Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định một số nhân tố tác động đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang; phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang; đề xuất các giải pháp đầu tư và cơ cấu đầu tư nhằm giúp Chính quyền tỉnh trong việc nâng cao tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  oOo  LÂM TRÍ ĐỨC TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ VÀ CƠ CẤU ĐẦU TƯ ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TỈNH TIỀN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  oOo  LÂM TRÍ ĐỨC TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ VÀ CƠ CẤU ĐẦU TƯ ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TỈNH TIỀN GIANG Chuyên ngành: KINH TẾ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Mã số: 60 31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN VĂN SĨ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2011
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung luận văn thạc sĩ kinh tế này do chính bản thân nghiên cứu thực hiện thông qua quá trình thu thập số liệu về vốn đầu tư, tăng trưởng kinh tế và khảo sát thực tế tại địa phương. Kết quả phân tích của đề tài là trung thực, không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Học viên thực hiện Lâm Trí Đức
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ Trang 1. DANH MỤC BIỂU BẢNG Bảng 2.1. Tỷ lệ vốn đầu tư so với GDP tỉnh Tiền Giang ...................................35 Bảng 2.2. Đầu tư phát triển của tỉnh phân theo nguồn vốn .................................36 Bảng 2.3. Đầu tư phát triển khu vực nhà nước ..................................................38 Bảng 2.4. Đầu tư phát triển khu vực tư nhân trong nước .......................................39 Bảng 2.5. Tình hình thực hiện các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài...................... 41 Bảng 2.6. Đầu tư phát triển phân theo ngành kinh tế .............................................. 42 Bảng 2.7. Đầu tư tư phát triển khu vực 1................................................................. 42 Bảng 2.8. Đầu tư phát triển khu vực 2..................................................................... 44 Bảng 2.9. Đầu tư phát triển khu vực 3..................................................................... 47 Bảng 2.10. Lao động tỉnh Tiền Giang ...................................................................... 48 Bảng 2.11. Trình độ học vấn của người lao động ................................................... 49 Bảng 2.12. Xuất khẩu tỉnh Tiền Giang ..................................................................... 49 Bảng 2.13. Tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang..................................................... 51 Bảng 2.14. Hệ số ICOR tỉnh Tiền Giang................................................................. 52 Bảng 2.15. Ma trận hệ số tương quan các biến mô hình chính................................ 53 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát lựa chọn hàm và tạo biến phù hợp............................. 55 Bảng 2.17; 2.18; 2.19; 2.22. Kết quả phân tích hồi quy của các mô hình 57,64,65,71 Bảng 2.20. Kết quả phân tích nhân tố....................................................................... 69 Bảng 2.21. Kết quả phân tích độ tin cậy của thang đo............................................. 70
Trang 2. DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1. Cơ cấu vốn đầu tư phân theo nguồn vốn............................................ 37 Hình 2.2. Cơ cấu vốn đầu tư phân theo ngành kinh tế ........................................43
CÁC TỪ VIẾT TẮT ------- ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu long ĐVT Đơn vị tính GDP Gross Domestic Product - Tổng sản phẩm nội địa GDPhh Tổng sản phẩm nội địa theo giá hiện hành GDPss Tổng sản phẩm nội địa theo giá so sánh FDI Foreign Direct Investment-Đầu tư trực tiếp nước ngoài ODA Official Development Assistance-Tài trợ phát triển chính thức ICOR Incremental Capital Output Ratio - hiệu suất sử dụng vốn sản phẩm gia tăng TFP Total Factors of Product - Tổng năng suất các nhân tố KCN Khu công nghiệp CCN-TTCN Cụm công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH SÁCH CÁC BẢNG, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ CÁC TỪ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU 1 Tổng quan .................................................................................... 1 2 Mục tiêu nghiên cứu .................................................................... 3 3 Phương pháp nghiên cứu.............................................................. 3 4 Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu.............................. 4 5 Nguồn số liệu sử dụng................................................................... 4 6 Kết cấu đề tài ................................................................................. 4 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ĐẦU TƯ, TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ NGHỊ 1.1 Đầu tư............................................................................................ 6 1.1.1 Khái niệm về đầu tư ....................................................................... 6 1.1.2 Cơ cấu đầu tư................................................................................. 7 1.1.2.1 Cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn ........................................................ 7 1.1.2.2 Cơ cấu đầu tư theo ngành .............................................................. 8 1.2 Tăng trưởng kinh tế....................................................................... 8 1.2.1 Khái niệm về tăng trưởng kinh tế.................................................... 8 1.2.2 Đo lường tăng trưởng kinh tế ........................................................ 8 1.3 Tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế .............................. 9 1.3.1 Tác động của tốc độ tăng đầu tư đến tăng trưởng .......................... 9 1.3.2 Tác động của cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng.................................. 9 1.3.2.1 Tác động của cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn đến tăng trưởng ......... 9 1.3.2.2 Tác động của cơ cấu đầu tư theo ngành đến tăng trưởng................. 15 1.4 Một số mô hình tác động của đầu tư và các nhân tố khác đến 16
Trang tăng trưởng kinh tế........................................................................ 1.4.1 Khái quát chung ............................................................................. 16 1.4.2 Mô hình Harrod Domar ................................................................. 16 1.4.2.1 Luận điểm cơ bản ........................................................................... 16 1.4.2.2 Hạn chế của mô hình ...................................................................... 18 1.4.3 Mô hình Robert Solow .................................................................... 18 1.4.3.1 Phần dư Solow ............................................................................... 18 1.4.3.2 Hạn chế của mô hình ..................................................................... 19 1.4.4 Một mô hình tăng trưởng nội sinh tiêu biểu – Mô hình Mankiw- 19 Romer-Weil .................................................................................... 1.5 Chất lượng tăng trưởng kinh tế..................................................... 21 1.6 Một số nghiên cứu trước liên quan đến đầu tư và tăng trưởng 22 kinh tế............................................................................................ 1.7 Các mô hình nghiên cứu đề nghị .................................................. 23 1.7.1 Mô hình phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang ....................................................... 24 1.7.1.1 Mô hình nghiên cứu đề nghị ........................................................... 24 1.7.1.2 Các giả thiết ................................................................................... 26 1.7.1.3 Nguồn số liệu sử dụng .................................................................... 26 1.7.2 Một số mô hình đầu tư.................................................................... 26 1.7.2.1 Mô hình tác động của đầu tư công đến đầu tư tư nhân .................... 26 1.7.2.2 Mô hình các nhân tố tác động đến môi trường quyết định đầu tư của doanh nghiệp............................................................................ 27 1.7.2.3 Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án đầu tư công .............................................................................................. 28 1.8 Kinh nghiệm huy động vốn đầu tư và cơ cấu đầu tư một số tỉnh 30 Kết luận Chương 1 32 CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ VÀ CƠ CẤU ĐẦU TƯ ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TỈNH TIỀN GIANG 2.1 Sơ lược về tỉnh Tiền Giang............................................................ 33 2.1.1 Vị trí địa lý ..................................................................................... 33
Trang 2.1.2 Dân số............................................................................................ 33 2.1.3 Kinh tế............................................................................................ 33 2.1.4 Tiềm năng phát triển kinh tế ........................................................... 34 2.1.4.1 Tiềm năng phát triển nông nghiệp, thủy sản ................................... 34 2.1.4.2 Tiềm năng phát triển công nghiệp................................................... 34 2.1.4.3 Tiềm năng phát triển thương mại, du lịch ....................................... 34 2.2 Mô tả hiện trạng ............................................................................ 35 2.2.1 Đầu tư toàn xã hội.......................................................................... 35 2.2.2 Cơ cấu đầu tư................................................................................. 36 2.2.2.1 Cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn ........................................................ 36 2.2.2.2 Cơ cấu đầu tư theo ngành kinh tế.................................................... 42 2.2.3 Một số nhân tố khác ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế ................ 48 2.2.3.1 Lao động ........................................................................................ 48 2.2.3.2 Vốn con người................................................................................ 49 2.2.3.3 Xuất khẩu ....................................................................................... 49 2.2.4 Tăng trưởng kinh tế ........................................................................ 50 2.3 Phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu đến tăng trưởng kinh tế 53 2.3.1 Mô hình tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng ..... 53 2.3.1.1 Xem xét ma trận hệ số tương quan.................................................. 53 2.3.1.2 Lựa chọn hàm và tạo các biến phù hợp ........................................... 54 2.3.1.3 Hồi quy tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng ....... 57 2.3.2 Phân tích một số mô hình về đầu tư ................................................ 62 2.3.2.1 Mô hình tác động của đầu tư công đến đầu tư tư nhân .................... 62 2.3.2.2 Mô hình các nhân tố tác động đến môi trường quyết định đầu tư của doanh nghiệp............................................................................ 66 2.3.2.3 Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án đầu tư công ............................................................................................... 71 Kết luận Chương 2 73 CHƯƠNG 3. GỢI Ý CHÍNH SÁCH 3.1 Gợi ý chính sách ........................................................................... 75
Trang 3.1.1 Giải pháp về thu hút vốn đầu tư...................................................... 75 3.1.1.1 Thu hút vốn đầu tư khu vực tư nhân ............................................... 75 3.1.1.2 Huy động vốn khu vực nhà nước ........................................................ 78 3.1.2 Giải pháp về cơ cấu đầu tư ................................................................. 79 3.1.2.1 Cơ cấu đầu tư khu vực 2...................................................................... 79 3.1.2.2 Cơ cấu đầu tư khu vực 3...................................................................... 80 3.1.2.3 Cơ cấu đầu tư khu vực 1...................................................................... 80 3.1.3 Giải pháp nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế ......................... 81 3.1.3.1 Nâng cao hiệu quả đầu tư .................................................................... 81 3.1.3.2 Chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế ........................................... 84 3.2 Một số hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo .............................. 84 Kết luận Chương 3 85 PHẦN KẾT LUẬN 86 Phụ lục 1. Cơ cấu vốn đầu tư phát triển phân theo nguồn vốn Phụ lục 2. Cơ cấu vốn đầu tư phát triển phân theo ngành kinh tế Phụ lục 3. Tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang Phụ lục 4. Hiệu quả đầu tư tỉnh Tiền Giang Phụ lục 5. Kết quả lựa chọn hàm và tạo các biến phù hợp mô hình tác động đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng Phụ lục 6. Kết quả phân tích hồi quy tác động của cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn đến GDP Phụ lục 7. Kết quả phân tích hồi quy tác động của cơ cấu đầu tư theo ngành kinh tế đến GDP Phụ lục 8. Kết quả lựa chọn hàm và tạo các biến phù hợp mô hình hồi quy giữa tỷ suất sinh lợi của doanh nghiệp và đầu tư công Phụ lục 9. Kết quả phân tích nhân tố mô hình tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý đầu tư công Phụ lục 10. Kết quả hồi quy mô hình tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý đầu tư công Phụ lục 11. Bảng phỏng vấn TÀI LIỆU THAM KHẢO
Họ và tên học viên: Lâm Trí Đức Tên đề tài: Tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang. GIỚI THIỆU NHỮNG ĐIỂM MỚI VÀ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1/. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về đầu tư đầu tư và tăng trưởng kinh tế; nghiên cứu tác động của đầu tư và một số nhân tố khác đến tăng trưởng kinh tế và xem xét một số nghiên cứu trước liên quan đến đầu tư và tăng trưởng. Từ tổng quan lý thuyết, Luận văn đã đưa ra mô hình nghiên cứu đề nghị “Tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang” và các một số mô hình đầu tư khác. 2/. Luận văn đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng trong việc phân tích mô hình nghiên cứu đề nghị và các mô hình về đầu tư. Việc sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để phân tích là một điểm mới so với các nghiên cứu trước có liên quan về đề tài huy động vốn đầu tư để tăng trưởng kinh tế thường sử dụng phương pháp định tính: thống kê, mô tả về thực trạng đầu tư, nhận định về các tồn tại về đầu tư và tăng trưởng để có các giải pháp trong thời gian tới. 3/. Với việc kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng với mục tiêu phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang để từ đó gợi ý các giải pháp về đầu tư và cơ cấu đầu tư phù hợp nhất nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang, Luận văn có những phát hiện như sau: - Trong các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế thì nhân tố vốn đầu tư và tỷ trọng đầu tư vào khu vực 2 đóng vai trò quyết định đến tăng trưởng kinh tế (giải thích cho tăng trưởng đến 97,8%, các nhân tố còn lại như lao động, vốn con người, xuất khẩu. chỉ giải thích 2,2% cho tăng trưởng kinh tế của tỉnh Tiền Giang. Điều đó cho để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tỉnh Tiền Giang cần có chính sách thu hút đầu tư và cơ cấu đầu tư hợp lý theo hướng công nghiệp hóa. - Đề huy động vốn đầu tư cần tác động theo thứ tự ưu tiên đối với ba nhóm chính sách: Nhóm thứ nhất (chính sách ưu đãi đầu tư; cơ sở hạ tầng; tiếp cận tín dụng; vị trí, địa điểm doanh nghiệp); nhóm thứ hai (cách cư xử của quan chức địa phương; thủ tục hành chính; nguồn nhân lực); nhóm thứ 3 (nguồn nguyên liệu, thị trường tiêu thụ). Trong việc cơ cấu đầu tư, cần ưu tiên đầu tư cho các ngành có tác động mạnh đến tăng trưởng kinh tế như: ngành công nghiệp chế biến (khu vực 2), ngành thủy sản (khu vực 1) và ngành kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn (khu vực 3). Để nâng cao hiệu quả đầu tư cần nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công (tập trung vào hai nhóm nhân tố tác động như sau: Nhóm thứ nhất (công tác đấu thầu; quản lý thi công; thi công; lập, thẩm định, phê duyệt dự toán; lập, thẩm định phê duyệt dự án); nhóm thứ hai (công tác quy hoạch; chủ trương đầu tư; công tác thanh, quyết toán, công tác bố trí vốn đầu tư); chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững./.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tổng quan Vấn đề tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế là mối quan tâm không chỉ hiện nay mà là mối quan tâm từ lâu, ở tất cả các nước trên thế giới. Đầu tư và tăng trưởng đang trở thành vấn đề kinh tế quan trọng hiện nay của đất nước. Tăng thêm vốn đầu tư và nâng cao hiệu quả đầu tư nhằm đẩy nhanh tốc độ và chất lượng tăng trưởng kinh tế là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Ngày 15/9 năm 2008, đánh dấu mốc khủng hoảng nghiêm trọng, chưa từng có trong vòng 80 năm trở lại đây, sau cuộc đại khủng hoảng 1929-1933 khi ngân hàng Lehman Brothers tuyên bố phá sản, làm rung chuyển hệ thống tài chính thế giới. Cuộc khủng hoảng tài chính thế giới đã và đang có những tác động trực tiếp và gián tiếp đến các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Để ngăn chặn suy giảm tăng trưởng kinh tế, trong năm 2009, Chính phủ Việt Nam thực hiện gói kích cầu đầu tư để kích thích tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh đó, cuộc khủng hoảng kinh tế có tác dụng hai mặt: một mặt làm lộ rõ tất cả những yếu kém, khuyết tật và bất hợp lí của cơ cấu kinh tế hiện tại, nhưng mặt khác lại tạo cơ hội để tái cấu trúc lại nền kinh tế phù hợp hơn. Một ví dụ dễ nhận thấy để chứng minh cho nhận định đó, là khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu xảy ra từ quý 3/2008, trong khi từ năm 2007 đến trước quý 3/2008, trong nền kinh tế của chúng ta đã xuất hiện không ít khó khăn (lạm phát cao, nhập siêu lớn...). Như vậy rõ ràng là nguyên nhân suy giảm kinh tế của Việt Nam, như trên đã nói, không chỉ đến từ bên ngoài, mà quan trọng nhất là do những nguyên nhân nội tại. Những biểu hiện chính là: GDP tăng chủ yếu dựa vào vốn đầu tư nhưng hiệu quả đầu tư ngày càng kém, năng suất lao động thấp, công nghệ chậm đổi mới, cơ cấu kinh tế, cơ cấu xuất khẩu chưa thoát khỏi lạc hậu, tiềm ẩn nguy cơ lạm phát cao. Trong bối cảnh chung của nền kinh tế cả nước, đối với tỉnh Tiền Giang, cuộc khủng hoảng kinh tế đã ảnh hưởng đến việc thu hút vốn đầu tư và tăng trưởng kinh tế của tỉnh nhà: tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) năm 2009 đạt 9,2%, thấp nhất trong 5 năm gần đây (năm 2005: 10,7% ; năm 2006: 11,1% ; năm 2007: 13% ;
2 2008: 11,3%); vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký 50 triệu USD, giảm so 68% so với năm 2008. Để khôi phục và phát triển kinh tế tỉnh nhà trong giai đoạn “hậu khủng hoảng”, vấn đề tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế như: việc thu hút vốn đầu tư và cơ cấu vốn đầu tư để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn càng được Lãnh đạo tỉnh quan tâm sâu sắc, nhất là trong giai đoạn sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu như hiện nay. Tiền Giang là một tỉnh có nhiều thuận lợi về điều kiện tự nhiên như khí hậu, đất đai, vị trí địa lý, cho phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, các nguồn lực cho phát triển kinh tế của tỉnh khá phong phú, đa dạng, quỹ đất đai còn lớn, đa dạng về sản phẩm nông nghiệp, lao động dồi dào, vị trí thuận lợi về giao thông đường bộ, đường sông và đường biển. Mặc dù các nguồn lực khá thuận lợi song tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng. Để kinh tế Tiền Giang ‘cất cánh’, hội nhập vào vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, cần ý chí quyết tâm cao của tỉnh và một yếu tố mang tính quyết định đó là vốn đầu tư. Trong những năm qua, đầu tư trên địa bàn tỉnh còn hạn chế: cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng cho phát triển công nghiệp còn thiếu thốn do hạn chế của nguồn vốn đầu tư nhà nước; đầu tư khu vực tư thì chủ yếu là các dự án nhỏ lẻ, vốn ít, sử dụng công nghệ thấp, chưa đáp ứng nhu cầu đầu tư của tỉnh và chưa thực sự nâng cao nội lực của tỉnh, chưa tạo được sức bật rõ rệt cho kinh tế tỉnh nhà. Để tìm hiểu sự tác động của nhân tố vốn đầu tư và cơ cấu vốn đầu tư đến tăng trưởng kinh tế của tỉnh Tiền Giang trong thời gian qua nhằm mục đích nâng cao hơn nữa tốc độ và chất lượng tăng trưởng kinh tế, tôi đã lựa chọn đề tài: “Tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang”. Luận văn này đi tìm câu trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu như sau: - Các nhân tố nào tác động đến tăng trưởng kinh tế tại Tiền Giang? - Tác động của nhân tố đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế Tiền Giang như thế nào? - Giải pháp đầu tư và cơ cấu đầu tư để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Tiền Giang như thế nào?
3 Giải đáp các câu hỏi nghiên cứu trên thông qua Luận văn sẽ giúp Lãnh đạo tỉnh nhận rõ về mô hình tăng trưởng kinh tế của địa phương hiện nay; đánh giá tác động của vốn đầu tư, cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế; đồng thời đề xuất các giải pháp đầu tư tham mưu chính quyền tỉnh để phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng trong ngắn hạn, trung hạn cũng như trong việc hướng đến mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững của tỉnh trong dài hạn. 2. Mục tiêu nghiên cứu Luận văn này nhằm giải quyết các vấn đề sau đây: - Xác định một số nhân tố tác động đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang. - Phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang. - Đề xuất các giải pháp đầu tư và cơ cấu đầu tư nhằm giúp Chính quyền tỉnh trong việc nâng cao tăng trưởng kinh tế tỉnh Tiền Giang. 3. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu của tác giả Luận văn là: - Phương pháp định tính: Từ lý thuyết về đầu tư và tăng trưởng kinh tế; các mô hình tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế của các nhà Kinh tế học và các tác giả trong nước; phỏng vấn các chuyên gia công tác tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Tiền Giang, tác giả Luận văn đưa ra mô hình nghiên cứu đề nghị; mô tả thực trạng tình hình thực hiện các chỉ tiêu kinh tế có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp định lượng: Sau khi có mô hình nghiên cứu đề nghị và mô tả thực trạng các biến trong mô hình; sử dụng các số liệu thứ cấp từ Niên giám thống kê, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội; Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm và các Báo cáo tình hình thực hiện phát triển kinh tế - xã hội địa phương của Ủy ban nhân dân tỉnh …để kiểm định tác động các nhân tố, trong đó chú trọng đến nhân tố đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế bằng phương pháp hồi quy tuyến tính, chạy trên phần mền SPSS. Đối với các mô hình đầu tư, gắn các biến của các mô hình nghiên cứu này vào thang đo Likert, sau đó thực hiện phỏng vấn các doanh nghiệp và các đơn vị có liên quan để thu thập dữ
4 liệu sơ cấp, sau khi có dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích nhân tố, phân tích hồi quy, sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu. 4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là nhân tố đầu tư, cơ cấu đầu tư và tăng trưởng kinh tế; tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế. - Phạm vi nghiên cứu: + Luận văn phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế của tỉnh Tiền Giang giai đoạn từ 2000-2010. + Trong phân tích các mô hình về đầu tư, tác giả Luận văn tiến hành phỏng vấn chọn mẫu một số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh và các Sở, ngành có liên quan đến công tác quản lý dự án đầu tư công như: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Thanh tra tỉnh, một số Ban quản lý dự án. 5. Nguồn số liệu sử dụng Luận văn sử dụng số liệu: - Số liệu thứ cấp: Niên giám thống kê, Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội tỉnh, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm; các báo cáo kinh tế- xã hội của Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang từ năm 2000 đến năm 2010. - Số liệu sơ cấp: Thiết kế bảng câu hỏi phỏng vấn vấn trên cơ sở lý thuyết và ý kiến của các chuyên gia; trên cơ sở đó tiến hành phỏng vấn các doanh nghiệp và các đơn vị có liên quan để thu thập số liệu. 6. Kết cấu đề tài Luận văn gồm ba chương: Phần mở đầu trình bày giới thiệu tính cấp thiết của đề tài, nêu câu hỏi, mục tiêu nghiên cứu và giới thiệu phương pháp nghiên cứu. Chương một trình bày tổng quan về đầu tư và tăng trưởng kinh tế; một số nghiên cứu trước có liên quan và mô hình nghiên cứu đề nghị. Chương hai phân tích tác động của đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế bằng phương pháp mô tả, thống kê hiện trạng; đồng thời phân tích định
5 lượng các mô hình nghiên cứu đã đưa ra trong Chuơng một; sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu. Từ các phân tích trên, đưa ra các đúc kết và gợi ý chính sách. Chương ba, gợi ý các chính sách đầu tư và cơ cấu đầu tư nhằm nâng cao tốc độ và chất lượng tăng trưởng kinh tế của tỉnh. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU Xác định vấn đề nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu Tổng quan lý thuyết về đầu tư và trưởng kinh tế; tác động của đầu tư đầu tư và cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế. Mô hình nghiên cứu đề nghị Phân tích mô hình bằng phương pháp định tính và định lượng Đề xuất các giải pháp
6 Chương 1 TỔNG QUAN VỀ ĐẦU TƯ VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ 1.1. Đầu tư 1.1.1. Khái niệm về đầu tư: Đầu tư là một thuật ngữ được nhiều tác giả định nghĩa với nhiều góc độ khác nhau. Theo từ điển Quản lý ngân hàng (do Nhà xuất bản ngoại văn Viện tiền tệ tín dụng ấn hành) thì tuỳ theo quan điểm, có ba khái niệm chính về đầu tư: . Theo quan điểm kinh tế: đầu tư là tạo một vốn cố định tham gia vào hoạt động của xí nghiệp trong nhiều chu kỳ kinh doanh nối tiếp. Đây là vấn đề tích lũy các yếu tố vật lý chủ yếu về sản xuất hay thương mại. . Theo quan điểm tài chính: đầu tư là làm bất động một số vốn nhằm rút ra tiền lãi trong nhiều thời kỳ nối tiếp. Khái niệm này, ngoài việc tạo ra các tài sản còn bao gồm các chi tiêu không tham gia trực tiếp vào hoạt động của xí nghiệp như nghiên cứu, đào tạo nhân viên.. . Theo quan điểm kế toán, khái niệm đầu tư gắn liền với việc phân bổ một khoản chi vào một trong các khoản mục của bảng cân đối kế toán. Theo các tác giả của Từ điển Quản lý tài chính ngân hàng thì rõ ràng khái niệm đầu tư không thể tách khỏi khái niệm thời gian, thời gian càng dài thì việc bỏ vốn ra đầu tư càng gặp nhiều rủi ro. Theo “Tài chính doanh nghiệp hiện đại: “Đầu tư chính là sự hy sinh giá trị chắn chắn ở thời điểm hiện tại để đổi lấy (khả năng không chắc chắn) giá trị trong tương lai” (Trần Ngọc Thơ, 2007, Nhà xuất bản Thống kê). Khái niệm đầu tư này đề cập đến ba yếu tố là yếu tố thời gian, yếu tố rủi ra và yếu tố lợi nhuận và đầu tư ở đây được đề cập trên một bình diện rất rộng, bao gồm cả đầu tư tài chính và đầu tư thực. “Giá trị” trong khái niệm này có thể hiểu là những giá trị có thể định lượng được (vốn, tài sản…) và cả những giá trị không thể định lượng (con người, hiệu quả xã hội…).
7 Tuy có nhiều quan điểm về đầu tư nhưng có thể hiểu một cách đơn giản “đầu tư là một hoạt động bỏ vốn ở hiện tại nhằm mục đích sinh lợi trong tương lai”. 1.1.2. Cơ cấu đầu tư Cơ cấu đầu tư là cơ cấu của các yếu tố cấu thành đầu tư như cơ cấu về vốn, nguồn vốn, cơ cấu huy động và sử dụng vốn… quan hệ hữu cơ, tương tác qua lại giữa các bộ phận trong không gian và thời gian, vận động theo hướng hình thành một cơ cấu đầu tư hợp lý và tạo ra những tiềm lực hơn về mọi mặt kinh tế - xã hội (Nguyễn Bạch Nguyệt, 2007). Các loại cơ cấu đầu tư: + Cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn: Trên phương diện vĩ mô, có một số loại nguồn vốn chủ yếu sau đây: - Đầu tư khu vực nhà nước: + Vốn ngân sách nhà nước: Là nguồn vốn được trích lâp từ ngân sách của Nhà nước chi cho các hoạt động đầu tư. Đây là một nguồn vốn quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia và thường được đầu tư cho các dự án kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh, hỗ trợ các dự án của doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực cần sự tham gia của nhà nước. + Vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước: nguồn vốn này có vai trò quan trọng trong phục vụ cho công tác quản lý nhà nước và điều tiết kinh tế vĩ mô. Thông qua nguồn này, nhà nước khuyến khích phát triển kinh tế của các ngành, vùng, lĩnh vực theo định hướng chiến lược của mình. Nguồn vốn còn được phân bổ để thực hiện các mục tiêu phát triển xã hội. + Vốn đầu tư của doanh nghiệp nhà nước. - Đầu tư khu vực tư nhân: + Vốn đầu tư tư nhân và dân cư: bao gồm phần tiết kiệm của dân của và phần tích lũy của các doanh nghiệp dân doanh, các hợp tác xã. Vốn của dân cư phụ thuộc vào thu nhập của các hộ gia đình. Quy mô của nguồn tiết kiệm này phụ thuộc vào: trình độ phát triển của đất nước, tập quán tiêu dùng của dân cư, chính sách
8 động viên của nhà nước thông qua thuế thu nhập và các khoản đóng góp đối với xã hội. + Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài: Đây là nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển. Nguồn vốn này có tác dụng cực kỳ to lớn đối với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao tốc độ và chất lượng tăng trưởng ở nước nhận đầu tư. + Cơ cấu đầu tư theo ngành Cơ cấu đầu tư theo ngành là cơ cấu thực hiện đầu tư cho từng ngành kinh tế quốc dân cũng như trong từng tiểu ngành, thể hiện việc thực hiện chính sách ưu tiên phát triển, chính sách đầu tư đối với từng ngành trong một thời kỳ nhất định. Có nhiều cách tiếp cận cơ cấu đầu tư theo ngành. Trước hết, có thể xem xét cơ cấu đầu tư theo hai nhóm ngành: sản xuất sản phẩm xã hội và nhóm ngành kết cấu hạ tầng. Mục đích là nghiên cứu tính hợp lý của đầu tư cho từng nhóm ngành. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phải đi trước một bước, cần có tỷ lệ hợp lý vì nếu quá tập trung đầu tư cho cơ sở hạ tầng, không chú ý đúng mức đến đầu tư sản xuất kinh doanh thì sẽ khó hoặc không có tăng trưởng. Thứ hai, có thể nghiên cứu cơ cấu đầu tư theo 3 nhóm ngành: công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Mục đích là đánh giá, phân tích tình hình đầu tư, thực hiện đường lối công nghiệp hóa - hiện đạu hóa của Đảng, trong đó ưu tiên phát triển công nghiệp và dịch vụ, chú ý đầu tư phát triển nông nghiệp hợp lý vì ở nước ta hiện nay nông dân chiếm tỷ trọng lớn và nông nghiệp nông thôn có vị trí rất quan trọng trong tiến trình phát triển. 1.2. Tăng trưởng kinh tế 1.2.1. Khái niệm về tăng trưởng kinh tế Theo “Kinh tế phát triển”: “Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng về quy mô sản lượng quốc gia hoặc quy mô sản lượng quốc gia tính bình quân trên đầu người qua một thời gian nhất định” (Đinh Phi Hổ, 2006, Nhà xuất bản thống kê). 1.2.2. Đo lường tăng trưởng kinh tế Để biểu thị sự tăng trưởng kinh tế, trước đây người ta đo lường tổng của cải xã hội tạo ra trong thời kỳ nhất định bằng hai đại lượng chính: GNP (tổng sản phẩm
9 quốc dân) và GDP (tổng sản phẩm quốc nội). GDP là tổng giá trị sản phẩm hàng hóa dịch vụ cuối cùng được tạo ra trên phạm vi lãnh thổ của một quốc gia trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm), không phân biệt nguồn vốn và chủ sở hữu ở trong nước hay nước ngoài. 1.3. Tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế 1.3.1. Tác động của tốc độ tăng đầu tư và tốc độ tăng trưởng kinh tế Đầu tư tác động lên tăng trưởng kinh tế ở cả hai mặt: tổng cung và tổng cầu. Trong hàm tổng cầu thì đầu tư là một thành phần của tổng cầu. Hàm tổng cầu có dạng như sau: Y= C+I +G+X-M (1) Trong đó: Y là sản lượng hay thu nhập quốc dân; C là tiêu dùng dân cư, I là đầu tư, G là chi tiêu của nhà nước. X là xuất khẩu và M là nhập khẩu. Từ đẳng thức (1) ở trên chúng ta thấy rằng khi đầu tư (I) tăng lên thì trực tiếp làm cho thu nhập quốc dân (Y) tăng lên. Theo lý thuyết Keynes thì khi đầu tư tăng lên một đơn vị thì làm cho Y tăng hơn một đơn vị. Ảnh hưởng khác của đầu tư lên tăng trưởng kinh tế thông qua tổng cung thể hiện ở chỗ là: vốn (capital) là một yếu tố đầu vào (input) cơ bản của quá trình sản xuất. Vốn được kết hợp với lao động và tài nguyên, thông qua quá trình sản xuất, sẽ tạo ra của cải vật chất trong xã hội. Nhiều nghiên cứu đi đến kết luận vốn là nhân tố quan trọng nhất tạo ra tăng trưởng kinh tế. Vốn không chỉ đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế với tư cách là đầu vào của sản xuất (đóng góp về mặt lượng) mà còn đóng góp một cách gián tiếp thông qua việc thúc đẩy tiến bộ kỹ thuật do các đầu tư mới mang lại, do lợi thế kinh tế nhờ quy mô lớn (economies of scale) - tức là với một số ngành, việc đầu tư mở rộng quy mô sẽ làm giảm chi phí sản xuất – do chuyên môn hóa… đây là những đóng góp về “chất” của đầu tư, tức là hiệu quả của nền kinh tế đã được nâng cao. 1.3.2. Tác động của cơ cấu đầu tư đến tăng trưởng kinh tế 1.3.2.1. Tác động của cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn đầu tư đến tăng trưởng kinh tế