Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhằm đưa ra những mặt đạt được và tồn tại trong tổ chức công tác kế toán tại Học viện. Trên cơ sở đó, nêu lên các giải pháp hoàn thiện để nâng cao tổ chức công tác kế toán, đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ---------------------------- TRẦN THU HƯƠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỌC VIỆN TRUNG TÂM - HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ---------------------------- TRẦN THU HƯƠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỌC VIỆN TRUNG TÂM - HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH CHUYÊN NGÀNH : KẾ TOÁN MÃ SỐ : 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HÀ THỊ THÚY VÂN HÀ NỘI, NĂM 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân , chưa được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn này là hoàn toàn hợp lệ và bảo đảm tuân thủ các quy định về bản vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình Tác giả luận văn Trần Thu Hương
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bản luận văn này, tác giả xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của PGS,TS. Hà Thị Thúy Vân trong suốt quá trình viết và hoàn thành luận văn. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo Khoa Kế Toán, Khoa Sau đại học, Trường Đại học thương mại đã tạo điều kiện và giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả xin trân trọng cảm ơn các cán bộ phòng Tài chính - Kế toán, Văn phòng Học viện, Học viện CTQG Hồ Chí Minh đã giúp tác giả trả lời các phiếu điều tra, cung cấp thông tin hữu ích giúp tác giả hoàn thiện luận văn. Tác giả luận văn Trần Thu Hương
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ ...............................................................................................vii DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH ẢNH ........................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................ 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................. 2 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 4 5. Các câu hỏi đặt ra trong nghiên cứu ..................................................................... 5 6. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 5 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 7 CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP ............................................................... 8 1.1. Tổng quan về đơn vị sự nghiệp công lập.............................................................. 8 1.1.1 Khái niệm về đơn vị sự nghiệp công lập ............................................................ 8 1.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp công lập ................................................................. 9 1.1.3. Đặc điểm hoạt động và bộ máy quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập......... 11 1.1.4. Đặc điểm quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập .............................. 13 1.2. Tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập ......................... 19 1.2.1. Khái niệm và vai trò của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập ..................................................................................................................... 19 1.2.2. Nguyên tắc tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp ............................. 20 1.2.3 Nội dung tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp .................................. 24 CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỌC VIỆN TRUNG TÂM - HỌC VIỆN CTQG HỒ CHÍ MÌNH .............................. 46
iv 2.1. Tổng quan về Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh ................ 46 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh ............................................................................................................. 46 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh........................ 47 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý và tình hình hoạt động của HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh.................................................................................................. 49 2.1.4. Đặc điểm quản lý tài chính tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh51 2.1.5. Các chính sách kế toán áp dụng tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh ................................................................................................................... 55 2.2. Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ chí Minh .............................................................................................................. 56 2.2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán ................................................................. 56 2.2.2. Thực trạng tổ chức hệ thông chứng từ kế toán ............................................... 59 2.2.3. Thực trạng tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán ............................... 68 2.2.4. Thực trạng tổ chức hệ thống sổ sách kế toán .................................................. 75 2.2.5. Thực trạng tổ chức hệ thống báo cáo kế toán và công khai, phân tích BCTC 78 2.2.6. Thực trạng tổ chức kiểm tra công tác kế toán ................................................. 81 2.2.7. Thực trạng áp dụng tin học vào công tác kế toán ........................................... 83 2.2.8. Thực trạng công tác lưu trữ, bảo quản sổ sách, báo cáo, chứng từ kế toán .............. 84 CHƯƠNG III. KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỌC VIỆN TRUNG TÂM – HỌC VIỆN CTQG HỒ CHÍ MINH ........................................................................................................ 87 3.1. Đánh giá về tổ chức công tác kế toán tại HVTT- Học viện CTQG Hồ Chí Minh.... 87 3.1.1. Những kết quả đạt được .................................................................................. 87 3.1.2. Những tồn tại trong công tác kế toán tại Học viện ......................................... 89 3.1.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................................... 93 3.2. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh .......................................................................................... 94 3.2.1 Yêu cầu hoàn thiện tổ chức công tác kế toán ................................................... 94 3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán ............................................. 95
v 3.3. Các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh ............................................................................................................. 96 3.3.1. Hoàn thiện về bộ máy kế toán ......................................................................... 96 3.3.2. Hoàn thiện công tác tổ chức hệ thống chứng từ kế toán ................................. 98 3.3.3. Hoàn thiện tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ............................................. 100 3.3.4. Hoàn thiện tổ chức hệ thống sổ kế toán ........................................................ 102 3.3.5. Hoàn thiện công tác tổ chức báo cáo kế toán ................................................ 104 3.3.6. Hoàn thiện công tác kiểm tra kế toán ............................................................ 105 3.4. Điều kiện thực hiện giải pháp .......................................................................... 107 3.4.1. Về phía Học viện ........................................................................................... 107 3.4.2. Về phía cơ quan quản lý Nhà nước ............................................................... 108 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 110 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Diễn giải BCKT Báo cáo kế toán BCTC Báo cáo tài chính BTC Bộ Tài chính CCDC Công cụ dụng cụ CĐKT Cân đối kế toán CNTT Công nghệ thông tin CTKT Chứng từ kế toán CTQG Chính trị quốc gia CTGS Chứng từ ghi sổ HCSN Hành chính sự nghiệp HVTT Học viện trung tâm KBNN Kho bạc nhà nước KH-TC Kế hoạch – tài chính KTNN Kiểm toán Nhà nước LLCT Lý luận chính trị NSNN Ngân sách nhà nước SNCL Sự nghiệp công lập SXKD Sản xuất kinh doanh TK Tài khoản TSCĐ Tài sản cố định UNC Ủy nhiệm chi
vii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Sơ đồ bộ máy quản lý của Học viện Trung tâm - ....................................50 Học viện CTQG Hồ Chí Minh ..................................................................................50 Sơ đồ 2.2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tại Học viện Trung tâm -.....................57 Học viện CTQG Hồ Chí Minh ..................................................................................57 Sơ đồ 3.1. Mô hình tổ chức công tác kế toán vừa phân tán, vừa tập trung ...............97 Sơ đồ 3.2. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ .........................104
viii DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH ẢNH Bảng 1.1. Danh mục mẫu chứng từ kế toán bắt buộc ...............................................27 Bảng 2.1. Hệ thống chứng từ kế toán của Học viện .................................................60 Bảng 2.2. Danh mục sổ kế toán tổng hợp ................................................................ 73 Bảng 2.3. Danh mục sổ kế toán chi tiết ................................................................... 73 Hình ảnh 2.1. Phần mềm misa ..................................................................................56
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng phát triển, cùng với quá trình hội nhập của nền kinh tế, các hoạt động sự nghiệp ngày càng phong phú và đa dạng, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, để các hoạt động sự nghiệp thực sự vận hành theo cơ chế thị trường thì phải có phương hướng và giải pháp phát triển phù hợp. Một trong những biện pháp được quan tâm đó là hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị. Thực tế đã chứng minh, vai trò của tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập là vô cùng quan trọng để duy trì nền tảng tài chính vững mạnh. Tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị HCSN phải có kế hoạch tổ chức hệ thống thông tin bằng số liệu để quản lý và để kiểm soát nguồn kinh phí; Tình hình sử dụng quyết toán kinh phí; Tình hình quản lý và sử dụng các loại vật tư tài sản công; Tình hình chấp hành dự toán thu, chi và thực hiện các tiêu chuẩn định mức của Nhà nước ở đơn vị. Đồng thời, kế toán HCSN với chức năng thông tin mọi hoạt động kinh tế phát sinh trong quá trình chấp hành NSNN được Nhà nước sử dụng như một công cụ sắc bén trong việc quản lý NSNN, góp phần đắc lực vào việc sử dụng vốn một tiết kiệm và hiệu quả cao Học viện Trung tâm - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh là đơn vị sự nghiệp thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, là đơn vị tài chính cấp II. Giống các đơn vị sự nghiệp khác, học viện có các nguồn thu từ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, cho thuê tài sản; học viện được cấp ngân sách để thực hiện công tác nghiên cứu khoa học, trả lương cho cán bộ,công chức và phục vụ các hoạt động của Học viện. Với chức năng, nhiệm vụ trên, để đảm bảo công tác quản lý được hiệu quả, yêu cầu về tổ chức bộ máy kế toán phải chặt chẽ. Trên thực tế, để đáp ứng yêu cầu quản lý, công tác kế toán tại học viện đã có nhiều đổi mới qua các năm và luôn tuân thủ đúng các chuẩn mực kế toán và chế độ quản lý tài chính hiện hành. Tuy nhiên, tổ chức công tác kế toán tại Học viên chưa thật sự tốt và có nhiều bất cập như: kế toán chưa thể bao quát và nắm rõ chi tiết các hoạt động của các đơn vị trực thuộc
2 Học viện, các khoản thu, chi ngân sách còn chưa được theo dõi và phản ánh một cách rõ ràng trên sổ kế toán, công tác lưu trữ chứng từ chưa tốt gây khó khăn trong việc tìm kiếm chứng từ. Xuất phát từ những khó khăn trên, tôi lựa chọn đề tài “Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh”, với mục tiêu tìm hiểu rõ thực trạng công tác kế toán tại Học viện, từ đó đưa ra những giải pháp khắc phục nhằm nâng cao tổ chức công tác kế toán trong Học viện. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Từ trước đến nay, có nhiều công trình nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp, những công trình này đều nêu nên thực trạng về những mặt đạt được và những bất cập trong tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp, từ đó đưa ra những đánh giá, nhận xét và giải pháp phù hợp với từng đơn vị cụ thể. Sau đây là tổng quan về một số công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài: Luận văn thạc sĩ kinh tế của tác giả Trương Thị Mai Loan, Trường Đại học thương mại về đề tài “Tổ chức công tác kế toán tại các trường thành viên thuộc Đại học quốc gia Hà Nội”, công bố năm 2018. Luận văn nêu nên thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các trường thành viên thuộc Đại học quốc gia Hà Nội: tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức hệ thống chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, báo cáo kế toán và kiểm tra công tác kế toán. Từ đó, tác giả cho thấy, bộ máy kế toán tại các trường thành viên được tổ chức khá hợp lý, hệ thống chứng từ và tài cũng phản ánh được đầy đủ các khoản thu chi, hệ thống BCTC cung cấp đủ thông tin phục vụ cho công tác quản lý của lãnh đạo. Bên cạnh những ưu điểm trên, bộ máy kế toán tại các trường thành viên vẫn còn nhiều hạn chế: trình tự luận chuyển chứng từ còn nhiều phức tạp, gây khó khăn cho người thực hiện, một số tài khoản kế toán chưa được sử dụng đúng nội dung, hệ thống sổ sách còn nhiều sơ sài, công tác kiểm tra kế toán đã có, nhưng chưa được diễn ra thường xuyên và chặt chẽ nên không đạt được hiệu quả cao. Có thể nói, đề tài đã nêu được các góc cạnh của tổ chức công tác kế toán tại các trường thành viên thuộc Đại học quốc gia Hà Nội và đã đánh giá được những điểm đạt được và những mặt hạn chế của công tác. Tuy nhiên đề tài chưa chi tiết được các phương pháp hạch toán kế toán cho các khoản thu chi để đánh giá về việc áp dụng đúng các nguyên tắc kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập.
3 Qua tìm hiểu công trình nghiên cứu Luận án tiến sỹ kinh tế “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hải Dương” của tác giả Nguyễn Trung Thành, công bố năm 2019, Học viện Tài chính, ta thấy, để đánh giá tổ chức công tác kế toán tại các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hải Dương, tác giả đi nghiên cứu về các nội dung, gồm: tổ chức bộ máy kế toán, chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ sách kế toán, hệ thống báo cáo tài chính và kiểm tra công tác kế toán. Từ việc nghiên cứu trên, tác giả đã nêu lên được những mặt thuận lợi về công tác kế toán của các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hải Dương: Về cơ bản, các trường đã tuân thủ tốt chế độ về chứng từ, sổ sách kế toán, vận dụng các tài khoản kế toán hợp lý và phù hợp với đặc điểm tổ chức quản lý của từng Trường, các báo cáo được lập đầy đủ theo đúng quy định, đảm bảo công tác tổng hợp, phản ánh đúng tình hình sử dụng kinh phí nhà nước cũng như tình hình thu chi hoạt động dịch vụ. Bên cạnh những mặt đạt được, công tác kế toán tại các trường cũng bộc lộ nhiều bất cập như: việc luân chuyển chứng từ còn chậm, ghi chép, lập chứng từ còn thiếu sót, chưa vận dụng đầy đủ các tài khoản chi tiết để phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, hệ thống sổ chi tiết không đợc mở đầy đủ gây khó khăn cho công tác kiểm tra. Từ những nghiên cứu trên, tác giả đã đưa ra được nhiều giải pháp hoàn thiện công tác kế toán của Trường phù hợp với yêu cầu quản lý và tuân thủ các nguyên tắc kế toán. Tương tự hai công trình trên, đề tài “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh” của tác giả Tạ Thị Hà, công bố năm 2018, Trường Đại học công nghệ Tp. Hồ Chí Minh, cũng nêu nên thực trạng tổ chức công tác kế toán của trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh trên các khía cạnh: tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức hệ thống chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, báo cáo kế toán. Đề tài đánh giá được những kết quả đạt được trong công tác kế toán tại trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh là quy trình luân chuyển chứng từ tại trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh hợp lý và theo đúng quy định, hệ thống tài khoản được vận dụng theo đúng quy định của chế độ kế toán hiện hành, việc lập BCTC và báo cáo quyết toán đã đáp ứng được yêu cầu quản lý của Ban lãnh đạo. Tuy nhiên, tổ chức bộ máy
4 kế toán vẫn còn nhiều hạn chế: việc lập chứng từ chưa kịp thời, đầy đủ, việc thiết kế tài khoản kế toán chi tiết chưa chú trọng, hệ thống sổ sách kế toán chưa đầy đủ. Nhìn chung, đề tài đã nêu nên được những vấn đề căn bản trong tổ chức công tác kế toán, tuy nhiên, tác giả chưa nói lên được thực trạng công tác kiểm tra kế toán của trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh, chưa đi chi tiết vào các nghiệp vụ kế toán tại trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh. Do đó, những giải pháp mà tác giả đưa ra chưa giải quyết được hết các vấn đề hạn chế của công tác kế toán tại trường Đại học công nghiệp thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh. Các đề tài nêu trên đã nghiên cứu được những vấn đề cơ bản trong công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp có thu và đã đưa ra được những giải pháp hoàn thiện bộ máy kế toán. Tuy nhiên các nghiên cứu chưa đi sâu được các vấn đề của công tác kế toán. Công tác kế toán tại các đơn vị trên cơ bản đã đáp ứng được các quy định hiện hành về tổ chức công tác kế toán tại nước ta. Tuy nhiên, hệ thống kế toán công tại nước ta từ lâu đã bộc lộ nhiều mặt hạn chế, và dần không phù hợp với cơ chế quản lý và cơ chế pháp triển của các đơn vị sự nghiệp công. Do đó, những hạn chế trong các đơn vị kế toán trên cũng chính là những hạn chế của công tác kế toán công của nước ta. Do đó, việc đưa ra những giải pháp dựa trên các quy định hiện hành cũng chưa thực sự giải quyết được các vấn đề tồn tại của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp trên. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Tổng kết, hệ thống hóa các vấn đề lý luận về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập. - Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhằm đưa ra những mặt đạt được và tồn tại trong tổ chức công tác kế toán tại Học viện. Trên cơ sở đó, nêu lên các giải pháp hoàn thiện để nâng cao tổ chức công tác kế toán, đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh trên góc độ kế toán tài chính. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh
5 5. Các câu hỏi đặt ra trong nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu nhằm thực hiện các mục tiêu nghiên cứu, giải quyết các vấn đề: - Tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp công lập như thế nào? - Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh được thực hiện ra sao, đã đáp ứng yêu cầu quản lý chưa, đã đạt hiệu quả chưa? - Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh cần được thực hiện như thế nào để vừa đáp ứng được yêu cầu quản lý, vừa phù hợp với thực tế tại đơn vị? 6. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thiện đề tài, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:: - Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết: + Đối tượng nghiên cứu của phương pháp này là các văn bản của chính phủ, Bộ Tài chính quy định về hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, chế độ kế toán áp dụng cho các đơn vị HCSN và các công trình nghiên cứu của các tác giả khác về các vấn đề liên quan đến đề tài luận văn. + Mục đích: Năm bắt tổng quát và sâu sắc về các vấn đề liên quan đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam + Quá trình nghiên cứu: Đầu tiên, tác giả đã thu thập các văn bản pháp lý, các công trình nghiên cứu để làm cơ sở lập luận, so sánh với thực trạng tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. Sau đó, Căn cứ vào từng nội dung liên quan đến tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh, tác giả phân loại dữ liệu, phân tích nội dung để lựa chọn dữ liệu cần thiết. Cuối cùng, tác giả tổng hợp dữ liệu đã lựa chọn để làm cơ sở lý luận cho luận văn + Kết quả đạt được: Tác giả đã lựa chọn được những dữ liệu cần thiết để làm cơ sở lý luận cho luận văn. Từ đó, tác giả hiểu sâu sắc và chi tiết hơn về các vấn đề liên quan đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam. Những dữ liệu thu thập được là cơ sở để đánh giá, so sánh với kết quả khảo sát tổ chức bộ máy kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh.
6 - Phương pháp điều tra, phỏng vấn: + Đối tượng khảo sát: Việc tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh + Mục đích: Tìm hiểu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. + Quy trình thực hiện: Bước 1: Xây dựng phiếu điều tra. Phiếu điều tra gồm 54 câu hỏi về từng vấn đề trong tổ chức công tác kế toán. Các câu hỏi được thiết kế thành hai dạng là câu hỏi đóng và câu hỏi mở. Bước 2: Gửi phiếu điều tra đến từng cán bộ, viên chức của phòng Tài chính - Kế toán của HVTT - Học viện CGQG Hồ Chí Minh và thu thập kết quả điều tra Bước 3: Phỏng vấn 7/13 cán bộ, viên chức phòng Tài chính - kế toán Bước 4: Tổng hợp thông tin thu được từ phiếu điều tra, kết quả phỏng vấn. Dữ liệu thu thập được sẽ được tổng hợp, phân loại để đánh giá về thực trạng tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. + Kết quả đạt được: Tác giả đã thu thập được các thông tin về các nội dung cần khảo sát. Từ đó, tác giả nắm bắt được thực trạng tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. - Phương pháp đối chiếu, so sánh + Đối tượng khảo sát: Việc tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh + Mục đích: Đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh, đưa ra giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán của HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. + Quy trình thực hiện: Căn cứ vào dữ liệu thu được từ phương pháp nghiên cứu phân tích và tổng hợp lý thuyết và phương pháp điều tra, phỏng vấn, tác giả tiến hành đối chiếu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh với cơ sở lý luận và so sánh với đơn vị tương đồng về hoạt động. Sau đó, tác giả nêu lên những mặt đạt được, những thuật lợi và những hạn chế trong tổ chức
7 công tác kế toán của HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. Cuối cùng, tác giả đưa ra những giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán của HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. + Kết quả đạt được: Tác giả đã đánh giá được hoạt động tổ chức công tác kế toán tại HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh, đưa ra giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán của HVTT - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày thành 3 chương: Chương I: Cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập. Chương II: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh. Chương III: Kết luận và giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tại Học viện Trung tâm - Học viện CTQG Hồ Chí Minh.
8 CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP 1.1. Tổng quan về đơn vị sự nghiệp công lập 1.1.1 Khái niệm về đơn vị sự nghiệp công lập Hiện nay, có nhiều ý kiến về khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập, nhưng nhìn chung, các khái niệm này đều dựa trên quy định tại Luật Viên chức năm 2010, như: Theo Điều 1 - Điểm 2 Nghị định 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ về Quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập thì “Đơn vị SNCL do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công phục vụ quản lý nhà nước”. Theo giáo trình Tài chính Hành chính sự nghiệp của Bộ Tài chính do ThS Phạm Duy Linh chủ biên, xuất bản năm 2008: đơn vị sự nghiệp nhà nước (Đơn vị sự nghiệp công lập) là “các đơn vị có hoạt động cung ứng hàng hóa, dịch vụ công cho xã hội và các hàng hóa, dịch vụ khác trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa thông tin, thể dục thể thao, nông lâm ngư nghiệp, kinh tế, … nhằm duy trì hoạt động bình thường của các ngành kinh tế quốc dân. Đặc tính của các đơn vị sự nghiệp là hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, mang tính chất phục vụ công đồng là chính”. Theo Giáo trình Kế toán hành chính sự nghiệp của Học viện Tài chính do PGS,TS Phạm Văn Liên chủ biên, xuất bản năm 2013: Đơn vị sụ nghiệp là “các đơn vị, cơ quan hoạt động bằng nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước hoặc cấp trên cấp phát hoặc bằng nguồn kinh phí khác như hội phí, học phí, viện phí, kinh phí được tài trợ, thu từ hoạt động kinh doanh dịch vụ…”. Theo khoản 1 Điều 9 Luật Viên chức năm 2010 quy định: “đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước”. Như vậy, đơn vị sự nghiệp công lập được nhận diện thông qua các yếu tố sau đây:
9 - Được thành lập bởi cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định; - Là bộ phận cấu thành trong tổ chức bộ máy của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; - Có tư cách pháp nhân; - Cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước; - Viên chức là lực lượng lao động chủ yếu, bảo đảm cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đơn vị. Đặc trưng của đơn vị sự nghiệp để phân biệt với cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập và các cơ quan, tổ chức khác là vị trí pháp lý, tính chất hoạt động và đội ngũ viên chức. Các đơn vị sự nghiệp được các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo trình tự, thủ tục chặt chẽ và là bộ phận cấu thành trong cơ cấu tổ chức cơ quan nhà nước nhưng không mang quyền lực nhà nước, không có chức năng quản lý nhà nước như: Xây dựng thể chế, thanh tra, xử lý vi phạm hành chính… Các đơn vị sự nghiệp công lập bình đẳng với các tổ chức, cá nhân trong quan hệ cung cấp dịch vụ công. 1.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp công lập Các đơn vị sự nghiệp công lập không chỉ đông đảo về số lượng, mà còn đa dạng về loại hình, lĩnh vực hoạt động. Do vậy, việc phân loại đơn vị sự nghiệp công lập rất phức tạp tùy theo tiêu chí phân loại. - Theo tiêu chí mức độ tự đảm bảo chi hoạt động từ nguồn thu sự nghiệp: + Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi phí hoạt động) là các đơn vị có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp luôn ổn định nên bảo đảm được toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên. NSNN không phải cấp kinh phí cho hoạt động thường xuyên của đơn vị. + Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động thường xuyên (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động). Đây là những đơn vị có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp nhưng chưa tự trang trải
10 toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên, ngân sách nhà nước phải cấp một phần chi phí cho hoạt động thường xuyên của đơn vị. + Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp, đơn vị sự nghiệp không có nguồn thu, kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ do ngân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp do ngân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động) - Căn cứ theo lĩnh vực hoạt động: + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Văn hoá nghệ thuật. + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Giáo dục, đào tạo, bao gồm các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống Giáo dục Quốc dân. + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Nghiên cứu, khoa học + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Thể dục thể thao. + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Y tế. + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Xã hội. + Đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Kinh tế. Ngoài các đơn vị SNCT ở các lĩnh vực nói trên còn có các đơn vị SNCT trực thuộc các tổng công ty, tổ chức chính trị, tổ chức xã hội. Việc phân loại các đơn vị SNCT theo lĩnh vực hoạt động tạo thuận lợi cho việc phân tích đánh giá hoạt động đơn vị trong các lĩnh vực khác nhau tácđộng đến nền kinh tế như thế nào, từ đó Nhà nước đưa ra các chế độ, chính sách phù hợp với hoạt động của các đơn vị này. - Căn cứ theo phân cấp quản lý NSNN: + Đơn vị dự toán cấp I là đơn vị trực tiếp nhận dự toán ngân sách năm do các cấp chính quyền giao, phân bổ dự toán ngân sách cho đơn vị cấp dưới, chịu trách nhiệm trước Nhà nước về việc tổ chức, thực hiện công tác kế toán và quyết toán ngân sách của cấp mình và công tác kế toán và quyết toán ngân sách của các đơn vị dự toán cấp dưới trực thuộc. Đơn vị dự toán cấp I là đơn vị có trách nhiệm quản lý kinh phí của toàn bộ ngành và trực tiếp giải quyết các vấn đề có liên quan đến kinh phí với cơ quan tài chính. Thuộc đơn vị dự toán cấp I là các Bộ ở Trung ương, các Sở ở tỉnh, thành phố, các phường ở cấp quận, huyện.