Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của các cú sốc ngoại sinh đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các thị trường mới nổi Đông Nam Á

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tác giả xem xét liệu các cú sốc ngoại sinh có ảnh hưởng đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi hay không? Mức độ ảnh hưởng của các cú sốc này đến các nền kinh tế mới nổi như thế nào?

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của các cú sốc ngoại sinh đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các thị trường mới nổi Đông Nam Á

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ----------------- HUỲNH THỊ PHƢỢNG LAN TÁC ĐỘNG CỦA CÁC CÚ SỐC NGOẠI SINH ĐẾN CHÍNH SÁCH ĐIỀU HÀNH KINH TẾ VĨ MÔ Ở CÁC THỊ TRƢỜNG MỚI NỔI ĐÔNG NAM Á LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2013 TP. Hồ Chí Minh – Năm 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LỜI TRƯỜNG ĐẠI CAMKINH HỌC ĐOANTẾ TP.HCM ----------------- Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, có sự hỗ trợ từ Giáo viên hướng dẫn là PGS. TS. Nguyễn Ngọc Định. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công HUỲNH THỊ PHƢỢNG LAN trình nghiên cứu nào trước đây. Các số liệu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét và đánh giá được thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần mô tả biến và nguồn số liệu nghiên cứu. TÁC ĐỘNG Nếu phát CỦA hiện có bất kỳ CÁC sự gian lận CÚ nào tôi xin hoàn SỐC NGOẠI toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng. SINH ĐẾN CHÍNH SÁCH TP.HCM,ĐIỀU HÀNH ngày 22 tháng 07 năm 2013 Tác giả KINH TẾ VĨ MÔ Ở CÁC THỊ TRƢỜNG MỚI NỔI ĐÔNG NAM Á Huỳnh Thị Phượng Lan Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng Mã số : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. NGUYỄN NGỌC ĐỊNH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2013
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, có sự hỗ trợ từ Giáo viên hướng dẫn là PGS. TS. Nguyễn Ngọc Định. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trước đây. Các số liệu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét và đánh giá được thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần mô tả biến và nguồn số liệu nghiên cứu. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng. TP.HCM, ngày 22 tháng 07 năm 2013 Tác giả Huỳnh Thị Phượng Lan
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tôi xin cảm ơn các Thầy Cô Trường Đại học Kinh tế TP.HCM, những người đã tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt khóa học vừa qua. Xin cảm ơn Giáo viên hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Ngọc Định và PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Hoa đã tận tình hướng dẫn và góp ý cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn thạc sĩ này. Cuối cùng, xin cảm ơn gia đình và những người thân của tôi luôn động viện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.
MỤC LỤC Trang DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................... iii Tóm tắt ....................................................................................................................... 1 1. Giới thiệu................................................................................................................ 4 2.Tổng quan về các nghiên cứu trƣớc đây. ............................................................. 6 3. Dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................. 10 3.1. Biến và nguồn thu thập dữ liệu ....................................................................... 10 3.2. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 13 3.3. Quy trình phân tích dữ liệu ............................................................................. 17 4.Kết quả nghiên cứu các cú sốc ngoại sinh đến các nƣớc Đông Nam Á mới nổi.18 4.1 Kết quả kiểm định tính dừng bằng phương pháp ADF..................................18 4.2. Kiểm định độ trễ của mô hình...................................................................... 199 4.3.Kết quả nghiên cứu tác động của các cú sốc ngoại sinh Mỹ đến các nước Đông Nam Á mới nổi. ........................................................................................... 20 4.3.1.Kết quả về tác động của cú sốc giá cả hàng hóa thế giới. ...................... 20 4.3.2.Kết quả về tác động của cú sốc lãi suất của Cục dự trữ liên bang Mỹ .. 23 4.3.3.Kết quả về tác động của cú sốc cung tiền M2 của Mỹ ............................ 26 4.3.4.Kết quả về tác động của cú sốc chỉ số giá (lạm phát) của Mỹ .............. 28 4.3.5. Kết quả về tác động của cú sốc sản lượng công nghiệp của Mỹ. ......... 30 5. Kết luận ................................................................................................................ 32 Tài liệu tham khảo .................................................................................................. 34 PHỤ LỤC : .............................................................................................................. 37
i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ADF Kiểm tính dừng ADF (Augmented Dikey -Fuller) AIC Kiểm định AIC ( Akaike Info Criterion) ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam á CPI Chỉ số giá tiêu dùng FED Cục dự trữ liên bang Mỹ IMF Quỹ tiền tệ quốc tế VAR Mô hình tự hồi quy véc tơ SVAR Mô hình VAR cấu trúc OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Cooperation and Development)
ii DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng Trang Bảng 3.1 Mô tả các biến và nguồn số liệu nghiên cứu................................... 11 Bảng 3.1a Mô tả các biến ngoại sinh ............................................................. 11 Bảng 3.1b Mô tả các biến vĩ mô của 6 nước Đông Nam Á ........................... 11 Bảng 3.2 Ma trận cấu trúc Ao ......................................................................... 15 Bảng 3.3 Mô hình biểu diễn mối quan hệ các phần dư ei và ui ...................... 16 Bảng 4.1 Kiểm định tính dừng ADF .............................................................. 18 Bảng 4.2 Bảng kết quả kiểm định độ trễ tối ưu.............................................. 19 Bảng 4.3.1 Bảng ước lượng cú sốc giá cả hàng hóa thế giới .......................... 22 Bảng 4.3.2 Bảng ước lượng cú sốc Cục dự trữ Liên bang Mỹ ....................... 25 Bảng 4.3.3 Bảng ước lượng cú sốc cung tiền M2 của Mỹ............................... 27 Bảng 4.3.4 Bảng ước lượng cú sốc lạm phát Mỹ ............................................ 29 Bảng 4.3.5 Bảng ước lượng cú sốc tăng trưởng kinh tế Mỹ (sản lượng)........ 31
iii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Tên biểu đồ Trang PL 1.1 Biểu đồ phản ứng của Malaysia .......................................................... 37 PL 1.2 Biểu đồ phản ứng của Philippines ...................................................... 28 PL 1.3 Biểu đồ phản ứng của Singapore ........................................................ 39 PL 1.4 Biểu đồ phản ứng của Thái Lan .......................................................... 40 PL 1.5 Biểu đồ phản ứng của Indonesia ......................................................... 41 PL 1.6 Biểu đồ phản ứng của Việt Nam ......................................................... 42
1 Tóm tắt Lý do chọn đề tài: Trong thời gian gần đây, chúng ta nghe nói nhiều về vai trò của các cú sốc ngoại sinh đối với sự biến động kinh tế vĩ mô của các nền kinh tế mới nổi. Đặc biệt, các cú sốc có nguồn gốc từ Mỹ rất được các học giả quan tâm và nghiên cứu. Phải chăng độ mở tài chính càng cao, tính phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế mới nổi càng sâu rộng và mức độ giao thương giữa các quốc gia với Mỹ càng nhiều chính là nguyên nhân khiến các nền kinh tế này dễ bị tổn thương trước các cú sốc chính sách của Mỹ. Vì vậy việc tìm hiểu “Tác động của các cú sốc ngoại sinh đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các thị trường mới nổi Đông Nam Á” nhằm góp phần củng cố nhận định các cú sốc Mỹ ngày càng có vai trò quan trọng đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi. Mục tiêu nghiên cứu: Tác giả xem xét liệu các cú sốc ngoại sinh có ảnh hưởng đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi hay không? Mức độ ảnh hưởng của các cú sốc này đến các nền kinh tế mới nổi như thế nào? Câu hỏi nghiên cứu: Các cú sốc ngoại sinh có nguồn gốc từ Mỹ có ảnh hưởng đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi hay không? Và nếu có thì mức độ ảnh hưởng của các cú sốc ngoại sinh này đến các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi như thế nào? Phạm vi nghiên cứu: Tác giả sử dụng dữ liệu theo quý từ Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Cục dự trữ liên bang Mỹ từ Q1/1995 đến Q4/2012 của 07 nước là Mỹ, Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam.
2 Phương pháp nghiên cứu: Tác giả đã ứng dụng mô hình VAR cấu trúc theo Battosz Máckowiak (2003 & 2007) để ước tính ảnh hưởng của các biến ngoại sinh (05 biến số vĩ mô của Mỹ: Lãi suất, cung tiền M2, chỉ số giá cả hàng hoá thế giới trừ năng lượng, sản lượng công nghiệp và chỉ số giá bán buôn) đến các chính sách kinh tế vĩ mô (4 biến số vĩ mô : Chỉ số CPI, tỷ giá, lãi suất, sản lượng công nghiệp) của 06 nước Đông Nam Á. Tóm tắt kết quả đề tài : Sử dụng mô hình VAR cấu trúc trong giai đoạn Q1/1995 đến Q4/2012 để nghiên cứu tác động của các cú sốc ngoại sinh Mỹ đến 06 nước mới nổi Đông Nam Á. Kết quả cho thấy các cú sốc ngoại sinh đều có tác động đến chính sách vĩ mô của từng quốc gia, tuy nhiên mức độ chịu ảnh hưởng sốc ở các quốc gia mới nổi thì không giống nhau. Có 02 kết luận chính: Đối với Việt Nam, các cú sốc ngoại sinh Mỹ đều có tác động đến chính sách kinh tế vĩ mô nhưng lãi suất và lạm phát chịu ảnh hưởng mạnh nhất; Đối với khu vực Đông Nam Á thì cú sốc về lãi suất FED có tác động mạnh đến các biến nội sinh của các quốc gia Đông Nam Á trong khi đó tác động của các cú sốc giá cả hàng hóa thế giới, cung tiền M2, sản lượng công nghiệp và chỉ số giá bán buôn Mỹ có tác động khá ít và trong phạm vi hẹp đến các chính sách vĩ mô của các nước Asean. Bố cục của đề tài: 1. Giới thiệu 2. Tổng quan về các nghiên cứu trước đây 3. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu 4. Kết quả nghiên cứu 5. Kết luận Đóng góp của đề tài: Điểm mới của bài nghiên cứu này so với các nghiên cứu trước đây không phải nằm ở phương pháp nghiên cứu (vẫn sử dụng mô
3 hình VAR cấu trúc) mà là sự bổ sung cho nhận định các cú sốc ngoại sinh Mỹ ngày càng có sức ảnh hưởng mạnh đến biến động kinh tế vĩ mô ở các quốc gia Đông Nam Á mới nổi. Hạn chế của bài nghiên cứu Thứ nhất, hạn chế về quy mô mẫu Thứ hai, chưa so sánh được tác động của các cú sốc ngoại sinh khác ngoài Mỹ có tác động đến chính sách kinh tế vĩ mô của các nước Đông Nam á mới nổi hay không? Hướng phát triển của đề tài: Nhật và Trung Quốc cũng là những đối tác thương mại quan trọng của các nước Đông Nam Á mới nổi. Hướng phát triển tiếp theo có thể mở rộng theo hướng so sánh các cú sốc ngoại sinh có nguồn gốc từ Nhật, Trung Quốc và Mỹ tác động như thế nào đến các nền kinh tế mới nổi ở Đông Nam Á.
4 1. Giới thiệu Với lực lượng lao động dồi dào, Đông Nam Á trở thành một trong những thị trường quan trọng và là một trung tâm kinh tế phát triển năng động. Tuy nhiên, trong vòng chưa đầy 20 năm (từ 1995 đến 2012), Châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng đã gánh chịu 02 cuộc khủng hoảng lớn: đó là cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997-1998 và gần đây là cuộc khủng hoảng cho vay dưới chuẩn của Mỹ năm 2007 - 2008. Mức độ ảnh hưởng của mỗi quốc gia tuy khác nhau nhưng ít nhiều đều gánh chịu hậu quả của khủng hoảng. Tại sao khủng hoảng nổ ra ở Châu Á mà điểm xuất phát là Thái Lan lại có thể gây biến động kinh tế ở Nga, ở Mỹ ? Hay cuộc khủng hoảng cho vay dưới chuẩn ở Mỹ kéo theo cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu? Theo (Corsetti et al.1999) là do độ mở tài chính của các quốc gia và theo (Kaminsky et al. 2003) là do tính phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế. Trong thời gian qua, các nhà kinh tế vĩ mô cũng đã đi tìm lời giải về cơ chế truyền dẫn quốc tế của những cú sốc từ bên ngoài quốc gia hay khu vực. Nhiều nghiên cứu nhận diện cơ chế truyền dẫn quốc tế đến các nước G7 1 hay các nước OECD2 nhưng kết quả không rõ ràng (Canova và Marrinan, 1998; Kim, 2001). Một số khác quan tâm đến cơ chế truyền dẫn của các cú sốc Mỹ đến các thị trường mới nổi (Mackowiak , 2003& 2006; Ruffer et ., 2007). Các kết quả cũng cho thấy, cơ chế truyền dẫn các cú sốc đến mỗi quốc gia khác nhau sẽ dẫn đến việc hoạch định chính sách điều hành kinh tế vĩ mô khác nhau. Độ mở tài chính càng cao, tính phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế mới nổi càng sâu rộng và mức độ giao thương giữa các quốc gia với Mỹ càng nhiều có phải là nguyên nhân khiến các nền kinh tế này dễ bị tổn thương 1 Các nước thuộc khối G7: Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Ý, Nhật và Canada 2 OECD thành l ập năm 1961 trên cơ sở Tổ chức Hợp tác Kinh tế Châu Âu (OEEC) với 20 thành viên sáng lập gồm các nước có nền kinh tế phát triển trên thế giới như Mỹ, Canada và các nước Tây Âu. Hiện nay, số thành viên của OECD là 30 quốc gia, gồm Mỹ, Canada, Áo, Bỉ, Đan Mạch, Pháp,Đức, Hy Lạp, Iceland, Ireland, Ý, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Bồ Đào Nha, TâyBan Nha, Thụy Điển, Thụy Sỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh, Nhật Bản, Phần Lan, Úc, NewZealand, Hàn Quốc, Mexico, Cộng hòa Séc, Hungary, Ba Lan, Cộng hòa Slovakia
5 trước các cú sốc chính sách của Mỹ. Phải chăng "khi Mỹ hắt hơi thì cả thế giới đều bị cảm lạnh" mà nặng nhất là các nền kinh tế mới nổi? Vì vậy, mục tiêu của bài nghiên cứu “Tác động của các cú sốc ngoại sinh đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các thị trường mới nổi Đông Nam Á” đặt ra là : Liệu các cú sốc ngoại sinh có ảnh hưởng đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi hay không? Và nếu có thì mức độ ảnh hưởng của các cú sốc này đến các nền kinh tế mới nổi như thế nào? Trong bài nghiên cứu này tác giả xác định mục tiêu nghiên cứu cũng chính là câu hỏi nghiên cứu. Đối với câu hỏi nghiên cứu : (1) Liệu các cú sốc ngoại sinh có ảnh hưởng đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế Đông Nam Á mới nổi hay không? Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy là có ảnh hưởng. (2) Và mức độ ảnh hưởng của các cú sốc này đến các nền kinh tế mới nổi như thế nào? Kết quả là mức độ ảnh hưởng sốc của mỗi quốc gia Đông Nam Á mạnh yếu khác nhau. Đặc biệt cú sốc lãi suất FED có ảnh hưởng mạnh nhất đến kinh tế vĩ mô của các nước Đông Nam Á. Các quốc gia được lựa chọn để xem xét mức độ chịu ảnh hưởng từ các cú sốc của Mỹ giai đoạn 1995 đến 2012 là 06 nước Đông Nam Á gồm : Việt Nam, Singapore, Philippines, Malaysia, Thái lan và Inđonesia với những lý do sau: Thứ nhất, các quốc gia này có đầy đủ dữ liệu phù họp với mô hình VAR cấu trúc. Thứ hai, các quốc gia này đều có giao thương với Mỹ. Phần còn lại của bài nghiên cứu được chia thành 4 phần: phần 2 là tổng quan về các nghiên cứu trước đây, phần 3 gồm dữ liệu và phương pháp nghiên cứu, phần 4 nêu kết quả nghiên cứu và phần 5 là kết luận và hạn chế của bài.
6 2.Tổng quan về các nghiên cứu trƣớc đây. Tìm hiểu về vai trò của các cú sốc ngoại sinh có thể giúp chúng ta hiểu hơn về đặc điểm cấu trúc của các nước trong khu vực. Các vấn đề về thương mại và độ mở tài chính cũng được xem xét nhằm có sự phối hợp hài hòa các chính sách ở phạm vi khu vực. Chính vì vậy các nghiên cứu gần đây đã đặt trọng tâm vào những cú sốc ngoại sinh trong khu vực. Khi xem xét phản ứng của các cú sốc này có thể giúp cho một quốc gia hay khu vực những dấu hiệu bổ sung, những phân tích về những cú sốc trong nước, mức độ đồng nhất giữa các quốc gia trong khu vực và quá trình hội tụ của các chính sách. Một số nghiên cứu trước đây cũng đã có những phát hiện nhất định. Calvo, Leiderman and Reinhart (1993) đã tìm thấy những cú sốc ngoại sinh có tác động đáng kể đến tỷ giá hối đoái thực của các nước ở Châu Mỹ Latin giai đoạn 1988-1991. Trong khi đó tác giả Kim (2001) sử dụng mô hình VAR để ước tính tác động của cú sốc chính sách tiền tệ Mỹ vào các nước không thuộc khối Mỹ-G6, nhưng không tìm thấy bằng chứng hỗ trợ cho quan điểm này. Canova (2005) cũng dùng mô hình VAR để ước tính tác động của cú sốc chính sách tiền tệ Mỹ lên 08 thị trường mới nổi Châu Mỹ Latinh3 giai đoạn từ Q1/1990 đến Q2/2002 và có các phát hiện sau: Thứ nhất, cú sốc chính sách tiền tệ Mỹ ảnh hưởng nhanh và mạnh đến lãi suất của các nước Châu Mỹ Latinh. Thứ hai, các cú sốc ngoại sinh có vai trò quan trọng đối với sự biến động kinh tế vĩ mô ở các nước Châu Mỹ Latinh. Thứ ba, các cú sốc chính sách tiền tệ ảnh hưởng lớn đến các nước Châu Mỹ Latinh nhưng 02 cú sốc cấu trúc khác của Mỹ đó là cú sốc cung và cú sốc cầu của Mỹ thì không. Kết quả nghiên cứu của Canova (2005) cũng mang lại hàm ý chính sách quan trọng: phải có những chính sách phù hợp để tránh những biến động mang tính chu kỳ trong nền kinh tế Mỹ Latinh. Đa số các biến động kinh tế vĩ mô ở Mỹ 3 Argentina, Ecuador, Mexico, Panama, Peru, Uruguay, Brazil, and Chile.
7 latinh có nguồn gốc từ bên ngoài, vì vậy việc hoạch định chính sách của Mỹ Latinh được yêu cầu phải quan tâm đến những điều kiện quốc tế và nhận diện những thông tin liên quan đến những biến đổi kinh tế của Mỹ để có những phản ứng phù hợp. Genberg (2005) cũng nghiên cứu tác động của các cú sốc ngoại sinh đến lạm phát ở các quốc gia Châu Á thông qua một mô hình lý thuyết kết hợp với phương pháp VAR cổ điển. Kết quả nghiên cứu cho thấy các cú sốc ngoại sinh góp phần giải thích biến động lạm phát ở 07 nước Châu Á (Đài Loan, Hồng kông, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Philippines và Hàn Quốc) và đặc biệt các cú sốc này có nguồn gốc từ Mỹ chứ không phải Trung Quốc. Bartosz Mackowiaz (2003 & 2007) cũng sử dụng mô hình VAR cấu trúc (giai đoạn 1986-2000) đã chứng minh được rằng các cú sốc ngoại sinh là nguyên nhân quan trọng trong biến động vĩ mô của các thị trường mới nổi (6 nước ở Châu Á: Hồng Kông, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và 2 nước ở Châu Mỹ Latin: Chile, Mexico). Đặc biệt cú sốc chính sách tiền tệ Mỹ (đo lường bằng cung tiền M2) tác động nhanh và mạnh đến lãi suất và tỷ giá của các thị trường mới nổi. Chỉ số giá tiêu dùng và sản lượng thực ở thị trường mới nổi phản ứng với cú sốc chính sách tiền tệ Mỹ nhiều hơn so với chính nó tại thị trường Mỹ. Đồng thời kết quả cũng cho thấy những cú sốc chính sách tiền tệ Mỹ không quá quan trọng đối với các thị trường mới nổi so với các cú sốc ngoại sinh khác. Ruffer et.(2007): cũng sử dụng mô hình VAR cho 09 quốc gia Đông Á và Ấn Độ trong giai đoạn từ 1979 đến 2003. Kết quả nghiên cứu cho thấy phần lớn biến động của chu kỳ kinh doanh phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Nghiên cứu làm rõ hơn quan điểm cho rằng những bất ổn bên ngoài khu vực cần phải được quan tâm vì đấy cũng là nguồn gốc gây biến động kinh tế vĩ mô ở các thị trường mới nổi. Tiếp theo, Osterhohm, P. & Zettelmeyer, J. (2008): sử dụng mô hình Bayesian-VAR để nghiên cứu tác động của các cú
8 sốc ngoại sinh đến Mỹ Latinh giai đoạn 1994-2006. Kết quả cho thấy khoảng 50%-60% thay đổi trong tốc độ tăng trưởng GDP của Mỹ Latinh là do các cú sốc bên ngoài. Đến nghiên cứu của Sato, K., Zhang, Z., & Mc Aleer, M. (2009) cũng sử dụng mô hình VAR cấu trúc để xem xét sự tương tác giữa các cú sốc ngoại sinh có nguồn gốc từ Mỹ đóng một vai trò như thế nào đến sự biến động kinh tế vĩ mô trong khu vực Đông Á trong giai đoạn 1978-2007. Kết quả chỉ ra rằng biến sản lượng thực và tỷ lệ lạm phát liên quan chặt chẽ và có ý nghĩa thống kê đối với các nước châu Á mới nổi. Gimet (2011) đã sử dụng mô hình VAR cấu trúc để nghiên cứu sự biến động của các nước Đông Nam Á dưới tác động của những cuộc khủng hoảng tài chính quốc tế. Tác giả đã so sánh hai cuộc khủng chính: cuộc khủng hoảng tài chính ở Châu Á (giai đoạn từ tháng 1/1997 - tháng 12 /1999) và cuộc khủng hoảng cho vay dưới chuẩn của Mỹ (giai đoạn từ tháng 1/2007 - tháng 12/2009). Kết quả cho thấy các nước ASEAN chịu sự tác động của cuộc khủng hoảng cho vay dưới chuẩn gần đây thấp hơn các nước công nghiệp phát triển. Allegret G.P, Couharde C., & Guillaumin C. (2012) cũng sử dụng mô hình VAR cấu trúc để xem xét về tác động của các cú sốc ngoại sinh đến 09 nước Đông Á giai đoạn từ Quí 1/1990 đến quí 4/2010. Kết quả nghiên cứu cho thấy tác động của các cú sốc ngoại sinh đến biến động vĩ mô của 09 nước Đông Á tăng lên từ giữa thập niên 1990. Đặc biệt các cú sốc về giá dầu và GDP của Mỹ có ảnh hưởng lớn đến biến động kinh tế vĩ mô của khu vực. Nguyễn Phi Lân (2010) cũng thông qua mô hình VAR cấu trúc giai đoạn 1998-2009 cho rằng biến cung tiền M2 của Mỹ có xu hướng tác động tích cực tới tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
9 Thông qua xem xét kết quả của các công trình nghiên cứu trước đây, tác giả nhận thấy các cú sốc ngoại sinh có vai trò rất quan trọng đối với điều hành kinh tế vĩ mô ở các nền kinh tế mới nổi. Theo Sato, K., Zhang, Z., and Mc Aleer, M. (2009) thì mặc dù vai trò của Trung Quốc và Nhật Bản cũng đã từng bước nâng tầm ảnh hưởng của mình đối với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, nhưng sức ảnh hưởng vẫn còn khá mờ nhạt so với ảnh hưởng của Mỹ. Vì vậy, các cú sốc Mỹ sẽ còn thu hút nhiều nhà kinh tế, nhà hoạch định chính sách quan tâm. Các nghiên cứu trước đây dù là nghiên cứu ở khu vực Châu Á hay Đông Nam Á cũng loại Việt Nam ra khỏi nghiên cứu một phần là vì thiếu dữ liệu, một phần cũng là do Việt Nam mở cửa hội nhập chưa lâu. Vì vậy việc lùi thời gian về các thập niên 80 hay 70 là không khả thi đối Việt Nam nên tác giả lựa chọn mốc nghiên cứu là từ 1995 đến 2012. Hay hiện tượng của Myanmar, nền kinh tế mới nổi này cũng đang được đánh giá là có những bước tiến vượt bậc (Myanmar mở cửa chưa đầy 01 năm) và trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế - chính trị khu vực Đông Nam Á nhưng tác giả cũng không tìm được đầy đủ dữ liệu để nghiên cứu về nền kinh tế này. Tiếp đến là các nền kinh tế Lào, Campuchia, Đông Timor và Brunei cũng rơi vào lý do tương tự. Chính điểm hạn chế này cũng phần nào ảnh hưởng đến nhận định của tác giả về sự tăng trưởng cũng như sức ảnh hưởng của các cú sốc từ Mỹ đến khu vực Đông Nam Á. Phần tiếp theo của bài là tập trung vào dữ liệu và phương pháp nghiên cứu.
10 3. Dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu 3.1. Biến và nguồn thu thập dữ liệu Để thực hiện các mục tiêu nghiên cứu của đề tài: “Tác động của các cú sốc ngoại sinh đến chính sách điều hành kinh tế vĩ mô ở các thị trường mới nổi Đông Nam Á” tác giả đã tiến hành thu thập thông tin về các quốc gia bao gồm Mỹ và 11 nước Đông Nam Á4 dựa theo bài nghiên cứu "Các cú sốc ngoại sinh, chính sách tiền tệ của Mỹ và những biến động vĩ mô ở các thị trường mới nổi" của Battosz Máckowiak (2003 & 2007)5. Tuy nhiên, trong quá trình thu thập dữ liệu thì các quốc gia Lào, Campuchia, Myanmar, Đông Timor và Brunei không có đủ các biến vĩ mô cần thiết để phục vụ cho bài nghiên cứu nên bị loại ra khỏi mẫu. Vì vậy, mẫu đại diện cho mô hình nghiên cứu gồm : 5 biến ngoại sinh của Mỹ và 04 biến vĩ mô của 06 nước đại diện cho Đông Nam Á (Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam). Tất cả các biến trong bài nghiên cứu tác giả lấy theo Battosz Máckowiak (2007), ngoại trừ Việt Nam, biến sản lượng công nghiệp được thay bằng biến tổng sản lượng (GDP) do dữ liệu của sản lượng công nghiệp Việt Nam đến năm 2004 mới có số liệu thống kê (không phù hợp với chuỗi thời gian nghiên cứu). Chi tiết mẫu và nguồn số liệu được cụ thể ở bảng 3.1 4 Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippin, Thai Lan và Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanma, Đông Timor và Brunei 5 Máckowiak, B. (2007). External shocks, U.S.monetary policy and macroeconomic fluctuations in emerging markets. Journal of Monetary Economics, 54(8):2512-2520
11 Bảng 3.1: Mô tả các biến và nguồn số liệu nghiên cứu Bảng 3.1.a. Mô tả các biến ngoại sinh Các biến ngoại sinh trong mô hình Quốc gia Tên biến Tên biến Viết tắt Nguồn Đơn vị (Tiếng Việt) (Tiếng Anh) 1.Lãi suất của FED the Federal Funds FFRU FED % rate 2. Cung tiền M2 Money supply M2 M2US FED Tỷ đôla 3. Chỉ số giá cả The world commodity price Năm hàng hóa thế giới NFCU IMF-IFS Mỹ index (non- fuel) 2005=100 (trừ năng lượng) 4.Sản lượng công The real industrial RIPU IMF-IFS Tỷ USD production nghiệp 5.Chỉ số giá bán the wholesale price Năm index PPIU IMF-IFS buôn 2005=100 Bảng 3.1.b. Mô tả các biến vĩ mô của 6 nƣớc Đông Nam Á Các biến vĩ mô của 6 nƣớc Đông Nam Á Viết Quốc gia Tên biến Tên biến Nguồn Đơn vị tắt (T. Việt) (T. Anh) 1.Chỉ số CPI the consumer price CPII IMF-IFS Năm index 2005=100 2.Tỷ giá hối đoái giữa the exchange rate EXRI IMF-IFS IDR/USD Indonesia IDR và USD 3.Sản lượng công real industrial RIPI IMF-IFS Tỷ rupiah nghiệp production 4.Lãi suất qua đêm the call money rate TBRI IMF-IFS % Malaysia 1.Chỉ số CPI the consumer price CPIM IMF-IFS Năm
12 index 2005=100 2. Tỷ giá hối đoái the exchange rate EXRM IMF-IFS MYR/USD giữa MYR và USD 3.Sản lượng công real industrial RIPM IMF-IFS Tỷ ringgit nghiệp production 4. Lãi suất qua đêm the call money rate CMR IMF-IFS % M 1. Chỉ số CPI the consumer price CPIP IMF-IFS Năm index 2005=100 2. Tỷ giá hối đoái the exchange rate EXRP IMF-IFS PHP/USD Philippines giữa PHP và USD 3. Sản lượng công The real RMPP IMF-IFS Triệu peso nghiệp manufacturing production 4.Lãi suất trái phiếu the treasury bill TBRP IMF-IFS % kho bạc rate 1. Chỉ số CPI consumer price CPIS IMF-IFS Năm index 2005=100 2.Tỷ giá hối đoái giữa the exchange rate EXRS IMF-IFS SGD/USD Singapore SGD và USD 3. Sản lượng công real industrial RIPS IMF-IFS Triệu đola nghiệp production 4.Lãi suất thị trường the money market MMRS IMF-IFS % tiền tệ interest rate 1. Chỉ số CPI the consumer CPIT IMF-IFS Năm price index 2005=100 2. Tỷ giá hối đoái the exchange rate EXRT IMF-IFS THB/USD giữa THB và USD Thái Lan 3.Sản lượng công real manufacturing RMPT IMF-IFS Tỷ baht nghiệp production 4.Lãi suất qua đêm the call money rate CMRT IMF-IFS %