh
4 giá những mặt mạnh và hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng. Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Hà Tây bao gồm: Nhóm giải pháp về tổ chức, nhân sự; Nhóm giải pháp về thực hiện chiến lược và các chính sách tín dụng; Củng cố và hoàn thiện hệ thống thông tin trong công tác quản trị rủi ro tín dụng. Trịnh Hoàng Vũ (2018), Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Tứ Kỳ, Hải Dương, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Đề tài đã hoàn thành và đạt được một số kết quả như sau: Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại, đề tài đã làm rõ nội dung quản lý rủi ro tín dụng cá nhân, các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng tới quản lý rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân. Đề tài đã nêu tổng quan hoạt động kinh doanh nói chung, hoạt động tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân của chi nhánh Agribank Tứ Kỳ, tập trung phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng của chi nhánh, đánh giá những ưu điểm, hạn chế của các biện pháp mà chi nhánh đang áp dụng trong việc quản lý rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân. Sau khi nêu lên được định hướng hoạt động và định hướng quản lý rủi ro tín dụng, các giải pháp được đề xuất có tính logic, sát thực tế và có tính khả thi bởi được xuất phát từ việc khắc phục những hạn chế, nguyên nhân chủ quan của chi nhánh Agribank Tứ Kỳ, trong đó tập trung vào khắc phục hạn chế của việc điều hành, vào nguồn lực, công nghệ, tăng cường kiểm tra kiểm soát nội bộ... 2.2. Nghiên cứu quản lý rủi ro tín dụng của các chi nhánh NHTM trên địa bàn tỉnh Hà Nam Phạm Hoàng Anh (2020), Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Quân đội – Chi nhánh tỉnh Hà Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Căn cứ vào những cơ sở lý thuyết liên quan đến quản lý rủi ro tín dụng cho các khách hàng doanh nghiệp
5 tại ngân hàng, luận văn cũng đã phân tích về thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Quân đội - CN Hà Nam. Từ đó, tìm ra nguyên nhân để điều chỉnh và sửa đổi các vấn đề đó. Dựa trên tình hình thực tế, các mục tiêu mở rộng và phát triển trong thời gian tới, tác giả đã đưa ra các biện pháp cụ thể cho chi nhánh và đưa ra các kiến nghị với Chính phủ, NHNN và Ngân hàng TMCP Quân đội nhằm đẩy mạnh hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh trong tương lai. Ngô Ngọc Toàn (2019), Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Rủi ro tín dụng là không thể tránh khỏi đối với tất cả các ngân hàng nói chung và Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam chi nhánh Hà Nam nói riêng. Luận văn đã hệ thống hoá có chọn lọc một số lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay KHDN của NHTM. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay KHDN tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam chi nhánh Hà Nam giai đoạn từ năm 2015-2018. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay KHDN tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam chi nhánh Hà Nam. Trần Tuấn Long (2018), Quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Luận văn nghiên cứu các nội dung liên quan đến vấn đề quản lý rủi ro tín dụng, những kinh nghiệm của các nước phát triển, thông lệ quốc tế và rút ra bài học có thể tham khảo, áp dụng đối với Vietinbank Hà Nam. Phân tích thực trạng và đặc thù hoạt động quản lý rủi ro tín dụng của Vietinbank chi nhánh Hà Nam, đánh giá thành công, hạn chế và nguyên nhân. Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng của Vietinbank Hà Nam. Đối với Vietinbank Hà Nam, để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng khi cho vay, các đề xuất được đưa ra trong đề tài
6 là: Hoạt động tín dụng của ngân hàng phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản để đảm bảo an toàn tín dụng. Có những biện pháp quản lý tốt rủi ro tín dụng khi cho vay như chính sách cho vay cụ thể theo từng loại khách hàng, tăng cường chất lượng và hiệu quả nguồn thông tin, nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng, hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng và nâng cao chất lượng tài sản đảm bảo. Tham khảo kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của các nước trên thế giới. Phạm Thị Hồng Minh (2018), Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam – Chi nhánh Hà Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Thông qua việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn QLRR tín dụng tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (NHHTXVN) - CN Hà Nam, luận văn đã hoàn thành các nhiệm vụ sau: Tìm hiểu lý luận cơ bản về RRTD và QLRR tín dụng tại các TCTD nói chung và tại NHHTXVN nói riêng. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại NHHTXVN - CN Hà Nam qua các năm, để đánh giá những thành tích đạt được cũng như những tồn tại hiện có trong công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng, phân tích nguyên nhân của các tồn tại này. Đưa ra giái pháp nhằm phòng ngừa và hạn chế những RRTD tại NHHTXVN - CN Hà Nam, cùng một số kiến nghị với NHHTXVN, Ngân hàng Nhà nước và cơ quan quản lý Nhà nước để tăng cường hiệu quả công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. Ngoài các đề tài trên, còn có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả trong cả nước về vấn đề quản lý rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng. Mỗi đề tài lại có một cách tiếp cận riêng và nội dung nghiên cứu khác nhau tùy vào tình hình thực tế và các đặc điểm của từng chi nhánh và địa phương. Vì vậy, các nghiên cứu thực tiễn trên đề cập đến những giải pháp chung nhất và mang tính thời điểm, phạm vi tổ chức cụ thể. Do đó, với bối cảnh kinh tế hiện nay cũng như với TCTD khác thì các giải pháp không còn phù hợp nữa. Như vậy đã có nhiều công trình nghiên cứu về ngân hàng ở
7 nhiều khía cạnh và góc độ khác nhau. Những kết quả nghiên cứu đó có những thành công nhất định về việc đưa ra các nhóm giải pháp nhằm quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay nhưng cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh tỉnh Hà Nam. Mặt khác, cũng chưa có luận văn nào cập nhật tình hình hoạt động của Agribank Hà Nam đến năm 2019. Như vậy, đề tài "Quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh tỉnh Hà Nam" là cần thiết, có ý nghĩa khoa học và không bị trùng lắp với các đề tài trước đó. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là, hệ thống hóa một số cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam; Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam; Ba là, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện và tăng cường quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam; 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Các vấn đề liên quan đến quản lý rủi ro tín dụng
8 trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam; Phạm vi không gian: Tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Hà Nam. Phạm vi thời gian: Đề tài giới hạn sử dụng dữ liệu thứ cấp nghiên cứu thực trạng trong 3 năm gần đây, từ năm 2017 đến năm 2019. 5. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở những thông tin đã thu thập được tiến hành phương pháp thống kê, so sánh, phân tích những dữ liệu đó. Cụ thể như sau: Phương pháp thống kê tổng hợp: Được“sử dụng để sắp xếp, tổng hợp dữ liệu sơ cấp thu thập được một cách khoa học nhất, biến dữ liệu sơ cấp thành dữ liệu thứ cấp phục vụ cho quá trình phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. Phương pháp thống kê mô tả: Được“sử dụng để mô tả những đặc tính cơ bản của dữ liệu thu thập được qua đồ thị và các bảng số liệu. Qua đó thể hiện rõ ràng để so sánh, đánh giá”thực trạng quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. “Phương pháp so sánh: Được sử dụng cho quá trình phân tích kết quả hoạt động quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. Từ đó có thể đưa ra những đánh giá chính xác quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam giai đoạn 2017 đến quý 2/2020. ” “Phương pháp phân tích: Được sử dụng để phân tích và đánh giá những thành công cũng như những tồn tại trong quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam nhằm đề ra các giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam.
9 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, lời cam đoan, lời cảm ơn, mục lục và các danh mục, nội dung chính của đề tài luận văn gồm có 3 chương cơ bản sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. Chương 2: Thực trạng hoạt động quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank Hà Nam. Chương 3: Giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện và tăng cường hoạt động quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Agribank tỉnh Hà Nam.
10 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng Theo quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc NHNN Việt Nam ban hành quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng, rủi ro tín dụng được định nghĩa như sau: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết”. Như vậy, RRTD là những biến cố không mong đợi xảy ra và gây tổn thất đối với tài sản của ngân hàng. Xét về khía cạnh của ngân hàng, thì RRTD đồng nghĩa với thu nhập dự tính của ngân hàng từ các tài sản có sinh lời không được hoàn trả đầy đủ cả về mặt số lượng và thời hạn. Trong kinh doanh ngân hàng, rủi ro tín dụng là loại rủi ro lớn nhất, thường xuyên xảy ra và gây hậu quả nặng nề có khi dẫn đến phá sản ngân hàng. Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phức tạp nhất, việc quản lý và phòng ngừa nó rất khó khăn, nó có thể xảy ra ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào và do nhiều nguyên nhân gây ra. Do vậy, rủi ro tín dụng là không thể tránh khỏi, là khách quan, có thể đề phòng, hạn chế, chứ không thể loại trừ. 1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại Tùy theo tiêu chí phân loại mà người ta chia RRTD thành các loại khác nhau. * Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro, RRTD được phân chia
11 thành các loại sau: - Rủi ro giao dịch: là một hình thức của RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng. Rủi ro giao dịch có 3 bộ phận chính là rủi ro nghiệp vụ, rủi ro lựa chọn và rủi ro bảo đảm. + Rủi ro nghiệp vụ là rủi ro liên quan đến công tác quản lý khoản vay và hoạt động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ thuật xử lý các khoản cho vay có vấn đề. + Rủi ro lựa chọn là rủi ro có liên quan đến quá trình đánh giá và phân tích tín dụng, khi ngân hàng lựa chọn những phương án vay vốn có hiệu quả để ra quyết định cho vay. + Rủi ro đảm bảo phát sinh từ các tiêu chuẩn bảo đảm như các điều khoản trong hợp đồng cho vay, các loại tài sản bảo đảm, chủ thể bảo đảm, cách thức bảo đảm và mức cho vay trên giá trị của tài sản bảo đảm. - Rủi ro danh mục là một hình thức của RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng. * Theo phương diện quản lý thì RRTD bao gồm: - Rủi ro tín dụng có thể kiểm soát được là loại RRTD mà ngân hàng có thể phần nào dự đoán được chủ thể gây ra rủi ro đó, ước lượng tính được mức độ ảnh hưởng, dự kiến được thời gian chúng phát sinh và từ đó có biện pháp hợp lý để phòng ngừa, hạn chế ở mức thấp nhất. - Rủi ro tín dụng không thể kiểm soát được là loại RRTD mà các ngân hàng không thể dự đoán được, không biết chúng sẽ xảy ra vào thời điểm nào, cũng không thể tính toán được một cách chính xác nhất những ảnh hưởng mà chúng gây ra. Những rủi ro tín dụng loại này thường không do con người gây ra mà chủ yếu là do những bấỉ lợi về các yếu tố tự nhiên gây ra như hạn hán. lũ lụt, mất mùa, hoả hoạn... (còn gọi là rủi ro bất khả kháng).