Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài đi sâu phân tích về tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam như tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp (UEP), lạm phát (CPI), chỉ số giá bất động sản (RPI), lãi suất danh nghĩa (NR) và tỷ giá hối đoái (ER) tác động như thế nào đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam, từ đó phân tích về việc hệ thống Ngân hàng thương mại sẽ gặp phải những rủi ro nào khi ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế vĩ mô ngày càng trầm trọng hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN TRÚC PHƯƠNG TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐỐI VỚI RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN TRÚC PHƯƠNG TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐỐI VỚI RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Chuyên ngành : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã số : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN THỊ UYÊN UYÊN TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2013
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sĩ Kinh tế với đề tài “Tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Uyên Uyên. Các số liệu và thông tin sử dụng trong luận văn này đều có nguồn gốc, trung thực và được phép công bố. Tôi sẽ chịu trách nhiệm về nội dung tôi đã trình bày trong luận văn này. TP.HCM, ngày 31 tháng 12 năm 2013 Tác giả Nguyễn Trúc Phương
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH TÓM TẮT PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục tiêu nghiên cứu 3. Vấn đề nghiên cứu 4. Phương pháp nghiên cứu 5. Ý nghĩa của đề tài 6. Kết cấu của đề tài CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐỐI VỚI RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...........................................................................................................1 1.1. Cơ sở lý thuyết về rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng ...............................1 1.1.1. Các quan điểm về rủi ro tín dụng .....................................................................1 1.1.2. Phân loại và đặc điểm của rủi ro tín dụng ........................................................2
1.1.2.1. Phân loại rủi ro tín dụng .............................................................................2 1.1.2.2. Đặc điểm của rủi ro tín dụng ......................................................................3 1.1.3. Những căn cứ chủ yếu để xác định mức độ rủi ro tín dụng .............................4 1.1.3.1. Tỷ lệ nợ quá hạn .........................................................................................4 1.1.3.2. Tỷ lệ nợ xấu ................................................................................................4 1.1.3.3. Hệ số rủi ro tín dụng...................................................................................5 1.1.4. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại hệ thống Ngân hàng ........................6 1.1.4.1. Nguyên nhân chủ quan ...............................................................................6 1.1.4.2. Nguyên nhân khách quan ...........................................................................7 1.1.5. Hậu quả của rủi ro tín dụng ..............................................................................7 1.2. Tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng...........................8 1.2.1. Tốc độ tăng trưởng GDP ...............................................................................8 1.2.2. Tỷ lệ thất nghiệp ............................................................................................9 1.2.3. Lạm phát ........................................................................................................9 1.2.4. Chỉ số giá bất động sản ..................................................................................9 1.2.5. Lãi suất danh nghĩa ......................................................................................10 1.2.6. Tỷ giá hối đoái .............................................................................................10 1.3. Những bằng chứng thực nghiệm về tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng..............................................................11 1.4. Phương pháp thực hiện đo lường tác động của các yếu tố kinh tế vi mô đối với rủi ro tín dụng ngân hàng ....................................................................................14
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................16 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM VÀ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐẾN RỦI RO TÍN DỤNG .....................................................................17 2.1. Thực trạng kinh tế vĩ mô Việt Nam trong giai đoạn 2004 – 2013 ...................17 2.1.1. Tốc độ tăng trưởng GDP .............................................................................17 2.1.2. Tỷ lệ thất nghiệp ..........................................................................................18 2.1.3. Lạm phát ......................................................................................................18 2.1.4. Chỉ số giá bất động sản ................................................................................19 2.1.5. Lãi suất danh nghĩa ......................................................................................21 2.1.6. Tỷ giá hối đoái .............................................................................................21 2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2004 - 2013 ......................................................................................................22 2.2.1. Hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam ...................................................22 2.2.2. Hoạt động tín dụng của các Ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2004 – 2013 ........................................................................................................................24 2.2.2.1. Thị phần cho vay ..........................................................................................24 2.2.2.2. Tăng trưởng tín dụng...................................................................................25 2.2.2.3. Một số đánh giá ............................................................................................27 2.2.3. Rủi ro tín dụng và nợ xấu ............................................................................28 2.2.3.1. Rủi ro tín dụng..........................................................................................28
2.2.3.2. Tình hình nợ xấu của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam từ năm 2004 đến 2013 ..........................................................................................................28 2.3. Tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với nợ xấu giai đoạn 2004 -2013 33 2.3.1. Tốc độ tăng trưởng GDP .............................................................................33 2.3.2. Tỷ lệ thất nghiệp ..........................................................................................34 2.3.3. Lạm phát (CPI) ............................................................................................35 2.3.4. Chỉ số giá bất động sản (RPI) ......................................................................35 2.3.5. Lãi suất danh nghĩa ......................................................................................37 2.3.6. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa (ER) .................................................................37 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................39 CHƯƠNG 3: ĐO LƯỜNG TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐỐI VỚI RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ...............................................................................................................40 3.1. Kiểm định các biến của mô hình.....................................................................40 3.1.1. Thống kê mô tả dữ liệu ................................................................................40 3.1.2. Kiểm định mối tương quan giữa các biến ...................................................43 3.1.3. Kiểm định tính dừng của các biến ...............................................................43 3.1.4. Kiểm định đồng liên kết giữa các biến ........................................................47 3.2. Mô hình Stress test áp dụng phương pháp VAR nhằm đo lường tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đến rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam ...................................................................................................................48
3.2.1. Kết quả từ mô hình VAR với những biến kinh tế vĩ mô GDP, RPI, NR, ER . .....................................................................................................................48 3.2.2. Kết quả từ mô hình VAR với các thành phần chính PCA ...........................53 3.2.3. Kết quả từ mô hình SVAR ..........................................................................54 3.3. Kiểm tra sức chịu đựng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam trước tác động của các nhân tố vĩ mô .................................................................................55 3.3.1. Phân tích phản ứng xung lực .......................................................................55 3.3.2. Phân tích phương sai ...................................................................................57 3.3.3 Phân tích kịch bản........................................................................................59 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................64 CHƯƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM DO TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ......................................................................................................65 4.1. Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng cho các Ngân hàng thương mại Việt Nam ... .........................................................................................................................65 4.1. 1. Các giải pháp mang tính phòng ngừa .........................................................65 4.1.1.1. Hoàn thiện bộ phận quản lý rủi ro tín dụng theo chuẩn quốc tế. .................65 4.1.1.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực...........................................................66 4.1.1.3. Xây dựng chính sách lãi suất và tỷ giá hợp lý .............................................67 4.1.1.4. Hoàn thiện thể chế kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ ...........................67 4.1.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng xử lý nợ xấu . ..........................................68 4.1.2.1. Đa dạng hóa các phương thức xử lý nợ xấu.................................................68
4.1.2.2. Đánh giá lại các khoản vay và cơ cấu lại nợ ................................................68 4.2. Một số giải pháp cho việc hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô và quản lý rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam .........................................69 4.2.1. Một số kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ...................................69 4.2.1.1. Minh bạch hóa hệ thống thông tin ...............................................................69 4.2.1.2. Giám sát hệ thống quản trị rủi ro của các NHTM ........................................70 4.2.1.3. Đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu hệ thống NHTM .........................................71 4.2.2. Một số kiến nghị với Chính phủ .....................................................................72 4.2.2.1. Về tăng trưởng kinh tế .................................................................................72 4.2.2.2. Về khơi thông thị trường bất động sản ........................................................72 4.2.2.3. Về lãi suất cho vay Ngân hàng thương mại .................................................74 4.2.2.4. Về tỷ giá hối đoái .........................................................................................74 4.2.2.5. Nâng cao năng lực vốn cho các NHTM .......................................................76 4.2.2.6. Hoàn thiện hành lang pháp lý về xử lý nợ của NHTM ................................77 4.2.2.7. Phát triển thị trường mua bán nợ..................................................................78 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4..........................................................................................80 KẾT LUẬN CHUNG TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BĐS : Bất động sản CPI : Chỉ số giá tiêu dùng (Consumer price index) ER : Tỷ giá hối đoái danh nghĩa (Nominal exchange rate) DNNN : Doanh nghiệp nhà nước GDP : Tổng sản phẩm quốc nội (Gross domestic product) GTGT : Giá trị gia tăng IMF : Qũy tiền tệ quốc tế (International monetary fund) NH : Ngân hàng NHLD : Ngân hàng liên doanh NHNN : Ngân hàng nhà nước NHNNg : Ngân hàng nước ngoài NHTM : Ngân hàng thương mại NPL : Nợ xấu (Non-performing loan) NR : Lãi suất danh nghĩa (Nominal rate) PCA : Phân tích thành phần chính (Principal component analysis) PNTR : Quy chế quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn RRTD : Rủi ro tín dụng RPI : Chỉ số giá bất động sản (Real property index) TCTD : Tổ chức tín dụng VAMC : Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam
UEP : Tỷ lệ thất nghiệp (Unemployment rate) WB : Ngân hàng thế giới (World bank) WTO : Tổ chức thương mại thế giới (World trade organization)
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Kết quả thực nghiệm về tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng ...................................................................... 14 Bảng 2.1. Tốc độ tăng trưởng GDP Việt Nam 2004 – 2013 .................................. 17 Bảng 2.2. Tỷ lệ thất nghiệp Việt Nam 2004 – 2013 .............................................. 18 Bảng 2.3. Lạm phát Việt Nam 2004 – 2013 .......................................................... 19 Bảng 2.4. Chỉ số giá bất động sản Việt Nam 2004 – 2013 .................................... 19 Bảng 2.5. Lãi suất danh nghĩa Việt Nam 2004 – 2013 .......................................... 21 Bảng 2.6. Tỷ giá hối đoái Việt Nam 2004 – 2013 ................................................. 22 Bảng 2.7. Số lượng các Ngân hàng thương mại Việt Nam 2004 – 2013.............. 23 Bảng 2.8. Thị phần cho vay các Ngân hàng thương mại Việt Nam 2004 – 2013 ..... ................................................................................................................................ 24 Bảng 2.9. Dư nợ tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2004 – 2013 ............................................................................................................ 25 Bảng 3.1: Ma trận hệ số tương quan giữa các biến ................................................ 43 Bảng 3.2. Mô hình VAR sử dụng các biến NPL, GDP, RPI, NR, ER................... 49 Bảng 3.3. Ma trận SVAR ....................................................................................... 54 Bảng 3.4. Mô hình SVAR ...................................................................................... 54 Bảng 3.5. Giả định tỷ lệ nợ xấu trong mỗi kịch bản kinh tế vĩ mô ........................ 60 Bảng 3.6. Mức độ tổn thất tín dụng trong mỗi kịch bản ........................................ 61 Bảng 3.7. Kết quả đo lường tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đến rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam ........................................... 63
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Sơ đồ phân loại các rủi ro tín dụng .......................................................... 2 Hình 2.1. Tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng GDP Việt Nam giai đoạn 2004-2013 ................................................................................................................................ 27 Hình 2.2. Tỷ lệ nợ xấu của hệ thống Ngân hàng Việt Nam giai đoạn 2004 – 2013 .. ................................................................................................................................ 29 Hình 2.3. Nợ có khả năng mất vốn vốn của 16 NHTM VN tại thời điểm 30/9/2013 ................................................................................................................................ 31 Hình 2.4. Cơ cấu nợ xấu của VAMC tại thời điểm 20/10/2013 ............................ 32 Hình 2.5. Tác động tốc độ tăng trưởng GDP đối với nợ xấu ................................. 33 Hình 2.6. Tác động tỷ lệ thất nghiệp (UEP) đối với nợ xấu .................................. 34 Hình 2.7. Tác động lạm phát (CPI) đối với nợ xấu ................................................ 35 Hình 2.8. Tác động chỉ số giá bất động sản (RPI) đối với nợ xấu ......................... 36 Hình 2.9. Tác động lãi suất danh nghĩa (NR) đối với nợ xấu ................................ 37 Hình 2.10. Tác động tỷ giá hối đoái (ER) đối với nợ xấu ...................................... 38 Hình 3.1. Phân tích phản ứng xung lực của các biến trong mô hình ..................... 56 Hình 3.2. Phân tích phương sai của các biến trong mô hình ................................. 58 Hình 3.3. Phân tích kịch bản các cú sốc kinh tế vĩ mô tác động đến rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng Việt Nam ......................................................................... 62
TÓM TẮT Luận văn nghiên cứu những tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đến rủi ro tín dụng hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam. Sử dụng dữ liệu trong giai đoạn 2004-2013, nghiên cứu này thiết lập một mô hình vector tự hồi quy (VAR) để mô tả mối liên hệ giữa rủi ro tín dụng và các yếu tố kinh tế vĩ mô như tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp (UEP), chỉ số giá tiêu dùng (CPI), chỉ số giá bất động sản (RPI), lãi suất danh nghĩa (NR) và tỷ giá hối đoái (ER), sau đó thiết kế ba kịch bản "bất thường nhưng rất dễ xảy ra" để thực hiện các thử nghiệm về rủi ro tín dụng hệ thống Ngân hàng Việt Nam bằng cách mô phỏng Monte Carlo. Dữ liệu để chạy mô hình hồi quy sử dụng trong bài nghiên cứu này được thu thập từ số liệu Ngân hàng nhà nước kéo dài trong khoảng thời gian từ năm 2004 đến tháng 9 năm 2013. Kết quả nghiên cứu cho thấy, thứ nhất, tất cả các yếu tố vĩ mô trên đều có ảnh hưởng quan trọng đến rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng Việt Nam, trong đó, tỷ lệ thất nghiệp (UEP), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và lãi suất danh nghĩa (NR) có tương quan dương với rủi ro tín dụng , nghĩa là sự tăng hoặc giảm các yếu tố này sẽ dẫn đến sự tăng hoặc giảm tương ứng rủi ro tín dụng; các nhân tố tốc độ tăng trưởng GDP, chỉ số giá bất động sản (RPI) và tỷ giá hối đoái (ER) có tương quan âm với rủi ro tín dụng, nghĩa là sự tăng hoặc giảm các yếu tố này sẽ dẫn đến sự giảm hoặc tăng tương ứng rủi ro tín dụng. Thứ hai, kết quả cũng cho thấy những ảnh hưởng trong chỉ số giá bất động sản (RPI) và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mang tác động lâu dài và tồi tệ nhất trên rủi ro tín dụng cho hệ thống Ngân hàng ở Việt Nam. Từ khóa: Rủi ro tín dụng, tác động các yếu tố kinh tế vĩ mô, hệ thống Ngân hàng thương mại, mô hình VAR.
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong giai đoạn hiện nay, do chịu ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính toàn cầu và khủng hoảng nợ công Châu Âu, tình hình kinh tế Việt Nam liên tục bất ổn, các chỉ số kinh tế vĩ mô không được khả quan khiến hoạt động của hệ thống Ngân hàng Việt Nam gặp phải rất nhiều khó khăn, rủi ro tín dụng tăng cao, nợ xấu tăng nhanh. Chính vì vậy, câu hỏi đặt ra là liệu hệ thống Ngân hàng ở Việt Nam có thể trụ vững được trong hoàn cảnh và bối cảnh hiện nay hay không ? Các yếu tố kinh tế vĩ mô quan trọng nhất ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng Việt Nam là gì? Mối quan hệ cụ thể giữa rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng Việt Nam và những yếu tố kinh tế vĩ mô là như thế nào? Xuất phát từ những yêu cầu trên, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài “Tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam” với mục đích kiểm tra khả năng chịu đựng rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam, từ đó đưa ra những giải pháp thiết thực đối với hoạt động cho vay của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài đi sâu phân tích về tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam như tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp (UEP), lạm phát (CPI), chỉ số giá bất động sản (RPI), lãi suất danh nghĩa (NR) và tỷ giá hối đoái (ER) tác động như thế nào đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam, từ đó phân tích về việc hệ thống Ngân hàng thương mại sẽ gặp phải những rủi ro nào khi ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế vĩ mô ngày càng trầm trọng hơn. Thông qua kết quả phân tích, tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam do tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô.
3. Vấn đề nghiên cứu Từ các mục tiêu nghiên cứu trên, bài nghiên cứu sẽ tập trung giải quyết các vấn đề sau: Một là, xem xét những biến kinh tế vĩ mô nào ảnh hưởng nhiều nhất đến rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam. Qua đó, lựa chọn các biến phù hợp với mô hình. Hai là, xác định mối quan hệ cụ thể giữa rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam và các yếu tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp (UEP), lạm phát (CPI), chỉ số giá bất động sản (RPI), lãi suất danh nghĩa (NR) và tỷ giá hối đoái (ER). Ba là, áp dụng phương pháp mô phỏng Monte Carlo và lý thuyết về giá trị chịu rủi ro (VaR) để đánh giá rủi ro tín dụng hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam trước tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô. 4. Phương pháp nghiên cứu Bài nghiên cứu này sử dụng các nghiên cứu trước đây để làm cơ sở cho việc xác định các nhân tố vĩ mô tác động đến rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam. Dữ liệu để chạy mô hình hồi quy sử dụng trong bài nghiên cứu này được thu thập từ số liệu của Ngân hàng Nhà nước kéo dài trong khoảng thời gian từ năm 2004 đến tháng 9 năm 2013. Dữ liệu về các nhân tố vĩ mô như tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp (UEP), lạm phát (CPI), lãi suất danh nghĩa (NR) và tỷ giá hối đoái (ER) được thu thâp từ Tổng cục thống kê, Quỹ tiền tệ quốc tế (www.imf.org) Ngân hàng thế giới (www.worldbank.org) và chỉ số giá bất động sản (RPI) được thu thâp từ Bộ xây dựng (www.xaydung.gov.vn), Savills (www.savills.com.vn) và CBRE (www.cbrevietnam.com). Để mô tả những tác động phản hồi giữa các biến, tác giả sử dụng phương pháp tự động hồi quy vectơ (VAR) để đánh giá tác động của các biến kinh tế vĩ mô lên rủi
ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam. Ngoài ra, tác giả đưa ra ba kịch bản "bất thường nhưng rất dễ xảy ra" và sử dụng phương pháp mô phỏng Monte Carlo để tìm ra sự phân bố rủi ro tín dụng. Cuối cùng, dựa trên lý thuyết về giá trị chịu rủi ro (VaR), tác giả so sánh sự phân bố rủi ro tín dụng dưới những kịch bản đã đưa ra. Tác giả sử dụng Microsoft Excel để tính toán các dữ liệu và lọc các dữ liệu cần thiết. Sau đó, tác giả sử dụng phần mềm Eviews để phân tích dữ liệu và chạy mô hình. 5. Ý nghĩa của đề tài Việc đánh giá tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam nhằm cung cấp thêm một bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ chặt chẽ giữa rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng thương mại và các yếu tố vĩ mô của nền kinh tế. Thông qua mô hình, với việc xem tỷ lệ nợ xấu đại diện cho rủi ro trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại, bài nghiên cứu xác định mối tương quan của các nhân tố vĩ mô ảnh hưởng rủi ro tín dụng các Ngân hàng thương mại ở Việt Nam đồng thời cho thấy bất cứ sự biến động nào của nền kinh tế vĩ mô cũng ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng và dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn trong hoạt động Ngân hàng thương mại. Điều này chẳng những giúp cho hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam chủ động đối phó những tình huống vĩ mô xấu nhất mà còn có những điều chỉnh phù hợp trong hoạt động quản lý rủi ro tín dụng trước sự biến động của nền kinh tế vĩ mô. 6. Kết cấu của đề tài Ngoài phần tóm tắt, phần mở đầu, danh mục các chữ viết tắt, danh mục bảng, danh mục hình, kết luận chung, tài liệu tham khảo, phụ lục,đề tài gồm 4 chương, bao gồm: Chương 1: Cơ sở lý thuyết và những bằng chứng thực nghiệm trên thế giới về tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng.
Trong chương này, tác giả trình bày cơ sở lý thuyết về rủi ro tín dụng đồng thời tóm tắt các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới về tác động các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng. Chương 2: Thực trạng rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam và tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đến rủi ro tín dụng . Ở chương này, tác giả khái quát tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam và hoạt động tín dụng của hệ thống Ngân hàng Việt Nam. Đồng thời phân tích định tính tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô như tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp, chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số giá bất động sản, lãi suất danh nghĩa và tỷ giá hối đoái đối với rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng Việt Nam. Chương 3: Đo lường tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô đối với rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. Trong chương này, tác giả ước lượng tỷ lệ nợ xấu theo các biến kinh tế vĩ mô thông qua mô hình VAR nhằm tìm ra mối tương quan giữa tỷ lệ nợ xấu và các biến kinh tế vĩ mô. Ngoài ra, tác giả sử dụng phương pháp mô phỏng Monte Carlo nhằm đánh giá tác động của rủi ro tín dụng hệ thống Ngân hàng trước tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô. Chương 4: Một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam do tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô. Ở chương này, tác giả trình bày những giải pháp cho hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đồng thời đưa ra những kiến nghị về hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô nhằm giảm thiểu tình trạng nợ xấu tăng nhanh, rủi ro tín dụng tăng cao trong tình hình kinh tế vĩ mô nhiều bất ổn hiện nay.
1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐỐI VỚI RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý thuyết về rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng 1.1.1. Các quan điểm về rủi ro tín dụng Năm 1999, Ủy ban Basel về giám sát Ngân hàng thương mại (BCBS) đã đưa ra những nhận định về rủi ro tín dụng : Thứ nhất, rủi ro tín dụng là khả năng một khách hàng vay Ngân hàng thương mại hoặc đối tác mà không đáp ứng nghĩa vụ của mình theo các điều khoản thỏa thuận. Thứ hai, các Ngân hàng thương mại đang ngày càng phải đối mặt với rủi ro tín dụng trong các công cụ tài chính khác nhau ngoài hoạt động cho vay, bao gồm các giao dịch liên Ngân hàng thương mại, tài trợ thương mại, giao dịch ngoại hối, hợp đồng hoán đổi, trái phiếu, cổ phiếu, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai kể cả các cam kết và bảo lãnh. Thứ ba, gia tăng rủi ro tín dụng sẽ làm tăng chi phí cận biên của nợ và vốn chủ sở hữu, do đó làm tăng chi phí vốn cho Ngân hàng thương mại. Bên cạnh đó, theo quyết định số 493/2005QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc ban hành Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng thương mại của tổ chức tín dụng, cho rằng: “Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động Ngân hàng thương mại của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết”. Như vậy, rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng thương mại là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động Ngân hàng thương mại do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. Rủi ro tín dụng
2 là một trong những rủi ro lâu đời nhất và quan trọng nhất mà các Ngân hàng cũng như các tổ chức tín dụng phải đối mặt. Rủi ro tín dụng tác động nghiêm trọng đến hầu hết các giao dịch tài chính và là nguy cơ đáng kể nhất đối với các Ngân hàng , thậm chí trong những tình huống xấu nhất có thể dẫn đến phá sản Ngân hàng và gây ra cuộc khủng hoảng cho cả nền kinh tế. 1.1.2. Phân loại và đặc điểm của rủi ro tín dụng 1.1.2.1. Phân loại rủi ro tín dụng Có rất nhiều cách để chúng ta có thể phân loại rủi ro tín dụng nhưng tùy vào mục đích cũng như các yêu cầu về nghiên cứu thì có thể phân loại rủi ro tín dụng theo sơ đồ sau: Hình 1.1: Sơ đồ phân loại các rủi ro tín dụng Rủi ro giao dịch: là một hình thức của RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng. Bao gồm: Rủi ro lựa chọn: là rủi ro có liên quan đến quá trình đánh giá và phân tích tín dụng, phương án vay vốn để quyết định tài trợ của Ngân hàng thương mại.